Rachunkowość kreatywna fakty i mity o fałszowaniu sprawozdań finansowych spółek giełdowych

Transkrypt

1 Rachunkowość kreatywna fakty i mity o fałszowaniu sprawozdań finansowych spółek giełdowych Piotr Rybicki Karpacz, 4 czerwca 2016 r. godz

2 2

3 Zamiast wprowadzenia 3

4 Ankieta Czy Twoim zdaniem spółki giełdowe stosują rachunkowość kreatywną? 4

5 TAK 78% NIE 7% NIE WIEM 15% 5

6 Ankieta Podaj przykłady spółek stosujących rachunkowość kreatywną? 6

7 Tylko 11% osób podało przykład 7

8 Ankieta Na ile oceniasz swoją wiedzę na temat rachunkowości kreatywnej? 8

9 (skala 1-10) 5,44 (najczęściej 5, 6,7) 9

10 Proponuję podróż w czasie 10

11 Plan spotkania XI wiek, XX wiek, 2001 i następne, 2013, 2015, 2016,

12 Rozpoczniemy, co wydaje się oczywiste, od XI wieku 12

13 13

14 Tempem wytrawnego gracza giełdowego biegniemy do 14

15 Tempem wytrawnego gracza giełdowego biegniemy do XX wieku 15

16 Wtedy pojęcie rachunkowości kreatywnej nie istniało 16

17 (Oczywiście) istniało, ale znaczyło zupełnie coś innego niż dziś 17

18 Kontynuujemy naszą podróż w czasie i jesteśmy w 18

19 Kontynuujemy naszą podróż w czasie i jesteśmy w 2001 roku 19

20 Źródło: Akcjonariusz nr 1/

21 Co to jest rachunkowość kreatywna, o którą rachunkowość kreatywną pytam? 21

22 Ankieta Jakim innym słowem określisz rachunkowość kreatywną? 22

23 Optymalizacja, kłamstwo, inżynieria finansowa, nadinterpretowania, manipulacja, legalna manipulacja, oszustwo, naginanie prawa 23

24 Co to jest rachunkowość kreatywna, o którą rachunkowość kreatywną pytam? 24

25 Rachunkowość kreatywna pozytywna Rachunkowość kreatywna negatywna 25

26 Definicja Wykorzystanie dozwolonych prawem rozwiązań księgowych w sposób prowadzący do manipulacji danymi finansowymi oraz wprowadzających w błąd odbiorców informacji zawartych w takim zniekształconym sprawozdaniu finansowym (nierzetelnie) 26

27 Rachunkowość kreatywna świadoma (zaplanowana) Rachunkowość kreatywna nieświadoma (błąd) 27

28 Kontynuujemy naszą podróż w czasie i jesteśmy w 28

29 Kontynuujemy naszą podróż w czasie i jesteśmy w kolejnych latach po

30 Nastąpił spadek zaufania do sprawozdań finansowych i badania sprawozdań finansowych 30

31 Ankieta Czy Twoim zdaniem badanie sprawozdania finansowego (audyt) zapobiega rachunkowości kreatywnej? 31

32 TAK 41% NIE 48% NIE WIEM 11% 32

33 Kontynuujemy naszą podróż w czasie i jesteśmy w 33

34 Kontynuujemy naszą podróż w czasie i jesteśmy w 2013 roku 34

35 Co to jest rachunkowość kreatywna? Rachunkowość kreatywna fakty i mity o fałszowaniu Źródło: Wprost, nr 20, z 19 maja 2013 roku, str. 3 35

36 36

37 37

38 Źródło: miesięcznik Kapitałowy, wrzesień

39 Zapamiętaj: straty nie muszą być ujawnione wtedy, gdy tobie się wydaję, że powinny być ujawnione 39

40 I tym sposobem jesteśmy dziś tj. 4 czerwca 2016 roku 40

41 Źródło: Akcjonariusz nr 2/

42 42

43 43

44 Ankieta Co (który element sprawozdania), Twoim zdaniem, jest najbardziej narażony na rachunkowość kreatywną? 44

45 Aktywa, bilans, koszty, RMK, rachunek zysków i strat, zysk netto, CF, amortyzacja, WNiP, nie wiem 45

46 Zysk netto bardzo łatwo może stać się narzędziem rachunkowości kreatywnej 46

47 Teraz kilka dni wstecz 47

48 Odliczanie wsteczne Rafako S.A. 24 maja

49 49

50 50

51 51

52 Odliczanie wsteczne PBG S.A. 19 kwietnia

53 53

54 W związku ze sporządzeniem skonsolidowanego raportu okresowego za rok 2011 nienależycie wykonała obowiązek informacyjny: - nierzetelne zaprezentowanie ujawnień w odniesieniu do występowania istotnych niepewności dotyczących zdarzeń lub okoliczności, które mogą nasuwać poważne wątpliwości co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy brak ujawnienia informacji dotyczących ryzyka związanego z płynnością finansową w przedmiocie analizy terminów zapadalności aktywów finansowych utrzymywanych dla celów zarządzania ryzykiem płynności w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy nierzetelne zaprezentowanie ujawnień w odniesieniu do oceny, wraz z jej uzasadnieniem, dotyczącej zarządzania zasobami finansowymi, ze szczególnym uwzględnieniem zdolności wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań, oraz określenia ewentualnych zagrożeń i działań, jakie emitent podjął lub zamierza podjąć w celu przeciwdziałania tym zagrożeniom w sprawozdaniu zarządu z działalności grupy kapitałowej za rok obrotowy

55 W związku ze sporządzeniem skonsolidowanego raportu okresowego za I kwartał roku 2012 nienależycie wykonała obowiązek informacyjny: - niedokonanie szacunku wartości odzyskiwalnej wartości firmy oraz odpowiednio niedokonanie odpisów aktualizujących wartość firmy przy sporządzaniu śródrocznego skróconego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za I kwartał nierzetelne zaprezentowanie ujawnień w odniesieniu do występowania istotnych niepewności dotyczących zdarzeń lub okoliczności, które mogą nasuwać poważne wątpliwości co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności w śródrocznym skróconym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za I kwartał roku obrotowego niewypełnienie wymogów dotyczących ujawnienia informacji stanowiących aktualizację informacji dotyczących ryzyka płynności przedstawionych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za 2011 r. w odniesieniu do analizy wymagalności zobowiązań finansowych, opisu sposobu zarządzania ryzykiem płynności oraz terminów zapadalności aktywów finansowych utrzymywanych dla celów zarządzania ryzykiem płynności w śródrocznym skróconym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za I kwartał roku obrotowego nierzetelne przedstawienie informacji, które były istotne dla oceny możliwości realizacji zobowiązań 55

56 Odliczanie wsteczne Platynowe Inwestycje S.A. 23 lutego

57 57

58 KNF jednogłośnie nałożyła na Platynowe Inwestycje SA karę pieniężną w wysokości 200 tysięcy złotych wobec stwierdzenia, że spółka: - poprzez obniżenie stawek amortyzacyjnych dla celów księgowych, nieuwzględniające okresu ekonomicznej użyteczności, w skróconym śródrocznym sprawozdaniu finansowym emitenta za I półrocze roku 2010, w sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy 2010, w skróconym śródrocznym sprawozdaniu finansowym za I półrocze roku 2011, w sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy 2011 oraz w skróconym śródrocznym sprawozdaniu finansowym za I półrocze roku poprzez niedokonanie oceny utraty wartości środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w skróconym śródrocznym sprawozdaniu finansowym za I półrocze roku 2011 oraz za I półrocze roku poprzez powiększenie wartości towarów, tj. lokali nabytych w celu dalszej odsprzedaży, o koszty nie związane bezpośrednio z ich zakupem, w skróconym śródrocznym sprawozdaniu finansowym za I półrocze roku 2011, w sprawozdaniu finansowym za rok 2011 i w skróconym śródrocznym sprawozdaniu finansowym za I półrocze roku poprzez ujęcie kosztów reklamy ubiegłych okresów sprawozdawczych w rozliczeniach międzyokresowych czynnych, w skróconym śródrocznym sprawozdaniu finansowym za I półrocze roku 2011, w sprawozdaniu finansowym za rok 2011 i w skróconym śródrocznym sprawozdaniu finansowym za I półrocze roku

59 OPINIA_BIEGLEGO_REWIDENTA_ZA_ROK_2011.pdf 59

60 RAPORT_BIEGLEGO_REWIDENTA_ZA_ROK_2011.pdf 60

61 Odliczanie wsteczne Solar Company S.A. 17 grudnia

62 62

63 KNF jednogłośnie nałożyła na Solar Company SA karę pieniężną w wysokości 800 tysięcy złotych wobec stwierdzenia, że spółka: - brak objęcia APH Grutex Jolanta Gruszka skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym za 2011 r., - zawyżenie wartości aktywów w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za 2011 r. - nieujawnienie w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za 2011 r. informacji o zawarciu w dniu 26 stycznia 2012 r. pomiędzy Solar Dystrybucja sp. z o.o. i APH Grutex Jolanta Gruszka porozumienia przedłużającego terminy płatności 63

64 Odliczanie wsteczne Macrologic S.A. 6 października

65 65

66 Komisja jednogłośnie nałożyła na Macrologic SA karę pieniężną w wysokości 150 tysięcy złotych za naruszenie obowiązków informacyjnych spółki publicznej wobec stwierdzenia, że spółka ta: - niedokonania w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy 2009 wyceny programu opcji pracowniczych poprzez odniesienie do wartości godziwej przyznanych instrumentów kapitałowych. W toku postępowania ustalono, że wartość ta wyliczona zgodnie z MSSF 2 wyniosła około tys. zł, a jej uwzględnienie w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym i sprawozdaniu finansowym za rok 2009 spowodowałoby zmniejszenie wyniku finansowego netto o tę kwotę. Zysk netto wykazany w sprawozdaniu finansowym wyniósłby wówczas około tys. zł zamiast tys. zł, a zysk netto wykazany w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym około tys. zł zamiast tys. zł. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe oraz sprawozdane finansowe za rok 2009 nie przedstawiały więc rzetelnie sytuacji finansowej Macrologic SA i jej grupy kapitałowej, co z kolei zmniejszało ich wartość i użyteczność informacyjną. Gdyby Macrologic SA dokonała wyceny programu zgodnie z MSSF 2, wynik finansowy uzyskany w 2009 r. byłyby istotnie mniejszy, tj. odpowiednio o 25 % i 22 % niż wynika to ze sprawozdania finansowego oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok

67 Na co dziś zwracać szczególną uwagę? 67

68 International level 68

69 Nowe obszary rachunkowości kreatywnej: - Brak przeszacowania aktywów - Nieujawnione rezerwy (i odpisy aktualizujące) - Brak uwzględnienia w sprawozdaniu opisu ryzyk - Skomplikowane transakcje w grupie i ich błędna wycena - Manipulacje przy segmentach działalności - Sposób prezentacji danych liczbowych - Niedostateczne (wybiórcze) opisy - Zbyt szybkie ujmowanie przychodów, zbyt późne kosztów 69

70 Fakty i mity 70

71 Rachunkowość kreatywna powstaje w zaciszu gabinetów zarządów Fakt czy mit? 71

72 Kreowany jest przede wszystkim zysk netto Fakt czy mit? 72

73 Rachunkowość kreatywną stosują wszystkie spółki Fakt czy mit? 73

74 Case study 74

75 75

76 76

77 77

78 pdf 78

79 pdf 79

80 A teraz przenosimy się do roku 80

81 A teraz przenosimy się do roku

82 Nr 2/

83 suma Spółka I-III kw 2015 IV kw

84 Pytania 84

85 Dziękuję za uwagę Piotr Rybicki

86 Rachunkowość kreatywna fakty i mity o fałszowaniu sprawozdań finansowych spółek giełdowych Piotr Rybicki Karpacz, 4 czerwca 2016 r. godz