BI BLIOTEKARSTWO LI BRARIANSH I P. OO O~NKCJE = DIDACDC = macdcje. Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich ~=JD) O~ = Polish Librarians Association

Transkrypt

1 Bi bl iotekarstwo

2 1F Polish Librarians Association OO O~NKCJE = DIDACDC = macdcje Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich ~=JD) O~ = LI BRARIANSH I P BI BLIOTEKARSTWO Ed ited by Anna Tokarska Pod redakcją Anny Tokarskiej Warsaw 2013 Warszawa 2013

3 Komitet Redakcyjny serii wydawniczej «NAUKA - DYDAKTY1<A - PRAKTY1<A» Jacek WOJCIECHOWSKI (przewodniczący); ~tanislaw CZAJI<A,, Artur JAZDON, Danuta KONIECZNA, Dariusz KUZMINA, Krzysztof MlGON, Mieczyslaw MURASZKlEWICZ, Janusz NOWICI<I (sekre!arz) Joanna PAPUZIŃSI<A-BEKSW<, Wa~da PINDLOWA, Mana PROCHNICKA, Jadwiga SADOWSKA, Barbar~ SOSINSI<A-l<ALATA, Barbara STEFANW<, Elżbieta STEFANCZY1<, Hanna TADEUSIEWICZ Dofinansowano ze środków Minish'a Kultury i Dziedzictwa Narodowego, we współpracy z Instytutem Książki CIP - Biblioteka Narodowa Minist erstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Śląski w Katowicach JJij I UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KATOWICACH Recenzenci Prof. dr hab. Elżbieta Barbara ZYBERT Dr hab. Remigiusz SAPA Indeksy Marlena GĘBORSI<A Tłumaczenie na język angielski i slownik angielsko-polski Jacek TOMASZCZY1< Projekt graficzny okladki Tomasz KASPERCZY1< Redakcja techniczna i korekta Marta LACH Copyright by Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich ISBN Bibliotekarstwo / pod red. Anny Tokarskiej; Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. - Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, (Nauka, Dydaktyka, Praktyka; 144) Spis treści Autorzy Wykaz ważniejszych siu-ótów i a!u-onimów Od redaktora Moduł I Podstawy wiedzy o bibliotece U Biblioteka w przesh'zeni informacyjnej (Anna Tokarska) Podstawy prawne funkcjonowania bibliotek i dzialalności informacyjnej (Diana Pieh'uch-Reizes) '!Ypologia i misja bibliotek w kontekście historycznym (Anna Tokarska) Biblioteka w systemie kultury (Teresa Wilkori) Bibliotekarstwo a bibliotekoznawstwo, bibliologia i informatologia (El żbieta Gondek) Metody badań ogólnie stosowane i szczególowe (Elżbieta Gondek) Moduł II Organizacja i zarządzanie zasobami lu Polityka gromadzenia i selekcja zbiorów (Grażyna Tetela) II.2 Zbiory specjalne (Maciej Matwijów) II.3 Digitalizacja zbiorów bibliotecznych (Remigiusz Lis) Il.4 Biblioteki cyfrowe (Remigiusz Lis) II.5 Ochrona i konserwacja zbiorów (Agnieszka Bal<alarz) II.6 Narodowy zasób biblioteczny (Leonard Ogierman) Moduł III Organizowanie informacji w bibliotece IlU Opis bibliograficzny dokumentów wg ISBD. Sh'uktura rekordu bibliograficznego w formacie MARC 21 Oolanta Szulc) III.2 Opis bibliograficzny obiektów cyfrowych. Metadane. Struktura rekordu w formacie Dublin Core Oolanta Szulc) II1.3 Hasla wzorcowe opisu bibliograficznego. Struktura kartoteki hasel wzorcowych (Teresa Dębicka) lli.4 Opracowanie rzeczowe zbiorów bibliotecznych (Wieslaw Babik) III.5 Klasyfikacje biblioteczne i bibliograficzne (Barbara Sosińska-Kalata) IIL6 Uniwersalna Klasyfikacja Dziesięh1a (Barba.ra Sosiriska-Kalata) III. 7 Języki ha seł przedmioto\vych. Katalogowanie przedmiotowe (Anna Tokarska) III.8 Język Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej Oadwiga Sadowska) II1.9 Język hasel przedmiotowych KABA (Przemysław Ćwikowski) III.lO Przyszłość języków informacyjnych Oadwiga Woźnia.k-Kasperek) Moduł IV Organizowanie dostępu do informacji IV.l Technologie informacyjne w bibliotece Oerzy Reizes-Dzieduszycki) IV.2 Nowe media w bibliotece (Agnieszka Koszowska) IV.3 Systemy biblioteczne - w kierunku integracji dostępu do informacji (Izabela Swoboda) IV.4 Wyszukiwanie informacji w Internecie (Arkadiusz Pulikowski) IV.5 Współpraca w zaiu-esie tworzenia i udostępniania źró d e ł informacji (Renata Frączek, Izabela Swoboda) BIBLIOTEKARSTWO

4 Moduł V Usługi biblioteczne i użytkownicy bibliotek VI D z i alalność uslugowa bibliotek (Agnieszka Lakomy) V2 Dzialalność wydawnicza bibliotek Golanta Gwio ź dzik) V3 ]alm ść w dzialalności bibliotek (Beata Żołędowska-Król) V4 Udostępnianie zbiorów (Anna Tokarska) V5 Czy tel n ict\vo ijego badania (Malgorza ta Gwadera) V6 Pedagogika biblioteczna (Hanna Langer) V 7 Edukacja medialna i informacyjna (Malgorzata Gwadera, Katarzyna Taluć) Moduł VI Z31'ządzanie biblioteką ijej wizerunkiem VI.1 Zarządzanie strategiczne bibliotel<ą Goanna Kamińska) VI.2 Z31'ządzan i e finansami i pozyskiwanie funduszy (Artur]azdon, Maria Wojcińska) VI.3 Zarządzanie zasobami ludzkimi w bibliotece Go anna Kamir\ska) VI.4 Marketing biblioteczny (Bea ta Żolędowska-Król) VI.5 Zawód i ramy ksztalcenia bibliotekarzy. Nowe role bibliotekarza (Gra żyna Tetela) VI.6 Etyka biblioteczna i informacyjna (Zdzisla\-v Gębolyś) VI.7 Projektowanie bibliotek (Anna Walczak) Bibliografia: encyklopedie, słowniki, czasopisma (Marlena GębOl'ska) Serwisy internetowe (Anna Tokarska) Angielsko-polski slownik Gacek Tomaszczyk) Indeks osób (Marlena GębOl'ska) Indeks przedmiotowy (Marlena Gęborska) Table ot Contents Authors List of Abbreviations and Acronyms... : ll Editor's Note Module I. Basic Knowledge About the Library I.l. The Librar)' in the Information Space (Anna Tokarska) I.2. Legal Framework oflibrary and Information Activities (Diana Pieh'uch-Reizes) I.3. 'I)lpes and Mission of Libraries in Historical Context (Anna Tokarska) The Library in the Culture System (Teresa Wilkotl.) Librarianship, Librar)' Science, Bibliology, and Information Science (El żbieta Gondek) I.6. General and Specific Methodolog)' (El żbieta Gondek) ll5 Module II. Organization and Management of Resources lu. Collection Acquisition and Selection of Library Materials (Grażyna Tetela) Special Collections (Maciej Mat\vijów) I1.3. Digitization of Library Collections (Remigiusz Lis) I1.4. Digital Libraries (Remigiusz Lis) I1.5 Protection and Conservation of Library Collections (Agnieszka Bakalarz) II.6 National Library Resource (Leonard Ogierman) ll Moduł III Information Organization in the Librar)' I1I.l ISBD Bibliographic Description. MARC 21 Bibliographic Record Structure Golanta SzuJe) III.2 Bibliographic Description ofdigital Objects. Metadata Golanta Szulc) III.3 Authority Headings ofbibliographic Description. Authority File Structure (Teresa Dębicka) III.4 Cataloguing and Indexing of Library Collections (Wiesław Babik) III.5 Library and Bibliographic Classifications (Barbara Sosińska-Kalata) III.6 Universal Decimal Classification (Barbara SOsiI1ska-Kalata) III.7 Subject Heading Languages. Subject Cataloguing (Anna Tokarska) III.8 National Librar)' Subject Headings Gadwiga Sadowska) III.9 KABA Subject Headings (Przemysław Ćwikowski) III.lO Future ofinformation-retrieval Languages Gadwiga Wo ź niak-kasp e rek) Moduł IV Organizing Access to Information IV.1 Information Technologies in the Library Gerz)' Reizes-Dziedusz)'cki) IV.2 New Media in the Library (Agnieszka Koszowska) IV.3 Librar)' Systems - Towards Integrated Access to Information (Izabela Swoboda) IV.4 Information Retrieval on the Internet (Arkadiusz Pulikowski) IV.5 Cooperation in Creating Sources and Maldng Them Available (Renata Frączek, Izabela Swoboda) I BIBLIOTEKARSTWO B I BLIOTEKARSTWO 7

5 Moduł V Library Services and Users V.1 Library Services (Agnieszka Łalmmy) V.2 Library Publishing Golanta Gwioździk)... ~ V.3 Quality oflibrary Services (Beata Żolędowska :Król) V.4 Collection Circulation (Anna Tokarska) V.5 Reading and Reading Research (Malgorzata Gwadera) V.6 Library Teaching Methods (Hanna Langer) V.7 Media and Information Education (Malgorzata Gwadera, Katarzyna Taluć) Moduł VI Management of the Library and Its Image VI.1 Sh'ategic Management of the Library G oanna Kamińska) VI.2 Financial Management and Fund Raising (Artur]azdon, Maria Wojcińska) VI.3 Human Resource Management in the Library Goanna Kamińska) VI.4 Library Marketing (Beata Żolędowska -Król) VI.5 Library Profession and Education. New Roles of the Librarian (Grażyna Tetela) VI.6 Library and Information Ethics (Zdzislaw Gębołyś) VI.7 Designing Libraries (Anna Walczal<) Bibliography: Encyclopedias, Dictionaries,]ournals (Marlena GębOl'ska) Internet services (Anna Tokarska) English-Polish Dictionary Gacek Tomaszczyk) Name lndex (Marlena GębOl'ska) Subject lndex (Marlena GębOl'ska) Autorzy Babil, Wiesław, prof. dr hab., kierownil, Zaldadu Zarżądzania Informacją, Instytut Informacji Naul<owej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet]agiell011ski Bal,alarz Agnieszka, dr, Laboratorium Ochrony i Konserwacji Książki, Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naul<owej Uniwersytetu Śląskiego (IBiIN UŚ) Ćwilcowski Przemysław, starszy kustosz, Zaldad Narodowy im. Ossolińskich - kataloger i redal,tor haseł jhp KABA, czionek Zespolu Konsultacyjnego jhp KABA Dębicka Teresa, dr, kierownil, Biblioteki Wydzialu Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego Frączek Renata, dr, Zaldad Bibliografii i Informacji Naul<owej IBiIN UŚ Gębolyś Zdzisław, dr hab., Zaldad Bibliotekoznawstwa i Marketingu Książki IBiIN UŚ (do 30 września 2013 r.) Gęborska Marlena, mgr, doktorantka, Zaldad Bibliotekoznawsnva IBiIN UŚ Gondek Elżbieta, prof. dr hab., kierownil, Zaldadu Bibliografii i Informacji Naukowej IBiIN UŚ Gwadera Malgorzata, dr, Zaldad Czytelnictwa IBiIN UŚ Gwioździk]olanta, dr, Zaldad Historii Książki i Bibliotek IBiIN UŚ ] azdon Artur, dr hab., st. kustosz dyplomowany, dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu Kamińska]oanna, dr, Zaldad Bibliotekoznawstwa IBiIN UŚ Koszowska Agnieszka, redal,tor portalu Program Rozwoju Bibliotek ( Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Langer Hanna, dr, Zaldad Czytelnictwa IBiIN UŚ Lis Remigiusz, peinomocnil, dyrektora ds. rozwoju Biblioteki Śląskiej, kierownik Dzialu Mediów Cyfrowych "Digitarium" Katowice Łal<omy Agnieszka, dr, Zaldad Historii Książki i Bibliotek IBiIN UŚ Mal:\vijów Maciej, prof. UWr dr hab., Zaldad Bibliotekoznawstwa, Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet Wrocławski 8 I BIBLIOTEKARSTWO BIBLIOTEKARSTWO 9

6 Ogierman Leonard, prof. UŚ dr hab., lcierownik Laboratorium Ochrony i Konserwacji Książki IBiIN UŚ Pieh'uch-Reizes Diana, dr hab., Uniwersytet] agielloński, redaktor naczelna ogólnopolskiego recenzowanego czasopisma nauk6wego "Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej" (P TINT) Pulikowslci Arkadiusz, dr, Zaldad Bibliografii i Informacji Naukowej IBiIN UŚ Reizes-Dzieduszyckijerzy, dr, Zaldad Historii Książlci i Bibliotek IBiIN UŚ Sadowska]adwiga, prof. UwB dr hab., lcierownik Zaldadu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Uniwersytet w Bia1ymstoku Sosińska-Kalata Barbara, prof. dr hab., Zaldad Systemów Informacyjnych, Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych, Uniwersytet Warszawski Swoboda Izabela, dr, Zaldad Bibliografii i Informacji Naukowej IBiIN UŚ Szulc]olanta, dr, Zaldad Bibliotekoznawstwa IBiIN UŚ Taluć Katarzyna, dr hab., Zaldad Czytelnictwa IBiIN UŚ Tetela Grażyna, dr, Biblioteka Wydzialu Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, IBiIN UŚ Tokarska Anna, dr hab., kierownik Zaldadu Bibliotekoznawsn.va IBiIN UŚ Tomaszczyk]acek, dr, Zaldad Bibliografii i Informacji Naulwwej IBiIN UŚ Walczale Anna, dr, kustosz dyplomowany, lcierownik Dzialu Zbiorów Specjalnych, Biblioteka Gdańska PAN, bibliotekarz systemowy Willcoń Teresa, prof. UŚ dr hab., kierownik Zaldadu Czytelnictwa IBiIN UŚ Wojcińska Maria, mgr, doktorantka, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Woźnialc-Kasperek]adwiga, prof. dr hab., Instytut Informacji Naulcowej i Studiów Bibliologicznych, Uniwersytet Warszawski Żolędowska- Król Beata, dr, Zaldad Bibliotekoznawstwa IBiIN UŚ 10 I B I B L lot E KAR S T W O

7 Wydawnictwo Stowarzyszeni a Bibliotekarzy Polskich Warszawa, ul. Konopczyńskiego 5/ 7 tel Warszawa Wyd l. Ark. wyd 55,0 Ark. druk. 45,S Łamanie: Funky Worky; kontakt@funk)"vorky.pl Druk j oprawa: Drukarnia j In troligatornia OPRAWA Sp. z 0.0. ul. Oowborczyk6w 17, Łódź, tel

8