I Beskidzką Wystawę Królików połączoną z wystawą gołębi rasowych i drobiu ozdobnego

Transkrypt

1

2 PIERWSZA W POLSCE KSIĄŻKA, KTÓRA TAK SZCZEGÓŁOWO CHARAKTERYZUJE WSZYSTKIE GATUNKI ORAZ PODGATUNKI NALEŻĄCE DO PODRODZINY BAŻANTOWATYCH! Bażanty Starego Świata to pierwsza w Polsce publikacja i jedna z niewielu na świecie, która posiada patronat honorowy World Pheasants Association (Światowego Towarzystwa na rzecz Ochrony Bażantów). Organizacja wsparła autora wieloma zdjęciami, a także materiałami, które pozwoliły podnieść jakość opracowania, uznanego w wielu kręgach za jedno z najbardziej szczegółowych. W skład opisów weszły informacje dotyczące historii odkrycia, systematyki, historii i hodowli, a także morfologii, występowania, zagrożeń i ochrony w naturalnym środowisku, rozmnażania oraz szeroko pojętej biologii. Pierwszy tom to blisko 360 stron formatu B5, na których scharakteryzowano 23 gatunki. Opisy ubogacone zostały ponad setką fotografii. Zdjęcia zostały wykonane w wielu ogrodach zoologicznych i prywatnych hodowlach na całym świecie, a wiele z nich pochodzi z naturalnego środowiska. Jednym z licznych ich autorów jest John Corder, który tworzy zdjęcia i filmy dla angielskiej telewizji BBC. Pierwszy tom zawiera charakterystykę podrodziny bażantowatych (Phasianinae), stanowisko systematyczne bażantów, a także wskazówki dotyczące budowy wolier. Bibliografia, z której autor czerpał wiedzę, liczy blisko 200 pozycji. Najstarsze źródła pochodzą jeszcze z XIX w. Drugi tom już w przygotowaniu! Będzie zawierał opis pozostałych 27 gatunków, oraz trzy rozdziały dotyczące głównie aspektów hodowli. *** Premiera książki miała miejsce w Czechach w pilźnieńskim ogrodzie zoologicznym 12 marca 2016 roku na międzynarodowym sympozjum organizowanym przez czesko-słowacki oddział WPA. Została bardzo dobrze odebrana, o czym świadczą plany tłumaczenia jej na język czeski. KONTAKT: bazanty@interia.pl tel Karol Sepielak od najmłodszych lat interesował się ptakami, głównie bażantowatymi. Od 12. roku życia utrzymywał w swoich wolierach różne gatunki bażantów, przepiórek czy kuropatw początkowo te mniej kłopotliwe w pielęgnacji, by z czasem powiększać swoją kolekcję o ptaki bardziej wymagające. W 2008 roku, w wieku niespełna 18 lat, wydał swój pierwszy artykuł w magazynie Woliera. W kolejnych latach w ponad 10 branżowych magazynach ukazały się następne artykuły. Do 2016 roku łącznie wydano ich ponad 100. W 2013 roku autor otrzymał propozycję pisania dla magazynu Aviornis International jednego z największych na świecie poruszających tematykę ptaków ozdobnych. Pierwszy jego artykuł został przetłumaczony na dziewięć języków i tra ł na okładkę. W 2009 roku autor połączył pasję z edukacją i podjął studia zootechniczne na Uniwersytecie Rolniczym im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. W 2015 roku na macierzystej uczelni rozpoczął studia doktoranckie z zakresu parazytologii u ptaków ozdobnych. W tym samym roku jako pierwszy Polak został przyjęty do World Phesants Association. Nie zaprzepaścił tej szansy. Już kilka miesięcy później uczestniczył w spotkaniach organizowanych przez WPA, a pierwsze wskazówki otrzymane od członków rady pozwoliły mu zainicjować i otworzyć lię WPA w Polsce. Umowa stowarzyszeniowa podpisana została 16 kwietnia 2016 roku w warszawskim zoo na pierwszym inauguracyjnym spotkaniu WPA w Polsce. Okręgowy Związek Hodowców Drobnego Inwentarza w Bielsku-Białej zaprasza na: Międzynarodowy Konkurs Garłacza Górnośląskiego Koroniastego XI.2016 r. KOZY koło Bielska-Białej kontakt: Kazimierz Majer tel I Beskidzką Wystawę Królików połączoną z wystawą gołębi rasowych i drobiu ozdobnego X r. WISŁA kontakt: Grzegorz Koraczyński tel (króliki) Kazimierz Majer tel (gołębie, drób)

3 Wrażenia i refleksje z Krajowej Wystawy Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza Kielce 2016 str. 4-8 Sprawozdanie ze zjazdu EE str Stawak Polski str Szanowne Koleżanki i Szanowni Koledzy Zapraszam do lektury czerwcowego wydania biuletynu, w którym bardzo ciekawie i tematycznie prezentują artykuły nasi Przyjaciele, tak z Polski, jak i z zagranicy nie będący członkami Polskiego Związku. Ich współpraca z naszym czasopismem to zaszczyt, a zamieszczane publikacje podnoszą poziom czasopisma. Fakt, że z nami współpracują świadczy o pozytywnej ocenie biuletynu. Dziękuję Im Wszystkim. Dalsza współpraca z tymi osobami to zaszczyt dla naszego czasopisma. Biuletyn jest rozsyłany do kilku krajów europejskich, związków zrzeszonych w EE oraz hodowców współpracujących z naszą redakcją. Został też zauważony przez kolegów-hodowców niemieckich. Nasze artykuły zostały umieszczone na oficjalnej stronie VDT. Dziękuję naszym członkom, autorom tekstów i zdjęć. Nie wiem, czy zauważyliście, że następne wydanie to będzie mały jubileusz. Zapraszam do nadsyłania swoich ocen, tych negatywnych i tych pozytywnych. Wolne strony czekają na Wasze opinie. Obiektywna, merytoryczna i konstruktywna ocena to najlepsza zapłata za społeczną pracę. Informuję, że wraz z członkami Zarządu: Zdzisławem Borawskim, Edwardem Gersztynem, Przewodniczącym Komisji Standaryzacji ds. Drobiu Jarosławem Mazurem oraz tłumaczem Waldemarem Borawskim reprezentowałem w dniach r., Polski Związek na Walnym Zgromadzeniu Federacji Związków Hodowców państw zrzeszonych w EE [relacja w biuletynie]. Podczas zjazdu spotkaliśmy się z przejawami dużej sympatii i szacunku dla naszej organizacji. Sukcesem zakończyła się rejestracja jednej z najstarszych ras polskich gołębi. Oficjalna nazwa to ryś staropolski, który został zarejestrowany w grupie I - Uformowane, pod nr EE Trochę to trwało, były trudności w negocjacjach, ale liczy się efekt końcowy. Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do tego sukcesu. Zgłoszone 12 ras polskich gołębi jest na dobrej drodze do zakończenia procesu rejestracyjnego. Zostaliśmy pochwaleni za doskonałe przygotowanie wniosków z udokumentowaniem polskiego pochodzenia. Koleżanki i Koledzy, przed nami Sprawozdawczy Zjazd Polskiego Związku. Zjazd odbędzie się w dniu r., w Andrespolu k/łodzi. Zapraszam Delegatów. Proszę o rzetelną ocenę minionego okresu, merytoryczną dyskusję i wypracowanie wniosków na dalszą drogę rozwoju Polskiego Związku Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza. Jan Pajka Prezes Zarządu Polskiego Związku Sroczka marchijska pragnie się przedstawić Krymka polska niejedno ma imię i oblicze Pawik tradycyjny, kolejna próba reaktywacji Przygody Litwinów i ich gołębi na wystawie w Metz Jerzy Piechur, wałbrzyski górnik hodowca Zmiany w Zarządzie Lipskiego Związku Hodowców Drobiu Rasowego VIII Zamojska Wystawa Gołębi Rasowych i Drobiu Ozdobnego Wystawa Kur Ozdobnych 2016 r. Warszawa SGGW Pawie piękne i orientalne ptaki Kiściec annamski (Lophura edwardsi) Kapłon w ujęciu historycznym i współczesnym Międzynarodowe szkolenie sędziów królików w Luxemburgu Układ moczowy królika, Nowa forma pomoru królików RHDV2 Kto, co czyta o kurach Szkolenie sędziów i asystentów ds. oceny drobiu rasowego Kokcydioza niebezpieczna choroba drobiu oraz metody jej leczenia i zapobiegania Komunikaty i informacje związkowe Wystawa najpiękniejsze kury świata str str str str. 25 str. 26 str. 27 str. 28 str str str str str str. 51 str str. 54 str str. 58 str. 59 UWAGA!!! NOWY ADRES KORESONDENCYJNY PZHGRiDI: Jan Pajka, ul. Królewska 52/10, Kraków, tel WYDAWCA: Polski Związek Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza w Tarnowie pzhgridi@interia.pl; www. pzhgridi.pl PL. ISSN: ; Nakład 3400 egzemplarzy Nr konta bankowego: PKO Bank Polski SA ZDJĘCIE PAWIA NA OKŁADCE: ZDZISŁAW JAKUBANIS Redaktor naczelny: Jan Pajka REDAKTORZY TEMATYCZNI: Agnieszka Jędraszek, Andrzej Grabowski, Zbigniew Gilarski, Zdzisław Jakubanis, Stanisław Projs, Tomasz Orłowski, Krzysztof Stachurski. OPRACOWANIE GRAFICZNE: Łukasz Tumidajski Redakcja zastrzega sobie prawo do ewentualnych zmian treści, skrótów tekstów przyjętych do publikacji oraz terminów ich publikacji. Redakcja nie zwraca otrzymanych materiałów. Poglądy i opinie wyrażone w artykułach przez autorów niekoniecznie wyrażają punkt widzenia redakcji. Redakcja nie bierze odpowiedzialności za treść artykułów. Za treść ogłoszeń i reklam nie odpowiadamy. 3

4 Wrażenia i refleksje z Krajowej Wystawy Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza Kielce 2016 Kolejna Krajowa Wystawa Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza, która odbyła się w dniach stycznia 2016 r. w Kielcach, przeszła do historii. To już piąta, zorganizowana przez Zarząd Polskiego Związku wspólnie z Zarządem Targów Kielce S.A. Wystawa połączona była z uroczystymi obchodami Jubileuszu 25-lecia istnienia Polskiego Związku Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza oraz 20-lecia przynależności Polskiego Związku do Europejskiej Federacji Hodowców Drobiu, Gołębi, Ptaków Egzotycznych, Królików i Świnek Morskich (EE). W tej wielkiej jubileuszowej imprezie, na zaproszenie Polskiego Związku, wśród wielu znakomitych gości, udział wziął także Prezydent EE pan Gion P. Gross ze Szwajcarii. W wystawie uczestniczyło około 530 hodowców, w tym kilkunastu z zagranicy (Litwy, Niemiec, Rumunii i Słowacji), którzy zaprezentowali łącznie około 7250 eksponatów, w tym około 6500 gołębi (186 z zagranicy), 534 sztuk drobiu ozdobnego i 206 królików. Zgromadzone eksponaty zostały ocenione w głównej mierze przez polskich sędziów, ale też przez 7 sędziów zaproszonych z innych krajów Europy, a mianowicie: z Czech, Słowacji, Litwy, Niemiec, Rumunii i Węgier. Myślę, że jest to bardzo dobry zwyczaj i warto go w przyszłości kontynuować, zwłaszcza jeżeli sędziemu z zagranicy powierza się do oceny przede wszystkim rasy pochodzące z jego kraju, albowiem nikt tak dobrze nie zna niuansów danej rasy oraz trendów hodowlanych, jak jej narodowi twórcy. W artykule tym, jako sędzia obserwator tej wystawy spróbuję odnieść się do jakości wystawionych gołębi, w szczególności polskich ras obarczonych zagrożeniem oraz długodziobych gołębi ras polskich, a także do niektórych ras zagranicznych, które są w Polsce popularne i dość licznie hodowane. O polskich gołębiach krótkodziobych, ich jakości i problemach hodowlanych pisałem już wcześniej w naszym biuletynie Gołębie nr 54. Zacznijmy jednak od wydarzenia, jakim był niewątpliwie fakt wystawienia po raz pierwszy polskich rysi w starym, tradycyjnym typie pod nową nazwą ryś staropolski. Polscy hodowcy i miłośnicy gołębi z wielką radością przyjęli do wiadomości informację, iż Komisja Standaryzacyjna Gołębi EE wydała pozytywną opinię, a następnie podjęła procedurę dotyczącą rejestracji tej naszej prastarej rasy (biuletyn nr 68 i 69/2015). Mniej wtajemniczonym pragnę wyjaśnić, iż do tej pory rysie zarejestrowane były przez EE pod nazwą Luchstaube, czyli gołąb ryś, ale w rubryce kraj pochodzenia rasy widniał niestety zapis DE, czyli Niemcy. Polacy jako twórcy tej pięknej, bardzo lubianej przez nas rasy, przez wiele lat nie mogli się pogodzić z tym stanem rzeczy. Biorąc pod uwagę fakt, iż w Niemczech gdzie nasze rysie były bardzo popularne, już dawno, bo ponad sto lat temu, po II wojnie światowej na skutek licznych krzyżówek z innymi gołębiami opasowymi (między innymi z amerykańskimi kingami czy też francuskimi mondain), przekształcono naszego polskiego rysia z gołębia użytkowego, ale latającego (żerującego na pobliskich polach i wiejskich zagrodach), w gołębia o typie bardzo ciężkim, typowo mięsnym, wypaczając tym samym całkowicie tę dotychczasową, pierwotną polską formę naszego rysia, która funkcjonowała w naszym kraju przez kilkaset lat. Niech zatem ten ciężki Luchstaube pozostanie dalej zamknięty w wolierach i klatkach, a ten nasz samodzielny, pełen wigoru, latający, prawdziwy staropolski ryś, dalej upiększa swym widokiem i urzeka zawadiackim wdziękiem nie tylko gołębniki, ale także wiejskie zagrody i podmiejskie podwórka. Niech gnieździ się w stajniach, stodołach lub skrzynkach zawieszonych na ścianach wiejskich budynków tak, jak to kiedyś bywało. Myślę, że te 47 rysi staropolskich, które wystawili w Kielcach hodowcy z Polski Południowej w 8 odmianach barwnych, będą dobrym zaczątkiem do odbudowy i doprowadzenia 4

5 w krótkim czasie do dawnej świetności tej pięknej, starej, polskiej rasy gołębi. Kończąc tę kwestię, wypada tylko raz jeszcze podziękować obecnemu Zarządowi Głównemu PZHGRiDI, który zainspirowany głosami wielu polskich hodowców i miłośników gołębi, w tym Zbigniewa Gilarskiego (koordynatora akcji S.O. S Ratujmy polskie rasy ), podjął w ubiegłym roku skuteczne działania doprowadzając do rejestracji w EE naszego rysia staropolskiego. Zapewne w tym momencie wielu polskim hodowcom patriotom łącznie ze mną, spadł wielki kamień z serca, a prawdzie historycznej stało się zadość. Inną rdzennie polską rasą, której popularność wprawdzie w mniejszym stopniu niż polskich rysi, ale również sięga daleko poza granice naszego kraju, jest polski długodzioby lotny - w skrócie PDL. Jest to niewątpliwie najliczniej hodowana w Polsce duża grupa gołębi. Jak co roku z uwagi na dużą i silną konkurencję, wystawcom towarzyszą tu duże emocje, a plasujący się w czołówce hodowcy cieszą się potem w środowisku dużym uznaniem i zasłużoną sławą, co najmniej przez kilka lat. W tym roku wystawiono w tej grupie aż 409 gołębi w 9 rasach. Najliczniejsze to srebrniaki (110 gołębi), pasiaki srebrzyste (90), perłowe (70), pasiaki perłowe (69) i sroki łowickie (70). Moim skromnym zdaniem do grupy tej powinno zaliczyć się także murzyna FOT. ANDRZEJ GRABOWSKI FOT. ANDRZEJ GRABOWSKI FOT. ANDRZEJ GRABOWSKI polskiego, który w Kielcach jest zawsze licznie prezentowany (39 sztuk), a który jest przecież bardzo blisko spokrewniony ze srebrniakiem. Praktycznie jest to tylko odmiana barwna srebrniaka, tyle że mniej popularna i dziś już ustępująca mu pokrojem i klasą. Ogólnie rzecz ujmując, w ostatnich latach poziom jakości gołębi tej grupy rasowej (PDL) systematycznie podnosi się. Srebrniaki są dziś nieco jaśniejsze, o delikatniejszych figurach i wyższych nogach niż kiedyś, co sprawia wrażenie większej elegancji i szlachetności. Na wystawach coraz mniej spotyka się gołębi o wadliwym, wklęsłym profilu głowy, zakończonej ostrym załamaniem, bez łagodnego zaokrąglenia (zbliżonej do głowy berlińskich długodziobych w gorszym wydaniu, albowiem głowa berlińskich w profilu powinna być zupełnie prosta), co jest dużą wadą i fatalnie wyglądało w kontekście eleganckiej sylwetki srebrniaków i innych gołębi z tej grupy. Ta dziwna moda zapanowała u pewnej grupy hodowców kilkanaście lat temu i mam nadzieję, że przeminęła bezpowrotnie. Z przyjemnością oglądało się na wystawie grupę pasiaków srebrzystych i pasiaków srebrzystych szarolotych oraz pasiaków perłowych i pasiaków perłowych brązowolotych (łącznie 122 sztuki), które w ostatnich latach w wyniku odpowiednich krzyżówek ze srebrniakami lub perłowymi oraz wieloletniej i żmudnej pracy wielu hodowców z całej Polski (dawniej pasiaki były domeną hodowców krakowskich) swym pokrojem są już bardzo zbliżone do przodujących w grupie srebrniaków. Znalazło to odzwierciedlenie w ich ocenie, bowiem zdecydowana większość (84 szt.) otrzymała ocenę 90 lub więcej punktów, co przy ostrej ocenie sędziów w grupie PDL należy traktować jako dobrą jakość. A przecież jest to rasa trudniejsza niż srebrniak, bo występują tu dodatkowe wymogi wzorca względem dwóch pasów na skrzydłach i ewentualnie ciemnych lotek. Jeszcze większego skoku do przodu, czyli pozytywnego przeobrażenia pokroju, dokonano w ostatnich latach w przypadku pasiaków srebrzystych jarzębiatych oraz pasiaków perłowych jarzębiatych. Do niedawna gołębie tej odmiany tak daleko odbiegały klasą od innych pasiaków, iż w ogóle nie pokazywano ich na wystawach. Z wystawionych tu 37 gołębi tej odmiany jarzębiatej min. 90 punktów uzyskało 27 gołębi, co dobrze rokuje na przyszłość. Jako ciekawostkę warto podać, iż prawie wszyscy hodowcy jarzębiaków wywodzą się z Kielc lub okolicy, z wyjątkiem jednego hodowcy ze Stargardu. Podobna sytuacja jest w rasie wspomnianego wcześniej murzyna polskiego (39 szt.), który w Kielcach jest lubiany i nad którym hodowcy z regionu pracują od lat. A zatem duże brawa dla Związku Kieleckiego! Parę ciepłych słów należy też skierować pod adresem hodowców sroki krakowskiej. Jeszcze parę lat temu gołębie te gościły na wystawach w niewielkich ilościach. Wystawiona tu grupa 45 srok w trzech kolorach, w tym aż 28 czarnych, robiła bardzo pozytywne wrażenie. Wiele z nich posiadało już uszlachetnione, dłuższe głowy, a u czarnych prawie nie spotykało się ciemnych plam na dziobach. Widać wyraźnie, że krakusy (tak je kiedyś potocznie nazywano) przeżywają renesans, a hodowane są już nie tylko w Małopolsce, ale na szczęście także w innych terenach naszego kraju. W Kielcach tylko dwóch wystawców było z Krakowa, pozostali to mieszkańcy Wrocławia, Proszowic, Kielc, Grudziądza i Suwałk. Sroka krakowska to piękny i bardzo dobrze latający gołąb, czego absolutnie nie można powiedzieć o innych zagranicznych srokach. Szczególnie pięknie prezentują się sroki czarne z białym dziobem i z piękną białą (jasnocielistą) brwią i okiem, które znakomicie kontrastują z czarnymi, mieniącymi się zielenią, piórami głowy tego gołębia. Skoro już jesteśmy przy krakowskich gołębiach, nie sposób nie wspomnieć o koroniarzach końcatych, sercatych oraz barwnoogoniastych. Ze względu na fakt, iż wszystkie te trzy rasy zostały zarejestrowane przez Europejską Federację jako jedna grupa rasowa (EE 877), a tylko w trzech odmianach barwnych, gołębie te z założenia powinny być maksymalnie do siebie zbli- 5

6 żone pokrojowo, a różnić się jedynie rysunkiem. W rzeczywistości tak jednak nie jest, bo końcate różnią się od sercatych pewnymi, dość głęboko zakorzenionymi niuansami budowy głowy, nie mówiąc już o koroniarzach barwnoogoniastych, których pokrój jeszcze znacznie odbiega od obu wyżej wymienionych kuzynów. Wychodząc naprzeciw wymogom rejestracyjnym, na zorganizowanym szkoleniu sędziów we wrześniu 2015 r., które prowadzili w głównej mierze doświadczeni sędziowie z Krakowa, postanowiono całkowicie podporządkować pokrój koroniarzy barwnoogoniastych do sercatych. Od tego momentu, wszystkie elementy wzorca tych gołębi (z wyjątkiem oczywiście rysunku) mają być takie same. Niezwykle ważnym jest także nowy zapis w znowelizowanym wzorcu koroniarza barwnoogoniastego, a mianowicie: żabot na szyi jest wadą dyskwalifikującą. Mam nadzieję, że począwszy od tej krajowej wystawy, skończy się już ten dziwny proceder wystawiania pod szyldem tej polskiej rasy, miernych egzemplarzy mewki staroniemieckiej (miernych, bo z czerwoną brwią i małym żabotem) potocznie zwanych najczęściej dryjerami od niemieckiej słowa dreher [wymawianego jako dreyjer], których w naszym kraju spotykało się wiele już w czasach przedwojennych, a które nie mają nic wspólnego z naszymi (krakowskimi) koroniarzami barwnoogoniastymi. Obecnie celem hodowców jest utrwalenie tej odrębności rasowej. Dlatego też na tej wystawie kilka wystawionych koroniarzy z żabotami, zostało jak najbardziej słusznie zdyskwalifikowanych przez sędziego - notabene z Krakowa. Podobnie należy postępować w innych rasach i eliminować z oceny gołębie wykazujące elementy obcej rasy, co jest oczywiste. Taka sytuacja niestety dość często powtarza się w przypadku wystawianych polskich maściuchów gładkogłowych, u których w dalszym ciągu wyraźnie widać wpływ nadmiernych krzyżówek z budapeszteńskimi krótkodziobymi, o czym pisałem między innymi w naszym biuletynie nr 54. Takie gołębie mogą być przydatne w hodowli, ale nie powinny być eksponowane na wystawach, gdzie przecież nie mogą liczyć na jakiekolwiek uznanie i sukcesy. Skoro jesteśmy już przy maściuchach polskich, z przyjemnością należy odnotować, iż po raz pierwszy od wielu lat (myślę, że chyba 40), na krajowej wystawie pojawiły się koroniaste maściuchy białotarczowe, czyli tzw. oficery. Ta niezwykle rzadka odmiana barwna uznana już była za całkowicie wymarłą. Jednak wieloletnia praca hodowlana kol. Adama Wegnera nad jej odtworzeniem przyniosła wielki sukces. Hodowca ten mógł już zaprezentować w Kielcach swój dorobek w postaci czterech czerwonych oficerów, które otrzymały oceny pkt. Wielkie brawa i gratulacje! Kolejną ciekawostką wystawy, był fakt, iż po raz pierwszy od wielu lat można było zobaczyć na wystawie krajowej tak licznie hodowaną kiedyś w Polsce, a dziś już mało spotykaną, wywodzącą sę z dawnych polskich kresów, piękną rasę zwisłoskrzydłych gołębi polski tarczowy wysokolotny. Gołębie te (14 szt.) wystawiło trzech hodowców z Bartoszyc. I chwała im za to! W ten sposób doszło bodaj pierwszy raz od 70 lat po wojnie do bardzo ciekawej konfrontacji tych gołębi z wystawionymi w litewskiej ekspozycji gołębiami rasy wileński tarczowy (3 hodowców, 15 sztuk). Przed wojną gołębie te stanowiły jedną rasę, jednak ponad 70 lat rozłąki zrobiło swoje. Jak można było łatwo zauważyć gołębie z Litwy są dziś już znacznie krótsze od tych hodowanych przed wojną, co moim zdaniem pozbawiło je swoistego uroku, ale jak zapewniali obecni na wystawie Litwini, jeszcze dobrze i wysoko latają. Wystawione przez kolegów z Bartoszyc polskie tarczowe wysokolotne, z nielicznymi wyjątkami były zbyt obszerne i nawet nieco za długie, a przede wszystkim miały niestety, w większości rozczapierzone ogony, co jest dużą wadą w tej rasie. Ogon tych gołębi powinien być wprawdzie bardzo długi i bardzo szeroki (ok. 1.5 szerokości tułowia), ale zupełnie płaski. W tym jest jego piękno oraz wzorcowy wymóg. Polskie tarczowe jakie zaprezentowano na wystawie stanowią raczej typ wystawowy (gdyby nie te ogony!), a przecież mają to być gołębie przede wszystkim lotne, a nawet wysokolotne, tak jak zapisano im w nazwie rasy. Dlatego, moim zdaniem, hodowcy powinni podążać w tym kierunku, by polskie tarczowe wysokolotne łączyły w sobie cechy wielkiego wyczynu i szlachetnego piękna. W Polsce mamy dziś jeszcze trochę takich pięknych i bardzo dobrze latających gołębi tej rasy, ale niestety coraz mniej. Pielęgnujmy zatem ten nasz hodowlany narodowy skarb, by wysiłki naszych kresowych przodków nie poszły na marne. Wśród wysokolotnych gołębi, po raz kolejny na wystawie krajowej w Kielcach, bardzo dużą grupę, bo aż 180 szuk, zaprezentowali hodowcy gdańskich wysokolotnych (nazwa ta jest dosłownym tłumaczeniem niemieckiej nazwy jaka figuruje w międzynarodowym wzorcu - EE 816), które od ponad 100 lat noszą w Polsce tradycyjną piękną nazwę sokołów gdańskich. Najwięcej wystawionych było sokołów białych i czarnych (po 33 gołębie) oraz mazerów (czyli marmurkowych) 31, srok (w różnych odmianach barwnych) 14 sztuk, żółtych - 14, czerwonych - 11 i niebieskich Ponadto, w mniejszych ilościach wystawiono szymle - 5, żółte tygrysy - 5, żółtopłowe - 10, czewonopłowe - 3 oraz jako pokaz nowych odmian barwnych 5 arlekinów i 5 srok białoogoniastych. Ta piękna bardzo kolorowa stawka gdańskich gołębi w kilkunastu odmianach barwnych robiła na zwiedzających naprawdę duże wrażenie. Można już śmiało powiedzieć, że po wielu latach pewnego kryzysu sokół gdański odrodził się w Polsce całkowicie. Sądzę, że ma to duży związek z działającymi w Polsce od kilkunastu lat dwoma klubami tej rasy, a mianowicie: Zachodniopomorskim Klubem Hodowców Gołębi Gdańskich Wysokolotnych w Szczecinie oraz Pomorskim Klubem Hodowców Sokoła Gdańskiego z siedzibą w Gdańsku. Oba kluby od kilku lat współpracują ze sobą. W Gdańsku i Jastarnii od 2009 r. organizowane były kilkakrotnie szkolenia 6

7 wewnętrzne, w których uczestniczyli hodowcy obu klubów, co zaowocowało wspólnie wypracowanym wzorcem rasy w oparciu o wzorzec międzynarodowy. Dodatkowo w roku ubiegłym odbyły się dwa szkolenia dla sędziów tej rasy, które zorganizowało Kolegium Sędziów naszego Związku. Dzięki między innymi takim działaniom poziom hodowlanych w Polsce sokołów gdańskich systematycznie wzrasta. Trzeba też przyznać, że do kraju sprowadzono sporo dobrego materiału od naszych sąsiadów z Zachodu. Ten zastrzyk tzw. świeżej krwi był niezbędny dla szybszej odbudowy jakości naszych gołębi, albowiem szczególnie w okresie II wojny światowej, kierunek przepływu bardzo dobrych gołębi był niestety odwrotny. Obecnie, dzięki wieloletniej wytrwałej pracy wielu naszych hodowców udało się znacznie poprawić zwłaszcza budowę głów naszych sokołów gdańskich, co do tej pory stanowiło główny mankament krajowej hodowli. Na tej wystawie już dość rzadko można było spotkać gołębie o wadliwym profilu głowy, gdzie linia górnej krawędzi dzioba nie była w jednej linii z linią czoła, lecz równolegle przesunięta poniżej tej linii, tworząc bardzo niepożądany uskok (tzw. kaczy dziób). Obecnie należy jeszcze popracować nad uzyskaniem dłuższej sylwetki tego gołębia oraz bardziej szlachetnej (wzorcowej) dłuższej głowy, a także jeszcze lepszej struktury upierzenia w postaci pięknej, a co bardzo ważne wysoko ustawionej korony, podpartej z tyłu gęstą, zwartą grzywą bez dość często występujących tu jeszcze wyszczerbień. Myślę, że ten wyraźny wzrost poziomu jakości naszych sokołów gdańskich, o którym już wcześniej wspominałem, jest dobrym prognostykiem przed zbliżającą się VI Europejską Wystawą Gdańskiego Wysokolotnego, która wraz z Krajową Wystawą Młodych będzie zorganizowana w Gdańsku już w tym roku - w dniach grudnia. Zapowiada się wspaniała impreza! Będąc przy grupie gołębi wysokolotnych chciałbym się też podzielić z zainteresowanymi hodowcami swoją refleksją dotyczącą gołębi wystawionych w klasie sport, zwłaszcza tych biorących udział w konkursach na długość lotu. Ostatnio na wystawach krajowych, zresztą bardzo słusznie, wystawiane są gołębie w kilku rasach wysokolotnych (budapeszteńskie, węgierskie deresze, zamojskie, roztoczańskie, tipplery angielskie, serbskie), które osiągały w lotach konkursowych bardzo dobre wyniki, w zależności od rasy i klasy gołębi, od kilku do kilkunastu godzin długości lotu. Jest to podstawowe kryterium oceny klasy tych wysokolotnych gołębi i moim zdaniem w zupełności wystarczające. Wobec tego, czy warto jeszcze dokonywać oceny pokrojowej tych gołębi, jaka jest przeprowadzana przez sędziów na wystawach? Ptaki te hodowane i selekcjonowane są ze względu na wyczyn, pokrój jest tu sprawą drugorzędną, a wady rysunku trzeciorzędną. Tak naprawdę liczą się tu dobre płuca, serce, wspaniałe mięśnie oraz charakter gołębia. Po co więc oceniać te elementy, które nie stanowią w zasadniczy sposób o klasie tych zawodników? Czy w innych sportach, przykładowo w lekkoatletyce, albo w wyścigach konnych, bierze się pod uwagę urodę zawodników lub koni? Nie! Wygrywa ten, kto jest pierwszy na mecie, czyli ten lepszy, a nie ten ładniejszy. Podobnie jest w sporcie gołębi pocztowych. Zawsze najwyżej cenione są gołębie zajmujące pierwsze miejsce na listach konkursowych, bo one są najlepsze! Nieważne, czy jest to piękny niebieski, czerwony, czy też brzydki siwo-bury. Jeżeli wygrał, to jest najcenniejszy. Dlatego też, moim zdaniem, wywieszanie dodatkowo na klatkach wystawowych gołębi wyczynowych (sportowych) karty oceny gołębia ze szczegółową oceną elementów pokrojowych, w tym przypadku chyba jest zbędne. Może wystarczyłaby tylko słowna ocena ogólna typu: zadowalający, dobry lub bardzo dobry? A może w ogóle zaniechać tych ocen? Myślę, że koledzy hodowcy gołębi klasy sport przedyskutują ten temat, biorąc pod uwagę wyżej wymienione sugestie. Chciałbym teraz parę zdań poświęcić odbudowywanym w ostatnich latach, z wielkim trudem, dwóm polskim garłaczom stawakowi polskiemu oraz nieco mniejszemu od niego i o tygrysim rysunku stawakowi małopolskiemu. Stawaki bardzo lubiane są szczególnie za swój specyficzny i niezwykle efektowny styl lotu (z mocno nadętym wolem!), połączonym z bardzo głośnym klaskaniem podczas krótkiego 7

8 wznoszenia się, a zaraz potem - swobodnym opadaniem w dół, z uniesionymi pionowo i złożonymi całkowicie (jak u motyli) skrzydłami oraz pięknie, szeroko rozłożonym ogonem. Bajeczny widok! Polskie stawaki są niższe o kilka centymetrów od swoich niemieckich oraz czeskich kuzynów oraz różnią się od nich przede wszystkim kolorem brwi, która u naszych gołębi musi być jasnocielista, a u niemieckich i czeskich jest czerwona. Ratowaniem stawaka małopolskiego przed całkowitym wyginięciem od paru ładnych lat zajmuje się, z dobrym skutkiem, wielki pasjonat hodowli gołębi - kol. Marek Rzepka, który poświęcił wiele czasu dla tej idei. To kolejny sukces tej niezwykle profesjonalnie prowadzonej i pięknej hodowli, której wyniki budzą podziw i szacunek. Ostatnio, te dwie polskie rasy stawaków stają się coraz bardziej popularne, a ich populacja znacznie wzrasta. W Kielcach prezentowane były już w ilości 58 sztuk - stawak polski i 16 sztuk - małopolski (w ubiegłym roku występowały odpowiednio w ilościach 16 i 6 sztuk). Zwiększa to niewątpliwie szansę na ich rejestrację w Europejskiej Federacji, co może także przyczynić się co dalszego rozwoju tych starych, a dziś odbudowywanych polskich ras gołębi. Skoro już jesteśmy przy garłaczach, nie sposób nie wspomnieć o eleganckich, pięknie prezentujących w klatach wzorcową postawę i swoje gruszkowe wole górnośląskich koroniastych. Wśród licznej stawki 116 gołębi najlepsze były niebieskie szymle, których hodowca drugi raz z rzędu wygrał na krajowej wystawie. Wyjątkowo imponująco prezentowały się też pionowo stojące, o perfekcyjnie wypracowanym rysunku i barwie - garłacze siodłate łapciaste (104 sztuki), które sędziował słowacki specjalista tej rasy Jiri Holan. W Polsce w ostatnich kilkudziesięciu latach zapanowała moda na te efektowne garłacze i trzeba przyznać, że mamy już dużo bardzo dobrego materiału. No i wreszcie bardzo duże, o wielkich nadętych gardłach, lecz pochyło stojące, na długich nogach z bardzo dużymi łapciami, popularne od dawna w Polsce garłacze pomorskie (103 szt.), które także oceniał sędzia z zagranicy, tym razem z Niemiec Matthias Beutel. Pomorskie od dawna prezentują w Polsce wysoką jakość, tym razem też nie było inaczej. Piękna stawka gołębi. Martwić natomiast może coraz mniejsza grupa (tylko 30 szt.), wprawdzie jeszcze bardzo wysokiej klasy, eksponowanych na naszych wystawach garłaczy angielskich. Kiedyś mieliśmy w Polsce wielu znakomitych hodowców tej bardzo starej, eleganckiej, ale jednocześnie bardzo trudniej w hodowli rasy. No cóż, mody się zmieniają, w hodowli gołębi też. W grupie brodawczaków jak zwykle na wystawach krajowych królowały bardzo licznie prezentowane kariery, bo w ilości 183 sztuk, z czego aż 82 były w barwie czarnej. One też były najlepsze i wygrały. W tej wielkiej barwnej grupie aż 20 sztuk było żółtych, które jeszcze 30 lat temu były unikatami w tej rasie, ale one siłą rzeczy były nieco niższej klasy. Zastanawiającą sprawą jest, iż Polacy nie bardzo lubią tzw. szeki, których na wystawie było tylko siedem, a które w Europie są bardzo wysoko cenione i pożądane. Cóż, widocznie nasi hodowcy mają inny gust. Nasze kariery ogólnie rzecz ujmując, są bardzo wysokiej jakości i należą do ścisłej czołówki w Europie. Według moich obserwacji - u pewnej części z nich da się jednak zauważyć pewien istotny mankament, a mianowicie widoczną, choć czasami niewielką, szparę dziobową (niezbyt dobrze domknięte obie szczęki dzioba). Na ten element na Zachodzie zarówno hodowcy jak i sędziowie, zwracają szczególnie dużą uwagę i myślę, że dla dobra sprawy warto nad nim mocniej popracować, żeby tę wadę wyeliminować. Myślę, że nie sposób nie wspomnieć tu jeszcze o niezwykle pięknej stawce gołębi w grupie barwnych, w rasie saksońska czajka (EE 469), jaką zaprezentował (w różnych odmianach barwnych) w Kielcach dolnośląski hodowca Rajmund Młynek. Cztery najlepsze gołębie tego świetnego hodowcy otrzymały oceny doskonałe po 97 pkt, uzyskując w kolekcji łączną notę 388 pkt! Jest to niewątpliwie nota marzeń dla każdego hodowcy i bardzo trudny do wyrównania rekord. Wielkie uznanie i gratulacje dla tego hodowcy! Na zakończenie tego spaceru po wystawie zajrzyjmy jeszcze do ekspozycji gołębi z Rumunii i Litwy, które w dość dużym wymiarze prezentowane były w Kielcach. Nasi goście z Rumunii wystawili 86 gołębi, aż w 17 swoich narodowych rasach. W większości były to gołębie lotne lub wysokolotne, w tym także wywrotki i rollery. Gołębie te ocenione zostały przez rumuńskiego sędziego Vlad Hadaru. Prawie wszystkie te ciekawe rasy są u nas prawie nieznane, z wyjątkiem rumuńskich białoogoniastych i gołoszyjki rumuńskiej, która od dawna, wprawdzie w niewielkich ilościach, ale w Polsce jest hodowana. Rumuńskie białoogoniaste średniodziobe w barwie czarnej sprowadzone zostały do Polski (z Węgier!) stosunkowo niedawno, bo kilkanaście lat temu. Stanowią one na ogół uzupełnienie kolorystyczne dużych latających stad gołębi budapeszteńskich wysokolotnych. Ekspozycja Litwy składała się z 44 gołębi w trzech rasach lotnych oraz hodowanej już u nas od kilku lat mewki litewskiej, o dość oryginalnej i atrakcyjnej strukturze upierzenia. Gołębie te ocenił znany, bo odwiedzający często nasz kraj sędzia litewski Stasys Patkauskas. Sądzę, że tegoroczna Krajowa Wystawa, która cieszyłą się dużym zainteresowaniem, spełniła oczekiwania hodowców i zwiedzających, dostarczając wielu miłych wrażeń. Ilość eksponowanych gołębi ciągle wzrasta. W tym roku, wraz z tymi prezentowanymi w wolierach, wystawiono łącznie około 6500 gołębi, tj. prawie o tysiąc więcej niż w ubiegłym roku, i aż o dwa tysiące więcej niż na pierwszej wystawie krajowej w Kielcach w 2011 roku. Zwiększa się też asortyment eksponowanych ras, w tym roku było ich 200, a także w zdecydowanej większości, wzrasta poziom rasowy prezentowanych gołębi. Podobną opinię wyrażali zaproszeni zagraniczni goście z Prezydentem EE panem Gion P. Gross na czele, który w swoim przemówieniu wygłoszonym podczas uroczystego spotkania z okazji obchodów jubileuszowych Polskiego Związku, powiedział między innymi, iż polska hodowla rozwija się i podąża w dobrym kierunku. Jerzy Szawiel Od redakcji: zdjęcia pana Gilarskiego pochodzą z poprzednich wystaw w Kielcach 8

9 W dniach roku w miejscowości Vöseldorf k/wiednia, odbył się Europejski Kongres przedstawicieli państw zrzeszonych w Europejskim Stowarzyszeniu Hodowców Gołębi Rasowych, Drobiu, Królików, Ptaków Ozdobnych i Świnek Morskich. Kongres został zorganizowany i był prowadzony przez RÖK Austriacki Związek Hodowców Drobnego Inwentarza. Zakwaterowanie uczestników i obrady odbywały się w Centrum Kongresowym hotelu Eventhotel Piramide. Szczegółowy program obrad został wręczony uczestnikom w czasie rejestracji. Obrady trwały od czwartku do niedzieli r. W czwartek 5. maja, obradowały podkomitety zarządu standaryzacji oraz zdrowia i dobrostanu zwierząt. Po przybyciu delegatów z państw zrzeszonych w EE, wieczorem odbyło się uroczyste powitanie uczestników. Ze strony PZHGRIDI w obradach brali udział: Prezes Zarządu Jan Pajka, Przewodniczący Kolegium Sędziów Edward Gersztyn, Z-ca Prezesa ds. współpracy z zagranicą Zdzisław Borawski, Waldemar Borawski i Jarosław Mazur. Od piątku do niedzieli trwały obrady w poszczególnych sekcjach. Polscy delegaci uczestniczyli w obradach sekcji gołębi i sekcji drobiu rasowego. Obrady w sekcji gołębi rozpoczęł Przewodniczący pan August Hofberger, który powitał uczestników szkolenia przybyłych z 27 krajów. Pierwsza część obrad poświecona była wystawie europejskiej w Metz /Francja/. Wystawę w sekcji gołębi oceniono pozytywnie, ponieważ było najmniej niedociągnięć w porównaniu z innymi sekcjami. Nie mniej jednak omówiono kilka uwag krytycznych związanych GOŁĘBIE i drobny inwentarz Sprawozdanie ze zjazdu EE Uczestnicy obrad Sekcja Gołębi z przyjmowaniem gołębi czy dobrostanem zwierząt, oraz skrytykowano złe ustawienie klatek piętrowych i słabe oświetlenie hali.przy okazji zobowiązano Bułgarię do ujednolicenia obrączek zgodnie z normami EE, ponieważ hodowcy bułgarscy wystawili gołębie w Metz z obrączkami -zapinkami, które są niedopuszczalne na wystawach EE. Zwrócono również uwagę na ujednolicenie zapisów w karcie oceny. Sekcja gołębi EE będzie prowadzić szkolenia, które będą miały za zadanie ujednolicenie systemu oceny na wystawach narodowych we wszystkich krajach członkowskich. Przewodniczący sekcji zaprosił Uczestnicy obrad Sekcja drobiu wszystkich przedstawicieli państw odpowiedzialnych za szkolenie w państwach członkowskich do wzięcia udziału w szkoleniu w Szwajcarii. Ustalono, że przed wystawą europejską w Danii /2018r/, zostaną przygotowane wzory opisowego wypełniania kart oceny. Po krótkiej przerwie zapoznano delegatów z pracami Komisji Standaryzacyjnej. Omówiono kolejno zgłoszone do rejestracji rasy gołębi, których proces rejestracyjny rozpoczął się przed 15 listopada 2015r. Widoczne zadowolenie u delegatów polskich było wówczas, gdy ogłoszono zakończenie procesu rejestracyjnego rysia staropolskiego, który otrzymał numer EE Zapoznano również z problemami jakie występują przy pracach nad ujednoliceniem kolorów czy numeru obrączki w rasie king z Federacją USA. Kolejnym punktem obrad była informacja o nowej stronie internetowej EE. Każdy kraj otrzymał hasła i kody dostępu dla poszczególnych sekcji. Nowa strona będzie miała za zadanie szybki przepływ informacji do członków EE. Przedstawiciele z Polski poprosili Komisję Standaryzacyjną ds. gołębi o spotkanie w godzinach popołudniowych. Na tym spotkaniu został omówiony proces rejestracji polskich ras gołębi, które zostały zgło- 9

10 Posiedzenie Komisji Standaryzacyjnej ds. Gołębi szone do rejestracji, i były zaprezentowane na Wystawie Krajowej w Kielcach /2016r/. Prezentację tych ras przeprowadził przedstawiciel Komisji Standaryzacyjnej EE pan Istvan Rohringer, który był obecny na wystawie w Kielcach. Omówiono wspólnie rasy zgłoszone do rejestracji, porównywano cechy rasowe i różnice pomiędzy już zarejestrowanymi i zgłoszonymi rasami. Pan Jean Luis Frindel /Przewodniczący KS ds. gołębi/ zwrócił uwagę na nazwy niektórych ras, które są zbyt długie lub trudne do przetłumaczenia na oficjalne języki używane w EE. / niemiecki, francuski, angielski/. Pan Frindel zaproponował m.in. skrócenie nazw np. winerek polski na winerek, motyl polski widyn na widyn. Na zakończenie spotkania Przewodniczący Sekcji Gołębi podziękował za bardzo dobrze przygotowaną dokumentację rejestracyjną, oraz obiecał, że uwagi będziemy wymieniać drogą ową. Obrady i praca sekcji drobiu rozpoczęła się w dniu od godzinny 8.00 i trwała do późnego popołudnia. Porządek dzienny obrad obejmował: powitanie i rozpoczęcie obrad przez przewodniczącego sekcji drobiu pana Wilhelma Riebnigera sprawdzenie listy obecności sprawozdanie z ostatniego posiedzenia sekcji drobiu z dnia 15. maja 2015 r. z Metz sprawozdanie z ostatniego posiedzenia komisji standaryzacyjnej z 19/20 Przedstawiciel Polski Jarosław Mazur, podczas obrad Sekcji Drobiu września 2015 w Saint Avold raport z obrad Zarządu z dnia 05 maja 2016 (Wiedeń) korespondencje, informacje i adresy sekcji analizę i przypomnienie wydarzeń wystawy listopada 2015 w Metz raport Rady Doradczej dotyczącej ochrony i zdrowia zwierząt pozwoleń na europejskie wystawy : Gijon (Hiszpania) Villers La Montagne (Francja) Epinal (Francja) Enschede (Holandia) zatwierdzenie porządku rocznego Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia dnia dyskusję tematów seminarium szkolenia sędziów EE we wrześniu 2016r w Szwajcarii oraz kolejnych szkoleń wybory przewodniczącego sekcji drobiu, związane z rezygnacją ze swojej funkcji obecnego przewodniczącego wyboru sekretarza sekcji wyboru przewodniczącego komisji standaryzacyjnej wyboru sekretarza komisji standaryzacyjnej raport komisji standaryzacyjnej drobiu sprawy różne. Piątkowy dzień obrad trwał do późnych godzin popołudniowych. Zagadnienia przedstawiane były przez członków komisji standaryzacyjnej EE. Przedstawiciele komisji standaryzacyjnych poszczególnych państw omawiali problemy związane z przyjmowaniem jako obowiązujące wzorce drobiu dla wszystkich członków EE. W związku z rezygnacją pana Wilhelma Riebnigera z funkcji przewodniczącego sekcji drobiu, na funkcję tę wybrany został pan Dr. Andy Verelst. W czasie dyskusji zwrócono uwagę na sprawę ujednolicenia wzorców drobiu we wszystkich państwach EE, co przyczyni się do prawidłowej oceny ptaków na wystawach. Problem stanowił też sposób oceny ptaków. Jednolite wzorce i jednakowy sposób oceny ptaków na wystawach mają umożliwić hodowcom prawidłowe prowadzenie prac hodowlanych ulubionych ras drobiu. Hodowla zwierząt rasowych ma na celu uzyskiwanie osobników zbliżonych do ideału hodowlanego opisanego w odpowiednio wyważonym i przestrzeganym standardzie. Bez akceptacji tych warunków nie jest możliwe porównywanie między sobą zwierząt określanych jako dana rasa, które różnią się tymi samymi cechami w poszczególnych krajach EE. Kolejną omawianą sprawą była wystawa EE w Metz. Przedstawiono sprawozda- 10

11 nie omawiające pozytywne i negatywne opinie po wystawie w Metz. Poruszono też problemy związane z niedokonaniem rejestracji niektórych ras drobiu w czasie tej wystawy. Jedną z tych ras był karzełek polski, który nie został zarejestrowany. Skrytykowano organizację wystawy, opiekę nad zwierzętami, przygotowaniem i zabezpieczeniem warunków dla zwierząt. Wskazano też na pozytywne cechy wystawy w Metz, to jest: dużą liczbę zwiedzających wystawę, dobrze przygotowane woliery pokazowe, wystawienie wielu francuskich ras drobiu, obecność na wystawie rzadkich ras ptaków, w tym i rzadko spotykanych odmian barwnych. Niestety, negatywna ocena przeważała w całokształcie oceny. Jako główny powód wymieniano złą organizację pracy na każdym szczeblu, począwszy od trudności w porozumieniu się z osobami funkcyjnymi organizatora (zbyt mała ilość osób dwujęzycznych), poprzez zbyt dużą ilość popełnianych błędów np. przy przygotowaniu właściwych miejsc do oceny zwierząt, złe ustawienie piętrowych klatek, wielkością klatek, brakiem dostatecznej ilości podściółki. Za niedopuszczalne i wymagające wyjaśnienia uznano zaginięcia zwierząt na wystawie. Stwierdzono, że zaginięcia zwierząt miały miejsce jeszcze przed udostępnieniem hal wystawowych zwiedzającym. Kolejny dzień obrad, / / był dniem dorocznego Walnego Zebrania Delegatów. Delegaci po otrzymaniu kart do głosowania wysłuchali sprawozdań osób funkcyjnych EE. Sprawozdania z działalności przedstawili: Prezydent EE Gion P. Gross, sekretarz Esther Huwiler oraz przewodniczący poszczególnych sekcji. Po wysłuchaniu sprawozdań, delegaci w głosowaniu jawnym zaakceptowali informacje zawarte w sprawozdaniach. Osobny raport przedstawił prezes podkomisji zdrowia Otwarcie walnego zgromadzenia Prezydium EE i dobrostanu zwierząt Dr. Hans-Joachim Schille, który zdecydowanie negatywnie wypowiedział się o wystawie w Metz. Sprawozdania przedstawiane delegatom dotyczyły również spraw finansowych. Przedstawiono sprawozdanie komisji rewizyjnej. Zatwierdzono też wybory w poszczególnych sekcjach. W kolejnym punkcie zjazdu przedstawiono propozycje i informacje dotyczące szkoleń i zjazdów w kolejnych latach. Zatwierdzono zjazdy w: na Węgrzech w Danii w Chorwacji w Czechach w Niemczech Osobny punkt programu Walnego Zebrania dotyczył oceny wydarzeń na wystawie w Metz. Wysłuchano wyjaśnień przewodniczącego organizacji Związku Francuskiego. Po omówieniu niedociągnięć, postawiono wnioski mające na celu niedopuszczenia do powstania podobnych lub tego typu niedociągnięć na przyszłych wystawach. Walne Zgromadzenie EE odbyło się w miłej i przyjaznej atmosferze. Prace w poszczególnych sekcjach przyczyniły się do ujednolicenia wymagań i były wyznacznikiem do realizacji dalszej pracy hodowlanej. Wyznaczono terminy kolejnych zgromadzeń i szkoleń, które będą etapem do prowadzenia racjonalnej hodowli zwierząt rasowych, rejestracji nowych ras i odmian barwnych. Edward Gersztyn Jarosław Mazur Polska delegacja z prezydentem Federacji EE Gionem P. Grossem i sekretarzem generalnym Esther Huwiler 11

12 Stawak Polski Stawak polski to stara rasa gołębi, wielokrotnie opisywana na łamach naszych specjalistycznych wydawnictw. Impulsem do ponownego zajęcia się tą piękną rasą, są; nowelizacja wzorca w 2006 roku, wzrastająca popularność tej rasy oraz WIELKA GALA STAWAKA POLSKIE- GO, która zorganizowana została na Krajowej Wystawie Kielce 2016*. Na tą prestiżową imprezę zgłoszono 59 wysokiej klasy stawaków. W porozumieniu z europejską komisją standaryzacyjną zgłoszono też do rejestracji inne polskie rasy. Bezsprzecznie była to wielka promocja naszego dorobku hodowlanego i niepowtarzalna szansa na zarejestrowanie starych polskich ras w federacji europejskiej. W tej sprawie nie znamy jeszcze ostatecznej decyzji europejskiej komisji standaryzacyjnej, gdyż uznanie nowych ras musi przejść ustaloną przepisami procedurę. Stawak polski to rodzima odmiana garłacza o wyraźnie utrwalonych cechach rasowych. Gołębie te charakteryzują się bardzo ładną sylwetką, oraz efektownym stylem lotu, połączonym z głośnym klaskaniem skrzydłami. Szczególną cechą rasową jest lot z nadętym wolem, właściwy tylko stawakom. Gołębie w typie garłacza pojawiły się w Europie kilkaset lat temu. Centrum hodowli znajdowało się w Belgii, Holandii, północnej Francji i północnych Niemczech. Pochodzenie tych gołębi nie jest znane. Dotychczas też nie udało się ustalić gołębi, które mogłyby być przodkami dzisiejszych garłaczy. Przypuszcza się, że powstały one wskutek mutacji, utrwalonej następnie przez człowieka. Najstarsza wzmianka o garłaczach znajduje się dziełku arabskiego uczonego Abu Zakaria Hahia pt., CARTEA AGRICULTURII, pochodzącego z 1150 roku i opisującego garłacze hodowane ówcześnie na półwyspie Iberyjskim. Kolejna wzmianka o garłaczach znajduje się w dziele Ulissesa Aldrovandiego pt, ORNI- TOLOGIA 1610 r. Autor ten opisuje rasę gołębi znaną w Belgii pod nazwą Kroppers, która odznaczała się długimi nogami, bardzo dużą sylwetką, oraz zdolnością do nadmuchiwania (nadymania) wola. Z całą pewnością opis ten dotyczy praprzodka współczesnych garłaczy. Również Johan Leonhard Frisch z Berlina-ok., 1730 r. RYS 1 w swoim dziele opisuje różne odmiany garłaczy i dowodzi, że gołębie te były znane i hodowane już bardzo dawno temu. Kolejny autor J. A. Cavanillos (1799), opisuje w stare hiszpańskie rasy garłaczy rafeno i gorguera. W 1765 roku, w Anglii ukazała się książka nieznanego autora pt. A TREAICE ON DOMESTIC PIGEON opisująca m. in. garłacze angielskie, których wygląd zbieżny jest z garłaczami hodowanymi współcześnie. W 1790 r. w Niemczech w m. Ulm, ukazała się książka nieznanego autora pt. ULMER TAUBENBUCH opisująca niektóre pierwotne rasy garłaczy. W XIX wieku nastąpił prawdziwy rozkwit hodowli gołębi i ukazało się wiele znakomitych dzieł poświęconych tej tematyce. S. Peterfii w swoim dziele pt. Hodowla gołębi (W-wa 1987 r.), przypuszcza, że garłacze pochodzą z Azji. Dowodem na to jest wzmianka w kronice Aini Akbari napisanej w 1590 r., w języku perskim przez Abul Fazla, opisująca garłacza indyjskiego o nazwie parpa. Natomiast C. Engelman (1972 r.) za protoplastę garłaczy uważa, garłacza staroholenderskiego. Jednak jego teoria nie daje odpowiedzi na wszystkie pytania i pomija pochodzenie dużej rodziny krótkodziobych garłaczy hiszpańskich. Są to rasy bardzo stare i raczej nie spokrewnione z garłaczem holenderskim. Sądzę, że historia garłaczy, tak jak wielu innych ras, kryje jeszcze wiele tajemnic, których prawdopodobnie nie udało się wyjaśnić. Stawaki należą do rodziny garłaczy odznaczających się specyficznym stylem lotu, połączonym z głośnym klaskaniem skrzydłami i opadaniem w dół z uniesionymi pionowo skrzydłami (rys 1). Charakterystyczne jest to, że stawaki mogą latać i wykonywać te ewolucje z nadętym wolem. Nasz stawak z całą pewnością spokrewniony jest ze stawakiem czeskim (Cesky stavak), stawakiem niemieckim (Steigerkropfer), oraz ze względu na podobny styl lotu z górnośląskim garłaczem koroniatym zwanym też stawakiem koroniatym, (Starwitzer Flügelsteller-Kröpfer) 12

13 » STAWAK POLSKI opisowy wygląd rasy POCHODZENIE: Wyhodowany został w Polsce, w drugiej połowie XIX wieku, głównie przez hodowców z terenów Małopolski (dawna Galicja). WRAŻENIE OGÓLNE: Jest to gołąb o klasycznej sylwetce garłacza, wielkość powyżej średniej (dł.38-40cm), sylwetka zgrabna, smukła,dość wyprostowana,wole pełne,ładnie zaokrąglone, upierzenie gęste z wyrazistym metalicznym połyskiem, spojrzenie żywe, temperament duży. Lokalne upodobania hodowców doprowadziły do znacznego zróżnicowania rasowego tych gołębi i opracowania odrębnych wzorców. Najbardziej znane i najliczniej hodowane są stawki czeskie, które cieszą się wielką popularnością u naszych południowych sąsiadów. Czesi wychowali dużą ilość odmian barwnych, które stale są doskonalone. Drugą, dość liczną rasą jest stawak niemiecki (Steigerkropfer). Pierwsze wzmianki w piśmiennictwie niemieckim dotyczące stawka pochodzą z 1902 r. Autorzy niemieccy sugerują pochodzenie stawka od garłacza staroniemieckiego. Na barwnej rycinie z 1902 (G. B. nr 21/2001/str. 10) przedstawione są czarne stawaki (steigekropfer) z wyraźnie czerwoną brwią, o bardzo wydłużonej sylwetce w typie garłacza staroniemieckiego (ryc. 2). Na tym rysunku uwidoczniono również gołębie w locie z charakterystycznie uniesionymi pionowo skrzydłami i nadętym wolem. Z całą pewnością malarz ten uchwycił cechy właściwe tylko dla garłaczy-stawaków. W niemieckojęzycznej książce-albumie pt. Ilustriertes prachtwerk taubenbasen (1909 r.), przedstawione są barwne ryciny stawaka w kolorze czarnym, czerwonym, żółtym, białym i niebieskim z czarnymi pasami oraz co najważniejsze, białą brwią tak RYC. 2 WZORZEC: CECHY RASOWOŚCI: Głowa: Oczy: Brwi: Dziób: Szyja: Pierś: Plecy: Skrzydła: Ogon: Nogi: Upierzenie: Podłużnie zaokrąglona, z płaskim czołem, bez kantów i załamań. Nie za mocna, gładka (bez struktur upierzenia). Jasno perłowe, źrenice jak najmniejsze, tęczówka bez krwawych żyłek.u odmiany białej tęczówka oka ciemna (tęczówka perłowa powinna być również akceptowana). Wąskie, koloru jasnocielistego. Średniej długości i grubości. Górna część dzioba lekko zagięta ku dołowi. Barwy cielistej, u odmiany czarnej dopuszczalna niewielka plamka tzw. muszka.u odmiany niebieskiej dziób barwy rogowej. Woskówki nosowe małe, gładkie, delikatne i dobrze przylegające. Możliwie długa, z małym odchyleniem do tyłu. Z tyłu linia szyi łączy się łagodnym łukiem z linią pleców. Gardło wysmukłe, w górnej partii mocno rozdęte, zwężające się łagodnie ku dołowi z lekkim wcięciem na styku z tułowiem. W postawie paradnej, przy nadęciu gardło tworzy kształt ładnie wymodelowanej gruszki. Niezbyt szeroka. Od szyi łagodnie, ukośnie opadające ku ogonowi, tworząc z nim jedną harmonijną linię. Dosć długie i proporcjonalne do sylwetki gołębia. Mocne, szerokie, dobrze przylegające do tułowia, szczególnie w górnej partii pleców, skrzydła nie mogą odstawać ponad wcięcie połączenia gardła z tułowiem. Spoczywają na ogonie, nie krzyżują się z sobą, lotki krótsze od ogona o około 2 cm. Zwarty, długi, tworzący jedną linie z tułowiem.ogon dłuższy od lotek ok.2 cm. Średnio wysokie, wąsko ustawione względem siebie, podudzia widoczne. Skoki i palce nieopierzone o barwie intensywnie czerwonej, pazurki jasne, Zwarte, dobrze przylegające. RODZAJE KOLORÓW: Jednobarwne: Biały, czarny, czerwony, żółty, niebieski, kawowy (tj.stalowo szary). KOLOR I RYSUNEK: Jednobarwne; kolor bardzo intensywny z silnym połyskiem. Niebieskie z czarnymi pasami na skrzydłach i wstęgą na ogonie.u kawowych lotki pierwszego rzędu są nieco rozjaśnione.. DUŻE WADY: Duża lub kanciasta głowa; czerwone oczy; brwi szerokie lub barwy czerwonej; dziób krótki, gruby, cienki, zbyt długi, niewłaściwa barwa dzioba, opuszczone, niekształtne lub mało wydęte gardło; tułów za krótki, zbyt tęgi; zbyt niskie nogi, opierzone palce lub skoki; ogon zbyt krótki, za szeroki lub mało zwarty; opuszczone lub krzyżujące się skrzydła, zbyt krótka sylwetka; upierzenie źle przylegające lub bez połysku i mało intensywne kolory. Grupa IV Dęte - Obrączka numer 8 13