REALIZACJA PRIORYTETU DIGITALIZACJA ZABYTKÓW I MUZEALIÓW W 2010 ROKU

Transkrypt

1 Małgorzata Brzozowska REALIZACJA PRIORYTETU DIGITALIZACJA ZABYTKÓW I MUZEALIÓW W 2010 ROKU uż od kilku lat minister kultury i dziedzictwa narodowego co roku jesienią ogłasza programy, w ramach których instytucje kultury, organizacje pozarządowe i inne podmioty mogą ubiegać się o finansowe wsparcie realizacji zadań z zakresu kultury. Wśród programów ogłoszonych na rok 2010 znalazł się program Zasoby cyfrowe, przeznaczony na dofinansowanie projektów dotyczących utrwalania i upowszechniania zasobów szeroko rozumianego dziedzictwa w formie cyfrowej, a także poprawy i rozbudowy infrastruktury technicznej służącej tym celom. Program został podzielony na cztery priorytety, ustalone pod kątem grup zasobów dziedzictwa, dla których instytucjami zarządzającymi były odpowiednie Centra Kompetencji ds. Digitalizacji, wyznaczone przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego: Priorytet 1 Digitalizacja materiałów bibliotecznych Biblioteka Narodowa, Priorytet 2 Digitalizacja zabytków i muzealiów Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków 1, Priorytet 3 Digitalizacja materiałów archiwalnych Narodowy Instytut Audiowizualny, Priorytet 4 Digitalizacja materiałów audiowizualnych Narodowy Instytut Audiowizualny. Regulaminy priorytetów zostały ogłoszone na stronie internetowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz na stronach instytucji zarządzających. Cele priorytetu i warunki dofinansowania Cele priorytetu Digitalizacja zabytków i muzealiów, zapisane w jego regulaminie 2, zakładały: digitalizację zabytków jako trwałe zabezpieczenie zasobów dziedzictwa kulturowego, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju; bezpieczne i długotrwałe udostępnianie zabytków i muzealiów w postaci cyfrowej; popularyzację wiedzy o zabytkach i zbiorach muzealnych w wersji cyfrowej; upowszechnianie nowoczesnych cyfrowych metod dokumentacji zabytków i muzealiów; edukację w zakresie digitalizacji zabytków i muzealiów oraz zasad przechowywania i promocji zasobów cyfrowych w celu budowy społeczeństwa informacyjnego; ochronę dziedzictwa kulturowego i zwiększenie dostępności jego zasobów poprzez rozwój współpracy instytucjonalnej w sieci. O dofinansowanie projektów, realizujących powyższe cele, mogły ubiegać się państwowe i samorządowe instytucje kultury, organizacje pozarządowe oraz kościoły i związki wyznaniowe. Jednym z warunków ubiegania się było zagwarantowanie wkładu własnego w realizację zadania (ze środków własnych bądź pozyskanych z innych źródeł) na poziomie co najmniej 25% budżetu całego projektu. Zagwarantowanie wyższego wkładu własnego dawało możliwość otrzymania dodatkowych punktów. W szczególnych, uzasadnionych przypadkach, minister kultury i dziedzictwa narodowego mógł podjąć decyzję o odstąpieniu od tego wymogu. Minimalną wysokość wnioskowanego dofinansowania określono na zł, a jeden wnioskodawca mógł maksymalnie aplikować o dofinansowanie dwóch projektów, przewidzianych do wykonania w okresie jednego roku lub dwóch lat (tj. od do roku). W ramach dofinansowania możliwe było zaplanowanie zarówno usług związanych z realiza- 24

2 cją zadań digitalizacyjnych, jak i zakupu środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych (np. sprzętu i wyposażenia pracowni digitalizacyjnych, urządzeń do masowego przechowywania i udostępniania danych cyfrowych, programów do tworzenia i zarządzania bazami danych wraz z licencjami i prawami autorskimi). Jednakże w ramach priorytetu Digitalizacja zabytków i muzealiów nie było możliwe ubieganie się o dofinansowanie projektu, który polegałby wyłącznie na zakupie środków trwałych i wartości niematerialnych. Na realizację priorytetu w 2010 r. minister pierwotnie przeznaczył środki w wysokości 3 mln zł. W ramach pierwszego naboru wniosków, do dnia r., zostało złożonych 79 wniosków o dofinansowanie, na łączną kwotę 11,3 mln zł (co najlepiej obrazuje zapotrzebowanie na funkcjonowanie takiego programu). Zestawienie statystyczne złożonych wniosków, uwzględniające formę prawną wnioskodawców oraz rodzaje zadań, zostały przedstawione w tabeli 1. Spośród złożonych projektów, po przeprowadzeniu Tabela 1. Wnioski złożone do Programu Zasoby cyfrowe, Priorytet 2 Digitalizacja zabytków i muzealiów Table 1. Applications filed for the Digital resources programme, Digitalisation of monuments and museum exhibits priority. Statistical lists: applicants and varieties of tasks Zestawienie statystyczne pod kątem wnioskodawców grupy wnioskodawców liczba złożonych wniosków odrzucone z powodów formalnych z tego rozpatrzone negatywnie przyznano dofinansowanie państwowe instytucje kultury instytucje kultury współprowadzone przez ministra samorządowe instytucje kultury organizacje pozarządowe w tym: fundacje stowarzyszenia kościoły i związki wyznaniowe razem Zestawienie statystyczne pod kątem rodzajów zadań rodzaje zadań liczba złożonych wniosków odrzucone z powodów formalnych z tego rozpatrzone negatywnie przyznano dofinansowanie cyfrowa dokumentacja zabytków wpisanych do rejestru zabytków cyfrowa dokumentacja dziedzictwa archeologicznego digitalizacja muzealiów i tworzenie elektronicznych inwentarzy zbiorów udostępnianie i przechowywanie zasobów cyfrowych związanych z dziedzictwem organizacja szkoleń i warsztatów, służących edukacji w zakresie digitalizacji tworzenie wirtualnych sieci współpracy międzyinstytucjonalnej 1 1 razem

3 procedury oceny, o której dalej, minister podjął decyzję o przyznaniu dofinansowania w łącznej wysokości zł na realizację 17 z nich (wykaz projektów wraz kwotami dofinansowania zawiera tabela 2). Tabela 2. Program Zasoby cyfrowe, Priorytet 2 Digitalizacja zabytków i muzealiów Table 2. The Digital resources programme, Digitalisation of monuments and museum exhibits priority Wykaz wniosków rozpatrzonych pozytywnie łączna kwota zł Przyznana punktacja Wymagany limit punktów Nr wniosku Wnioskodawca Nazwa projektu 78, /10 Muzeum Pałac w Wilanowie Strona internetowa Forum Edukatorów Muzealnych - wirtualna platforma współpracy i wymiany doświadczeń w dziedzinie edukacji muzealnej, wystawiennictwa oraz promocji i upowszechniania zbiorów rozbudowa portalu 77, /10 Muzeum Wsi Kieleckiej w Kielcach 76, /10 Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie 76, /10 Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego 73, /10 Muzeum Narodowe w Warszawie 72, /10 Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu 72, /10 Fundacja im. św. Królowej Jadwigi dla Papieskiej Akademii Teologicznej 71, /10 Muzeum Narodowe w Gdańsku Przyznane dofinansowanie ,00 Park Etnograficzny w Tokarni ,00 wirtualny świat przeszłości Digitalizacja negatywów Eustachego ,00 Kossakowskiego Wirtualne Muzeum Historii Fotografii ,00 Budowa inwentarza elektronicznego zbiorów i digitalizacja muzealiów Digitalizacja archiwów Muzeum Auschwitz-Birkenau Digitalizacja i inwentaryzacja kościołów i klasztorów w Archidiecezji Krakowskiej Digitalizacja zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku 71, /10 Fundacja Kresy-Syberia Wirtualne Muzeum Kresy-Syberia faza II 70, /10 Muzeum Narodowe Zakup i wdrożenie programu bazodanowego muzealiów etap 1 70, /10 Diecezjalny Ośrodek Kultury Prawosławnej Elpisi w Gorlicach Digitalizacja i udostępnianie cyrylicznych zbiorów muzealnych z XVII-XIX w , , , , ,00 70, /10 Fundacja XX Czartoryskich Wirtualne Muzeum most do kultury ,00 69, /10 Państwowe Muzeum na Majdanku 69, /10 Katedralna Parafia Rzymsko- Katolicka pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Apostoła w Toruniu 67, /10 Muzeum Podlaskie w Białymstoku 67, /10 Parafia Rzymsko-Katolicka św. Stanisława B.M. i św. Wacława M. 67, /10 Muzeum Archeologiczne w Poznaniu Digitalizacja zbiorów Państwowego Muzeum na Majdanku Platforma Edukacyjna - Katedra Świętych Janów w Toruniu Archeologia Podlasia Cyfrowe Archiwum , ,00 Wirtualna Katedra Wawelska Digitalizacja najcenniejszych zabytków pradziejowych Wielkopolski ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Poznaniu 26

4 Po rozstrzygnięciu pierwszego naboru wniosków, minister podjął decyzję o zamknięciu następnego, a środki nierozdysponowane ( zł) zostały przeznaczone na realizację innych zadań. Podobna sytuacja wystąpiła w przypadku kilku innych programów i priorytetów. Procedura oceny Złożone wnioski były oceniane dwuetapowo. W pierwszym etapie KOBiDZ ocenił poprawność formalno-rachunkową wniosku. Obejmowało to sprawdzenie przede wszystkim: czy wniosek został złożony przez podmiot uprawniony do ubiegania się o dofinansowanie, czy dotyczy projektu zgodnego z warunkami regulaminu, czy został złożony w terminie, czy został poprawnie wypełniony i podpisany przez upoważnione osoby, czy zawierał komplet wymaganych dokumentów oraz czy kosztorys projektu sporządzony został prawidłowo. Tylko wnioski spełniające wymogi formalne i rachunkowe przechodziły do następnego etapu oceny. Spośród 79 wniosków złożonych do priorytetu, do następnego etapu oceny przeszły 53 projekty. Do najczęściej popełnionych błędów należały: niepodpisanie wniosku lub załączników, brak jednego lub więcej wymaganych załączników, aplikowanie o kwotę niższą niż określony w regulaminie limit zł. W drugim etapie oceny zespół ekspertów, powołanych przez ministra, oceniał wnioski pod kątem ich wartości merytorycznej i społecznej. W ramach merytorycznej wartości zadania oceniano uzasadnienie potrzeby jego realizacji, innowacyjność projektu oraz zakres działań służących jego realizacji. W ramach kryterium wartości społecznej oceniono, w jakim stopniu projekt przyczyni się do zachowania dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń oraz upowszechnienia wiedzy o nim w różnych grupach społecznych. Jednocześnie instytucja zarządzająca KOBiDZ oceniła wartość organizacyjną wniosków, tj. rzeczowe i adekwatne wypełnienie rubryk wniosku i załączników, realność przedstawionego budżetu i harmonogramu oraz poziom finansowego wkładu własnego wnioskodawcy. W drugim etapie oceny każde zadanie było oceniane indywidualnie i przyznawano mu punkty, których suma decydowała o miejscu wniosku na liście rankingowej. Do uzyskania rekomendacji dofinansowania konieczne było uzyskanie co najmniej 60 pkt dla zadania jednorocznego i 70 pkt dla zadania dwuletniego. Liczba punktów decydowała też o wysokości rekomendowanego dofinansowania im więcej punktów, tym większa szansa na otrzymanie wnioskowanej kwoty w pełnej wysokości. Podsumowanie oceny projektów złożonych do priorytetu Digitalizacja zabytków i muzealiów dało listę 14 zadań, które po ocenie przez Zespół ekspertów i KOBiDZ, uzyskały wymagany limit punktów oraz rekomendację dofinansowania. Regulamin priorytetu przewidywał dodatkową procedurę oceny wniosków szczególnie ważnych z punktu widzenia polityki kulturalnej państwa. W przypadku projektów, które zostały uznane za spełniające ten warunek, indywidualna ocena wartości merytorycznej i społecznej wniosku była dokonywana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i była to ocena ostateczna. W ramach priorytetu Digitalizacja zabytków i muzealiów taką oceną zostały objęte 3 zadania. Realizacja dofinansowanych zadań Zgodnie z decyzją ministra kultury i dziedzictwa narodowego, dofinansowanie zostało przyznane na 17 projektów, które niemal w całości zostały wykonane w roku 2010 (z jednym wyjątkiem, który został zakończony w styczniu 2011 roku). W ciągu pierwszego kwartału 2011 r. beneficjenci złożyli rozliczenia finansowe przekazanych środków oraz dokumentację merytoryczną wykonanych projektów, zawierającą m.in. zdigitalizowane materiały (lub ich próbki w przypadku szczególnie obszernych projektów), prezentacje multimedialne, dokumentację opracowanych lub zakupionych baz danych, materiały promocyjne. Informacje o rezultatach projektów można znaleźć na stronach internetowych beneficjentów. Przypisy 1 Z dniem 1 stycznia 2011 r. przekształcony w Narodowy Instytut Dziedzictwa. 2 Regulamin priorytetu jest dostępny na stronie NID ( Ochrona i konserwacja zabytków Finansowanie ochrony zabytków PO Zasoby cyfrowe Priorytet 2 Digitalizacja zabytków i muzealiów ) oraz na stronie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego ( Programy Ministra Programy MKiDN 2010 Zasoby cyfrowe Priorytet 2 Digitalizacja zabytków i muzealiów ). 27

5 Małgorzata Brzozowska Realisation of the Digitalisation of Monuments and Museum Exhibits Priority in 2010 In accordance with a decision made by the Minister of Culture and National Heritage in 2010, the National Centre for Historical Monument Studies and Documentation (KOBiDZ) in its capacity as a Digitalisation Competence Centre concerned with monuments and museum exhibits acted as an institution managing the Digital resources programme priority 2: Digitalisation of monuments and museum exhibits. Within this priority, state and self-government culture institutions, NGOs as well as churches and religious associations could request additional funds for projects concerning the dissemination of monuments and museum exhibits in a digital form as well as an improvement and expansion of the technical infrastructure serving those objectives. The first batch of applications was expected up to 30 November There were 79 projects sent in; 53 of them met the formal requirements defined in the rules and passed to the next stage of assessment. An evaluation of the contents and social value of the projects was conducted by a Team of Experts established by the Minister, while the organisational (formal) value was judged by KOBiDZ as the management institution. A summary of the granted points was followed by a preparation of their ranking, which served as a basis for recommendations concerning financial assistance for tasks that received the required number of points. In accordance with a decision made by the Minister, a total of zlotys was granted for the realisation of 17 projects. Having resolved the first selection of the filed motions, the Minister decided to end a successive selection and the remaining funds ( zlotys) were intended for the implementation of other tasks. The subsidized tasks were performed. In the course of the first quarter of 2011 the beneficiaries presented financial settlements relating to the received funds and a documentation of the realised projects, containing, i.a. digitalised material (or samples in the case of particularly extensive projects), multimedia presentations, a documentation of the prepared or purchased databases, and promotion material. Information about the results of the projects is available on the Internet sites of the beneficiaries. Małgorzata Brzozowska, pracownik Urzędu Generalnego Konserwatora Zabytków, a następnie Departamentu Ochrony Zabytków w Ministerstwie Kultury, gdzie zajmowała się dotacjami na prace remontowe, konserwatorskie i roboty budowlane przy zabytkach; od 2008 r. pracuje w KOBiDZ (obecnie NID) jako osoba odpowiedzialna za realizację zadań instytucji zarządzającej programami powierzonymi przez MKiDN; mbrzozowska@nid.pl 28