WYKAZ ODMIAN W KOLEKCJI

Transkrypt

1 WYKAZ ODMIAN W KOLEKCJI Jabłonie Grusze Śliwy Ananas Berżenicki Antonówka Biała Antonówka Półtorafuntowa Aporta Boiken Borowinka Biała Boskoop Glogierówka Grafsztynek Inflancki Grafsztynek Prawdziwy Gruchawka Kantówka Gdańska Koksa Pomarańczowa Kosztela Późna Kronselska Krótkonóżka Królewska Landsberska Malinówka Lutowa Niezrównane Peasgooda Papierówka Reneta Blenheimska Reneta Szampańska Ribstona Szara Reneta Witos Złota Reneta Zorza Bera Boska Bergamota Żółta Bojka Cytrynówka Dobra Szara Dr Julies Guyot Dziekanka Lipcowa Grusza Sierpniowa Kalebasa Płocka Kongresówka Salisbury Żyfardka Biała Śliwa Opal Renkloda Althana Renkloda Zielona Węgierka Zwykła Wiśnie Gubeńska Czerecha Szklanka Wielka Wczesna Ludwika Wróble Czereśnie Bladoróżowa Różowa Wielka Sercówka Nieszawska CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH ODMIAN JABŁONIE Antonówka Póltorafuntowa (Śmietanówka) Odmiana o nieznanym pochodzeniu, powstała w 1888 roku. Owoce bardzo duże, lekko żebrowane, kuliste lub kulistostożkowate, o cienkiej, żółtawobiałej skórce i białym, zwięzłym, wyraźnie kwaskowatym, aromatycznym miąższu. Dojrzewają nierównomiernie od początku drugiej dekady września. Doskonale nadają się na przetwory, susz, do ciast, placków, surówek i sałatek. Drzewa rosną bardzo silnie, tworząc kuliste, często dość zagęszczone korony. Zaczynają wcześnie owocować, dając obfite plony, zwykle co drugi rok. Odmiana wytrzymała na mróz, mało podatna na choroby.

2 Kantówka Gdańska Odmiana o bliżej nieznanym pochodzeniu, przypuszczalnie wyhodowana w okolicach Gdańska lub sprowadzona do niego z Holandii przez osadników. Owoce średniej wielkości, kulistostożkowate lub prawie kuliste, wyraźnie karbowane przy kielichu, często z charakterystycznym kantem. Skórka tłusta, zielonkawożółta, prawie w całości pokryta jaskrawym karminowym rumieńcem. Miąższ luźny, białawożółty, soczysty, kwaskowatosłodki, dość smaczny. Owoce dojrzewają w trzeciej dekadzie września. Nadają się przede wszystkim na przetwory. W dobrych warunkach można je przechować nawet do stycznia. Drzewa rosną silnie. Tworzą rozłożyste, szerokokuliste korony o mocnych konarach. W okres owocowania wchodzą średnio późno. Dają obfite plony, ale nie zawsze corocznie. Odmiana wytrzymała na mróz, średniowrażliwa na parcha jabłoni. Koksa Pomarańczowa Angielska odmiana uzyskana w 1830 roku. Owoce niewielkie, kulistostożkowate, z dość grubą, zielonkawożółtą skórką i pomarańczowoczerwonym, marmurkowo-paskowanym, średniej wielkości rumieńcem. Miąższ białawożółty, zwięzły, soczysty, słodkowinny, lekko korzenny, aromatyczny, wyjątkowo smaczny. Owoce dojrzewają w końcu września. Dają się przechować do stycznia; podczas przechowywania często więdną, ale nie tracą na smaku. Nadają się przede wszystkim do bezpośredniego spożycia. Drzewa rosną umiarkowanie silnie, tworząc kuliste, nieco zagęszczone korony. Zaczynają owocować dość wcześnie. Plonują średnio obficie, nie zawsze corocznie. Wymagają żyznych, wilgotnych, przepuszczalnych, ciepłych gleb. Odmiana mało podatna na parcha, ale wrażliwa na mróz. Kronselska Odmiana znaleziona we Francji w 1869 roku. Owoce kulistostożkowate lub kuliste, lekko spłaszczone, zwykle duże, o zielonożółtej skórce i słabym, różowawym, rozmytym rumieńcu. Mają dość luźny, kremowy, soczysty, kwaskowatosłodki, smaczny miąższ i przyjemny aromat. Dojrzewają na początku września. Wymagają ostrożnego zbioru, ponieważ łatwo się odgniatają. Drzewa rosną silnie. Szybko się zagęszczają, tworząc kuliste korony z lekko przewieszającymi się pędami. Wcześnie rozpoczynają owocowanie. Plonują obficie, ale zdecydowanie przemiennie. Odmiana wytrzymała na mróz, dość wrażliwa na parcha. Krótkonóżka Królewska Holenderska lub włoska odmiana o raczej małych, mocno spłaszczonych owocach. Mają one żółtozieloną, nieco szorstką skórkę z czerwonym, marmurkowym, dużym rumieńcem i zwięzły, białawożółty, soczysty, winny, smaczny miąższ. Dojrzewają w pierwszej połowie października. Można je przechować do końca marca. Nadają się do bezpośredniego spożycia, na susz i przetwory, głównie na sok i wino. Drzewa rosną dość słabo, tworząc korony kuliste lub kuliste spłaszczone. Stosunkowo wcześnie wchodzą w owocowanie. Dają średnioobfite plony co drugi rok. Wymagają dobrych gleb i zacisznych stanowisk. Na słabszych glebach i przewiewnych stanowiskach przedwcześnie gubią owoce. Odmiana wytrzymała na mróz, mało wrażliwa na choroby.

3 Landsberska Odmiana otrzymana w XIX wieku w Gorzowie Wielkopolskim, dawniej szczególnie popularna w środkowej i południowozachodniej części kraju. Owoce dość duże, kulistostożkowate, rzadziej szerokokuliste, o zielonkawożółtej skórce, często z niewielkim, różowawym, rozmytym rumieńcem. Dobrze wyrośnięte mają żółtawobiały, luźny, soczysty, winnosłodki, bardzo smaczny miąższ. Dojrzewają w ostatniej dekadzie września. Mogą doleżeć do połowy grudnia. Nadają się na moszcz, szarlotkę, placki, a także do bezpośredniego spożycia. Drzewa rosną silnie. Tworzą szerokie, kuliste korony, z licznymi krótkopędami. Wcześnie wchodzą w owocowanie, dając obfite plony co drugi rok. Odmiana niezbyt wytrzymała na mróz, w deszczowe lata silnie atakowana przez parcha jabłoni. Papierówka (Oliwka Żółta, Inflancka) Jedna z bardziej znanych odmian, pochodząca z krajów nadbałtyckich. Owoce niezbyt duże, kulistostożkowate, o żółtej lub białawożółtej skórce i zielonkawych przetchlinkach, czasem z charakterystyczną krawędzią. Mają białawy, luźny, soczysty, kwaskowaty, smaczny miąższ. Dojrzewają w końcu lipca lub na początku sierpnia. Nadają się do bezpośredniego spożycia i na przetwory, szczególnie na kompoty. Drzewa rosną umiarkowanie silnie. Młode tworzą korony odwrotniestożkowate, starsze kuliste. Wcześnie wchodzą w owocowanie, dając obfite plony co drugi rok. Odmiana na choroby niezbyt podatna, na mróz bardzo wytrzymała. Ribstona (Pepina Ribstona) Francuska lub angielska odmiana znana już w XVII wieku, u nas najczęściej spotykana na Kujawach, Pomorzu Zachodnim, Podkarpaciu i w Poznańskiem. Owoce niezbyt duże, kulistostożkowate, o nieco szorstkiej, zielonożółtej skórce, z niewielkim pomarańczowoczerwonym, marmurkowym rumieńcem. Mają zwięzły, kremowożółty, soczysty, kwaskowatosłodki, lekko korzenny, bardzo smaczny miąższ. Dojrzewają w końcu września. Nadają się do bezpośredniego spożycia i na przetwory. Można je przechowywać do połowy lutego. Drzewa rosną silnie, tworząc rozłożyste korony o prawie poziomych konarach. Wcześnie rozpoczynają owocowanie. Corocznie dają plon. Wymagają dobrych gleb. Odmiana mało wrażliwa na choroby, ale niedostatecznie wytrzymała na mróz. Szara Reneta Francuska odmiana uprawiana już w XVI wieku. Owoce dość duże, kuliste, lekko spłaszczone, o zielonkawej, dość silnie ordzawionej skórce, czasem z niewielkim, purpurowym, marmurkowo-paskowanym rumieńcem. Mają dość zwięzły, zielonkawy, niezbyt soczysty, wyraźnie kwaskowaty, smaczny miąższ. Dojrzewają w końcu września. Dają się przechować do lutego. Można je wykorzystać na susz, szarlotkę, do surówek, sałatek i placków. Drzewa rosną silnie, tworząc korony początkowo odwrotniestożkowate, później kuliste, lekko spłaszczone, wyraźnie zagęszczone. Dość wcześnie rozpoczynają owocowanie. Plonują obficie, zwykle przemiennie. Odmiana na choroby mało wrażliwa, na mróz dość wytrzymała.

4 Złota Reneta (Królowa Renet) Angielska odmiana uprawiana już w końcu XVII wieku. Owoce duże lub średniej wielkości, kulistostożkowate lub prawie kuliste, o cienkiej, złotożółtej skórce, z dość dużym, pomarańczowoczerwonym, marmurkowo-smużkowanym rumieńcem. Mają białawożółty, zwięzły, soczysty, winnokwaskowaty, lekko korzenny, smaczny miąższ. Dojrzewają w drugiej połowie września. Nadają się przede wszystkim do bezpośredniego spożycia. Mogą być przechowywane do końca grudnia. Drzewa rosną umiarkowanie silnie. Tworzą szerokie, odwrotniestożkowate korony. Zaczynają wcześnie owocować, dając obfity plon, często co drugi rok. Odmiana na mróz wrażliwa, na choroby mało podatna. GRUSZE Dobra Szara Francuska odmiana opisana już w 1600 roku. Owoce bardzo małe (około 60 g), o grubej, żółtawozielonej, znacznie ordzawionej skórce i zielonkawokremowym, średnioziarnistym, soczystym, korzennym, aromatycznym, smacznym miąższu. Dojrzewają w pierwszej połowie sierpnia. W deszczowe lata często porażane są moniliozą. Nie nadają się do przechowywania. Mogą być wykorzystane na susz, kompot i do bezpośredniego spożycia. Drzewa rosną silnie. Tworzą luźne, stożkowate korony z wyraźnym przewodnikiem i mocnymi konarami, wyrastającymi pod szerokimi kątami. Późno wchodzą w owocowanie (5-6 rok po posadzeniu). Dają bardzo obfite plony co drugi rok. Na mróz wyjątkowo wytrzymałe, na parcha mało wrażliwe. W korzystnych warunkach dożywają 100 lat. Dziekanka Lipcowa Francuska odmiana znana od początku XIX wieku. Owoce bardzo małe, krótkie, o jajowatym kształcie, zielonkawożółtej skórce z dużym czerwonawym rumieńcem i kredowobiałym, prawie masłowym, soczystym, lekko aromatycznym, bardzo smacznym miąższu. Dojrzewają w połowie lipca i szybko przejrzewają. Drzewa rosną umiarkowanie silnie. Tworzą luźne korony z lekko przewieszającymi się pędami i wyraźnym przewodnikiem. Zaczynają wcześnie owocować, zwykle w 3-4 roku po posadzeniu. Dają średnioobfite plony, zazwyczaj corocznie. Odmiana na mróz niedostatecznie wytrzymała, na choroby mało wrażliwa. Kalebasa Płocka Odmiana znaleziona na wyspie Rugia na początku XIX wieku, w Polsce rozpowszechniona na północy kraju. Owoce duże ( g), wyraźnie wydłużone, guzowate, zielone, czasem z czerwonawobrunatnym, niewielkim rumieńcem. Mają zielonkawobiały, soczysty, drobnoziarnisty, kwaskowatosłodki, smaczny miąższ. Dojrzewają w końcu września lub na początku października. Nadają się na susz, kompot i do bezpośredniego spożycia. Drzewa rosną silnie. Tworzą luźne, szerokostożkowate korony z lekko przewieszającymi się gałązkami. Dość późno rozpoczynają owocowanie. Plonują obficie, ale niezbyt regularnie. Są długowieczne, wytrzymałe na mróz, ale wrażliwe na parcha gruszy.

5 Kongresówka Francuska odmiana o niezbyt kształtnych, ale wyjątkowo dużych owocach, nierzadko ważących g. Mają one grubą, żółtawozieloną skórkę z dość dużym, pomarańczowoczerwonym rumieńcem i kremowy, drobnoziarnisty, soczysty, słodkawy, lekko korzenny, smaczny miąższ. Dojrzewają na początku września. Nadają się do bezpośredniego spożycia, na susz i przetwory. Drzewa wyróżniają się słabym wzrostem. Tworzą luźne korony z wyraźnie przewieszającymi się pędami. Zaczynają wcześnie owocować. Dają dość obfite plony, zwykle co drugi rok. Są mało wrażliwe na choroby, ale niedostatecznie wytrzymałe na mróz. Salisbury Belgijska odmiana wyhodowana na początku XIX wieku. Owoce średniej wielkości ( g), o zielonkawożółtej, prawie w całości ordzawionej skórce, z białym, drobnoziarnistym, soczystym, słodkim, korzennym, aromatycznym, smacznym miąższem. Dojrzewają w drugiej połowie września. Dają się przechować do końca stycznia. Wykorzystywane są przede wszystkim jako gruszki deserowe. Drzewa początkowo rosną silnie, później wyraźnie słabiej. Tworzą dość nieregularne, wąskostożkowate korony. Stosunkowo wcześnie rozpoczynają owocowanie. Plonują obficie, ale przemiennie. Odmiana wytrzymała na mróz i mało wrażliwa na choroby. ŚLIWY Biała Śliwa Odmiana o nieznanym pochodzeniu, w okresie międzywojennym polecana do uprawy w dawnych województwach białostockim i wileńskim. Owoce niewielkie (20-27 g), owalne lub wąskojajowate, zielonkawożółte, z karminowymi przetchlinkami i białawym nalotem. Mają zielonkawożółty lub złotożółty, zwięzły, kwaskowatosłodki, smaczny miąższ, całkowicie odchodzący od pestki. Dojrzewają w trzeciej dekadzie sierpnia. Nadają się do bezpośredniego spożycia i na przetwory, głównie na kompoty. Drzewa rosną dość silnie. Młode mają korony wyniosłe, starsze szerokostożkowate, łatwo się zagęszczające. Wcześnie rozpoczynają owocowanie. Plonują obficie i corocznie (przy deszczowej pogodzie owoce porażane są moniliozą). Wyróżniają się dużą wytrzymałością na mróz. Węgierka Zwykła Odmiana o małych (15-18 g), lekko wydłużonych owocach ze złotym, niezbyt soczystym, słodkim, dobrze odchodzącym od pestki miąższem i brunatnogranatową skórką, pokrytą intensywnym niebieskim nalotem. Do zbioru nadają się na początku drugiej połowy września, ale mogą być zrywane później, bo nie opadają z drzewa, a są wtedy zdecydowanie słodsze. Doskonale nadają się do ciast, zalew octowych, a przede wszystkim na powidła. Drzewa rosną silnie. Początkowo tworzą korony stożkowate, później kuliste, stosunkowo mocno zagęszczone. Dość późno zaczynają owocować, ale co roku dają obfite plony. Charakteryzują się wytrzymałością na mróz i wyjątkowo dużą wrażliwością na szarkę.

6 WIŚNIE Gubeńska Czerecha Odmiana przypuszczalnie wyhodowana w Gubinie nad Nysą Łużycką (z niem. Guben). Owoce duże (68 g), kuliste, lekko spłaszczone, ciemnoczerwone, o dość zwięzłym, ciemnoczerwonym, niezbyt soczystym, ale smacznym miąższu, barwiącym na czerwono. Dojrzewają w trzeciej dekadzie czerwca, ale przetrzymane na drzewie dłużej nie tracą na smaku. Ze względu na słodki smak nadają się przede wszystkim do bezpośredniego spożycia. Drzewa rosną bardzo silnie. Tworzą luźne, szerokostożkowate korony, zwykle z wyraźnym przewodnikiem i mocnymi konarami. Zaczynają owocować nieco później niż większość znanych odmian wiśni. Początkowo plonują średnio obficie, później obficie. Są niezbyt wrażliwe na drobną plamistość liści drzew pestkowych. Wczesna Ludwika Niemiecka odmiana typu szklanki o niewielkich (około 4,5 g), kulistych, lekko spłaszczonych, jasnoczerwonych owocach. Mają one miękki, pomarańczowokremowy, soczysty, słodkokwaskowaty, średniosmaczny miąższ i bezbarwny sok. Dojrzewają w trzeciej dekadzie czerwca. Najczęściej wykorzystywane są na kompoty. Drzewa rosną silnie, tworząc szerokostożkowate, wyraźnie zagęszczone korony z licznymi drobnymi gałązkami, przewieszającymi się pod ciężarem owoców. Wymagają dość intensywnego cięcia prześwietlającego, poprawiającego zawiązywanie i wyrastanie owoców. Wcześnie rozpoczynają owocowanie, dając obfite polny. Są wytrzymałe na mróz i mało wrażliwe na drobną plamistość liści drzew pestkowych. CZEREŚNIE Bladoróżowa Odmiana o nieznanym pochodzeniu, u nas polecana do uprawy już w 1882 roku. Owoce nieduże (57 g), sercowate, lekko wydłużone, jasnożółte, z dość znacznym różowym lub różowokarminowym rumieńcem. Mają miękki, kremowy lub kremowobiały, bardzo soczysty, kwaskowatosłodki, smaczny miąższ. Dojrzewają między 10 a 20 czerwca, tj. na początku trzeciego tygodnia dojrzewania czereśni. Tak jak pozostałe odmiany czereśni, nadają się do bezpośredniego spożycia, a także na kompoty. Drzewa rosną silnie, a nawet bardzo silnie. Tworzą luźne, kuliste lub szerokostożkowate korony. Zaczynają dość wcześnie owocować (w czwartym roku po posadzeniu), dając co roku obfite plony (kwiaty mało wrażliwe na przymrozki). Są mało podatne na raka bakteryjnego i wytrzymałe na mróz. Dobrze rosną nawet na stosunkowo słabych glebach. Grzegorz Hodun Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach