Gminna Strategia Rozwiązywania. Problemów Społecznych Miasta Jawora. na lata
|
|
- Adam Muszyński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Jawora na lata Jawor 2015
2 Spis treści I. WSTĘP Wprowadzenie Podstawa prawna i zgodność strategii z innymi dokumentami strategicznymi Charakterystyka miasta Jawora II. DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH Pomoc społeczna Ubóstwo Bezdomność Bezrobocie Niepełnosprawność, długotrwała i ciężka choroba Sytuacja osób starszych Ochrona macierzyństwa Rodziny z problemami opiekuńczo - wychowawczymi z dziećmi Przemoc w rodzinie Uzależnienia III. ANALIZA WYBRANYCH OBSZARÓW STRATEGICZNYCH Analiza SWOT Obszar 1. Przemoc w rodzinie Obszar 2. Uzależnienia Obszar 3. Niepełnosprawność i starość Obszar 4. Bezdomność Obszar 5. Bezrobocie Obszar 6. Problemy opiekuńczo wychowawcze IV. CZĘŚĆ PROGRAMOWA Misja strategii Cele i działania strategiczne Działania dla obszaru: UZALEŻNIENIA Działania dla obszaru: PROBLEMY OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZE Działania dla obszaru: OSOBY STARSZE Działania dla obszaru: NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ Działania dla obszaru: PRZEMOC Działania dla obszaru: BEZROBOCIE Działania dla obszaru: BEZDOMNOŚĆ Źródła finansowania i monitoring
3 I. WSTĘP 1.1. Wprowadzenie Gmina, jako podstawowy element struktury samorządowej, zaangażowana jest w sposób bezpośredni w rozwiązywanie problemów społecznych. Często występuje dysproporcja pomiędzy skalą tych problemów, potrzebą otrzymania pomocy, a dostępnymi w gminie instrumentami wsparcia. Należy podejmować stosowne działania w celu zrównoważenia tych dysproporcji. Potrzeba utworzenia dokumentu pozwalającego usystematyzować problematyczne kwestie i wskazać priorytety działań wynika ze świadomości, że niemożliwe jest niezwłoczne rozwiązanie wszystkich problemów. Jest to proces długofalowy wymagający strategicznego podejścia opierającego się na diagnozie obszarów problemowych. Zatem opracowanie strategii rozwiązywania problemów społecznych jest wyrazem zaangażowania Gminy Jawor w przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom występującym w środowisku lokalnym. Realizacja Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki, rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka, należy do zadań własnych gminy o charakterze obligatoryjnym. Obowiązek realizacji strategii spoczywa przede wszystkim na ośrodkach pomocy społecznej, co wynika z ustawy o pomocy społecznej. W 2008 roku opracowana została Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Jawora na lata Do jej głównych założeń należało: wspieranie działań sprzyjających aktywności życiowej osób i rodzin; profilaktyka i działania na rzecz osób zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym; rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej; wspieranie działań na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień. 3
4 Rok 2015 jest ostatnim rokiem jej obowiązywania, w związku z powyższym Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaworze podjął prace nad przygotowaniem nowego dokumentu strategicznego. Niniejszy dokument stanowi opracowanie Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Jawora na lata Podstawą do utworzenia dokumentu były następujące przesłanki: zakończenie okresu obowiązywania dotychczasowej strategii, opracowanej na lata , wyzwania związane z efektywną realizacją celów polityki społecznej w mieście, konieczność przeanalizowania celów i realizacji działań poprzedniej strategii, dostrzeżenie nowych obszarów problemowych, ustalenie nowych celów i kierunków niezbędnych działań oraz wskaźników ich realizacji. Strategia jest wieloletnim dokumentem programowym stanowiącym długofalowy plan działania, określający główne cele i kierunki rozwoju, służące rozwiązywaniu kluczowych kwestii społecznych. Dokument ma charakter kompleksowy, stanowi projekt przyszłego funkcjonowania obszaru polityki społecznej w mieście. Strategia umożliwia koordynację realizowanych działań, ich monitorowanie oraz ocenę rezultatów dotychczas podejmowanych przedsięwzięć wraz z planowaniem dalszego rozwoju. Diagnoza problemów społecznych występujących na terenie miasta Jawora została sporządzona w oparciu o dane będące w dyspozycji Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworze, uzyskane w toku jego bieżącej działalności, a także dane uzyskane z Powiatowego Urzędu Pracy w Jaworze, Urzędu Miasta Jawora, Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Jaworze, Poradni Rodzinnej, Komendy Powiatowej Policji w Jaworze, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, Sądu Rejonowego i Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej oraz innych instytucji posiadających niezbędne dane do opracowania strategii. 4
5 1.2. Podstawa prawna i zgodność strategii z innymi dokumentami strategicznymi Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej ( tj. Dz. U z 2015r. nr 163 z dnia r. ze zmianami), zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 nakłada na gminę obowiązek opracowania i realizacji strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Jawor nawiązuje i korzysta z rozwiązań innych aktów prawnych: 1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi Dz.U z dnia r. ze zmianami, 2. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Dz.U z dnia r. ze zmianami, 3. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego Dz.U z dnia r. ze zmianami, 4. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Dz.U z dnia r. ze zmianami, 5. Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych Dz.U z dnia r. ze zmianami, 6. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Dz.U z dnia r. ze zmianami, 7. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym Dz.U z dnia r. ze zmianami, 8. Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach Dz.U z dnia r. ze zmianami, 9. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych Dz.U z dnia r. (pierwsza zmiana wchodzi w życie r.), 5
6 10. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Dz.U z dnia r. ze zmianami, 11. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Dz.U z dnia r. ze zmianami, 12. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych Dz.U z dnia r. ze zmianami, 13. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii Dz.U z dnia r. ze zmianami, 14. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych Dz.U z dnia r. ze zmianami, 15. Ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych Dz.U z dnia r. ze zmianami, 16. Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów Dz.U z dn r. (zmiany wchodzą w życie r.). 6
7 1.3. Charakterystyka miasta Jawora. Rys. 1. Mapa Gminy Jawor. Źródło: opracowanie własne Jawor położony jest w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim nad rzeką Nysą Szaloną. W pobliżu Jawora przebiegać będzie droga ekspresowa S3 zgodnie z projektem S3 - Droga wielkich możliwości. Dogodne położenie komunikacyjne stwarza doskonałe warunki do podjęcia współpracy z firmami, które szukają atrakcyjnego miejsca do prowadzenia działalności gospodarczej. Miasto Jawor jest siedzibą gminy i powiatu. W jego granicach położone są tereny, które przewidziane są do włączenia do Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej o łącznej powierzchni około 400 ha. Dzięki dogodnemu dostępowi do planowanej infrastruktury drogowej o znaczeniu międzynarodowym, lokalizacja terenu będzie stwarzała duże szanse na zagospodarowanie. 7
8 Według danych z Urzędu Miasta ogólna liczba mieszkańców Jawora nieznacznie spadła w roku 2014 było osób(tabela. 1). Poniższe dane wskazują, że w roku ubiegłym w ogólnej liczbie ludności zmniejsza się udział dzieci i młodzieży poniżej 17 lat, natomiast zwiększa się stopniowo udział osób starszych (w wieku 61 lat i więcej), w szczególności mężczyzn. Kobiety stanowią większość pośród ogółu mieszkańców gminy, ponieważ na 100 mężczyzn w roku 2014 przypadało około 109 kobiet (Wykres 1), jednakże proporcje płci są różne w poszczególnych grupach wiekowych. Tabela 1. Struktura ludności w Gminie Jawor w latach WYSZCZEGÓLNIENIE Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 MIESZKAŃCY Ogółem KOBIETY Ogółem Wiek Wiek Wiek 61 lat i więcej MĘŻCZYŹNI Ogółem Wiek Wiek Wiek 61 lat i więcej Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta w Jaworze. 8
9 Wykres 1. Podział ludności ze względu na płeć. Podział ludności ze względu na płeć (2014 r.) Liczba kobiet Liczba mężczyzn Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta w Jaworze. Schemat 1. Procentowy wskaźnik ludności ze względu na wiek i płeć. Kobiety wiek przedprodukcyjny (0-17 lat) : 15,05% wiek produkcyjny (18-60 lat) : 60,70% wiek poprodukcyjny (61 lat i więcej) : 24,25% Mężczyźni wiek przedprodukcyjny (0-17 lat) : 16,56% wiek produkcyjny (18-60 lat) : 64,75% wiek poprodukcyjny (61 lat i więcej) : 18,69% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z UM Jawor W oparciu o powyższe dane można stwierdzić, że ogólna liczba kobiet na terenie Gminy jest niewiele większa od liczby mężczyzn. Natomiast największa różnica występuje wśród osób w wieku poprodukcyjnym aż 5,56%. Dodatkowo można 9
10 zauważyć, że w gminie Jawor, pomimo większej liczby mężczyzn w wieku produkcyjnym, to kobiety stanowią większość w wieku poprodukcyjnym. Duża liczba osób w wieku produkcyjnym oraz stosunkowa wysoka liczba osób w wieku przedprodukcyjnym mogą stanowić duży potencjał rozwojowy na terenie gminy Jawor. Ponadto na uwagę zasługuje fakt, że liczba osób w wieku poprodukcyjnym wzrasta, tzn. lokalne społeczeństwo starzeje się. Odsetek osób w tej grupie wiekowej wyniósł w 2014 roku 21,59 % w stosunku to ogólnej liczby ludności (schemat 1). O randze i szansach rozwojowych miasta świadczy także liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych. Na podstawie danych z Urzędu Miasta w roku 2014 na terenie miasta Jawora funkcjonowało 739 podmiotów gospodarczych. W latach w Jaworze zaobserwowano spadek liczby przedsiębiorstw o niemalże 41%. Tabela 2. Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Jawor w latach Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Gminie Jawor Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z UM Jawor W zestawieniu podmiotów gospodarczych mieszą się również podmioty w obrębie sektora publicznego. Są to między innymi następujące jednostki gminne i powiatowe: Urząd Miasta, Starostwo Powiatowe, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowy Urząd Pracy, Komenda Powiatowa Policji, Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej, Dom Pomocy Społecznej dla Dorosłych, Dom Dziecka, Powiatowe Centrum Rozwoju Edukacji, Jaworski Ośrodek Kultury, placówki podstawowej opieki zdrowotnej. Dominującą rolę w sektorze prywatnym stanowią firmy małe o charakterze rodzinnym, które przeważnie nie zatrudniają pracowników, bądź zatrudniają ich małą liczbę. Do największych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w Gminie Jawor można zaliczyć: 10
11 - Kuźnia - Jawor S.A. producent odkuwek matrycowych - GLOBAL COSMED GROUP Spółka Akcyjna- producent środków chemicznych, -Spółdzielnia Inwalidów Inprodus zakład pracy chronionej produkujący wyroby branży motoryzacyjnej, elektronicznej, metalowej, - PIONIER Jawor Sp. z o.o. - producent wyrobów gumowych, - Zakład Produkcji Opakowań Jan Legień- zakład pracy chronionej, producent tektury i opakowań, - Korpo Sp. z o.o. - obróbka mechaniczna odlewów i odkuwek, - Metal - Jawor Sp. z o.o. producent maszyn i urządzeń dla przemysłu kamieniarskiego, - COM-D Sp. z o. o. Przedsiębiorstwo Usługowo Produkcyjne i Handloweprowadzenie usług komunalnych, - PHU Agroma Sp. z o. o. prowadzenie sprzedaży maszyn i urządzeń rolniczych, materiałów elektrycznych i budowlanych, - IS POLSKA Sp. z o. o. - producent elementów samochodowych, - PPH CERAL Andrzej Brambor produkcja pasz, - DOMEX Sp. J. Dorota Witold Szcześniewscy dystrybucja sprzętu AGD, - Martex S-ka Jawna Stanisław Furtak i S-ka - produkcja pieczywa i wyrobów cukierniczych, - BDA Montaż Sp. z o.o. - usługi budowlane. Mając na uwadze dobro mieszkańców Gminy Jawor władze miasta starają się aktywnie współpracować z organizacjami, instytucjami (w tym pozarządowymi), które działają na obszarze miasta. Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r. Burmistrz Miasta Jawora corocznie ogłasza 11
12 otwarte konkursy ofert na wsparcie lub powierzenie realizacji zadań publicznych w sferze działalności pożytku publicznego. Zakres tych działań obejmuje ochronę oraz promocję zdrowia i pomocy społecznej, działalność na rzecz dzieci i młodzieży w formie organizacji wypoczynku, kulturę, sztukę, ochronę dóbr kultury i dziedzictwa narodowego, wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej, ekologię i ochronę zwierząt oraz dziedzictwa przyrodniczego, turystykę i krajoznawstwo. Organizacje pozarządowe, obok sektora publicznego i prywatnego, są trzecim sektorem działającym na rzecz dobra publicznego. Stanowią one bazę dla rozwoju lokalnych społeczności, zrzeszają najaktywniejszych i najbardziej wrażliwych na sprawy społeczne obywateli, podejmują cenne działania dla dobra mieszkańców oraz integrują i aktywizują społeczność lokalną. Na terenie gminy działa około 40 zarejestrowanych stowarzyszeń. W realizacji zadań na rzecz osób i rodzin potrzebujących Gmina Jawor współpracuje między innymi z następującymi organizacjami: - Jaworskie Stowarzyszenie Charytatywne Damy Radę - Stowarzyszenie Bank Żywności - Stowarzyszenie Dzieci Wojny w Polsce oddział w Jaworze - Charytatywne Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Osobom Uzależnionym oraz Ofiarom Przemocy AZYL w Jaworze - Stowarzyszenie Kobiet Aktywnych Przed Siebie - Towarzystwo Aktywności Kulturalnej TAK Jawor - Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Koło przy Specjalnym Ośrodku Szkolno - Wychowawczym w Jaworze - Ochotnicza Straż Pożarna w Jaworze - Związek Harcerstwa Polskiego Chorągiew Dolnośląska Hufiec w Jaworze - Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów w Jaworze - Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych koło w Jaworze 12
13 - Związek Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego w Jaworze. - Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Księstwo Jaworskie - Stowarzyszenie Na Rzecz Domu Małych Dzieci w Jaworze - Związek Pracodawców Ziemi Jaworskiej - Parafia pw. Miłosierdzia Bożego w Jaworze - Parafia pw. Matki Boskiej Różańcowej w Jaworze - Parafia pw. Św. Marcina w Jaworze oraz liczne kluby sportowe: szkolne, międzyszkolne, międzyzakładowe, a także miejskie. 13
14 II. DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 2.1. Pomoc społeczna Mieszkańcy gminy Jawor, żyjąc we współczesnym świecie, są narażeni na różnego rodzaju zmiany, postęp i szybkie tempo życia. Niesie to za sobą negatywne skutki m. in. nasilający się problem bezrobocia, przemocy, uzależnień i różnego rodzaju chorób czy przestępczości. Część mieszkańców Jawora jest w stanie sama poradzić sobie z nowymi problemami, a pozostali korzystają ze wsparcia instytucji działających na rzecz społeczności. Wsparcie udzielane przez placówki pomocowe ma na celu przezwyciężanie bieżących trudności, wskazanie możliwości rozwiązań, zmianę dotychczasowych niewłaściwych nawyków oraz nabycie nowych umiejętności, które pomogą w radzeniu sobie z przeciwnościami losu. Pomoc społeczna umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych osobom, które nie są w stanie same ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Wspiera te osoby w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Pomoc społeczna funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Tekst jednolity Dz.U. z 2015r. poz. 163 tekst jednolity). Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej. Realizując zadania pomocy społecznej współpracują oni, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Prawo do świadczeń pieniężnych przysługuje osobom i rodzinom, których posiadane dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej. Od dnia 1 października 2012 r. dla osoby samotnie gospodarującej jest nim dochód nieprzekraczający kwoty 542 zł, natomiast dla osoby w rodzinie kwota 456 zł. Natomiast od 1 października 2015 r. kryteria te wzrosną. Kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej wyniesie 634 zł, zaś dla osoby w rodzinie 514 zł. 14
15 Zadania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworze polegają w szczególności na: przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń, pracy socjalnej, prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej, analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych, rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb. Jak wynika z danych Miejskiego Ośrodka Pomocy w Jaworze, w roku 2012 liczba osób, którym udzielono wsparcia ze świadczeń pomocy społecznej systematycznie spada. W 2012 roku liczba ta wyniosła 1075, natomiast w roku osoby. Podobna tendencja widoczna jest w stosunku do liczby rodzin. W porównaniu do roku 2012, w roku 2014 liczba ta spadła o 5 rodzin. Wykres 2. Liczba osób i rodzin w Gminie Jawor korzystających z pomocy w latach Liczba osób i rodzin korzystających ze świadczeń MOPS w latach Liczba osób Liczba rodzin Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPS Jawor 15
16 Struktura rodzin korzystających z pomocy społecznej jest zróżnicowana. Różnorodność ta dotyczy liczebności gospodarstw domowych, typów rodzin, obszarów problemowych czy struktury wiekowej klientów. Najczęstszymi powodami korzystania z pomocy społecznej na terenie Gminy Jawor w latach było: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, bezradność w prowadzeniu gospodarstwa domowego, alkoholizm, narkomania oraz potrzeba ochrony macierzyństwa (Wykres 3). Wykres 3. Najczęstsze powody przyznawania pomocy w latach Najczęstsze powody przyznania pomocy w latach Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPS Jawor Mając na uwadze powyższe dane można wywnioskować, że lokalne społeczeństwo boryka się z problemem bezrobocia, co prowadzi do ubożenia ludności lokalnej, również długotrwałe bezrobocie i choroba są najczęściej podawanymi powodami zmuszającymi ludzi do korzystania ze wsparcia finansowego Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworze. 16
17 2.2. Ubóstwo Ubóstwo jest jednym z najważniejszych i bardzo niebezpiecznym zjawiskiem społecznym, które może dotknąć społeczeństwo. Trudno jest się odnieść do określenia kryteriów, na podstawie których można sformułować definicję ubóstwa. W zasadzie można przyjąć, że ubogim można nazwać kogoś, kto nie może zaspokoić swoich podstawowych potrzeb, a w określonych społecznościach są uznawane za elementarne. Za podstawowe potrzeby uważamy wyżywienie, ubranie, mieszkanie, utrzymanie zdrowia, dostęp do oświaty poprzez uzyskanie wykształcenia, dostęp do kultury i uczestnictwa w życiu kulturalnym etc., których realizacja umożliwia ludziom godne życie. Przyczyny, które stymulują powstawanie ubóstwa to m.in. nasilające się bezrobocie, zbyt niskie płace, samotne macierzyństwo, wysoki przyrost naturalny, rozpad rodziny, wielodzietność, uchylanie się od podjęcia pracy, uzależnienia, niepełnosprawność. Ubóstwo zmniejsza popyt na towary hamując rozwój gospodarczy, uniemożliwia lub znacznie ogranicza dostęp do zdobycia wykształcenia i zachowania dobrego stanu zdrowia, przyczynia się do wzrostu przestępczości, sprzyja powstawaniu patologii społecznych. Zmniejszenie rozmiarów ubóstwa wymaga ogromnych nakładów nie tylko finansowych, ale i społecznych. Kwestia ta nadal jest żywa i pozostaje aktualna, ponieważ ubóstwo reprodukuje się samodzielnie, ubodzy rodzą się i wychowują dzieci, które od początku skazane są na pozostanie w sferze biedy. Rolą państwa powinna być polityka, dążąca do zminimalizowania rozmiarów ubóstwa, zapobiegania pogłębiającej się patologii życia społecznego, poprzez włączanie do niej organów władzy samorządowej oraz innych jednostek, w tym organizacji pozarządowych. Wówczas wspólne działania mogą doprowadzić do zmniejszania rozmiarów biedy w Polsce i skutecznie walczyć z tym zjawiskiem. Walka z bezrobociem, a zarazem programy rządowe interwencja państwa, mogą zmniejszyć strefę ubóstwa. 17
18 2.3. Bezdomność W ujęciu ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz.U. z 2015r., poz.163 jednolity tekst) - art.6, pkt 8, za osobę bezdomną uznaje się osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania. Bezdomność można definiować w wielu aspektach: psychologicznym, socjologicznym, kulturowym, politycznym, gospodarczym. Jednak jak podkreśla wielu badaczy, bezdomność jest przede wszystkim zjawiskiem społecznym, niepoddającym się opisowi w kategoriach czysto prawnych. Ani formalne prawo do zamieszkania w danym lokalu, ani brak tego prawa, nie przesądzają bowiem niczego w kwestii bezdomności. Problem bezdomności jest ściśle powiązany z innymi problemami społecznymi: ubóstwem, bezrobociem, nadużywaniem alkoholu, narkomanią, przestępstwami i prostytucją nieletnich, a także z deprywacją w sferach psychicznych: obniżenia własnej wartości, poczucia utraty godności. Biorąc pod uwagę negatywne skutki utraty dachu nad głową niektórzy autorzy opracowań o bezdomności uważają, że bezdomność jest nie tylko problemem, ale kwestią społeczną, którą należy rozwiązywać przez opracowanie właściwych programów polityki społecznej. Można wyróżnić następujące kryteria bezdomności, którymi posługują się badacze zjawiska bezdomności: ze względu na jej uwarunkowania (np. z przymusu, z wyboru); w zależności od czasu jej trwania (okresowa, frykcyjna, krótkotrwała, tymczasowa, trwała, przewlekła); ze względu na jej skutek (całkowita, częściowa); ze względu na uzewnętrznienie jej postaci (ukryta, sytuacyjna, jawna); 18
19 ze względu na konkretne grupy bezdomnych (więźniów, uliczna, imigrantów i uchodźców, pensjonariuszy schronisk i noclegowni, potencjalnych, dzikich lokatorów) Bezdomni przebywający na terenie gminy Jawor, będący beneficjentami Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworze, to głównie mężczyźni. W roku 2011 na terenie miasta było 22 osoby bezdomne, które skorzystały ze świadczeń MOPS, natomiast w roku 2014 liczba ta wynosiła 43 osoby. Wykres 4. Liczba osób bezdomnych na terenie Gminy Jawor w latach Liczba osób bezdomnych na terenie Jawora w latach Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPS Jawor W myśl ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej bezdomnemu należy się tymczasowe miejsce noclegowe, odzież i posiłek, a w niektórych przypadkach również pomoc finansowa i inne formy pomocy. Na terenie miasta i gminy Jawor lokalny system wychodzenia z bezdomności tworzą wspólnie: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaworze, mający w swoich zasobach m.in: Poradnię Rodzinną i Klub Integracji Społecznej, Komenda Powiatowa Policji w Jaworze, Powiatowy Urząd Pracy w Jaworze, Urząd Miasta w Jaworze (posiadający w swoich zasobach m.in. Wydział Gospodarki Komunalnej, Miejską 19
20 Komisję Mieszkaniową, Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych), Charytatywne Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Osobom Uzależnionym, Osobom Współuzależnionym oraz Ofiarom Przemocy AZYL w Jaworze ( prowadzącym Grupę AA i Al. NON), Organizacje kościelne, m.in. SILOAH, Jaworskie Centrum Medyczne (w tym Zakład Opiekuńczo-Leczniczy), Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej w Jaworze (m.in. poradnie terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu, poradnie zdrowia psychicznego, poradnie rodzinne), Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Jaworze - Punkt poradnictwa specjalistycznego, Ośrodek Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Jaworze, Stowarzyszenie Bank Żywności i Sprzętu w Jaworze. Poza wymienionymi powyżej instytucjami, dużego wsparcia udzielają placówki zamiejscowe: schroniska dla osób bezdomnych, noclegownie, domy samotnych matek, itp. 20
21 2.4. Bezrobocie Bezrobocie jest zjawiskiem polegającym na tym, że pewna część ludzi, którzy są zdolni do podjęcia pracy, nie znajdują zatrudnienia. Problemy na rynku pracy, objawiające się niedostateczną liczbą miejsc pracy, prowadzą do obniżenia standardu życia i ubożenia społeczeństwa. Utrzymujące się bezrobocie ma negatywny wydźwięk społeczny i wpływa na spowolnienie rozwoju gospodarczego danego regionu. Bezrobocie pociąga za sobą negatywne zjawiska społeczne. Jego skutkiem jest między innymi dość mocno rozwinięta szara strefa, a brak stałej pracy nie wpływa na ograniczenie tego zjawiska. Następstwa bezrobocia dla życia rodzinnego są bardzo różnorodne. Brak pracy może być przyczyną negatywnych zachowań w rodzinie - od przestępczości, po upadek obyczajów i degradacji potrzeb. Oprócz obniżenia się dochodów i poziomu życia rodziny dotkniętej bezrobociem, można jeszcze wymienić następujące negatywne następstwa tego zjawiska: wzmaga niepokój o jutro i wywołuje stres u członków rodziny, potęguje konflikty, popycha do różnych uzależnień (np. do alkoholizmu, narkomanii, hazardu), kształtuje lub wzmaga postawy aspołeczne, rozwija poczucie niskiej wartości samego siebie, obniża twórcze możliwości. Długi okres pozostawania bez pracy może być przyczyną dezintegracji rodziny, jej rozpadu jak i może powodować u osób bezrobotnych pewne stany frustracji, zniechęcenia, apatii, agresji itp. Bezrobocie długoterminowe definiowane jest, jako pozostanie bez pracy, pomimo woli i chęci jej podjęcia, w czasie dłuższym niż 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat. Przyczyną takiej sytuacji jest niemożność znalezienia zatrudnienia przez tych samych ludzi, którzy z czasem stają się ludźmi marginalnymi. Długoterminowi bezrobotni, którzy nie mogą znaleźć odpowiedniego zatrudnienia pomimo posiadanych kwalifikacji zawodowych mogą nabierać przekonania, że są ludźmi zbędnymi. Podjęcie pracy na czarno przeważnie nie jest związane z ich zawodem, rzadko mogą w niej wykorzystać dotychczasowe doświadczenie czy posiadane umiejętności, a ich zdolności nadal pozostają uśpione. 21
22 Brak środków finansowych uniemożliwia rodzinom bezrobotnym, ubogim i ich dzieciom wyrwanie się ze środowiska, w którym żyją, co może obniżać możliwości rozwoju fizycznego i intelektualnego dzieci i młodzieży w tych rodzinach. Jeżeli bezrobocie obecnie stało się zjawiskiem powszechnym, to nie oznacza, że każdy pozostający bez pracy nie poszukuje zatrudnienia na własną rękę. Wiele osób bezrobotnych poszukuje pracy z większym lub mniejszym powodzeniem. Można się spotkać z wieloma klientami, dla których barierą w podjęciu zatrudnienia jest - wiek, płeć, wykształcenie, sytuacja rodzinna, zdrowotna czy brak dyspozycyjności. Ożywienie gospodarcze jest bez wątpienia najważniejszym czynnikiem poprawy sytuacji na rynku pracy. Skuteczność i pozytywny wpływ na rynek pracy będą tym większe, im bardziej będzie ono sprzyjało tworzeniu nowych miejsc pracy w małych i średnich podmiotach sektora prywatnego, głównie w usługach, które absorbują najwięcej pracowników. Tabela 3. Struktura bezrobocia w gminie Jawor w latach Rynek pracy Bezrobotni ogółem Bezrobotni długotrwale ogółem Bezrobotni ogółem z prawem do zasiłku Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP. 22
23 Wykres 5. Struktura bezrobocia w Gminie Jawor w latach Struktura bezrobocia w Gminie Jawor w latach Bezrobotni ogółem Bezrobotni ogółem z prawem do zasiłku Bezrobotni długotrwale ogółem Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP. Analizując powyższe dane można stwierdzić, że zmniejszyła się liczba osób, które są długotrwale bezrobotne, a tendencja spadkowa występuje również wśród osób bezrobotnych z prawem do zasiłku z tyt. pozostawania bez pracy. W związku z pozostawaniem bez pracy jedynie 233 osoby w roku 2014 były zarejestrowane w PUP z prawem do zasiłku. Ogólna liczba osób bezrobotnych w przeciągu ostatnich lat w Gminie Jawor uległa spadkowi. Analizując problem bezrobocia w Gminie Jawor według powyższej tabeli można zauważyć, że na przestrzeni lat ogólna liczba osób bezrobotnych spadła z 1554 w 2013 roku na 1159 osób w roku 2014, jednak nie można tego przyjąć, jako stałą tendencję spadkową, ponieważ w latach poprzednich występowały zmiany wzrostowe, jak i spadkowe liczby bezrobotnych, a nie wszystkie osoby pozostające bez zatrudnienia są zarejestrowane w PUP. Wpływ na powyższe dane ma fakt, że w Powiatowym Urzędzie Pracy znacznie wzrosła ilość ofert pracy dla osób bezrobotnych, które poszukują zatrudnienia. 23
24 Wykres 6. Liczba ofert pracy w PUP Jawor w latach Liczba ofert pracy w PUP Jawor w latach Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP. Analizując dane dotyczący ofert pracy można zauważyć, że w porównaniu do roku 2011 liczba propozycji pracy dostępnych w Powiatowym Urzędzie Pracy znacząco wzrosła - ponad pięciokrotnie w stosunku do roku 2014, co wiąże się z faktem zauważalnego spadku bezrobocia na terenie Gminie Jawor i obecnie kształtuje się na poziomie 4,9% - tj osób w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców miasta. Kolejna istotną kwestią jest wiek osób bezrobotnych, które są zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jaworze (Tabela nr 4.) Tabela 4. Struktura osób bezrobotnych z uwagi na wiek w latach Wyszczególnienie lat lat lat lat lat lat Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP. Z analizy powyższych danych wynika, iż w roku 2014 największą grupą ludzi pozostających bez pracy są bezrobotni w wielu lata (315 osób). 24
25 Najmniejszą grupę stanową osoby będące w wieku przedemerytalnym, czyli w wieku 60-64, których w roku 2014 było 80. Na terenie miasta Jawora działa Klub Integracji Społecznej przy MOPS w Jaworze, którego głównym celem jest reintegracja społeczna oraz zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Najczęściej osobami kierowanymi do udziału w zajęciach prowadzonych w KIS są osoby długotrwale bezrobotne, które mają szczególne problemy z powrotem na lokalny rynek pracy. 25
26 2.5. Niepełnosprawność, długotrwała i ciężka choroba Niepełnosprawność oraz długotrwała lub ciężka choroba już teraz stanowią jeden z głównych powodów udzielania świadczeń pomocy społecznej. Oba te zjawiska są ze sobą powiązane, bo długotrwała choroba może w konsekwencji doprowadzić do niepełnosprawności. Może to być utrudnienie w funkcjonowaniu okresowe lub trwałe. Do osób niepełnosprawnych zalicza się te osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową i intelektualną, co może w oddziaływaniu z różnymi barierami ( psychologiczną, społeczną, prawną czy architektoniczną) utrudniać im pełny i skuteczny udział w korzystaniu z dobrodziejstw życia społecznego na zasadzie równości z innymi osobami. W związku ze starzeniem się populacji mieszkańców problem niepełnosprawności także będzie przybierał tendencje wzrostowe. Wzrastać będzie też liczba osób niepełnosprawnych z powodu wielu wad wrodzonych, choroby przewlekłej czy też nagłego wydarzenia. Zatem będzie zwiększał się problem zapewnienia opieki tym ludziom, rehabilitacji i integracji społecznej. Mając na uwadze fakt, że problemy zdrowotne człowieka nasilają się z wiekiem oraz spadek dzietności i zmianę modelu rodziny, należy spodziewać się wzrostu udziału świadczeń podyktowanych długotrwałą chorobą, niepełnosprawnością udzielanych w ramach świadczeń z pomocy społecznej. Ustawa o pomocy społecznej określa, jakie zadania są realizowane na szczeblu gminy i powiatu. Podzielone są na świadczenia o charakterze finansowym, rzeczowym i usługowym. Z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworze z powodu choroby i niepełnosprawności spowodowanej wiekiem lub stanem zdrowia korzysta część naszej społeczności lokalnej. Stanowi to ważny problem w skali miasta, który wynika z kłopotów: systemowych, związanych z systemem emerytalno-rentowym, z jakością i dostępnością opieki zdrowotnej i rehabilitacji, problemem mieszkaniowym oraz historyczno kulturowych stereotypów myślowych i zachowaniowych w stosunku do osób niepełnosprawnych, a także ich postaw wobec świata i samego siebie. Wśród świadczeń z pomocy społecznej dla osób niepełnosprawnych oraz biernych zawodowo z powodu wieku, przewidziany jest zasiłek stały. Jego maksymalna 26
27 wysokość dla osoby samotnie gospodarującej może wynosić 529 zł, natomiast minimalna 30 zł. Wysokość zasiłku stałego dla osoby w rodzinie uzależniona jest od dochodu, który przypada na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym natomiast minimalna kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł. Osoby niepełnosprawne oraz przewlekle chore oprócz wsparcia finansowego mogą również ubiegać się o pomoc w formie usług opiekuńczych świadczonych przez MOPS w miejscu zamieszkania. Pomocne w realizacji zadań związanych z tą grupą ludzi są różnego rodzaju świetlice, ośrodki wsparcia z salami dziennego pobytu, kluby seniora, związki emerytów, rencistów i inwalidów. Wykres 7. Liczba osób, którym przyznano pomoc w formie zasiłku stałego w latach Liczba osób, którym przyznano pomoc w formie zasiłku stałego w latach Liczba zasiłków stałych ogółem - dla osoby samotnie gospodarującej - dla osoby w rodzinie Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPS Jawor 27
28 Tabela 5. Ogólna kwota wydatków na zasiłki stałe w latach Wyszczególnienie Kwota wydatków na zasiłki stałe ogółem zł zł zł zł Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPS Jawor W roku 2014 ogólna kwota wydatków na zasiłki stałe w porównaniu do roku 2011 wzrosła o około 94 tys. złotych (tabela 5). Wzrost wydatków na pomoc w formie zasiłku stałego spowodowany jest zwiększeniem kryterium dochodowego w pomocy społecznej (od października 2012 roku) oraz systematycznym wzrostem liczby osób uprawnionych to tej formy pomocy (tabela 5, wykres 7). 28
29 2.6. Sytuacja osób starszych Na podstawie danych z Urzędu Miasta w Jaworze można zaobserwować, że w gminie Jawor od kilku lat postępuje proces zmiany struktury demograficznej, który cechuje się rosnącą populacją osób w wieku poprodukcyjnym ( tj. w przypadku kobiet powyżej 61 lat, a w przypadku mężczyzn powyżej 65 lat). Na koniec roku 2011 ogólna liczba osób starszych wynosiła 3934 osoby, natomiast w roku 2014 liczba ta wzrosła do 4578 osób (wykres 8). Postępujące zmiany ekonomiczno-społeczne, wzrost stopy życiowej ludzi, rozwój medycyny, szybki wzrost technologii i informatyki są przyczyną tego, że ludzkie życie wydłuża się. Do najważniejszych problemów ludzi starszych możemy zaliczyć chorobę, inwalidztwo, poczucie nieprzydatności, życie w ubóstwie oraz samotność. Wszystko to powoduje marginalizację osób starszych, jako zbiorowości, co uwidacznia się w eliminowaniu ich z aktywnego życia zawodowego i społecznego w momencie, kiedy przekraczają granicę wieku emerytalnego. W świadomości społecznej starość często łączona jest z niedołężnością, czy chorobą. Za podstawowe cechy starości uważa się między innymi znaczny spadek zdolności adaptacyjnych człowieka w wymiarze biologicznym i psychospołecznym, postępujące ograniczenie samodzielności życiowej, stopniowe nasilenie się zależności od otoczenia. W ostatnich latach w Gminie Jawor zaobserwowano wzrost osób w tej grupie wiekowej i dlatego tak ważne jest wsparcie instytucjonalne w stosunku do osób starszych. Na uwagę zasługuję również fakt, że wśród osób starszych największą liczbę osób stanowią kobiety, co można zauważyć na poniżej przedstawionym wykresie (wykres 8). Największą dysproporcje wśród osób starszych z uwagi na płeć można zauważyć w roku 2014 tj. liczba kobiet w tym roku wynosiła 3213, natomiast mężczyzn W latach wcześniejszych dysproporcja ta również jest bardzo widoczna. 29
30 Wykres 8. Ludność Gminy Jawor w wieku poprodukcyjnym w latach z podziałem na płeć. Ludność Gminy Jawor w wieku poprodukcyjnym w latach z podziałem na płeć Liczba osób starszych ogółem Liczba kobiet w wieku poprodukcyjnym (60+) Liczba mężczyzn w wieku poprodukcyjnym (65+) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP Ważną rolę w życiu ludzi starszych odgrywa aktywna postawa społeczna. Przejawem jest uprawianie i rozwinięcie różnych form działalności w środowisku lokalnej społeczności, np. Uniwersytet III Wieku, działalność w klubie seniora lub w innych organizacjach. Dla niektórych osób tym środowiskiem jest najbliższa rodzina, zwłaszcza jeśli jest to rodzina wielopokoleniowa, w której osoby starsze mogą liczyć na pomoc czy opiekę. Niestety, taki model należy już do przeszłości, toteż w niektórych przypadkach ludzie odchodzący na emeryturę czują się osamotnieni, pozbawieni dotychczasowego środowiska zawodowego, społecznego i muszą sobie stworzyć nowe, zastępcze środowisko. Pomoc instytucjonalna dla rodzin, które opiekują się starszymi rodzicami, czy dziadkami jest niedostateczna. Natomiast na pobyt w domu pomocy społecznej trzeba czekać, a tego typu jednostek jest ciągle za mało. Dodatkowym problemem jest koszt utrzymania mieszkańca w DPS, który jest zbyt wysoki, a świadczenia emerytalno-rentowe zbyt niskie. W takich przypadkach koszt pobytu w domu pomocy społecznej spoczywa głównie na gminie, 30
31 a w nielicznych przypadkach na członkach rodziny wskazanych w ustawie o pomocy społecznej i na jej zasadach. Sposoby na kontynuację aktywności w wieku podeszłym mogą odbywać się w różnych sferach życia. Należałoby wyróżnić trzy możliwości: 1. Uczestnictwo w życiu towarzyskim, z rodziną, przyjaciółmi. Jeśli takich zabraknie, to należy szukać nowych kontaktów. 2. Uczestnictwo w bieżącym życiu społeczno-kulturalnym (uniwersytet trzeciego wieku, organizacje społeczne, utrzymywanie zainteresowań, rozwijanie nowych). 3. Otwieranie się na kontakty z ludźmi młodymi czy przyswajanie innowacji techniczno-cywilizacyjnych. Kolejną możliwością jest skierowanie pomocy już istniejących aktywnych grup seniorów w kierunku tych, którzy nie potrafią się odnaleźć w nowej sytuacji, są zagubieni i osamotnieni. Dzięki temu jedni otrzymują pomoc, inni motywację do działania. Rolą państwa jest wypracowanie takiego systemu i takich rozwiązań, aby przeciwdziałać dyskryminacji ludzi ze względu na wiek oraz pomagać w niedogodnościach życia codziennego seniorów. Na terenie Gminy Jawor działa Dzienny Ośrodek Wsparcia przy MOPS, w którym prowadzona jest Sala Dziennego Pobytu. Oferta w/w placówki skierowana jest przede wszystkim do osób starszych, samotnych, które nadal w miarę swoich możliwości chcą uczestniczyć w życiu społecznym. Uczestnicy Sali Dziennego Pobytu mają możliwość skorzystania z gorących posiłków świadczonych przez DOW. Mniej sprawni uczestnicy mogą skorzystać z pomocy w formie transportu z miejsca zamieszkania do placówki i z powrotem. Do zadań Dziennego Ośrodka Wsparcia należy w szczególności: integracja ze środowiskiem osób samotnych, starszych, udzielanie wsparcia o charakterze samopomocowym, pobudzanie aktywności społecznej osób i rodzin, udzielanie pomocy w formie poradnictwa dotyczącego możliwości rozwiązywania problemów życiowych i rodzinnych, 31
32 prowadzenie zajęć o charakterze rekreacyjno kulturalnym, organizacja czasu wolnego. Wykres 9. Liczba osób w Sali Dziennego Pobytu w latach Liczba osób w Sali Dziennego Pobytu DOW w latach Liczba osób w Sali Dziennego Pobytu Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPS Jak widać na powyższym wykresie, liczba osób korzystających z Sali Dziennego Pobytu systematycznie wzrasta. Z 15 osób w 2011 roku do 20 osób w roku Z uwagi na coraz szybsze starzenie się społeczeństwa, wzrasta także zapotrzebowanie na pracę z ludźmi w podeszłym wieku. Konsekwencje socjalne starzenia się ludności mogą wiązać się ze wzrostem zapotrzebowania na usługi opiekuńcze. Należy zaznaczyć, że na terenie Gminy Jawor usługi opiekuńcze są przyznawane w szczególności: osobom starszym, samotnym, które z uwagi na swój wiek, stan zdrowia i brak wsparcia ze strony rodziny nie są w stanie samodzielnie zaspokajać swoich potrzeb, a opieka osób drugich jest im niezbędna. Tabela 6. Liczba i koszt przyznanych usług opiekuńczych w poszczególnych latach. Wyszczególnienie Usługi opiekuńcze Koszty usług opiekuńczych zł zł zł zł Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPS Jawor 32
33 Tabela 7. Liczba osób skierowanych do Domów Pomocy Społecznej oraz odpłatność Gminy za pobyt w latach Wyszczególnienie Liczba osób skierowanych do DPS Odpłatność Gminy za pobyt w Domu Pomocy Społecznej Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPS Jawor zł zł zł zł Z danych MOPS dotyczących korzystania z usług opiekuńczych wynika, że liczba osób, którym takie usługi zostały przyznane, z roku na rok systematycznie spada (tabela 6). W 2011 roku 76 osób korzystało z takiej formy wsparcia, natomiast w roku 2014 było to 68 osób. Spadek liczby świadczonych przy MOPS usług opiekuńczych może być spowodowany powstaniem prywatnych firm świadczących usługi opiekuńcze na terenie Gminy Jawor czy przyznawanymi przez tut. Ośrodek świadczeniami opiekuńczymi w postaci zasiłków dla opiekunów lub specjalnych zasiłków opiekuńczych. Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 114, 693.) zasiłki powyższe przysługują osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788, z późn. zm.11)) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Z posiadanych danych dotyczących liczby osób skierowanych do DPS oraz odpłatności, które ponosi gmina Jawor w związku z utrzymaniem osób skierowanych do w/w placówek wynika, że zapotrzebowanie na taką formę wsparcia ciągle wzrasta, a co za tym idzie wzrasta również zapotrzebowanie na środki finansowe, 33
34 które pozwalają na utrzymanie osób w Domu Pomocy Społecznej ( tabela 7). Przyczyną wzrostu zapotrzebowania na skierowanie do DPS jest wcześniej już wspomniane starzenie się lokalnej społeczności oraz problem z zapewnieniem odpowiedniej opieki osobom starszym przez najbliższe otoczenie. 34
35 2.7. Ochrona macierzyństwa W Polsce akty prawne dotyczące ochrony macierzyństwa wydano w 1919,1920 i 1924 roku. Po wojnie zwiększył się znacznie zakres ochrony macierzyństwa. Jednym z istotnych elementów w polityce społecznej i gospodarczej państwa jest kodeks pracy, który w 1974 r. (wielokrotnie nowelizowany) wprowadził dalsze uprawnienia przysługujące kobiecie pracującej. Przepisy prawa pracy przewidują zapewnienie m.in. trwałości stosunku pracy w okresie ciąży, urlopu macierzyńskiego i urlopu wychowawczego, zakaz zatrudniania kobiet w ciąży przy pracach uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia. Ochrona macierzyństwa gwarantuje też w związku z porodem płatny urlop macierzyński, ponadto kobiety mogą korzystać z 3-letniego urlopu wychowawczego do ukończenia przez dziecko 4 lat, zachowując ciągłość pracy. Rzeczpospolita Polska postanowieniem zawartym w art. 71 ust.1 Konstytucji z 1997r. zobowiązała się do uwzględniania dobra rodziny w polityce społecznej i gospodarczej. Artykuł ten stanowi, że prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych mają rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, a zwłaszcza rodziny wielodzietne i niepełne. Potrzeba ochrony macierzyństwa jest także jednym z celów pomocy społecznej. Wymieniona w ustawie o pomocy społecznej przesłanka,,ochrona macierzyństwa kierowana jest do kobiet posiadających dzieci i wiążą się z nią dwa istotne zagadnienia do którego momentu dziecko wymaga ochrony macierzyńskiej oraz jaka jest w tym zakresie sytuacja ojca dziecka. Potrzeba ta jest najistotniejsza w pierwszym okresie życia dziecka, tj. do 18 roku życia, a to znajduje odzwierciedlenie w unormowaniach prawnych. Ochrona macierzyństwa wspierana jest poprzez wypłacanie zasiłków rodzinnych oraz przewidzianych do nich dodatków, takich jak: z tyt. urodzenia dziecka, opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, samotnego wychowywania dziecka, a także świadczenia z funduszu alimentacyjnego dla osób niemogących wyegzekwować alimentów na dziecko. Najważniejsze zadanie rodziny to utrzymanie ciągłości biologicznej i kulturowej społeczeństwa, realizowanie zadań kontrolnych i socjalizacyjnych, zaspokajanie 35
36 potrzeb bytowych i emocjonalnych jej członków. Zatem rodzina jest zarówno instytucją formalną, jak i społeczną. Stanowi ona podstawową kwestię w polityce społecznej. Dlatego istotną rolę powinna odgrywać gmina poprzez utworzenie i zapewnienie odpowiedniej liczby miejsc w żłobkach i przedszkolach, aby dać matkom możliwość podjęcia zatrudnienia i jednocześnie szansę na poprawę sytuacji finansowej. Natomiast państwo powinno tworzyć takie warunki prawne, ekonomiczne oraz społeczne, aby zachęcać młodych ludzi do zakładania rodzin. 36
37 2.8. Rodziny z problemami opiekuńczo - wychowawczymi z dziećmi. Rodzina jest podstawową komórką społeczną spełniającą istotne funkcje mające na celu zaspokojenie potrzeb społecznych, psychicznych i emocjonalnych swoich członków. Środowisko rodzinne jest pierwszym środowiskiem wychowawczym w życiu dziecka. Składa się na nie: struktura rodziny, atmosfera wychowawcza w domu, poziom wykształcenia rodziców, sytuacja materialna i zdrowotna. Przyczyną złego funkcjonowania rodziny są zaburzenia równowagi systemu rodzinnego, które przejawiają się trudnościami w wypełnianiu ról społecznych przez poszczególnych członków rodziny. Najczęściej niezaradność rodziny w opiece i wychowaniu własnych dzieci łączy się z innymi dysfunkcjami, takimi jak uzależnienia od alkoholu i środków psychoaktywnych, przemoc domowa, nieprawidłowe pełnienie ról rodzicielskich, małżeńskich, zawodowych. Problemy wychowawcze z dziećmi ujawniają się w postaci zachowań buntowniczych, agresywnych, konfliktowych, łamania przez dzieci i młodzież panujących obyczajów, norm, wartości. Dzieci w wielu sytuacjach pozostawione są same sobie. Większość czasu wolnego spędzają na podwórku wśród rówieśników, częściej pojawiają się u nich problemy w szkole, a rodzice nie pomagają, lecz podwyższają wymagania w stosunku do ocen i zachowań dziecka lub też w ogóle przestają się nimi interesować. W konsekwencji dzieci odrzucone przez środowisko rodzinne szukają akceptacji wśród rówieśników, łączą się w grupy subkulturowe, zaczynają wagarować, uciekać z domu i popadać w konflikt z prawem. Rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych zapewnia się wsparcie, które polega w szczególności na: analizie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu w rodzinie, wzmocnieniu roli i funkcji rodziny, rozwijaniu umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny, podniesienie świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny, przeciwdziałaniu marginalizacji i degradacji społecznej rodziny, dążeniu do reintegracji rodziny. 37
Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Pszczyna na lata
Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Pszczyna na lata 2016-2018 Wprowadzenie Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Pszczyna na lata 2016-2018 został opracowany w oparciu o ustawę o wspieraniu
Zakres działania: Główne cele pomocy społecznej:
Zakres działania: Pomoc społeczna umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych tym, którzy nie są w stanie sami ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Wspiera ich
Główne powody udzielania osobom i rodzinom pomocy społecznej w województwie Lubuskim
Główne powody udzielania osobom i rodzinom pomocy społecznej w województwie Lubuskim Obserwatorium Integracji Społecznej Zielona Góra, sierpień r. Główne powody udzielania osobom i rodzinom pomocy społecznej
Kielce, dnia 14 lutego 2013 r. Poz. 899 UCHWAŁA NR XXIV/268/2012 RADY MIASTA SANDOMIERZA. z dnia 19 grudnia 2012 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Kielce, dnia 14 lutego 2013 r. Poz. 899 UCHWAŁA NR XXIV/268/2012 RADY MIASTA SANDOMIERZA z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu
Sprawozdanie z działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kaźmierzu za rok 2016 oraz wykaz potrzeb w zakresie pomocy społecznej
Sprawozdanie z działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kaźmierzu za rok 2016 oraz wykaz potrzeb w zakresie pomocy społecznej Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą
STATUT MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W MŁAWIE
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XVII / 170 /2012 Rady Miasta Mława z dnia 24 kwietnia 2012r. STATUT MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W MŁAWIE POSTANOWIENIA OGÓLNE Rozdział I 1 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
S T A T U T Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łebie
Załącznik do uchwały Nr VI/43//2011 Rady Miejskiej w Łebie z dnia 31 marca 2011r. S T A T U T Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łebie Rozdział I Postanowienia ogólne Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 31 stycznia 2017 r. Poz. 605 UCHWAŁA NR XXXI/389/17 RADY MIASTA PIEKARY ŚLĄSKIE z dnia 26 stycznia 2017 r. w sprawie nadania Statutu Miejskiemu Ośrodkowi
STATUT MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W DĘBICY
Załącznik do uchwały Nr XXXVIII/416/2017 Rady Miejskiej w Dębicy z dnia 25 września 2017 r. STATUT MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W DĘBICY Rozdział 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE: 1. Miejski Ośrodek Pomocy
Kolonowskie na lata 2013 2015
UCHWAŁA NR XXX/248/13 RADY MIEJSKIEJ W KOLONOWSKIEM z dnia 24 czerwca 2013roku w sprawie uchwalenia 3-letniego Gminnego Program Wspierania Rodziny dla Gminy Kolonowskie na lata 2013 2015 Na podstawie art.
UCHWAŁA NR XXIV/268/2012 RADY MIASTA SANDOMIERZA. z dnia 19 grudnia 2012 r.
UCHWAŁA NR XXIV/268/2012 RADY MIASTA SANDOMIERZA z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2013-2015 w Gminie Sandomierz Na podstawie art. 18 ust.2 pkt.15
Zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej: 1. Zadania własne gminy:
Ośrodek Pomocy Społecznej w Łambinowicach realizuje zadania wynikające z ustawy z dnia 12 marca 2004r.o pomocy społecznej, która weszła w życie od 1 maja 2004r. Do podstawowych zadań pomocy społecznej
GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE SAMBORZEC NA LATA
Załącznik do uchwały Rady Gminy Samborzec Nr XXII/133/16 z dnia 30.08.2016 GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE SAMBORZEC NA LATA 2016-2019 Rozdział 1 Wstęp Rodzina to najważniejsza i podstawowa
Program osłonowy na rzecz osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością na terenie miasta Częstochowy w latach 2014-2020
Program osłonowy na rzecz osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością na terenie miasta Częstochowy w latach 2014-2020 Joanna Zielińska Koordynator Zespołu Pomocy Osobom Bezdomnym i Grupom Wybranym Miejski
GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE LUBAWA NA LATA 2012 2014
Załącznik do uchwały Nr XIX/119/12 Rady Gminy Lubawa z dnia 31 października 2012r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE LUBAWA NA LATA 2012 2014 1 Spis treści Wstęp. 3 1. Diagnoza środowiska lokalnego..
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 2 grudnia 2013 r. Poz. 7037 UCHWAŁA NR XXIII/320/13 RADY MIEJSKIEJ W BYTOMIU z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie nadania Statutu Miejskiemu Ośrodkowi
Załącznik do uchwały Nr XXII/137/2013 Rady Gminy Żyrzyn z dnia 21 sierpnia 2013r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE ŻYRZYN NA LATA 2013 2015
Załącznik do uchwały Nr XXII/137/2013 Rady Gminy Żyrzyn z dnia 21 sierpnia 2013r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE ŻYRZYN NA LATA 2013 2015 1 I. WPROWADZENIE Rodzina stanowi dla dziecka najlepsze
OBWIESZCZENIE NR 1/2017 RADY GMINY BOJSZOWY. z dnia 6 lutego 2017 r.
OBWIESZCZENIE NR 1/2017 RADY GMINY BOJSZOWY z dnia 6 lutego 2017 r. w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego uchwały w sprawie nadania statutu Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Bojszowach 1. Na podstawie
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA BOCHNIA
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA BOCHNIA DIAGNOZA Dane GUS Dane instytucji Dane ankietowe Dane i obserwacje MOPS DEMOGRAFIA - spadek dzietności - wzrost liczby osób starszych -
UCHWAŁA NR XLV/324/2017 RADY MIEJSKIEJ W ŻAROWIE. z dnia 23 listopada 2017 r.
UCHWAŁA NR XLV/324/2017 RADY MIEJSKIEJ W ŻAROWIE z dnia 23 listopada 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Żarów na lata 2018 2020. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15
UCHWAŁA NR XXVI/193/2016 RADY MIEJSKIEJ W OŻAROWIE. z dnia 30 listopada 2016 r. w sprawie nadania Statutu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Ożarowie
UCHWAŁA NR XXVI/193/2016 RADY MIEJSKIEJ W OŻAROWIE z dnia 30 listopada 2016 r. w sprawie nadania Statutu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Ożarowie Na podstawie art.18. ust.2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca
Załącznik do Uchwały Nr XXVI/203/09 Rady Gminy w Laszkach z dnia 29 czerwca 2009r. I. POSTANOWIENIA OGÓLNE
Załącznik do Uchwały Nr XXVI/203/09 Rady Gminy w Laszkach z dnia 29 czerwca 2009r. STATUT GMINNEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W LASZKACH I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Laszkach,
Pomocy społecznej na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, w szczególności z powodu:
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłomnicach realizuje zadania zgodnie Ustawą o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz.U. z 2016r. poz. 930 ze zm.). jest instytucją polityki społecznej państwa,
1.2.Rozwój środowiskowych form pomocy 2.1.Przeciwdziałanie i profilaktyka uzależnień i współuzależnień
Tabela nr 7 Zestawienie Projektów Realizacyjnych NR PROJEKTU NAZWA PROJEKTU KRÓTKI OPIS REALIZOWANE CELE OPERACYJNE 1 GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH Program odnosi się
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rejowcu Fabrycznym działa w oparciu o następujące akty prawne:
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rejowcu Fabrycznym działa w oparciu o następujące akty prawne: 1. Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. 2. Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy
Lata poprzednie RYNEK PRACY INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA
2. Dane o sytuacji demograficznej i społecznej DANE O SYTUACJI DEMOGRAFICZNEJ i SPOŁECZNEJ (stan na 31.XII) PROGNOZA* Rok 212 Rok 213 Rok po ocenie Dwa lata po ocenie MIESZKAŃCY (w osobach) Ogółem 1 1
GUS OZPS. Liczba osób w rodzinach, OZPS którym przyznano świadczenie
Załącznik Nr 2 Monitoring Strategii Polityki Społecznej Województwa Podlaskiego do roku 2020 Obszar strategiczny Wskaźnik Miara Źródło Zaspokajanie potrzeb rodzin w województwie podlaskim 1. Dane o sytuacji
UCHWAŁA NR XVII/144/16 RADY MIASTA W MYSZKOWIE Z dnia 3 marca 2016r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata
UCHWAŁA NR XVII/144/16 RADY MIASTA W MYSZKOWIE Z dnia 3 marca 2016r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2016-2018 Na podstawie art.18 ust.2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r.
GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY. na terenie miasta Legionowo na lata
GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY na terenie miasta Legionowo na lata 2014-2016 I. Wstęp Gmina Legionowo od kilku lat realizuje zadania wynikające z działań systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 22 kwietnia 2014 r. Poz. 2511 UCHWAŁA NR XXXVII/329/14 RADY MIEJSKIEJ W MIASTECZKU ŚLĄSKIM z dnia 10 kwietnia 2014 r. w sprawie nadania Statutu Miejskiemu
UCHWAŁA NR XLV/312/17 RADY GMINY ŻURAWICA. z dnia 28 grudnia 2017 r.
UCHWAŁA NR XLV/312/17 RADY GMINY ŻURAWICA z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie wprowadzenia zmian w Statucie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żurawicy Na podstawie art. 18 ust 2 pkt 15 ustawy z dnia
Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Krzykosy na lata
Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Krzykosy na lata 2016-2018 Krzykosy, 2015 I. WSTĘP Rodzina jako podstawowa komórka społeczna spełnia istotne funkcje zaspokajające potrzeby społeczne, psychiczne
Uchwała Nr XII/54/2007 Rady Miejskiej w Swarzędzu z dnia 28 sierpnia 2007 roku.
Uchwała Nr XII/54/2007 Rady Miejskiej w Swarzędzu z dnia 28 sierpnia 2007 roku. w sprawie: nadania statutu Ośrodkowi Pomocy Społecznej. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o
Lublin, dnia 18 stycznia 2016 r. Poz. 308 UCHWAŁA NR XII/82/2015 RADY GMINY TOMASZÓW LUBELSKI. z dnia 20 listopada 2015 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 18 stycznia 2016 r. Poz. 308 UCHWAŁA NR XII/82/2015 RADY GMINY TOMASZÓW LUBELSKI z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminnego
Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych
Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Analiza SWOT 62 MOCNE STRONY 1. Wzrost środków na aktywne formy
UCHWAŁA NR VIII/71/2015 RADY MIEJSKIEJ W DĘBICY. z dnia 23 czerwca 2015 r.
UCHWAŁA NR VIII/71/2015 RADY MIEJSKIEJ W DĘBICY z dnia 23 czerwca 2015 r. W sprawie: ogłoszenia tekstu jednolitego Statutu Miejskiego Ośrodka Pomocy w Dębicy. Społecznej Na podstawie art. 16 ust. 3, ustawy
UCHWAŁA NR XXX/196/2014 RADY MIEJSKIEJ W PIOTRKOWIE KUJAWSKIM. z dnia 24 lutego 2014 r.
UCHWAŁA NR XXX/96/04 RADY MIEJSKIEJ W PIOTRKOWIE KUJAWSKIM z dnia 4 lutego 04 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny dla Miasta i Gminy Piotrków Kujawski na lata 04-06 Na podstawie
Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych
Priorytet 3: Promocja zatrudnienia, w tym przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa bezrobotnych Analiza SWOT 56 MOCNE STRONY 1. Wzrost środków na aktywne formy
Załącznik do Uchwały Nr XXXV/211/2010 Rady Miejskiej w Pasymiu z dnia 27 kwietnia 2010 r. Gminny System Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem
Załącznik do Uchwały Nr XXXV/211/2010 Rady Miejskiej w Pasymiu z dnia 27 kwietnia 2010 r. Gminny System Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną na lata 2010-2013 I. Wstęp II. Założenia ogólne III.
UCHWAŁA NR. RADY MIEJSKIEJ W ZAWIDOWIE. z dnia. w sprawie: Programu Wspierania Rodziny Gminy Miejskiej Zawidów na lata 2012 2014
PROJEKT UCHWAŁA NR. RADY MIEJSKIEJ W ZAWIDOWIE z dnia. w sprawie: Programu Wspierania Rodziny Gminy Miejskiej Zawidów na lata 2012 2014 Na podstawie art. 176 pkt 1, 179 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011
UCHWAŁA Nr XL/297/2009 RADY MIASTA ZĄBKI z dnia 28 maja 2009 r.
UCHWAŁA Nr XL/297/2009 RADY MIASTA ZĄBKI z dnia 28 maja 2009 r. w sprawie uchwalenia Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Ząbkach Na podstawie art.40 ust.2 pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie
Uchwała Nr XIX/230/2012 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 2 lutego 2012 roku
Uchwała Nr XIX/230/2012 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 2 lutego 2012 roku zmieniająca uchwałę w sprawie nadania statutu Miejskiemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Kaliszu Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 6
STATUT Ośrodka Pomocy Społecznej w Harasiukach
STATUT Ośrodka Pomocy Społecznej w Harasiukach Załącznik do obwieszczenia Przewodniczącego Rady Gminy w Harasiukach z dnia 5 stycznia 2006r. 1 Ośrodek Pomocy Społecznej w Harasiukach zwany dalej Ośrodkiem
GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE OSTRÓW MAZOWIECKA. Rozdział 1. Wprowadzenie
Załącznik do Uchwały Nr XIV/175/12 Rady Gminy Ostrów Mazowiecka z dnia 15 czerwca 212 roku GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE OSTRÓW MAZOWIECKA Rozdział 1. Wprowadzenie Do zadań własnych określonych
Kraków, dnia 9 czerwca 2015 r. Poz UCHWAŁA NR VIII/56/15 RADY MIEJSKIEJ W SKALE. z dnia 26 maja 2015 roku
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO Kraków, dnia 9 czerwca 2015 r. Poz. 3466 UCHWAŁA NR VIII/56/15 RADY MIEJSKIEJ W SKALE z dnia 26 maja 2015 roku w sprawie nadania Statutu Miejsko Gminnego Ośrodka
UCHWAŁA NR XXVIII/231/17 RADY GMINY SUWAŁKI. z dnia 28 lutego 2017 r.
UCHWAŁA NR XXVIII/231/17 RADY GMINY SUWAŁKI z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Suwałki na lata 2017-2019. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy
Gminny Program Wspierania Rodziny na lata
Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2016-2018 Załącznik do uchwały Nr XXII/105/2015 Rady Gminy Lutomiersk z dnia 29 grudnia 201 5 r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA 2016 2018 GMINA LUTOMIERSK
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 224/XXIX/2006 Rady Gminy Zarzecze z dnia 3.03.2006r. S t a t u t. Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej W Zarzeczu
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 224/XXIX/2006 Rady Gminy Zarzecze z dnia 3.03.2006r. S t a t u t Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej W Zarzeczu Rozdział I - Postanowienia ogólne 1. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
U C H W A Ł A Nr. Rady Gminy Sieradz z dnia...
U C H W A Ł A Nr. Rady Gminy Sieradz z dnia... w sprawie zatwierdzenia i realizacji Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Sieradz na lata 2016-2018 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z
UCHWAŁA NR XIV/ 143 /12 RADY GMINY W OZORKOWIE. z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata
UCHWAŁA NR XIV/ 143 /12 RADY GMINY W OZORKOWIE z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2012-2014 Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990
Świadczenia niepieniężne
Świadczenia niepieniężne ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE POMOC SPOŁECZNA PRZEWIDUJE NASTĘPUJĄCE ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE: Pomoc w postaci schronienia, posiłku, odzieży Ośrodek Pomocy Społecznej udziela schronienia,
UCHWAŁA NR III/19/2018 RADY GMINY ŁONIÓW. z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie uchwalenia statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Łoniowie
UCHWAŁA NR III/19/2018 RADY GMINY ŁONIÓW z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie uchwalenia statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Łoniowie Na podstawie art.18 ust.2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r o samorządzie
Załącznik do uchwały Nr XIII/87/16 Rady Gminy Poświętne z dnia 29 kwietnia 2016r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA
Załącznik do uchwały Nr XIII/87/16 Rady Gminy Poświętne z dnia 29 kwietnia 2016r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA 2016-2018 Poświętne, kwiecień 2016 I. Wprowadzenie Rodzina to podstawowe środowisko
Kto i kiedy może otrzymać zasiłek z pomocy społecznej
Kto i kiedy może otrzymać zasiłek z pomocy społecznej stan prawny na dzień 1 lipca 2009 r. Podstawa prawna: - ustawa z dn. 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r., Nr 115,
STATUT MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W MŁAWIE
STATUT MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W MŁAWIE Uchwała Nr XVII / 170 /2012 Rady Miasta Mława z dnia 24 kwietnia 2012r. w sprawie uchwalenia Statutu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mławie Na
UCHWAŁA NR XXXVI RADY GMINY IZBICKO z dnia 27 listopada 2017 r.
UCHWAŁA NR XXXVI.207.2017 RADY GMINY IZBICKO z dnia 27 listopada 2017 r. w sprawie zmiany uchwały nr XV.92.2016 Rady Gminy Izbicko z dnia 25 stycznia 2016 r. w sprawie gminnej strategii rozwiązywania problemów
UCHWAŁA NR VI/45/07 RADY GMINY AUGUSTÓW z dnia25 czerwca 2007r
UCHWAŁA NR VI/45/07 RADY GMINY AUGUSTÓW z dnia25 czerwca 2007r w sprawie przyjęcia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2007-2015 Na podstawie art.18 ust.1 ustawy z dnia 8 marca
UCHWAŁA NR IX/50/15 RADY MIEJSKIEJ W CZERWIEŃSKU. z dnia 24 czerwca 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Progamu Wspierania Rodziny na lata 2015-2017
UCHWAŁA NR IX/50/15 RADY MIEJSKIEJ W CZERWIEŃSKU z dnia 24 czerwca 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Progamu Wspierania Rodziny na lata 2015-2017 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca
U C H W A Ł A Nr VI/32/07 Rada Gminy w Bogorii z dnia 02 marca 2007 roku
U C H W A Ł A Nr VI/32/07 Rada Gminy w Bogorii z dnia 02 marca 2007 roku w sprawie przyjęcia sprawozdania z działalności Ośrodka Pomocy Społecznej w Bogorii. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15, ustawy
Olsztyn, dnia 17 kwietnia 2013 r. Poz. 1582 UCHWAŁA NR XXV/173/2013 RADY MIASTA BARTOSZYCE. z dnia 21 lutego 2013 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Olsztyn, dnia 17 kwietnia 2013 r. Poz. 1582 UCHWAŁA NR XXV/173/2013 RADY MIASTA BARTOSZYCE z dnia 21 lutego 2013 r. w sprawie nadania statutu Miejskiemu
Gorzów Wielkopolski, dnia 14 września 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XIX/126/2016 RADY GMINY SIEDLISKO. z dnia 2 września 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 14 września 2016 r. Poz. 1845 UCHWAŁA NR XIX/126/2016 RADY GMINY SIEDLISKO z dnia 2 września 2016 r. w sprawie przyjęcia Statutu Ośrodka
3. Chorzy psychicznie, w rozumieniu ustawy o ochronie zdrowia psychicznego
Działania Klubu Integracji Społecznej od 2010 roku. TUTUŁ PROGRAMU Zwiększenie szans na zatrudnienie i podniesienie kompetencji społecznych poprzez stworzenie kompleksowego systemu wsparcia dla osób zagrożonych
U C H W A Ł A Nr XXIV/143/08 Rady Gminy w Bogorii z dnia 16 października 2008 roku
U C H W A Ł A Nr XXIV/143/08 Rady Gminy w Bogorii z dnia 16 października 2008 roku w sprawie przyjęcia sprawozdania z działalności Ośrodka Pomocy Społecznej w Bogorii. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15,
UCHWAŁA NR XXIV/211/2012 RADY MIEJSKIEJ W SWARZĘDZU. z dnia 27 marca 2012 r. r. w sprawie nadania statutu Ośrodkowi Pomocy Społecznej.
UCHWAŁA NR XXIV/211/2012 RADY MIEJSKIEJ W SWARZĘDZU z dnia 27 marca 2012 r. w sprawie : nadania statutu Ośrodkowi Pomocy Społecznej Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
UCHWAŁA Nr 87/XV/2012 Rady Gminy Świercze Z dnia r.
UCHWAŁA Nr 87/XV/2012 Rady Gminy Świercze Z dnia 22.03.2012r. W sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny dla Gminy Świercze na lata 2012 2015. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z
ANKIETA PROBLEMY SPOŁECZNE W OPINII MIESZKAŃCÓW POWIATU
ANKIETA 1. Jakie Pani/Pana zdaniem są atuty powiatu? (proszę podać maksymalnie 3 odpowiedzi) 2. Co Pani/Pana zdaniem w największym stopniu ogranicza możliwości rozwojowe powiatu i ma negatywny wpływ na
UCHWAŁA NR X/56/2015 Rady Gminy Kobylnica z dnia 19 marca 2015 roku
UCHWAŁA NR X/56/2015 Rady Gminy Kobylnica z dnia 19 marca 2015 roku w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny dla Gminy Kobylnica w roku 2014roku Na podstawie art.
UCHWAŁA NR /2008 RADY MIEJSKIEJ W ŚRODZIE WIELKOPOLSKIEJ. z dnia..2008 roku
UCHWAŁA NR /2008 RADY MIEJSKIEJ W ŚRODZIE WIELKOPOLSKIEJ z dnia..2008 roku w sprawie uchwalenia programu pod nazwą "Program rozwiązywania problemów bezdomności Gminy Środa Wielkopolska na lata 2009-2020"
S T A T U T Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Świdniku Rozdział I Postanowienia Ogólne
S T A T U T Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Świdniku Rozdział I Postanowienia Ogólne 1 Załącznik do Uchwały Rady Miasta Świdnik NrXVI/137/2004 z dnia 31.05.2004 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Załącznik do Uchwały NR XXXIII/307/17 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 23 lutego 2017 r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA
Załącznik do Uchwały NR XXXIII/307/17 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 23 lutego 2017 r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA 2017 2019 Gryfino 2017 Wprowadzenie Obowiązek opracowania i realizacji
U C H W A Ł A Nr XLI/283/10 Rady Gminy w Bogorii z dnia 25 lutego 2010 roku
U C H W A Ł A Nr XLI/283/10 Rady Gminy w Bogorii z dnia 25 lutego 2010 roku w sprawie przyjęcia sprawozdania z działalności Ośrodka Pomocy Społecznej w Bogorii. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15, ustawy
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gnieźnie jest jednostką organizacyjną Miasta Gniezna. Działa na podstawie:
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gnieźnie jest jednostką organizacyjną Miasta Gniezna. Działa na podstawie: - uchwał Rady Miasta Gniezna, - zarządzeń Prezydenta Miasta Gniezna oraz Dyrektora Miejskiego
S T A T U T. GMINNEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ w Śliwicach
S T A T U T GMINNEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ w Śliwicach Śliwice, marzec 2005 ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne 1. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Śliwicach, zwany dalej Ośrodkiem, jest jednostką organizacyjną
U C H W A Ł A Nr XXVII / 235 / 09. Rady Gminy Spytkowice z dnia 30 kwietnia 2009 roku
U C H W A Ł A Nr XXVII / 235 / 09 Rady Gminy Spytkowice z dnia 30 kwietnia 2009 roku w sprawie uchwalenia Gminnego Systemu Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną Na podstawie art.18 ust.1 pkt 15
UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W CZERWIEŃSKU. z dnia... 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Progamu Wspierania Rodziny na lata 2015-2017
Projekt z dnia 11 czerwca 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W CZERWIEŃSKU z dnia... 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Progamu Wspierania Rodziny na lata 2015-2017 Na podstawie
rok Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach 2012 1262 3076 2013 1234 2996 2014 1151 2649
Projekt z dnia 17 czerwca 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... BURMISTRZA LUBSKA z dnia 17 czerwca 2015 r. w sprawie gminnego programu wspierania rodziny w Gminie Lubsko na lata 2015 2017. Na podstawie
ANKIETA PROBLEMY SPOŁECZNE W OPINII MIESZKAŃCÓW
ANKIETA PROBLEMY SPOŁECZNE W OPINII MIESZKAŃCÓW 1. Jakie Pani/Pana zdaniem są atuty gminy? (proszę podać maksymalnie 3 odpowiedzi) 3.... 2. Co Pani/Pana zdaniem w największym stopniu ogranicza możliwości
Dział Pomocy Środowiskowej realizuje zadania zlecone i własne oraz programy rządowe na podstawie niżej wymienionych aktów prawnych:
Dział Pomocy Środowiskowej realizuje zadania zlecone i własne oraz programy rządowe na podstawie niżej wymienionych aktów prawnych: 1. Ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz.
Ocena zasobów pomocy społecznej. Autorzy: Jakub Brzeziński
Ocena zasobów pomocy społecznej Autorzy: Jakub Brzeziński SPIS TREŚCI STRONA 1 Wprowadzenie 3 2 Dane o sytuacji demograficznej i społecznej 3 3 Dane o korzystających z pomocy i wsparcia 4 3.1 GMINA - ZADANIA
Kraków, dnia 5 października 2015 r. Poz OBWIESZCZENIE RADY MIEJSKIEJ W ANDRYCHOWIE z dnia 24 września 2015 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO Kraków, dnia 5 października 2015 r. Poz. 5708 OBWIESZCZENIE RADY MIEJSKIEJ W ANDRYCHOWIE z dnia 24 września 2015 r. w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego Statutu
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rejowcu Fabrycznym działa w oparciu o następujące akty prawne:
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rejowcu Fabrycznym działa w oparciu o następujące akty prawne: Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. 2. 2. Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy
w sprawie przyjęcia oceny zasobów pomocy społecznej na rok 2012 dla Gminy Dąbrówka
UCHWAŁA Nr XXV/190/2013 RADY GMINY DĄBRÓWKA z dnia 26 kwietnia 2013r. w sprawie przyjęcia oceny zasobów pomocy społecznej na rok 2012 dla Gminy Dąbrówka Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia
UCHWAŁA NR XLII/337/13 RADY MIASTA KOŚCIERZYNA. z dnia 27 lutego 2013 r.
UCHWAŁA NR XLII/337/13 RADY MIASTA KOŚCIERZYNA z dnia 27 lutego 2013 r. w sprawie przyjęcia "Gminnego Programu Wspierania Rodziny dla Miasta Kościerzyna na lata 2013-2015" Na podstawie art. 176 pkt 1 i
Pomoc społeczna w Polsce w roku Tabela 1. pracownicy pomocy społecznej w roku 2003 Wyszczególnienie
Pomoc społeczna w Polsce w roku 2003 Tabela 1. pracownicy pomocy społecznej w roku 2003 Wyszczególnienie ogółem Osoby zatrudnione w pomocy społecznej Ogółem 111 578 Służby wojewody realizujące zadania
ANKIETA REKRUTACYJNA
Załącznik nr 2 do Regulaminu określającego zasady rekrutacji i realizacji wsparcia w projekcie pn. RAZEM MOŻEMY WIĘCEJ rozwój usług społecznych w gminie Sztum współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej
2. Dane o sytuacji demograficznej i społecznej DANE O SYTUACJI DEMOGRAFICZNEJ i SPOŁECZNEJ (stan na 31.XII) Lata poprzednie
2. Dane o sytuacji demograficznej i społecznej DANE O SYTUACJI DEMOGRAFICZNEJ i SPOŁECZNEJ (stan na 31.XII) WYSZCZEGÓLNIENIE Lata poprzednie PROGNOZA* Rok oceny Rok 2010 Rok 2011 Rok po ocenie Dwa lata
Ocena zasobów pomocy społecznej za rok 2015
Ocena zasobów pomocy społecznej za rok 215 Autorzy: Krystyna Roś 1. Wprowadzenie Zgodnie z art.16 a ust. 4 ustawy o pomocy społecznej Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jerzmanowicach przedstawia co roku
UCHWAŁA Nr XVI/99/12 Rady Miejskiej w Leżajsku z dnia 26 kwietnia 2012 r.
UCHWAŁA Nr XVI/99/12 Rady Miejskiej w Leżajsku z dnia 26 kwietnia 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Gminy Miasta Leżajsk na lata 2012-2015 Na podstawie art. 2 ust.4
Pomoc społeczna w Polsce w roku Tabela 1. pracownicy pomocy społecznej w roku 2001 Wyszczególnienie
Pomoc społeczna w Polsce w roku 2001 Tabela 1. pracownicy pomocy społecznej w roku 2001 Wyszczególnienie Osoby zatrudnione w pomocy społecznej Ogółem 107 859 Służby wojewody realizujące zadania z zakresu
Założenia do Stalowowolskiego Programu Wspierania Seniorów na lata Stalowa Wola, dn. 28 wrzesień 2016r.
Założenia do Stalowowolskiego Programu Wspierania Seniorów na lata 2017-2019 Stalowa Wola, dn. 28 wrzesień 2016r. Prognoza ludności na lata 2014-2050 1. Znaczne zmniejszenie liczby dzieci i osób dorosłych,
Przy ustaleniu okresu ubezpieczenia, okres nieskładkowy ustala się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.
Praca socjalna Praca socjalna ma na celu poprawę funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Prowadzona jest z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia i wzmocnienia ich aktywności i samodzielności
Uchwała Nr 458/XLV/2013 Rady Miasta Ostrołęki z dnia 14 czerwca 2013 r.
Uchwała Nr 458/XLV/2013 Rady Miasta Ostrołęki z dnia 14 czerwca 2013 r. w sprawie nadania statutu Miejskiemu Ośrodkowi Pomocy Rodzinie w Ostrołęce Na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Hyżnem
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Hyżnem Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Hyżnem, 36-024 Hyżne 628 tel. /17/ 2295 003, godz. 7.30-15.30 Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności
UCHWAŁA NR XII/71/2015 RADY MIEJSKIEJ WIELICHOWA. z dnia 15 grudnia 2015 r.
UCHWAŁA NR XII/71/2015 RADY MIEJSKIEJ WIELICHOWA z dnia 15 grudnia 2015 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Wspierania Rodziny dla gminy Wielichowo na lata 2016 2018 Na podstawie art. 18 ust.2 pkt
Sprawozdanie z realizacji. Miejskiego Programu Wspierania Rodziny na lata za okres I -XII 2017r.
Sprawozdanie z realizacji Miejskiego Programu Wspierania Rodziny na lata 2016 2018 za okres I -XII 2017r. Miejski Program Wspierania Rodziny na lata 2016 2018 został przyjęty Uchwałą Nr XXIV/241/2016 Rady
UCHWAŁA NR XIII/95/2016 RADY GMINY ŻYRZYN. z dnia 27 czerwca 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata
UCHWAŁA NR XIII/95/2016 RADY GMINY ŻYRZYN z dnia 27 czerwca 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2016-2018. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca
Ocena zasobów pomocy społecznej w Gminie Pilica 2014 r
Ocena zasobów pomocy społecznej w Gminie Pilica 2014 r Autorzy: Elżbieta Szymusik SPIS TREŚCI STRONA 1 Wprowadzenie 3 2 Dane o sytuacji demograficznej i społecznej 3 3 Dane o korzystających z pomocy i
UCHWAŁA NR XV/149/2012 RADY GMINY MALBORK. z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie nadania Statutu Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Malborku
UCHWAŁA NR XV/149/2012 RADY GMINY MALBORK z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie nadania Statutu Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Malborku Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. h i art 40 ust. 2 pkt.
S T A T U T MIEJSKO-GMINNEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W KĘPNIE
Statut Miejsko Gminnego Ośrodka pomocy Społecznej w Kępnie został przyjęty uchwałą Nr XLVI/304/2006 Rady Miejskiej w Kępnie z dnia 21 września 2006 r. zmienioną uchwałą Nr VI/27/2007 Rady Miejskiej w Kępnie