I. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH FORM PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Transkrypt

1 CZĘŚĆ 1 FORMY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI Z tej części Przewodnika dowiesz się o: Zasadach podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, Dostępnych dla inwestorów, podstawowych formach prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce (spółkach kapitałowych, spółkach osobowych, spółkach cywilnych, jednoosobowej działalności gospodarczej, oddziałach i przedstawicielstwach przedsiębiorców zagranicznych, ponadnarodowych formach prowadzenia działalności gospodarczej), Wadach i zaletach poszczególnych form prowadzenia działalności, a także wymaganiach jakie muszą zostać spełnione, aby rozpocząć prowadzenie działalności na terenie Polski w wybranej formie, Szacunkowych kosztach związanych z podejmowaniem działalności gospodarczej, Cechach charakterystycznych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością najpopularniejszej formy prowadzenia działalności gospodarczej podstawach organizacyjnych, organach spółki, podstawowych zasadach funkcjonowania. I. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH FORM PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 1) Zasady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce oparte jest na zasadzie wolności gospodarczej oraz zasadzie równości wobec prawa podmiotów wykonujących taką działalność, z zachowaniem warunków określonych w przepisach szczególnych. Oznacza to, iż każdy uprawniony jest do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Polski, a osoby podejmujące taką działalność korzystają z takich samych praw, jak inne osoby wykonujące taką samą Działalnością gospodarczą, zgodnie z prawem polskim, jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. działalność. Nie oznacza to jednak dowolności prowadzenia działalności gospodarczej. Granice i zakres wolności gospodarczej dla podmiotów polskich, jak i osób zagranicznych, wyznaczają bowiem przepisy prawa, definiujące formy w których działalność może być wykonywana, podstawy oraz zasady jej prowadzenia. Szerzej o swobodzie i ograniczeniach w prowadzeniu działalności gospodarczej dowiesz się z dalszych części Przewodnika Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium Polski oraz zadania organów administracji w tym zakresie reguluje ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Ustawa dotyczy zarówno podmiotów polskich, jak i osób zagranicznych, podejmujących działalność gospodarczą w Polsce. 2) Zakres swobody podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce przez osoby zagraniczne Ze swobody podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terenie Polski korzystają również osoby zagraniczne, przy czym zakres tej swobody różni się w zależności od państwa, z którego osoba zagraniczna pochodzi.

2 Osobą zagraniczną, jest: Osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego, osoba prawna z siedzibą za granicą, jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną posiadająca zdolność prawną, z siedzibą za granicą. Różnice te sprowadzają się do ograniczenia dopuszczalnych form prowadzenia działalności i w istocie nie stanowią przeszkody w efektywnym prowadzeniu działalności gospodarczej na terenie Polski. Inwestor zagraniczny zobowiązany jest jedynie dokonać właściwego doboru formy prowadzenia działalności w Polsce, dostępnej dla podmiotu zagranicznego z danego państwa i dogodnej z punktu widzenia jego celów gospodarczych. Z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej rynek polski został otwarty dla przedsiębiorców unijnych oraz przedsiębiorców z Europejskiego Obszaru Gospodarczego, którzy mogą podejmować i prowadzić działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach, jak podmioty polskie. Co do pozostałych cudzoziemców ustawa przewiduje pewne ograniczenia. A) Osoby zagraniczne mające pełną swobodę wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce Pełną swobodę prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, a więc swobodę podejmowania i wykonywania działalności na takich samych zasadach jak podmioty polskie, w każdej dostępnej na terenie Polski formie prowadzenia działalności (patrz pkt. 3 poniżej), mają osoby zagraniczne z: państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które na podstawie umów ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości. Przedsiębiorcy z tych państw mogą czasowo świadczyć usługi na zasadach określonych w przepisach Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską albo w postanowieniach umów regulujących swobodę świadczenia usług także bez konieczności uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców albo ewidencji działalności gospodarczej. Wykonywanie określonych usług może natomiast wiązać się z obowiązkiem uzyskania certyfikatu, koncesji, licencji, zezwolenia, zgody, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub innego właściwego rejestru, o ile przepisy odrębnych ustaw nakładają taki obowiązek ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne, zdrowie publiczne lub ochronę środowiska naturalnego. Podmioty te mogą również, bez dodatkowych ograniczeń, tworzyć w Polsce oddziały i przedstawicielstwa. Obywatele innych państw mogą korzystać ze swobody prowadzenia działalności gospodarczej na takich samych zasadach co obywatele polscy, jeżeli: posiadają odpowiednie zezwolenia, legalizujące ich pobyt w Polsce, korzystają z czasowej ochrony na terytorium Polski, posiadają ważną Kartę Polaka, są członkami rodziny obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, państw które na podstawie umów ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości i przebywają z tymi osobami na terenie Polski.

3 B) Osoby zagraniczne mające ograniczoną swobodę wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce Pozostałe osoby zagraniczne, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, mogą prowadzić działalność gospodarczą w Polsce jedynie w następujących formach: spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej, a także przystępować do takich spółek poprzez obejmowanie bądź nabywanie udziałów lub akcji. Co więcej, członkowie rodzin osób zagranicznych, do których odnoszą się powyższe umowy międzynarodowe, posiadający zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak te osoby zagraniczne. Z kolei członkowie rodziny, posiadający zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, udzielone w związku z przybywaniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przebywaniem na tym terytorium w celu połączenia z rodziną - cudzoziemców, którzy posiadają zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony i wykonują działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dokonanego na zasadzie wzajemności, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w takim samym zakresie jak ci cudzoziemcy. Ponadto, osoby zagraniczne będące zagranicznymi przedsiębiorcami, a więc takie, które wykonują działalność gospodarczą poza granicami Polski, mogą na zasadzie wzajemności tworzyć w Polsce swoje oddziały i przedstawicielstwa, o ile ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. 3) Prawne formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce Pierwszą decyzją, jaką powinien podjąć inwestor zagraniczny jest wybór formy działalności gospodarczej planowanej w Polsce. Polskie prawo przewiduje w szczególności następujące formy prowadzenia działalności gospodarczej: jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka cywilna, spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna, oddział przedsiębiorcy zagranicznego, przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego, spółka europejska, europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych. Jak wskazano w punkcie 2 (B) powyżej, nie wszystkie formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce są dostępne dla każdego inwestora zagranicznego. Przy podejmowaniu decyzji o wyborze formy prowadzenia działalności inwestor zagraniczny powinien pamiętać o ograniczeniach, o których mowa powyżej. Przy wyborze formy prowadzenia działalności gospodarczej należy mieć na względzie przede wszystkim cel oraz zakres planowanej działalności gospodarczej, albowiem niektóre przewidziane prawem formy są dogodne dla prowadzenia jedynie przedsiębiorstwa w mniejszych rozmiarach (np. jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka cywilna), inne zaś pozwalają na wykonywanie działalności jedynie w oznaczonym zakresie (np. przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego). Z tego względu przed podjęciem decyzji o

4 wyborze formy działalności gospodarczej niezbędna jest analiza potrzeb i zamierzeń przedsiębiorcy oraz znajomość specyfiki poszczególnych, dostępnych form prowadzenia działalności. Wybór formy wykonywania działalności decyduje natomiast o krokach niezbędnych w celu jej rozpoczęcia, kosztach związanych z rozpoczęciem, a w końcu o ramach strukturalnych funkcjonowania inwestycji i zasadach odpowiedzialności za zobowiązania powstałe w związku z prowadzoną działalnością. A) Spółki kapitałowe Formami przeznaczonymi do realizacji największych przedsięwzięć gospodarczych, a zarazem cieszącymi się największą popularnością wśród inwestorów, są spółki kapitałowe: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna. Obie spółki są osobami prawnymi. Wspólnicy nie ponoszą osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki kapitałowej, a z ekonomicznego punktu widzenia ich ryzyko jest ograniczone do wartości wkładów wniesionych na pokrycie udziałów. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) cel założyciele cechy charakterystyczne minimalny kapitał Prowadzenie działalności gospodarczej w dużych rozmiarach. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może również być tworzona w każdym innym dopuszczalnym prawem celu. Jedna bądź więcej osób fizycznych lub prawnych. Spółka z o.o. nie może być jednak zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Najbardziej typowa forma prowadzenia działalności gospodarczej w większym zakresie. Z gospodarczego punktu widzenia ryzyko wspólnika jest ograniczone do wartości wkładów wniesionych na pokrycie udziałów zł. odpowiedzialność Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Spółka odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem. W pewnych szczególnych okolicznościach - określonych prawem - członkowie zarządu spółki mogą odpowiadać osobiście za zobowiązania spółki (solidarnie ze spółką), jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. podstawa działania koszty założenia* Umowa spółki w formie aktu notarialnego, Wpis spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Taksa notarialna - zależna od wartości kapitału zakładowego (przy kapitale zakładowym w wysokości zł 160 zł + VAT), Podatek od czynności cywilnoprawnych (umowa spółki) 0,5 % wartości kapitału zakładowego, Opłata za wpis do Krajowego Rejestru Sądowego zł, Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł, Opłata skarbowa za rejestrację w podatku VAT 170 zł. Łączne minimalne koszty założenia (przy minimalnym kapitale zakładowym w wysokości zł): ok zł (ok. 432 EURO**) + rejestracja VAT (170 zł = ok. 43 EURO)***. szacunkowy czas założenia 14 dni. Spółka może jednak podjąć działalność gospodarczą nawet przed uzyskaniem wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

5 forma opodatkowania zalety wady Spółka jest podatnikiem zarówno podatku dochodowego (CIT), jak i VAT oraz pozostałych podatków (podatek od nieruchomości, podatek od czynności cywilnoprawnych). Wspólnicy są opodatkowani podatkiem dochodowym z tytułu dywidendy uzyskiwanej ze spółki. Stosunkowo niska minimalna wysokość kapitału zakładowego, Brak odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki (spółka posiada osobowość prawną), Możliwość powoływania do zarządzania spółką osób niebędących wspólnikami, Możliwość zmiany składu osobowego spółki bez konieczności rozwiązywania spółki, Wyższa wiarygodność spółki w stosunku do mniej złożonych form prowadzenia działalności, wynikająca z gwarancyjnego charakteru kapitału zakładowego. Wymóg wniesienia całości wkładów na pokrycie kapitału zakładowego przed zarejestrowaniem, Sformalizowane formy podejmowania decyzji (spółka działa przez swoje organy), Wyższe koszty założenia w stosunku do mniej złożonych form prowadzenia działalności. * obejmują wyłącznie czynności formalno-prawne, nie obejmują kosztów doradztwa prawnego, itd. ** 1 EURO = PLN na dzień r. *** w niektórych wypadkach rejestracja w podatku VAT nie jest wymagana (zagadnienia dotyczące podatku VAT zostaną szerzej przedstawione w odrębnym rozdziale Przewodnika). Spółka akcyjna (S. A.) cel założyciele cechy charakterystyczne minimalny kapitał Prowadzenie działalności gospodarczej w dużych rozmiarach. Jedna bądź więcej osób fizycznych lub prawnych, z tym jednak zastrzeżeniem, iż spółka nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Typowa forma prowadzenia działalności gospodarczej w największym zakresie. Umożliwia gromadzenie kapitału od znacznej ilości akcjonariuszy oraz w dłuższej perspektywie upublicznienie spółki. Z gospodarczego punktu widzenia, ryzyko akcjonariusza jest ograniczone do wysokości wkładu zł. odpowiedzialność podstawa działania koszty założenia* Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, Spółka odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem. Statut w formie aktu notarialnego, Wpis spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Taksa notarialna - zależna od wartości kapitału zakładowego (przy kapitale zakładowym w wysokości zł 1170 zł + VAT), Podatek od czynności cywilnoprawnych (umowa spółki) 0,5 % wartości kapitału zakładowego, Opłata za wpis do Krajowego Rejestru Sądowego zł, Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł, Opłata skarbowa za rejestrację w podatku VAT 170 zł. Łączne minimalne koszty założenia (przy minimalnym kapitale zakładowym w wysokości zł): ok zł ( ok. 863 EURO**) + rejestracja VAT (170 zł = ok. 43 EURO)***. szacunkowy czas założenia 21 dni. Spółka może jednak podjąć działalność gospodarczą nawet przed uzyskaniem wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

6 forma opodatkowania zalety Spółka jest podatnikiem zarówno podatku dochodowego (CIT), jak i VAT oraz pozostałych podatków (podatek od nieruchomości, podatek od czynności cywilnoprawnych). Akcjonariusze opodatkowani są z tytułu podatku dochodowego od dywidendy uzyskiwanej ze spółki. Brak odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki (spółka posiada osobowość prawną), Możliwość powoływania do zarządzania spółką osób niebędących akcjonariuszami, Możliwość zmiany składu osobowego spółki bez konieczności rozwiązywania spółki, Bardzo wysoka wiarygodność spółki wynikająca z gwarancyjnego charakteru kapitału zakładowego, Możliwość gromadzenia kapitału od wielu akcjonariuszy. Brak odpowiedzialności członków zarządu majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Wady Wymóg wniesienia wkładów na kapitał zakładowy, z tym że kapitał nie musi być pokryty w całości przed zarejestrowaniem, Wysokie koszty organizacyjne (obowiązek badania sprawozdań finansowych przez biegłego rewidenta, wszelkie uchwały walnego zgromadzenia powinny być umieszczane w protokole sporządzonym przez notariusza, etc.), Sformalizowane formy podejmowania decyzji (spółka działa przez swoje organy), Obligatoryjna rada nadzorcza, Wyższe koszty założenia w stosunku do mniej sformalizowanych form prowadzenia działalności. * obejmują wyłącznie czynności formalno-prawne, nie obejmują kosztów doradztwa prawnego, itd. ** 1 EURO = PLN na dzień r. *** w niektórych wypadkach rejestracja w podatku VAT nie jest wymagana (zagadnienia dotyczące podatku VAT zostaną szerzej przedstawione w odrębnym rozdziale Przewodnika). B) Spółki osobowe Inwestor chcący prowadzić przedsiębiorstwo w mniejszym zakresie winien wybrać jako formę prowadzenia działalności gospodarczej jedną ze spółek osobowych, które w przeciwieństwie do spółek kapitałowych nie mają osobowości prawnej, a ich działalność oparta jest na substracie osobowym, a nie kapitałowym. Do spółek osobowych należą: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna.

7 Spółka jawna (sp.j.) cel założyciele cechy charakterystyczne minimalny kapitał odpowiedzialność podstawa działania Prowadzenie działalności gospodarczej w większych rozmiarach, pod własną firmą. Co najmniej 2 osoby fizyczne lub prawne. Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej, choć może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Spółka jawna posiada majątek wyodrębniony od majątku wspólników. Brak (ale wkłady muszą zostać wniesione przez wspólników). Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, przy czym w pierwszej kolejności odpowiada spółka, a dopiero w przypadku jej niewypłacalności wspólnicy (subsydiarna odpowiedzialność ze spółką). Umowa spółki w zwykłej formie pisemnej, Wpis spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. koszty założenia* Podatek od czynności cywilnoprawnych (umowa spółki) ok. 0,5 % wniesionego wkładu, Opłata za wpis do Krajowego Rejestru Sądowego zł, Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł, Opłata skarbowa za rejestrację w podatku VAT 170 zł. Łączne, przykładowe koszty założenia (przy 2 wspólnikach i wkładach każdego wspólnika w wysokości 1000 zł): 1260 zł (ok. 316 EURO**) + rejestracja VAT (170 zł = ok. 43 EURO)***. szacunkowy czas założenia forma opodatkowania zalety wady 14 dni. W zakresie podatku dochodowego opodatkowani są wspólnicy (podatek PIT), W zakresie podatku VAT podatnikiem jest spółka. Możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w wymiarze większym niż przewidziany dla spółki cywilnej, Możliwość nabywania praw i obowiązków we własnym imieniu, Majątek wyodrębniony od majątku wspólników, Przy obrotach niższych niż EURO rocznie możliwość prowadzenia sprawozdawczości na podstawie Księgi Przychodów i Rozchodów (uproszczona forma) - o ile wspólnicy są osobami fizycznymi. Brak osobowości prawnej, Wyższe koszty założenia działalności gospodarczej aniżeli w przypadku spółki cywilnej, Ponoszenie przez wspólników spółki pełnej odpowiedzialności organizacyjnej oraz merytorycznej za jej funkcjonowanie, Ponoszenie przez wspólników solidarnej odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania spółki - całym majątkiem osobistym, po bezskutecznym dochodzeniu należności od spółki, bez względu na to, który ze wspólników zaciągnął zobowiązanie w imieniu spółki. * obejmują wyłącznie czynności formalno-prawne, nie obejmują kosztów doradztwa prawnego, itd. ** 1 EURO = PLN na dzień r. *** w niektórych wypadkach rejestracja w podatku VAT nie jest wymagana (zagadnienia dotyczące podatku VAT zostaną szerzej przedstawione w odrębnym rozdziale Przewodnika).

8 Spółka partnerska (sp.p.) cel Prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na wykonywaniu wolnego zawodu pod własną firmą. Wolnymi zawodami, które mogą być wykonywane w tej formie działalności gospodarczej są: radca prawny, adwokat, aptekarz, architekt, inżynier budownictwa, notariusz, pielęgniarka, położna, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majątkowy, tłumacz przysięgły, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, doradcy podatkowego, makler papierów wartościowych, doradca inwestycyjny, księgowy, lekarz, lekarz dentysty, lekarz weterynarii. założyciele cechy charakterystyczne minimalny kapitał Co najmniej 2 osoby fizyczne, posiadające uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu (partnerzy). Partnerzy muszą posiadać uprawnienia do wykonywania wskazanych zawodów w Polsce (z tym, że polskie organy, dokonując oceny spełnienia wymogów niezbędnych wykonywania tych zawodów w Polsce mają obowiązek uwzględniania dokumentów wydanych przez właściwe organy innych państw Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Kwestie uzyskiwania uprawnień regulują odrębne, szczegółowe przepisy. Najbardziej istotną cechą spółki partnerskiej jest obligatoryjny udział partnerów wykonujących zawody regulowane oraz brak odpowiedzialności partnerów za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez innych partnerów wolnego zawodu w spółce. W pozostałym zakresie struktura spółki partnerskiej jest zbliżona do spółki jawnej. Brak (ale wkłady muszą zostać wniesione przez partnerów). odpowiedzialność podstawa działania Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działania lub zaniechania osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki; umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej. Za zobowiązania nie związane z wykonywaniem wolnego zawodu, lecz bieżącym zarządzaniem spółką, partnerzy odpowiadają tak jak wspólnicy spółki jawnej. Umowa spółki w zwykłej formie pisemnej, Wpis spółki do Krajowego Rejestru Sądowego.

9 koszty założenia* Podatek od czynności cywilnoprawnych (umowa spółki) ok. 0,5 % wniesionego wkładu, Opłata za wpis do Krajowego Rejestru Sądowego zł, Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł, Opłata skarbowa za rejestrację w podatku VAT 170 zł. Łączne przykładowe koszty założenia (przy 2 wspólnikach i wkładach każdego wspólnika w wysokości po 1000 zł każdy): ok zł (ok. 316 EURO**) + rejestracja VAT (170 zł = ok. 43 EURO) ***. szacunkowy czas założenia forma opodatkowania 14 dni. W zakresie podatku dochodowego opodatkowani są wspólnicy (podatek PIT), W zakresie podatku VAT podatnikiem jest spółka. zalety Możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w wymiarze większym niż przewidziany dla spółki cywilnej, Możliwość ustanowienia zarządu wyspecjalizowanego organu uprawnionego do reprezentowania spółki, Indywidualna odpowiedzialność każdego z partnerów za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez partnera wolnego zawodu, Pozostałe zalety charakterystyczne dla spółki jawnej, Przy obrotach niższych niż EURO rocznie możliwość prowadzenia sprawozdawczości na podstawie księgi przychodów i rozchodów (uproszczona forma). wady Brak osobowości prawnej, Wyższe koszty założenia działalności gospodarczej aniżeli w przypadku spółki cywilnej, Forma zastrzeżona dla wybranych wolnych zawodów. * obejmują wyłącznie czynności formalno-prawne, nie obejmują kosztów doradztwa prawnego, itd. ** 1 EURO = PLN na dzień r. *** w niektórych wypadkach rejestracja w podatku VAT nie jest wymagana (zagadnienia dotyczące podatku VAT zostaną szerzej przedstawione w odrębnym rozdziale Przewodnika). Spółka komandytowa (sp.k) cel Prowadzenie działalności gospodarczej w większych rozmiarach, pod własną firmą. założyciele Co najmniej 2 osoby fizyczne lub prawne. cechy charakterystyczne W spółce komandytowej co najmniej jeden wspólnik odpowiada za jej zobowiązania bez ograniczenia, całym swoim majątkiem, a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona do kwoty określonej w umowie spółki (sumy komandytowej). Wspólnik odpowiedzialny bez ograniczenia co do zasady prowadzi sprawy spółki, a udział wspólnika, którego odpowiedzialność jest ograniczona, sprowadza się przede wszystkim do wkładu finansowego do spółki. minimalny kapitał Brak (ale wkłady muszą zostać wniesione przez wspólników).

10 odpowiedzialność podstawa działania Co najmniej jeden wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, a odpowiedzialność co najmniej jednego jest ograniczona do kwoty określonej w umowie spółki. Odpowiedzialność wspólników w każdym przypadku jest solidarna ze spółką, przy czym w pierwszej kolejności odpowiada spółka, a dopiero w przypadku jej niewypłacalności wspólnicy (subsydiarna odpowiedzialność ze spółką). Umowa spółki w formie aktu notarialnego, Wpis spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. koszty założenia* Taksa notarialna - zależna od wysokości wkładów(przy wkładach w łącznej wysokości 2000 zł 100 zł + VAT), Podatek od czynności cywilnoprawnych (umowa spółki) ok. 0,5 % wniesionego wkładu, Opłata za wpis do Krajowego Rejestru Sądowego zł, Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł, Opłata skarbowa za rejestrację w podatku VAT 170 zł. Łączne przykładowe koszty założenia (przy 2 wspólnikach i wkładach każdego wspólnika w wysokości 1000 zł): ok zł (ok. 347 EURO**) + rejestracja VAT (170 zł = ok. 43 EURO) ***. szacunkowy czas założenia 14 dni. forma opodatkowania zalety W zakresie podatku dochodowego opodatkowani są wspólnicy (podatek PIT), W zakresie podatku VAT podatnikiem jest spółka. Możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w wymiarze większym niż przewidziany dla spółki cywilnej, Możliwość uczestniczenia w spółce tzw. inwestora finansowego, który ponosi osobistą odpowiedzialność za zobowiązania spółki jedynie do oznaczonej wysokości (suma komandytowa) i nie ponosi tej odpowiedzialności, jeżeli wniósł wkład nie mniejszy niż wysokość powyższej kwoty. wady Brak osobowości prawnej, Wyższe koszty założenia aniżeli w przypadku spółki cywilnej, Ponoszenie pełnej odpowiedzialności organizacyjnej i merytorycznej za funkcjonowanie spółki przez wspólników prowadzących jej sprawy, Ponoszenie solidarnej odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania spółki przez wspólników prowadzących sprawy spółki - całym majątkiem osobistym, przy czym odpowiedzialność ta jest subsydiarna ze spółką, Wymóg prowadzenia pełnej księgowości - jest to poważny minus tej formy prawnej w porównaniu z pozostałymi formami. Księga przychodów i rozchodów jest bowiem znacznie prostszą ewidencją od pełnej księgowości. * obejmują wyłącznie czynności formalno-prawne, nie obejmują kosztów doradztwa prawnego, itd. ** 1 EURO = PLN na dzień r. *** w niektórych wypadkach rejestracja w podatku VAT nie jest wymagana (zagadnienia dotyczące podatku VAT zostaną szerzej przedstawione w odrębnym rozdziale Przewodnika).

11 Spółka komandytowo-akcyjna (S.K.A.) cel założyciele cechy charakterystyczne minimalny kapitał odpowiedzialność Prowadzenie działalności gospodarczej w dużych rozmiarach, pod własną firmą. Co najmniej 2 osoby fizyczne lub prawne. W spółce komandytowo-akcyjnej co najmniej jeden wspólnik odpowiada za jej zobowiązania bez ograniczenia, całym swoim majątkiem (on też prowadzi sprawy spółki i ją reprezentuje), a co najmniej jeden wspólnik nie uczestniczy w prowadzeniu spółki, jest akcjonariuszem i nie odpowiada za zobowiązania spółki zł. Co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem, a co najmniej jeden (akcjonariusz) nie odpowiada za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność komplementariuszy w każdym przypadku jest solidarna ze spółką, przy czym w pierwszej kolejności odpowiada spółka, a dopiero w przypadku jej niewypłacalności komplementariusze (subsydiarna odpowiedzialność ze spółką). podstawa działania Statut w formie aktu notarialnego, Wpis spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. koszty założenia* Taksa notarialna - zależna od wartości kapitału zakładowego (przy kapitale zakładowym w wysokości zł 910 zł + VAT), Podatek od czynności cywilnoprawnych (umowa spółki) 0,5 % wartości kapitału zakładowego, Opłata za wpis do Krajowego Rejestru Sądowego zł, Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł, Opłata skarbowa za rejestrację w podatku VAT 170 zł. Łączne minimalne koszty założenia (przy minimalnym kapitale zakładowym w wysokości zł): ok zł (ok. 657 EURO**) + rejestracja VAT (170 zł = ok. 43 EURO) ***. szacunkowy czas założenia 21 dni. forma opodatkowania zalety W zakresie podatku dochodowego opodatkowani są wspólnicy (podatek PIT), W zakresie podatku VAT podatnikiem jest spółka. Możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w wymiarze większym niż przewidziany dla spółki cywilnej, Możliwość uczestniczenia w spółce tzw. inwestora finansowego (akcjonariusza), który nie ponosi osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

12 wady Brak osobowości prawnej, Wymóg wpłaty kapitału początkowego, Stosunkowo skomplikowane procedury prowadzenia spółki, Wyższe koszty założenia aniżeli w przypadku spółki cywilnej, Ponoszenie pełnej odpowiedzialności organizacyjnej i merytorycznej za funkcjonowanie spółki przez wspólników prowadzących jej sprawy, Ponoszenie solidarnej odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania spółki przez wspólników prowadzących sprawy spółki - całym majątkiem osobistym, przy czym odpowiedzialność ta jest subsydiarna ze spółką, Wymóg prowadzenia pełnej księgowości - jest to poważny minus tej formy prawnej w porównaniu z pozostałymi formami. Księga przychodów i rozchodów jest bowiem znacznie prostszą ewidencją od pełnej księgowości. * obejmują wyłącznie czynności formalno-prawne, nie obejmują kosztów doradztwa prawnego, itd. ** 1 EURO = PLN na dzień r. *** w niektórych wypadkach rejestracja w podatku VAT nie jest wymagana (zagadnienia dotyczące podatku VAT zostaną szerzej przedstawione w odrębnym rozdziale Przewodnika). C) Jednoosobowa działalność gospodarcza i spółka cywilna Do najprostszych form wykonywania działalności należą: indywidualne prowadzenie działalności gospodarczej jako osoba fizyczna oraz spółka cywilna. Formy te są właściwe dla wykonywania działalności w mniejszych rozmiarach, albowiem ryzyko gospodarcze związane z prowadzeniem działalności na własny rachunek jak i nieograniczona odpowiedzialność za zobowiązania całym majątkiem, powodują iż te formy działalności nie są atrakcyjne dla większych przedsięwzięć gospodarczych. Jednoosobowa działalność gospodarcza cel założyciele cechy charakterystyczne minimalny kapitał odpowiedzialność podstawa działania Prowadzenie działalności gospodarczej w małych rozmiarach przez osoby fizyczne. 1 osoba fizyczna. Brak odrębnej struktury organizacyjnej w stosunku do osoby prowadzącej działalność. Jednoosobowa działalność gospodarcza nie wymaga podpisywania żadnych umów lub Brak. Odpowiedzialność osobista całym majątkiem osoby prowadzącej działalność. Wpis do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Prezydenta Wrocławia, a w pozostałych gminach Aglomeracji Wrocławskiej przez wójta lub burmistrza. Od 1 lipca 2011 r. podstawą działania będzie wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej prowadzonej w systemie teleinformatycznym przez Ministra Gospodarki. koszty założenia* Opłata skarbowa za rejestrację w podatku VAT (o ile przedsiębiorca będzie podatnikiem VAT) 170 zł. Łączne koszty założenia: Rejestracja VAT (170 zł = ok. 43 EURO**) *** (sam wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej nie podlega opłacie).

13 szacunkowy czas założenia W praktyce wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej składany osobiście załatwiany jest nawet w tym samym dniu. Co więcej, nawet gdyby decyzja o wpisie nie została wydana od razu, przedsiębiorca i tak może podjąć działalność gospodarczą już w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (z wyjątkiem przypadku, gdy ustawy uzależniają podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej od obowiązku uzyskania przez przedsiębiorcę koncesji albo zezwolenia). forma opodatkowania Opodatkowana jest osoba prowadząca działalność (w zakresie podatku dochodowego podatek PIT), Przy obrotach niższych niż EURO rocznie możliwość prowadzenia sprawozdawczości na podstawie księgi przychodów i rozchodów (forma uproszczona). zalety wady Łatwość założenia i ewentualnej likwidacji działalności, Znacznie niższe koszty założenia i prowadzenia działalności od strony administracyjnej, niż w przypadku innych form działalności, Wyłączny udział w zyskach, Samodzielność w podejmowaniu decyzji. Brak osobowości prawnej, Ograniczenia w rozwoju firmy (taka forma prowadzenia działalności gospodarczej jest charakterystyczna dla stosunkowo małych przedsięwzięć), Ponoszenie pełnej odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania - całym majątkiem osobistym osoby prowadzącej działalność, Niska ocena pewności obrotu przez kontrahentów ze względu na łatwość likwidacji działalności i brak obowiązku wniesienia kapitału początkowego. * obejmują wyłącznie czynności formalno-prawne, nie obejmują kosztów doradztwa prawnego, itd. ** 1 EURO = PLN na dzień r. *** w niektórych wypadkach rejestracja w podatku VAT nie jest wymagana (zagadnienia dotyczące podatku VAT zostaną szerzej przedstawione w odrębnym rozdziale Przewodnika). Spółka cywilna (s.c.) cel Prowadzenie działalności gospodarczej w małych rozmiarach założyciele cechy charakterystyczne minimalny kapitał Co najmniej 2 osoby fizyczne lub prawne. Spółka cywilna jest umową, kontraktem pomiędzy wspólnikami, którzy mają wspólny cel gospodarczy. Za przedsiębiorcę uważa się wspólników takiej spółki, a nie samą spółkę, albowiem spółka ta nie może być podmiotem żadnych praw ani obowiązków. Spółka cywilna nie występuje samodzielnie w obrocie prawnym, a także nie posiada własnego majątku, występuje tylko wspólny majątek wspólników. Brak (ale wkłady muszą zostać wniesione przez wspólników). odpowiedzialność Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi wspólnikami. Odpowiedzialność solidarna oznacza, iż wierzyciel może według swojego wyboru dochodzić całości lub części świadczenia od wszystkich wspólników łącznie, od kilku z nich, bądź nawet od każdego z osobna, a dopiero zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek ze wspólników odpowiedzialnych solidarnie, zwalnia pozostałych z odpowiedzialności wobec wierzyciela.

14 podstawa działania koszty założenia* Wpis do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Prezydenta Wrocławia, a w pozostałych gminach Aglomeracji Wrocławskiej przez wójta lub burmistrza. Od 1 lipca 2011 r. podstawą działania będzie wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej prowadzonej w systemie teleinformatycznym przez Ministra Gospodarki. Podatek od czynności cywilnoprawnych (umowa spółki) ok. 0,5 % wniesionego wkładu, Opłata skarbowa za rejestrację w podatku VAT 170 zł. Łączne przykładowe koszty założenia (przy 2 wspólnikach i wkładach każdego wspólnika w wysokości 1000 zł): 10 zł (ok. 2,5 EURO**) + rejestracja VAT (170 zł = ok. 43 EURO)***. (sam wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej nie podlega opłacie). szacunkowy czas założenia W praktyce wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej składany osobiście załatwiany jest nawet w tym samym dniu. Co więcej, nawet gdyby decyzja o wpisie nie została wydana od razu, przedsiębiorca i tak może podjąć działalność gospodarczą już w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (z wyjątkiem przypadku, gdy ustawy uzależniają podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej od obowiązku uzyskania przez przedsiębiorcę koncesji albo zezwolenia). forma opodatkowania zalety W zakresie podatku dochodowego opodatkowani są wspólnicy (podatek PIT). W zakresie podatku VAT podatnikiem jest spółka. Łatwość założenia i ewentualnej likwidacji działalności, Znaczne niższe koszty założenia i prowadzenia działalności od strony administracyjnej niż w przypadku pozostałych spółek, Brak określenia minimalnej kwoty wkładu do spółki, wymaganego przed rozpoczęciem działalności, Proste procedury prowadzenia, Przy obrotach niższych niż EURO możliwość prowadzenia sprawozdawczości na podstawie księgi przychodów i rozchodów (uproszczona forma) - o ile wspólnicy są osobami fizycznymi. wady Brak osobowości prawnej, Ograniczenia w rozwoju brak możliwości działania na większą skalę, Ponoszenie przez wspólników spółki pełnej odpowiedzialności organizacyjnej i merytorycznej za jej funkcjonowanie, Ponoszenie pełnej, solidarnej odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania spółki przez wspólników - całym majątkiem osobistym, bez względu na to, który ze wspólników zaciągnął zobowiązanie, Niska ocena pewności obrotu przez kontrahentów, ze względu na łatwość likwidacji działalności, * obejmują wyłącznie czynności formalno-prawne, nie obejmują kosztów doradztwa prawnego, itd. ** 1 EURO = PLN na dzień r. *** w niektórych wypadkach rejestracja w podatku VAT nie jest wymagana (zagadnienia dotyczące podatku VAT zostaną szerzej przedstawione w odrębnym rozdziale Przewodnika).

15 D) Oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych Polskie prawo stwarza przedsiębiorcom zagranicznym, a więc osobom zagranicznym, które już prowadzą działalność gospodarczą poza terytorium Polski, możliwość utworzenia w Polsce oddziałów, oraz przedstawicielstw. Są to jednostki organizacyjne działające bez wyodrębnienia prawnego od przedsiębiorcy zagranicznego, poprzez które przedsiębiorca zagraniczny może prowadzić działalność na terytorium Polski w oznaczonym prawem zakresie. Oddział przedsiębiorcy zagranicznego cel Prowadzenie przez przedsiębiorcę zagranicznego działalności gospodarczej na terytorium Polski, w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego. Przedmiot działalności gospodarczej oddziału musi zawierać się w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego, natomiast nie musi być tak szeroki i może obejmować jedynie jego część. założyciele Przedsiębiorcy zagraniczni osoby zagraniczne wykonujące działalność gospodarczą poza terytorium Polski. Nie jest dopuszczalne tworzenie wspólnych oddziałów przez różnych przedsiębiorców zagranicznych. Uprawnienia przedsiębiorców zagranicznych do tworzenia oddziałów uzależnione są od faktu czy umowy międzynarodowe zapewniają polskim przedsiębiorcom analogiczne uprawnienia w kraju pochodzenia przedsiębiorcy zagranicznego (zasada wzajemności), jak również od tego czy umowy międzynarodowe ratyfikowane przez Polskę nie stanowią inaczej. Przedsiębiorcy zagraniczni z: państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, państw, które na podstawie umów ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, korzystają ze swobody przedsiębiorczości, mogą tworzyć oddziały na terytorium Polski bez ograniczeń. cechy charakterystyczne Oddział jest wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie częścią działalności gospodarczej, wykonywaną przez przedsiębiorcę zagranicznego poza siedzibą przedsiębiorcy. Z prawnego punktu widzenia jest jednak częścią przedsiębiorcy zagranicznego, nie posiada osobowości prawnej i prawnie wyodrębnionego majątku, a wszelkie działania oddziału wywierają skutek bezpośrednio dla przedsiębiorcy zagranicznego, w którego imieniu i na którego rzecz działają osoby ustanowione do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w oddziale. Tak więc oddział jest formą bezpośredniego prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski przez przedsiębiorcę zagranicznego, albowiem to sam przedsiębiorca zagraniczny prowadzi tę działalność, a utworzenie oddziału stwarza mu jedynie organizacyjne ramy prowadzenia działalności na terenie Polski. minimalny kapitał odpowiedzialność Brak wyodrębnionego kapitału oddziału. Pełną odpowiedzialność ponosi założyciel (przedsiębiorca zagraniczny).

16 podstawa działania koszty założenia* Powołanie oddziału przez właściwe organy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z powołaniem pełnomocnika do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w oddziale, Wpis oddziału do Krajowego Rejestru Sądowego. Opłata za wpis do Krajowego Rejestru Sądowego zł, Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł, Ewentualna opłata skarbowa za rejestrację w podatku VAT 170 zł. Łączne koszty założenia: 1500 zł (ok. 376 EURO**) + ewentualna rejestracja VAT (170 zł = ok. 43 EURO)***. szacunkowy czas założenia forma opodatkowania 21 dni. Opodatkowanie Oddziału rodzi szereg komplikacji natury podatkowej ich omówienie wykracza poza ramy niniejszego Przewodnika. zalety Niewielkie koszty założenia i nieskomplikowane procedury prowadzenia, Brak obowiązku tworzenia struktur organizacyjnych w Polsce, poza obowiązkiem ustanowienia pełnomocnika uprawnionego w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego. wady Brak osobowości prawnej, brak odrębnego majątku, całkowita zależność od przedsiębiorcy zagranicznego, Wymóg prowadzenia oddzielnej rachunkowości w języku polskim. * obejmują wyłącznie czynności formalno-prawne, nie obejmują kosztów doradztwa prawnego, itd. ** 1 EURO = PLN na dzień r. *** kwestia rejestracji Oddziału jako podatnika VAT jest złożona zagadnienie to wykracza poza ramy niniejszego Przewodnika. Przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego cel Prowadzenie przez przedsiębiorcę zagranicznego na terytorium Polski reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego. założyciele Przedsiębiorcy zagraniczni. cechy charakterystyczne Przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego jest prawnie niesamodzielną, podporządkowaną w całym zakresie swojej działalności jednostką wyodrębnioną jedynie organizacyjnie, prowadzącą działalność wyłącznie w zakresie reklamy i promocji w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy zagranicznego. Przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą jest sam podmiot zagraniczny, a uprawnione osoby działające w przedstawicielstwie działają bezpośrednio w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy zagranicznego. minimalny kapitał odpowiedzialność Brak wyodrębnionego kapitału przedstawicielstwa. Założyciel (przedsiębiorca zagraniczny).

17 podstawa działania koszty założenia* Oświadczenie przedsiębiorcy zagranicznego o ustanowieniu przedstawicielstwa w Polsce wraz z powołaniem pełnomocnika do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w przedstawicielstwie, Wpis przedstawicielstwa do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, prowadzonego przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Opłata skarbowa za wpis do rejestru zł, Ewentualna opłata skarbowa za rejestrację w podatku VAT 170 zł. Łączne minimalne koszty założenia: 6713 zł (ok EURO**) + ewentualna rejestracja VAT (170 zł = ok. 43 EURO)***. szacunkowy czas założenia forma opodatkowania 14 dni. Przedstawicielstwo, co do zasady, nie jest podatnikiem. W pewnych jednak okolicznościach, działalność przedstawicielstwa bądź osób działających w imieniu przedsiębiorcy zagranicznego w tym przedstawicielstwie może rodzić skutki podatkowe. Omówienie tych wypadków wykracza jednak poza ramy niniejszego Przewodnika. zalety Brak obowiązku tworzenia struktur organizacyjnych w Polsce, poza obowiązkiem ustanowienia pełnomocnika uprawnionego do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w przedstawicielstwie. wady Brak osobowości prawnej, brak odrębnego majątku, całkowita zależność od przedsiębiorcy zagranicznego, Ograniczony zakres przedmiotowy działalności. * obejmują wyłącznie czynności formalno-prawne, nie obejmują kosztów doradztwa prawnego, itd. ** 1 EURO = PLN na dzień r. *** kwestia rejestracji Przedstawicielstwa jako podatnika VAT jest złożona zagadnienie to wykracza poza ramy niniejszego Przewodnika. E) Ponadnarodowe formy prowadzenia działalności gospodarczej W związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej inwestorzy uzyskali możliwość działania poprzez ponadnarodowe formy prowadzenia działalności gospodarczej - Spółkę Europejską (SE) oraz Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych (EZIG). Celem utworzenia powyższych struktur ponadnarodowych było ułatwienie prowadzenia działalności w różnych państwach należących do Unii Europejskiej, poprzez stworzenie ogólnoeuropejskich, prostych i efektywnych struktur organizacyjnych, dzięki którym przedsiębiorcy mogą rozszerzać działalność o nowe rynki, a także przenosić siedzibę w ramach państw członkowskich, bez konieczności znacznych reorganizacji. Spółka Europejska (SE) jest zbliżona konstrukcyjnie do spółki akcyjnej przewidzianej prawem polskim i jest przeznaczona dla dużych przedsiębiorstw, prowadzących działalność wykraczającą poza granice jednego państwa członkowskiego. Spółkę europejską mogą tworzyć tylko wyraźnie wskazane w przepisach wspólnotowych spółki kapitałowe zarejestrowane w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w szczególności poprzez połączenie bądź przekształcenie istniejących spółek kapitałowych. Minimalny kapitał zakładowy spółki europejskiej wynosi EURO. Spółkę rejestruje się na analogicznych zasadach jak spółkę akcyjną w Krajowym Rejestrze Sądowym, a jej powstanie jest ogłaszane w unijnym Dzienniku Urzędowym. Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych (EZIG) nie wymaga dla swego istnienia kapitału zakładowego, a celem jego działalności jest ułatwienie rozwijania działalności jego uczestnikom oraz polepszenie wyników działalności, w szczególności poprzez wspólną promocję. Ewentualny zysk nie

18 stanowi zasadniczego celu działalności zgrupowania. Konstrukcyjnie EZIG odpowiada spółce jawnej, przewidzianej prawem polskim. EZIG grupuje osoby prawne i fizyczne z krajów Unii Europejskiej. EZIG podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego, a w zakresie nieuregulowanym stosuje się przepisy dotyczące spółki jawnej. Biorąc pod uwagę, iż ponadnarodowe formy prowadzenia działalności gospodarczej nie są rozpowszechnionymi formami organizacyjnymi prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, w dalszej części niniejszego Przewodnika zostaną pominięte szczegółowe uwarunkowania związane z rozpoczynaniem i prowadzeniem działalności w tych formach. 4) Charakterystyka spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Najbardziej rozpowszechnioną formą organizacyjną prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce przez średnich i większych przedsiębiorców oraz najczęściej wybieraną formą prowadzenia działalności przez inwestorów zagranicznych jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ( spółka z o.o., sp. z o.o. ) jest odpowiednikiem niemieckiej Gesellschaft mit beschränkter Haftung (GmbH), francuskiej Société à Responsabilité Limitée (S.A.R.L), hiszpańskiej Sociedad de responsabilidad limitada (S.R.L) oraz angielskiej Limited Liability Company (LLC). Wspólnikiem spółki z o.o. może być: osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej (np. spółka jawna). Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może mieć jednego lub więcej założycieli, z tym jednak zastrzeżeniem, iż wyłącznym założycielem spółki z o.o. nie może być inna jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (zarówno krajowa jak i zagraniczna). Możliwa jest jednak sytuacja, iż już w trakcie istnienia spółki z o.o., na skutek zmian w składzie wspólników, jedynym wspólnikiem spółki stanie się inna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (krajowa lub zagraniczna). Taka sytuacja nie jest zakazana prawem. W spółkach jednoosobowych dokonywanie pewnych czynności pomiędzy wspólnikiem a spółką wymaga jednak szczególnej formy. Założenie spółki wymaga zawarcia przez przyszłych wspólników umowy spółki, bądź ustanowienia aktu założycielskiego przez jednego założyciela, w formie aktu notarialnego. Umowa spółki (akt założycielski) powinna określać przede wszystkim firmę, siedzibę spółki, przedmiot działalności, wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników, a także - według uznania wspólników, w zakresie dopuszczalnym przez prawo - szczególne zasady jej funkcjonowania. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową, do zarejestrowania której niezbędne jest wniesienie przez założycieli kapitału zakładowego. Minimalny kapitał zakładowy spółki z o.o. wynosi złotych. Kapitał zakładowy spółki dzieli się na udziały o wartości nominalnej co najmniej 50 złotych, obejmowanych przez wspólników w zamian za wkład wniesiony do spółki. Udziały mogą być obejmowane po ich wartości nominalnej, lub wyższej od nominalnej. W takim wypadku nadwyżka (tzw. agio) jest przelewana do kapitału zapasowego. Wkłady wspólników do spółki z o.o. mogą przybrać formę wkładów: pieniężnych, bądź niepieniężnych (aportów), np. w postaci maszyn, urządzeń, nieruchomości, przy czym aportem nie może być prawo niezbywalne (np. użytkowanie), ani też świadczenie pracy lub usług. Liczba obejmowanych przez wspólników udziałów w kapitale zakładowym decyduje przeważnie o wpływie danego wspólnika na działania spółki (zwykle liczba głosów na Zgromadzeniu Wspólników zależy od ilości posiadanych udziałów), partycypacji w zyskach oraz ryzyku gospodarczym związanym z wnoszonym do

19 spółki wkładem. Wszystkie wkłady na pokrycie kapitału zakładowego spółki z o.o. muszą zostać wniesione przed zarejestrowaniem spółki. W czasie trwania spółki wspólnicy nie mogą otrzymywać zwrotu wniesionych wkładów, tak w całości jak i w części. Wspólnicy mogą zbywać udziały w czasie trwania spółki, umowa spółki może jednak przewidywać ograniczenia w tym zakresie. Umowa zbycia udziału wymaga formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Wspólnicy corocznie podejmują uchwałę o podziale zysku wypracowanego przez spółkę (dywidenda) lub postanawiają o zatrzymaniu go w spółce. W razie powstania straty decydują o sposobie jej pokrycia. W spółce z o.o. istnieje możliwość wypłat zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy. W przypadku potrzeby dofinansowania bieżącej działalności spółki, spółka może zostać dokapitalizowana poprzez podwyższenie jej kapitału zakładowego (co wymaga co do zasady zmiany umowy spółki), bądź też poprzez zobowiązanie wspólników do wniesienia dopłat, o ile umowa spółki tak stanowi. Możliwe są także inne formy dofinansowania, nie wpływające na wielkość kapitałów własnych spółki z o. o. Dopłaty stanowią stosunkowo prostą formę dokapitalizowania spółki przez jej wspólników, a ich niewątpliwą zaletą jest to, iż jeżeli dopłaty nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym, mogą być wspólnikom zwracane (w niektórych przypadkach, dopłaty mogą być zwracane nawet gdy spółka ponosi straty). Wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników. Za zobowiązania spółka z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiada swoim majątkiem, natomiast zwolnieni z tej odpowiedzialności są jej wspólnicy. Z ekonomicznego punktu widzenia, ryzyko wspólników jest ograniczone do wartości wkładów wniesionych przez wspólników na pokrycie udziałów. W szczególnych przypadkach istnieje możliwość przymusowego wyłączenia wspólnika ze spółki decyzją sądu. Spółka może zakończyć swoje istnienie po rozwiązaniu i przeprowadzeniu procedury likwidacyjnej. Jako osoba prawna, spółka z o.o. działa przez swoje organy, którymi są: (a) Zgromadzenie Wspólników - organ podejmujący decyzje w sprawach kluczowych dla istnienia spółki, (b) Zarząd który prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją, (c) Rada nadzorcza lub Komisja rewizyjna które to organy sprawują stały nadzór nad działalnością spółki, nie muszą być jednak ustanawiane obligatoryjnie. Ad. (a) Zgromadzenie Wspólników Zgromadzenie Wspólników jest organem uchwałodawczym Spółki, w skład którego wchodzą wszyscy wspólnicy Spółki. Wspólnicy wyrażają swoją wolę poprzez oddanie głosu na zgromadzeniu wspólników (w głosowaniu jawnym bądź tajnym). W szczególnych wypadkach wspólnicy mogą również podejmować uchwały poza zgromadzeniem wspólników, w formie pisemnej. Co do zasady na każdy udział przypada jeden głos, ale umowa spółki może przewidywać uprzywilejowanie co do głosu. W większości spraw uchwały wspólników podejmowane są bezwzględną większością głosów, przy czym w niektórych sprawach ustawa wymaga innej szczególnej kwalifikowanej większości np: większość 2/3 głosów wymagana jest w sprawach: zmiany umowy spółki, rozwiązania spółki, zbycia przedsiębiorstwa, większość 3/4 głosów wymagana jest dla istotnej zmiany przedmiotu działalności spółki,

20 zgody wszystkich wspólników, których dotyczy, wymaga uchwała dotycząca zmiany umowy spółki zwiększająca świadczenia wspólników lub uszczuplająca prawa udziałowe bądź prawa przyznane osobiście poszczególnym wspólnikom. Również umowa spółki może przewidywać inne wymagania co do wymaganej większości, dla podejmowania uchwał w oznaczonych sprawach. Wspólnicy mogą występować na Zgromadzeniach Wspólników osobiście, bądź działać przez ustanowionych pełnomocników. Niektóre sprawy dotyczące prowadzenia spraw spółki, wymagają bezwzględnie uchwały wspólników, są to np.: (a) zmiana umowy spółki, (b) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków, (c) zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego, (d) udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków, (e) zwrot dopłat. Inne zaś wymagają uchwały wspólników, jedynie wówczas, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, np.: (a) nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, (b) rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego. Czynność prawna dokonana bez wymaganej ustawą uchwały wspólników jest nieważna. Wspólnicy mogą również w umowie spółki rozszerzyć kompetencje Zgromadzenia Wspólników, na przykład poprzez nałożenie na zarząd obowiązku uzyskania zgody Zgromadzenia Wspólników na dokonanie innych, określonych w umowie czynności. Uchwały Zgromadzenia Wspólników wpisywane są do księgi protokołów. Niektóre uchwały, na przykład uchwały dotyczące zmiany umowy spółki, wymagają umieszczenia w protokole sporządzonym przez notariusza. Ad. (b) Zarząd W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością organem prowadzącym sprawy spółki oraz reprezentującym spółkę jest zarząd. Zarząd składa się z jednego bądź większej liczby członków, przy czym do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników spółki bądź spoza jej grona. Co do zasady członków zarządu powołuje się uchwałą wspólników, przy czym spółka może przewidywać inny sposób powoływania członków zarządu. Odwołać członka zarządu można w każdym czasie, uchwałą wspólników. Kadencję członków zarządu określa umowa spółki, w razie braku takiej regulacji mandat członka zarządu wygasa z chwilą określoną w przepisach kodeksu spółek handlowych. W przypadku zarządu wieloosobowego sposób reprezentacji spółki określa umowa spółki. W przypadku jeżeli umowa spółki nie zawiera żadnych postanowień w tym zakresie, do składania oświadczeń w Prokura pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę wpisanego do rejestru przedsiębiorców KRS. Zakres prokury obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Pewnych czynności prokurent może dokonać tylko gdy otrzyma dodatkowe, szczególne pełnomocnictwo. Prokurę można udzielić jednej lub wielu osobom. Jeżeli jest udzielona kilku osobom może być samoistna (uprawnia do samodzielnego działania) lub łączna (wymaga wspólnego działania prokurentów). Możliwe jest również ustalenie, iż prokurent musi działać wspólnie z członkiem zarządu spółki.