Wiadomości gospodarcze z Litwy Nr 36/2014 ( ) :22:48

Transkrypt

1 Wiadomości gospodarcze z Litwy Nr 36/2014 ( ) :22:48

2 2 MAKROEKONOMIA Minimalny wzrost bezrobocia Oficjalna stopa bezrobocia na początku września br. wynosiła 8,9 % i była o 0,1 pkt. procentowego wyższa niż na początku sierpnia. Wg danych Litewskiej Giełdy Pracy, w dniu 1 września br. w kraju było 162,3... MAKROEKONOMIA Minimalny wzrost bezrobocia Oficjalna stopa bezrobocia na początku września br. wynosiła 8,9 % i była o 0,1 pkt. procentowego wyższa niż na początku sierpnia. Wg danych Litewskiej Giełdy Pracy, w dniu 1 września br. w kraju było 162,3 tys. oficjalnie zarejestrowanych bezrobotnych. Wśród młodzieży w wieku do 25 lat liczba bezrobotnych wynosiła 16,3 tys. osób. Największą stopę bezrobocia zarejestrowano w rejonach olickim (lit. Alytaus) 16,4 %, łoździejskim (lit. Lazdijų) 16,2 % oraz ignalińskim (lit. Ignalinos) 16,1 %. Najniższe bezrobocie odnotowano w rejonach: Neringi 3,4 %, Kretingi 4,3 %, elektreńskim (lit. Elektrėnų) 4,8 % oraz trockim (lit. Trakų) 5,3 %. Wśród dużych miast najwyższe bezrobocie pozostawało w Poniewieżu 9,6 %, a najniższe zanotowano w Szawlach 5,9 %. (Lietuvos žinios, ) Litwa zabiega o rekompensatę od UE Litwa prosi Komisję Europejską o rekompensatę w wysokości 46 mln EUR na pokrycie strat wynikających z rosyjskiego embarga. Minister rolnictwa Virginija Baltraitienė stwierdziła, że wsparcie zostanie przeznaczone dla producentów mleka, hodowców zwierząt i warzyw. Minister wyraziła nadzieję, że uda się uzyskać przynajmniej część z tej kwoty, gdyż Bruksela postrzega Litwę jako kraj, który najbardziej ucierpiał od rosyjskich sankcji. Finansowanie zostanie przeznaczone dla rolników, a nie dla przetwórców. (Lietuvos rytas, ) Niemałe różnice w wynagrodzeniach Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w II kwartale br., w porównaniu z I kwartałem, zwiększyło się we wszystkich okręgach Litwy. Największy wzrost odnotowano w regionie poniewieskim (lit. Panevėžio, o 3,6 %), szawelskim (lit. Šiaulių) i tauroskim (lit. Tauragės) po 2,9 %. Największe średnie wynagrodzenie w II kwartale odnotowano w regionie wileńskim (2624,4 LTL), kłajpedzkim (2321,8 LTL) oraz kowieńskim (2266,5 LTL), natomiast najniższe w regionie tauroskim (1912,6 LTL). (Lietuvos rytas, ) Awans w rankingu konkurencyjności W najnowszym rankingu konkurencyjności gospodarek (Global Competetiveness Repost ), opracowanym przez Światowe Forum Ekonomiczne (World Economic Forum), Litwa zajęła 41 miejsce wśród 144 państw świata. W ciągu roku Litwa awansowała o 7 pozycji. Najbardziej konkurencyjną gospodarką pozostała Szwajcaria, na drugiej i trzeciej pozycji uplasowały się Singapur i USA. Łotwa w ciągu roku awansowała z 52 miejsca na 42 pozycję, a Estonia z 32 miejsca na 29. (Lietuvos rytas, ) Minimalne wynagrodzenie zwiększy się o 10 EUR Liderzy partii tworzących koalicję rządową uzgodnili, że z początkiem października minimalne miesięczne wynagrodzenie zwiększy się o 35 LTL albo o 10 EUR i będzie wynosiło 1035 LTL (300 EUR). Wg premiera Algirdasa Butkevičiusa, zwiększenie minimalnego wynagrodzenia z początkiem roku, gdy zostanie wprowadzone euro, może spowodować dodatkowe problemy, dlatego postanowiono je zwiększyć już teraz. Wg szacunków premiera, w celu zwiększenia minimalnego wynagrodzenia potrzebnych będzie w bieżącym roku 5 mln LTL. Tę

3 3 kwotę samorządy i inne instytucje będą musiały wygospodarować z własnych funduszy, gdyż budżet nie będzie nowelizowany. (Lietuvos rytas, ) ENERGETYKA Łącze gazowe z Polską już w roku Litewsko-polski projekt łącza gazowego ma być zrealizowany w latach , przewiduje premier Algirdas Butkevičius. Jest to europejski projekt połączenia sieci gazowych z Europą. (...) Jest ono potrzebne po to, by gazociągi krajów bałtyckich były zintegrowane z systemem gazociągowym Europy" powiedział premier dla rozgłośni "Žinių radijas". Zdaniem A. Butkevičiusa, po tym jak w latach powstanie połączenie gazowe, do niego będzie mógł się dołączyć i prowadzić handel terminal gazu skroplonego w Kłajpedzie. (portal internetowy ) Rozpoczyna się konkurencja w sprawie magazynów gazu Inčukalns Łotewski rząd postanowił złożyć niemieckiemu koncernowi E.On Ruhrgas niezobowiązującą propozycję odkupienia 47,2 % akcji spółki Latvijas Gaze (LG). Po ogłoszeniu decyzji wycofania się z rynków Europy Środkowo Wschodniej, niemiecki koncern, podobnie jak wcześniej na Litwie, sprzedaje posiadane na Łotwie aktywa. W opinii Vjačeslava Dombrovskisa, łotewskiego ministra gospodarki, niezobowiązująca propozycja pozwoli bardziej dokładnie określić wartość sprzedawanych aktywów oraz możliwą korzyść transakcji. W czerwcu źródła w łotewskim ministerstwie informowały, że żądana przez E.On cena 220 mln EUR jest nierealna. E.On jest największym udziałowcem spółki LG. Poza nim, 34 % akcji tej spółki należy do Gazpromu, a 16 % - do należącej do grupy Rosneft spółki Itera Latvija. Zgodnie z porozumieniem z łotewskim rządem, LG ma wyłączność na handel gazem do 2017 r., poza tym zarządza systemem przesyłowym gazu (łącznie z magazynami gazu w Inčukalns) oraz siecią gazociągów rozdzielczych. Łotwa porozumiała się z UE w sprawie wyjątku, zgodnie z którym realizacja III pakietu energetycznego została odroczona do 2017 r. Na pytanie, czy łotewski rząd zamierza odkupić akcje od E.On, premier Łotwy Laimduota Straujuma powiedziała: Opierając się na posiadanej obecnie informacji, powiedziałabym, że nie. Łotewski rząd posiada prawo pierwokupu akcji. W czerwcu łotewska premier stwierdziła, że rzekomo Łotwa nie ma interesu w uczestnictwie w rynku gazowym, dlatego rząd pierwszeństwo pierwokupu przekazałby inwestorowi z UE lub USA. Taki wariant, wg L. Straujuma, byłby najlepszym. Sprzedaż należących do E.On akcji LG wywoła poruszenie. Niektórzy przedsiębiorcy, działający na łotewskim rynku gazu, tacy jak członek zarządu LG Juris Savickis (przed kilkoma laty zachęcał łotewski rząd, by aktywniej zabiegał o prawo budowy regionalnego terminalu LNG w Rydze) publicznie radzą łotewskiemu rządowi nie mocować się z Gazpromem. Stwierdził, że dla Łotwy będzie lepiej, jeżeli łotewski rząd zrezygnuje z prawa pierwokupu akcji E.On na korzyść Gazpromu. Przez całe lato w sprawie akcji należących do E.On aktywnie konsultowały się kraje, które są zainteresowane, by wspólny bałtycki rynek gazu powstał jak najszybciej: Litwa, Estonia i Polska. Magazyny w Inčukalns, które mogą pomieścić 2,32 mld m 3 gazu, są obiektem, który może stworzyć uczestnikom rynku przesłanki do dostarczania gazu w odpowiednim czasie i minimalizowania strat na skutek sezonowości popytu. Obojętna reakcja łotewskiego rządu na sprzedaż akcji E.On może wywołać zagrożenie wobec bałtyckiego rynku, gdyż Gazprom ze spółką Itera Latvija mogą przejąć ponad 90 % akcji LG. Zanim rozpocznie się realizacja III pakietu energetycznego w 2017 r., nowi właściciele spółki mogą zmienić jej strukturę, a największym zagrożeniem jest to, że kompleks Inčukalns może zostać wydzielony w odrębną spółkę, a następnie sprzedany lub wydzierżawiony dla trzeciej strony. Jak stwierdził jeden ekspert, w sektorze gazowym tego regionu trzecich stron nie ma albo jest Gazprom, albo go nie ma. (Verslo žinios, )

4 4 Powołano stanowisko attaché Litwy ds. energetycznych w Warszawie Pracę w Warszawie jako attaché ds. energetycznych Litwy rozpoczął Stanisław Widtman. Jest to pierwszy litewski attaché ds. energetycznych w Polsce, z którą Litwa już realizuje bądź zamierza realizować strategiczne projekty energetyczne. W opinii S. Widtmana, takie stanowisko w Polsce jest dla Litwy korzystną inwestycją. Polska jest ważnym partnerem przy realizacji projektów energetycznych i moim celem jest rozmawiać z polskimi spółkami oraz instytucjami o tych sprawach, które w sektorze energetycznym są ważne dla obu krajów. Przy takiej intensywnej współpracy celowe jest, by w Warszawie był bezpośredni przedstawiciel, który utrzymywałby kontakty, reprezentował Litwę oraz wysłuchał pozycję Polski. powiedział S. Widtman. W jego opinii, uwzględniając sytuację na wschodzie Polski i Litwy, ważnym aspektem staje się realizacja wspólnych projektów unijnych oraz bezpieczeństwo energetyczne. (LIetuvos žinios, ) Rządowi Litwy nie brakuje zdecydowania w projekcie nowej EA Były już minister energetyki Jarosław Niewierowicz udzielił wywiadu dla dziennika biznesowego Verlso žinios, w którym poruszył aktualia sektora energetycznego. Mówiąc o projekcie Elektrowni Atomowej Visaginas (EAV), stan tego projektu ocenił jako problematyczny spadek po poprzednim rządzie udział partnerów w projekcie nie był w żaden sposób zatwierdzony, także jako potężny cios określił wyniki referendum w sprawie projektu, którego w zasadzie nie było. Obecnie już została wykonana analiza projektu, spółki, które powinny podjąć decyzję w sprawie inwestycji, przedstawiły rządom swe pytania, została utworzona specjalna komisja pod kierownictwem premiera, która odpowiedziała na te pytania, raz na miesiąc odbywają się spotkania wysokich przedstawicieli Rady Bałtyckiej, na których dyskutuje się w sprawie praktycznych kwestii. Poza tym zostało podpisane memorandum z koncernem Hitachi. Na pytanie, czy jest wola polityczna w celu kontynuowania tego projektu, J. Niewierowicz stwierdził, że należy obalić mit o braku chęci czy zdecydowania rządu w kwestii ciągłości projektu. Oceńcie spuściznę: w formalnej rzeczywistości ani jednego uczestnika, cały ciężar finansowy, organizacyjny złożono na barki grupy Lietuvos energija i do tego wyniki referendum, w mojej opinii, najgorszy prezent, jaki poprzedni rząd mógł zostawić dla ciągłości tego projektu. Uwzględnijmy to, że i w obecnej koalicji są ludzie, którzy sądzą, że z tym tematem trzeba ostatecznie skończyć. Chociaż większość polityków znających sytuację, włączając premiera, doskonale rozumie, że po złożeniu projektu EAV w archiwum, pytanie o to jak będziemy produkować energię pozostanie bez odpowiedzi. powiedział J. Niewierowicz. Dodał też, że wierzy, iż rząd nie posiada innego wyjścia, jak realizować swój program, w którym zapisano, iż zostaną zrealizowane wszystkie projekty związane ze strategicznym celem synchronizacji systemu przesyłowego z systemem europejskim: łącza energetyczne, elektrownia jądrowa. J. Niewierowicz także poruszył sytuację na rynku gazowym. Podobnie jak na Litwie, niemiecki koncern E.On złożył ofertę sprzedaży posiadanych akcji łotewskich spółek gazowych. Eksperci szacują, że najpóźniej w październiku br. pojawi się oferta nabycia należących do E.On i Fortum akcji estońskich spółek gazowych. Na pytanie, czy Litwę powinno interesować nabycie przynajmniej części z nich, J. Niewierowicz stwierdził, że bez wątpliwości jest to w interesach Litwy, gdyż mowa idzie o regionalnym rynku gazowym i szczególnie ważnym elemencie łotewskiej infrastruktury magazynach gazu w Inčukalns. Możemy mówić o inwestycjach we własne magazyny, ale obecnie w naszym regionie tylko Łotwa posiada możliwości magazynowania gazu. Tym powinny być zainteresowane nie tylko Litwa i Łotwa, ale też Estonia z Polską, gdyż po zbudowaniu polsko litewskiego połączenia gazowego magazyny te staną się bardzo ważne dla systemu przesyłowego północno wschodniej Polski. - oświadczył J. Niewierowicz. Dodał także, że w tym kontekście Łotwa ma i, sądzę, dalej będzie miała całkowite wsparcie litewskiego rządu przy realizacji rozdzielenia działalności w sektorze gazowym. (Verslo žinios, ) PRZEMYSŁ, HANDEL Litewski drób powędruje do Hongkongu

5 5 Hongkong po trwających dwa lata negocjacjach zgodził się wpuścić na swój rynek litewski drób i wyroby drobiowe. W obliczu rosyjskiego embarga taka decyzja może otworzyć drzwi na o wiele większy rynek Chin. Musieliśmy udowodnić, że zarówno standardy kontroli państwowej, jak i standardy produkcji firm są zgodne z ich wymogami, z najwyższymi standardami bezpieczeństwa żywności stwierdził Jonas Milius, dyrektor Państwowej Inspekcji Żywności i Weterynarii. Wg niego, większość eksporterów drobiu czekało na tę decyzję, gdyż poprzez Hongkong łatwiej będzie wejść na rynek chiński. Certyfikaty weterynaryjne w sprawie eksportu do Hongkongu mięsa, jaj i produktów mlecznych są jeszcze uzgadniane. Wg danych statystycznych, wartość litewskiego eksportu do Hongkongu w I półroczu br. wyniosła 82,4 mln LTL, o 31 % więcej niż przed rokiem. Do najważniejszych pozycji w eksporcie należały: urządzenia elektryczne i części do nich (36,1 mln LTL), produkty pochodzenia zwierzęcego (4,7 mln LTL), produkty pochodzenia roślinnego (620 tys. LTL), gotowe artykuły żywnościowe, w tym napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe (1,6 mln LTL). (Lietuvos rytas, ) USŁUGI Umowa o wspólnym przedsiębiorstwie Rail Baltica zostanie podpisana w październiku Umowa o powołaniu wspólnego przedsiębiorstwa państw bałtyckich do budowy kolei Rail Baltica zostanie podpisana w pierwszej połowie października. Jak umawialiśmy się z partnerami, podpisanie umowy jest realne w pierwszej połowie października dla agencji BNS stwierdził rzecznik estońskiego Ministerstwa Gospodarki Rasmus Ruud. Poinformował także, że we wrześniu powstanie estońska spółka, która obejmie 1/3 udziałów we wspólnym przedsiębiorstwie. Litewski minister łączności Rimantas Sinkevičius stwierdził, że nie jest zachwycony taką decyzją Estonii i przypomniał, że nie tak dawno Estonia sama ponaglała Litwę, by przyspieszyła te procesy, gdyż trzeba jak najszybciej złożyć wniosek do KE o dofinansowanie projektu. Trudno powiedzieć, co o tym zadecydowało czy zmiany w KE i zmiana komisarzy, czy jakieś inne zmiany wewnętrzne, ale nie jestem zbyt zachwycony z tego powodu. Pamiętam tę sytuację, gdy estońska strona wypominała Litwie, że się spóźniamy, że hamujemy, że trzeba przyśpieszyć, złożyć wniosek dla KE. Jeżeli tak spojrzeć, to te wszystkie argumenty wypadałoby cofnąć z powrotem. powiedział dla BNS R. Sinkevičius. Litewski minister wcześniej miał nadzieję, że umowa zostanie podpisana w sierpniu, jednak nie uczyniono tego, gdyż Estonia nie powołała swojej spółki, która ma zostać udziałowcem wspólnego przedsiębiorstwa. Premier Algirdas Butkevičius niedawno wyrażał nadzieję, że umowa zostanie podpisana we wrześniu. (portal internetowy ru.delfi.lt, ) Powstał ranking agencji reklamowych państw bałtyckich Estońska spółka Best Marketing po raz pierwszy stworzyła ranking najlepszych agencji reklamowych w państwach bałtyckich. Ranking został oparty na podstawie nagród, otrzymanych przez agencję w ciągu ostatniego roku na festiwalach twórczych zarówno w kraju, jak i za granicą. Pierwsze dwa miejsca zajęły agencje z Litwy: Not Perfect Y&R Vilnius oraz Milk Agency. Kolejne trzy miejsca zajęły agencje z Estonii: Age McCann, Taevas Ogilvy oraz Utopia. Za najlepszą agencję na Łotwie została uznana DDB Latvija. (Verslo žinios, ) REGULACJE PRAWNE Bardziej prosta rejestracja płatnika VAT Jak poinformowała Państwowa Inspekcja Podatkowa, obecnie przy rejestracji nowej spółki w Rejestrze Osób

6 6 Prawnych można jednocześnie zarejestrować się jako płatnik VAT. Inspekcja podatkowa automatycznie otrzyma informację o zarejestrowaniu nowego przedsiębiorcy oraz wniosku rejestracji go jako płatnika VAT, a podjęta decyzja zostanie przekazana w ciągu 3 dni roboczych poprzez system elektroniczny inspekcji. Dotychczas mieszkaniec, chcąc zarejestrować nowe przedsiębiorstwo oraz zarejestrować je w rejestrze płatników VAT powinien był złożyć dwa odrębne wnioski do dwóch instytucji Rejestru Osób Prawnych oraz Państwowej Inspekcji Podatkowej. Teraz tego robić nie trzeba we wniosku o zarejestrowanie nowego przedsiębiorstwa w Rejestrze Osób Prawnych wystarczy zaznaczyć, że przedsiębiorstwo ma być zarejestrowane także jako płatnik VAT. (Verslo žinios, ) Opracowanie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wilnie na podstawie Litewskiej prasy ekonomicznej

7 7