Specyfikacja borówki amerykańskiej

Transkrypt

1 Strona 1 z 1 amerykańskiej Informacje ogólne na temat borówki amerykańskiej Borówka wysoka (Vaccinium corymbosum) znana jest u nas głównie pod nazwą borówka amerykańska. Gatunek Vaccinium obejmuje około 450 odmian na całym świecie. Borówka wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych, w Europie wyhodowano tylko cztery jej odmiany. Borówki to rodzina roślin kwitnących, naturalnie występująca w Ameryce Północnej i Azji wschodniej. Zwykle są krzakami o rozmiarach wahających się pomiędzy od 10cm do 4m wysokości. Ich liście mają kształt od owalnego po lancetowaty, długość od 1 do 8cm i szerokość od 0.5 do 3.5cm. Liście niektórych odmian są całoroczne, u innych opadają sezonowo Kwiaty borówki mają dzwonowaty kształt, barwę białą, bladoróŝową lub czerwoną, czasami z zabarwieniem zielonkawym. Owoce to jagody o średnicy od 5 do 16mm z "koroną" na końcu. Początkowo mają barwę bladozieloną, następnie purpurowo-czerwoną, by w końcu, dojrzewając, osiągnąć barwę niebieską lub ciemnopurpurową. Dojrzałe owoce borówki mają słodki smak o róŝnym stopniu kwaśności. Owoce borówki wyróŝniają się duŝymi zasobami cennych składników odŝywczych, co sprawia, Ŝe są cennym elementem zbilansowanej i zdrowej diety. Owoce borówki bogate są w mikro- i makroelementy, w szczególności wapń, fosfor i potas. Prowadzone nad borówką liczne badania naukowe wykazały obecność: znacznych ilości przeciwutleniaczy wielu substancji biologicznie czynnych związków antyoksydacyjnych enzymów obniŝających poziom cholesterolu. Substancje te zmniejszają zagroŝenie arteriosklerozą i chorobami serca. ObniŜają poziom niepoŝądanego cholesterolu LDL, zwiększają zaś zawartość korzystnego dla zdrowia HDL. Wysoka zawartość przeciwutleniaczy jest nieoceniona przy zapobieganiu wielu chorobom i stanowi element profilaktyki przeciwnowotworowej. Borówka ma takŝe korzystny wpływ na wzrok. Zarówno spoŝywanie jej owoców, jak i stosowanie zewnętrzne zalecane jest dla osób, których wzrok naraŝony jest na długotrwałe obciąŝenie kierowców, osób pracujących przy komputerze, pracowników precyzyjnych. Ekstrakt z borówki stosowany jest w wielu popularnych kroplach mających przynosić ulgę zmęczonym oczom.

2 Strona 2 z 1 Zawartość składników odŝywczych w owocach borówki (wartości mogą się róŝnić w zaleŝności od odmiany) Składnik Zawartość woda 82,3 % wartość energetyczna 62,0 kcal białko 0,7 g tłuszcze 0,5 g węglowodany 15,3 g błonnik 2,7 g wapń 15,0 mg fosfor 13,0 mg Ŝelazo 1,0 mg sód 1,0 mg potas 81,0 mg witamina A 100,0 j.m. tiamina (wit. B1) 0,03 mg ryboflawina (wit. B2) 0,06 mg niacyna (wit. B3) Odmiany borówki amerykańskiej Borówka amerykańska ma około 450 odmian na całym świecie, jednak w Europie wyhodowano tylko cztery jej odmiany. W naszej firmie jest uprawiane kilka z nich. PoniŜej prezentujemy wybrane odmiany wraz z informacją o czasie owocowania. Aurora Elliot Bluecrop Brigitta (Brygitta) Blue Chandler Chanticleer Collins Darrow

3 Strona 3 z 1 Draper Duke Earliblue Jersey Liberty Puru Reka Rubel Toro Odmiany wygłuszoną czcionką uprawiane są w naszej firmie. A oto krótka charakterystyka odmian: Aurora Najpóźniej dojrzewająca odmiana. Jagody tej odmiany dojrzewają 7?10 dni po odmianie Elliott. Plonuje obficie i równomiernie. Owoce średniej wielkości lub duŝe, niebieskie, nieco cierpkie. Krzew lekko rozłoŝysty, silnie rosnący. W naszych warunkach raczej wymaga szklarniowania ze względu na bardzo późny termin owocowania. Bluecrop Odmiana uwaŝana jest za najwartościowszą, najczęściej sadzoną na świecie. Bardzo plenna. Owocuje przez około 30 dni, od połowy lipca. Owoce wydawane przez tą odmianę są duŝe, kuliste, lekko spłaszczone. Barwa owoców zwykle jest jasnoniebieska. Odmiana uwaŝana za bardzo smaczną. Skórka owocu jest mocna, wyjątkowo pęka w czasie długotrwałych deszczów. Owoce zgrupowane są w duŝe grona o wyrównanej wielkości i luźnej strukturze. RównieŜ pokrój krzewu jest luźny, a przy silnym owocowaniu pędy mogą kłaść się na ziemię. Wtedy takŝe wymagają podwiązywania. Zebrane owoce odmiany bluecrop doskonale nadają się do transportu i dobrze go znoszą nawet przy długim czasie przewozu. Brigitta (Brygitta) Blue Odmiana wyhodowana i wyselekcjonowana w Australii, wprowadzona do uprawy w roku Rozpoczyna dojrzewanie w 2 tygodnie po odmianie Bluecrop. Plenna. Jej owoce są średniej wielkości lub duŝe, kuliste, z silnym nalotem woskowym. Smak owoców jest lekko kwaskowaty. Zebrane jagody dobrze znoszą przechowywanie. Krzew rośnie bardzo silnie i ma pokrój wzniesiony, lekko rozłoŝysty. NaleŜy uwaŝać na tę odmianę w kwestii temperatury - jej australijskie pochodzenie oznacza większe wymagania cieplne, a w czasie mrozów nie w pełni zdrewniałe pędy mogą przemarznąć. Chandler Odmiana amerykańska, wprowadzona w 1994 roku. WyróŜnia się długim okresem dojrzewania i zbioru jagód? od 4 do 6 tygodni. Plenna, wydaje owoce bardzo duŝe,

4 Strona 4 z 1 jasnoniebieskie. Krzew rośnie silnie, pędy ma wzniesione i dobrze rozgałęzione. Chanticleer Odmiana powstała w miejscowości Weymouth, w stanie New Jersey (USA). Wprowadzona do uprawy w roku Kwitnie po odmianie Weymouth. Owoce są średniej wielkości, jasnoniebieskie, jędrne, lekko kwaskowate, o przyjemnym aromacie. Krzew rośnie średnio silnie, pędy ma wzniesione. WraŜliwa na przymrozki. Collins Odmiana stara, wprowadzona do uprawy w roku NaleŜy do tak zwanych siedmiu olbrzymów, czyli odmian wielkoowocowych. Odmiana średnio plenna. Owoce podobne wielkością jak u Earliblue, jędrne, aromatyczne, słodkie z posmakiem lekko kwaśnym, zebrane w grona przeciętnej wielkości, nieco zbite. Krzew silnie rosnący, o wzniesionych pędach, stosunkowo odporny na mróz. Darrow Odmiana ta owocuje od połowy sierpnia przez około 3 tygodnie. Jest średnio plenna, co jednak rekompensują jej owoce - bardzo duŝe, lekko spłaszczone, jędrne, słodkowinne, bardzo smaczne. Odmiana o charakterze ewidentnie deserowym. Wzrost krzewu jest dość słaby, krzew ma luźny pokrój. Wymaga dobrych warunków siedliskowych. Jest to jedna z trudniejszych w uprawie odmian. Draper Odmiana amerykańska, wprowadzona do uprawy w 2004 roku, o średniej porze dojrzewania? kilka dni przed odmianą Bluecrop. Bardzo plenna, wydaje jagody duŝe, jasnoniebieskie, wyjątkowo jędrne, bardzo aromatyczne, o mocnej skórce, zebrane w luźnych gronach. Owoce dobrze znoszą zbiór mechaniczny, długo się przechowują. Krzewy są silne, pędy wzniesione.powróć Duke Odmiana wczesna, zaczyna owocować około 10 dni przed odmianą Bluecrop. Bardzo plenna. Owoce są zróŝnicowanej wielkości, pierwsze bardzo duŝe, późniejsze średnie. Kształt owoców okrągły, barwa jasnoniebieska. Dzięki wysokiej twardości bardzo dobrze znoszą przechowywanie i transport. Pędy krzewu sztywne, wzniesione, wzrost bardzo silny. Earliblue Odmiana bardzo wczesna, dość plenna. Owoce o kształcie lekko spłaszczonym, jasnoniebieskie, dość jędrne, smaczne i aromatyczne, o zróŝnicowanej wielkości - pierwsze bardzo duŝe, potem mniejsze, a na końcu małe. Owoce niestety bardzo lubiane przez ptaki. Krzew rośnie silnie, pędy wzniesione, dość gęsty. Odmiana sprawdzająca się w regionach bardziej naraŝonych na przymrozki dzięki wysokiej wytrzymałości na mróz.

5 Strona 5 z 1 Jersey Jedna z najstarszych (i najbardziej znanych) amerykańskich odmian borówki. Dojrzewa późno. W smaku średniej wielkości, kuliste owoce przypominają leśne jagody. Aromat słodko-winny. Owoce zebrane są w grona. Bardzo dobrze sprawdzają się w przetworach, nie nadają się natomiast do długotrwałego transportu. Krzew rośnie bardzo silnie. Ta odmiana wymaga intensywnego cięcia. Liberty Późno dojrzewająca odmiana, wprowadzona do uprawy w 2003 roku. Jagody są średniej wielkości lub duŝe, jasnoniebieskie, bardzo jędrne, smaczne, lekko kwaskowate. Dojrzewa tuŝ przed odmianą Elliott. Krzew rośnie silnie, pędy ma wzniesione, nieco rozkładające się, i zwisające pędy owoconośne. Pędy i pąki kwiatowe dobrze znoszą wahania temperatury a nawet mrozy do?25 stopni Celsjusza. Puru Reka Rubel Toro Średnio wczesna Odmiana pochodząca z Nowej Zelandii. Wydaje owoce duŝe, wyrównanej wielkości, dość smaczne i jedrne, dzięki czemu dobrze znoszą one transport. Krzew średnio silnie rosnący. Ma grube pędy i bardzo duŝych liściach. Wczesna, bardzo plenna odmiana. Niestety ma tendencje do drobnienia owoców. Owoce lekko spłaszczone, smak słodko-winny. Krzew o pokroju luźnym, kulistym rośnie dość silnie i wymaga dość znacznego cięcia. Jedna z najstarszych odmian. Późno dojrzewa, plonuje równomiernie. Owoce małe, o silnie zabarwionym miąŝszu, zebrane są w luźnych gronach.. Smak niezbyt atrakcyjny, ale znajdują zastosowanie w przetwórstwie. Dobrze znoszą mechaniczny zbioru. Owoce tej odmiany mają duŝą pojemność przeciwutleniającą, cenną w diecie współczesnego człowieka. Krzew średnio silnie rosnący, o wzniesionych pędach. Odmiana amerykańska, wprowadzona do uprawy w 1987 roku. Owoce bardzo duŝe, jędrne, zebrane w długich gronach przypominających nieco winogrona. Barwa matowoniebieskie. Zaleca się pierwszy zbiór ręczny, a dopiero następne? mechaniczne. UwaŜana za najlepszą ze wszystkich odmian borówki o podobnej do odmiany Bluecrop porze dojrzewania. Krzew rośnie silnie, pędy ma sztywne, wzniesione. Jest stosunkowo odporny na mróz. Uprawa borówki amerykańskiej Borówka amerykańska cieszy się duŝym powodzeniem jako roślina uprawna. Często jednak ogrodnicy amatorzy zniechęcają się sądząc, Ŝe uprawa borówki jest trudna. Nie jest to jednak prawdą.

6 Strona 6 z 1 Borówka amerykańska jest rośliną o bardzo specyficznych wymaganiach glebowych, znacznie róŝniących się od wymagań pozostałych roślin sadowniczych. Niedopełnienie nawet jednego z nich spowoduje niepowodzenie w uprawie. NaleŜy zwrócić uwagę na przygotowanie stanowiska. Gleba powinna być lekka (piaszczysta) o ph w KCL 3,5-4,5 zawierająca dość duŝo próchnicy (ok. 10%). Poziom wody gruntowej powinien wynosić cm. W praktyce trudno jest wszystkie te warunki spełnić, dlatego trzeba glebę przygotowywać sztucznie. Pod kaŝdy krzew naleŝy wykopać dołek o głębokości ~ 40 cm i średnicy cm. Do dołka wsypać kwaśny torf i wymieszać go z glebą. Na wierzch moŝna posypać trocinę sosnową, aby utrudnić parowane wody. Jeśli gleba, na której chcemy uprawiać borówkę ma zbyt wysokie ph ~ 6 i więcej, dołek, do którego wsypujemy torf, naleŝy wyłoŝyć folią, a do samego torfu naleŝy dodać kory sosnowej i leśnej ziemi. Borówka ma bardzo niskie wymagania pokarmowe K mgk/100 g gleby, P - 2 mgp/loog gleby, Mg - 3 mg Mg/ 100g. NaleŜy uwaŝać, aby rośliny nie przenawozić. MoŜna równieŝ stosować nawozy wieloskładnikowe w ilości zalecanej na opakowaniu. Wskazane jest przed posadzeniem wykonać analizę gleby. Borówka wraŝliwa jest na brak azotu, który moŝna dawać w postaci siarczanu amonu lub saletry amonowej. Krzewy sadzimy w rozstawie ok. 1 m w rzędzie i 2,5-3,5 m między rzędami w zaleŝności od sposobu uprawy. NaleŜy zwrócić uwagę na wymagania wilgotnościowe borówki JeŜeli krzewy są sadzone jesienią, to ilość wilgoci w glebie nie zmusza nas do podlewania. Natomiast jeŝeli sadzimy wiosną trzeba koniecznie pilnować, aby rośliny miały cały czas wilgotne podłoŝe. Dlatego powinniśmy podlewać wiosną i latem minimum 2x w tygodniu. PoniewaŜ borówka jest rośliną wieloletnią (w Polsce rosną plantacje 351etnie, które są w bardzo dobrym stanie) naleŝy co roku stosować cięcie. W pierwszych 4 latach robimy tzw. cięcie sanitarne, tzn. usuwanie pędów chorych i słabych. Natomiast po 5 roku, oprócz cięcia sanitarnego, wycinamy pędy zagęszczające się wzajemnie, stare bez przyrostów jednorocznych. Najlepszy termin cięcia, to wczesna wiosna (luty, marzec) przed ruszeniem wegetacji. Zbiór jagód rozpoczyna się w lipcu i w zaleŝności od odmiany, moŝe trwać do pierwszych przymrozków. Owoce są bardzo zdrowe. Nie zawierają tłuszczu, ani cholesterolu. 250g świeŝych owoców pokrywa połowę dziennej dawki wit. C dla osoby dorosłej. Barwnik znajdujący się w skórce tzw. antocjan to bardzo silny antyutleniacz, który poprawia krąŝenie krwi, przeciwdziała zmęczeniu oczu, jest pomocny w leczeniu cukrzycy. Inne związki zawarte w borówce mają działanie antynowotworowe, zmniejszają poziom cholesterolu, a duŝa ilość drobnych nasion bardzo dobrze wpływa na pracę układu pokarmowego.

7 Strona 7 z 1 Wymagania glebowe Wymagania borówki dotyczące gleby są dosyć specyficzne. Nieco podobne są do innych roślin tej rodziny np. rododendronów. Borówka amerykańska dla udanej uprawy wymaga gleby lekkiej, wilgotnej i kwaśnej. Jest płytko ukorzeniona, wymaga zatem podlewania w czasie okresów o mniejszej wilgotności. Wskaźnik ph 3,5-4,5 zawartość próchnicy ~10% Zalecany poziom poziom wody gruntowej cm zawartość fosforu zawartość potasu 1,5-2 mg / 100 g gleby 3-5 mg 100 g gleby zawartość magnezu 2,5-4 mg /100 g gleby PowyŜsze wymagania moŝna spełnić na wiele sposobów. Najprostszy to uprawa na glebie z natury kwaśnej - na przykład terenach niegdyś zalesionych drzewami iglastymi. W wypadku gdy gleba nie jest odpowiednio kwaśna, naleŝy ją uzdatnić np. przy uŝyciu torfu kwaśnego. Sadzenie Krzewy borówki amerykańskiej sadzimy w odstępach 2-2,5 metra. MoŜna sobie pozwolić na zwiększenie tego odstępu, jednak nie powinien on być mniejszy. Borówka amerykańska do zapylenia potrzebuje innego krzewu, stąd zaleca się sadzenie krzewów w grupach. Sadząc róŝne odmiany borówki wysokiej moŝemy wydłuŝyć okres w jakim będziemy cieszyć się plonami za sprawą róŝnych terminów owocowania. Odmiana Sunrise, Earlyblue, Duke Spartan, Bluejay, Patriot Termin owocowania od połowy lipca po połowie lipca Nelson, Berkeley, Bluecrop do połowy sierpnia Darrow, Elliott do początku września Pielęgnacja Borówki nie przycinamy po posadzeniu. Pierwsze cięcie korekcyjne wykonujemy na roślinie po czterech latach. Do tego czasu tniemy tylko gałązki uschnięte lub chore. NawoŜenie W wypadku niewystarczającej kwaśności gleby naleŝy stosować nawoŝenie kwaśnymi nawozami np. siarczanem amonu, lub specjalnymi nawozami do roślin kwaśnolubnych np. Agrecol. NaleŜy jednak zwrócić uwagę, aby nie przenawozić. NawoŜenie naleŝy prowadzić co 10 dni od kwietnia do końca czerwca.

8 Strona 8 z 1