Jak pomóc dziecku wybrać zawód i szkołę

Transkrypt

1 Jak pomóc dziecku wybrać zawód i szkołę Szanowni Państwo! Wkrótce Państwa dzieci będą składać dokumenty do szkół ponadgimnazjalnych. Najbliższy czas warto więc wykorzystać na zbieranie informacji, rozmowy i przemyślenia, tak, aby decyzja o wyborze szkoły i zawodu była jak najbardziej trafna, aby nie popełnić błędu. Co doradzić dziecku w tak skomplikowanej rzeczywistości, jak ta, w której żyjemy? Pytanie może budzić zaniepokojenie o przyszłość Waszych dzieci. Dlatego też należy podejść do rozwiązania tego problemu w sposób przemyślany (metodyczny). Najgorsze bowiem, co możemy zrobić, to powiedzieć naszemu dziecku rób co chcesz, to twój wybór, to twoja przyszłość". Bo jeśli nam - dorosłym trudno odnaleźć się w tej sytuacji, to tym bardziej trudno naszym, nieletnim przecież jeszcze, dzieciom. Po pierwsze ustalmy w rozmowie z naszym dzieckiem, jak długo pragnie ono jeszcze uczyć się 3 lata - szkoła zawodowa, 4 lata - technikum, 5 lat - liceum + studium policealne, 8/9 lat - liceum i studia w wyższej uczelni.

2 Uwzględnijmy także nasze możliwości finansowania edukacji dziecka (nauka wszak kosztuje, a system kształcenia w Polsce umożliwia obywatelom łączenie pracy zawodowej i nauki - szkoły dla dorosłych, wieczorowy i zaoczny system nauki i studiowania). Kryterium, jakie powinniśmy wziąć pod uwagę są dotychczasowe postępy szkolne naszego syna czy córki. Jeśli nasze dziecko dobrze radziło sobie z nauką w szkole podstawowej i gimnazjum, chętnie zaglądało do podręczników, a może odnosiło jakieś ponadstandardowe sukcesy szkolne (udział w konkursach, olimpiadach, szczególna aktywność społeczna na rzecz klasy lub szkoły, itp.), to prawdopodobne jest, że dłuższa ścieżka kształcenia nie będzie dla niego zbyt obciążająca, a podjęte działania zostaną skutecznie doprowadzone do celu. Jeśli natomiast nasze dziecko raczej z trudem radziło sobie z nauką, nie przejawiało większego zainteresowania szkołą, preferowało bardziej gry komputerowe, uprawianie sportu lub kontakty z rówieśnikami niż ślęczenie nad podręcznikami, to może lepiej, aby na tym etapie swojej kariery edukacyjnej pomyślało o szybkiej ścieżce kształcenia - szkole zawodowej. Zawsze przecież w przyszłości istnieje możliwość uzupełnienia wykształcenia, podniesienia kwalifikacji, a nawet zdobycia nowego zawodu. Kiedy uznać, że nasze dziecko dobrze radzi sobie z nauką? Średnia ocen w granicy 4,0 dla dziewcząt i 3,7 dla chłopców już świadczyć może o potencjalnych możliwościach uczenia się (dziewczynki są w okresie rozwojowym przypadającym na etap nauki w gimnazjum bardziej pilne, odpowiedzialne i dojrzałe społecznie niż chłopcy, stąd oczekiwanie wyższej średniej). Po drugie - musimy podjąć decyzje, w jakiego typu szkole będzie kontynuować naukę - szkole zawodowej, technikum, liceum profilowanym, liceum ogólnokształcącym.

3 Od tego bowiem zależy plan naszego dalszego działania, a mianowicie: Jeśli nasze dziecko wybiera liceum ogólnokształcące musi zadecydować, do której z istniejących szkół złożyć dokumenty oraz jaki profil klasy wybrać. Informacje o szkołach dostępne są na specjalnych stronach internetowych oraz w ulotkach opracowywanych i upowszechnianych przez poszczególne szkoły m.in. w czasie spotkań przedstawicieli tych szkół z uczniami gimnazjów. Bogatym źródłem informacji są od kilku lat Targi Edukacyjne. Inną formą zapoznania się ofertą szkoły i samą placówką są Dni Otwartej Szkoły. W drodze na Dni Otwarte można też ocenić, jak wygląda dojazd do danej szkoły, ile zajmuje czasu droga do szkoły i do domu, ile będą kosztować bilety miesięczne komunikacji miejskiej i podmiejskiej. Jeśli chodzi o wybór profilu klasy w liceum ogólnokształcącym, to najlepszym kryterium decyzyjnym jest analiza ocen szkolnych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na przedmioty, z których uczeń otrzymywał najwyższe oceny, na przestrzeni kilku kolejnych lat. Wysokie oceny z danych przedmiotów wskazują bowiem najczęściej na szczególne zainteresowania daną dziedziną wiedzy oraz na łatwość przyswajania informacji z tej konkretnej dziedziny. Jeśli nasze dziecko wybiera liceum profilowane musi podobnie jak w przypadku kandydata do liceum ogólnokształcącego zebrać wszystkie możliwe informacje o szkołach. Ważne jest uzyskanie precyzyjnych informacji na temat tego, co kryje się pod nazwą danego profilu Przykładowe profile: mechantroniczny, zarządzanie informacją, kształtowanie środowiska, profil socjalny, gospodarczousługowy. Należy także pamiętać (część młodzieży ma z tym niestety kłopot), że liceum profilowane nie przygotowuje do zawodu (tak jak w przeszłości tzw. licea zawodowe), lecz jedynie ukierunkowuje młodzież pod względem zainteresowań. Po ukończeniu liceum profilowanego w celu zdobycia zawodu konieczne jest kontynuowanie nauki w szkole policealnej. Można wybrać wyższą uczelnię lub podjąć naukę w zupełnie innym kierunku (zawodzie) niż profil liceum. Szkoły tego typu powinni wybierać uczniowie o przynajmniej częściowo wykrystalizowanych zainteresowaniach.

4 Aby pomóc dziecku określić własne zainteresowania warto porozmawiać z nim na temat tego co lubi robić, jakiego rodzaju czynności związane nauką i dniem codziennym sprawiają mu najwięcej przyjemności i radości. Można też skorzystać z pomocy doradcy zawodowego w szkole lub poradni psychologicznopedagogicznej, który przy pomocy specjalnych testów oceni zainteresowania Państwa dziecka i doradzi najbardziej adekwatny do nich profil dalszego kształcenia. Jeśli Państwa syn lub córka decydują się na kontynuowanie nauki w technikum lub szkole zawodowej oprócz wszystkich wymienionych wcześniej kroków (zbieranie informacji o szkołach, rozpoznanie swoich zainteresowań) konieczne jest dodatkowo przyjrzenie się" jego uzdolnieniom i tzw. preferencjom zawodowym. Konieczna jest także wnikliwa ocena stanu zdrowia dziecka. Wybór technikum lub szkoły zawodowej związany jest bezpośrednio z wyborem zawodu, a w toku nauki obowiązuje praktyka zawodowa na stanowiskach pracy. Podobnie jak w przypadku LO i LP i tu istnieje możliwość dalszego kształcenia się, nawet w innym, często odległym" zawodzie. Czym są uzdolnienia i jak je u mojego dziecka rozpoznać? Nie wystarczy tu jedynie ocena postępów szkolnych. Uzdolnienia przejawiają się czynnościach na przykład: uzdolnienia wzrokowo-przestrzenne ujawniają się na lekcjach: - geometrii (rysunki figur, rzuty figur),

5 - geografii (orientacja na mapie), - plastyki (rysunek martwej natury), - w czasie wycieczek w terenie (orientacja w terenie), itp.; uzdolnienia językowe ujawniają się w takich czynnościach jak: - pisanie wypracowań, - omawianie lektur szkolnych, - tłumaczenie tekstów na język obcy, - załatwianie spraw przez telefon, itp.; uzdolnienia plastyczne ujawniają się poprzez: - umiejętność dekoracji pokoju, - dobór kolorystyczny ubioru, - staranność rysunków wykonywanych na lekcjach biologii i geografii - staranność sporządzanych wykresów i schematów, - ciekawe prace plastyczne wykonywane na przedmiocie sztuka, itd. Preferencje zawodowe to skłonność człowieka do pracy w określonym środowisku zawodowym, wykonywania określonych czynności, posługiwania się określonymi narzędziami pracy. Kształtują się wraz z rozwojem osobowości (duży wpływ na ich ukształtowanie wywiera środowisko wychowawcze dziecka), ale też w pewnym stopniu związane są z typem układu nerwowego - są zatem w dużym stopniu niezmienne w ciągu całego życia człowieka. Współcześnie ocenia się, że preferencje zawodowe mogą dotyczyć następujących obszarów aktywności zawodowej: praca z techniką, praca badawcza, praca z wytworami artystycznymi, praca z ludźmi, praca polegająca na zarządzaniu i kierowaniu, praca urzędnicza, praca z techniką - maszyny, urządzenia, budowa, naprawa, obsługa maszyn i urządzeń, praca w fabrykach, na budowach, w zakładach poligraficznych, spożywczych, itp.

6 praca badawcza - książki, teorie, koncepcje naukowe, prowadzenie wykładów i badań, praca w instytutach badawczych i laboratoriach, praca naukowa na uczelniach, itp. praca z wytworami artystycznymi - komponowanie, malowanie, granie ról, pisanie powieści, krytyka sztuki, historia sztuki, projektowanie budynków, reklama, dekoracja wnętrz, kształtowanie środowiska, projektowanie ubiorów, kosmetyka, fryzjerstwo, krawiectwo, itp. praca z ludźmi - pomaganie, doradzanie, świadczenie usług, takie zawody jak: lekarz, pielęgniarka, psycholog, sprzedawca, kelner, opiekunka dziecięca, pracownik socjalny, itp.) praca polegająca na zarządzaniu i kierowaniu - menedżer, prawnik, przedstawiciel handlowy, właściciel firmy, itp. praca urzędnicza - praca z danymi, liczbami, statystykami, zawody: ekonomista, bankowiec, pracownik administracji terenowej i zakładowej, geodeta, informatyk, księgowa, sekretarka, itp. Mówi się także o podziale zawodów na zawody związane z 1.techniką, 2.danymi, 3.ludźmi i 4.przyrodą. Najprostszym sposobem ustalenia preferencji zawodowych naszego dziecka jest rozmowa z nim na temat tego, w jakim środowisku chciałoby pracować w przyszłości (np. fabryka, biuro, praca na powietrzu) oraz jakie czynności chciałoby wykonywać (obsługa maszyn, pomoc ludziom, świadczenie usług ludziom, opieka nad zwierzętami i przyrodą, praca z danymi, prowadzenie prac badawczych, zarządzanie biznesem, tworzenie dzieł o walorach artystycznych, itp.). Koniecznie musimy zwrócić uwagę jaki jest stan zdrowia naszego dziecka. Chodzi tu o wszelkiego typu przewlekłe schorzenia somatyczne (choroby przewlekłe, schorzenia narządu wzroku, słuchu, ruchu). Każda przewlekła choroba somatyczna wiąże się z reguły z szeregiem przeciwwskazań zdrowotnych, uniemożliwiających naukę i wykonywanie zawodu Przykładowo: przeciwwskazanie do ciężkiej pracy fizycznej, do wykonywania pracy w pozycji wymuszonej, do pracy na wysokości, do pracy przy maszynach w ruchu, do pracy precyzyjnej, do pracy narażającej na środki toksyczne lub alergeny, do pracy wykonywanej w zmiennych warunkach klimatycznych Rodzic dziecka przewlekle chorego somatycznie, zgłaszając się do poradni psychologicznopedagogicznej powinien zabrać ze sobą komplet dokumentów poświadczających stan zdrowia, dotychczasowy przebieg leczenia oraz rokowania medyczne. W przypadku dzieci poważnie chorych (przy istnieniu wielu ograniczeń zdrowotnych) poradnia może wydać opinię do szkoły ponadgimnazjalnej zapewniającą preferencje w rekrutacji.

7 Podsumowanie: JAK WSPIERAĆ DZIECKO W PODJĘCIU DECYZJI ZAWODOWEJ? KROK 1 - USTAL WSPÓLNIE Z DZIECKIEM JAK DŁUGO ZAMIERZA SIĘ JESZCZE UCZYĆ. Kryterium 1- Dotychczasowe postępy szkolne. Kryterium 2 - Sytuacja finansowa rodziny. KROK 2 - USTAL WSPÓLNIE Z DZIECKIEM W JAKIEGO TYPU SZKOLE ZAMIERZA KONTYNUOWAĆ NAUKĘ /liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, szkoła zawodowa). LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE - Którą szkołę wybrać? - Jaki profil klasy wybrać? Kryterium 1 - Postępy w nauce, wynik egzaminu końcowego w gimnazjum. Kryterium 2 - Wrażenie na temat szkoły i panującej w niej atmosfery. Kryterium 3 - Odległość szkoły od miejsca zamieszkania. Kryterium 4 - Przedmioty, z których dziecko ma najlepsze oceny. LICEUM PROFILOWANE - Jaki profil wybrać? Kryteria 1, 2, 3, 4, (jak wyżej). Kryterium 5 - Zainteresowania dziecka (Co lubi robić? Co robi chętnie?). TECHNIKUM I SZKOŁA ZAWODOWA - Jaki zawód wybrać? Kryteria 1, 2, 3, 4, 5, (jak wyżej). Kryterium 6 - Uzdolnienia dziecka (Co robi dobrze?). Kryterium 7 - Preferencje zawodowe dziecka (Skłonności zawodowe). Kryterium 8 - Stan zdrowia dziecka (Przeciwwskazania zdrowotne). KROK 3 - BĄDŹ NA BIEŻĄCO W SPRAWACH REKRUTACJI DO SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ SWOJEGO DZIECKA

8