PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z OPERONEM CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA

Transkrypt

1 KOD UCZNIA WPISUJE UCZEŃ PESEL UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY dysleksja PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z OPERONEM CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 12 stron (zadania 1 29). Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi. 2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i PESEL. 3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. 4. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem/atramentem. Nie używaj korektora. 5. Zaznaczając odpowiedzi w części karty przeznaczonej dla zdającego, zamaluj A pola do tego przeznaczone. Błędne zaznaczenie otocz kółkiem A i zaznacz właściwe. 6. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane i oceniane. GRUDZIEŃ 2011 Czas pracy: 60 minut Powodzenia! Liczba punktów do uzyskania: 30 Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON. Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione.

2 Historia i wiedza o społeczeństwie Ilustracja do zadania 1. Zadanie 1. (0 1) Na ilustracji przedstawiono A. cerkiew. B. bazylikę. C. meczet. D. synagogę. Zadanie 2. (0 1) W którym szeregu zapisano w poprawnej kolejności nazwy religii, zaczynając od tej religii, która pojawiła się na świecie najwcześniej, kończąc na tej, która pojawiła się najpóźniej? A. judaizm, islam, chrześcijaństwo B. islam, judaizm, chrześcijaństwo C. judaizm, chrześcijaństwo, islam D. chrześcijaństwo, islam, judaizm Zadanie 3. (0 1) Który władca Polski przyjął chrzest jako pierwszy? A. Mieszko I B. Bolesław Chrobry C. Mieszko II D. Bolesław Śmiały 2 N4294_GMPE_Hist i WOS_ark1.indd :30

3 Historia i wiedza o społeczeństwie Zadanie 4. (0 1) Polski książę wraz ze swym dworem przyjął chrzest z rąk misjonarzy A. bizantyńskich. B. niemieckich. C. węgierskich. D. czeskich. Zadanie 5. (0 1) Koronacja pierwszego króla Polski odbyła się w A. IX wieku. B. X wieku. C. XI wieku. D. XII wieku. Zadanie 6. (0 1) W państwie pierwszych Piastów o losie poddanych decydował władca. Państwo to było monarchią A. patrymonialną. B. konstytucyjną. C. absolutną. D. stanową. Ilustracja do zadania 7. Zadanie 7. (0 1) Na drzwiach gnieźnieńskich przedstawiono sceny A. mitologiczne. B. ze Starego Testamentu. C. z turniejów rycerskich. D. z życia św. Wojciecha. 3 N4294_GMPE_Hist i WOS_ark1.indd :30

4 Historia i wiedza o społeczeństwie Zadanie 8. (0 1) Przykładem stylu gotyckiego w architekturze jest budowla przedstawiona na ilustracji A. B. C. D. Zadanie 9. (0 1) W którym szeregu podano wyłącznie elementy charakterystyczne dla stylu romańskiego? A. grube, kamienne mury, niewielkie otwory okienne B. bogato zdobione portale, mury wykonane z cegły C. okna z witrażami i rozety, proste kształty brył D. wysokie, strzeliste wieże, małe, wąskie okna 4 N4294_GMPE_Hist i WOS_ark1.indd :30

5 Zadanie 10. (0 1) Unia polsko-litewska zawarta w 1385 roku A. zakończyła konflikty Polski z Krzyżakami. B. zdecydowanie osłabiła pozycję Polski w regionie. C. nie miała większego znaczenia w stosunkach Polski z zakonem krzyżackim. D. zapewniła Polsce sprzymierzeńca w walce z Krzyżakami. Mapa do zadań 11., 12. i 13. S upsk S upia Wis a Gdaƒsk Malbork 25 VII 19 IX 1410 Zatoka Gdaƒska Z a l e w Kiszpork Elblàg W i Ê l a n y Moràg Brunsberga (Braniewo) Królewiec Olsztyn Frydlàd I awa 0 50 km L i t e w s k i e Niemen GRODNO Warta Brda Âwiecie Che mno Koronowo 1410 Bydgoszcz Toruƒ pokój 1411 Królestwo zaj ta w 1409 Inowroc aw w 1411 do Polski Polskie BrzeÊç Dobrzyƒ Je ewo Kujawski Gniezno P ock Âroda Wielkopolanie Noteç Ko o Grudziàdz Kurz tnik Kutno Grunwald Bzura 15 VII 1410 Dzia dowo Nibork (Nidzica) Wkra Czerwiƒsk Ma opolanie Warszawa Narew Bug Litwini, Rusini i Tatarzy Drohiczyn W i e K s i s t w o i e l k BIA YSTOK obszar nale àcy do zakonu krzy ackiego ruchy wojsk polskich ruchy polskich oddzia ów wydzielonych miejsca koncentrowania si oddzia ów polskich obleganie Malborka przez wojska polskie ruchy wojsk krzy ackich ruchy krzy ackich oddzia ów BrzeÊçwydzielonych miejsca koncentrowania si oddzia ów krzy ackich Pro Zadanie 11. (0 1) Działania wojenne przedstawione na mapie toczyły się w latach A B C D Kalisz ÓDè Zadanie 12. (0 1) Skutkiem wojny, której dotyczy mapa, było odzyskanie przez Polskę A. Kujaw. B. Pomorza Gdańskiego. C. Warmii. D. ziemi dobrzyńskiej. 5

6 Zadanie 13. (0 1) Oceń prawdziwość zdań. Wstaw znak X w odpowiednie miejsce tabeli Oblężenie Malborka zakończyło się sukcesem wojsk polskich W bitwie pod Grunwaldem przeciwko Krzyżakom u boku Polaków walczyli też Litwini i Rusini. Prawda Fałsz Tablica genealogiczna do zadania 14. Pukower ( ok. 1294) wielki książę litewski Giedymin ( 1341) wielki książę litewski Jawnuta ( po 1366) wielki książę litewski Olgierd ( 1377) wielki książę litewski Kiejstut ( 1382) książę trocki Władysław Jagiełło ( 1434) wielki książę litewski, król Polski Świdrygiełło ( 1452) książę podolski, wołyński, czernihowski, wielki książę litewski Witold ( 1430) wielki książę litewski Zygmunt ( 1440) wielki książę litewski Władysław III Warneńczyk ( 1444) król Polski i Węgier Kazimierz IV Jagiellończyk ( 1492) wielki książę litewski, król Polski Władysław II ( 1516) król Czech Jan Olbracht ( 1501) król Polski Zofia ( 1512) żona Fryderyka Hohenzollerna Aleksander ( 1506) wielki książę litewski, król Polski Zygmunt I Stary ( 1548) wielki książę litewski, król Polski Fryderyk ( 1503) arcybiskup gnieźnieński Kazimierz ( 1484) święty patron Litwy Ludwik ( 1526) król Czech i Węgier Albrecht Hohenzollern ( 1568) wielki mistrz zakonu krzyżackiego Zygmunt II August ( 1572) wielki książę litewski, król Polski Izabela ( 1559) żona Jana Zapolyi, króla Węgier Katarzyna Jagiellonka ( 1583) żona Jana III Wazy, króla Szwecji Anna Jagiellonka ( 1596) królowa Polski, żona Stefana Batorego 6

7 Zadanie 14. (0 1) Na podstawie drzewa genealogicznego oraz własnej wiedzy oceń prawdziwość zdań. Wstaw znak X w odpowiednie miejsca tabeli Ostatnim królem z dynastii Jagiellonów był Zygmunt August Albrecht Hohenzollern był wnukiem Kazimierza Jagiellończyka Zygmunt Stary panował w pierwszej połowie XV wieku. Prawda Fałsz Tekst do zadań 15. i 16. Nagle zostaje zapowiedzianych dwu heroldów prowadzonych pod osłoną rycerzy polskich celem uniknięcia zaczepek. [...] Wyszli oni z wojska wrogów, niosąc w rękach obnażone miecze, bez pochew, domagając się przyprowadzenia ich przed oblicze króla. [...] Król polski Władysław, zobaczywszy ich, przekonany, jak też i było, że przychodzą z jakimś nowym, niezwykłym poselstwem, [...] wysłuchuje poselstwa heroldów. Ci, oddawszy jako tako honory królowi, przedstawiają treść swego poselstwa po niemiecku (Jan Mężyk służył za tłumacza) w następujących słowach: Najjaśniejszy królu! Wielki mistrz pruski Ulryk posyła tobie i twojemu bratu [...] przez nas tu obecnych posłów dwa miecze, ku pomocy, byś z nim i z jego wojskami mniej się ociągał i odważniej, niż to okazujesz, walczył, a także żebyś się dalej nie chował i pozostając dalej w lasach i gajach, nie odwlekał dalej walki. [...]. Tyle heroldowie. [...] Głupie to, zaiste, było oświadczenie i nie przystało ich regule. [Postąpili tak], jak gdyby byli przekonani, że los i to, co każdemu w tym dniu przeznaczone zostało, jest zależne od ich planów i jest w ich mocy. A król Władysław, wysłuchawszy pełnych pychy i zuchwalstwa słów posłów krzyżackich, przyjął miecze z ich rąk i bez gniewu i jakichkolwiek niechęci, lecz zalany łzami odpowiada heroldom bez namysłu, z dziwną tylko, jakby z nieba daną pokorą, cierpliwością i skromnością. Źródło: Zadanie 15. (0 1) Przedstawione w tekście zdarzenie rozegrało się przed bitwą pod A. Chojnicami. B. Płowcami. C. Grunwaldem. D. Świecinem. Zadanie 16. (0 1) Autor tekstu A. sympatyzuje ze stroną krzyżacką. B. jest krytyczny wobec mało stanowczej postawy króla. C. dostrzega zalety zarówno polskiego króla, jak i Krzyżaków. D. wyraża dezaprobatę dla zuchwałości krzyżackich posłów. Zadanie 17. (0 1) Polskim królem, któremu książę Albrecht złożył hołd lenny w 1525 roku, był A. Aleksander Jagiellończyk. B. Zygmunt Stary. C. Zygmunt August. D. Kazimierz Jagiellończyk. 7

8 Teksty do zadań 18. i 19. A. Ze studiów nad szkołą rosyjską w Polsce w drugiej połowie XIX w. Lekcje się kończą Uradowany chłopiec zarzuca tornister z książkami na plecy i, wybrawszy towarzysza idącego z nim w jedną stronę, wraca do domu. W bramie szkolnej, widząc już przed sobą ulicę, rozmawia najswobodniej, gdy naraz wyskakuje zaczajony za bramą organ władzy szkolnej i chwyta go za rękę, mówiąc: Jeszcześ nie przestąpił progu gimnazjum, a mówisz już po polsku! Wracaj do kozy!... Polska w latach Wybór tekstów źródłowych do nauczania historii, pod red. A. Galosa, Warszawa 1987, s. 17. B. Rola Krakowa w budzeniu życia narodowego Za czasów niewoli Kraków był długi czas źródłem narodowego pokrzepienia. Przy wzmożeniu ucisku udawały się do niego ze Śląska pielgrzymki pobożnych, z Poznańskiego wycieczki inteligencji. [...] To słońce naszej przeszłości, świecące tak jasno w Krakowie, łączyło swoje promienie z ciepłotą ogniska naszej kultury rozwijającej się tam bądź co bądź swobodniej. Na to słońce i do tego ogniska trzeba było zawieźć, chociaż na krótki czas, młodzież z zaboru pruskiego, ona tych promieni i tego ciepła potrzebowała koniecznie, aby nie skarleć i nie zobojętnieć pod względem narodowym. Polska w latach Wybór tekstów źródłowych do nauczania historii, pod red. A. Galosa, Warszawa 1987, s Zadanie 18. (0 1) W obu tekstach zasugerowano, że w okresie rozbiorów ziem polskich celem represji było wynarodowienie A. młodzieży. B. artystów. C. katolików. D. inteligencji. Zadanie 19. (0 1) Z tekstu B wynika, że Polacy żyjący w zaborze pruskim A. obawiali się występować przeciw narzuconemu prawu. B. znaleźli sposoby na podtrzymywanie uczuć narodowych. C. cierpliwie czekali na ustępstwa władz zaborczych. D. nie odczuwali negatywnych skutków germanizacji. Zadanie 20. (0 1) Największą swobodą cieszyła się ludność polska z terenów zaboru A. rosyjskiego i części pruskiego. B. pruskiego i austriackiego. C. wyłącznie austriackiego. D. jedynie rosyjskiego. 8

9 Wykresy do zadań 21. i 22. Częstotliwość korzystania z internetu 9,6% 6,0% 2,3% 59,4% codziennie lub prawie codziennie kilka razy w tygodniu 22,7% raz na tydzień od jednego do kilku razy w miesiącu rzadziej niż raz na miesiąc Internauci w grupach wiekowych [%] [wiek internautów] Źródło: Zadanie 21. (0 1) Raz w tygodniu z internetu korzysta A. połowa Polaków. B. co czwarta badana osoba. C. jedna na dziesięć osób. D. największy procent badanych. Zadanie 22. (0 1) Wśród polskich internautów największy odsetek stanowią A. emeryci. B. uczniowie. C. osoby w średnim wieku. D. osoby kończące karierę zawodową. 9

10 Zadanie 23. (0 1) Kto nadaje obywatelstwo polskie cudzoziemcowi, który zamieszkuje legalnie w Rzeczypospolitej co najmniej 5 lat? A. Sejm B. Senat C. Prezydent RP D. wojewoda Zadanie 24. (0 1) Zasada równości w prawie wyborczym umożliwia A. oddanie przez obywatela głosu na wybranego kandydata. B. kandydowanie na stanowisko przez każdego obywatela. C. bezpośrednie uczestnictwo każdego obywatela w wyborach. D. oddanie takiej samej liczby głosów przez każdego obywatela. Zadanie 25. (0 2) Które z podanych grup są w Polsce mniejszościami narodowymi, a które mniejszościami etnicznymi? Wstaw znak X w odpowiednie kratki. A. Ormianie B. Litwini C. Łemkowie D. Niemcy E. Tatarzy Mniejszości narodowe Mniejszości etniczne A / B / C / D / E A / B / C / D / E Zadanie 26. (0 1) W procesie tworzenia ustaw w Rzeczypospolitej Polskiej muszą uczestniczyć A. Sejm, Prezydent RP, Rada Ministrów. B. Senat, Prezydent RP, Rada Ministrów. C. Sejm, Senat, Prezydent RP. D. Sejm, Senat, Rada Ministrów. Zadanie 27. (0 1) Oceń prawdziwość zdań. Wstaw znak X w odpowiednie miejsca tabeli Polski parlament składa się z Sejmu i Senatu Sejm jest wybierany na pięcioletnią kadencję Posiedzenia Sejmu zwołuje Marszałek Sejmu. Prawda Fałsz 10

11 Zadanie 28. (0 1) Do kompetencji Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej należy A. stwierdzanie ważności wyborów parlamentarnych. B. uchwalanie projektu budżetu państwa. C. kierowanie pracami Rady Ministrów. D. zarządzanie wyborów do Sejmu i Senatu. Zadanie 29. (0 1) W Polsce badaniem zgodności ustaw z konstytucją zajmuje się A. Trybunał Konstytucyjny. B. Minister Sprawiedliwości. C. Trybunał Stanu. D. Sąd Najwyższy. 11

12 BRUDNOPIS (nie podlega ocenie) 12