Bibliometria czyli jak nas liczą nie tylko w bibliotece

Transkrypt

1 Bibliometria czyli jak nas liczą nie tylko w bibliotece Marzena Dziołak Biblioteka Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Bożena Ratajczak Biblioteka Państwowej Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej W Opolu

2 1. Wstęp akty prawne MNiSW. 2. Bibliometria wskaźniki bibliometryczne. 3. Kto nas liczy, jakie publikacje, na podstawie jakich źródeł? 4. Źródła danych bibliometrycznych rekomendowane przez MNiSW. 5. Agregatory danych biblioteczne systemy bibliograficznobibliometryczne. 6. Biblioteka sojusznik naukowca, bank informacji. 7. POL-on zintegrowany system informacji o szkolnictwie wyższym. PLAN PREZENTACJI

3 Ustawa z dnia 18 marca 2011 roku o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Dz. U. nr 84 poz Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Dz. U. 2003, nr 65, poz Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 września 2011 r. w sprawie kryteriów oceny osiągnięć osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego. Dz. U nr 196 poz Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 września 2011 r. w sprawie szczegółowego trybu i warunków przeprowadzania czynności w przewodach doktorskich, w postępowaniu habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora. Dz. U. 2011, nr 204, poz Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania kategorii naukowej jednostkom naukowym. Dz. U. 2012, poz Komunikat MNiSW z dnia r. w sprawie wykazu czasopism naukowych. REGULACJE PRAWNE MNiSW

4 Komunikat nr 3/2012 Centralnej Komisji w sprawie wzorów wykazów dorobku habilitacyjnego dla poszczególnych obszarów wiedzy. Komunikat Nr 4/2009 Centralnej Komisji - w sprawie analizy bibliometrycznej kandydatów do habilitacji i tytułu profesora. Regulamin przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w zakresie projektów badawczych, staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora oraz stypendiów doktorskich, określony uchwałą Rady Narodowego Centrum Nauki nr 90/2013 z dnia 12 grudnia 2013 r. Procedury i regulaminy oceny pracowników nauki obowiązujące w poszczególnych uczelniach. PROCEDURY I WYTYCZNE INSTYTUCJI PODLEGŁYCH MNiSW

5 W uczelniach i w naukowych karierach pracowników wszechobecne terminy: liczba publikacji, cytowania, Indeks Hirscha, Impact Factor, Index Copernicus, punktacja MNiSW / KBN. Rok 2013

6 Źródłem informacji o systemie ewaluacji i awansach naukowych są regulacje prawne ministerstwa - dokumenty te akcentują wykorzystanie metod ilościowych i wskaźników bibliometrycznych, tak w ocenie jednostek naukowych, jak i pracowników nauki. W obecnie stosowanych modelach ewaluacji dorobku naukowego przeważają systemy skwantyfikowane bibliometryczne, a ocena ilościowa dorobku leży u podstaw większości analiz. Fala krytycznej polemiki w czasopismach, w naukowej blogosferze i forach naukowych. Trudno wyrokować, czy i w jaki sposób dyskusja środowiska wpłynie na zmianę zasad oceny nauki. Jednym z głównych efektów działalności naukowej, podlegających pracom naukometryczno-ewaluacyjnym jest dorobek publikacyjny, będący wynikiem prac naukowo-badawczych. SYSTEMY EWALUACJI

7 Zbiór metod matematycznych i statystycznych stosowanych do analizy literatury naukowej oraz do badania stanu i tendencji rozwojowych piśmiennictwa. Bibliometria posługuje się wskaźnikami ilościowymi produktywności naukowej. BIBLIOMETRIA

8 Aktywność publikacyjna pracowników nauki oceniana jest najczęściej za pomocą : wskaźnika Impact Factor, (Index Copernicus) liczby cytowań, indeksu Hirscha, liczby i rodzaju publikacji, punktów ministerialnych. WSKAŹNIKI BIBLIOMETRYCZNE

9 Wskaźnik oddziaływania czasopisma. Jest ilorazem łącznej liczby cytowań artykułów z dwóch lat do sumy wszystkich artykułów jakie czasopismo opublikowało w ciągu dwóch lat pomiarowych. Wartości IF można użyć do porównywania względnej wagi danego czasopisma w stosunku do innego z tej samej dziedziny prestiż czasopisma. Informacje o wartości IF ułatwić mogą / powinny podjęcie decyzji o aplikowaniu o opublikowanie własnego artykułu w określonym czasopiśmie. Obliczany jest tylko dla czasopism zindeksowanych i analizowanych w bazie Journal Citation Reports (JCR) udostępnianej na platformie Web of Knowledge firmy Thomson Reuters. Sumaryczny IF suma IF czasopism, w których autor publikował. Jest niezbędnym elementem oceny dorobku naukowego osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego i tytułu profesora. IMPACT FACTOR

10 Strona Journal Citation Reports Źródło IF Czasopisma z obszaru nauk ścisłych Czasopisma z obszaru nauk społecznych JCR SCIENCE EDITION

11 Czasopismo polskie z najwyższym IF Obliczanie IF Wartość IF JCR SCIENCE EDITION

12 Określa ile razy publikacja została zacytowana w innych pracach naukowych. Może odnosić się do: pojedynczej publikacji, całego dorobku autora, dorobku jednostki naukowej. Sumaryczna liczba cytowań jest niezbędnym elementem oceny dorobku naukowego osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego i tytułu profesora. Liczba cytowań dla danego autora uzyskiwana poprzez ich sumowanie nie daje oceny prac cytowanych. Czasami na sumaryczną liczbę cytowań składa się tylko kilka wysoko cytowanych publikacji. Liczba ta nie mówi więc nic o jakości, jest tylko wskaźnikiem ilościowym. Sumaryczną liczbę cytowań czerpać można z baz referencyjnych Web of Science (WoS) i Scopus oraz ogólnie dostępnego źródła Google Scholar Citations i programu Publish or Perish (PoP). LICZBA CYTOWAŃ

13 Łączy liczbę publikacji i liczbę cytowań. Wskazuje wagę oddziaływania dorobku publikacyjnego autora. Określany jako liczba h publikacji, których liczba cytowań c jest równa lub większa h. Indeks Hirscha równy 3 oznacza, że wśród wszystkich publikacji danej osoby znajdują się trzy, z których każda była cytowana minimum po 3 razy. Obliczany może być na podstawie danych z baz referencyjnych Web of Science (WoS) i Scopus oraz ogólnie dostępnego źródła Google Scholar Citations i narzędzia Publish or Perish (PoP). H-indeks to niezbędny element oceny dorobku naukowego osoby starającej się o nadanie tytułu doktora habilitowanego i tytułu profesora. INDEKS HIRSCHA

14 Źródło Źródło cytowań i i Indeksu indeksu Hirscha Hirscha publikacje wszystkie cytowania bez autocytowań h-index WEB of SCIENCE

15 Źródło cytowań i indeksu Hirscha cytowania h-index publikacje SCOPUS

16 Źródło cytowań i indeksu Hirscha h- index publikacje cytowania PUBLISH OR PERISH

17 Punktacja za publikacje naukowe przyznawana jest w ocenie parametrycznej jednostkom naukowym, a nie poszczególnym naukowcom (Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania kategorii naukowej jednostkom naukowym. Dz. U. 2012, poz. 877) Jednak trudno jest oddzielić indywidualną pracę i jej ocenę od oceny jednostki. To poszczególni naukowcy przynoszą punkty jednostkom, stąd częsty znak równości pomiędzy obiema punktacjami. Ministerialny, krajowy system punktowania publikacji i ich kwalifikacji do oceny dorobku naukowego jest jednoznaczny, natomiast wewnętrzne systemy oceny publikacji pracowników czy jednostek uczelni bądź instytutu naukowo-badawczego mogą się różnić od wytycznych ministerialnych. PUNKTACJA MINISTERIALNA

18 L.p. Typ publikacji Ilość punktów 1 Publikacja w czasopiśmie naukowym wymienionym w części A wy-kazu MNiSW czasopisma z IF 2 Publikacja w czasopiśmie naukowym wymienionym w części B wykazu MNiSW czasopisma bez określonego IF 3 Publikacja w czasopiśmie naukowym wymienionym w części C wykazu MNiSW czasopisma zindeksowane w bazie ERIH 4 Publikacja w innym zagranicznym czasopiśmie naukowym, w języku podstawowym w danej dyscyplinie naukowej lub językach: angielskim, niemieckim, francuskim, hiszpańskim, rosyj-skim lub włoskim (o objętości co najmniej 0,5 arkusza wydawniczego) 5 Autorstwo monografii naukowej w języku podstawowym w danej dyscyplinie naukowej lub w językach: angielskim, niemieckim, francuskim, hiszpańskim, rosyjskim lub włoskim 6 Autorstwo monografii naukowej w języku polskim (jeżeli język polski nie jest językiem pod-stawowym w danej dyscyplinie naukowej) lub w języku innym niż języki: angielski, niemie-cki, francuski, hiszpański, rosyjski lub włoski 7 Autorstwo rozdziału w monografii naukowej w języku podstawowym w danej dyscyplinie naukowej lub w językach: angielskim, niemieckim, francuskim, hiszpańskim, rosyjskim lub włoskim 8 Autorstwo rozdziału w monografii naukowej w języku polskim (jeżeli język polski nie jest ję-zykiem podstawowym w danej dyscyplinie naukowej) lub w języku innym niż języki: angiel-ski, niemiecki, francuski, hiszpański, rosyjski lub włoski 9 Redakcja naukowa monografii wieloautorskiej w języku podstawowym w danej dyscyplinie naukowej lub w językach: angielskim, niemieckim, francuskim, hiszpańskim, rosyjskim lub włoskim 10 Redakcja naukowa monografii naukowej wieloautorskiej w języku polskim (jeżeli język polski nie jest językiem podstawowym w danej dyscyplinie naukowej) lub w języku innym niż: an-gielski, niemiecki, francuski, hiszpański, rosyjski lub włoski pkt 25 pkt 20 pkt 5 pkt 4 pkt 5 pkt 4 pkt GRUPA NAUK HUMANISTYCZNYCH i SPOŁECZNYCH

19 L.p. Typ publikacji Ilość punktów 1 Publikacja w czasopiśmie naukowym posiadającym współczynnik wpływu Impact Factor (IF), znajdującym się w bazie Journal Citation Reports (JCR), wymienionym w części A wy-kazu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego 2 Publikacja w czasopiśmie naukowym nieposiadającym współczynnika wpływu 1-10 Impact Factor (IF), wymienionym w części B wykazu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego 3 Publikacja w recenzowanych materiałach z konferencji międzynarodowej, uwzględnionej w Web of Science. Liczba punktów odpo-wiada najwyżej punktowanej publikacji w czasopiśmie naukowym krajowym nieposiadającym współczynnika wpływu Impact Factor (IF), wymienionym w części B wykazu Ministra Nauki i Szkol-nictwa Wyższego 10 pkt 4 Autorstwo monografii naukowej w językach: angielskim, niemieckim, francuskim, hiszpań-skim, rosyjskim lub włoskim 25 pkt 5 Autorstwo monografii naukowej w języku polskim 20 pkt 6 Autorstwo rozdziału w monografii naukowej w językach: angielskim, niemieckim, francu-skim, hiszpańskim, rosyjskim lub włoskim 5 pkt 7 Autorstwo rozdziału w monografii naukowej w języku polskim 4 pkt 8 Redakcja naukowa monografii naukowej wieloautorskiej w językach: angielskim, niemieckim, francuskim, hiszpańskim, rosyjskim lub włoskim 5 pkt 9 Redakcja naukowa monografii naukowej wieloautorskiej w języku polskim 4 pkt GRUPA NAUK ŚCISŁICH I INŻYNIERSKICH ORAZ NAUK O ZDROWIU

20 KTO NAS OCENIA, JAKIE PUBLIKACJE, NA PODSTAWIE JAKICH WSKAŹNIKÓW i ŹRÓDEŁ?

21 Zaawansowana polityka zarządzania informacją restrukturyzacja serwisów informacyjnych. Naukometria, Bibliometria, Webometria. Nowe miejsce bibliotek w komunikacji naukowej i środowisku naukowym własnej uczelni czy instytutu. Nowoczesne technologie i narzędzia naukometryczne i bibliometryczne dla rosnących potrzeb oceny potencjału publikacyjnego. Nowe kierunki badań i praktyk webometrycznych. DZIAŁALNOŚĆ BIBLIOMETRYCZNA W BIBLIOTEKACH NAUKOWYCH

22 Podstawę przeprowadzania wszelkich analiz bibliometrycznych stanowią liczba i rodzaj publikacji. Agregatory danych Biblioteczne bazy bibliograficzno-bibliometryczne są lokalnymi agregatorami danych o aktywności publikacyjnej konkretnych jednostek i ich pracowników. W bazach rejestrowane są: książki, referaty konferencyjne, prace w publikacjach zbiorowych, artykuły w wydawnictwach ciągłych, prace redakcyjne, dokumenty elektroniczne, varia: prace niepublikowane, recenzje, streszczenia, doniesienia konferencyjne, przedmowy, prace doktorskie, habilitacyjne, itp. BAZY BIBLIOGRAFICZNO - BIBLIOMETRYCZNE

23 W zależności od potrzeb i przyjętych zasad, każdemu rekordowi bibliograficznemu przypisane mogą być: charakterystyka formalna i merytoryczna dokumentu, punktacja ministerialna, wskaźnik IF, IC punktacja wewnętrzna obowiązująca w danej uczelni. Lokalne bazy dorobku naukowego umożliwiają wprowadzanie danych o indeksowaniu w innych bazach i umieszczanie linków do pełnych tekstów. Agregatory danych BAZY BIBLIOGRAFICZNO - BIBLIOMETRYCZNE

24 Agregatory danych wskaźniki indeksowanie w bazach link Rekord bazy: Bibliografia publikacji pracowników PSW w Białej Podlaskiej. System Expertus. bin/expertus.cgi BAZY BIBLIOGRAFICZNO - BIBLIOMETRYCZNE

25 Tak zindeksowane dane, uzupełnione o wartość indeksu Hirscha i liczbę cytowań pozwalają na otrzymanie pełnego obrazu dorobku publikacyjnego oraz wagi jego oddziaływania w środowisku naukowym, a także umożliwiają wygenerowanie analizy bibliometrycznej, w zależności od zdefiniowanych potrzeb. Agregatory danych Dane zindeksowane w bazie stają się jednym z komponentów instytucjonalnych ocen pracowników i jednostek organizacyjnych. Pozwalają na tworzenie rankingów. Wyniki bibliotecznej analizy bibliometrycznej macierzystej uczelni pomocne są w przyznawaniu środków finansowych na staże i stypendia naukowe, projekty badawcze, nagrody oraz niezbędne w awansie zawodowym i naukowym. BAZY BIBLIOGRAFICZNO - BIBLIOMETRYCZNE

26 Agregatory danych Analiza bibliometryczna dorobku publikacyjnego pracownika. System Expertus. bin/expertus2.cgi BAZY BIBLIOGRAFICZNO - BIBLIOMETRYCZNE

27 Agregatory danych Ranking jednostek PSW za rok System Expertus. bin/expscore.cgi BAZY BIBLIOGRAFICZNO - BIBLIOMETRYCZNE

28 Warunkiem niezbędnym rzetelnej analizy jest kompletność publikacji zindeksowanych w bazie. Jeżeli na linii bibliotekarz pracownik nauki komunikacja przebiegała będzie prawidłowo, kompletność tę można osiągnąć. Synergia działań przynieść może obu stronom wiele satysfakcji. Bibliotekarze dysponując odpowiednimi źródłami informacji, narzędziami i metodami wyszukiwania oraz wiedzą i kompetencjami, są naturalnymi sojusznikami naukowców w ich pracy. BIBLIOTEKARZE SOJUSZNIKAMI NAUKOWCÓW

29 Bibliotekarze przewodnikami: w labiryncie parametryzacyjno-bibliograficzno-bibliometrycznym, po strukturze i zawartości baz danych, po alternatywnych do Web of Science źródłach pozyskiwania informacji, w strategii budowania indywidualnej polityki publikowania. Bibliotekarze twórcami: dedykowanych naukowcom baz dorobku naukowego, banków informacji potrzebnych w pracy dydaktycznej i naukowej. BIBLIOTEKARZE PRZEWODNIKAMII TWÓRCAMI

30 BANK INFORMACJI NA WWW

31 Polska Bibliografia Naukowa (PBN) system informacji o dorobku naukowców i jednostek naukowych oraz czasopism naukowych w Polsce. PBN to bibliografia naukowa i repozytorium, umożliwiająca deponowanie pełnych tekstów publikacji na różnych licencjach. Pol-index polska baza cytowań czasopism ubiegających się o ocenę w ramach ministerialnej listy B. Na podstawie danych zgromadzonych w systemie POL-index, obliczany będzie Polski Współczynnik Wpływu. Oba moduły umożliwiają import metadanych z lokalnych systemów bibliotecznych i wydawniczych, a także bezpośrednie wprowadzanie danych z poziomu strony WWW, także indywidualnie. Krajowy system informacji o dorobku publikacyjnym SYSTEM POL-on MNiSW

32 Liczba zindeksowanych artykułów PULS UCZELNI W PBN

33 LISTA ZINDEKSOWANYCH ARTYKUŁÓW W PBN

34 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ.