INFORMACJA O KARTACH PŁATNICZYCH

Transkrypt

1 Narodowy Bank Polski Departament Systemu Płatniczego INFORMACJA O KARTACH PŁATNICZYCH IV KWARTAŁ 2009 r. Warszawa, marzec 2010 r.

2 SPIS TREŚCI Karty płatnicze strona 3 Karty płatnicze w podziale na rodzaje, wg sposobu rozliczania transakcji strona 3 Karty debetowe strona 4 Karty kredytowe strona 4 Karty obciążeniowe strona 5 Karty płatnicze w podziale na rodzaje, wg technologii zapisu danych strona 6 Transakcje z wykorzystaniem kart płatniczych strona 8 Transakcje bezgotówkowe strona 9 Transakcje w bankomatach strona 12 Transakcje w punktach handlowo-usługowych strona 13 Podsumowanie strona 16 Załącznik nr 1 Załącznik nr 2 Załącznik nr 3 Załącznik nr 4 Załącznik nr 5 Załącznik nr 6 Załącznik nr 7 Załącznik nr 8 Karty płatnicze: Liczba wyemitowanych kart w podziale na karty debetowe, kredytowe oraz obciążeniowe według danych z banków - w kolejnych kwartałach od 2006 roku Karty płatnicze: Liczba transakcji dokonanych poszczególnymi typami kart według danych z banków - w kolejnych kwartałach od 2007 roku Karty płatnicze: Liczba transakcji dokonanych poszczególnymi typami kart według danych z banków - w kolejnych kwartałach od 2007 roku Karty płatnicze: Wartość transakcji dokonanych poszczególnymi typami kart według danych z banków - w kolejnych kwartałach od 2007 roku Karty płatnicze: Liczba transakcji (transakcje bezgotówkowe oraz transakcje w bankomatach) - w kolejnych kwartałach od 2005 roku Wartość transakcji przeprowadzonych przy użyciu kart płatniczych (w tym transakcji bezgotówkowych oraz transakcji w bankomatach) - w kolejnych kwartałach od 2005 roku na podstawie danych z banków Liczba i wartość transakcji przeprowadzonych przy użyciu kart płatniczych (w tym transakcji gotówkowych) - w kolejnych kwartałach od 2005 roku na podstawie danych z banków Dane o liczbie i wartości operacji rejestrowanych przez agentów rozliczeniowych na przestrzeni kolejnych kwartałów od 2005 roku Strona 2

3 KARTY PŁATNICZE Według stanu na koniec grudnia 2009 r., na polskim rynku znajdowało się w obiegu 33,4 mln kart płatniczych (wykres nr 1). Od października do grudnia 2009 r. liczba wydanych kart płatniczych zwiększyła się o 915 tys., co w porównaniu do stanu z końca września 2009 r. stanowiło wzrost o 2,8%. Natomiast porównując stan z grudnia 2009 r. do grudnia 2008 r., liczba kart płatniczych na rynku polskim zwiększyła się o 10,3%. Wykres nr Liczba kart płatniczych w Polsce w okresie 2008Q4 2009Q4 mln kart +2,7% +2,1% +2,3% +2,8% ,3 mln 31,1 mln 31,7 mln 32,5 mln 33,4 mln 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 Wykres nr 2. Struktura wydanych kart wg poszczególnych systemów (stan na koniec grudnia 2009 r.) 66,7% 3,0% 30,3% VISA MasterCard Pozostałe Pozycję dominującą na rynku polskim nadal utrzymuje system VISA, do którego należy 66,7% wydanych w Polsce kart płatniczych, natomiast drugie miejsce z ponad 30,3% udziałem w rynku zajmuje MasterCard (wykres nr 2). Karty płatnicze w podziale na rodzaje, wg sposobu rozliczania transakcji Strukturę wydanych kart w podziale na karty debetowe, kredytowe i obciążeniowe na koniec IV kwartału 2009 r. prezentuje wykres nr 3. Mimo, że liczebność poszczególnych kategorii podlega zmianom, to ich udział w rynku pozostaje podobny w kolejnych kwartałach. Tak jak we Strona 3

4 wcześniejszych okresach, wśród wydanych kart największy udział mają karty debetowe (65,8%), a drugą pozycję zajmują karty kredytowe (33,1%). Wykres nr 3.. Struktura wydanych kart w podziale na karty debetowe, kredytowe i obciążeniowe (stan na koniec grudnia 2009 r.) 1,1% 33,1% 65,8% liczba kart debetowych: 22 mln szt. liczba kart kredytowych: 11 mln szt. liczba kart obciążeniowych: 373 tys. szt. Szczegółowe dane dotyczące liczby wyemitowanych kart płatniczych w poszczególnych kwartałach na przełomie 3 lat prezentuje załącznik nr 2. Karty debetowe Karty debetowe charakteryzują się tym, iż umożliwiają dokonywanie zakupów lub wypłatę gotówki tylko do wysokości środków zgromadzonych na rachunku bankowym. Wszystkie transakcje wykonywane przy użyciu kart debetowych są autoryzowane tzn. że przy każdym użyciu karty sprawdzana jest autentyczność, status oraz dostępność środków zgromadzonych na rachunku. Karty debetowe, jako produkt o najwyższym poziomie bezpieczeństwa, są wydawane przez większość banków standardowo do każdego otwieranego rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego. Na przestrzeni ostatnich kwartałów potwierdza się stała tendencja wzrostu liczby kart debetowych na rynku polskim (wykres nr 4). W IV kwartale 2009 r. liczba kart debetowych osiągnęła łączną wielkość 22 mln szt. Równocześnie, bardziej dynamiczny wzrost innych rodzajów kart wpłynął na spadek udziału kart debetowych w rynku kart płatniczych z 66,6% do 65,8%. Wykres nr 4. Liczba kart debetowych w okresie 2008Q4 2009Q4 +2,5% +2,0%. +1,1% +1,7% 20,5 mln 21,0 mln 21,4 mln 21,6 mln 22,0 mln 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 Strona 4

5 Karty kredytowe Drugie pod względem powszechności są karty kredytowe. Są to karty umożliwiające posiadaczowi skorzystanie z oferowanego przez bank kredytu (do wyznaczonego przez bank limitu). Posiadacz karty samodzielnie podejmuje decyzję o terminie spłaty w ramach czasookresu wyznaczonego przez bank i spłaca zadłużenie dokonując przelewów lub wpłat gotówkowych na rachunek karty. Tak więc, posiadanie karty kredytowej nie wiąże się z koniecznością otwarcia rachunku bieżącego w banku. Ze względu na możliwość swobodnego dysponowania środkami w obrębie przyznanego limitu kredytowego, popularność tego instrumentu płatniczego jest coraz większa. Liczba kart kredytowych systematycznie wzrasta. Na przestrzeni ostatnich sześciu lat, liczba wyemitowanych przez banki kart kredytowych wzrosła aż 9-krotnie. Liczba kart kredytowych wydanych w IV kwartale 2009 r. w porównaniu do III kwartału 2009 r. wzrosła o 5,4% i wyniosła 11 mln szt. (wykres nr 5). Odnotowano także wzrost udziału kart kredytowych w rynku kart płatniczych z poziomu 32,2% do 33,1%. Wykres nr 5. Liczba kart kredytowych w okresie 2008Q4 2009Q4 +3,2% +2,6% +5,2% +5,4% 9,4 mln 9,7 mln 10,0 mln 10,5 mln 11,0 mln 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 Karty obciążeniowe Karty obciążeniowe (zwane charge ) pozwalają na korzystanie z przyznanego limitu kredytowego przyznawanego przez bank w ramach rachunku bieżącego. Posiadacz karty obciążeniowej rozlicza się z bankiem w określonym w umowie terminie (zazwyczaj raz w miesiącu). Na przestrzeni ostatnich kwartałów potwierdza się tendencja spadkowa, jeśli chodzi o ilość wydawanych kart obciążeniowych i tak w IV kwartale 2009 r. liczba kart obciążeniowych wynosiła 373 tys. szt. i w porównaniu do III kwartału 2009 r. zmniejszyła się o 4,0% (wykres nr 6). W IV kwartale 2009 r. odnotowano także spadek udziału kart obciążeniowych w rynku kart płatniczych z 1,2% do 1,1%. Strona 5

6 Wykres nr 6. Liczba kart obciążeniowych w okresie 2008Q4 2009Q4 Informacja o kartach płatniczych - IV kwartał 2009 r. -2,2% -1,6% -2,5% -4,0% 414 tys. 405 tys. 399 tys. 389 tys. 373 tys. 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 Karty płatnicze w podziale na rodzaje, wg technologii zapisu danych Karty płatnicze wyemitowane w Polsce są w przeważającej większości kartami wyposażonymi wyłącznie w pasek magnetyczny. Na koniec grudnia 2009 r. udział tego typu kart w rynku kart płatniczych wynosił 75,7% (tabela nr 1). Tabela nr 1. Struktura kart w podziale wg technologii zapisu danych w III i IV kwartale 2009 r. LICZBA KART PŁATNICZYCH 2009Q3 2009Q4 Karty z paskiem magnetycznym ,6% udział w ogólnej liczbie 77,4% 75,7% Karty z paskiem magnetycznym oraz mikroprocesorem ,6% udział w ogólnej liczbie 22,3% 24,0% Karty wirtualne ,9% udział w ogólnej liczbie 0,25% 0,26% Karty z mikroprocesorem ,6% udział w ogólnej liczbie 0,05% 0,05% RAZEM: ,8% Strona 6

7 W IV kwartale 2009 r. liczba kart wyposażonych w pasek magnetyczny wyniosła 25,3 mln szt. i w porównaniu do poprzedniego kwartału wzrosła o 0,6% (wykres nr 7). Natomiast zmalał udział, tego rodzaju kart, w ogólnej liczbie wydanych kart z poziomu 77,4% do 75,7%. Wykres nr 7. Liczba kart z paskiem magnetyczny w okresie 2007Q1 2009Q4 26 mln szt. 25,3 mln 25,3 mln ,0 mln Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Dynamicznie rośnie liczba emitowanych przez banki kart duo, czyli wyposażonych zarówno w pasek magnetyczny, jak i mikroprocesor. Kart tego typu jest obecnie na rynku około 8,0 mln szt. (wykres nr 8), co daje udział w rynku na poziomie 24,0%. W porównaniu do kwartału poprzedniego ilościowo nastąpił wzrost tego typu kart o 10,6%. Wykres nr 8. Liczba kart z paskiem magnetyczny i z mikroprocesorem w okresie 2007Q1 2009Q mln szt. 2 mln 4,9 mln 8,0 mln Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Strona 7

8 Od 2004 roku na rynku polskim występują również tzw. karty wirtualne, przeznaczone przede wszystkim do dokonywania płatności w Internecie (ewentualnie innych płatności dokonywanych bez fizycznego przedstawienia karty). Na koniec IV kwartału 2009 r. kart wirtualnych w Polsce było 86,6 tys. szt., a ich liczba systematycznie wzrasta i w porównaniu do poprzedniego kwartału odnotowano wzrost ich liczby o 7,9%. TRANSAKCJE Z WYKORZYSTANIEM KART PŁATNICZYCH W IV kwartale 2009 r., według danych z banków, przeprowadzono przy użyciu kart płatniczych 366 mln transakcji (gotówkowych oraz bezgotówkowych). W porównaniu do poprzedniego kwartału odnotowano wzrost o 2,3% (wykres nr 9). Szczegółowe dane dotyczące liczby oraz wartości transakcji dokonanych kartami w kolejnych kwartałach od 2007 r. prezentują załączniki nr 3 i 4. Wykres nr 9. Liczba transakcji kartami w okresie 2008Q4 2009Q mln transakcji +11,1% +1,5% +2,3% ,3% mln 318 mln 353 mln 358 mln 366 mln Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 W IV kwartale 2009 r. przeważająca większość transakcji tj. 85,6% była dokonywana kartami debetowymi. Mniej liczne były transakcje dokonywane kartami kredytowymi (13,3%) oraz kartami obciążeniowymi (1,1%) wykres nr 10. Wykres nr 10. Struktura liczby przeprowadzonych transakcji przy użyciu kart debetowych, kredytowych i obciążeniowych w IV kwartale 2009 r. 85,6% 13,3% liczba transakcji przy użyciu kart debetowych liczba transakcji przy użyciu kart kredytowych liczba transakcji przy użyciu kart obciążeniowych 1,1% Strona 8

9 W IV kwartale 2009 r. przy użyciu kart przeprowadzono transakcji płatniczych w ujęciu wartościowym na łączną kwotę 86,2 mld zł, co w porównaniu do III kwartału 2009 r. stanowiło wzrost o 0,03% (wykres nr 11). Wykres nr 11. Wartość transakcji kartami w okresie 2008Q4 2009Q4 +12,6% +3,0% +0,03% -8,0% mln mln mln mln mln 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 W IV kwartale 2009 r. średnia wartość transakcji przeprowadzonej przy użyciu karty płatniczej wyniosła 235 zł, co w porównaniu do III kwartału 2009 r. stanowi spadek o 2,5%. Innym wskaźnikiem charakteryzującym zachowania użytkowników kart płatniczych, jest średnia liczba transakcji przeprowadzanych pojedynczą kartą. W IV kwartale 2009 r. średnio na jedną kartę przypadało, 11 przeprowadzonych transakcji płatniczych. Wskaźnik ten w porównaniu do poprzedniego kwartału pozostał na tym samym poziomie. TRANSAKCJE BEZGOTÓWKOWE Według danych z banków, w IV kwartale 2009 r. przy użyciu kart przeprowadzono na rynku polskim 193 mln transakcji bezgotówkowych (wykres nr 12), co w porównaniu do III kwartału 2009 r. stanowiło wzrost o 6,48%. Wykres nr 12. Liczba transakcji bezgotówkowych w okresie 2008Q4 2009Q mln transakcji 158 mln 156 mln 175 mln 181 mln 193 mln 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 Strona 9

10 Zjawiskiem bardzo pozytywnym jest coraz częstsze wykorzystanie karty płatniczej do dokonania transakcji bezgotówkowych. W IV kwartale 2009 r. odnotowano wzrost udziału liczby transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji dokonanych kartami z 50,5% do 52,6% (wykres nr 13). Szczegółowe dane dotyczące liczby oraz wartości transakcji dokonanych kartami z wyszczególnieniem transakcji bezgotówkowych w kolejnych kwartałach od 2005 r. prezentują załączniki nr 5 i 6. Wykres nr 13.Udział transakcji bezgotówkowych i gotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzonych przy użyciu kart płatniczych w III i IV kwartale 2009 r. 2009Q3 2009Q4 trans. gotówko we 49,5% trans. bezgotó wkowe 50,5% trans. gotówko we 47,4% trans. bezgotó wkowe 52,6% Według danych z banków, w IV kwartale 2009 r. przy użyciu kart przeprowadzono na rynku polskim transakcji bezgotówkowych na łączną kwotę 21,3 mld zł, co w porównaniu do III kwartału 2009 r. stanowiło wzrost o 6,7% (wykres nr 14). Wykres nr 14. Wartość transakcji bezgotówkowych w okresie 2008Q4 2009Q4 25 mld zł ,6 mld zł 17,0 mld zł 19,4 mld zł 19,9 mld zł 21,3 mld zł Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 W IV kwartale 2009 r., w porównaniu do III kwartału 2009 r., odnotowano wzrost udziału wartości transakcji bezgotówkowych w ogólnej wartości transakcji przeprowadzonych przy użyciu kart płatniczych z 23,13% do 24,7% (wykres nr 15). Strona 10

11 Wykres nr 15. Udział transakcji bezgotówkowych i gotówkowych w ogólnej wartości transakcji przeprowadzonych przy użyciu kart płatniczych w III i IV kwartale 2009 r Q Q4 23,1% 24,7% 76,9% 75,3% transakcje gotówkowe: 66,3 mld zł transakcje bezgotówkowe: 19,9 mld zł transakcje gotówkowe: 65,0 mld zł transakcje bezgotówkowe: 21,3 mld zł W IV kwartale 2009 r. średnia wartość transakcji bezgotówkowej przeprowadzonej przy użyciu karty, analogicznie jak w poprzednim kwartale, wynosiła 110 zł. Średnia liczba transakcji bezgotówkowych przeprowadzonych pojedynczą kartą płatniczą w IV kwartale 2009 r. wyniosła 5,8 (wykres nr 16). W porównaniu do lat ubiegłych, obserwuje się stały wzrost tego wskaźnika. Od początku 2004 r. dwukrotnie zwiększyła się jego wartość, co może być interpretowane, że obecnie użytkownik karty płatniczej wykorzystuje ją dwa razy częściej do dokonania transakcji bezgotówkowej niż miało to miejsce 5 lat wcześniej. Wykres nr 16. Średnia liczba transakcji bezgotówkowych realizowanych pojedynczą kartą płatniczą - w kolejnych kwartałach od 2004 roku ,1 5, Q Q Q ,1 3,5 Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q ,0 4,5 Q Q Q Q Q Q Q Q Strona 11

12 TRANSAKCJE W BANKOMATACH Informacja o kartach płatniczych - IV kwartał 2009 r. Według danych otrzymywanych od banków i niebankowych operatorów bankomatów, systematycznie wzrasta liczba maszyn ATM. Na koniec grudnia 2009 r. liczba bankomatów w Polsce wynosiła 15,9 tys. szt. i w porównaniu do września 2009 r. wzrosła o 4,46% (wykres nr 19). Wykres nr 19. Liczba bankomatów w okresie 2008Q4 2009Q4 + 4,46% +4,52% + 4,41% +2,64% 13,6 tys. 14,2 tys. 14,5 tys. 15,2 tys. 15,9 tys. Q Q Q Q Q W IV kwartale 2009 r. transakcje wypłaty gotówki z bankomatów zostały zrealizowane w liczbie 169 mln sztuk i w porównaniu do kwartału poprzedniego, stanowiło to spadek o 1,6% (wykres nr 20). Wykres nr 20. Liczba transakcji gotówkowych przeprowadzanych w bankomatach w okresie 2008Q4 2009Q Miliony +10,6% -1,0% -1,6% -3,6% 163mln 157 mln 174 mln 172 mln 169,1 mln 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 Średnia wartość pojedynczej transakcji gotówkowej w bankomacie wynosiła 372 zł (w III kwartale 2009 r. odnotowano ten sam poziom). Strona 12

13 W IV kwartale 2009 r. realizowano średnio dziennie 118 transakcje wypłaty gotówki w przeliczeniu na jedno stanowisko bankomatowe (w poprzednim kwartale 126 transakcje). W IV kwartale 2009 r. transakcji wypłat gotówkowych w bankomatach przeprowadzono na łączną kwotę 63 mld zł, co w porównaniu do III kwartału 2009 r. oznacza spadek o 1,6% (wykres nr 21). Wykres nr 21. Wartość transakcji gotówkowych przeprowadzanych w bankomatach w okresie 2008Q4 2009Q mld zł +13% +3% -1,6% -9% 60 mld zł 55 mld zł 62 mld zł 64 mld zł 63 mld zł 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 TRANSAKCJE W PUNKTACH HANDLOWO-USŁUGOWYCH Z danych uzyskanych od agentów rozliczeniowych wynika, iż na koniec grudnia 2009 r. na rynku polskim łącznie funkcjonowało 175,6 tys. punktów handlowo-usługowych akceptujących płatności dokonywane przy użyciu kart płatniczych. W porównaniu do września 2009 r., liczba tych punktów zwiększyła się o 4.774, co stanowi wzrost o 2,8%. Wykres nr 22. Liczba punktów handlowo-usługowych akceptujące płatności kartowe w okresie 2008Q4 2009Q tysięcy +5,7% +2,6% +2,9% +2,8% 153,1 tys. 161,8 tys. 166,0 tys. 170,9 tys. 175,6 tys. 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 Strona 13

14 Na podstawie danych zgłaszanych przez agentów rozliczeniowych, w IV kwartale 2009 r. odnotowano w stosunku do III kwartału 2009 r. wzrost o 3,2% liczby terminali POS z 208,9 tys. szt. do 215,5 tys. szt. oraz wzrost o 6,2% liczby imprinterów z 14,2 tys. szt. do 15,1 tys. szt. Na koniec grudnia 2009 r. na rynku polskim łącznie funkcjonowało 230,6 tys. urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze. Udział tych dwóch kategorii urządzeń na rynku polskim w IV kwartale 2009 r. prezentuje wykres nr 23. Rosnąca dostępność tego typu urządzeń na rynku jest jednym z istotnych elementów, który sprzyja popularyzacji elektronicznych instrumentów płatniczych i przekłada się na wzrost liczby i wielkości operacji bezgotówkowych dokonywanych przy użyciu kart płatniczych. Tempo wzrostu łącznej liczby terminali POS oraz imprinterów w kolejnych kwartałach 2008Q4 2009Q4 prezentuje wykres nr 24 Szczegółowe dane od agentów rozliczeniowych dotyczące liczby urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze, liczby punktów handlowo-usługowych, w których te urządzenia są wykorzystywane prezentuje załącznik nr 8. Wykres nr 23. Udział terminali POS oraz imprinterów w ogólnej liczbie urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze dostępnych na rynku polskim w IV kwartale 2009 r. 93,5% 6,5% Terminale POS : szt. Imprintery: szt. Wykres nr 24. Łączna liczba terminali POS oraz imprinterów na rynku polskim w okresie 2008Q4 2009Q Tysiące szt. +0,6% +1,7% +2,6% +3,4% tys. 214 tys. 217 tys. 223 tys. 231 tys. 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 Strona 14

15 Z danych uzyskanych od agentów rozliczeniowych wynika, że w IV kwartale 2009 r. odnotowano wzrost o 6,5% liczby zarejestrowanych transakcji bezgotówkowych w stosunku do III kwartału 2009 r. i wyniosła 192 mln sztuk (wykres nr 26). Podobnie jak w latach poprzednich, ostatni kwartał roku charakteryzował się zwiększoną liczbą przeprowadzanych na rynku transakcji przy użyciu kart płatniczych, w tym także transakcji bezgotówkowych. Wartość transakcji bezgotówkowych w IV kwartale 2009 r. w porównaniu do III kwartału 2009 r. wzrosła o 6,9% i wyniosła 20,9 mld zł (wykres nr 27). Wykres nr 26. Liczba operacji bezgotówkowych rozliczanych przez agentów rozliczeniowych w okresie 2008Q4 2009Q mln operacji -0,6% +13% +2,8% +6,5% mln 154 mln 175 mln 180 mln 192 mln 2008 Q Q Q Q Q4 Wykres nr 27. Wartość operacji bezgotówkowych rozliczanych przez agentów rozliczeniowych w okresie 2008Q4 2009Q mld zł -13% +18% +2,5% +6,9% mld zł 16 mld zł 19 mld zł 20 mld zł 21 mld zł 2008 Q Q Q Q Q4 Szczegółowe dane od agentów rozliczeniowych dotyczące liczby i wartości transakcji bezgotówkowych przeprowadzonych w urządzeniach akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze, prezentuje załącznik nr 8. Strona 15

16 PODSUMOWANIE Pozytywnym sygnałem z rynku kart płatniczych jest utrzymujący się wzrost liczby wydanych kart płatniczych, jak i liczby transakcji realizowanych z ich użyciem. W przeciągu kwartału liczba kart zwiększyła się o ponad 915 tys. i osiągnęła poziom 33,4 mln sztuk. 32,5 mln kart tys. 33,4 mln kart 2009 kwartał III 2009 kwartał IV W IV kwartale 2009 r. przeprowadzono 366 mln transakcji przy użyciu kart płatniczych, co oznacza wzrost o 2,3% w porównaniu do poprzedniego kwartału. Zdarzeniem, które zasługuje na uwagę jest odnotowanie przewagi transakcji bezgotówkowych nad wypłatami gotówkowymi, co jest ilustracją zmian w sposobie postrzegania funkcjonalności i wykorzystywania kart płatniczych przez ich posiadaczy. Liczba transakcji 2009 Q3 Liczba transakcji 2009 Q4 49,5% 50,5% 47,4% 52,6% transakcje gotówkowe: 177,2 mln szt. transakcje bezgotówkowe: 180,8 mln szt transakcje gotówkowe: 173,7 mln szt. transakcje bezgotówkowe: 192,5 mln szt Zwiększa się także liczba dostępnych bankomatów oraz urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze. Na koniec grudnia 2009 r. na rynku polskim łącznie funkcjonowało 175,6 tys. punktów handlowo-usługowych w których akceptowano płatności dokonywane kartami płatniczymi. W porównaniu do września 2009 r., liczba tych punktów zwiększyła się o 4.774, co stanowiło wzrost o 2,8%. W przeciągu kwartału liczba bankomatów zwiększyła się o 4,5% i na Strona 16

17 koniec grudnia 2009 r. wyniosła sztuk. Zmiany podstawowych wskaźników dotyczących rynku kart płatniczych przedstawia Tabela nr 2. Tabela nr 2. Wybrane wskaźniki charakteryzujące rynek kart płatniczych w III i IV kwartale 2009 r. RYNEK KART PŁATNICZYCH 2009Q3 2009Q4 dane z banków: Liczba wyemitowanych kart 32,486 mln +2,8% 33,401 mln Liczba transakcji kartowych 358,0 mln +2,3% 366,2 mln w tym : transakcji bezgotówkowych udział w ogólnej liczbie transakcji 180,8 mln 50,5% +6,5% 192,5 mln 52,6% Wartość transakcji 86,2 mld zł 86,2 mld zł w tym : transakcji bezgotówkowych udział w ogólnej liczbie transakcji 19,9 mld zł 23,1% +6,7% 21,3 mld zł 24,7% Liczba bankomatów ,5% dane od agentów rozliczeniowych: Liczba punktów handlowo-usługowych z terminalami POS ,1% Opracowała: Magdalena Rabong Departament Systemu Płatniczego Wydział Analiz i Badań magdalena.rabong@nbp.pl Strona 17

18 Narodowy Bank Polski Załącznik nr 1 Departament Systemu Płatniczego Informacja o kartach płatniczych KARTY PŁATNICZE LICZBA WYEMITOWANYCH KART W PODZIALE NA KARTY DEBETOWE, KREDYTOWE ORAZ OBCIĄŻENIOWE W KOLEJNYCH KWARTAŁACH OD 2006 ROKU 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 mln szt. 21,2 mln 21,9 mln 22,6 mln 23,8 mln 24,3 mln 24,9 mln 22,3% 23,6% 27,1% 27,7% 26,6% 24,8% 28,9% karty obciążeniowe karty kredytowe karty debetowe 27,3 mln 28,2 mln 29,2mln 30,3 mln 31,1 mln 25,9mln 26,5 mln 29,5% 29,6% 30,4% 30,6% 31,1% 31,2% 31,7mln 32,5mln 31,4% 32,3% 33,4 mln 33,1% 15,0 10,0 75,0% 73,8% 72,8% 71,1% 70,7% 70,3% 69,2% 68,9% 68,9% 68,1% 67,9% 67,6% 67,5% 67,4% 66,6% 65,8% 5,0 0,0 Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Opr. Magdalena Rabong, Wydział Analiz i Badań, DSP -> System płatniczy -> Karty płatnicze

19 Narodowy Bank Polski Załącznik nr 2 Departament Systemu Płatniczego Informacja o kartach płatniczych A. KARTY PŁATNICZE LICZBA WYEMITOWANYCH KART PŁATNICZYCH W PODZIALE WEDŁUG POSZCZEGÓLNYCH KATEGORII W KOLEJNYCH KWARTAŁACH ROKU Podział kart wg rodzaju użytej karty ROK 2007 ROK 2008 ROK 2009 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 1. karty debetowe w tys , , , , , , , , , , , ,1 w % 70,7% 70,3% 69,2% 68,9% 68,9% 68,1% 67,9% 67,6% 67,5% 67,4% 66,6% 65,8% 2. karty obciążeniowe w tys. 523,5 510,3 501,2 428,2 419,2 430,1 424,0 414,5 405,3 398,9 388,9 373,1 w % 2,2% 2,1% 1,9% 1,6% 1,5% 1,5% 1,5% 1,4% 1,3% 1,3% 1,2% 1,1% 3. karty kredytowe w tys , , , , , , , , , , , ,9 w % 27,1% 27,7% 28,9% 28,5% 29,6% 30,4% 30,6% 31,1% 31,2% 31,4% 32,3% 33,1% RAZEM : w tys , , , , , , , , , , , ,2 w % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% B. wg technologii zapisu danych 1. karty wyposażone w tys , , , , , , , , , , , ,4 w pasek magnetyczny w % 93,6% 93,2% 92,9% 92,3% 90,9% 89,2% 85,9% 83,6% 81,6% 79,7% 77,4% 75,7% 2. karty wyposażone w pasek w tys , , , , , , , , , , , ,9 magnetyczny i mikroprocesor w % 6,2% 6,7% 6,9% 7,5% 8,8% 10,5% 13,8% 16,1% 18,2% 20,1% 22,3% 24,0% 3. karty wyposażone w tys. 12,7 11,3 12,1 12,6 12,7 13,5 14,6 15,4 15,9 17,6 16,7 17,3 w mikroprocesor w % 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,0% 4. karty wirtualne w tys. 40,6 41,3 42,1 49,7 53,1 59,8 65,7 68,3 70,6 74,9 80,3 86,6 w % 0,17% 0,17% 0,2% 0,2% 0,19% 0,21% 0,23% 0,2% 0,23% 0,24% 0,25% 0,26% Opr. Wydział Analiz i Badań, RAZEM : w tys , , , , , , , , , , , ,2 w % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% -> System płatniczy -> Karty płatnicze

20 Narodowy Bank Polski Załącznik nr 3 Departament Systemu Płatniczego Informacja o kartach płatniczych KARTY PŁATNICZE LICZBA TRANSAKCJI DOKONANYCH POSZCZEGÓLNYMI TYPAMI KART W KOLEJNYCH KWARTAŁACH ROKU A. Podział kart ROK 2007 ROK 2008 wg rodzaju użytej karty ROK 2009 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 1. karty debetowe w tys , , , , , , , , , , , ,1 w % 86,9% 86,8% 86,1% 85,9% 85,9% 86,0% 85,3% 85,3% 85,5% 85,8% 85,1% 85,6% 2. karty obciążeniowe w tys , , , , , , , , , , , ,3 w % 1,8% 1,7% 1,6% 1,5% 1,5% 1,4% 1,3% 1,3% 1,2% 1,1% 1,1% 1,1% 3. karty kredytowe w tys , , , , , , , , , , , ,3 w % 11,3% 11,5% 12,3% 12,6% 12,7% 12,6% 13,4% 13,4% 13,3% 13,1% 13,9% 13,3% RAZEM : w tys , , , , , , , , , , , ,7 w % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% B. wg technologii zapisu danych 1. karty wyposażone w tys , , , , , , , , , , , ,3 w pasek magnetyczny w % 93,8% 93,5% 93,1% 93,1% 92,4% 90,8% 87,7% 85,1% 82,1% 79,9% 76,8% 76,8% 2. karty wyposażone w pasek w tys , , , , , , , , , , , ,8 magnetyczny i mikroprocesor w % 6,2% 6,5% 6,8% 6,8% 7,6% 9,2% 12,2% 14,8% 17,8% 20,1% 23,2% 23,1% 3. karty wyposażone w tys. 106,6 107,0 109,1 109,6 112,5 120,1 125,8 128,2 124,5 137,9 136,7 144,7 w mikroprocesor w % 0,04% 0,00% 0,04% 0,04% 0,04% 0,04% 0,04% 0,04% 0,04% 0,04% 0,04% 0,04% 4. karty wirtualne w tys. 75,5 76,1 77,8 89,0 113,4 121,4 124,5 109,7 97,1 94,9 100,3 120,9 w % 0,03% 0,03% 0,03% 0,03% 0,04% 0,04% 0,04% 0,03% 0,03% 0,03% 0,03% 0,03% RAZEM : w tys , , , , , , , , , , , ,7 w % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Opr. Wydział Analiz i Badań, nbp.pl -> System płatniczy -> Karty płatnicze

21 Narodowy Bank Polski Załącznik nr 4 Departament Systemu Płatniczego Informacja o kartach płatniczych KARTY PŁATNICZE WARTOŚĆ TRANSAKCJI DOKONANYCH POSZCZEGÓLNYMI TYPAMI KART W KOLEJNYCH KWARTAŁACH ROKU Podział kart Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 A. wg rodzaju użytej karty 1. karty debetowe w mln zł , , , , , , , , , , , ,6 w % 89,6% 89,8% 89,6% 89,2% 89,1% 89,3% 89,3% 89,2% 89,1% 89,7% 89,7% 89,9% 2. karty obciążeniowe w mln zł 1.640, , , , , , , , , , , ,8 w % 2,8% 2,6% 2,3% 2,2% 2,1% 2,0% 1,8% 1,8% 1,8% 1,6% 1,6% 1,6% 3. karty kredytowe w mln zł 4.481, , , , , , , , , , , ,0 w % 7,6% 7,7% 8,1% 8,6% 8,8% 8,6% 8,9% 9,0% 9,2% 8,7% 8,8% 8,5% RAZEM : w mln zł , , , , , , , , , , , ,5 w % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% B. wg technologii zapisu danych 1. karty wyposażone w mln zł , , , , , , , , , , , ,7 w pasek magnetyczny w % 93,8% 93,5% 93,2% 93,2% 92,3% 90,8% 87,9% 85,5% 89,1% 80,8% 78,0% 78,1% 2. karty wyposażone w pasek w mln zł 3.593, , , , , , , , , , , ,4 magnetyczny i mikroprocesor w % 6,1% 6,5% 6,7% 6,7% 7,6% 9,1% 12,0% 14,3% 16,9% 19,0% 21,9% 21,9% 3. karty wyposażone w mln zł 60,6 61,3 67,2 68,6 65,0 66,5 77,9 86,6 75,1 85,9 88,4 91,4 w mikroprocesor w % 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,0% 4. karty wirtualne w mln zł 16,5 16,7 16,6 18,1 24,3 26,9 27,1 23,8 21,5 22,2 22,7 25,0 w % 0,03% 0,03% 0,02% 0,03% 0,04% 0,03% 0,03% 0,03% 0,03% 0,03% 0,03% 0,03% Opr.Magdalena Rabong, Wydział Analiz i Badań, DSP nbp.pl RAZEM : w mln zł , , , , , , , , , , , ,5 w % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% ->System płatniczy -> Karty płatnicze

22 Narodowy Bank Polski Załącznik nr 5 Departament Systemu Płatniczego KARTY PŁATNICZE: LICZBA TRANSAKCJI (transakcje bezgotówkowe oraz transakcje w bankomatach) w kolejnych kwartałach od 2005 roku Informacja o kartach płatniczych KWARTAŁY TRANSAKCJE KARTAMI TRANSAKCJE BEZGOTÓWKOWE OGÓŁEM KRAJ POZA KRAJEM RAZEM LICZBA TRANSAKCJI w szt. Udział w transakcjach kartowych TRANSAKCJE W BANKOMATACH KRAJ POZA KRAJEM RAZEM Udział w transakcjach kartowych 2005 Q ,37% ,31% 2005 Q ,14% ,55% 2005 Q ,27% ,25% 2005 Q ,19% ,29% 2006 Q ,16% ,35% 2006 Q ,78% ,85% 2006 Q ,44% ,29% 2006 Q ,84% ,93% 2007 Q ,07% ,72% 2007 Q ,81% ,05% 2007 Q ,26% ,59% 2007 Q ,25% ,52% 2008 Q ,27% ,54% 2008 Q ,08% ,82% 2008 Q ,07% ,89% 2008 Q ,54% ,43% 2009 Q ,19% ,75% 2009 Q ,47% ,53% 2009 Q ,50% ,50% 2009 Q ,57% ,48% Opr. na podstawie danych kwartalnie raportowanych przez banki do Departamentu Systemu Płatniczego Wydział Analiz i Badań, nbp.pl -> System płatniczy -> Karty płatnicze

23 Narodowy Bank Polski Załącznik nr 6 Departament Systemu Płatniczego Informacja o kartach płatniczych WARTOŚĆ TRANSAKCJI PRZEPROWADZONYCH PRZY UŻYCIU KART PŁATNICZYCH (w tym TRANSAKCJI BEZGOTÓWKOWYCH oraz TRANSAKCJI W BANKOMATACH) W KOLEJNYCH KWARTAŁACH OD 2005 ROKU (opracowano na podstawie danych kwartalnie raportowanych przez banki do Departamentu Systemu Płatniczego) WARTOŚĆ TRANSAKCJI w zł KWARTAŁY TRANSAKCJE KARTAMI TRANSAKCJE BEZGOTÓWKOWE TRANSAKCJE W BANKOMATACH OGÓŁEM KRAJ POZA KRAJEM RAZEM Udział w transakcjach kartowych KRAJ POZA KRAJEM RAZEM Udział w transakcjach kartowych 2005 Q ,53% ,86% 2005 Q ,91% ,50% 2005 Q ,05% ,19% 2005 Q ,87% ,44% 2006 Q ,50% ,65% 2006 Q ,04% ,27% 2006 Q ,18% ,27% 2006 Q ,18% ,21% 2007 Q ,74% ,57% 2007 Q ,15% ,57% 2007 Q ,46% ,48% 2007 Q ,30% ,66% 2008 Q ,82% ,02% 2008 Q ,21% ,83% 2008 Q ,09% ,09% 2008 Q ,06% ,13% 2009 Q ,85% ,01% 2009 Q ,12% ,06% 2009 Q ,13% ,11% 2009 Q ,66% ,60% Opr. Magdalena Rabong, Wydział Analiz i Badań magdalena. rabong@ nbp.pl -> System płatniczy -> Karty płatnicze

24 Narodowy Bank Polski Załącznik nr 7 Departament Systemu Płatniczego Informacja o kartach płatniczych LICZBA I WARTOŚĆ TRANSAKCJI PRZEPROWADZONYCH PRZY UŻYCIU KART PŁATNICZYCH (w tym TRANSAKCJI GOTÓWKOWYCH) W KOLEJNYCH KWARTAŁACH OD 2005 ROKU (opracowano na podstawie danych kwartalnie raportowanych przez banki do Departamentu Systemu Płatniczego) ŚREDNIA WARTOŚĆ KWARTAŁY TRANSAKCJE TRANSAKCJE TRANSAKCJE TRANSAKCJE TRANSAKCJI GOTÓWKOWEJ KARTAMI GOTÓWKOWE KARTAMI GOTÓWKOWE / w zł/ OGÓŁEM LICZBA Udział w transakcjach kartowych OGÓŁEM WARTOŚĆ /w zł/ Udział w transakcjach kartowych 2005 Q ,63% ,47% 292, Q ,86% ,09% 294, Q ,73% ,95% 309, Q ,81% ,13% 310, Q ,84% ,50% 298, Q ,22% ,96% 306, Q ,56% ,82% 328, Q ,16% ,82% 334, Q ,93% ,26% 325, Q ,19% ,85% 334, Q ,74% ,54% 353, Q ,75% ,70% 354, Q ,39% ,18% 342, Q ,92% ,79% 353, Q ,93% ,91% 374, Q ,46% ,94% 371, Q ,81% ,15% 355, Q ,53% ,88% 360, Q ,49% ,87% 374, Q ,43% ,34% 373,9 Opr. Magdalena Rabong, Wydział Analiz i Badań magdalena.rabong@ nbp.pl -> System płatniczy-> Karty płatnicze

25 Narodowy Bank Polski Załącznik nr 8 Departament Systemu Płatniczego Informacja o kartach płatniczych Dane o liczbie i wartości operacji rejestrowanych przez agentów rozliczeniowych dokonanych na przestrzeni kolejnych kwartałów od 2005 roku Liczba akceptantów Liczba punktów handlowousługowych Liczba urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze Liczba operacji /w szt./ Wartość operacji /w zł./ terminale POS imprintery sprzedaż w internecie terminale POS imprintery sprzedaż w internecie terminale POS imprintery RAZEM RAZEM RAZEM RAZEM RAZEM terminale POS imprintery sprzedaż w internecie terminale POS imprintery sprzedaż w internecie 2005 Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Opr. Magdalena Rabong, Wydział Analiz i Badań, nbp.pl -> System płatniczy -> Karty płatnicze