Wspólnotowe akty prawne regulujące eksploatację składowisk: Polskie przepisy dotyczące składowania odpadów:

Transkrypt

1 SKŁADOWISKA ODPADÓW ZAMYKANIE I REKULTYWAC JA, STAN KONTROLI ŚRODOWISKOWYCH W ZAKRESIE OCHRONY Z IEMI W WOJ EWÓDZ TWIE ŚLĄSKIM Bogusława Plewnia Grażyna Barzyk Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach

2 P RZEPISY PRAWA Wspólnotowe akty prawne regulujące eksploatację składowisk: Dyrektywa 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów. Dyrektywa 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy, Polskie przepisy dotyczące składowania odpadów: Ustawa z 21 kwietnia 2001 o odpadach ze zmianami, Ustawa z 13 września 1996 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (ze zmianą w 2011r.) oraz rozporządzenia: Ministra Środowiska z 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów, Ministra Środowiska z 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów, Ministra Gospodarki z 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny, Ministra Gospodarki i Pracy z 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach danego typu.

3 A KTUALNY STAN ZAMYKANIA SKŁADOWISK ODPADÓW NIESPEŁNIA JĄCYCH WYMAGAŃ DYREKTYWY 1999/31/WE W SPRAWIE SKŁADOWANIA ODPADÓW* *źródło: Składowiska odpadów zamykanie I rekultywacja, stan kontroli środowiskowych w zakresie ochrony ziemi w Polsce Andrzej Jagusiewicz, Warszawa

4 A KTUALNY STAN ZAMYKANIA SKŁADOWISK ODPADÓW NIESPEŁNIA JĄCYCH WYMAGAŃ DYREKTYWY 1999/31/WE W SPRAWIE SKŁADOWANIA ODPADÓW Dla składowisk odpadów niebezpiecznych, obojętnych, innych niż niebezpieczne i obojętne, na których nie są składowane odpady komunalne, niespełniających wymagań technicznych w prawie polskim został wyznaczony ostateczny termin na dostosowanie się, który upłynął dnia 31 grudnia 2009 r. Po tym terminie nie powinny być eksploatowane składowiska niespełniające wymagań technicznych. Okres przejściowy określony w Traktacie Akcesyjnym na dostosowanie składowisk odpadów przyjmujących odpady komunalne do składowania do wymogów dyrektywy 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów obowiązywał do dnia 1 stycznia 2012 r.

5 A KTUALNY STAN ZAMYKANIA SKŁADOWISK ODPADÓW NIESPEŁNIA JĄCYCH WYMAGAŃ DYREKTYWY 1999/31/WE W SPRAWIE SKŁADOWANIA ODPADÓW* Wstępne dane Inspekcji Ochrony Środowiska wskazują, że w Polsce ok. 140 składowisk odpadów komunalnych nie spełniających wymagań dyrektywy Rady 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów, nie zostało zamkniętych do dnia 31 grudnia 2011 r., w tym: 53 składowiska w woj. wielkopolskim, 25 składowisk w woj. podkarpackim, 22 składowiska w woj. zachodniopomorskim, 12 składowisk w woj. kujawsko pomorskim, 11 składowisk w woj. mazowieckim. W województwie śląskim, podlaskim, pomorskim, świętokrzyskim i warmińsko mazurskim funkcjonują wyłącznie składowiska odpadów komunalnych spełniające zapisy dyrektywy 1999/31/WE. *źródło: Składowiska odpadów zamykanie I rekultywacja, stan kontroli środowiskowych w zakresie ochrony ziemi w Polsce Andrzej Jagusiewicz, Warszawa Pełne dane znane będą w drugim kwartale 2012 roku.

6 O BIEKTY GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM Na koniec 2011 roku na terenie województwa śląskiego funkcjonowało: 29 składowisk odpadów komunalnych 19 kompostowni 30 zakładów sortowania odpadów kilka zakładów produkcji paliw alternatywnych

7 A KTUALNY STAN ZAMYKANIA SKŁADOWISK ODPADÓW NIESPEŁNIA JĄCYCH WYMAGAŃ DYREKTYWY 1999/31/WE W SPRAWIE SKŁADOWANIA ODPADÓW Rola Inspekcji Ochrony Środowiska w procesie zamykania składowisk nie spełniających wymagań: 1. wniosek do Marszałka Województwa: a) o zastosowanie procedury zamykania składowiska odpadów z urzędu w oparciu o art. 54c ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, b) o cofnięcie decyzji na odzysk lub unieszkodliwianie odpadów oraz decyzji o zatwierdzeniu instrukcji eksploatacji składowiska, dla którego była wydana decyzja o wstrzymaniu użytkowania (art. 59 ust. 13 ustawy o odpadach). 2. Nadzór nad monitoringiem składowisk odpadów, wykonywanym przez zarządzających składowiskami (art. 59 ust. 1 pkt 7 ustawy o odpadach). 3. Kontrola składowiska odpadów przeprowadzona (na wniosek właściwego organu) przed wydaniem zgody na zamknięcie składowiska (art. 54. ust. 3 ustawy o odpadach).

8 Z AMYKANIE I REKULTYWAC JA SKŁADOWISK ODPADÓW Zamknięcie składowiska lub jego wydzielonej części wymaga zgody właściwego organu (marszałka, starosty lub regionalnego dyrektora ochrony środowiska), wydawanej na wniosek zarządzającego (art. 54 ustawy o odpadach). Przed wydaniem zgody musi być przeprowadzona kontrola składowiska przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Kontrola nie jest wymagana jeśli potrzeba zamknięcia składowiska odpadów wynika z zarządzenia pokontrolnego wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska; Jeżeli techniczne zamknięcie składowiska lub jego rekultywacja odbywa się z wykorzystaniem odpadów to niezbędne jest również uzyskanie przez zarządzającego składowiskiem zezwolenia na odzysk odpadów. Zgoda na zamknięcie składowiska odpadów powinna określać (art. 54 ust. 7 ustawy o odpadach): techniczny sposób zamknięcia składowiska, datę zaprzestania przyjmowania odpadów do składowania(nie może być późniejsza niż 3 miesiące od uzyskania decyzji na zamknięcie składowiska), harmonogram działań związanych z rekultywacją składowiska, sposób sprawowania nadzoru nad zrekultywowanym składowiskiem, w tym monitoringu oraz warunki wykonania tego obowiązku.

9 Z AMYKANIE I REKULTYWAC JA SKŁADOWISK ODPADÓW Art. 54c ustawy o odpadach Procedura zamknięcia składowiska odpadów z urzędu jest stosowana gdy: składowisko nie spełnia wymogów technicznych lub formalnych określonych przepisami lub gdy kontrola WIOŚ wykaże, że na składowisko nie są przyjmowane odpady od co najmniej roku lub gdy pojemność składowiska została wypełniona, wówczas: organ (z urzędu) wykonuje ekspertyzę, w której określa się: techniczny sposób zamknięcia, harmonogram działań związanych z rekultywacją składowiska, sposób sprawowania nadzoru nad zrekultywowanym składowiskiem, w tym monitoringu oraz warunki wykonania tego obowiązku, decyzja o zamknięciu składowiska wydawana jest dla zarządzającego składowiskiem, władającego powierzchnią ziemi lub wójta, burmistrza, prezydenta właściwego ze względu na lokalizację składowiska - gdy nie można zidentyfikować zarządzającego.

10 W YMAGANIA TECHNICZNO- TECHNOLO GIC ZNE PROCESU ZAMYKANIA SKŁADOWISK Zamknięcie i rekultywację nieczynnego składowiska odpadów należy wykonać w sposób zabezpieczający obiekt przed jego szkodliwym oddziaływaniem na wody podziemne, powierzchniowe i powietrze oraz umożliwiający obserwację wpływu składowiska na środowisko. Wymagania związane z procesem zamykania składowisk: zastosowanie uszczelnienia wierzchowiny składowiska (izolacja mineralna, izolacja syntetyczna, drenaż gazowy, pokrywa glebowa pozwalającą na wegetację roślin), zabezpieczenie skarpy składowiska przed erozją wodną i powietrzną (wykonanie okrywy rekultywacyjnej umożliwiającej powstanie i utrzymanie roślinności), ujmowanie biogazu ze składowiska, na którym umieszczone zostały odpady biodegradowalne (gaz należy poddać obróbce i wykorzystaniu do produkcji energii elektrycznej lub unieszkodliwieniu poprzez spalanie w pochodni), monitoring w fazie poeksploatacyjnej składowiska przez okres 30 lat (badania wód podziemnych, powierzchniowych, odcieków, gazu składowiskowego, osiadania złoża i stabilności zboczy).

11 R EKULTYWAC JA SKŁADOWISK ODPADÓW Zrekultywowana skarpa składowiska odpadów komunalnych w Knurowie Zbiornik odcieków i instalacja odzysku biogazu odpadów komunalnych w Knurowie

12 B AZA ROZMIESZCZENIA SKŁADOWISK EKSPLOATOWANYCH I ZAMKNIĘTYCH Na Głównego Inspektora Ochrony Środowiska został nałożony obowiązek przechowywania danych dotyczących rozmieszczenia eksploatowanych i zamkniętych składowisk odpadów, w tym składowisk odpadów zawierających azbest. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach przekazuje na bieżąco informacje o ilościach czynnych składowisk oraz liczby składowisk wyłączonych z eksploatacji (zamkniętych).

13 D ANE LICZBOWE DOTYCZĄCE SKŁADOWISK ODPADÓW W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM NA KONIEC składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne (o łącznej powierzchni około 142 ha), z czego: 28 składowisk posiada pozwolenie zintegrowane, 1 obiekt zezwolenie sektorowe. Większość składowisk posiada niewykorzystana pojemność, umożliwiającą ich eksploatacje nawet do 2018 r. Do końca 2010 r. na składowiskach zdeponowano łącznie 1,02 mln Mg odpadów, tj. najwięcej w skali kraju, co stanowi około 13% całości odpadów unieszkodliwionych dotychczas na składowiskach komunalnych w kraju (spełniających wymogi ochrony środowiska).

14 Z AGADNIENIA KONTROLNE DOTYCZĄCE GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI W latach I kw roku Inspekcja Ochrony Środowiska realizowała cykl kontrolny składowiska odpadów komunalnych. Przeprowadzono 33 kontrole. Poza cyklem kontrolnym na bieżąco sprawdzane są inne obiekty gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym: sortownie, kompostownie, punkty przeładunkowe odpadów, punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych wyodrębnionych z odpadów komunalnych. W 2010 roku był realizowany Cykl kontrolny podmiotów prowadzących odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych ze szczególnym uwzględnieniem instalacji do zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji oraz Cykl kontrolny recykling odpadów opakowań szklanych. Skontrolowano 15 podmiotów. W 2011 roku był realizowany cykl kontrolny dotyczący wypełniania przez gminy obowiązku ograniczenia masy odpadów biodegradowalnych kierowanych na składowiska.

15 S KŁADOWISKA ODPADÓW KOMUNALNYCH WYŁĄCZONE Z EKSPLOATAC JI W OKRESIE W okresie r. na obszarze woj. śląskiego zostało wyłączonych z eksploatacji i zamkniętych 16 składowisk: docelowo wypełnionych odpadami lub niespełniających wymagań ochrony środowiska. Zamknięcie tych składowisk było poprzedzone kontrolami WIOŚ w Katowicach.

16 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Składowiska odpadów zamykanie i rekultywacja, Stan kontroli środowiskowych w zakresie ochrony ziemi w województwie śląskim W prezentacji wykorzystano materiały: Składowiska odpadów zamykanie I rekultywacja, stan kontroli środowiskowych w zakresie ochrony ziemi w Polsce Andrzej Jagusiewicz, Warszawa W prezentacji wykorzystano zdjęcia z archiwum WIOŚ Katowice Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach ul. Powstańców 41A Katowice Bogusława Plewnia Grażyna Barzyk Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach