PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU KRAKOWSKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik nr 2 do uchwały Nr XXXI/315/13 Rady Powiatu w Krakowie z dnia r. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU KRAKOWSKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA Kraków, 2013 r.

2 ul. Niemodlińska 79 pok. 22/ Opole tel./fax. 77/ , 77/ kom , mail: Wykonawcą Prognozy oddziaływania na środowisko Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Krakowskiego na lata z perspektywą na lata był zespół firmy Albeko z siedzibą w Opolu w składzie: mgr inż. Beata Podgórska mgr inż. Jarosław Górniak mgr inż. Paweł Synowiec mgr Marta Stelmach mgr inż. Marta Dubiel Mateusz Podgórski 2

3 SPIS TREŚCI SPIS TABEL... 4 SPIS RYSUNKÓW STAN FORMALNO-PRAWNY I CEL SPORZĄDZENIA PROGNOZY ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ZASTOSOWANE METODY I WYKORZYSTANE MATERIAŁY INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA I POWIĄZANIU Z INNYMI DOKUMENTAMI OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNYCH ZMIAN TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Charakterystyka ogólna Powiatu Krakowskiego Ocena stanu środowiska Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA STANU ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM Wody powierzchniowe i podziemne Wody powierzchniowe Wody podziemne Powietrze atmosferyczne Hałas Pole elektromagnetyczne Zasoby przyrodnicze Powierzchnia ziemi Gospodarka odpadami Składowiska odpadów Instalacje odzysku i innego niż składowanie unieszkodliwiania odpadów System gospodarowania odpadami komunalnymi OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROGRAMU Wody powierzchniowe i podziemne Powietrze atmosferyczne Hałas Pole elektromagnetyczne Zasoby przyrodnicze Powierzchnia ziemi Gospodarka odpadami OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU Cele ochrony środowiska określone w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Krakowskiego Cele wynikające z polityki unijnej Cele wynikające z Polityki Ekologicznej Państwa Cele wynikające z polityki regionalnej Zgodność celów projektu Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Krakowskiego z celami polityk nadrzędnych i równoległych

4 Zgodność celów projektu Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Krakowskiego z zapisami Ustawy o ochronie przyrody Zgodność celów projektu Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Krakowskiego z zapisami KPGO OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, W TYM ODDZIAŁYWANIA BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKOTERMINOWE, ŚREDNIOTERMINOWE I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ORAZ POZYTYWNE I NEGATYWNE Podsumowanie przewidywanych oddziaływań na poszczególne aspekty środowiska, w szczególności na obszary objęte ochroną Oddziaływanie na bioróżnorodność biologiczną, rośliny i zwierzęta Oddziaływanie na wody Oddziaływania na klimat akustyczny Oddziaływanie na powietrze Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i krajobraz Oddziaływanie na zasoby naturalne Oddziaływanie na ludzi Oddziaływanie na zabytki i dobra materialne ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ODDZIAŁYWANIA TRANSGRANICZNE ANALIZA ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DO ROZWIĄZAŃ ZAPROPONOWANYCH W AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEJ AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA PODSUMOWANIE I WNIOSKI STRESZCZENIE LITERATURA SPIS TABEL Tabela 1. Wskaźnik lesistości poszczególnych gmin Powiatu Krakowskiego Tabela 2. Udział powierzchni obszarów chronionych w gminach Powiatu Krakowskiego Tabela 3. Rezerwaty przyrody ustanowione na terenie Powiatu Krakowskiego Tabela 4. Użytki ekologiczne ustanowione na terenie Powiatu Krakowskiego Tabela 5. Stanowiska Dokumentacyjne ustanowione na terenie Powiatu Krakowskiego Tabela 6. Wykaz pomników przyrody w gminach należących do Powiatu Krakowskiego Tabela 7. Zasoby geologiczne i przemysłowe złóż na terenie Powiatu Krakowskiego w bazie PIG Tabela 8. Przekroje pomiarowo kontrolne wód powierzchniowych w 2010 r. na terenie Powiatu Krakowskiego Tabela 9. Klasyfikacja jednolitych części wód powierzchniowych na terenie Powiatu Krakowskiego w 2010 r Tabela 10. Ocena wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczona do spożycia w 2010 r Tabela 11. Ocena wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania w warunkach naturalnych ryb łososiowatych i karpiowatych w 2010 r Tabela 12. Ocena eutrofizacji jednolitych części wód powierzchniowych w 2010 r

5 Tabela 13. Ocena jakości wód podziemnych na terenie Powiatu Krakowskiego w 2010 roku Tabela 14. Punkty sieci monitoringu wód podziemnych, w których stwierdzono przekroczenia wymagań dla wód do spożycia Tabela 15. Lokalizacja i parametry stacji pomiarowej na terenie Powiatu Krakowskiego Tabela 16. Wyniki bieżącej oceny jakości powietrza za rok Tabela 17. Wyniki badań zasobności gleb dla Powiatu Krakowskiego wg OSChR w Krakowie w 2009r Tabela 18. Zawartość metali ciężkich i węglowodorów WWA w glebach Powiatu Krakowskiego.. 48 Tabela 17. Zestawienie informacji na temat instalacji do odzysku odpadów niebezpiecznych, znajdujących się na terenie Powiatu Krakowskiego Tabela 18. Zestawienie informacji na temat instalacji do odzysku odpadów innych niż niebezpieczne, znajdujących się na terenie Powiatu Krakowskiego Tabela 19. Powiązanie celów ochrony środowiska określone w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Krakowskiego z VI Wspólnotowym Programem Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego Tabela 20. Powiązanie celów ochrony środowiska określone w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Krakowskiego z Polityką Ekologiczną Państwa Tabela 21. Powiązanie celów ochrony środowiska określone w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Krakowskiego ze Strategią Rozwoju Powiatu Krakowskiego Tabela 22. Przewidywane znaczące oddziaływania na poszczególne aspekty środowiska SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1. Powiat Krakowski na tle podziału administracyjnego województwa małopolskiego Rysunek 2. Lokalizacja obszarowych form ochrony przyrody ustanowionych na terenie Powiatu Krakowskiego Rysunek 3. Główne korytarze ekologiczne w Małopolsce wg Jędrzejewskiego i in

6 1. STAN FORMALNO-PRAWNY I CEL SPORZĄDZENIA PROGNOZY Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko do projektów dokumentów strategicznych - programów, planów i polityk wynika z art. 46 oraz art. 51 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227, z późn. zm.). Przepisy tej ustawy zobowiązują organ opracowujący projekty: Aktualizację Programu Ochrony Środowiska (APOŚ) dla Powiatu Krakowskiego na lata z perspektywą na lata do sporządzenia dokumentacji prognozy oddziaływania na środowisko oraz przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko z udziałem społecznym. Niniejsza Prognoza w myśl wyżej przywołanego art. 46 stanowi element strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Prognoza jest dokumentem wspierającym proces decyzyjny i procedurę konsultacji. Wskazuje na możliwe negatywne skutki realizacji Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska i przedstawia zalecenia dotyczące przeciwdziałania ewentualnym negatywnym skutkom oraz przedstawia sposoby ich minimalizacji. 2. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA Zakres Prognozy wynika z art. 51 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz ustaleń Zamawiającego, który otrzymał od Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie oraz Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Krakowie pisma określające zakres i stopień Prognozy. W związku z powyższym Prognoza powinna: 1) zawierać: a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; 2) określać, analizować i oceniać: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 25 sierpnia 2009 r. o ochronie przyrody, d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, 6

7 zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; 3) przedstawiać: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Celem wykonania Prognozy jest identyfikacja potencjalnych oddziaływań na środowisko będących wynikiem realizacji Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska oraz ocena jego natężenia, a także określenie czy w należyty sposób został uwzględniony w dokumencie interes środowiska przyrodniczego i kulturowego. 7

8 3. ZASTOSOWANE METODY I WYKORZYSTANE MATERIAŁY Przy opracowywaniu niniejszej Prognozy oparto się na ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz z poźn. zm.). Określa ona sposób postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji programu. Proces opiniowania w ramach strategicznych ocen oddziaływania na środowisko oraz określenie zakresu i stopnia szczegółowości Prognozy prowadzi Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska. Podczas opracowywania Prognozy kierowano się również ustawą z dnia 3 października o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r. Nr 201, poz. 1237, z późn. zm.). Ustawa ta uszczegóławia przepisy odnośnie obszarów podlegających ochronie, w szczególności obszarów Natura Aby w pełni ocenić czy Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska zawiera elementy zapewniające ochronę środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju przy opracowywaniu Prognozy, obok aktów prawnych, wykorzystano szereg dokumentów strategicznych, szczebla regionalnego i krajowego, odnoszących się bezpośrednio jak i pośrednio do ochrony środowiska, przyrody oraz zdrowia i życia ludzi. Przy opracowywaniu Prognozy zastosowano metodę macierzy interakcji. Przyjęta tu macierz jest wykresem siatki, w której w wierszach wpisano uruchamiane przez realizację Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska zamierzenia (cele strategiczne), a w kolumnach wpisano wskaźniki charakteryzujące i opisujące środowisko. Występowanie wzajemnego oddziaływania pomiędzy składnikami przeciwstawnych osi zaznaczono symbolem: (+) realizacja celu spowoduje pozytywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia, (-) realizacja celu spowoduje negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia, (+/-) realizacja celu może spowodować zarówno pozytywne jak i negatywne oddziaływania i skutki w zakresie różnych aspektów analizowanego zagadnienia, - (0) - realizacja celu nie wpływa w sposób zauważalny na analizowane zagadnienie (N) brak możliwości jednoznacznego określenia spodziewanego oddziaływania i skutków, są one zależne od wyboru szczegółowych rozwiązań lub innych niemożliwych obecnie do przewidzenia i uwzględnienia w symulacji, uwarunkowań. 8

9 4. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA I POWIĄZANIU Z INNYMI DOKUMENTAMI W Prognozie oddziaływania na środowisko projektu Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska uwzględniono cele główne oraz cele pośrednie dotyczące poszczególnych komponentów środowiska. Do każdego z celów przyporządkowane zostały kierunki działań zmierzające do osiągnięcia postawionych celów. W Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Krakowskiego cele środowiskowe skupiają się głównie na ochronie wód, ochronie powietrza, ochronie przed hałasem oraz ochronie przyrody. Określone cele mają wpłynąć odpowiednio na: utrzymanie i osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód, utrzymanie określonego stanu powietrza w zakresie pyłu PM10, zmniejszenie narażenia na ponadnormatywny hałas oraz zachowanie bioróżnorodności biologicznej. Analizując cele sformułowane w APOŚ dla Powiatu Krakowskiego, oprócz analizy ich wpływu na środowisko, należy dokonać odniesienia tych celów do kierunków działań określonych w dokumentach nadrzędnych (krajowym i wojewódzkim) oraz równoległych, określonych na szczeblu powiatu. Od komplementarności i zharmonizowania tych celów w znacznym stopniu zależy możliwość osiągnięcia sukcesu polityki ekologicznej powiatu. Projekt Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska jest zgodny z następującymi dokumentami planistycznymi: Strategią Rozwoju Powiatu Krakowskiego, Miejscowymi Planami Zagospodarowania Przestrzennego poszczególnych miejscowości w Powiecie Krakowskim, Studia Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego poszczególnych gmin w Powiecie Krakowskim. Ponadto projekty Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska jest zgodna z Ustawą o ochronie przyrody z dnia 25 sierpnia 2009 r. Obszary Natura 2000 Dolina Prądnika, Dolinki Jurajskie, Czerna, Krzeszowice, Rudno, Dolina Sanki, Cedron, Rudniańskie Modraszki- Kajasówka, Skawiński obszar łąkowy otrzymały status obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty na podstawie decyzji Komisji Europejskiej 2011/64/EU w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny. Obszary chronione tj. Park Narodowy: Ojcowski Park Narodowy, rezerwaty przyrody: Cieszynianka, Dolina Eliaszówki, Dolina Kluczwody, Dolina Mnikowska, Dolina Potoku Rudno, Dolina Racławki, Dolina Szklarki, Kajasówka, Kozie Kąty, Skała Kmity, Wąwóz Bolechowicki, Zimny Dół ; Parki krajobrazowe: Bielańsko- Tyniecki Park Krajobrazowy, Dłubniański Park Krajobrazowy, Dolinki Krakowskie, Rudniański Park Krajobrazowy, Tenczyński Park Krajobrazowy zostały powołane na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska; użytek ekologiczny: stanowisko Lilii złotogłów, Uroczysko Podgołogórze, Uroczysko w Rząsce ; stanowiska dokumentacyjne: Żyła porfiru, Odsłonięcia na Czerwieńcu, Kamieniołom Nowa Krystyna, Kamieniołom z uskokiem, Kamieniołom, Odsłonięcie martwicy wapiennej w Dolinie Szklarki, Stary kamieniołom oraz pomniki przyrody ożywionej: 471 obiektów powołane na drodze uchwały rady gminy. 9

10 Rozporządzenia lub uchwały rady gminy określają lokalizację obszaru lub obiektu, przebieg granicy i otuliny (jeśli występuje), cele ochrony, typy obszaru chronionego oraz zakazy dotyczące obszarów lub obiektów chronionych. Cele wyznaczone w projekcie Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska uwzględniają cele ochrony i zakazy wyznaczone dla obszarów lub obiektów objętych ochroną. Stopień zgodności zapisów projektu APOŚ z zapisami aktów prawa miejscowego ustanawiających formy ochrony przyrody (w tym z ochroną gatunkową roślin, grzybów i zwierząt) określa się jako całkowity. 10

11 5. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNYCH ZMIAN TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU 5.1. Charakterystyka ogólna Powiatu Krakowskiego Powierzchnia Powiatu Krakowskiego wynosi km 2, co stanowi ok. 8% powierzchni województwa. Pod względem wielkości powierzchni Powiat zajmuje czwarte miejsce w województwie, po powiatach nowosądeckim (1 549 km 2 ), nowotarskim (1 474 km 2 ) oraz tarnowskim (1 411 km 2 ). Powiat Krakowski zamieszkuje mieszkańców (stan na r.). Gęstość zaludnienia wynosi ok. 207 osób na km 2 (stan na r.). W skład powiatu krakowskiego wchodzą: gminy miejsko-wiejskie: Krzeszowice, Skała, Skawina, Słomniki, Świątniki Górne, gminy wiejskie: Czernichów, Igołomia-Wawrzeńczyce, Iwanowice, Jerzmanowice- Przeginia, Kocmyrzów-Luborzyca, Liszki, Michałowice, Mogilany, Sułoszowa, Wielka Wieś, Zabierzów, Zielonki. Rysunek. Powiat Krakowski na tle podziału administracyjnego województwa małopolskiego Źródło: 11

12 Warunki klimatyczne Klimat Powiatu Krakowskiego określany jest jako zróżnicowany, z uwagi na występowanie omawianego obszaru w czterech makroregionach fizyczno-geograficznych: - Wyżyny Śląsko-Krakowskiej: obejmującej północno-zachodnią część powiatu, w skład której wchodzą mezoregiony: Wyżyna Olkuska, Rów Krzeszowicki i Garb Tenczyński, - Wyżyny Małopolskiej: usytuowanej w północno-wschodniej części powiatu, obejmującej swoim zasięgiem: Wyżynę Miechowską oraz Płaskowyż Proszowicki, - Północnego Podkarpackiego Regionu ciągnącego się pasem z zachodu na wschód, w którego skład wchodzi: Rów Spytkowicko-Skawiński, Obniżenie Cholerzyńskie, Pomost Krakowski oraz Nizina Nadwiślańska, - Karpat Zachodnich w południowej części regionu Pogórza Wielickiego. Na terenie Powiatu Krakowskiego wyróżnia się następujące regiony klimatyczne: B region klimatu Pogórza Karpackiego: umiarkowanie ciepły z temperaturą średnią roczną: 7-8 o C i wilgotny z sumą roczną opadów: mm, C Region klimatu Kotlin Podgórskich z podregionami: C1 Kotliny Oświęcimskiej: ciepły i umiarkowanie wilgotny, C2 Kotliny Sandomierskiej : ciepły i umiarkowanie suchy, C3 Doliny Wisły: ciepły i suchy, D Region klimatu wyżyn z podregionami: D2 Wyżyny Krakowskiej: umiarkowanie chłodny i wilgotny, D3 Niecki Nidziańskiej: umiarkowanie ciepły i suchy. Ukształtowanie powierzchni, geomorfologia, geologia Budowa geologiczna oraz tektonika podłoża skalnego występującego na terenie Powiatu Krakowskiego jest bardzo zróżnicowana i jest wynikiem długotrwałych oraz skomplikowanych procesów geologicznych. Obszar powiatu położony jest na pograniczu następujących jednostek geologicznych: Monoklina Śląsko-Krakowska: obejmująca północną część powiatu, jednostka geologiczna zbudowana ze skał od permu aż po jurę, wydźwignięta i lekko pochylona ku północnemu wschodowi. Niecka Górnośląska: obejmująca zachodnią część powiatu, niecka ukryta częściowo pod Zapadliskiem Przedkarpackim i Karpatami. Zapadlisko Przedkarpackie obejmujące środkową część powiatu. Zapadlisko Przedkarpackie to przede wszystkim gliny zwałowe akumulacji rzecznej i lodowcowej, piaski i żwiry rzeczne oraz rzeczno-lodowcowe, osady eoliczne, gliny lessowe i mady. Karpaty Zewnętrzne obejmujące południową część powiatu, zbudowane z osadów fliszowych wykształconych jako kompleksy łupków piaskowców i zlepieńców. Powierzchniową warstwę tworzą utwory czwartorzędowe plejstoceńskie, pochodzące z okresu zlodowacenia krakowskiego, którego ślady zachowały się na całym obszarze pod postacią żwirów i głazów narzutowych oraz holoceńskie osady rzeczne i pokrywy zwietrzelinowe. Analiza zagospodarowania przestrzennego powiatu Strukturę przestrzenną Powiatu Krakowskiego charakteryzują m.in.: - występujące obszary zabudowy miejskiej (miasta: Kraków, Krzeszowice, Skała, Skawina, Słomniki, Świątniki Górne), - występowanie obszarów Natura 2000, - średni stopień zalesienia, - obecność dużych zakładów przemysłowych, 12

13 - unikatowe walory przyrodnicze poddane ochronie, - przebieg dróg kolejowych i drogowych o znaczeniu ponadregionalnym i regionalnym. Struktura przestrzenna powiatu wynika z jej rozwoju oraz działań antropogenicznych współczesnych. Szkielet struktury przestrzennej powiatu wyznaczają: układ komunikacyjny (drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne), linie kolejowe, doliny rzek, przebiegające sieci elektroenergetyczne i gazowe, które ze względu na strefy techniczne i zagrożenia wyłączają znaczne ilości terenów z zabudowy (tereny wyznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego). Na terenie Powiatu Krakowskiego przeważają budynki parterowe lub jedno i dwupiętrowe. W miastach natomiast występują wyższe budynki o wysokości do pięciu kondygnacji, stosunkowo niedawno wybudowane, w dobrym stanie technicznym. W Powiecie Krakowskim nie obowiązują na tyle szczegółowe plany zagospodarowania przestrzennego, aby narzucić inwestorom określony style architektoniczny. Trzeba jednak dążyć do tego aby przywrócić ład architektoniczny poprzez wprowadzenie idei małopolskiego domu. Jest to zadanie trudne do zrealizowania, jednak nie jest niemożliwe. Do mocnych stron Powiatu Krakowskiego pod względem struktury zagospodarowania przestrzennego należy m.in.: - dobrze rozwinięta infrastruktura komunikacyjna: drogowa, kolejowa, - dobrze rozwinięta i rozbudowa sieć elektryczna i gazowa, - duża ilość terenów inwestycyjnych, - bliskie położenie aglomeracji miejskich rynków zbytu, - znaczne walory turystyczne, - pokłady kruszywa, - duży potencjał rolny, - sieć telekomunikacyjna Ocena stanu środowiska Wody powierzchniowe Obszar powiatu krakowskiego należy w całości do dorzecza Górnej Wisły. Wisła na terenie powiatu płynie początkowo wzdłuż południowej granicy gminy Czernichów i Liszki oraz północnej gminy Skawina do stopnia wodnego Kościuszko, a poniżej m. Krakowa wzdłuż południowej granicy gminy Igołomia-Wawrzeńczyce. Przez gminę Skawina przechodzi kanał Łączany. Najważniejszym prawobrzeżnym dopływem Wisły jest Skawinka. Główne lewobrzeżne dopływy Wisły to rzeki: Sanka, Rudawa, Prądnik, Dłubnia i Szreniawa (na terenie powiatu tylko krótki jej odcinek). Tak więc przez powiat krakowski przebiegają liczne działy wodne II rzędu i niższe. Wielkość zasobów wód powierzchniowych powiatu krakowskiego jest zróżnicowana. Z dopływów Wisły największym przepływem średnim rocznym charakteryzują się rzeki Skawinka i Rudawa, która posiada równocześnie w obrębie powiatu krakowskiego największą powierzchnię zlewni (ok. 300 km 2 ). 13

14 Do większych zbiorników zlokalizowanych na granicy z m. Kraków należą zbiorniki w Zesławicach nr 1 i 2 na rzece Dłubni. Zbiorniki te mają pojemność całkowitą 2,2 mln m3, a użytkową 0,45 mln m 3. Wody podziemne Powiat Krakowski jest jednym z najzasobniejszych w województwie małopolskim w wody podziemne. Decydują o tym zasobne w wodę formacje skalne górnej jury oraz kredy i związane z nimi główne zbiorniki wód podziemnych (GZWP). Cztery takie zbiorniki znajdują się na terenie Powiatu (częściowo lub fragmentarycznie). Duże zasoby znajdują się w części północnej Powiatu, natomiast obszarem o deficycie wód podziemnych są tereny południowej, tj. głównie gminy: Świątniki Górne, Mogilany, Skawina i Igołomia-Wawrzeńczyce. Powiat Krakowski charakteryzuje się także dużą gę-stością i wydajnością źródeł, głównie w dorzeczu Rudawy i Prądnika. Na obszarze Powiatu Krakowskiego znajdują się cztery Główne Zbiorniki Wód Podziemne: GZWP 326- Krzeszowice- Pilica, GZWP 409 Niecka Miechowska, GZWP 454 Olkusz- Zawiercie, GZWP 450 Dolina Rzeki Wisła. Wody podziemne zgromadzone w GZWP są to wody wysokiej jakości. Biorąc pod uwagę czas przenikania zanieczyszczeń do zbiornika, który wynosi w ich przypadku 25 lat, zbiorniki te należy uznać za zagrożone. Najbardziej zagrożony jest zbiornik jurajski Krzeszowice Pilica ze względu na występujący w rejonie Olkusza lej depresyjny o zasięgu regionalnym. Na terenie Powiatu Krakowskiego oprócz wód zwykłych, występują tu również siarczkowe wody lecznicze (okolice Krzeszowic) i wody termalne (okolice Słomnik i Racławic). Walory przyrodnicze Dominujące zbiorowiska roślinne Usytuowanie powiatu krakowskiego w rozległej przestrzeni terenów o poważnym zróżnicowaniu warunków siedliskowych, znajduje swoje odzwierciedlenie w charakterystyce szaty roślinnej i świata zwierzęcego tego obszaru. W dolinie Wisły, stanowiącej wschodni fragment doliny górnej Wisły w Kotlinie Oświęcimskiej, w najniższej, południowo-zachodniej części powiatu dominującą rolę odgrywają zbiorowiska roślinności nizinnej, występujące w warunkach ogólnie wystarczającej wilgotności siedlisk. Tereny użytków rolnych pola uprawne, łąki i pastwiska, zbiorowiska zaroślowe brzegów cieków wodnych, rowów śródpolnych itp., nadają charakterystyczny rys środowiskowy tej części terenu, o wielkiej wartości przyrodniczej. Osobnym elementem są liczne, rozmaite zadrzewienia, zbudowane głównie z gatunków liściastych. Lokalnie stanowią pozostałości dawnych lasów łęgowych, występując na brzegach wód, wśród pól, z udziałem olszy, wierzby, topoli, jesionu itd. Na terenach Wyżyny Krakowskiej stanowiących najogólniej północną część obszaru powiatu o specyficznych warunkach środowiskowych, cechą charakterystyczną jest niezwykłe bogactwo i różnorodność szaty roślinnej. Lasy Ogólna powierzchnia lasów na terenie Powiatu Krakowskiego wynosi ok ,3 ha (stan na r.), przy czym ,9ha pozostaje w administracji Lasów Państwowych - Nadleśnictwa Krzeszowice, Miechów i Myślenice. Poszczególne gminy Powiatu są mocno zróżnicowane pod względem procentowego udziału lasów w stosunku do całkowitej powierzchni (lesistości) co przedstawia poniższa tabela. 14

15 Tabela. Wskaźnik lesistości poszczególnych gmin Powiatu Krakowskiego Grunty leśne w gminach Powiatu Krakowskiego Lp. Gmina Wskaźnik lesistości ha gminy [%] 1. Czernichów 1 469,1 17,10 2. Igołomia-Wawrzeńczyce 10,8 0,20 3. Iwanowice 318,8 4,40 4. Jerzmanowice-Przeginia 621,1 9,10 5. Kocmyrzów-Luborzyca 433,9 5,30 6. Krzeszowice 4 891,9 34,50 7. Liszki 395,8 5,30 8. Michałowice 193,6 3,80 9. Mogilany 571,2 13, Skała 1 583,1 21, Skawina 985,3 9, Słomniki 1 078,8 9, Sułoszowa 425,7 8, Świątniki Górne 284,3 13, Wielka Wieś 355,1 7, Zabierzów 1 588,0 15, Zielonki 60,0 1,20 Źródło: , stan na 2010 r. Najniższy wskaźnik lesistości posiadają gminy: Igołomia-Wawrzeńczyce, Zielonki, Michałowice. Na obszarze Powiatu instytucją zarządzającą lasami państwowymi jest Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krakowie, natomiast za bezpośredni nadzór lasów w terenie odpowiada Nadleśnictwo: Krzeszowice, Miechów i Myślenice. Najbardziej typowym dla wyżynnych terenów w powiecie zbiorowiskiem leśnym jest wielogatunkowy las liściasty, zwany potocznie grądem (Tilio-Carpinetum), szeroko rozpowszechniony po zboczach dolin i wąwozów, na wzgórzach oraz w otoczeniu ostańców wapiennych, gdzie zajmuje żyzne gleby o charakterze rędzin. Rzadziej występuje na glebach brunatnych na wierzchowinie. W drzewostanie zwykle dominują grab, lipy (szerokolistna i drobnolistna), dęby (bezszypułkowy i szypułkowy), jawory i klon. Grądy, występując w bardzo różnych warunkach siedliskowych, odznaczają się bogactwem składu gatunkowego, a do roślin najbardziej charakterystycznych należą m.in. przylaszczka pospolita i gwiazdnica wielkokwiatowa [Michalik, 1996]. Żyzna buczyna karpacka (Dentario glandulosae Fagetum) jest typowym zespołem górskim, a jej reliktowe stanowiska należą do atrakcji przyrodniczych. Występuje najliczniej w Dolinie Sąspowskiej i w Dolinie Racławki oraz na Garbie Tenczyńskim, na siedliskach najbardziej chłodnych i cienistych. W drzewostanie obok panującego buka charakterystyczny jest udział jodły i jawora, które zaliczane są do górskich gatunków drzew. Również w runie liczne są rośliny górskie np. żywiec gruczołowaty, parzydło leśne, przetacznik górski i paprotnik kolczysty. Do górskich lasów bukowych należy także buczyna sudecka (Dentario enneaphyllidis-fagetum), która pojawia się m.in. w Dolinie Eliaszówki i charakteryzuje się dominacją w runie żywca dziewięciolistnego (Dentaria enneaphyllos). Lokalnie występują niewielkie płaty ciepłolubnej storczykowej buczyny naskalnej (Carici-Fagetum), z zaskakującym bogactwem gatunkowym runa, w którym rośnie wiele gatunków roślin prawnie chronionych, w tym storczyki, m.in. obuwik, buławniki, kruszczyki itp. Na uboższych, kwaśnych glebach brunatnych, w górnej części dolin i na wierzchowinie występuje kwaśna buczyna niżowa (Luzulo pilosae-fagetum), o ubogim runie głównie z borówką czernicą, kosmatką owłosioną i majownikiem dwulistnym [Michalik, 1996]. 15

16 Lasy łęgowe najliczniej zachowały się lokalnie w dolinie Wisły i jej dopływów oraz w przyległych terenach, a ponadto, chociaż niezbyt licznie w dnie dolinek jurajskich na Wyżynie Krakowskiej. Lasy łęgowe są to głównie lokalnie rozległe powierzchnie, częściowo podmokłych zadrzewień. Zależnie od składu gatunkowego drzew są to łęgi jesionowo-olszowe, olszowo-wierzbowe, a lokalnie także olszynki bagienne zwane olsami. Obok dominującej olszy czarnej występuje tu jawor, jesion, wiąz, grab, lipa, czeremcha i inne [Michalik, 1996]. Na lessowej wierzchowinie jurajskiej w północnej, zachodniej i środkowej części powiatu, na łagodnych zboczach i głębokich zakwaszonych glebach brunatnych, występują płaty boru mieszanego (Pino-Quercetum). Cechą charakterystyczną tego zbiorowiska leśnego jest wyraźnie dwupiętrowy drzewostan, w którym wyższe piętro drzew tworzą gatunki szpilkowe (głównie sosna), a pod ich okopem rozwija się piętro niższych drzew liściastych (dęby, brzoza, buk itp.). Obszary przyrodniczo cenne objęte ochroną prawną Tabela. Udział powierzchni obszarów chronionych w gminach Powiatu Krakowskiego Lp. Gmina Powierzchnia obszarów chronionych [%] 1. Czernichów 36,9 2. Igołomia- Wawrzeńczyce b.d. 3. Iwanowice 33,1 4. Jerzmanowice- Przeginia 61,2 5. Kocmyrzów- Luboszyca b.d. 6. Krzeszowice 66,0 7. Liszki 33,0 8. Michałowice 34,2 9. Mogilany 0,2 10. Skała 43,7 11. Skawina 0,2 12. Słomniki b.d. 13. Sułoszowa 9,5 14. Świątniki Górne b.d. 15. Wielka Wieś 60,6 16. Zabierzów 63,4 17. Zielonki 41,3 Źródło: Na terenie Powiatu Krakowskiego występują następujące rodzaje form ochrony przyrody, określone w Art Ustawy z dnia 25 sierpnia 2009 r. o ochronie przyrody: obszar Natura 2000: Dolina Prądnika, Dolinki Jurajskie, Czerna, Krzeszowice, Rudno, Dolina Sanki, Cedron, Rudniańskie Modraszki- Kajasówka, Skawiński obszar łąkowy, Park Narodowy: Ojcowski Park Narodowy Rezerwat przyrody: Cieszynianka, Dolina Eliaszówki, Dolina Kluczwody, Dolina Mnikowska, Dolina Potoku Rudno, Dolina Racławki, Dolina Szklarki, Kajasówka, Kozie Kąty, Skała Kmity, Wąwóz Bolechowicki, Zimny Dół ; Park krajobrazowy: Bielańsko- Tyniecki Park Krajobrazowy, Dłubniański Park Krajobrazowy, Dolinki Krakowskie, Rudniański Park Krajobrazowy, Tenczyński Park Krajobrazowy ; 16

17 Obszary Chronionego Krajobrazu: Bielańsko- Tyniecki Park Krajobrazowy, Dłubniański Park Krajobrazowy, Dolinki Krakowskie, Rudniański Park Krajobrazowy, Tenczyński Park Krajobrazowy Użytek ekologiczny: stanowisko Liii złotogłów, Uroczysko Podgołogórze, Uroczysko w Rząsce ; Stanowiska dokumentacyjne: Żyła porfiru, Odsłonięcia na Czerwieńcu, Kamieniołom Nowa Krystyna, Kamieniołom z uskokiem, Kamieniołom, Odsłonięcie martwicy wapiennej w Dolinie Szklarki, Stary kamieniołom ; pomniki przyrody ożywionej: 471 obiektów. Obszar Natura 2000 Na terenie Powiatu Krakowskiego zlokalizowane są obszary Natura 2000: Dolina Prądnika (PLH ), Dolinki Jurajskie (PLH ), Czerna (PLH ), Krzeszowice (PLH ), Rudno (PLH120058), Dolina Sanki (PLH ), Cedron (PLH ), Rudniańskie Modraszki- Kajasówka (PLH ), Skawiński obszar łąkowy (PLH ). Dolina Prądnika (PLH120004) POWIERZCHNIA: 1 865,6 ha OPIS OBSZARU Obszar obejmuje głębokie doliny Prądnika i Sąspówki wraz z falistą wierzchowiną usianą rozproszonymi ostańcami, będącymi typowymi elementami krajobrazu Jury Krakowsko- Częstochowskiej. Formy te powstały w wyniku procesów erozyjnych działających w górnojurajskich wapiennych skałach budujących ten obszar. Charakterystyczne dla tego terenu zjawiska krasowe są przyczyną występowania licznych jaskiń, szczelin i malowniczych form skalnych - baszt, bram, ambon itp. Szata roślinna tworzy skomplikowany układ przestrzenny, odzwierciedlający zróżnicowanie warunków siedliskowych; nierzadko obok siebie występują zbiorowiska o odmiennym charakterze ekologicznym. Większą część ostoi pokrywają lasy grądowe, buczyny i na mniejszych powierzchniach, bory mieszane. Na stromych zboczach i skałach występują ciepłolubne zarośla, murawy kserotermiczne i wapieniolubne zbiorowiska naskalne. W dnach dolin zachowały się fragmenty mezofilnych łąk i pastwisk oraz roślinność nadpotokowa. Na terenie ostoi - w dolinie rzeki - występuje luźna zabudowa. WARTOŚĆ PRZYRONICZA I ZNACZENIE Obszar ważny dla zachowania bioróżnorodności. Występuje tu wiele rzadkich i zagrożonych oraz podlegających prawnej ochronie gatunków roślin naczyniowych i zwierząt. Łącznie notowano tu występowanie 13 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Stwierdzono też obecność 13 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, szczególnie dobrze zachowały się typowo wykształcone płaty buczyn i jaworzyn. W związku z ograniczeniem użytkowania kośno-pasterskiego, interesujące zbiorowiska nieleśne - łąki i murawy - podlegają sukcesji. Na niewielkim terenie występują prawie wszystkie zjawiska geomorfologiczne typowe dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej; liczne są też zjawiska krasowe (około 300 jaskiń). 17

18 Dolinki Jurajskie (PLH120005) POWIERZCHNIA: 556,5 ha OPIS OBSZARU Obszar położony jest na terenie dużego regionu geologicznego Monokliny Śląsko-Krakowskiej. Monoklina zbudowana jest z dwóch wielkich kompleksów skalnych. Niżej położony kompleks tworzą utwory karbońskie, dewońskie i starsze. Wyższy kompleks tworzą osady permu, triasu, jury, kredy i młodsze. Największe znaczenie w budowie geologicznej monokliny mają wapienie wieku jurajskiego, będące najbardziej charakterystycznymi skałami na tym terenie, decydującymi o jej niepowtarzalnym charakterze. Na teren ostoi składa się 11 enklaw, dobrze zachowanych pod względem przyrodniczym. Obejmują one obszar wyżynny, zbudowany z wapieni górnojurajskich, pokrytych warstwą lessu z wciętymi dolinami potoków, o charakterze skalistych jarów krasowych. Ich ujścia są zwykle zwężone i zamknięte skalnymi bramami, zaś zbocza urozmaicone różnorodnymi formami skalnymi, jak pojedyncze maczugi, bastiony lub masywy. Występują w nich liczne jaskinie z bogatą szatą naciekową. Wschodnie zbocza są przeważnie bardziej skaliste i strome. Wierzchowina pokryta jest głównie polami uprawnymi oraz niewielkimi kompleksami lasów grądowych i bukowych, które porastają też zbocza dolin. Wśród leśnych zbiorowisk roślinnych dominują różnorodne zespoły buczyn (żyzna buczyna karpacka, ciepłolubna buczyna storczykowa, kwaśna buczyna niżowa) i grądów, w mniejszym stopniu występują bory mieszane, łęgi olszowe oraz jaworzyna górska. Wąwozami płyną potoki i z nimi związane są płaty szuwarów i turzycowiska, a także łąki i pastwiska. Dolne partie zboczy dolin pokryte są murawami kserotermicznymi i ciepłolubnymi zaroślami. WARTOŚĆ PRZYRONICZA I ZNACZENIE Obszar o wysokiej bioróżnorodności. Stwierdzono tu występowanie 10 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Najcenniejsze są murawy kserotermiczne, płaty buczyn, grądów i sporadycznie jaworzyn. Notowano tu obecność 8 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Znajduje się tu locus classicus brzozy ojcowskiej Betula oycoviensis, występują też licznie inne rzadkie i zagrożone gatunki roślin naczyniowych, w tym prawnie chronione. Jest to miejsce występowania rzadkich i chronionych gatunków zwierząt, w tym sześciu gatunków nietoperzy. Jedno z kilku stwierdzeń podkowca dużego w Polsce. Interesująca geomorfologia. Czerna (PLH120034) POWIERZCHNIA: 76,4 ha OPIS OBSZARU Czerna leży na Wyżynie Olkuskiej, na północ od Krzeszowic. Klasztor został wybudowany w XVII wieku i od tego czasu wykorzystywany jest do celów sakralnych przez zakon Karmelitów Bosych. Posadowiony jest nad doliną Eliaszówki, poza wsią. Przy klasztorze znajduje się zabytkowa aleja starych drzew. WARTOŚĆ PRZYRONICZA I ZNACZENIE Zgodnie z Kryteriami wyboru schronień nietoperzy do ochrony w ramach polskiej części sieci Natura 2000, obiekt uzyskał 20 punktów, co daje podstawy do włączenia go do sieci Natura Na terenie ostoi stwierdzono 3 gatunki nietoperzy z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Jest to rzadki przypadek kolonii rozrodczej podkowca małego w obiekcie podziemnym (piwnica). 18

19 Krzeszowice (PLH120044) POWIERZCHNIA: 39,8 ha OPIS OBSZARU Obszar "Krzeszowice" położony jest w południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej na obszarze Rowu Krzeszowickiego. Obejmuje on kościół pw. Św. Marcina Biskupa w Krzeszowicach wraz z sąsiadującymi terenami zielonymi, miejscem bardzo intensywnego żerowania nietoperzy (Park Miejski, Aleja Spacerowa). Kościół wybudowany został w latach , jest murowany, stylu neogotyckim, posiada dwie wieżyczki, pokryty jest blachą. Z dwóch stron otoczony jest wysokimi kilkudziesięcioletnimi drzewami. Obiekt sąsiaduje z Parkiem Miejskim, Aleją Spacerową, obok kościoła przebiega lokalna droga i płynie niewielka rzeka - Krzeszówka. WARTOŚĆ PRZYRONICZA I ZNACZENIE Jedna z trzech ostoi kluczowych dla ochrony nocka orzęsionego. Druga pod względem liczebności kolonia rozrodcza tego nietoperza w Polsce. Liczebność dorosłych osobników sięga 280 osobników. Zgodnie z Kryteriami wyboru schronień nietoperzy do ochrony w ramach polskiej części sieci Natura 2000, obiekt uzyskał punktów 94, co daje podstawy do włączenia go do sieci Natura Rudno (PLH120058) POWIERZCHNIA: 72,4 ha OPIS OBSZARU Obszar obejmuje fragment doliny potoku Rudno przy na granicy gmin Czernichow i Alwernia. W granicach obszaru znajdują się głównie siedliska nieleśne w tym łąki trzęślicowe z kosaćcem syberyjskim Iris sibirica i goryczką wąskolistną Gentiana pneumonanthe oraz związaną z nimi fauną bezkręgowców w tym modraszki: Maculinea teleius i M. nausitous. Ponadto, dolinę porastają szuwary głównie trzcinowe i zarośla olszy. Część doliny zajmują łąki kośne podsiewane gatunkami szlachetnych traw. W górnej części tego fragmentu doliny Rudna znajdują się zbiorniki wodne pełniące rolę miejsc rozrodu płazów, w tym traszki grzebieniastej Triturus cristatus. W części doliny przylegającej do oddziału 56 lasów ndl. Krzeszowice, porośniętej głównie szuwarami, zlokalizowane jest stanowisko poczwarówki zwężonej Vertigo angustior. Jest to też miejsce występowania innych cennych gatunków: bobra Castor fiber i minoga strumieniowego Lampetra planeri. WARTOŚĆ PRZYRONICZA I ZNACZENIE Obszar ma istotne znaczenie dla ochrony Vertigo angustior i wydaje się obejmować nie więcej niż 2% krajowej populacji. Określenie stanu zachowania gatunku Vertigo angustior w obszarze, w tym: zasoby populacji: mało liczna zajmowana powierzchnia i zagęszczenie populacji: trudne do określenia i wymaga szczegółowych badań, w zależności od płatu siedliska, w próbach 25x25cm znajdowano od 0 do 5 osobników. struktura przestrzenna populacji: populacja zajmuje niewielkie płaty siedliska funkcjonując najprawdopodobniej w systemie metapopulacji stopień izolacji populacji: populacja wydaje się być izolowana 19

20 Dolina Sanki (PLH120059) POWIERZCHNIA: 22,5 ha Prognoza oddziaływania na środowisko OPIS OBSZARU Obszar obejmuje fragment doliny potoku Sanka w gminie Liszki (powiat krakowski), wraz z tą częścią doliny potoku, która jest w rezerwacie Dolina Mnikowska. Obszar obejmuje wąski pas łąk i pastwisk przylegających do Sanki. Wśród nich zdarzają się płaty łąk trzęślicowych, oraz bardziej podmokłe płaty, na których rosną turzyce bądź trzcina. Są one siedliskiem poczwarówki zwężonej Vertigo angustior. Z wyjątkiem obszaru rezerwatu, w dolinie jest dość dużo zabudowań i domostw. Określenie stanu zachowania gatunku Vertigo angustior w obszarze, w tym: zasoby populacji: mało liczna zajmowana powierzchnia i zagęszczenie populacji: trudne do określenia i wymaga szczegółowych badań, w zależności od płatu siedliska, w próbach 25x25cm znajdowano od 0 do 5 osobników. struktura przestrzenna populacji: populacja zajmuje niewielkie płaty siedliska funkcjonując najprawdopodobniej w systemie metapopulacji stopień izolacji populacji: populacja wydaje się być izolowana. WARTOŚĆ PRZYRONICZA I ZNACZENIE Jedno z kilku stanowisk Vertigo angustior w kontynentalnej części województwa małopolskiego. Cedron (PLH120060) POWIERZCHNIA: 216,5 ha OPIS OBSZARU Obszar obejmuje fragment doliny potoku Cedron w gminie Kalwaria Zebrzydowska (powiat wadowicki), odcinek rzeki wraz terasą zalewową na odcinku poniżej pałacu w Zebrzydowicach do Woli Radziszowskiej. Dobrze zachowana dolina rzeki podgórskiej, z naturalnym korytem meandrującym oraz terasą rzeczną szeroką na ok m. Dno potoku zbudowane jest ze żwirów, z fliszu karpackiego. Wzdłuż brzegów ciągną się wąskim pasem zarośla i zadrzewienia o charakterze łęgowym oraz ziołorośla. Terasa pokryta łąkami kośnymi.- zajmują ją łąki wilgotne i świeże, wykorzystywane ekstensywnie. Zabudowa wiejska odsunięta od terasy. WARTOŚĆ PRZYRONICZA I ZNACZENIE Jedno z kilku stanowisk Unio crassus w kontynentalnej części województwa małopolskiego. Unikatowy zespół zwierząt wodnych, charakterystyczny dla podgórskich rzek. Najliczniejsza populacja (największe stwierdzone zagęszczenia) skójki gruboskorupkowej Unio crassus w całym województwie. Określenie stanu zachowania gatunku Unio crassus w obszarze, w tym: zasoby populacji: bardzo liczna zajmowana powierzchnia i zagęszczenie populacji: gatunek występuje na całej długości odcinka Cedronu włączonego do obszaru Natura W Cedronie skójka gruboskorupowa U. crassus osiąga znacznie większe zagęszczenia (5-50 os./m 2 ). W porównaniu z badaniami własnymi koordynatora z 2001 roku, zagęszczenie osobników nie uległo istotnym zmianom, natomiast zmieniła się struktura wiekowa. Dominują osobniki młode. Musiał zadziałać jakiś krótkotrwały czynnik, który spowodował zmniejszenie liczebności osobników starych w ławicy. Jakość wody nie uległa pogorszeniu. Natomiast w dolnym biegu dokonano regulacji cieku niszcząc bezpowrotnie występujące tam ławice (kolonie). 20

21 struktura przestrzenna populacji: gatunek występuje na całym proponowanym obszarze i zajmuje w rzece miejsca o odpowiednich warunkach hydrologicznych i preferowanym podłożu, umożliwiającym wkopanie się i zakotwiczenie w dnie. Rzadko lub wcale nie trafia się miejscach uregulowanych. Najczęściej występuje w grupach (ławicach), chociaż zdarzają się pojedyncze osobniki. niewielkie płaty siedliska funkcjonując najprawdopodobniej w systemie metapopulacji stopień izolacji populacji: populacja wydaje się być izolowana. Rudniańskie Modraszki- Kajasówka (PLH120077) POWIERZCHNIA: 447,2 ha OPIS OBSZARU Obszar położony na terenie Garbu Tenczyńskiego (zrębu tektonicznego) stanowiącego południową część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Znacząca część obszaru to tereny rolnicze - pola uprawne oraz łąki i pastwiska. W północnej części obszaru znajduje się wąski zrąb tektoniczny ze stromymi zboczami zbudowany przede wszystkim górnojurajskich wapieni skalistych. Szczyt zręb porasta las, a jego zbocza murawa kserotermiczna. WARTOŚĆ PRZYRONICZA I ZNACZENIE Obszar proponowany do ochrony w ramach sieci Natura 2000 ze względu na występowanie na łąkach świeżych i wilgotnych tego obszaru motyli Maculinea telesiu i M. nausithous. Występują tu bardzo dobrze zachowane populacje obu tych gatunków. Ponadto na łakach tych wystęouje Lycaena helle, a w Rezerwacie Kajasówka (północna część obszaru) znajduje się stanowisko Minois dryas - motyla bardzo rzadkiego, zagrożonego wyginięciem na terenie Polski. Ze względu na niewielką powierzchnię tego obszaru i obejmuje on niewielką część krajowej populacji trzech wymienionych wcześniej gatunków motyli. Rola tego obszaru jest jednak znacząca jako elementu sieci obszarów chroniących biotopy tych gatunków i ich wzajemną sieć połączeń. Skawiński Obszar Łąkowy (PLH120079) POWIERZCHNIA: 44,1 ha OPIS OBSZARU Obszar położony przy południowo-zachodniej granicy Krakowa (ponad 95% powierzchni w obrębie miasta), przylegający do Lasów Tynieckich. Obejmuje głównie łąki, w tym świeże, podmokłe i trzęślicowe. WARTOŚĆ PRZYRONICZA I ZNACZENIE Obszar wystepowania czterech gatunków motyli z II Załącznika Dyrektywy Siedliskowej: modraszków Maculinea teleius, Maculinea nausithous oraz miejsc licznego występowania Lycaena helle i Lycaena dispar a także Maculinea alcon. Gatunki te związane są z siedliskami murawowymi, głównie łąk wilgotnych i świeżych, w tym łąk trzęślicowych. Występowanie trzcinowisk, zakrzaczeń oraz siedlisk leśnych stwarza dodatkowo odpowiednie środowiska dla wielu innych gatunków, głównie ptaków. Ze względu na niewielką powierzchnię tego obszaru obejmuje on niewielką część krajowej populacji czterech gatunków motyli. Rola tego obszaru jest jednak znacząca jako elementu sieci obszarów chroniących biotopy tych gatunków i ich wzajemną sieć połączeń. Zapewnia ciągłość występowania motyli w Południowej Polsce. 21

22 Park Narodowy Ojcowski Park Narodowy Park powstał w 1956 r., zajmuje ha, obejmuje południową część Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej i jest najmniejszym parkiem w Polsce. Ścisłą ochroną objęte jest 251 ha powierzchni parku. Podłożem geologicznym Parku są wapienie jurajskie, w których woda wymyła głębokie wąwozy o stromych ścianach i skały o przedziwnych kształtach. Na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego znajdują się sławne ostańce: Brama Krakowska, Maczuga Herkulesa, Skamieniały Wędrowiec i Igła Deotymy. Skały Parku kryją także około 400 jaskiń: Grota Łokietka, Jaskinia Ciemna i Zbójecka. Spośród wielu występujących na terenie parku zwierząt najbardziej charakterystycznymi dla tego rejonu są nietoperze, żyje tu 15 gatunków tych zwierząt. Na granicach parku znalazły się także renesansowy zamek w Pieskowej Skale (oddział Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu) oraz ruiny gotyckiego zamku w Ojcowie. Florę Ojcowskiego Parku Narodowego tworzy około 1000 gatunków roślin naczyniowych, 230 gatunków mchów i wątrobowców, 1200 gatunków grzybów i 200 gatunków porostów. Rezerwat przyrody Na terenie Powiatu Krakowskiego odnotowano występowanie 12 obiektów chronionych jako rezerwaty przyrody. Tabela. Rezerwaty przyrody ustanowione na terenie Powiatu Krakowskiego. Lp. Gmina Nazwa Powierzchnia rezerwatu rezerwatu [ha] Opis formy ochrony Stanowisko cieszynianki wiosennej - 1. Mogilany Cieszynianka 10,27 Hacqetia epipactis, naturalny grąd - Tilio Carpinetum. 2. Krzeszowice 3. Zabierzów 4. Liszki 5. Krzeszowice, Czernichów, Alwernia (Powiat Chrzanowski) 6. Krzeszowice 7. Jerzmanowice- Przeginia Dolina Eliaszówki Dolina Kluczwody Dolina Mnikowska Dolina Potoku Rudno Dolina Racławki Dolina Szklarki 109,57 35,22 Naturalny krajobraz przełomowej, krasowej, doliny potoku Eliaszówka, bogatej pod względem geomorfologicznym, porośniętej przez zbiorowiska leśne o różnym stopniu naturalności, z elementami zabytkowych XVII wiecznych budowli zespołu klasztornego Karmelitów. Charakterystyczny krajobraz zalesionej krasowej doliny jurajskiej. 20,89 Krasowy krajobraz doliny jurajskiej. 95,94 473,92 46,69 8. Czernichów Kajasówka 11,83 Zbiorowiska łęgu olszowego Circaeo-Alnetu i olsu Carici elongatae-alnetu oraz stanowiska geologiczne starego kamieniołomu oraz prowadzącego do niego przekopu. Urozmaicony geomorfologicznie krajobraz doliny potoku Racławka z naturalnymi zespołami lasów bukowych oraz wartościowymi odsłonięciami geologicznymi. Naturalne lasy bukowe i gradowe, murawy i zarośla kserotermiczne, znaczne zróżnicowanie biocenoz. Zrąb tektoniczny, stanowiska kserotermicznych gatunków roślin i zwierząt bezkręgowych 22