Spis treści. Beata Nowakowska: Fast food, McDonald s, Big Brother i współczesna rzeczywistość... 83

Transkrypt

1 Spis treści ARTYKUŁY I ROZPRAWY Jakub Z. Lichański: Historia retoryki; rozdział wciąż otwarty, czyli retoryka nauka w rozwoju... 7 Agnieszka Budzyńska-Daca: Debata jako gatunek retoryczny Kazimierz Ożóg: O niektórych mechanizmach retorycznych w tekstach populizmu politycznego Laura Polkowska: Wnioskowanie perswazyjne w wypowiedziach polityków (na przykładzie przemówień sejmowych przedstawicieli polskiej prawicy) Józef Jaworski: Językowy obraz jakobina w tekstach publicystycznych końca XVIII wieku Patrycja Pelc: Hiperbola jako narzędzie kreowania nadzwyczajności w tekstach retorycznych. Na przykładzie prasy opiniotwórczej Małgorzata Marcjanik: Retoryczny wymiar językowej grzeczności. Na przykładzie form adresatywnych w komunikowaniu społecznym OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW Beata Nowakowska: Fast food, McDonald s, Big Brother i współczesna rzeczywistość SŁOWNIKI DAWNE I WSPÓŁCZESNE Agnieszka Ewa Piotrowska, Magdalena Majdak, Mirosław Bańko: Andrzej Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, Warszawa SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI Józef Porayski-Pomsta: Sprawozdanie prezesa Zarządu Głównego Towarzystwa Kultury Języka z działalności TKJ w 2012 roku Ewelina Tyc: Sprawozdanie z konwersatorium Transdyscyplinarność badań nad komunikacją medialną (Katowice, 22 listopada 2012 r.)... 99

2 RECENZJE Robert Boroch: Peter Graff, Coppe van Urk (red.), Chomsky s Linguistics (Teoria lingwistyczna Noama Chomsky ego), MIT Working Papers in Linguistics, Cambridge Joanna Wierzchowska: E. Golachowska, A. Zielińska (red.), Wokół religii i jej języka. Konstrukcje i destrukcje tożsamości, t. 1, Warszawa SŁOWA I SŁÓWKA S. D., Transgenika, transgeniczny

3 CONTENTS PAPERS AND DISSERTATIONS Jakub Z. Lichański: History of rhetoric; a still opened chapter, or rhetoric an evolving science... 7 Agnieszka Budzyńska-Daca: Debate as a rhetorical genre Kazimierz Ożóg: On certain rhetorical mechanisms in texts regarding political populism Laura Polkowska: Persuasive inference in politicians utterances (on the example of speeches by parliamentary representatives of the Polish right wing) Józef Jaworski: The linguistic image of a Jacobin in journalistic texts from the late 18 th century Patrycja Pelc: Hyperbole as a tool for creating extraordinariness in rhetorical texts. On the example of opinion forming press Małgorzata Marcjanik: Rhetorical dimension of linguistic politeness. On the example of addressative forms in social communication EXPLANATIONS OF WORDS AND EXPRESSIONS Beata Nowakowska: Fast food, McDonald s, Big Brother and the contemporary reality OLD AND CONTEMPORARY DICTIONARIES Agnieszka Ewa Piotrowska, Magdalena Majdak, Mirosław Bańko: Andrzej Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego (Etymological dictionary of Polish), Warsaw REPORTS, COMMENTS, POLEMICS Józef Porayski-Pomsta: A report of the President of Zarząd Główny Towarzystwa Kultury Języka (Management Board of the Society for Language Culture) on the TKJ activities in

4 Ewelina Tyc: A report on the conversatorium Transdyscyplinarność badań nad komunikacją medialną ( Transdisciplinariness of research on media communication Katowice, 22 November 2012) REVIEWS Robert Boroch: Peter Graff, Coppe van Urk (eds), Chomsky s Linguistics, MIT Working Papers in Linguistics, Cambridge Joanna Wierzchowska: E. Golachowska, A. Zielińska (eds), Wokół religii i jej języka. Konstrukcje i destrukcje tożsamości (Focusing on religion and its language. Identity constructions and destructions), vol. 1, Warsaw WORDS AND PHRASES S. D.: Transgenika, transgeniczny (transgenics, transgenic)

5 PORADNIK JĘZYKOWY MIESIĘCZNIK ZAŁOŻONY W R PRZEZ ROMANA ZAWILIŃSKIEGO ORGAN TOWARZYSTWA KULTURY JĘZYKA Zarząd Główny, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, Warszawa W zeszycie Historia retoryki (teorii retorycznej) nie jest zamknięta, pojawiają się bowiem możliwości nowych interpretacji podstawowych dla niej koncepcji. Dotyczy to m.in. tradycji Arystotelesa, istoty teorii retoryki w ujęciu Filodemosa, czy też definicji retoryki Kwintyliana. Debata, jako forma komunikacji publicznej, znajduje retoryczno-dialektyczne podłoże i tym odróżnia się od innych gatunków dialogowych. Współcześnie należy ją ujmować w dwóch rejestrach genologicznych: medioznawczym i lingwistycznym, z uwzględnieniem jej cech gatunkowych, które realizują się w dyskursach. W populistycznych wystąpieniach o tematyce politycznej wykorzystywane są podstawowe środki retoryczne, które służą wzmacnianiu wypowiedzi. Są to m.in.: epitet, metafora, ironia, hiperbola, pytanie retoryczne, opozycja my : wy (oni). Środki perswazyjne stanowią stały składnik retoryki politycznej. Należą do nich schematy wnioskowania oparte na uogólnieniu, utożsamieniu i płytkiej analogii. Wnioskowanie perswazyjne często opiera się na błędnych przesłankach, mających służyć przekonaniu audytorium, i tym różni się od wnioskowania logicznego. W publicystyce politycznej końca XVIII w. obraz jakobina jest dwojaki pozytywny i negatywny. Oba obrazy są konstruowane za pomocą leksykalnych i leksykalno-składniowych środków wartościujących zgodnie z zasadami retorycznej perswazji. Kategoria nadzwyczajności jest traktowana w polskich tygodnikach opinii jako wartość użytkowa, która ma zwiększać atrakcyjność czasopisma. Jednym z narzędzi jej kreowania jest hiperbola zarówno w płaszczyźnie składni, jak i semantyki tekstu. Skuteczność retoryczna (perswazyjna) form adresatywnych jest szczególnie istotna w relacjach niesymetrycznych, które podlegają zmiennym wzorcom kulturowym, ostatnio amerykanizacji por. forma panie/pani + imię. *** Retoryka teoria retoryczna gatunkowe formy retoryczne perswazyjność wypowiedzi retorycznych retoryka w polityce publicystyka i prasa a retoryka środki retoryczne. Red.