Bezpieczeństwo przeciwpożarowe w moim domu

Transkrypt

1 Bezpieczeństwo przeciwpożarowe w moim domu

2

3 Witold Frankowski Bezpieczeństwo przeciwpożarowe w moim domu Ochrona przeciwpożarowa w obiektach zabudowy jednorodzinnej

4 Copyright by Witold Frankowski i Zacharek Dom Wydawniczy Sp. k., Warszawa 2011 Wszystkie prawa zastrzeżone. Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w żaden inny sposób reprodukowana lub odczytywana w środkach masowego przekazu bez pisemnej zgody Zacharek Psychologia Biznesu Zacharek Dom Wydawniczy Sp. k. Redaktor: Wojciech Zacharek Projekt okładki: Blanka Łyszkowska Projekt i opracowanie graficzne tabel i ilustracji: Blanka Łyszkowska ISBN: Zacharek Dom Wydawniczy Sp. k. ul Pustelnicka 48 lok Warszawa biuro@zacharek.com Wydanie I Fotografie wykorzystane do okładki za zgodą: FotoChannels Sp. z o.o. Skład i łamanie: Druk:SOWA Sp. z o.o. ul. Hrubieszowska 6a Warszawa tel. (22) fax. (22) sowadruk@sowadruk.pl

5 O Autorze Witold Frankowski absolwent Szkoły Oficerów Pożarnictwa a następnie Uniwersytetu Warszawskiego oraz Akademii Spraw Wewnętrznych. Posiada duże doświadczenie zawodowe w ochronie przeciwpożarowej. Wszechstronność praktyki zawodowej wywodzi się z faktu, że pracował w komendach (powiatowej, wojewódzkiej) straży pożarnej zarówno w dziedzinie zapobiegania pożarom, zwalczania ich, jak też szkolenia zawodowego. Wiele lat nadzorował funkcjonowanie ochrony przeciwpożarowej w przemyśle (ministerstwo, zrzeszenie, zakład pracy). Uczestnik i dowódca w wielu akcjach ratowniczo-gaśniczych pożarów lasów, budynków mieszkalnych oraz w zakładach przemysłowych. Współzałożyciel i wieloletni prezes Stowarzyszenia Pożarników Polskich. Aktualnie kieruje działalnością Ośrodka Techniki Pożarniczej zajmującego się zabezpieczaniem przeciwpożarowym obiektów, wyposażaniem ich w sprzęt i urządzenia przeciwpożarowe, opracowaniem dokumentacji z tego zakresu oraz szkoleniem przeciwpożarowym. 5

6

7 Spis treści, tabel i rysunków Spis treści O Autorze...5 Wstęp...15 Dane statystyczne dotyczące interwencji jednostek ochrony przeciwpożarowej w 2009 r Dane statystyczne dotyczące interwencji jednostek ochrony przeciwpożarowej w 2010 r Charakterystyczne pożary w budynkach mieszkalnych...17 Przyczyny powstania pożarów w Polsce w 2009 r...26 Rozdział 1: Pojęcie ochrony przeciwpożarowej...27 Rozdział 2: Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpożarowego Obowiązek przestrzegania przepisów Przestrzeganie przepisów w budownictwie i utrzymaniu budynków Odpowiedzialność za nieprzestrzeganie przepisów przeciwpożarowych Wyciąg z Kodeksu wykroczeń Wyciąg z Kodeksu karnego...35 Rozdział 3: Proces palenia i zjawiska mu towarzyszące. Pożar Pojęcie procesu palenia Zjawiska towarzyszące procesowi palenia Ciepło Drogi wymiany ciepła Temperatura Płomień Rozwój pożaru i jego rodzaje Rozwój pożarów ciał stałych Rozwój pożarów cieczy palnych Spalanie gazów Spalanie pyłów Wybuchowość Rozprzestrzenianie się pożaru...55 Rozdział 4: Przyczyny powstawania pożarów

8 Spis treści, tabel i rysunków Rozdział 5: Przyczyny rozprzestrzeniania się pożarów...63 Rozdział 6: Podstawowe przepisy prawne Ustawowe akty prawne Przepisy wykonawcze do ustaw pożarniczych Przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej obiektów budowlanych...66 Rozdział 7: Pojęcia podstawowe z zakresu budownictwa...69 Rozdział 8: Charakterystyka zabudowy jednorodzinnej Zabudowa jednorodzinna Budynek jednorodzinny Budynek garażowy Budynek gospodarczy Rodzaje pomieszczeń Dojścia i dojazdy do budynków Lokalizowanie miejsc postojowych dla pojazdów Sytuowanie garażu Budynek tymczasowy...79 Rozdział 9: Wyposażenie techniczne budynków Instalacje grzewcze Ogrzewanie piecowe i kominkowe Paleniska Instalacje ogrzewcze wodne Instalacje ogrzewcze powietrzne Wymagania kwalifikacyjne do zajmowania się urządzeniami, instalacjami oraz siecią elektroenergetyczną Instalacje kominowe Przyłączenia urządzeń gazowych Wentylacja w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem Instalacja gazowa na paliwa gazowe Rodzaje instalacji gazowych Instalacje gazowe zasilane z sieci gazowej Zawory odcinające Sygnalizacja alarmowa Przewody instalacji gazowej Urządzenia pomiarowe gazu gazomierze Sytuowanie urządzeń gazowych

9 Spis treści, tabel i rysunków Warunki podłączania urządzeń gazowych Przewody, kanały i wyloty spalinowe Urządzenia gazowe zasilane gazem płynnym z indywidualnych butli Właściwości palne Ciężar Instalacje gazowe zasilane gazem płynnym z butli do 33 kg lub z baterii butli Instalacje gazowe zasilane ze zbiornika(ów) z gazem płynnym Instalacja elektryczna Charakterystyka energetyczna Funkcje instalacji energetycznej Przeciwpożarowy wyłącznik prądu Instalacja odbiorcza Instalacje odgromowe i uziemiające Instalacje odgromowe Instalacje uziemiające Rodzaje uziemień Uziemienia w liniach energetycznych Uziemienie powierzchniowe Uziemienie głębinowe Wymagania kwalifikacyjne do zajmowania się urządzeniami, instalacjami oraz siecią elektroenergetyczną Rozdział 10: Instalacje wentylacyjne Wymagania dla instalacji wentylacyjnych Przewody wentylacyjne Wentylacja oddymiająca Rozdział 11: Charakterystyka obiektów pod względem pożarowym Zasady ogólne Podział budynków ze względu na wysokość Podział budynków ze względu na przeznaczenie i sposób użytkowania Klasyfikacja pomieszczeń ze względu na czas pobytu ludzi Gęstość obciążenia ogniowego

10 Spis treści, tabel i rysunków Zasady uwzględniania materiałów palnych przy obliczaniu gęstości obciążenia ogniowego Odporność pożarowa budynków Strefy pożarowe Sytuowanie budynków Zasady ogólne Usytuowanie budynków z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe Powiększanie odległości między budynkami Pomniejszanie odległości między budynkami Odległość od granicy niezabudowanej działki budowlanej Odległości od zbiorników oleju opałowego Instalacja wodociągowa przeciwpożarowa Zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru Wymagania dla garaży Drogi pożarowe Wymagania ewakuacyjne Wejścia do budynków i mieszkań Schody i pochylnie Uzgadnianie projektu budowlanego Rozdział 12: Dokonywanie podziału nieruchomości Rozdział 13: Czynności zabronione i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej Czynności zabronione Postępowanie z materiałami niebezpiecznymi Postępowanie z gazami palnymi Prace niebezpieczne pod względem pożarowym Rozdział 14: Środki gaśnicze, gaśnice, urządzenia gaśnicze Środki gaśnicze Woda Piana gaśnicza Gazy gaśnicze Proszki gaśnicze Zasady wyposażania pomieszczeń i obiektów w gaśnice Rodzaje gaśnic

11 Spis treści, tabel i rysunków Przykładowe rodzaje stosowanych w kraju gaśnic Gaśnica pianowa GWP-6x AB Gaśnica śniegowa GS-5x BC Gaśnica proszkowa GP-6z ABC Gaśnica płynowa GWG-2x AF Urządzenie gaśnicze GSE-2x Zasady działania i obsługa gaśnic Gaśnica wodna (płynowa) lub pianowa Gaśnica proszkowa Gaśnica śniegowa Koc gaśniczy Konserwacja gaśnic Rozdział 15: Sygnalizacja pożarowa, wykrywanie niebezpiecznych stężeń Sygnalizacja pożarowa Detektory dymu (autonomiczne czujki dymu) Instalacja wykrywcza niebezpiecznych stężeń Detektor tlenku węgla Detektory gazu ziemnego i gazu propan-butan Oddymianie pomieszczeń Systemy grawitacyjnego oddymiania i usuwania ciepła Klapy dymowe Rozdział 16: Utrzymanie budynków zabudowy jednorodzinnej Kontrola obiektów i wyposażenia technicznego Kontrola przewodów kominowych Badanie ciągu kominowego Badanie stanu technicznego kominów ponad dachem Dokumentacja obiektu Postępowanie w przypadku nieprawidłowej eksploatacji obiektu Utrzymanie sprawności sprzętu i urządzeń przeciwpożarowych Rozdział 17: Postępowanie na wypadek pożaru Postępowanie na wypadek pożaru, przed i po przybyciu straży pożarnej Zasady alarmowania jednostek ratowniczych

12 Spis treści, tabel i rysunków 17.3 Działania ratowniczo-gaśnicze w przypadku pożaru lub wystąpienia innego miejscowego zagrożenia Rozdział 18: Ewakuacja z budynku w przypadku pożaru Oznakowanie ewakuacyjne Znak wyjście ewakuacyjne Znaki drzwi ewakuacyjne oraz kierunek drogi ewakuacyjnej Znaki do wyjścia drogi ewakuacyjnej (w lewo / w prawo / schodami w dół / schodami w górę) Organizacja ewakuacji Sprzęt do ewakuacji interwencyjnej Ewakuacja zwierząt Przepisy prawne Bibliografia Indeks tabel Tabela 1: Pożary dane statystyczne za 2009 r Tabela 2: Pożary dane statystyczne za okres styczeń-kwiecień 2010 r Tabela 3: Średnie intensywności promieniowania cieplnego dla różnych typów pożarów gazów i cieczy Tabela 4: Skutki promieniowania cieplnego Tabela 5: Charakterystyka dymu pod względem barwy, zapachu i smaku podczas spalania niektórych materiałów palnych Tabela 6: Przykładowe temperatury zapłonu i zapalenia niektórych cieczy Tabela 7: Przykładowe wartości temperatury zapalenia pyłów osiadłych i aerozoli Tabela 8: Przykładowe stężeniowe granice zapłonu Tabela 9: Strefy obciążenia wiatrem wg PN-77/B Tabela 10: Obciążenia cieplne urządzeń gazowych Tabela 11: Sytuowanie zbiorników z gazem płynnym Tabela 12: Wymagana klasa odporności pożarowej dla budynku, 12

13 Spis treści, tabel i rysunków zaliczonego do jednej z kategorii ZL Tabela 13: Wymagana klasa odporności pożarowej dla budynku PM Tabela 14: Wymagana klasa odporności ogniowej elementów budynku Tabela 15: Dopuszczalne powierzchnie stref pożarowych PM w m Tabela 16: Wymagana klasa odporności ogniowej elementów oddzielenia przeciwpożarowego oraz zamknięć znajdujących się w nich otworów Tabela 17: Minimalne odległości między zewnętrznymi ścianami budynków, które nie są ścianami oddzielenia przeciwpożarowego, a mającymi na powierzchni większej niż 65 % klasę odporności ogniowej E Tabela 18: Wymagana ilość wody do celów przeciwpożarowych dla jednostek osadniczych Tabela 19: Graniczne wymiary schodów stałych w budynkach o różnym przeznaczeniu Tabela 20: Wykaz telefonów alarmowych Indeks rysunków Rysunek 1: Wzajemne zależności czynników palenia Rysunek 2: Dym Rysunek 3: Pożar Rysunek 4: Zabudowa jednorodzinna (budynek jednorodzinny z zabudowaniami gospodarczymi) Rysunek 5: Budynek jednorodzinny Rysunek 6: Zabudowa szeregowa Rysunek 7: Usytuowanie miejsc postojowych Rysunek 8: Ogrzewanie kominkowe Rysunek 9: Mapa stref obciążenia wiatrem wg PN-77/B Rysunek 10: Świadectwo charakterystyki energetycznej dla budynku mieszkalnego Rysunek 11: Instalacja odgromowa

14 Spis treści, tabel i rysunków Rysunek 12: Budynek niski Rysunek 13: Obliczanie gęstości obciążenia ogniowego Rysunek 14: Odległość budynku od granicy działki Rysunek 15: Usytuowanie budynku gospodarczego względem domu sąsiada Rysunek 16: Usytuowanie zbiornika opałowego (olejowego) względem domu Rysunek 17: Hydrant Rysunek 18: Hydrant Rysunek 19: Przykładowe etykiety gaśnic Rysunek 20: Gaśnica pianowa GWP-6x AB Rysunek 21: Gaśnica śniegowa GS-5x BC Rysunek 22: Gaśnica proszkowa GP-6z ABC Rysunek 23: Gaśnica płynowa GWG-2x AF Rysunek 24: Urządzenie gaśnicze GSE-2x Rysunek 25: Zasady gaszenia pożaru Rysunek 26: Autonomiczna czujka dymowa Rysunek 27: Syrena alarmowa podłączana do autonomicznych detektorów Rysunek 28: Detektor tlenku węgla (CO czadu) Rysunek 29: Detektor gazu ziemnego Rysunek 30: Detektor gazu propan-butan Rysunek 31: Przycisk do ręcznego uruchamiania klap dymowych Rysunek 32: Zależność szerokości znaku od kąta przesunięcia w stosunku do linii środkowej widzenia dla odległości 10 m Rysunek 33: Znak wyjście ewakuacyjne Rysunek 34: Znaki drzwi ewakuacyjne Rysunek 35: Kierunek drogi ewakuacyjnej Rysunek 36: Znaki do wyjścia drogi ewakuacyjnej (w lewo / w prawo / schodami w dół / schodami w górę)

15 Wstęp N iniejsza książka została opracowana z myślą o przybliżeniu zwykłym użytkownikom, właścicielom czy zarządzającym tematyki bezpieczeństwa pożarowego w obiektach zaliczanych do zabudowy jednorodzinnej. Potrzeba takiej publikacji wynikła z licznych zapytań o poszczególne wymagania przeciwpożarowe zarówno ze strony firm budowlanych jak i indywidualnych osób które dotyczą kwestii budowlanych, instalacyjnych i lokalizacyjnych. Należy dodać, że wynika to z troski ludzi o bezpieczeństwo własne, swoich najbliższych, sąsiadów oraz przyszłych mieszkańców. Literatura w tym zakresie jest bardzo uboga, a w formie jednolitej publikacji brak było do tej pory odpowiednich propozycji wydawniczych. Kwestie bezpieczeństwa pożarowego w budownictwie jednorodzinnym są unormowane w znacznej ilości różnych przepisów, co zdecydowanie utrudnia, a w niektórych przypadkach uniemożliwia, właściwe zrozumienie, stosowanie czy przestrzeganie tych przepisów. Jednym z celów niniejszej publikacji jest przybliżenie tej problematyki czytelnikowi w sposób uporządkowany i jednolity. Książka poświęcona jest: profilaktyce przeciwpożarowej w budownictwie oraz zabezpieczaniu budynków przed pożarem. Dane statystyczne dotyczące interwencji jednostek ochrony przeciwpożarowej w 2009 r. Tabela 1: Pożary dane statystyczne za 2009 r. Nr Zdarzenie Rodzaj kraj 1 Pożary RAZEM Pożary obiekty użyt. publicznej obiekty mieszkalne obiekty produkcyjne

16 Ochrona przeciwpożarowa w obiektach zabudowy jednorodzinnej 5 obiekty magazynowe środki transportu lasy uprawy inne Miejscowe zagrożenie (zjawiska przyrody, chemiczne, komunikacyjne, budowlane, itp.) RAZEM Pożary wypadki śmiertelne wypadki ranni Miejscowe zagrożenie wypadki śmiertelne wypadki ranni Źródło: Biuletyn Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej. Dane statystyczne dotyczące interwencji jednostek ochrony przeciwpożarowej w 2010 r. Tabela 2: Pożary dane statystyczne za okres styczeń-kwiecień 2010 r. Nr Zdarzenie Rodzaj kraj 1 Pożary RAZEM Pożary obiekty użyt. publicznej obiekty mieszkalne obiekty produkcyjne obiekty magazynowe środki transportu lasy uprawy

17 Wstęp 9 inne Miejscowe zagrożenia (zjawiska przyrody, chemiczne, komunikacyjne, budowlane, itp.) Razem Pożary wypadki śmiertelne wypadki ranni Miejscowe zagrożenie wypadki śmiertelne wypadki ranni Źródło: Biuletyn Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej. Charakterystyczne pożary w budynkach mieszkalnych 1 Pożar w Sokółce r.: pożar budynku mieszkalnego Zauważenie pożaru 16:05. Przyjazd pierwszej jednostki straży 16:15. Czas trwania działań ratowniczo-gaśniczych ok. 5 godzin. Jednostka straży pożarnej zawiadomiona telefonicznie przez osobę postronną po przybyciu na miejsce pożaru stwierdziła, że pali się ściana drewnianego budynku mieszkalnego, bezpośrednio stykająca się z piecem kaflowym. Pożar objął również dach budynku mieszkalnego i zagrażał bezpośrednio sąsiedniemu budynkowi mieszkalnemu. Pożar gaszono wodą z hydrantów po odłączeniu prądu elektrycznego. Akcja ratowniczo-gaśnicza trwała ok. 5 godzin. Ofiara śmiertelna właściciel zabudowy. Udział w akcji ratowniczo-gaśniczej brało 7 samochodów gaśniczych, 2 karetki oraz 2 radiowozy Policji. Do gaszenia zużyto 40 m 3 wody. Straty: ok zł. Spaleniu uległo wnętrze budynku mieszkalnego oraz przyległy do niego budynek gospodarczy. Przyczyna pożaru nie została jednoznacznie ustalona. Przypuszczalnie pożar powstał z powodu niewłaściwie eksploatowanych urzą- 1 Źródło: Biuletyn Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej. 17

18 Rozdział 1: Pojęcie ochrony przeciwpożarowej Rozdział 1: Pojęcie ochrony przeciwpożarowej O chrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć, które mają na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez: zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, prowadzenie działań ratowniczych. Zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia polega na: zapewnieniu koniecznych warunków ochrony technicznej nieruchomościom i ruchomościom, tworzeniu warunków organizacyjnych i formalnoprawnych, które zapewniają ochronę ludzi i mienia, a także przeciwdziałających powstawaniu lub minimalizujących skutki pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. Ochrona przeciwpożarowa jest realizowana przez szereg podmiotów, poczynając od organów państwowych, na zwykłym obywatelu kończąc. Można z całą pewnością powiedzieć, że jest ona powszechna i dotyczy całego społeczeństwa. Straż pożarna, dawniej straż ogniowa zorganizowana formacja zajmująca się prewencją i walką z pożarami oraz pozostałymi zagrożeniami (innymi niż przestępczość) dla zdrowia i życia ludzkiego, dobytku oraz środowiska naturalnego. Do zadań straży pożarnej należy także usuwanie skutków klęsk żywiołowych i katastrof. Do zadań specjalnych wykonywanych przez straż pożarną należy ratownictwo: biologiczne (sprowadzające się do neutralizacji czyn- 27

19 Ochrona przeciwpożarowa w obiektach zabudowy jednorodzinnej ników zakaźnych oraz ochrony ludności i zwierząt gospodarskich w czasie ataków terrorystycznych z użyciem broni biologicznej), chemiczne (sprowadzające się do neutralizacji czynników chemicznych oraz ochrony ludności, zwierząt gospodarskich i środowiska przyrodniczego w czasie ataków terrorystycznych z użyciem broni chemicznej, katastrof chemicznych i niektórych katastrof drogowych), medyczne (sprowadzające się do udzielania pomocy przedlekarskiej przed przybyciem fachowych służb medycznych lub w miejscach, gdzie służby te dotrzeć nie mogą), poszukiwawcze (polegające na zlokalizowaniu i wydobyciu ludzi z zawalonych budynków w czasie katastrof budowlanych, trzęsień ziemi itp.), radiologiczne (sprowadzające się do ochrony ludności, zwierząt gospodarskich i środowiska przyrodniczego przed promieniowaniem jonizującym), techniczne, wodne (sprowadzające się do wykonywania wszystkich niezbędnych działań na wodzie jak i pod jej powierzchnią na obszarze wszystkich wód śródlądowych oraz rewirach jednostek portowych), wysokościowe. Straż pożarna w wielu krajach, m.in. UE (Unii Europejskiej), Kanadzie, Nowej Zelandii, Polsce, Rosji, USA, działa jako organizacja oparta na straży zawodowej (w Polsce Państwowa Straż Pożarna i Wojskowa Straż Pożarna) oraz straży społecznej (w Polsce Ochotnicza Straż Pożarna). Niektóre przedsiębiorstwa w ramach swojej działalności organizują zakładowe straże pożarne, m.in. lotniskową straż pożarną itd. Pierwotnie strażą pożarną (ogniową) nazywano oddział specjalizujący się głównie w walce z pożarami. 28

20 Rozdział 1: Pojęcie ochrony przeciwpożarowej Wraz z rozwojem tej formacji następowało rozszerzenie jej obowiązków o zmaganie się z innymi klęskami żywiołowymi. Najstarszym ze znanych oddziałów wyspecjalizowanych w gaszeniu pożarów byli rzymscy Vigiles, zorganizowani w 6 r. n.e. przez cesarza Oktawiana Augusta. Andrzej Frycz Modrzewski pierwszy opracował zasady nowożytnego pożarnictwa. Pierwszą zawodową straż pożarną w Polsce powołał w roku 1752 w Ostrowie Wielkopolskim marszałek koronny Franciszek Bieliński. W 1805 roku istniała w Wolborzu grupa pożarowa. Patronem straży pożarnej jest św. Florian, a więc w jego dniu 4 maja obchodzony jest w Polsce Dzień strażaka. Od 1999 jest to również Międzynarodowy Dzień Strażaka. W Polsce oficerów pożarnictwa kształci Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie, aspirantów zaś Centralna Szkoła Państwowej Straży Pożarnej w Częstochowie, Szkoła Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu, Szkoła Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, zaś podoficerów i szeregowców Szkoła Podoficerska Państwowej Straży Pożarnej w Bydgoszczy. Szeregowców kształcą wojewódzkie ośrodki szkolenia 3. Zobacz także: strona internetowa Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, strona internetowa Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP. 3 Cyt za: 29

21

22 Rozdział 2: Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpożarowego 2.1 Obowiązek przestrzegania przepisów O soba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja, które korzystają ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu, są obowiązane zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem. Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu, a także podmioty, o których mowa poniżej, ponoszą odpowiedzialność za naruszenie przepisów przeciwpożarowych w trybie i na zasadach określonych w innych przepisach. Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany: przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych oraz instalacyjnych i technologicznych, wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice, zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie, zapewnić osobom, które przebywają w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji. Odpowiedzialność za realizację powyższych obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje w całości lub w części ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem. Przepisy nie wspominają o bezpieczeństwie własnym 31

23 Ochrona przeciwpożarowa w obiektach zabudowy jednorodzinnej właściciela czy użytkownika, ale trzeba zawsze mieć na uwadze fakt, że nieprzestrzeganie stosownych przepisów zagraża mieniu, zdrowiu oraz życiu naszemu i najbliższych nam osób. 2.2 Przestrzeganie przepisów w budownictwie i utrzymaniu budynków Właściwe urzędy, instytucje, organizacje, przedsiębiorcy lub osoby fizyczne są obowiązane uwzględnić wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej przy zagospodarowaniu i uzbrajaniu terenu. Autorzy dokumentacji projektowej są obowiązani zapewniać jej zgodność z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określa w drodze rozporządzenia zakres, tryb i zasady uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej. Określa się w szczególności: rodzaje obiektów, których projekty budowlane wymagają uzgodnienia, tryb i zakres dokonywania uzgodnień przez rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, szczegółowe zasady powoływania i odwoływania rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz nadzorowania ich działalności i podnoszenia przez nich kwalifikacji zawodowych, szczegółowe zasady prowadzenia kontroli przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej uzgadniania projektów budowlanych pod względem ochrony przeciwpożarowej. Rozpoczęcie eksploatacji nowej, przebudowanej lub wyremontowanej budowli, obiektu lub terenu, maszyny, urządzenia lub instalacji albo innego wyrobu może nastąpić wyłącznie, gdy zostały spełnione wymagania ochrony przeciwpożarowej. Wyroby służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, wprowadzane do użytkowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej oraz wykorzystywane przez te jednostki do alarmowania o pożarze lub innym zagrożeniu oraz do 32

24 Rozdział 2: Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpożarowego prowadzenia działań ratowniczych, a także wyroby stanowiące podręczny sprzęt gaśniczy, mogą być stosowane wyłącznie po uprzednim uzyskaniu dopuszczenia do użytkowania. Dopuszczenia do użytkowania tych wyrobów wydają jednostki badawczo-rozwojowe Państwowej Straży Pożarnej, które są wskazane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Dopuszczenia są wydawane na czas określony, nie dłuższy niż 5 lat. Korzystanie przez właściciela, zarządcę lub użytkownika budynku, obiektu lub terenu z usług z zakresu ochrony przeciwpożarowej jest dobrowolne. 2.3 Odpowiedzialność za nieprzestrzeganie przepisów przeciwpożarowych Nieprzestrzeganie przepisów przeciwpożarowych podlega różnym sankcjom, które wynikają z: regulaminów zakładowych, kodeksu pracy, kodeksu wykroczeń, kodeksu karnego. Nie zajmując się szczegółowo uregulowaniami, które dotyczą pracowników, przytoczę tylko sankcje przewidziane w kodeksie wykroczeń oraz w kodeksie karnym Wyciąg z Kodeksu wykroczeń (Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756, z późn. zm.) Art. 73. Kto wbrew swemu obowiązkowi nie zawiadamia odpowiedniego organu lub osoby o wiadomym mu niebezpieczeństwie grożącym życiu lub zdrowiu człowieka albo mieniu w znacznych rozmiarach,podlega karze aresztu albo grzywny. Dotyczy to również zagrożeń pożarowych, a zawiadamiającym może być każdy obywatel. 33