Leszek Grabowski. Dawne przedmieścia Krakowa ulatująca przeszłość. Część LXIV. Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Łagiewniki, Krzyszkowice.

Transkrypt

1 Leszek Grabowski Dawne przedmieścia Krakowa ulatująca przeszłość. Część LXIV. Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Łagiewniki, Krzyszkowice. Kraków 2014

2 2 Leszek Grabowski Dawne przedmieścia Krakowa ulatująca przeszłość. Część LXIV. Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Łagiewniki, Krzyszkowice. Kraków Na prawach rękopisu Copyright by Leszek Grabowski Kraków 2014

3 3 Spis Treści 0. Wstęp 4-4 I. Wola Duchacka 5-40 II. Prokocim III. Piaski Wielkie IV. Łagiewniki V. Krzyszkowice (Wieliczka) Załącznik. Moje opracowania dostępne na forum MBC i artykuły opublikowane na łamach Głosu Wielickiego Fot. nr 1. Na dawnym lotnisku Rakowice - Czyżyny.

4 4 0. Wstęp Część LXIV (64) z cyklu Dawne przedmieścia Krakowa ulatująca przeszłość to kolejny rekonesans po dawnych podkrakowskich wsiach: Woli Duchackiej (rozdział I fot. nr: 2-72), Prokocimiu (rozdział II fot. nr: ), Piaskach Wielkich (rozdział III fot. nr: ), Łagiewnikach (rozdział IV fot. nr: ), zlokalizowanych na południowym krańcu miasta. Na samym końcu zaglądam do podwielickich kiedyś Krzyszkowic, dziś będących częścią Wieliczki (rozdział V fot. nr: ), które dawniej graniczyły z Krakowem. W swych opracowaniach z tego cyklu staram się dokumentować tradycyjne obiekty z terenu dawnej, podkrakowskich wsi i bezpośrednich przedmieść Krakowa, a więc: chałupy, domy podmiejskie i wille, stodoły i budynki gospodarcze, dzieła obronne i cmentarze z czasów Twierdzy Kraków, umykające podmiejskie krajobrazy, czy drobne przedmioty kultu religijnego, głównie przydrożne: kapliczki, figury i krzyże, a także rejestrować zmiany zachodzące w ich wyglądzie, jak i informować o ich coraz częstszych ubytkach. Jest rzeczą oczywistą, że tych w znacznej części archaicznych obiektów, bo często pochodzących jeszcze z XIX-go wieku, nie da się uratować, natomiast warto je zachować w pamięci dla przyszłych pokoleń. Taki jest też cel mojej w pełni społecznej i hobbystycznej działalności dokumentacyjnej. Moje cykle, a jest ich wiele (patrz załącznik na końcu opracowania), mogę prezentować w Małopolskiej Bibliotece Cyfrowej dzięki całkowicie bezinteresownej pomocy Pana Dr Władysława M. Kolasy, który poświęca sporo wolnego czasu, by nadać im odpowiedni kształt edytorski i je tam zamieścić. Jestem Mu za to bardzo wdzięczny. Krótkie wzmianki o historii prezentowanych poniżej podkrakowskich wsi i znajdujących się tam co ciekawszych obiektów, zarówno tych historycznych, jak i etnograficznych, starałem się podawać już kilkakrotnie w poprzednich opracowaniach i w tym przypadku ograniczyłem się do krótkich opisów znajdujących się bezpośrednio pod zdjęciami. Może kiedyś, gdy zaistnieje ku temu odpowiedni klimat, a przy tym starczy życia ludzkiego, warto będzie pozbierać te wszystkie materiały, a sięgają one końca 2008-go roku i posegregować tematycznie dla poszczególnych wsi, które od ponad 100 lat były systematycznie włączane w obręb miasta i tworzyły jego coraz bardziej rozrastające się przedmieścia. Czasy mamy dynamiczne, więc i zmiany w wyglądzie Krakowa i jego otoczenia zachodzą bardzo szybko, często wręcz niespodziewanie. Dziś nikt z budowniczych i inwestorów zazwyczaj nie zastanawia nad wartością kulturową tych usuwanych na prędce obiektów, z których każdy ma na pewno ciekawą historię, zwykle ulatującą wraz z życiem ostatniego jej mieszkańca, choć tworzoną przez bytowanie w nich wielu pokoleń jego przodków. Jestem przekonany, że wzorem poprzednich epok przyjdzie kiedyś czas, gdy ludzie dostrzegą wokół siebie jakąś dziwną lukę pokoleniową i wówczas z przyjemnością sięgną po archiwalne zdjęcia. Wtedy ja romantyk, nieprzystający do współczesnych czasów, poczuję się spełniony, choć zapewne będę już wówczas fruwał w obłokach.

5 5 I. Wola Duchacka Fot. nr 2 (2-4). Willa z 1939-go roku z ulicy Gromady Grudziąż 12. ( ) Fot. nr 3(3-4). Wyjątkowej urody, oryginalny ryzalit w formie ganku. ( )

6 6 Fot. nr 4. ( )

7 7 Fot. nr 5 (5-6). Wyburzony już domek z ulicy Turniejowej 50. Tu jego ostanie chwile. ( ) Fot. nr 6. ( )

8 8 Fot. nr 7. Podmiejska chatka z ulicy Karpińskiego 11. ( ) Fot. nr 8 (8-10). Pełen uroku domek z ulicy Karpińskiego 12. ( )

9 9 Fot. nr 9. ( ) Fot. nr 10. ( )

10 10 Fot. nr 11. Relikt dawnej zabudowy Woli z ulicy Łużyckiej 29. ( ) Fot. nr 12. Rozwidlenie ulic: Trybuny i Ludów i Łużyckiej i ciągle niska zabudowa tej głównej arterii Woli Duchackiej. ( )

11 11 Fot. nr 13. Fragment dawnej zabudowy ulicy Trybuny Ludów (nr 21?). ( ) Fot. nr 14. Porzucony już domek z ulicy Trybuny Ludów 16. ( )

12 12 Fot. nr 15. Ponad ulicą Trybuny Ludów w stronę osiedla Pod Dębami. ( ) Fot. nr 16. Portyk domku z naroża ulic: Trybuny Ludów (nr 41) i Malborskiej.

13 13 Fot. nr 17 (17-18). Posesja Persów z ulicy Malborskiej (nr 124). Fot. nr 18.

14 14 Fot. nr 19. Podmiejski domek z ulicy Malborskiej 112. Fot. nr 20 (20-23). Ruina budynku gospodarczego folwarku Bemów z naroża ulic: Estońskiej i Laszczki. ( )

15 15 Fot. nr 21. ( ) Fot. nr 22. ( )

16 16 Fot. nr 23. ( ) Fot. nr 24. Podwórko przed starym dworem Bemów. ( )

17 17 Fot. nr 25 (21-29). Fasada starego dworu Bemów. Formalny jego adres, zapewne pochodzący z dawnych czasów, to ulica Mochnackiego 71, choć dziś przylega on do ulicy Estońskiej. ( ) Fot. nr 26. ( )

18 18 Fot. nr 27. ( ) Fot. nr 28.

19 19 Fot. nr 29. ( ) Fot. nr 30 (30-31). Dawne pomieszczenia gospodarcze (wozownia?) przylegające do dworu. ( )

20 20 Fot. nr 31. ( ) Fot. nr 32. Portyk przy wejściu do dworu od strony ulicy Estońskiej.

21 21 Fot. nr 33 (33-36). Tak prezentuje się dwór od strony alei dojazdowej. ( ) Fot. nr 34. ( )

22 22 Fot. nr 35. Fot. nr 36. ( )

23 23 Fot. nr 37. Widok od strony parku. ( ) Fot. nr 38 (38-39). Pomieszczenia gospodarcze widoki od strony parku. ( )

24 24 Fot. nr 39. ( ) Fot. nr 40 (40-44). Dzikie piękno Parku Duchackiego. ( )

25 25 Fot. nr 41. ( ) Fot. nr 42. ( )

26 26 Fot. nr 43. ( ) Fot. nr 44. ( )

27 27 Fot. nr 45 (45-54). Uroki dworskiego stawu. ( ) Fot. nr 46.

28 28 Fot. nr 47. ( ) Fot. nr 48. ( )

29 29 Fot. nr 49. ( ) Fot. nr 50. ( )

30 30 Fot. nr 51. Fot. nr 52. ( )

31 31 Fot. nr 53. Fot. nr 54. ( )

32 32 Fot. nr 45 (55-56). Ruina budynku gospodarczego przylegającego do stawu. ( ) Fot. nr 56. ( )

33 33 Fot. nr 57. Nowy dwór przy ulicy Estońskiej 2, gdzie dziś mieści się przedszkole samorządowe. ( ) Fot. nr 58 (58-60). Pusta jeszcze łąka pomiędzy ulicami: Wolności i Estońską. ( )

34 34 Fot. nr 59 (59-60). Widoki w stronę ulicy Macedońskiej. ( ) Fot. nr 60. ( )

35 35 Fot. nr 61. Rozpoczęła się budowa blokowiska, które zagrodziło bieg ulicy Wolności. ( ) Fot. nr 62. Skrawek podmokłych zarośli u wylotu ulicy Albańskiej. ( )

36 36 Fot. nr 63. Porządkowanie dawnych ugorów i zarośli pomiędzy ulicami: Macedońską i Malborską. ( ) Fot. nr 64. Opustoszała już działka u wylotu ulicy Pierackiego. ( )

37 37 Fot. nr 65 (65-67). Trudno dostępne posesja w połowie ulicy Pierackiego. ( ) Fot. nr 66 (66-67). Niewidoczny z ulicy stawek. ( )

38 38 Fot. nr 67. ( ) Fot. nr 68 (68-70). Zapewne powojenny domek z naroża ulic: Malborskiej 47 i Pierackiego. ( )

39 39 Fot. nr 69 (69-70). Oryginalne okna fasady. ( ) Fot. nr 70. ( )

40 40 Fot. nr 71 (71-72). Powoli chyląca się ku ruinie podmiejska chatka z ulicy Malborskiej 37. ( ) Fot. nr 72. ( )

41 41 II. Prokocim Fot. nr 73 (73-83). Współczesny wygląd fortu artyleryjskiego Prokocim (nr 50) i jego detale. ( )

42 42 Fot. nr 74 (74-76). Brama wjazdowa i koszary fortu od strony ulicy Medycznej. ( ) Fot. nr 85. ( )

43 43 Fot. nr 76. ( ) Fot. nr 77 (77-83). Kaponiery na obwodzie fosy fortu. Tu (fot. nr: 77-78) kocie uszy w zachodnim narożniku. ( )

44 44 Fot. nr 78. ( ) Fot. nr 79 (79-81). Kaponiera środkowa. ( )

45 45 Fot. nr 80. ( ) Fot. nr 81. ( )

46 46 Fot. nr 82 (82-83). Kocie uszy we wschodnim narożniku. ( ) Fot. nr 83. ( )

47 47 Fot. nr 84 (84-85). Nowo wybudowane blokowisko przy pętli tramwajowej w Prokocimiu, w otulinie Parku Jerzmanowskich( ) Fot. nr 85.

48 48 Fot. nr 86 (86-87). Kolejny wieżowiec mieszkalny, który powstaje na terenie dawnych zakładów zabawkarskich pomiędzy ulicami: Wielicką i Polonijną. Fot. nr 87.

49 49 Fot. nr 88 (88-91). Systematycznie dewastowana aleja dojazdowa do dawnego majątku: Wodzickich-Jerzmanowskich, kiedyś wiodąca z ulicy Wielickiej. ( ) Fot. nr 89. ( )

50 50 Fot. nr 90. Fot. nr 91. ( )

51 51 Fot. nr 92 (92-93). Widok bokowiska od strony alei dojazdowej. ( ) Fot. nr 93.

52 52 Fot. nr 94. Dawny wjazd do pałacu Wodzickich-Jerzmanowskich z alei Dygasińskiego. ( ) Fot. nr 95. Widok blokowiska od strony ulicy Górników i rządcówki majątku w Prokocimiu. ( )

53 53 Fot. nr 96 (96-98). Powstała pod koniec XIX-go wieku rządcówka majątku Jerzmanowskich z ulicy Górników 29. ( ) Fot. nr 97. ( )

54 54 Fot. nr 98. Widok fasady od strony kaplicy. ( ) Fot. nr 99. Mur graniczny przy dawnej wozowni, która w 1911 roku została przerobiona przez Augustianów na kaplicę (w tle). ( )

55 55 Fot. nr 99 (99-101). Park Jerzmanowskich z blokowiskiem w tle. ( ) Fot. nr 100. Na pierwszym planie śluza dawnego stawu, który (w kaskadzie) funkcjonował na dawnej młynówce rzeczki Drwinki jeszcze w latach 60-tych.

56 56 Fot. nr 101. Wylewające się na teren parku balkony blokowiska. ( ) Fot. nr 102. Pomysł na Nobla plac do zabaw dla dzieci przy samej ulicy Wielickiej. Cóż za klimat!!! ( )

57 57 Fot. nr 103 ( ). Dawna wieża ciśnień na obrzeżu Parku od strony ulicy Górników (nr 25), wybudowana za czasów Erazma Jerzmanowskiego, która urzeka swym eklektycznym pięknem. ( )

58 58 Fot. nr 104. Fot. nr 105 ( ). Fasada pałacu od strony Parku. ( )

59 59 Fot. nr 106. ( ) Fot. nr 107. ( )

60 60 Fot. nr 108. Fot. nr 109 ( ). Ruina podmiejskiej chatki z dawnej ulicy Jesiennej 5. W tle blokowisko ulicy Nad Potokiem.

61 61 Fot. nr 110. Fot. nr 111 ( ). Podmiejski domek z ulicy Żabiej 5. ( )

62 62 Fot. nr 112. ( ) Fot. nr 113 ( ). Urokliwa chatka przy wylocie ulicy Żabiej (nr 7) do Ściegiennego. ( )

63 63 Fot. nr 114. Żabia ( ) Fot. nr 115 ( ). Dawna zagroda na styku ulic: Ściegiennego (nr 54a) i Żabiej, która przypomina o rolniczym charakterze tych terenów. Jeszcze pół wieku temu w okolicy szumiały łany. ( )

64 64 Fot. nr 116. ( ) Fot. nr 117 ( ). Dawna stodoła. ( )

65 65 Fot. nr 118. ( ) Fot. nr 119. Kurne podwórko dawnej zagrody. ( )

66 66 Fot. nr 120. Podmiejski domek chyba jednak z ulicy Andrusikiewicza 5a ukryty w zaroślach ogrodu. Fot. nr 121 ( ). Podmiejski domek z sąsiedztwa ulicy Górników nr 7?, który stanowi wysepkę pośród blokowiska.

67 67 Fot. nr 122. Fot. nr 123. Relikt dawnej zabudowy Prokocimia we fragmencie ulicy Darasza (nr: 12 i 14)

68 68 Fot. nr 124. W galicyjskim klimacie Prokocimia willa z ulicy Darasza 14. Fot. nr 125 ( ). Dawna budka dróżnika przy torach kolejowych z ulicy Morawiańskiego 25.

69 69 Fot. nr 126. Widok od strony torów. Fot. nr 127. Ruina modernistycznej willi z ulicy Morawiańskiego 12.

70 70 Fot. nr 128. Podmiejska willa z ulicy Karpackiej 10. Fot. nr 129 ( ). Wielorodzinny dom z ulicy Karpackiej 6.

71 71 Fot. nr 130. Oryginalne okna fasady. Fot. nr 131. Zapewne przedwojenna willa z ulicy Karpackiej 2.

72 72 III. Piaski Wielkie Fot. nr 132. Niezabudowane tereny przy ulicy Nowosądeckiej widok spod placu targowego Manhattan w stronę osiedla Piaski Nowe. ( ) Fot. nr 133. Fragment dawnej zabudowy Podlesia, przysiółka Piasków Wielkich wiejskie domki z ulicy Sadka:

73 73 Fot. nr 134. Wiejska chatka z ulicy Sadka 14. Fot. nr 135 ( ). Ruina podmiejskiego domku z ulicy Mokrej 26 (?).

74 74 Fot. nr 136. Fot. nr 137 ( ). Weranda w formie portyku w tylnej części domku.

75 75 Fot. nr 138. Fot. nr 139. Sielski klimat fragmentu ulicy Mokrej.

76 76 Fot. nr 140 ( ). Wiejska zabudowa podmokłych terenów wzdłuż rzeczki Kliniec (przy ulicy Kliniec nr: 15-19) widok z ulicy Mokrej. ( ) Fot. nr 141.

77 77 Fot. nr 142. Fot. nr 143. ( )

78 78 Fot. nr 144. Podmokłe tereny w dolince rzeczki Kliniec. ( ) Fot. nr 145 ( ). Chyba najbardziej krzywa kapliczka w Polsce, usytuowana przy ulicy Mokrej. W tle dawne akademiki AM przy ulicy Badurskiego. ( )

79 79 Fot. nr 146. Fot. nr 147.

80 80 Fot. nr 148 ( ). Sielska zabudowa skrajnej części Piasków w sąsiedztwie ulicy Obronnej (nominalnie chyba jednak z ulicy Przewiewnej 9-11), obok dawnej pętli autobusu linii 103. Fot. nr 149. Łabędzi śpiew rozległej stodoły, która przypomina o rolniczym charakterze tych obszarów jeszcze ćwierć wieku temu.

81 81 IV. Łagiewniki Fot. nr 150 ( ). Ruina chałupy z ulicy Siostry Faustyny 10 (w narożu z ul. Sowią). Fot. nr 151.

82 82 Fot. nr 152. Fot. nr 153. Widok od strony podwórka.

83 83 Fot. nr 154. Ponad stuletni zespół klasztorny Zgromadzenia Sióstr Bożego Miłosierdzia z dawnej ulicy Wroniej 7-9 (dziś Siostry Faustyny). Fot. nr 155 ( ). Podmiejski domek z ulicy Ratajskiej 2.

84 84 Fot. nr 156. Fot. nr 157.

85 85 Fot. nr 159 ( ). Nowo odkryty przez mnie relikt dawnej zabudowy Łagiewnik bliski oryginałowi domek z ulicy Siostry Faustyny 36 Fot. nr 160.

86 86 Fot. nr 161. Zachowane do dziś, oryginalne okna z lewej części fasady. Fot. nr 162. Współczesne centrum religijne Krakowa Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie, miejsce kultu bł. Faustyny Kowalskiej, wyniesionej na ołtarze przez papieża Jana Pawła II. A w tle wieża kościoła Centrum Jana Pawła II, które powstaje na powierzchni pierwszego z dawnych, posolvay owskich stawów osadowych ( białych mórz ).

87 87 Fot. nr 163. Wieża w Centrum Jana Pawła II na skraju Borku Fałęckiego. Fot. nr 164 ( ). Cmentarz wojenny nr 384 z ulicy Siostry Faustyny (dawnej Wroniej), który przylega do Sanktuarium BM.

88 88 Fot. nr 155. Fot. nr 166.

89 89 Fot. nr 167 ( ). Niezabudowane i zakrzaczone tereny zielone wzdłuż ślepego odcinka ulicy Na Grządkach, która bierze swój początek z ulicy Fredry. Fot. nr 168. Ruina podmiejskiego domu ukryta w dżungli zarośli.

90 90 Fot. nr 169. Inna ruina w sąsiedztwa ulicy Fredry. Fot. nr 170. Widok terenów zielonych z ulicy Tischnera.

91 91 Fot. nr 171. Na styku z ulicą Przy Torze. Fot. nr 172. Ślepa dziś ulica Przy Torze, która dobrze oddaje podmiejski klimat tej części Łagiewnik.

92 92 V. Krzyszkowice (Wieliczka) Fot. nr 173 ( ). Ostatni już taki domek przy ulicy Różanej (nr 12?) ( ) Fot. nr 174. ( )

93 93 Fot. nr 175 ( ). Wiejska chatka z ulicy Krzyszkowickiej 72. ( ) Fot. nr 176 ( ). Widoki od podwórka. ( )

94 94 Fot. nr 177. ( ) Fot. nr 178. ( )

95 95 Fot. nr 179 ( ). Kolejny relikt dawnej zabudowy Krzyszkowic z ulicy Krzyszkowickiej 43. ( ) Fot. nr 180. Widok od strony ulicy. ( )

96 96 Fot. nr 181 ( ). Widoki od strony podwórka. ( ) Fot. nr 182. ( )

97 97 Fot. nr 183 ( ). Porzucony wiejski staw na styku ulic: Krzyszkowickiej i Ochota. ( ) Fot. nr 184. ( )

98 98 Fot. nr 185 ( ). Chabrowe Wzgórze widok z ulicy Ochota. A jeszcze w 2008 roku była tam pusta przestrzeń. ( ) Fot. nr 186. ( )

99 99 Moje opracowania dostępne na forum Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej i Europeany oraz artykuły opublikowane na łamach Głosu Wielickiego LESZEK GRABOWSKI (1953) leszek.grabowski@interia.pl Facebook: Grabowski/ Na wzniesieniu nad dawnym kamieniołomem Libana. W tle Kopiec Krakusa i Mój Kraków.

100 100 A. Opracowania dotyczące Krakowa A.1. Wspomnienia 1. Obraz Krakowa lat 60-tych we wspomnieniach z dzieciństwa. Edycja XIV 2. Moja przygoda z Technikum Energetycznym w Krakowie w latach Edycja VII. A.2. Fotografie archiwalne 1. Kraków i jego okolice w fotografii z lat Kraków i Małopolska w fotografii z końca XX-go wieku. A.3. Albumy o Krakowie I. Współczesny Kraków w klimacie z fotografii Ignacego Kriegera. 1. Część I. Stare Miasto Część II. Kazimierz, Stradom i Podgórze Część III. Obrzeża Starego Miasta i dawne przedmieścia. Kleparz, Biały Prądnik, Krowodrza, Piasek, Nowy Świat, Zwierzyniec i Półwsie, Dębniki, Wesoła, Grzegórzki, Wola Duchacka, Prokocim Część IV. Uzupełnienia. Śródmieście, Piasek, Wesoła, Stradom, Kazimierz i Podgórze. Edycja II Część V. Uzupełnienia krakowski kalejdoskop. Śródmieście, Kleparz, Wesoła, Piasek, Nowy Świat, Półwsie i Zwierzyniec, Stradom, Kazimierz, Podgórze.

101 101 II. Podglądanie starego Krakowa. 1. Część I. Zabytkowe Śródmieście. Wokół Rynku Głównego. Kwiecień 2009 lipiec Część II. Zabytkowe Śródmieście. Dawny Okół i jego przedpole. Kwiecień 2009 lipiec Część III. Wawel i jego okolice, Stradom i Kazimierz. Kwiecień 2009 sierpień Część IV. Podgórze. Przekrój przez rok Część V. Podgórze. Sierpień 2010 czerwiec Kamieniołom Libana w marcu III. Dawne przedmieścia Krakowa - ulatująca przeszłość. 1. Część I. Bieżanów, Prokocim, Wola Duchacka. Edycja II Część II. Piaski Wielkie, Kurdwanów, Jugowice Część III. Zakrzówek, Dębniki, Ludwinów Część IV. Zwierzyniec i Półwsie, Przegorzały, Wola Justowska, Czarna Wieś i Kawiory Część V. Łęg, Mogiła, Krzesławice, Bieńczyce. Edycja II 6. Część VI. Uzupełnienia: Prokocim, Wola Duchacka, Rżąka, Piaski Wielkie, Ludwinów, Zakrzówek, Dębniki i Mogiła. Edycja II Część VII. Bronowice Małe i Wielkie, Krowodrza i Biały Prądnik. Edycja II 8. Część VIII. Płaszów, Kosocice i Rajsko Część IX. Uzupełnienia (cd): Bieńczyce, Mogiła, Łęg, Prokocim, Wola Duchacka i Piaski Wielkie Część X. Kobierzyn i Skotniki, Tyniec i Pychowice

102 Część XI. Spacer po południowych i zachodnich obrzeżach Krakowa. Mogiła, Bieżanów, Prokocim i Piaski Wielkie, Wola Duchacka i Kurdwanów, Swoszowice i Jugowice, Łagiewniki, Zakrzówek, Czarna Wieś i Bronowice Małe, Nowa Wieś i Krowodrza Część XII. Biały Prądnik (cd), Czerwony Prądnik, Czyżyny, Rakowice, Mistrzejowice, Zesławice, Grębałów, Bieńczyce (cd), Krzesławice (cd) i Piaski Wielkie (cd) Część XIII. Uzupełnienia: Bieżanów, Rajsko, Swoszowice, Łagiewniki i Pychowice Część XIV. Uzupełnienia: Mogiła, Krzesławice, Rakowice (Wieczysta) i Prokocim Część XV. Czarna Wieś i Kawiory, Wola Justowska i Las Wolski, Półwsie Zwierzynieckie, Zwierzyniec oraz Dębniki i Zakrzówek w zimowej szacie Część XVI. Mogiła (cd), Bronowice Małe (cd), Łobzów, Zakrzówek (cd) i Skotniki Część XVII. Górka Narodowa, Witkowice i Biały Prądnik. Mini dodatekprzykłady dawnego budownictwa wiejskiego z terenu Ziemi Krakowskiej i Polski Południowej Część XVIII. Zwierzyniec (Salwator), Wola Duchacka, Pychowice, Bodzów i Kostrze, Rżąka. Krakowskie i podkrakowskie krajobrazy Część XIX. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy: Bonarka, Płaszów i Podgórze, Prokocim Stary i Nowy, Rżąka, Krzyszkowice, Kosocice i Piaski Wielkie Dawne przedmieścia Krakowa ulatująca przeszłość (część XX). Stara Mogiła, Mydlniki, Chełm i Wola Justowska Część XXI. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy (cd). Łęg, Dębniki, Zakrzówek Część XXII. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy (cd). Wola Duchacka, Piaski Wielkie, Rżąka i Łagiewniki Część XXIII. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy (cd). Zwierzyniec (Salwator i Sikornik) i Las Wolski Część XXIV. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy (cd). Rybitwy, Płaszów, Rżąka, Piaski Wielkie, Wola Duchacka i Zakrzówek.

103 Część XXV. Wola Duchacka, Płaszów, Łagiewniki i Małe Bronowice(cd) Część XXVI. Wola Duchacka, Prokocim, Zwierzyniec, Czarna Wieś i Wola Justowska. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy (cd) Część XXVII. Grzegórzki, Dąbie, Płaszów, Jugowice i Swoszowice Część XXVIII. Jesienny rekonesans po południowych przedmieściach Krakowa Płaszów, Wola Duchacka, Prokocim, Rżąka i Piaski Wielkie Część XXIX. Jesienny rekonesans po ginącym świecie: Ludwinowa, Zakrzówka i Dębnik Część XXX. Zimowa sceneria dawnych przedmieść Krakowa: Krowodrza, Nowa i Czarna Wieś, Zwierzyniec, Bielany, Dębniki i Piaski Wielkie Część XXXI. Łobzów, Krowodrza, Zakrzówek, Pychowice, Łagiewniki i Rżąka Część XXXII. Zwierzyniec, Czarna i Nowa Wieś oraz Łobzów Część XXXIII. Sikornik, Las Wolski, Bielany i Przegorzały Część XXXIV. Stary Prokocim, Piaski Wielkie (Świątniki, Podedworze i Podlesie), Wola Duchacka, Rżąka, obrzeże Płaszowa i Podgórza Część XXXV. Wola Duchacka, Kosocice i Barycz, Płaszów, Rybitwy, Bieńczyce i Olsza Część XXXVI. Wiosenny rekonesans po południowych obrzeżach miasta. Płaszów (Bagry), Stary Prokocim, Wola Duchacka, Piaski Wielkie, Kurdwanów, Kosocice, Łagiewniki, Zakrzówek, Dębniki, Półwsie i Zwierzyniec Część XXXVII. Wola Justowska i Las Wolski, Półwsie i Zwierzyniec, Łagiewniki, Jugowice, Rajsko i Kosocice Część XXXVIII. Wola Duchacka, Piaski Wielkie i Prokocim Część XXXIX. Borek Fałęcki, Bonarka, Dębniki, Zakrzówek, Półwsie i Zwierzyniec, były Obóz Koncentracyjny Płaszów Część XL. Czyżyny, Rybitwy i Ludwinów.

104 Część XLI. Warszawskie, Krowodrza, Nowa Wieś, Czarna Wieś, Półwsie i Zwierzyniec, Kurdwanów i Borek Fałęcki Część XLII. W zimowej scenerii Pleszowa i Mogiły Część XLIII. W jesiennej i zimowej scenerii: Woli Duchackiej, Piasków Wielkich i Rżąki Część XLIV. W jesiennym i zimowym klimacie Prokocimia Część XLV. Płaszów, Olsza i Rakowice Część XLVI. Raz jeszcze Zwierzyniec Część XLVII. Wzdłuż tradycyjnego Zakrzówka i wokół Skał Twardowskiego Część XLVIII. Krowodrza, Półwsie Zwierzynieckie, Zwierzyniec i Sikornik, Wola Justowska i Las Wolski, Dębniki, Zakrzówek, Łagiewniki Część XLIX. Podgórze okolice Bonarki i kamieniołom Libana, teren KL Płaszów na skraju Woli Duchackiej, Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Jugowice, Kurdwanów, Kosocice, Rajsko i Barycz Część L. Borek Fałęcki, Kobierzyn, Skotniki i Pychowice Część LI. Stary Płaszów i Bagry, Prokocim, Bieżanów, Piaski Wielkie Część LII. Zakrzówek i Skały Twardowskiego, Wola Duchacka, teren dawnego KL Płaszów i jego obrzeże, Podgórze Kopiec Krakusa, Mały Płaszów i Rybitwy, Bieżanów Część LIII. Krakowski kalejdoskop: Zakrzówek, Borek Fałęcki, Łagiewniki, Kurdwanów, Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Kosocice Część LIV. Krowodrza, Łobzów, Nowa Wieś, Czarna Wieś i Zwierzyniec Część LV. Zakrzówek, Ludwinów, Wola Duchacka, Piaski Wielkie i Prokocim Część LVI. Krowodrza, Czarna Wieś, Zwierzyniec, Półwsie Zwierzynieckie, Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Rajsko Część LVII. Krzesławice, Dębniki, Zakrzówek, Ludwinów

105 Część LVIII. Łagiewniki, Płaszów, (Przedmieście) Warszawskie Część LIX. Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Rżąka, Rajsko Część LX. Wola Justowska, Zwierzyniec, Półwsie Zwierzynieckie (Błonia), Czarna Wieś, Nowy Świat (Kossakówka), Dębniki, Zakrzówek, Bodzów Część LXI. Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie Część LXII. Mogiła, Rakowice, Grzegórzki Część LXIII. Przegorzały, Podgórze, Kosocice, Rajsko i Łagiewniki. IV. Krakowskie panoramy i widoki 1. Część I. Wiosna Część II. Lato Część III. Jesień Część IV. Zima 2011/ Część V. Wiosna Część VI. Lato Część VII. Jesień Część VIII. Ostatnia zima rżąckiego uroczyska, czyli przykład symbiozy człowieka i przyrody po krakowsku Część IX. Zima 2012/13. Krowodrza, Łobzów, Nowa Wieś, Czarna Wieś, Zwierzyniec, Zakrzówek, Ludwinów, Podgórze (Kopiec Krakusa), Wola Duchacka, Piaski Wielkie, Rajsko, Prokocim i Płaszów (Bagry) Część X. Przedwiośnie Edycja II. Krowodrza, Nowa i Czarna Wieś, Zwierzyniec, Podgórze, Wola Duchacka, Borek Fałęcki, Płaszów, Piaski Wielkie, Rżąka, Krzyszkowice.

106 Część XI. Wiosna Rondo Mogilskie, wokół Wisły, Zwierzyniec, Półwsie Zwierzynieckie, Zakrzówek Skały Twardowskiego, Podgórze Kopiec Krakusa, Las Bonarka, Płaszów - Bagry, Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, rżąckie ugory, Rajsko, Krzyszkowice Część XII. Lato Kopiec Piłsudskiego, Las Wolski, podnóże Kopca Kościuszki, Skały Twardowskiego, dębnicki brzeg Wisły, Krzesławice, Płaszów Bagry, Wola Duchacka (teren dawnego KL Płaszów i Park Duchacki), Piaski Wielkie, rżąckie ugory, Kosocice, Krzyszkowice Część XIII. Jesień Rondo Mogilskie, Las Wolski i Wola Justowska, Czarna Wieś, Zwierzyniec (Sikornik i Kopiec Kościuszki), Półwsie Zwierzynieckie (Błonia), Nowy Świat (Kossakówka), Dębniki, Zakrzówek (okolice Ronda Grunwaldzkiego; Krakowski Fiord), Pychowice, Kostrze i Bodzów, Podgórze (Wzgórze Lasoty; Kopiec Krakusa) Część XIV. Jesień 2013 c.d. Wola Duchacka (teren dawnego KL Płaszów; Park Duchacki i jego okolice), Prokocim, Płaszów Bagry, Piaski Wielkie, Rżąka, Rajsko, Kosocice, Krzyszkowice Chabrowe Wzgórze. Dodatek Migawki z Cmentarza Rakowickiego ( ) Część XV. Zima i przedwiośnie Planty, Wola Justowska i Las Wolski, Przegorzały, Zwierzyniec (Sikornik i Kopiec Kościuszki), Dębniki, Zakrzówek, Pychowice, Krowodrza, Grzegórzki, Rakowice Czyżyny i Mogiła Część XVI. Zima i przedwiośnie c.d. Podgórze (Zabłocie i Kopiec Krakusa), Płaszów (Bagry), Wola Duchacka (KL Płaszów i Park Duchacki), Prokocim, Piaski Wielkie, Rżąka, Krzyszkowice. Dodatek Migawki z Cmentarza Rakowickiego (c.d.) Część XVII. Wiosna Wawel, Kossakówka, Czarna Wieś, Zwierzyniec (Sikornik), Wola Justowska Las Wolski Półwsie Zwierzynieckie (Błonia), Dębniki, Zakrzówek, Czyżyny-Rakowice Część XVIII. Wiosna 2014 c.d. Płaszów - Bagry, Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Łagiewniki, Borek Fałęcki, Kosocice, Barycz, Krzyszkowice, Wieliczka.

107 107 V. Drzwi krakowskich kamienic czynszowych i domów podmiejskich 1. Część I. Piasek i Nowy Świat Część II. Śródmieście, Stradom, Kazimierz, Wesoła, Dębniki i Podgórze 3. Część III. Śródmieście (cd.), Piasek (cd.), podmiejski Kraków Część IV. Śródmieście (cd.), Kleparz, Wesoła (cd.) Część V. Śródmieście, Piasek, Kleparz i Wesoła uzupełnienia Część VI. Wesoła, Stradom i Kazimierz (cd.) oraz podmiejska Krowodrza Część VII. Piasek, Wesoła, Kazimierz i Podgórze uzupełnienia Część VIII. Piasek uzupełnienia. VI. Detale krakowskich czynszówek i domów. Wybrane drzwi i portale, klamki, okna i obramienia, witraże i figury naścienne. 1. Część I. Zabytkowe Śródmieście Część II. Kleparz, Stradom, Kazimierz, Wesoła, Piasek i Nowy Świat Część III. Kalejdoskop krakowski i Kraków podmiejski Część IV. Śródmieście, Wesoła, Kleparz, Piasek, Stradom, Podgórze, podmiejska Mogiła.

108 108 VII. Krakowskie i podkrakowskie jeziora, stawy, rozlewiska i mokradła 1. Część I. Dawna plaża pod Wawelem, Planty, Bronowice Wielkie, Czarna Wieś, Błonia, Zwierzyniec, Mydlniki i Kryspinów, Zakrzówek, Ludwinów, pogranicze Pychowic i Bodzowa, pychowickie łąki, Przegorzały i Bielany, posolvay owskie stawy w Borku Fałęckim, okolice Bonarki, kamieniołom Libana, teren KL Płaszów, Bagry, nabrzeże Wisły w Rybitwach i Płaszowie, Dąbie, łąki mogilskie, Bieńczyce i Olsza Część II. Parki: w Nowym i Starym Prokocimiu, Wola Duchacka, Piaski Wielkie, Rżąka, Krzyszkowice, Rajsko, Kosocice, Barycz i Wieliczka. VIII. Liczne albumy o Krakowie i jego okolicach opublikowane na mojej stronie serwisu społecznościowego Facebook: B. Opracowania dotyczące Ziemi Gdowskiej B.1. Sagi i historie rodzinne 1. Saga rodu Grabowskich z Bilczyc i Liplasa koło Gdowa. Edycja X Saga rodu Chanków i Kędrynów z Podolan i okolic Gdowa. Edycja VI uzup Szkic do historii badań nad drzewem genealogicznym rodu Chanków z Podolan i okolic Gdowa Notka o rodach: Kaletów Wójcioków, Augustynków Frysiów i Mrozowskich z Bilczyc koło Gdowa. Edycja V uzup.

109 109 B.2 Albumy o Ziemi Gdowskiej I. Gdów i jego okolice odchodzący świat 1. Część I. Edycja II. Gdów, Bilczyce, Liplas, Podolany, Wola Zręczycka, Jaroszówka, Lipnica Murowana Część II. Gdów, Przebieczany, Marszowice, Jaroszówka, Kobylec, Klęczana, Wola Zręczycka Część III. Edycja II. Wiatowice, Niegowić, Marszowice, Gdów i inne. Szlak Papieski odcinek od Klęczany do Łapanowa Część IV. Edycja II. Bilczyce, Gdów, Podolany, Wola Zręczycka i Zręczyce Część V. Bilczyce, Liplas, Marszowice, Gdów i Grzybowa Część VI. Zagórzany, Gdów, Podolany, Jaroszówka, Wieniec, Nieznanowice, Marszowice, Bilczyce i Łazany Część VII. Lednica Górna, Trąbki, Łazany Bilczyce, Gdów, Marszowice, Wola Zręczycka i Zagórzany Część VIII. Łazany, Gdów, Niegowić, Krakuszowice, Grodkowice, Klęczana, Kobylec i Łapanów 9. Część IX. Nieznanowice, Pierzchów, Cichawa. Szlak Papieski odcinek od Niegowici do granic Klęczany Część X. Edycja II. Łazany, Bilczyce, Gdów, Pierzchów, Niegowić i Wiatowice Część XI. Jawczyce, Liplas, Gdów, Wola Zręczycka, Kobylec; wybrane archiwalia Część XII. Gdów, Marszowice, Jaroszówka, Kobylec; kilka wyburzonych już chałup z Gdowa, Marszowic i Kobylca.

110 110 C. Opracowania dotyczące Ziemi Krakowskiej. I. Dawny świat okolic Krakowa C.1. Albumy o Ziemi Krakowskiej 1. Część I. Dobczyce i Dziekanowice Część II. Wieliczka i Rożnowa Część III. Wieliczka i jej okolice (cd). Wieliczka, Czarnochowice, Lednica Górna, Przebieczany, Biskupice, Szczygłów, Surówki Zabłocie Część IV. Wieliczka i jej okolice (cd). Wieliczka, Krzyszkowice, Lednica Górna, Czarnochowice i Śledziejowice Część V. Łapanów i jego okolice. Łapanów, Kobylec, Jaroszówka, Szlak Papieski odcinek od Łapanów do Kobylca Część VI. Dobczyce i ich okolice (cd). Dobczyce i Kornatka 7. Część VII. Mozaika podkrakowska. Edycja II. Puszcza Niepołomicka i jej okolice, Brzesko Nowe, Pleszów, Kościelniki i Górka Kościelnicka, Zielonki, Korzkiew i ich okolice, Rudawa i jej okolice, Wola Zręczycka i Zagórzany, wokół Dobczyc i Podchybie koło Lanckorony. Dodatek Podkarpacie, okolice Rzeszowa: Świlcza, Mrowla i Bratkowice Część VIII. Bochnia i jej okolice. Ziemia Tarnowska. Edycja III. Bochnia, Łapczyca, Lipnica Murowana, Jasień Brzeski, Tarnów i Ładna. Cmentarze wojenne o okresu I-ej wojny światowej z okolic Tarnowa Część IX. Wieliczka i jej okolice (cd). Wokół centrum Wieliczki, Krzyszkowice oraz panoramy z Chabrowego Wzgórza, Śledziejowice i Kokotów Część X. Wieliczka i jej okolice (cd). Edycja II. Lednica Górna, wokół centrum Wieliczki, Krzyszkowice oraz panoramy z Chabrowego Wzgórza, krajobrazy wokół Baryczy Część XI. Bochnia i jej okolice (cd). Bochnia i Łapczyca Część XII. Wieliczka i jej okolice (cd). Rekonesans wokół wzgórza Pod Baranem.

111 Część XIII. Wieliczka i jej okolice (cd.). Migawki z Wieliczki. Jeszcze jeden spacer po dawnych Krzyszkowicach Część XIV. Edycja II. Wieliczka i jej okolice cd. Galicyjskiej Wieliczki ciąg dalszy, Wzgórze Kaim Część XV. Edycja II. Migawki z trasy: Staniątki, Niepołomice, Wola Batorska, Uście Solne, Szczurowa, Żabno, Ujście Jezuickie, Opatowiec, Gręboszów. Cmentarze wojenne i pomniki z okresu I-ej wojny światowej (cd.): Wola Batorska - Sitowiec, Biskupice Radłowskie, Otfinów, Ujście Jezuickie, Gręboszów. Okolice Brzeska i Tarnowa uzupełnienia. D. Przydrożne zabytki sztuki sakralnej z rejonów: Krakowa, jego okolic i Ziemi Krakowskiej I. Zabytkowe figury, kapliczki i krzyże przydrożne z rejonu Krakowa i jego okolic. 1. Część I. Dawne przedmieścia Krakowa i podkrakowskie wsie Część II. Centrum Krakowa w obrębie dawnego rdzenia austriackiej twierdzy Część III. Ziemia Krakowska. Wieliczka, Gdów, Dobczyce i ich okolice Część IV. Centrum Krakowa w obrębie dawnego rdzenia austriackiej twierdzy uzupełnienia Część V. Ziemia Krakowska cd. Wieliczka i jej okolice, Trąbki, Łazany, Gdów i jego okolice, Szlak Papieski: Niegowić Marszowice Klęczana - Kobylec - Łapanów, Łapanów i jego okolice, Niepołomice i ich okolice, Dołęga koło Szczurowej, Kościelniki, Bochnia i jej okolice, Dębno Tarnowskie, Żabno i jego okolice, Wola Pogórska.

112 112 E. Artykuły w Głosie Wielickim 1. Nr 1 (styczeń 2009) Odchodzący świat. 2. Nr 2 (luty 2009) Negatyw na szklanej płytce. 3. Nr 10 (październik 2009) Zapomniany mieszkaniec Bilczyc ; o Franciszku Augustynku Antonim Wichurze - w setną rocznicę jego narodzin. 4. Nr 12 (grudzień 2009) Bilczyce z lat mego dzieciństwa 5. Nr 1 (styczeń 2010) Bajeczna chałupa mojej babki z Bilczyc. Część Nr 2 (luty 2010) Bajeczna chałupa mojej babki z Bilczyc. Część Nr 3 (marzec 2010) Bajeczna chałupa mojej babki z Bilczyc. Część Nr 4 (kwiecień 2010) Gdów z lat mojego dzieciństwa - początku lat 60-tych XX-go wieku. Część Nr 5 (maj 2010) Gdów z lat mojego dzieciństwa - początku lat 60-tych XX-go wieku. Część Nr 6 (czerwiec 2010) Tradycja nazw i przezwisk z dawnych Bilczyc. Część Nr 7 (lipiec 2010) Tradycja nazw i przezwisk z dawnych Bilczyc. Część Nr 8 (sierpień 2010) Moja prababka Magdusia. Część Nr 10 (październik 2010) Moja prababka Magdusia. Część Nr 1 (styczeń 2011). Wspomnienie Marcina Ciężarka. 15. Nr 2 (luty 2011). Jan Kaczmarczyk zapomniana ofiara zbrodni katyńskiej. 16. Nr 3 (marzec 2012). Moja Babcia Bogdzina. 17. Nr 9 (wrzesień 2012). Z dziejów dworu w Bilczycach. Artykuł z Wiadomości ( ) O mnie. Barbara Bączek. Dokumentalista z sercem Dziennik Polski ( ) O mnie. Paulina Polak. Fotografuje taki Kraków, który powoli przechodzi do przeszłości. Gazeta Gdowianin Artykuły i notki na temat Ziemi Gdowskiej, publikowane na internetowej stronie w/w gazety