PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW DELEGATURA URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW w Warszawie

Transkrypt

1 PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW DELEGATURA URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW w Warszawie RWA-61-49/12/JZ Warszawa, dn. 27 grudnia 2013 r. DECYZJA Nr RWA-35/2013 I. Na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) oraz stosownie do art. 33 ust. 6 tej ustawy, po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 1. uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego w Gostyninie Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gostyninie polegającą na naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.), postanowień dotyczących sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń, co stanowi praktykę określoną w art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazuje się zaniechanie jej stosowania; 2. uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego w Gostyninie Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gostyninie polegającą na naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 3a ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, postanowień dotyczących warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług, co stanowi praktykę określoną w art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazuje się zaniechanie jej stosowania;

2 3. uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego w Gostyninie Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gostyninie polegającą na naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 4 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, postanowień dotyczących procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, co stanowi praktykę określoną w art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazuje się zaniechanie jej stosowania; 4. uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego w Gostyninie Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gostyninie polegającą na naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczenie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 5 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, ustaleń zawartych w zezwoleniu w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków określonych w art. 18 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, co stanowi praktykę określoną w art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazuje się zaniechanie jej stosowania; 5. uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego w Gostyninie Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gostyninie polegającą na naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, postanowień dotyczących odpowiedzialności przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego za niedotrzymanie warunków umowy, co stanowi praktykę określoną w art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazuje się zaniechanie jej stosowania; 6. uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego w Gostyninie Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gostyninie polegającą na stosowaniu w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych postanowienia, które wbrew 2

3 dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, przewiduje, że w przypadku niedotrzymania warunków umowy przez usługobiorcę lub opóźnienia się z opłatą za wodę lub ścieki przez okres co najmniej 3 miesięcy, usługodawca może rozwiązać umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia, co stanowi praktykę określoną w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazuje się zaniechanie jej stosowania; 7. uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego w Gostyninie Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gostyninie polegającą na stosowaniu w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody postanowienia, które wbrew dyspozycji art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, zobowiązuje usługobiorcę do pokrycia kosztów naprawy wodomierza, powstałych w wyniku niezabezpieczenia go przed działaniem warunków atmosferycznych albo uszkodzeń mechanicznych, co stanowi praktykę określoną w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazuje się zaniechanie jej stosowania; 8. uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego w Gostyninie Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gostyninie polegającą na stosowaniu w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody postanowienia, które wbrew dyspozycji 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określenia taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń na zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz. U. Nr 127, poz. 886) przewiduje, że w przypadku niesprawności wodomierza ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia ostatnich sześciu miesięcy, co stanowi praktykę określoną w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazuje się zaniechanie jej stosowania. II. Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) oraz stosownie do treści art. 33 ust. 6 tej ustawy, po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nakłada się na Miejskie Przedsiębiorstwo Komunalne w Gostyninie Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gostyninie: 1. karę pieniężną w wysokości zł (słownie: trzy tysiące siedemset pięćdziesiąt siedem złotych), płatną do budżetu państwa, w związku ze stosowaniem określonych w pkt I.1 I.5 sentencji niniejszej decyzji praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów; 2. karę pieniężną w wysokości zł (słownie: trzy tysiące siedemset pięćdziesiąt siedem złotych), płatną do budżetu państwa, w związku ze stosowaniem określonych w pkt I.6 I.8 sentencji niniejszej decyzji praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. 3

4 UZASADNIENIE Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Delegatura w Warszawie (dalej również: Prezes UOKiK lub Prezes Urzędu) przeprowadził postępowanie wyjaśniające (znak: RWA /11/JKa), mające na celu m.in. wstępne ustalenie, czy w związku z wykonywaniem przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunalne w Gostyninie Sp. z o.o. z siedzibą w Gostyninie (dalej również: Spółka lub MPK) działalności polegającej na prowadzeniu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków nie nastąpiło naruszenie przepisów prawa uzasadniające wszczęcie postępowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. W toku tego postępowania Prezes UOKiK wezwał MPK do przekazania m. in. wszystkich wzorców umownych stosowanych w obrocie konsumenckim, na podstawie których Spółka świadczy usługi w zakresie zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków. W odpowiedzi na wezwanie Spółka przy piśmie z dnia 10 listopada 2011 r. przekazała do UOKiK m. in. Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków obowiązujący na obszarze miasta Gostynina, stanowiący załącznik do Uchwały Nr 291/LI/02 Rady Miejskiej w Gostyninie z dnia 26 września 2002 r. (dalej również: Regulamin) oraz następujące wzorce umowne: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych. Analiza dokumentów i informacji zebranych w toku postępowania wyjaśniającego dała podstawę do przyjęcia, iż mogło nastąpić naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, wobec czego wszczęcie postępowania w sprawie stosowania przez Spółkę praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, stało się konieczne i uzasadnione. Tym samym postanowieniem z dnia 28 grudnia 2012 r. Prezes UOKiK Delegatura w Warszawie wszczął z urzędu postępowanie w związku z podejrzeniem stosowania przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunalne w Gostyninie Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gostyninie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, polegających na: 1. naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.), postanowień dotyczących sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń, co może stanowić praktykę określoną w art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów; 2. naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 3a ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, postanowień dotyczących warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług, co może stanowić 4

5 praktykę określoną w art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów; 3. naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 4 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, postanowień dotyczących procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, co może stanowić praktykę określoną w art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów; 4. naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczenie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 5 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, ustaleń zawartych w zezwoleniu w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków określonych w art. 18 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, co może stanowić praktykę określoną w art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów; 5. naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, postanowień dotyczących odpowiedzialności przedsiębiorstwa wodociągowokanalizacyjnego za niedotrzymanie warunków umowy, co może stanowić praktykę określoną w art. 24 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów; 6. stosowaniu w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych postanowienia, które wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, przewiduje, że w przypadku niedotrzymania warunków umowy przez usługobiorcę lub opóźnienia się z opłatą za wodę lub ścieki przez okres co najmniej 3 miesięcy, usługodawca może rozwiązać umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia, co może stanowić praktykę określoną w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów; 7. stosowaniu w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na 5

6 dostarczanie wody postanowienia, które wbrew dyspozycji art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, zobowiązuje usługobiorcę do pokrycia kosztów naprawy wodomierza, powstałych w wyniku niezabezpieczenia go przed działaniem warunków atmosferycznych albo uszkodzeń mechanicznych, co może stanowić praktykę określoną w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów; 8. stosowaniu w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody postanowienia, które wbrew dyspozycji 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określenia taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń na zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz. U. Nr 127, poz. 886) przewiduje, że w przypadku niesprawności wodomierza ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia ostatnich sześciu miesięcy, co może stanowić praktykę określoną w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Postanowieniem z dnia 28 grudnia 2012 r. zaliczono w poczet dowodów w niniejszym postępowaniu Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków obowiązujący na obszarze miasta Gostynina, stanowiący załącznik do Uchwały Nr 291/LI/02 Rady Miejskiej w Gostyninie z dnia 26 września 2002 r. oraz następujące wzorce umowne: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, przekazane przez Spółkę przy piśmie z dnia 10 listopada 2011 r. w toku postępowania wyjaśniającego (znak: RWA /11/JKa). W odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania w związku z podejrzeniem stosowania przez MPK praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, przy piśmie z dnia 16 stycznia 2013 r., Spółka przekazała nowe wzorce umów na zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków oraz poinformowała, że przekazane wzorce umowne obowiązują od dnia 1 stycznia 2013 r. Analiza nowo opracowanych wzorców umownych przekazanych przez Spółkę pismem z dnia 16 stycznia 2013 r. wykazała, że wzorce te nie eliminują wszystkich zarzucanych Spółce naruszeń. W toku postępowania MPK jeszcze dwukrotnie modyfikowała wzorce umowne, a przy piśmie z dnia 19 marca 2013 r. przekazała ostatecznie zmodyfikowane wzorce umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Spółka poinformowała również, że nowo opracowane wzorce przekazane przy piśmie z dnia 19 marca 2013 r. zostały wprowadzone do obrotu 2 kwietnia 2013 r. W toku postępowania Spółka udzieliła również informacji, że na podstawie kwestionowanych w niniejszym postępowaniu wzorców umownych, stosowanych od 2002 r., Spółka zawarła z odbiorcami usług [ ] umów. Ponadto, Spółka wskazała, iż rozpoczęła proces aneksowania umów w oparciu o nowo opracowane wzorce umowne, przekazane do UOKiK przy piśmie z dnia 19 marca 2013 r., jednakże w związku z wysokimi kosztami całego procesu Spółka przeprowadza go systematycznie stosownie do możliwości finansowych. Spółka przekazała do UOKiK zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu za rok podatkowy 2012 (CIT-8). Prezes Urzędu poinformował Spółkę o zakończeniu postępowania dowodowego oraz o możliwości zapoznania się z materiałem zgromadzonym w aktach sprawy, a także o prawie 6

7 wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów przed wydaniem decyzji. Spółka nie skorzystała z przysługującego jej uprawnienia do zapoznania się z materiałem dowodowym, natomiast wypowiedziała się co do etapu, na jakim znajduje się proces aneksowania umów. W piśmie z dnia 11 października 2013 r. Spółka poinformowała bowiem, że proces ten jest przez MPK kontynuowany, a na dzień udzielania ww. informacji Spółka wystąpiła do [ ] odbiorców z propozycją aneksowania umów. Prezes UOKiK ustalił następujący stan faktyczny: Strona niniejszego postępowania, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunalne w Gostyninie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gostyninie, jest spółką prawa handlowego wpisaną do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy XIV Wydział Gospodarczy KRS, pod numerem KRS % udziałów w kapitale zakładowym Spółki posiada gmina miasta Gostynina. Przedmiotem działania MPK jest m. in. pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody oraz odprowadzanie i oczyszczanie ścieków. Spółka ma status przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm., dalej również: Ustawa). MPK prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, realizując zadania z zakresu wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, które w świetle art. 3 ust. 1 Ustawy są zadaniem własnym gminy. Spółka działa na terenie gminy miasta Gostynina. Podstawą świadczenia usług w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków jest umowa o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. W przypadku umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków minimalna treść stosunku umownego uregulowana została bezwzględnie wiążąco w ustawie z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Ustawa w rozdziale 2 określa zasady zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Stosownie do art. 6 ust. 1 Ustawy dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków odbywa się na podstawie pisemnej umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków zawartej pomiędzy przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym a odbiorcą usług. Zgodnie z art. 6 ust. 3 pkt 1-6 Ustawy umowa ta powinna zawierać w szczególności postanowienia dotyczące: 1) ilości i jakości świadczonych usług wodociągowych lub kanalizacyjnych, 2) sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń, 3) praw i obowiązków stron umowy, 3a) warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług, 4) procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, 5) ustaleń zawartych w zezwoleniu na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, 6) okresu obowiązywania umowy oraz odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy, w tym warunków wypowiedzenia. Ustawodawca określił również obowiązki stron umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków w zakresie budowy przyłączy oraz urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 1 i 2 Ustawy przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane zapewnić budowę urządzeń wodociągowych 7

8 i urządzeń kanalizacyjnych, natomiast osoba ubiegająca się o przyłączenie do sieci zapewnia na własny koszt jedynie realizację budowy studni wodomierzowej oraz pomieszczenia do lokalizacji wodomierza głównego. Wskazać również należy, że świetle art. 15 ust. 3 Ustawy koszty nabycia, zainstalowania i utrzymania wodomierza głównego ponosi przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Ponadto, warunki zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określenia taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń na zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz. U. Nr 127, poz. 886, dalej również: Rozporządzenie taryfowe). Rozporządzenie taryfowe zawiera m.in. szczególną regulację dotyczącą sposobu ustalania ilości zużytej wody na wypadek niesprawności wodomierza. Zgodnie z 18 ust. 1 Rozporządzenia taryfowego w przypadku stwierdzenia nieprawidłowego działania wodomierza głównego ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w okresie 3 miesięcy przed stwierdzeniem działania niesprawności wodomierza, a gdy nie jest to możliwe na podstawie średniego zużycia wody w analogicznym okresie roku ubiegłego lub iloczynu średniomiesięcznego zużycia wody w roku ubiegłym i liczby miesięcy nieprawidłowego działania wodomierza. Prezes Urzędu ustalił, iż od 2002 r. Spółka zawiera z klientami umowy o zaopatrzenie w wodę i/lub odprowadzanie ścieków na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych. Po dokonaniu analizy przekazanych przez Spółkę ww. wzorców umownych, Prezes Urzędu stwierdził, iż wzorce te nie spełniają ustawowych wymogów dotyczących treści umowy, jak również zawierają postanowienia, które pozostają w sprzeczności z Ustawą i Rozporządzeniem taryfowym. Szczegółowa analiza treści przedmiotowych wzorców umownych wykazała bowiem, że wzorce te: 1. nie zawierają postanowień dotyczących sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń; 2. nie zawierają postanowień dotyczących warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług; 3. nie zawierają postanowień dotyczących procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych; 4. nie zawierają postanowień dotyczących ustaleń zawartych w zezwoleniu w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków określonych w art. 18 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków; 5. nie zawierają postanowień dotyczących odpowiedzialności przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego za niedotrzymanie warunków umowy, w tym warunków wypowiedzenia; 6. zawierają postanowienie uprawniające Spółkę do rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia w razie niedotrzymania przez usługobiorcę warunków umowy lub opóźniania się z opłatą za wodę lub ścieki przez okres co najmniej 3 miesięcy postanowienie to zawarte jest w 5 ust. 3 wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa 8

9 na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych; 7. zawierają postanowienie zobowiązujące usługobiorcę do pokrycia kosztów naprawy wodomierza, powstałych w wyniku niezabezpieczenia go przed działaniem warunków atmosferycznych albo uszkodzeń mechanicznych postanowienie to zawarte jest w 2 ust. 6 wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych oraz Umowa na dostarczanie wody; 8. zawierają postanowienie, które przewiduje, że w razie niesprawności wodomierza ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia z ostatnich sześciu miesięcy postanowienie to zawarte jest w 3 ust. 2 wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych oraz Umowa na dostarczanie wody. W piśmie z dnia 16 stycznia 2013 r. złożonym w toku niniejszego postępowania Spółka poinformowała, że od dnia 1 stycznia 2013 r. stosuje nowe wzorce umów: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr, Umowa na dostarczanie wody Nr, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr, które Spółka przekazała do UOKiK. Przekazane przez MPK ww. nowo opracowane wzorce umów modyfikują kwestionowane przez Prezesa UOKiK wzorce umowne w następujący sposób: w 8 i 12 nowo opracowanych wzorców umownych dodano postanowienia dotyczące sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń; w 4 nowo opracowanych wzorców umownych dodano postanowienia dotyczące warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych i przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług; w 11 Umowy na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr, Umowy na dostarczanie wody Nr i w 10 Umowy na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr dodano postanowienia dotyczące procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych; w 10 Umowy na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr, Umowy na dostarczanie wody Nr dodano postanowienia dotyczące odpowiedzialności przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego za niedotrzymanie warunków umowy w zakresie jakości świadczonych usług; postanowienie o treści: w razie niesprawności wodomierza ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody z ostatnich sześciu miesięcy zostało zastąpione w 8 ust. 2 Umowy na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr, Umowy na dostarczanie wody Nr postanowieniem o treści: w przypadku niesprawności wodomierza głównego lub jego unieruchomienia, ilość pobranej wody ustala się na podstawie zużycia wody równemu średniemu zużyciu w okresie trzech miesięcy poprzedzających stwierdzenie niesprawności wodomierza lub na podstawie średniego zużycia w analogicznym okresie roku ubiegłego. Analiza ww. wzorców umownych wykazała jednakże, że wzorce te nie eliminują wszystkich naruszeń zarzucanych MPK w niniejszym postępowaniu. Przekazane przy piśmie z dnia 16 stycznia 2013 r. wzorce umowne w dalszym ciągu: 9

10 nie zawierają postanowień dotyczących ustaleń zawartych w zezwoleniu w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków określonych w art. 18 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków; zawierają postanowienie zobowiązujące odbiorcę usług do pokrycia kosztów wymiany wodomierza głównego powstałych w wyniku niezabezpieczenia go przed działaniem warunków atmosferycznych albo uszkodzeniami mechanicznymi oraz kosztów zainstalowania wodomierza głównego w przypadku jego kradzieży postanowienie to zawarte jest w 7 pkt 6 Umowy na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr oraz Umowy na dostarczanie wody Nr ; zawierają postanowienie o treści: Jeżeli Odbiorca usług zalega z zapłatą za usługi za dwa okresy obrachunkowe następujące po dniu otrzymania upomnienia, Przedsiębiorstwo po uprzednim pisemnym wyznaczeniu dodatkowego terminu zapłaty wraz z powiadomieniem o skutkach jego niedotrzymania, ma prawo odstąpić od umowy postanowienie to zawarte jest w 15 ust. 3 Umowy na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr oraz Umowy na dostarczanie wody Nr i w 14 ust. 3 Umowy na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr. W toku postępowania MPK jeszcze dwukrotnie modyfikowała wzorce umowne, a przy piśmie z dnia 19 marca 2013 r. przekazała ostatecznie zmodyfikowane wzorce umów: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr, Umowa na dostarczanie wody Nr, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr. W odniesieniu do uprzednio przekazanych wzorców, nowo opracowane wzorce załączone do pisma z dnia 19 marca 2013 r. zwierają następujące modyfikacje: wskazują na zezwolenie w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków udzielone Spółce w drodze decyzji burmistrza Miasta Gostynin z dnia 13 lutego 2003 r.; nie zwierają postanowienia zobowiązującego odbiorcę usług do pokrycia kosztów wymiany wodomierza głównego powstałych w wyniku niezabezpieczenia go przed działaniem warunków atmosferycznych albo uszkodzeniami mechanicznymi oraz kosztów zainstalowania wodomierza głównego w przypadku jego kradzieży; postanowienie o treści: Jeżeli Odbiorca usług zalega z zapłatą za usługi za dwa okresy obrachunkowe następujące po dniu otrzymania upomnienia, Przedsiębiorstwo po uprzednim pisemnym wyznaczeniu dodatkowego terminu zapłaty wraz z powiadomieniem o skutkach jego niedotrzymania, ma prawo odstąpić od umowy zostało zastąpione w 15 ust. 3 Umowy na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr oraz Umowy na dostarczanie wody Nr i w 14 ust. 3 Umowy na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr postanowieniem o treści: Jeżeli Odbiorca usług zalega z zapłatą za usługi za dwa okresy obrachunkowe (4 miesiące) następujące po dniu otrzymania upomnienia, Przedsiębiorstwo po uprzednim pisemnym wyznaczeniu dodatkowego terminu zapłaty wraz z powiadomieniem o skutkach jego niedotrzymania, ma prawo wstrzymać dostawę wody [i/lub] odbiór ścieków z zachowaniem wszystkich wymogów formalnych. Z wyjaśnień MPK wynika ponadto, że nowo opracowane wzorce umowne przekazane do UOKiK przy piśmie Spółki z dnia 19 marca 2013 r. zostały wprowadzone do obrotu 10

11 2 kwietnia 2013 r. Spółka udzieliła również informacji, że na podstawie kwestionowanych w niniejszym postępowaniu wzorców umownych, stosowanych od 2002 r., Spółka zawarła z odbiorcami usług [ ] umów. Ponadto, Spółka wskazała, iż rozpoczęła proces aneksowania umów w oparciu o nowo opracowane wzorce umowne, przekazane do UOKiK przy piśmie z dnia 19 marca 2013 r., jednakże w związku z wysokimi kosztami całego procesu Spółka przeprowadza go systematycznie stosownie do możliwości finansowych. Mając powyższe na uwadze Prezes UOKiK zważył, co następuje: Naruszenie interesu publicznoprawnego Podstawą do rozstrzygania sprawy w oparciu o przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów jest uprzednie zbadanie przez Prezesa Urzędu, czy w danej sprawie zagrożony został interes publicznoprawny. Dopiero wykazanie tej okoliczności pozwala na realizację celu ustawy, którym zgodnie z jej art. 1 ust. 1 jest określenie warunków rozwoju i ochrony konkurencji oraz zasad podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów. Przedmiotowa sprawa, w ocenie Prezesa UOKiK, ma charakter publicznoprawny, gdyż wiąże się z ochroną interesu wszystkich konsumentów, którzy obecnie są lub w przyszłości będą klientami Spółki. W świetle powyższego, podjęcie działań przez Prezesa Urzędu w przedmiotowej sprawie było uzasadnione. Naruszenie zakazu z art. 24 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów Zgodnie z treścią art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, przez które stosownie do definicji zawartej w ust. 2 tego przepisu rozumie się godzące w zbiorowe interesy konsumentów bezprawne działania przedsiębiorcy. Zbiorowe interesy konsumentów podlegają zatem ochronie przed wymierzonymi w nie naruszeniami, polegającymi na sprzecznych z prawem działaniach przedsiębiorców. Same przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie regulują konstrukcji bezprawności działań przedsiębiorcy. Działania te mogą okazać się bezprawne w razie ustalenia, że doszło do naruszenia przepisów innych ustaw, ale także zasad współżycia społecznego i dobrych obyczajów. Bezprawność jest taką cechą działania, która polega na jego sprzeczności z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego, bez względu na winę, a nawet świadomość sprawcy. Dla ustalenia bezprawności działania wystarczy ustalenie, że określone zachowanie koliduje z przepisami prawa (por. J. Szwaja (red.): Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Komentarz, Wydawnictwo CH BECK, Warszawa 2000, s ). Prezes Urzędu oceniając zachowanie Przedsiębiorcy pod kątem ewentualnego naruszenia przepisów zakazujących stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, musi stosować inne akty prawa powszechnie obowiązującego i na ich podstawie stwierdzić, czy działanie przedsiębiorcy było bezprawne. Zgodnie z art. 87 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483) źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Prezes Urzędu oceniając zachowanie przedsiębiorcy pod kątem ewentualnego naruszenia przepisów zakazujących stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, musi stosować inne akty prawa powszechnie obowiązującego i na ich podstawie stwierdzić, czy działanie przedsiębiorcy było bezprawne. 11

12 Jak wyżej wspomniano, art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów definiuje praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów jako godzące w nie bezprawne zachowanie przedsiębiorcy, natomiast w ust. 2 tegoż artykułu znajduje się przykładowe wyliczenie zachowań przedsiębiorców uważanych za naruszające zbiorowe interesów konsumentów. W otwartym katalogu zakazanych praktyk ustawodawca umieścił stosowanie postanowień wzorów umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, naruszenie przez przedsiębiorcę obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji. Aby określone zachowanie mogło zostać uznane za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, mianowicie zaistnieć musi po pierwsze bezprawne działanie przedsiębiorcy, które po drugie musi naruszać zbiorowe interesy konsumentów. Zbiorowy interes dotyczy nieokreślonego ogółu, a naruszenie zbiorowych interesów konsumentów może mieć miejsce, gdy skutkami działań sprzecznych z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów dotknięty jest szerszy krąg uczestników rynku. Należy stwierdzić, iż przesłankami zastosowania normy wyinterpretowanej z artykułu 24 powołanej ustawy jest wykazanie: bezprawności działań przedsiębiorcy, godzenia tych działań w interes konsumenta oraz naruszania zbiorowego interesu konsumentów. Bezprawność to sprzeczność zachowania z przepisami prawa zawartymi w aktach prawnych należących do różnych jego gałęzi oraz z zasadami współżycia społecznego. Chodzi więc o sprzeczność z szeroko rozumianym porządkiem prawnym jako całością. Istotnym jest również fakt, iż bezprawność jest czynnikiem o charakterze obiektywnym, niezależnym od wystąpienia szkody czy od zamiaru podmiotu dopuszczającego się działań bezprawnych. Mając na uwadze powyższe, dla uznania określonego zachowania za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów konieczne jest łączne spełnienie następujących przesłanek: a) kwestionowane działanie jest działaniem przedsiębiorcy; b) działanie to jest bezprawne; c) działanie to godzi w zbiorowy interes konsumentów. Na tym tle, w przedmiotowej sprawie Prezes UOKiK zważył, co następuje: a) Status przedsiębiorcy Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów zawiera legalną definicję przedsiębiorcy. Zgodnie z jej art. 4 pkt 1, pod pojęciem tym należy rozumieć przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U r. Nr 220, poz ze zm.), a także: (a) osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, (b) osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu, (c) osobę fizyczną, która posiada kontrolę, w rozumieniu pkt. 4, nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13, (d) związek przedsiębiorców w rozumieniu pkt 2 na potrzeby przepisów dotyczących praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. 12

13 Na tym tle uznać należy, iż Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Gostyninie Sp. z o.o. z siedzibą w Gostyninie jako spółka prawa handlowego jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Spółka prowadzi użyteczną publicznie działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług wodociągowo-kanalizacyjnych i może być zatem stroną postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. b) Bezprawność działań Spółki Zarzut 1 : naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 2 uokik w zw. z art. 6 ust. 3 pkt 2 Ustawy Analiza postanowień wzorców umownych doprowadziła do postawienia Spółce zarzutu bezprawnego naruszania zbiorowych interesów konsumentów polegającego na naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 2 Ustawy, postanowień dotyczących sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń. W myśl art. 6 ust. 3 pkt 2 Ustawy umowa powinna określać postanowienia dotyczące sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń. Dodatkowo Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków na obszarze miasta Gostynina wskazuje w 20 ust. 1, iż strony określają w umowie okres obrachunkowy oraz skutki niedotrzymania terminu zapłaty, jak również sposób uiszczania opłat. Z analizy postanowień umownych stosowanych przez Spółkę wynika natomiast, iż powyższe regulacje nie znalazły się ani w Umowie na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, ani w Umowie na dostarczanie wody, ani też w Umowie na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, co w sposób ewidentny stoi w sprzeczności z nakazami Ustawy i jednocześnie narusza uzasadniony interes konsumentów co do znajomości ciążących na nich zobowiązań w celu należytego ich wykonania. W świetle ustawowego nakazu uregulowania w umowie sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń, powyższe okoliczności przesądzają o naruszeniu przez MPK art. 6 ust. 3 pkt 2 Ustawy, co stanowi, w ocenie Prezesa Urzędu, naruszenie obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji i tym samym stanowi naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 2 uokik. W związku z powyższym należy uznać, iż nieokreślenie w umowie sposobu i terminów rozliczeń pomiędzy dostawcą a odbiorcą usług, uzasadnia postawienie Spółce zarzutu bezprawnego działania. Zarzut 2: naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 2 uokik w zw. z art. 6 ust. 3 pkt 3a Ustawy Drugi z postawionych Spółce zarzutów dotyczy stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów polegających na naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 3a Ustawy, postanowień dotyczących warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług. 13

14 W myśl art. 6 ust. 3 pkt 3a Ustawy umowa powinna określać warunki usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług. Analiza postanowień umownych stosowanych przez Spółkę wykazała, co następuje. Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych przewiduje jako obowiązek usługobiorcy jedynie zapewnienie usługodawcy możliwości wykonania niezbędnych napraw przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody przewiduje ten sam obowiązek usługobiorcy w zakresie przyłączy wodociągowych, natomiast Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych w zakresie przyłączy kanalizacyjnych. Żaden ze wspomnianych wzorców umownych nie określa jednakże warunków usuwania awarii przyłączy, co w sposób ewidentny stoi w sprzeczności z nakazami Ustawy i jednocześnie narusza uzasadniony interes konsumentów. W świetle ustawowego nakazu uregulowania w umowie warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług, powyższe okoliczności przesądzają o naruszeniu przez MPK art. 6 ust. 3 pkt 3a Ustawy, co stanowi, w ocenie Prezesa Urzędu, naruszenie obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji i tym samym stanowi naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 2 uokik. W związku z powyższym należy uznać, iż nieokreślenie w umowie warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług, uzasadnia postawienie Spółce zarzutu bezprawnego działania. Zarzut 3: naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 2 uokik w zw. z art. 6 ust. 3 pkt 4 Ustawy Przedmiotem dalszych rozważań Prezesa Urzędu stał się brak postanowień umownych dotyczących procedur i warunków przeprowadzania przez MPK kontroli urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych. Art. 6 ust. 3 pkt 4 Ustawy obliguje przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne do uwzględnienia w umowach z usługobiorcami postanowień określających procedurę i warunki kontroli urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych. Postanowienie powyższe zostało również zawarte w 7 lit. d Regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków na obszarze miasta Gostynina. Tymczasem Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody oraz Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, których postanowienia są przedmiotem niniejszego postępowania, nie zawierają żadnych regulacji w tym zakresie. Tym samym należy uznać, iż Spółka nie wypełnia ustawowego obowiązku określenia w umowie z odbiorcami jej usług procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, co przesądza o naruszeniu przez MPK art. 6 ust. 3 pkt 4 Ustawy i stanowi, w ocenie Prezesa Urzędu, naruszenie obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji i tym samym stanowi naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 2 uokik. Mając powyższe na względzie należy przyjąć, iż opisane powyżej zachowanie Spółki nosi znamiona bezprawnego działania. Zarzut 4: naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 2 uokik w zw. z art. 6 ust. 3 pkt 5 Ustawy Dalsza analiza postanowień wzorców umownych doprowadziła do postawienia Spółce zarzutu naruszania zbiorowych interesów konsumentów polegającego na naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych Umowa na dostarczanie 14

15 wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody oraz Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 5 Ustawy, postanowień informujących konsumenta o ustaleniach zawartych w zezwoleniu w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Art. 6 ust. 3 pkt 5 wymaga, aby umowa zawierała te informacje, które są przedmiotem ustaleń zawartych w zezwoleniu, o którym mowa w art. 18 Ustawy. Identyczne postanowienie zawarte zostało w 7 lit. e Regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków na obszarze miasta Gostynina. Powoływany w obu aktach prawnych art. 18 Ustawy określa jako obligatoryjne postanowienia zezwolenia w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, następujące kwestie: 1) oznaczenie przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, jego siedzibę i adres, 2) datę podjęcia działalności, 3) przedmiot i obszar działalności, 4) wymagania w zakresie jakości usług wodociągowo-kanalizacyjnych, 5) warunki, zakres i tryb kontroli realizacji zezwolenia i przestrzegania regulaminu, o którym mowa w art. 19 ust. 1, 6) warunki wprowadzania ograniczeń dostarczania wody w przypadku wystąpienia jej niedoboru, 7) zobowiązanie do prowadzenia przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne racjonalnej gospodarki w zakresie działalności objętej zezwoleniem, 8) warunki cofnięcia zezwolenia, 9) warunki dotyczące okoliczności, w których zezwolenie może być cofnięte bez odszkodowania. Spośród wymienionych ustaleń, które zawarte są w zezwoleniu, Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody oraz Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych czynią przedmiotem swej regulacji zaledwie dane określone w pkt 1, tj. oznaczenie, adres i siedzibę przedsiębiorstwa. Pozostałe kwestie zostały we wzorcach pominięte, a należy uznać je za istotne z punktu widzenia wyczerpującego uregulowania treści stosunku umownego w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. W związku z powyższym niedopełnienie obowiązku informacyjnego wynikającego z art. 6 ust. 3 pkt 5 Ustawy poprzez niezamieszczenie w umowach zawieranych przez Spółkę w obrocie konsumenckim informacji dotyczących ustaleń zawartych w zezwoleniu stanowi naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 2 uokik i tym samym uzasadnia postawienie Spółce zarzutu bezprawnego działania. Zarzut 5: naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 2 uokik w zw. z art. 6 ust. 3 pkt 6 Ustawy Przedmiotem kolejnego postawionego Spółce zarzutu jest naruszenie zbiorowych interesów konsumentów polegającego na naruszeniu obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez nieuregulowanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody oraz Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych wbrew nakazowi sformułowanemu w art. 6 ust. 3 pkt 6 Ustawy odpowiedzialności przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego za niedotrzymanie warunków umowy. 15

16 Zgodnie z art. 6 ust. 3 pkt 6 Ustawy umowa powinna zawierać postanowienia dotyczące okresu jej obowiązywania oraz odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy, w tym warunków wypowiedzenia. Postanowienie powyższe zostało również zawarte w 7 lit. f Regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków na obszarze miasta Gostynina. O ile wśród postanowień wzorców umownych znajdują się regulacje dotyczące okresu obowiązywania umowy, tak pominięte zostały całkowicie kwestie ewentualnej odpowiedzialności Spółki w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania przez nią zobowiązań umownych. W świetle ustawowego nakazu uregulowania w umowie odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy powyższe okoliczności przesądzają o naruszeniu przez MPK art. 6 ust. 3 pkt 6 Ustawy, co stanowi, w ocenie Prezesa Urzędu, naruszenie obowiązku udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 2 uokik. Tym samym argument o bezprawnym działaniu Spółki wydaje się uzasadniony. Zarzut 6: naruszenie art. 6 ust. 3 pkt 6 Ustawy Szósty postawiony Spółce zarzut wynika z naruszania przez nią zbiorowych interesów konsumentów poprzez stosowanie w umowach o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawieranych z konsumentami na podstawie wzorców umownych: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowa na dostarczanie wody, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych postanowienia, które wbrew dyspozycji art. 6 ust. 3 pkt 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, przewiduje, że w razie niedotrzymania warunków umowy przez usługobiorcę lub opóźnienia się z opłatą za wodę lub ścieki przez okres co najmniej 3 miesięcy, usługodawca może rozwiązać umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Zgodnie z art. 6 ust. 3 pkt 6 Ustawy umowa powinna zawierać postanowienia dotyczące okresu jej obowiązywania oraz odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy, w tym warunków wypowiedzenia. Mając na względzie cytowany powyżej przepis Ustawy należy zauważyć, że poza regulacjami dotyczącymi odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy (zob. zarzut 5), umowa powinna określać również warunki wypowiedzenia. Z uwagi na charakter rozpatrywanych usług, które należą do usług użyteczności publicznej, jak również cel ustawy, którym jest m.in. ochrona interesu odbiorców ww. usług, uznać należy, że zgodnie z wolą racjonalnego ustawodawcy przepis art. 6 ust. 3 pkt 6 in fine Ustawy ogranicza prawo przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego jako mocniejszej strony stosunku prawnego do wypowiedzenia umowy w każdym czasie, nakazując określenie w umowie warunków jej wypowiedzenia. Warunkami wypowiedzenia są natomiast tryb i przesłanki wypowiedzenia. W świetle tej argumentacji umowa powinna określać przypadki, w których może dojść do jej wypowiedzenia, a także okres jej wypowiedzenia rozumiany jako czas, który musi upłynąć od złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy do jej rozwiązania. Tylko bowiem wcześniejsze określenie w umowie przypadków skutkujących jej wypowiedzeniem przez dostawcę usług oraz trybu wypowiedzenia może zapewnić konsumentom minimum bezpieczeństwa w zakresie świadczenia omawianych usług użyteczności publicznej. Na tym tle Prezes UOKiK dokonał analizy regulacji stosowanych w tym zakresie przez Spółkę. Zgodnie z postanowieniem zawartym w 5 ust. 3 Umowy na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych, Umowy na dostarczanie wody oraz Umowy na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Usługodawca może rozwiązać umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia w przypadku niedotrzymania 16

17 warunków umowy przez Usługobiorcę lub opóźniania się z opłatą za wodę i ścieki przez okres co najmniej 3 miesięcy. Jak wynika z powołanego wyżej postanowienia wzorców umownych, MPK przyznaje sobie we wskazanych w ww. postanowieniu przypadkach uprawnienie do rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia. Zastrzeżenie przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne możliwości rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia pozwala Spółce na rozwiązanie umowy w dowolnym czasie. Takie postanowienie jest sprzeczne z art. 6 ust. 3 pkt 6 Ustawy, bowiem nie wskazuje okresu wypowiedzenia jednocześnie uprawniając Spółkę do rozwiązania umowy w sposób nagły, nie zapewniając konsumentowi pewności co do ciągłości świadczonych na jego rzecz usług wodociągowo-kanalizacyjnych. Stąd w ocenie Prezesa Urzędu określanie w umowach zawieranych z konsumentami trybu rozwiązania umowy bez wypowiedzenia przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest sprzeczne z art. 6 ust. 3 pkt 6 Ustawy i tym samym przesądza o bezprawności działania MPK w Gostyninie. Zarzut 7: naruszenie art. 15 ust. 2 i 3 Ustawy Kolejny postawiony Spółce zarzut wynika z naruszania przez nią zbiorowych interesów konsumentów poprzez sprzeczne z art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, narzucanie odbiorcy usług obowiązku pokrycia kosztów naprawy wodomierza, powstałych w wyniku niezabezpieczenia go przed działaniem warunków atmosferycznych albo uszkodzeń mechanicznych. Zgodnie z art. 15 ust. 2 Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków osoba ubiegająca się o przyłączenie do sieci zapewnia na własny koszt jedynie realizację budowy studni wodomierzowej oraz pomieszczenia do lokalizacji wodomierza głównego. Natomiast w świetle art. 15 ust. 3 Ustawy koszty nabycia, zainstalowania i utrzymania wodomierza głównego ponosi przedsiębiorstwo wodociągowo kanalizacyjne. Oznacza to, że według bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, to na podmiocie świadczącym usługi wodociągowo-kanalizacyjne ciążyć powinny obowiązki związane z utrzymaniem wodomierza głównego. Tymczasem w 2 ust. 6 Umowy na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych oraz Umowy na dostarczanie wody obowiązek ten został przeniesiony na usługobiorcę. W ocenie Prezesa Urzędu, mając na uwadze przepisy Ustawy nie można przerzucać kosztów i obciążeń związanych z ustawowym obowiązkiem na odbiorców usług. Wobec powyższego, zobowiązanie przez Spółkę odbiorców jej usług do pokrycia kosztów naprawy wodomierza powstałych w wyniku niezabezpieczenia go przed działaniem warunków atmosferycznych albo uszkodzeń mechanicznych, wskazuje na bezprawność działań Spółki w kwestionowanym zakresie. Zarzut 8: naruszenie 18 ust. 1 Rozporządzenia taryfowego Następny zarzut postawiony Spółce odnosi się do stosowania w Umowie na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych oraz Umowie na dostarczanie wody postanowienia, które w sposób sprzeczny z Rozporządzeniem taryfowym reguluje kwestię ustalenia ilości zużytej wody na wypadek niesprawności wodomierza. W kwestionowanym postanowieniu przyjęto, że w razie niesprawności wodomierza ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody z ostatnich 17

18 sześciu miesięcy ( 3 ust. 2 obu wzorców). Tymczasem zgodnie z 18 ust. 1 Rozporządzenia taryfowego w przypadku stwierdzenia nieprawidłowego działania wodomierza głównego ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w okresie 3 miesięcy przed stwierdzeniem działania niesprawności wodomierza, a gdy nie jest to możliwe na podstawie średniego zużycia wody w analogicznym okresie roku ubiegłego lub iloczynu średniomiesięcznego zużycia wody w roku ubiegłym i liczby miesięcy nieprawidłowego działania wodomierza. W przedmiotowej sprawie rozwiązanie umowne jest niewątpliwie mniej korzystne dla konsumentów niż to, które wynika z Rozporządzenia taryfowego. Z tego powodu orzeczenie o bezprawności działania Spółki należy uznać za uzasadnione. Reasumując, w okolicznościach przedmiotowej sprawy udowodniono zatem, że analizowane zachowania MPK w Gostyninie są bezprawne. W celu udowodnienia stosowania przez Spółkę praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, konieczne jest w dalszej kolejności wykazanie, że zachowania te mogą godzić w interesy konsumentów jako zbiorowości. c) Naruszenie zbiorowych interesów konsumentów Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów określa zasady podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów konsumentów oraz reguluje zasady i tryb przeciwdziałania praktykom naruszającym zbiorowe interesy konsumentów, co wynika z treści art. 1 ust. 1 i 2 tej ustawy. Zbiorowy interes konsumentów oznacza interes dotyczący ogółu, a naruszenie tego interesu może mieć miejsce, gdy skutkami działań sprzecznych z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów dotknięty jest szerszy krąg uczestników rynku konsumentów. O tym, czy naruszony został interes zbiorowy, nie zawsze przesądza kryterium ilościowe, ponieważ niekiedy jeden ujawniony przypadek naruszenia prawa konsumenta może być przejawem często lub nawet powszechnie stosowanej praktyki naruszającej interes zbiorowy. Do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów konieczne jest, by działanie przedsiębiorcy zostało skierowane nie do konkretnego adresata, lecz do adresata, którego nie da się z góry oznaczyć indywidualnie. Wobec tego działanie to jest w stanie wywołać niekorzystne następstwa w odniesieniu do każdego z konsumentów (a nie jedynie wobec określonego konsumenta) i zagraża ono, przynajmniej potencjalnie, interesom każdego z członków zbiorowości konsumentów. W ocenie Prezesa UOKiK, działania MPK opisane w sentencji decyzji naruszają interes konsumentów. Działania te polegają bowiem z jednej strony na niezamieszczniu w umowach zawieranych z konsumentami postanowień wymaganych Ustawą, z drugiej zaś strony na wykorzystywaniu w obrocie postanowień, które pozostają w sprzeczności z przepisami Ustawy i Rozporządzenia taryfowego. W niniejszej sprawie bez wątpienia mamy do czynienia z naruszeniem praw licznej grupy konsumentów wszystkich konsumentów będących klientami Spółki, jak i potencjalnych zainteresowanych, którzy mogą zawrzeć z nią umowę. Działania te są zatem skierowane do z góry nieograniczonej i nieokreślonej liczby konsumentów. Oferta handlowa Spółki ma charakter ogólnie dostępny, kierowana jest bowiem do wszystkich potencjalnych klientów. Tym samym kwestionowane przez Prezesa UOKiK działania MPK naruszają interes nieograniczonej liczby konsumentów, których nie sposób zindywidualizować. Oczywistym jest zatem, że bezprawne zachowanie Spółki nie dotyczy interesów poszczególnych osób, których sprawy mają charakter jednostkowy czy indywidualny, ani też grupy takich osób, lecz narusza ono uprawnienia szerokiego kręgu nieprofesjonalnych uczestników rynku. 18

19 Powyższe wskazuje na naruszenie w przedmiotowej sprawie zbiorowego interesu konsumentów, przez który należy rozumieć prawo wszystkich konsumentów do ukształtowania stosunku prawnego zgodnie z przepisami prawa powszechnie obowiązującego. Na tym tle, w ocenie Prezesa Urzędu, stwierdzić należy, że zachowanie Spółki, polegające na zawieraniu przez Spółkę umów o dostarczenie wody i odprowadzanie ścieków na podstawie kwestionowanych w niniejszym postępowaniu wzorców umownych, wypełnia znamiona praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 oraz w art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Nakazanie zaniechania stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów Zgodnie art. 26 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Prezes Urzędu jeżeli stwierdzi naruszenie zakazu określonego w art. 24 ustawy wydaje decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, nakazującą zaniechanie jej stosowania. W toku niniejszego postępowania Prezes UOKiK ustalił, że od dnia 2 kwietnia 2013 r. MPK stosuje nowe wzory umów: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr, Umowa na dostarczanie wody Nr, Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr, które Spółka przekazała do UOKiK przy piśmie z dnia 19 marca 2013 r. Analiza ww. wzorców umownych wykazała, że nie zawierają one naruszeń zarzucanych Spółce w niniejszym postępowaniu. Naruszenie zarzucane bowiem Spółce w pkt 1 sentencji decyzji zostało wyeliminowane poprzez dodanie w nowo opracowanych wzorcach umownych postanowień dotyczących sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń. Naruszenie zarzucane Spółce w pkt 2 sentencji decyzji zostało wyeliminowane poprzez dodanie w nowo opracowanych wzorcach umownych postanowień dotyczących warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych i przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług. Z kolei dodanie postanowień dotyczących procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych wyeliminowało naruszenie określone w pkt 3 sentencji decyzji. W nowo opracowanych wzorcach umownych wskazano również zezwolenie, na podstawie którego Spółka świadczy usługi w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków i tym samym wyeliminowano naruszenie określone w pkt 4 sentencji decyzji. Poprzez dodanie w nowo opracowanych wzorcach umownych postanowień dotyczących odpowiedzialności przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego za niedotrzymanie warunków umowy w zakresie jakości świadczonych usług, Spółka wyeliminowała zaś naruszenie zarzucane MPK w pkt 5 sentencji decyzji. Postanowienie o treści: Usługodawca może rozwiązać umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia w przypadku niedotrzymania przez usługobiorcę warunków umowy lub opóźniania się z opłatą za wodę [i ścieki w zależności od wzorca] przez okres co najmniej 3 miesięcy zostało zastąpione w nowo opracowanych wzorcach umownych postanowieniem o treści: Jeżeli Odbiorca usług zalega z zapłatą za usługi za dwa okresy obrachunkowe (4 miesiące) następujące po dniu otrzymania upomnienia, Przedsiębiorstwo po uprzednim pisemnym wyznaczeniu dodatkowego terminu zapłaty wraz z powiadomieniem o skutkach jego niedotrzymania, ma prawo wstrzymać dostawę wody [i odbiór ścieków w zależności od wzorca] z zachowaniem wszystkich wymogów formalnych. Tym samym Spółka wyeliminowała z wzorców prawo do rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia. Podkreślić należy, że postanowienie w nowym brzmieniu przewiduje 19

20 wyłącznie możliwość wstrzymania dostawy wody i odbioru ścieków w przypadkach w nim wskazanych z zastrzeżeniem, że wstrzymanie to nastąpi z zachowaniem wymogów formalnych. Powyższe postanowienie czyni zatem zadość treści art. 8 Ustawy stanowiącym o przesłankach i trybie wstrzymania dostaw wody i zamknięcia przyłącza kanalizacyjnego przez dostawcę usług. Zdaniem Prezesa UOKiK omawiane rozwiązanie przyjęte przez Spółkę w nowo opracowanych wzorcach umownych powoduje, iż zarzut określony w pkt 6 sentencji decyzji dotyczący naruszenia przez MPK art. 6 ust. 3 pkt 6 Ustawy poprzez niewłaściwe określanie trybu rozwiązania umowy przez dostawcę usług został wyeliminowany wskutek wyeliminowania prawa do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia przez MPK. Również zarzut postawiony Spółce w pkt 7 sentencji decyzji został wyeliminowany z uwagi na fakt, że MPK usunęła w nowo opracowanych wzorcach umownych postanowienie zobowiązujące usługobiorcę do pokrycia kosztów naprawy wodomierza, powstałych w wyniku niezabezpieczenia go przed działaniem warunków atmosferycznych albo uszkodzeń mechanicznych. Dalej wskazać należy, że postanowienie o treści: w razie niesprawności wodomierza ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody z ostatnich sześciu miesięcy zostało zastąpione w nowo opracowanych wzorcach umownych postanowieniem o treści: w przypadku niesprawności wodomierza głównego lub jego unieruchomienia, ilość pobranej wody ustala się na podstawie zużycia wody równemu średniemu zużyciu w okresie trzech miesięcy poprzedzających stwierdzenie niesprawności wodomierza lub na podstawie średniego zużycia w analogicznym okresie roku ubiegłego, które w ocenie Prezesa UOKiK nie narusza już przepisów Rozporządzenia taryfowego. Z uwagi na powyższe naruszenie określone w pkt 8 sentencji decyzji zostało wyeliminowane. Prezes Urzędu ustalił ponadto, że na podstawie kwestionowanych wzorców umownych Spółka od 2002 r. zawarła z odbiorcami usług [ ] umów. W toku postępowania Spółka poinformowała również, że rozpoczęła proces aneksowania dotychczasowych umów w oparciu o nowe wzorce umowne, jednakże w związku z wysokimi kosztami całego procesu Spółka przeprowadza go systematycznie stosownie do możliwości finansowych. Mając powyższe na względzie uznać należy, że Spółka podjęła działania mające na celu zaprzestanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów jakkolwiek nie stanowiące pełnego jej zaprzestania poprzez wprowadzenie do obrotu nowych, zmienionych wzorców umów pt.: Umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr, Umowa na dostarczanie wody Nr oraz Umowa na odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych Nr. W oparciu bowiem o ww. nowo opracowane wzorce umowne Spółka od dnia 2 kwietnia 2013 r. zawiera umowy z odbiorcami wody i dostawcami ścieków, które to umowy nie zawierają naruszeń zarzucanych Spółce w niniejszym postępowaniu. Opisane powyżej działania MPK, w ocenie Prezesa UOKiK, nie stanowią jednakże zaniechania stosowania zarzucanej Spółce praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, ponieważ w obrocie prawnym nadal pozostają umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków, zawierające naruszenia kwestionowane w niniejszym postępowaniu. W toku postępowania przy piśmie z dnia 21 maja 2013 r. Spółka poinformowała bowiem, iż rozpoczęty przez MPK proces aneksowania dotychczasowych umów nadal trwa, co zostało potwierdzone przez Spółkę w piśmie z dnia 11 października 2013 r., w którym Spółka poinformowała, że kontynuuje proces aneksowania umów. Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, zasadnym było rozstrzygnięcie w tym zakresie na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Wobec powyższego orzeczono, jak w punkcie I sentencji niniejszej decyzji. 20