HISTORIA. WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA I GIM Paulina Kotkowska

Transkrypt

1 HISTORIA WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA I GIM Paulina Kotkowska ZAKRES TEMATYCZNY Dlaczego uczymy się historii? Prehistoriapoczątki ludzkości Rewolucja neolityczna, czyli początki rolnictwa Pierwsze cywilizacje. Przykład Babilonii Starożytny Egipt Religia starożytnych Egipcjan Izrael lud wybrany PODSTAWOWE (P) wiek, era, epoka, historia, źródło - zna sposoby mierzenia czasu - wymienia epoki historyczne - zna podział źródeł - definiuje pojęcia: Homo sapiens, paleolit, hominidy, koczowniczy tryb życia, osiadły tryb życia - wyjaśnia różnice między koczowniczym a osiadłym trybem życia - umie wskazać na mapie kierunki ekspansji człowieka rewolucja neolityczna, plemię, ceramika, epoka brązu - wie, kiedy doszło do rewolucji neolitycznej - umie opowiedzieć o sposobach zdobywania pożywienia, sposobach zamieszkiwania i ubiorach ludzi epoki neolitu Mezopotamia, pismo klinowe, politeizm, ziggurat, kodeks Hammurabiego - zna położenie geograficzne Mezopotamii - charakteryzuje osiągnięcia cywilizacji Mezopotamii - zna postać Hammurabiego faraon, sieć irygacyjna, piramida, hieroglify, papirus - wymienia egipskie grupy społeczne - wskazuje na mapie Egipt, Nil - wymienia osiągnięcia Egipcjan - zna pojęcia: politeizm, sarkofag, życie pozagrobowe, mumifikacja - wymienia bogów egipskich - rozumie znaczenie wiary w życie pozagrobowe, rozumie dlaczego Egipcjanie mumifikowali zwłoki - rozumie pojęcia i terminy: Tora, monoteizm, Arka Przymierza, Ziemia Obiecana, szabat, rabin, judaizm, naród wybrany, teokracja, - charakteryzuje cechy judaizmu - zna postaci: Abrahama, Mojżesza, Dawida, Salomona PONADPODSTAWOWE (PP) - wymienia i uporządkowuje chronologicznie epoki historyczne - uzasadnia przydatność źródeł w pracy historyka - tworzenie narracji historycznej - rozumie wpływ warunków naturalnych na sposoby zdobywania pożywienia i mieszkania pierwszego człowieka - potrafi dostrzec różnice pomiędzy epoką paleolitu, neolitu i brązu - potrafi wskazać rewolucyjny charakter zmian w epoce neolitu - rozumie wpływ nowych narzędzi na jakość życia ludzi - wie, jakie znaczenie dla funkcjonowania państwa babilońskiego miało pismo i siec nawadniająca - samodzielnie ocenia zasady spisane w kodeksie Hammurabiego - wskazuje relacje wpływu warunków środowiskowych na rozwój cywilizacji ( Egipt darem Nilu) - ocenia rolę pracy na przykładzie chłopów egipskich - rozpoznaje na ilustracjach zabytki starożytnego Egiptu - rozumie znaczenie Księgi Umarłych jako źródło historyczne - uzasadnia wiodącą rolę kapłanów w Egipcie - opisuje egipskie obyczaje pogrzebowe - dostrzega korzenie chrześcijaństwa w judaizmie, wskazuje cechy wspólne obu religii - rozumie znaczenie Biblii jako źródła historycznego - wie, na jakie etapy można podzielić historie narodu wybranego 1

2 Początki Grecji Grecka polis: Ateny Starożytna Sparta Wierzenia starożytnych Greków Kultura i sztuka Greków w starożytności Wojny w świecie greckim Imperium Aleksandra Wielkiego. Świat hellenistyczny Początki Rzymu. Republika i jej instytucje - wskazuje na mapie starożytną Grecję Cywilizacja minojska, mykeńska, Achajowie, polis, Hellada - wymienia zajęcia Greków - zna pojęcia: tyrania, demokracja, oligarchia, arystokracja, strateg, agora, ostracyzm - wie, kim byli: Perykles, Drakon, Demostenes - opowiada o przemianach ustrojowych, charakteryzuje tyranię, oligarchię, demokrację falanga, hoplita, hegemonia, heloci, periojkowie, lakoniczność - zna zasady sprawowania władzy w Sparcie - opisuje wychowanie spartańskie - wyjaśnia przyczyny zwycięstw Sparty w wojnach (cechy armii i zasady walki) olimpiada, heros, mit, mitologia - wymienia ważniejszych bogów - zna formy oddawania czci bogom greckim (teatr, igrzyska) - wie kim byli: Herakles, Dedal, Ikar, Tezeusz - zna datę pierwszych igrzysk, wymienia dyscypliny - zna pojęcia: amfiteatr, filozofia, Wielkie Dionizje, tragedia, komedia, - charakteryzuje grecki teatr - umie wskazać kolumny w porządku doryckim, jońskim, korynckim - zna postacie: Sofokles, Fidiasz, Archimedes, Sokrates, Platon - wskazuje na mapie Maraton, Termopile - omawia przyczyny, przebieg i skutki wojen grecko-perskich - zna postacie Miltiadesa, Leonidasa, Kserksesa - wyjaśnia dlaczego doszło do wojny peloponeskiej i zna jej skutki - zna pojęcia: kultura hellenistyczna, filipika, węzeł gordyjski - wskazuje na mapie Macedonię i ziemie podbite przez Aleksandra Wielkiego - omawia znaczenie reform Filipa - wskazuje na mapie Rzym - zna pojęcia: republika, senat, konsul, plebejusze, patrycjusze - zna legendę o założeniu Rzymu - wymienia ważniejszych urzędników i omawia ich zadania - porównuje warunki naturalne Grecji i państw Bliskiego Wschodu, wskazuje różnice w rozwoju - charakteryzuje osiągnięcia cywilizacji minojskiej i mykeńskiej - dostrzega korzenie współczesnej demokracji w starożytności - porównuje zasady demokracji ateńskiej ze współczesnymi formami demokracji - ocenia system społeczny - rozumie związek między podziałem społecznym i sytuacją wewnętrzną w Sparcie - rozumie wpływ greckiej mitologii na współczesną kulturę - zna poglądy czołowych greckich filozofów - potrafi omówić wpływ sztuki greckiej na współczesne kanony piękna i architektury - wyjaśnia dlaczego Grekom udało się pokonać Persów - ocenia skutki wojen - wie jak wyglądały dzieła epoki hellenistycznej - wymienia różnice między epoką helleńską a hellenistyczną - wyjaśnia przydomek Aleksandra Wielkiego - wyjaśnia przyczynę upadku królestwa i powstania Republiki - porównuje zasady rządzenia w Republice Rzymskiej i demokracji ateńskiej 2

3 - wymienia ustroje państwa rzymskiego Od miasta-państwa do imperium - zna pojęcia: legion, prowincja, namiestnik, imperium, romanizacja, wojna punicka - wie, kim był Hannibal, Scypion - wie kiedy Rzym podbił Italię - wyjaśnia przyczyny i skutki wojen punickich Upadek Republiki i latyfundium, powstanie niewolnik-gladiator, proletariat, Cesarstwa Cesarstwo, cezar, pryncypat, Pax Romana - zna postać: Spartakusa, Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta - podaje przyczyny upadku Republiki Rozkwit Cesarstwa - zna pojęcia: limes, bazylika, Rzymskiego. amfiteatr, terma, akwedukt, Rzymska urbanizacja, romanizacja cywilizacja - wskazuje na mapie obszar Cesarstwa Kultura forum, kodeks, starożytnego kodyfikacja Rzymu - wymienia budowle rzymskie (Koloseum, Panteon) - omawia rzymską edukację - wymienia ważniejszych przedstawicieli kultury Chrześcijaństwo w - zna pojęcia: misja, apostoł, Nowy świecie rzymskim. Testament - zna nauczanie Jezusa Chrystusa - opowiada o prześladowaniach chrześcijan Upadek Cesarstwa - zna postacie: Odoakera, na Zachodzie. Dioklecjana - wie co się stało w roku 476 n.e. - wymienia przyczyny upadku Cesarstwa na zachodzie - wskazuje skąd przybyli barbarzyńcy Barbarzyńcy, chrystianizacja, biskupi i opaci mnich, zakon, klasztor - wie, że na gruzach imperium rzymskiego powstały państewka plemienne -wie, jaka była rola Kościoła w zachowaniu dziedzictwa starożytności W Bizancjum - wskazuje na mapie: Konstantynopol i Bizancjum - zna pojęcia: ikona, prawosławie, herezja, schizma - wie co się wydarzyło w rozumie dlaczego doszło do podziału Kościoła Mahomet powstanie cywilizacji islamu i - wie kim był Mahomet, opowiada o jego działalności - zna zasady islamu arabeska, islam, Koran, haracz, Beduini, święta wojna - wie jakie znaczenie dla podbitych terenów miała romanizacja - wyjaśnia dlaczego armia rzymska mogła z sukcesem prowadzić podboje - wyjaśnia genezę i znaczenie powiedzeń: kości zostały rzucone, I Ty, Brutusie, przeciw mnie? - wyjaśnia różnice między Republika a Cesarstwem - omawia skutki romanizacji - omawia znaczenie dróg w prowadzeniu podbojów - wyjaśnia znaczenie limesu dla funkcjonowania państwa - porównuje osiągnięcia Rzymian i Greków - wskazuje wpływy cywilizacji rzymskiej we współczesnym świecie - wyjaśnia dlaczego chrześcijaństwo zmieniło świat antyczny - rozumie okoliczności rozwoju chrześcijaństwa w świecie rzymskim - rozumie dlaczego Cesarstwo Rzymskie zostało podzielone - potrafi ocenić wpływ czynników zewnętrznych i wewnętrznych na upadek Cesarstwa - dostrzega zmianę roli Kościoła po upadku Cesarstwa - wymienia różnice między Kościołem wschodnim a zachodnim - rozumie skutki schizmy - opisuje sytuację gospodarczą i polityczną Bizancjum - wymienia zabytki typowe dla architektury arabskiej - porównuje islam z innymi religiami - zna osiągnięcia cywilizacji arabskiej 3

4 Państwo Franków - wzór monarchii Seniorzy i wasale Przybycie Słowian i ich pierwsze państwa Początki polskiego Polska panowaniem Bolesława Chrobrego państwa pod Zmienne losy monarchii pierwszych Piastów Państwo i społeczeństwo w czasach wczesnopiastowski ch Spór cesarstwa z papiestwem o inwestyturę - zna pojęcia: renesans karoliński, majordomus, Państwo Kościelne, traktat w Verdun - zna postacie: Chlodwiga, Karola Młota, Pepina, Karola Wielkiego - wskazuje na mapie państwo Franków i Państwo Kościelne - zna daty: 496, 800, omawia postanowienia traktatu w Verdun wasal, senior, feudalizm, inwestytura, lenno, Rzesza niemiecka - opisuje zależności lenne (drabina feudalna) - podaje okoliczności i czas powstania państwa niemieckiego - zna postaci: Wilhelm Zdobywca, Otton I, Otton III - wyjaśnia znaczenie szlaku bursztynowego dla rozwoju handlu w - wymienia pierwsze państwa słowiańskie - zna pojęcia: głagolica, cyrylica, wiec, kultura materialna - wymienia plemiona polskie - wie kim byli: Mieszko I, Dobrawa, Jordan - wskazuje przyczyny i skutki chrztu Polski - opowiada o funkcjonowaniu, organizacji państwa i podbojach Mieszka I - wie kim byli: Bolesław Chrobry, Otton III, Wojciech - wyjaśnia znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego - wymienia przyczyny i skutki wojen toczonych przez Chrobrego - ocenia panowanie Chrobrego - zna pojęcia: sukcesja, palatyn, reakcja pogańska - wymienia kolejnych władców z dynastii Piastów - pamięta ważniejsze daty - omawia sytuację Polski w czasie kryzysu po śmierci Mieszka II - wyjaśnia okoliczności najazdów sąsiadów na ziemie polskie - zna pojęcia: monarchia patrymonialna, danina, regalia, rycerstwo, duchowieństwo, gród, - wyjaśnia znaczenie systemu podatkowego dla działalności władzy - uzasadnia znaczenie systemu grodowego - zna pojęcia: konkordat, reforma gregoriańska, inwestytura, celibat, konklawe, klątwa - omawia różnice między Cesarstwem Rzymskim a cesarstwem Karola Wielkiego - uzasadnia znaczenia traktatu dla powstania kolejnych państw w - wskazuje wady i zalety feudalizmu z punktu widzenia seniora i wasala - omawia wpływ feudalizmu na władzę królewską - porównuje okoliczności powstania państw w Zachodniej i Wschodniej - opowiada o misyjnej działalności Cyryla i Metodego - dostrzega przełomowe znaczenie chrztu dla rozwoju państwa polskiego - praca z mapą - charakteryzuje politykę międzynarodową Chrobrego - uzasadnia znaczenie koronacji Bolesława dla pozycji Polski w - wyjaśnia przyczyny kryzysu monarchii wczesnopiastowskiej - wyjaśnia pochodzenie przydomków: Odnowiciel, Śmiały, Szczodry - ocenia rządy Odnowiciela, Śmiałego i Hermana - dostrzega mechanizmy funkcjonowania władzy w kraju - omawia pozycje księcia w państwie, rozumie zakres jego władzy - uzasadnia znaczenie reform dla poprawy w sytuacji w kościele - uzasadnia dlaczego ani papież ani 4

5 Wyprawy krzyżowe Barwny świat średniowiecznego rycerstwa Imperium mongolskie Gospodarka społeczeństwo i w Kościół i kultura w - wyjaśnia istotę konfliktu pomiędzy cesarstwem a papiestwem - przedstawia na czym polegał kompromis (1122 rok) - zna pojęcia: Seldżucy, synod, krucjata, Ziemia Święta, zakony rycerskie - wymienia przyczyny krucjat - opisuje przebieg wypraw - zna zakony rycerskie - zna pojęcia: rycerz, giermek, zbroja, turniej - opisuje drogę do pasowania na rycerze - zna obowiązki rycerza - wskazuje na mapie tereny podbite przez Czyngis-chana - opisuje podboje Mongołów - podaje przyczyny klęski Polaków pod Legnicą (data) - pisuje działalność Złotej Ordy - zna pojęcia: pańszczyzna, poddaństwo, stan, trójpolówka, cech, gospodarka towarowopieniężna, mroczne wieki, czarna śmierć - wymienia i opisuje stany tworzące średniowieczne społeczeństwo - wskazuje zmiany w rolnictwie w kresie średniowiecza - wymienia osiągnięcia cywilizacyjne średniowiecza - charakteryzuje kulturę rycerską, kościelną i ludową - charakteryzuje styl romański i gotycki witraż, scholastyka, teologia, żywoty świętych, uniwersalizm Monarchie stanowe - wymienia i opisuje stany społeczne - omawia mechanizmy powstania monarchii stanowej na przykładzie Anglii - zna pojęcia: parlament, stan, monarchia stanowa, przywilej, Wielka Karta Swobód, Izba Gmin, Izba Lordów, Stany Generalne Polska w okresie rozbicia dzielnicowego Zjednoczone Królestwo Polskie - opisuje panowanie Krzywoustego - wyjaśnia przyczyny wprowadzenia zasady senioratu - zna pojęcia: seniorat, rozbicie dzielnicowe, kolonizacja, zasadźca - wskazuje na mapie dzielnice powstałe na mocy testamentu - wie kim byli: Jakub Świnka, Przemysł II, Wacław II, Władysław Łokietek, Krzyżacy - podaje przyczyny dążeń zjednoczeniowych - opisuje panowanie W. Łokietka cesarz nie chcieli się wyrzec wpływu na obsadę stanowisk kościelnych - wskazuje skutki wypraw krzyżowych - porównuje działalność zakonów rycerskich - wie jaki utwór literacki opiewa cechy idealnego rycerza - wie dlaczego rycerz należał do elity społecznej - porównuje taktykę walki Mongołów i rycerstwa europejskiego - wyjaśnia wpływ zmian w rolnictwie na życie codzienne ludzi w średniowieczu - porównuje społeczeństwo średniowieczne ze społeczeństwem starożytnej Grecji i Rzymu - dostrzega rolę kościoła i chrześcijaństwa w życiu ludzi okresu średniowiecza - omawia przykłady jedności kultury europejskiej - rozumie że korzeni współczesnych form ustrojowych należy szukać zarówno w starożytności jak i w średniowieczu (potrafi wskazać przykłady) - podaje przyczyny i skutki kolonizacji prowadzonej przez książąt dzielnicowych - wymianie konsekwencje rozbicia dzielnicowego - rozumie rolę kościoła w jednoczeniu polskich ziem, podaje przykłady - dostrzega zalety istnienia jednolitego państwa 5

6 Kazimierz Wielki królem Polski Od unii węgierskiej do unii litewskiej Polska Jagiellonów w XV wieku Kultura Polsce w - omawia efekt wojen z Krzyżakami - zna pojęcia: sąd papieski, prawo składu, przymus drogowy, wieczysta jałmużna - porządkuje wydarzenia chronologicznie - uzasadnia dlaczego przyznano królowi przydomek Wielki - zna pojęcia: unia personalna, przywilej koszycki - wie kim byli: Ludwik Węgierski, Jadwiga, Władysław Jagiełło, Ulrich von Jungingen - wskazuje na mapie państwo: polskie, litewskie, krzyżackie (XIV- XV wiek) - wymienia dynastie władające Polską w XIV wieku - wymianie przyczyny i skutki unii polsko-litewskiej - przedstawia przyczyny, przebieg i skutki wojny z Zakonem - wyjaśnia i omawia przyczyny i skutki unii polsko-węgierskiej - kojarzy postacie z konkretnymi wydarzeniami (Kazimierz Jagiellończyk, Władysław Warneńczyk) - wyjaśnia zasady funkcjonowania sejmu walnego - przedstawia przyczyny, przebieg i skutki wojny trzynastoletniej - zna pojęcia: inkorporacja, Związek Pruski, Prusy Królewskie i Książęce, II pokój toruński, rada królewska, senat, sejm walny, sejmiki ziemskie, przywilej - wie kim byli: Gall Anonim, Wincenty Kadłubek, Jan Długosz, Wit Stwosz, Paweł Włodkowic, Mikołaj Kopernik - wyjaśnia pojęcia: ratusz, sukiennice, rocznik, kronika, styl romański, gotyk, rotunda, - wymienia działania podjęte przez Kazimierza w celu przyspieszenia rozwoju gospodarczego Polski, podniesienia poziomu nauki i obronności - wie dlaczego w XIV wieku panowały w Polsce trzy dynastie, zna okoliczności w jakich obejmowały władzę - ocenia znaczenie unii personalnej z Litwą - omawia przyczyny i okoliczności powstania demokracji szlacheckiej - wymiana cechy wspólne kultury polskiej i europejskiej w okresie średniowiecza - ocenia znaczenie Bogurodzicy dla kultury i literatury 6