LETNIE NIEBEZPIECZEŃSTWA: WŚCIEKLIZNA

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "LETNIE NIEBEZPIECZEŃSTWA: WŚCIEKLIZNA"

Magdalena Kasprzak
9 lat temu
Przeglądów:

1 LETNIE NIEBEZPIECZEŃSTWA: WŚCIEKLIZNA Wścieklizna jest wirusową chorobą zakaźną występującą u zwierząt, która może przenieść się na organizm ludzki. Wywoływana jest przez wirus (z rodzaju Lyssavirus). Wścieklizna objawia się ostrym zapaleniem mózgu i rdzenia, które niemal zawsze prowadzi do śpiączki i śmierci w ciągu 10 dni od wystąpienia pierwszych objawów. Główne cechy osoby chorej to agresja, wściekłość, nadpobudliwość oraz podenerwowanie. Przyczyną zakażenia jest pokąsanie lub pogryzienie przez chore. Zakażenie może także nastąpić poprzez kontakt ze śliną cia z błonami śluzowymi (np. spojówkami) lub uszkodzoną skórą człowieka. Po okresie inkubacji trwającym 3-8 tygodni (lub dłużej) pojawiają się niespecyficzne objawy, tj. bóle głowy, gorączka, nudności, niepokój, podniecenie, obrzmienie skóry wokół miejsca ugryzienia. Następnie pojawiają się porażenia mięśni i śpiączka. Charakterystycznym objawem wścieklizny u człowieka jest wodowstręt i światłowstręt. W chwili pojawienia się objawów zwykle jest już zbyt późno na pomoc. Dlatego tak ważne jest jak najwcześniejsze poinformowanie lekarza o fakcie pokąsania, oplucia lub zadrapania przez, co do którego nie ma pewności, że nie jest zakażone wirusem lub chore. Rezerwuarem zarazka są dzikie i domowe ta takie jak psy, lisy, jenoty, wilki, szakale, dzikie ta mięsożerne oraz nietoperze. Źródłem zakażenia są psy, koty, dzikie ta drapieżne, nietoperze, czasami inne ta sarny, krowy, wiewiórki, gryzonie (myszy, szczury, szczury piżmowe), które zostały przypadkowo zakażone wścieklizną. Okres wylęgania choroby wynosi zwykle dni, w sporadycznych przypadkach może sięgać do ponad 1 roku. Okres wylęgania jest krótszy przy ekspozycji w miejscach bogato unerwionych, takich jak na przykład twarz. U zakażonych psów i kotów wirus pojawia się w ślinie zwykle na 1-3 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów klinicznych i utrzymuje się aż do śmierci cia. Człowiek chory na wściekliznę jest również zaraźliwy przez cały okres choroby.

Główne cechy osoby chorej to agresja, wściekłość, nadpobudliwość oraz podenerwowanie. Przyczyną zakażenia jest pokąsanie lub pogryzienie przez chore.

2 Wrażliwość na zakażenie jest powszechna. Wystąpienie zachorowania zależy od: miejsca ekspozycji (jego unerwienia i bliskości od ośrodkowego układu nerwowego) oraz głębokości i rozległości zadanej przez rany (od czego zależy liczba cząstek wirusa, które wniknęły wraz ze śliną zakażonego cia). Zapobieganie: wścieklizna jest chorobą śmiertelną, w związku z tym bardzo dużą rolę odgrywa zapobieganie szerzeniu się choroby. Od dawna prowadzi się obowiązkowe szczepienia psów przeciwko wściekliźnie (dlatego rzadko zdarza się wzrost zachorowań na wściekliznę w tej grupie zwierząt). Prowadzone są również szczepienia dzikich zwierząt. W tym celu z samolotu rozrzuca się szczepionki w lasach i na polach. Profilaktycznie szczepi się osoby szczególnie narażone. Profilaktyczne szczepienia przednarażeniowe (przedekspozycyjne) stosuje się między innymi: u osób narażonych poprzez turystykę lub rekreację - podróżujących do krajów w których zachorowania na wściekliznę występują często, np. do Indii; u osób uprawiających taternictwo jaskiniowe; u osób narażonych zawodowo (np. weterynarze, myśliwi, pracownicy ZOO bądź zatrudnionych w laboratoriach prowadzących prace nad wirusem wścieklizny lub wykonujące sekcje padłych dzikich zwierząt. Aby zminimalizować ryzyko pogryzienia należy: unikać wszelkiego kontaktu z dzikimi tami, które nie przejawiają naturalnego lęku przed człowiekiem, nie dotykać znalezionych zwierząt padłych lub zabitych, nie głaskać obcych psów i kotów, ponieważ chore zaraża zanim wystąpią pierwsze objawy wścieklizny, bądź jak to ma miejsce w przypadku psów, może dochodzić do bezobjawowego zakażenia związanego z przenoszeniem zarazka, regularnie szczepić zarówno psy jak i koty (w przypadku kotów, szczepienia dotyczą tylko osobników wychodzących na dwór), jeśli zauważymy u naszego cia rany po pogryzieniu nie należy ich bagatelizować tylko udać się niezwłocznie do lekarza weterynarii, Narażenie na wściekliznę - każda osoba, która została pokąsana, opluta, ośliniona lub zadrapana przez, co do którego nie ma pewności, że nie jest zakażone wirusem lub chore na wściekliznę, jest potencjalnie narażona na zachorowanie. Jeśli doszło do takiego kontaktu należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, jednocześnie powiadomić lekarza weterynarii o miejscu padnięcia cia. Świadectwo szczepienia cia nie jest

wirusa, które wniknęły wraz ze śliną zakażonego cia). Zapobieganie: wścieklizna jest chorobą śmiertelną, w związku z tym bardzo dużą rolę odgrywa zapobieganie szerzeniu się choroby.

3 wystarczające do wykluczenia wścieklizny. Konieczna jest obserwacja przyżyciowa cia przez lekarza weterynarii, co pozwala wykluczyć wściekliznę. Ujemne wyniki badania cia mogą być podstawą do przerwania szczepienia człowieka. Po przeprowadzonym badaniu kwalifikacyjnym lekarz, gdy podejmie decyzję o konieczności przeprowadzenia szczepienia skieruje osobę na obowiązkowe szczepienia przeciwko wściekliźnie. Szczepionkę podaje się ją jak najszybciej po narażeniu na zakażenie wg określonego schematu, lekarz może zalecić również podanie dodatkowo surowicy odpornościowej. Obecnie szczepienia przeciw wściekliźnie u ludzi nie są bolesne, jednak trzeba pamiętać, iż nie będą one skuteczne w chwili pojawienia się objawów choroby. Szczepienia p/ko wściekliźnie - w kalendarzu szczepień obowiązkowych osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie wścieklizną (Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 29 października 2012 roku w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2013) znajdują się wytyczne dotyczące swoistego zapobiegania wściekliźnie u osób mających kontakt ze ciem chorym lub podejrzanym o zachorowanie na wściekliznę. Przedstawiono również zasady immunoprofilaktyki czynno-biernej. Swoiste zapobieganie czynne: rozpoczęcie szczepienia według skróconego (tj. poekspozycyjnego) schematu szczepień zgodnie z zaleceniami producenta szczepionki cykl podawania kolejnych dawek - w 0; 3; 7; 14; 30 dobie. Swoiste zapobieganie czynno-bierne: jak wyżej, plus jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki podaje się swoistą immunoglobulinę ludzką - 20 j.m./kg mc. Immunoglobulinę można podać do 7 dnia od podania pierwszej dawki szczepionki. Kwalifikację do szczepienia przeciwko wściekliźnie przeprowadza lekarz w specjalistycznej Poradni Chorób Zakaźnych. Uwaga: W przypadku pogryzienia przez psa i kota rozpoczęcie postępowania poekspozycyjnego można odłożyć do czasu potwierdzenia wścieklizny u cia, o ile, które naraziło człowieka nie wykazywało objawów choroby podczas ekspozycji i jest możliwa jego 15-dniowa obserwacja weterynaryjna. Jeżeli została narażona osoba uprzednio szczepiona przeciwko wściekliźnie podaje się tylko dwie dawki przypominające szczepionki według schematu szczepienia w 0 i 3 dobie.

Po przeprowadzonym badaniu kwalifikacyjnym lekarz, gdy podejmie decyzję o konieczności przeprowadzenia szczepienia skieruje osobę na obowiązkowe szczepienia przeciwko wściekliźnie.

4 SZCZEPIENIA PRZECIW WŚCIEKLIŹNIE (POEKSPOZYCYJNE) Rodzaj kontaktu ze ciem Brak ran lub kontakt pośredni Oślinienie zdrowej skóry Oślinienie uszkodzonej skóry, lekkie pogryzienia i zadrapania Głębokie pogryzienia, zadrapania, oślinienie błon śluzowych w chwili narażenia Stan zdrowia cia podczas obserwacji weterynaryjnej (15-dniowa obserwacja weterynaryjna może być stosowana wyłącznie w odniesieniu do psa i kota) - - nie wymaga - - nie wymaga zdrowe podejrzane o wściekliznę wściekłe, dzikie, nieznane, niezbadane zdrowe podejrzane o wściekliznę wściekłe, dzikie, nieznane, niebadane objawy wścieklizny zdrowe (niepotwierdzone objawy) - objawy wścieklizny zdrowe (niepotwierdzone objawy) - Zapobieganie rozpoczęcie podawania szczepionki z chwilą zaobserwowania objawów wścieklizny u cia podawania szczepionki przerwać gdy zdrowe podawania szczepionki (lub surowicy) (lub surowicy) można przerwać gdy zdrowe (lub surowicy)

do psa i kota) - - nie wymaga - - nie wymaga zdrowe podejrzane o wściekliznę wściekłe, dzikie, nieznane, niezbadane zdrowe podejrzane o wściekliznę wściekłe, dzikie, nieznane, niebadane objawy

5 Do opracowania informacji wykorzystano: publikację Choroby zakaźne i pasożytnicze pod red. prof. W. Magdzika, prof. D. Naruszewicz, prof. A. Zielińskiego oraz informacje ze stron internetowych i treść Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 29 października 2012 roku w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2013 i Program Szczepień Ochronnych na rok Opracowała: mgr Jolanta Owsińska

Podobne dokumenty

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyk Produktów Leczniczych i Ulotek dla Pacjentów

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyk Produktów Leczniczych i Ulotek dla Pacjentów Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyk Produktów Leczniczych i Ulotek dla Pacjentów 43 Zmiany, które będą zawarte w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego dla monowalentnych