NR 1-2/203 STYCZEŃ-LUTY

Transkrypt

1 NR 1-2/203 STYCZEŃ-LUTY 2018 CENA 2,00 zł (w tym VAT) ISSN GAZETA MIESZKAŃCÓW GMINY KLESZCZEWO Gowarzewo wielkim placem budowy

2 >>> URZĄD GMINY INFORMUJE styczeń-luty 2018 r. GMINNE ABC REKORDOWY BUDŻET 2018 Podczas Sesji w dniu 20 grudnia 2017 został uchwalony budżet Gminy Kleszczewo na 2018 rok. Już z początkiem bieżącego roku, na styczniowej sesji, wprowadzono pierwsze zmiany, stąd też prezentuję informację wg. aktualnego stanu. Budżet na 2018 rok jest pod każdym względem rekordowy. Najwyższe dochody, wynoszące 41,3 mln zł, ale jeszcze wyższe wydatki, które przekroczą 58,7 mln zł. Różnica jest związana z wysokim, też rekordowym, poziomem planowanych inwestycji, na które przeznaczono ponad 22,4 mln zł. Zakładany deficyt budżetowy wynosi 17,4 mln zł, na jego pokrycie planuje się zaciągnąć kredyt. Oznacza to znaczny wzrost zadłużenia, jednakże spodziewana jest wysoka efektywność pożyczonych pieniędzy, a to za sprawą wysokiego poziomu dotacji, które mamy szansę uzyskać. Środki zapisane w budżecie na realizację inwestycji, to przeważnie tylko część przypadająca na udział własny w efekcie pozyskania dotacji, już rekordowa kwota funduszy inwestycyjnych ma szansę jeszcze znacznie wzrosnąć. Skąd taki wzrost dochodów budżetu? Niewątpliwie z systematycznie rosnących wpływów podatkowych, ale również skutkiem przepływu przez budżet zwiększonych środków przekazywanych Gminie na realizację zadań rządowych, np. bardzo dużą pozycję od niedawna stanowią środki na wypłaty świadczeń w ramach programu 500+ w 2018 roku zaplanowano na ten cel ponad 6 mln zł. Skąd tak duże środki w budżecie na inwestycje? Nie dlatego, jak zapewne zauważą malkontenci, że jest to rok wyborczy, lecz w zdecydowanej większości przypadków stąd, że rok 2018 to wreszcie czas, w którym przygotowywane niekiedy od kilku ostatnich lat przedsięwzięcia, dzięki uruchomionym wreszcie naborom i rozstrzygniętym postępowaniom o dotacje zewnętrzne, wejdą w fazę realizacji. Część zadań umieszczonych było już w budżecie na 2017 rok, jednak brak rozpatrzenia wniosków o dotacje sprawił, że przedsięwzięcia czekają nadal na środki. Nagromadzenie dużej liczby zadań inwestycyjnych w bieżącym roku, nie jest nie jest czymś szczególnie wyróżniającym naszą Gminę sporo samorządów właśnie teraz ma szansę na podjęcie długo oczekiwanych środków. Zła wiadomość jest taka, że duża liczba inwestycji oznacza brak wykonawców i wysokie koszty zadań. Doświadczyliśmy już tego w roku ubiegłym, gdy nie udało się, pomimo ponawianych prób, rozstrzygnąć dwóch przetargów. NA JAKIE INWESTYCJE MAMY SZANSE W BIEŻĄCYM ROKU? Kanalizacja i wodociągi Środki na budowę infrastruktury kanalizacyjnej i wodociągowej bedą przekazywane w formie kapitału do spółki Zakład Komunalny, do której jednostki należy realizacja tej części zadań Gminy (dotyczy to również inwestycji w transport publiczny). Przewiduje się budowę kanalizacji w Gowarzewie (ul. Swarzędzka kontynuacja z 2017 r., Siekierecka 1km) Budowa kanalizacji sanitarnej w Gowarzewie oraz w Komornikach (z doprowadzeniem ścieków do oczyszczalni w Nagradowicach). W opracowaniu dokumentacja dla całej miejscowości Gowarzewo, wkrótce zapadnie również decyzja odnośnie projektu kanalizacji w rejonie ul. Poznańskiej w Tulcach. Aktualny jest również zamiar budowy połączenia kanalizacji tuleckiej z systemem poznańskim inwestycja się opóźnia, niestety dotąd AQU- ANET nie przekazał dokumentacji. W przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia złożonego już wniosku do WRPO przewidziana jest budowa oczyszczalni ścieków w Nagradowicach i uzupełnienia sieci kanalizacyjnej w Kleszczewie, Bylinie Edukacyjna opieka wychowawcza ,00 Kultura fizyczna ,02 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego ,38 Gospodarka komunalna i ochrona środowiska ,27 Rodzina ,00 Rolnictwo i łowiectwo ,00 Transport i łączność ,49 Turystyka ,00 Gospodarka mieszkaniowa ,93,64 Działalność usługowa ,00 Administracja publiczna ,00 Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa 1 429,00 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa ,40 Obsługa długu publicznego ,00 Różne rozliczenia ,00 Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej ,00 Pomoc społeczna ,00 Ochrona zdrowia ,00 Razem: ,29 zł Oświata i wychowanie ,00 2

3 styczeń-luty 2018 r. URZĄD GMINY INFORMUJE <<< GMINNE ABC (część przyległa do Kleszczewa), Poklatkach, Krzyżownikach i Śródce. Przebudowie kanalizacji towarzyszy zwykle modernizacja sieci wodociągowej. Dotyczy to obecnie sieci wodociągowych Gowarzewa, a w wkrótce zapewne także Komornik (podłączenie do Stacji Uzdatniania Wody w Krerowie i Nagradowicach dwustronne zasilanie i rezygnacja z eksploatacji stacji wodociągowej w RSP Komorniki) oraz Tulec w rejonie ul. Kasztanowej i Gospodarczej. Do poprawy bezpieczeństwa dostaw wody przyczyni się mająca się już wkrótce rozpocząć rozbudowa stacji wodociągowych w Gowarzewie i Kleszczewie część środków na te zadania została przekazana do Zakładu Komunalnego już z budżetu na rok Transport publiczny Budowa zintegrowanego węzła przesiadkowego wraz z infrastrukturą towarzyszącą oraz inwestycje w zakresie publicznego transportu zbiorowego na terenie Gminy Kleszczewo to długa nazwa największej inwestycji w historii Gminy jej wartość to blisko 28 mln zł (w latach od 2017 do 2019). W skład programu wchodzą 4 przedsięwzięcia: budowa węzłów przesiadkowych w Kleszczewie i w Tulcach, rozbudowa i modernizacja zaplecza technicznego komunikacji, zakup 9 autobusów oraz przebudowa ul. Sportowej w Kleszczewie. Wniosek gminy ma przed sobą wprawdzie jeszcze jeden etap oceny, ale biorąc pod uwagę jego wysokie, 2- gie miejsce na liście rankingowej ocenianych projektów, mamy ogromną nadzieję na pozytywny wynik. Warto dodać, że Wizualizacja rozbudowy bazy transportowej Gmina Kleszczewo jest od strony dokumentacyjnej gotowa do realizacji powyższych zadań jest to o tyle istotne, że powszechną praktyką przy składaniu tak dużych projektów jest, tzw. program funkcjonalno użytkowy uproszczony dokument, który zastępuje dokumentacje projektowe na etapie składania wniosku o środki zewnętrzne, jednak wymaga długiego okresu przygotowania inwestycji. Wizualizacja budynku OPS i POLICJI Drogi Na zadania związane z inwestycjami na drogach 3,6 mln zł, to duża kwota jak na możliwości budżetu naszej gminy, zwłaszcza że są to środki, wg dzisiejszych realiów, praktycznie bez szans na znaczące wzmocnienie dotacją z zewnątrz. Są tutaj pieniądze na kontynuację procesu inwestycyjnego z 2017 r. na ul. Świerkowej, Bukowej (część) oraz na ul. Tulipanowej został rozstrzygnięty przetarg na 1,4 mln zł. Kolejne ulice zaplanowane do budowy to Narcyzowa i w miarę możliwości Wrzosowa i Chabrowa (dokończenie). Została zabezpieczona kwota na wybudowanie 100 mb. jezdni asfaltowej na drodze Markowice Czerlejno przejętej na rzecz Gminy od Powiatu Poznańskiego (2 przetargi w roku 2017 nie przyniosły rozstrzygnięcia liczymy na podtrzymanie zobowiązania powiatu na dofinansowanie zadania kwotą w wysokości 100 tys. zł). Gmina podjęła starania o o poparcie Zarządu Województwa Wielkopolskiego dla budowy ścieżki o wsparcie budowy ścieżki rowerowej Kleszczewo Nagradowice (kwota 100 tys. zł) na projekt oraz powstanie ronda na drodze 434 w Nagradowicach. W budżecie są też środki na zadania realizowane w ramach funduszu sołeckiego, w tym: budowy chodników w Poklatkach (dokończenie) i w Krerowie (gromadzenie środków), zakup wiaty przystankowej w Śródce oraz monitoringu w rejonie szkoły w Tulcach. Jeżeli chodzi o współpracę z Powiatem Poznańskim w zakresie dróg, to przeznaczono (kolejny raz) 500 tys. zł na przedsięwzięcia nie zrealizowane w latach ubiegłych, tj. budowę ul. Siekiereckiej, budowę Ronda i chodnika w Tulcach (k. kościoła). W tym roku ma zostać zakończona przebudowa drogi Kleszczewo-Zalasewo, będą prowadzone prace związane z przygotowaniem budowy ścieżki z Gowarzewa do Poznania. Jeżeli ostateczne rozstrzygnięcia w programie ZIT będą pomyślne (obecnie I m. na liście rankingowej), realnie wejścia ekip budowlanych można spodziewać się w przyszłym roku. Gospodarka nieruchomościami Zaplanowano 2,3 mln zł na budowę budynku dla Ośrodka Pomocy Społecznej i Policji (realizacja projektu dotąd opóźniona ze względu na konieczność zmiany planu zagospodarowania przestrzennego), a także 568 tys. zł tytułem udziału finansowego Gminy w projekcie termomodernizacji budynków ZS w Kleszczewie, Szkoły Podstawowej w Ziminie i świetlicy w Poklatkach cały projekt, na który uzyskaliśmy dofinansowanie z programu ZIT ma wartość 2,7 mln zł. Przewidziano także środki (126 tys. zł) na sfinansowanie zakupu gruntu pod teren rekreacyjny i zatokę autobusową w Szewcach. Finalizowane są starania o nieodpłatne uzyskanie gruntu pod budowę świetlicy w Nagradowicach. Gmina zamierza pozyskać grunt na potrzeby rekreacji w sąsiedztwie strażnicy w Śródce. Przygotowywana jest również zmiana planu zagospodarowania umożliwiająca wykorzystanie nowych terenów pod usługi publiczne w Gowarzewie. Bezpieczeństwo W budżecie przeznaczone są stosunkowo duże środki (jak na wymiar obligatoryjnych zadań gminy w tym zakresie). Najważniejszym wydatkiem wspomniana wcześniej budowa siedziby Policji. Przewidziano także zakup wozu pożarniczego typu ciężkiego dla OSP w Gowarzewie 1 mln zł. W 2017 r. dwie procedury przetargowe nie przyniosły rozstrzygnięcia i planowany wówczas zakup nie doszedł do skutku, zamierzamy ponownie starać się o pożyczkę umarzalną w 40% z WFOŚiGW. Oświata c.d. na str. 4 >>> 3

4 >>> URZĄD GMINY INFORMUJE styczeń-luty 2018 r. 4 >>> c.d. ze str. 3 Wizualizacja szkoły w Tulcach Na budowę skrzydła szkoły w Tulcach zabezpieczono kwotę 4,6 mln zł inwestycja jest już w trakcie realizacji. Na przygotowanie projektu technicznego przedszkola w Kleszczewie zabezpieczono 100 tys. zł w ubiegłym roku zakupiony został teren pod budowę. Zapewniono również środki na udział własny w pozyskanych przez Gminę programach: dla uczniów klas III zespołów szkół Umiem pływać oraz na zakup książek w ramach Narodowego programu Rozwoju Czytelnictwa. Gmina będzie nadal pokrywać koszty bezpłatnych przejazdów uczniów po terenie gminy komunikacją autobusową. Gmina złożyła również wniosek do WRPO na dofinansowanie w wys. 800 tys. zł edukacji w zespołach szkół, stara się o środki na podniesienie jakości edukacji z 2 programów ogłoszonych w ramach ZIT dla Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Poznania. Wizualizacja świetlicy wiejskiej w Nagradowicach GMINNE ABC Gospodarka komunalna/ Ochrona środowiska Trwają przygotowania do działań związanych z rewitalizacją w Nagradowicach i Komornikach. Zamierzamy zabiegać o środki na budowę świetlicy w Nagradowicach, jak również gruntowny remont strażnicy oraz rewitalizację parku i stawu w Komornikach. W ramach funduszu sołeckiego przewidziane są min. działania na rzecz parku w Gowarzewie, skweru zieleni na terenach rekreacyjnych w Komornikach. Na zapewnienie prefinansowania programu unijnego w zakresie OZE dla mieszkańców zabezpieczono kwotę 821 tys. zł. W bieżącym roku zostanie wykonany duży zakres inwestycji oświetleniowej na te inwestycje przeznaczono kwotę 1,2 mln zł. Zakres, będący już po przetargu zorganizowanym w 2017 roku, to 252 punkty świetlne, w tym: Gowarzewo, ulice: Borówkowa, Czereśniowa, Graniczna, Jesienna, Krokusowa-Konwaliowa, Rumiankowa, Letnia, Nowa, Poziomkowa, Porzeczkowa, Malinowa, Truskawkowa, Jeżynowa, Parkowa, Pogodna, Cicha, Akacjowa, Promykowa, Słoneczna, Sportowa, Wspólna, Zagrodowa, Spokojna, Tulce, ulice: Grzybowa, Strumykowa, Krótka, Średzka, Diamentowa, Szafirowa, Rubinowa Gajowa, uzupełnienia: Poklatki, Krzyżowniki, Nagradowice, Tanibórz. Wymieniony zakres inwestycji to zrealizowanie głównych problemów oświetleniowych na terenie gminy, tym niemniej przewidziano jeszcze szereg uzupełnień, głównie w zakresie już funkcjonujących linii oświetlenia. Kultura i sport Poza wydatkami na modernizację bądź budowę świetlic przewidziano środki na budowę boiska wielofunkcyjnego w Gowarzewie 397 tys. zł (przetarg rozstrzygnięty w 2017 r.), budowę kompleksu lekkoatletycznego z boiskiem wielofunkcyjnym i bieżnią lekkoatletyczną 200 m w Tulcach 900 tys. (przetarg rozstrzygnięty w 2017 r., koszt 855 tys., po wykonaniu zostanie obniżony o dotację uzyskaną z MSiT w wysokości 400 tys. zł), budowę trybun na stadionie w Kleszczewie 184 tys. zł, zakup i montaż siłowni zewnętrznych 195 tys. (w tym dotacja w ramach wsparcia unijnego pozyskanego za pośrednictwem LGD Trakt Piastów w wysokości 124 tys. zł). Przewidziano środki na budowę obiektów w Gowarzewie, Taniborzu i Śródce w ramach ministerialnego programu OSA (Otwarte Strefy Aktywności). Przewiduje się także udział sołectw w Śródce, Taniborzu i Gowarzewie w konkursie Pięknieje Polska Wieś w ramach programu Wielkopolska Odnowa Wsi. Kolejne wydatki w ramach funduszu sołeckiego: sołectwo Gowarzewo altana do grilla, doposażenie placu zabaw sołectwo Krzyżowniki, Nagradowice oraz Tanibórz, budowa kompleksu rekreacyjno-sportowego Markowice. Ogółem w ramach funduszu sołeckiego do bezpośredniej dyspozycji mieszkańców postawiono kwotę 318 tys. zł. Budżet gminy, to nie tylko wydatki majątkowe, ale również wysoki poziom wykonywania całego spektrum zadań na rzecz mieszkańców. Ze względu na obszerny zakres materiału odsyłam Państwa do dalszej lektury budżetu na strony internetowe gminy. TRUDNY OKRES NA DROGACH GRUNTOWYCH Niespotykana dotąd liczba dni deszczowych, które towarzyszą nam nieustannie od końca ubiegłorocznego lata, to bardzo trudny czas dla dróg gruntowych. Tym bardziej trudny, iż w warunkach nadmiaru opadów, bądź ujemnych temperatur, praktycznie nie do rozwiązania. Ponieważ ten problem ma również szersze podłoże, warto mu poświęcić więcej miejsca. Ulice, nawet jeżeli wykonane z tłucznia drogowego, w warunkach nadmiaru opadów, a zimą również w wyniku przechodzenia z temperatur ujemnych na dodatnie, nie są w stanie zachować równej i twardej nawierzchni. Największym problemem są powstające kratery, które stopniowo rozrastają się pokrywając całą powierzchnię ulicy. Chociaż zjawisko jest w obecnych warunkach powszechne, to jednak jego nasilenie nie jest jednakowe. Prawdziwe kłopoty pojawiają się na odcinkach gdzie zaburzone zostały naturalne stosunki wodne, tj. gdzie w wyniku realizowanych w sąsiedztwie inwestycji uszkodzono system melioracyjny, gdzie wodę z sąsiednich posesji odprowadza się na drogę lub w przypadku gdy zlikwidowano rowy przydrożne. Ze szczególnym problemem spotykają się mieszkańcy, gdy w okolicy doszło do uszkodzenia drenarzu. W tym przypadku nie dość, że woda nie odpływa z gruntu, to jeszcze wypływa w rejonie awarii z całej powierzchni, którą obsługuje uszkodzony zbieracz drenarski, często z dziesiątek hektarów. Niekiedy uszkodzenie zbieracza, ze względu na ilość wypływającej wody i jej ciśnienie, jest mylone z uszkodzeniem wodociągu. Niezależnie od sytuacji awaryjnych, należy mieć na uwadze, że zgodnie z prawem woda opadowa powinna być zagospodarowana na posesji (odpowiednia powierzchnia chłonna, ewent. zbiornik retencyjny), tymczasem w powszechnej praktyce nadmierna powierzchnia pokryta dachem i utwardzeniami nie daje szans na naturalną retencję. Oczywiście w sytuacji ekstremalnej retencja, ani nawet kanalizacja deszczowa, nie są w stanie zapobiec podtopieniom na terenach, które przecież dotąd były polami uprawnymi, dodajmy o glebach stosunkowo mało przepuszczalnych, gdyż taka jest specyfika naszej gminy. Jedynym skutecznym rozwiązaniem problemu dróg gruntowych

5 styczeń-luty 2018 r. URZĄD GMINY INFORMUJE <<< GMINNE ABC jest ułożenie nawierzchni z kostki lub asfaltu. Ten zabieg można jednak wykonać wtedy, gdy osiedle nie jest placem budowy i są już rozprowadzone wszystkie media podziemne, no i jeszcze drobiazg... pod warunkiem, że są na ten cel odpowiednie środki. Samorządy w naszym kraju, rozwiązując na wysokim poziomie bieżące problemy, ciągle jeszcze zmagają się z odrabianiem zaległości cywilizacyjnych w infrastrukturze, szczególnie dotkliwych w przypadku dróg. Musimy też mieć na uwadze fakt, że budowa dróg, chociaż należąca zwykle do priorytetów samorządu, należy do zadań fakultatywnych, a więc nieobowiązkowych, które można wykonywać w miarę finansowych możliwości budżetu. W pierwszej kolejności środki muszą być kierowane na zadania obligatoryjne, tutaj pieniędzy nie może zabraknąć (np. bieżące wydatki szkół, pomocy społecznej, czynności administracyjne). Wśród zadań fakultatywnych też jest hierarchia w pierwszej kolejności realizowane są te służące zaspokajaniu potrzeb ogółu społeczności (np. infrastruktura kultury i sportu). Nasza Gmina stara się szczególnie pomagać mieszkańcom w kwestii stanu dróg, czego dowodem był fakt przejmowania przez szereg lat dróg nie kwalifikujących się do komunalizacji. Obowiązek przejęcia (za wynagrodzeniem) i utrzymywania przez Gminę dotyczy tylko dróg ujętych w planie zagospodarowania przestrzennego w kategorii gminne zdecydowana większość dróg gruntowych na terenie naszej gminy to drogi wewnętrzne, które w przypadku nie przyjęcia na stan Gminy pozostają drogami prywatnymi, za których utrzymanie odpowiadają wyłącznie ich właściciele. Proces przejmowania dróg na wniosek właścicieli został u nas od kilku lat wstrzymany, ale nie definitywnie zaniechany. Powodem jest duży zakres przejętych dotąd dróg, a więc zobowiązań spoczywających na barkach (czy raczej budżecie) Gminy. W przypadku dróg prywatnych wszelkie obowiązki w zakresie ich utrzymania (budowa, naprawa, zimowe utrzymanie, oświetlenie) spoczywają wyłącznie na ich właścicielach. Na marginesie warto też zwrócić uwagę, że fakt przejęcia przez Gminę dróg wewnętrznych wykorzystują dzisiaj osoby prowadzące działalność developerską, które wśród zabudowy wolnostojącej realizują swoją zabudowę komercyjną, wprawdzie jednorodzinną, ale zlokalizowaną w budynkach połączonych wspólnymi ścianami, w efekcie wielorodzinną. Sprzedając na zasadach w pełni komercyjnych pojedyncze domy zwykle nie partycypują w kosztach infrastruktury, pozostawiając problem dużej powierzchni zabudowy, niewspółmiernej liczby pojazdów obsługujących mieszkańców, jak również liczby miejsc parkingowych samemu sobie. Niestety w świetle dotychczasowych starań o zablokowanie tego rodzaju praktyk, zawarty w planie zagospodarowania z 2005 roku mechanizm tzw. skali architektonicznej, który miał zapewnić odpowiednie proporcje budynków, a więc zablokować możliwość zabudowy szeregowej w obrębie zabudowy jednorodzinnej wolnostojącej, wówczas wystarczający, dzisiaj okazuje się nieskuteczny (interpretacja intencji planu należy do instytucji wydającej pozwolenie na budowę). W nowszych opracowaniach stosujemy zapisy o maksymalnej dopuszczalnej powierzchni zabudowy. Niestety, do inwestycji wspieranych ze źródeł zewnętrznych nie należą drogi osiedlowe, czego przykładem z naszego podwórka mogą być starania o dofinansowanie budowy ulicy Świerkowej w Tulcach, czy Waniliowej w Gowarzewie. W przypadku rozproszonej zabudowy niezwykle trudno również o środki na budowę kanalizacji, a tym bardziej oczyszczalni ścieków. Wniosek Gminy do PROW dotyczący kanalizacji Komornik znalazł się poza pulą dostępnych środków, a wniosek do WRPO w sprawie budowy kanalizacji i rozbudowy oczyszczalni ścieków nie otrzymał minimum niezbędnych punktów. Większość miejsc do skanalizowania nie można ująć we wniosku, gdyż nie spełniają kryteriów efektywności tego programu, tj. co najmniej 120 osób na 1 km sieci (łącznie z doprowadzeniem do oczyszczalni), a w przypadku braku nowych przyłączy nie można uzyskać wymaganych punktów na budowę oczyszczalni ścieków. Obecnie w trakcie oceny WRPO jest kolejny wniosek Gminy. O środki będziemy zabiegać we wszystkich możliwych miejscach, tymczasem prowadzone obecnie inwestycje kanalizacyjne są finansowane ze środków własnych (w tym pożyczka). Kanalizacja to ostatnie medium, które pozostało do systemowej realizacji w naszej Gminie. Problemy infrastruktury są i zawsze były u nas rozwiązywane kompleksowo. Podobnie jak to miało miejsce w przypadku pozostałych mediów, najpierw opracowano koncepcję dla całego obszaru, następnie wykonywane są inwestycje. (Najbliższe plany odnośnie inwestycji wodociągowo-kanalizacyjnych, a także budowy dróg w art. dotyczącym budżetu na 2018 rok). W okresie gdy podatnicy rozliczają się z Urzędami Skarbowymi warto jeszcze raz przypomnieć, że Gmina może wydać tylko tyle ile otrzyma dochodów warunkiem wpływu udziału w podatku do budżetu własnej gminy jest zameldowanie, bądź ewentualnie stosowna dyspozycja do rozliczenia podatku na rzecz gminy Kleszczewo w Urzędzie Skarbowym. PLAC BUDOWY W CENTRUM GOWARZEWA Pomimo zimy intensywnie prowadzone są prace na budowie drogi Zalasewo Kleszczewo. Przez pewien czas w wzdłuż centrum Gowarzewa prowadzone były jednocześnie trzy inwestycje: budowa kanalizacji, przebudowa i rozbudowa sieci wodociągowej realizowane przez Gminę oraz przebudowa ulicy Swarzędzkiej, w tym również prace związane z przebudową sieci wodociągowej wykonywane przez Powiat Poznański. Wprawdzie uprzedzałem o trudnościach jakie czekają mieszkańców, jednak rzeczywistość okazała się bardziej skomplikowana od planów. Niestety założenie, że przynajmniej część prac będzie mogła być prowadzona przy ruchu wahadłowym i że wyłącznie wzdłuż przebudowywanej drogi będzie wykonywany transport materiałów okazały się nierealne. Ulica Swarzędzka, za wyjątkiem dojazdu do posesji, na większości swego przebiegu jest całkowicie zamknięta dla ruchu, a ulice Akacjowa i Topolowa służące jako objazd, przejęły rolę drogi powiatowej. Pomimo, że droga Zalasewo Kleszczewo jest zamknięta dla ruchu tranzytowego, to ruch z którym mamy tutaj do czynienia nie jest tylko ruchem lokalnym. Tak więc musimy być przygotowani na duże utrudnienia w Gowarzewie i pozostaje apel o uwagę w rejonie prowadzonych prac i objazdów. BEZPŁATNA NAUKA PŁYWANIA I GRY ZESPOŁOWE Nawet ponad 200 dzieci z klas I III ma szansę skorzystać z bezpłatnych zajęć nauki pływania. Gmina Kleszczewo przeznaczyła na ten cel ponad 31 tys. zł, tj. 150 zł na każde dziecko, reszta kosztów zostanie pokryta z programu powszechnej nauki pływania Umiem pływać, którego pomysłodawcą i głównym fundatorem jest Ministerstwo Sportu i Turystyki. Program wspiera również Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego a realizatorem jest Wielkopolskie Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe. Każde z dzieci, w okresie od marca do czerwca, skorzysta z 20 godz. nauki (10 wyjazdów) na basenie Wodny Raj w Swarzędzu. Dzieci będą miały także zapewniony transport. Gmina skorzystała również z możliwości zaoferowanej przez MSiT w innym programie, dotyczącym gier zespołowych i lekkoatletyki. Sześć grup ćwiczebnych osobowych będzie miało zorganizowane 70 jednogodzinnych zajęć w ramach programu Szkolny Klub Sportowy W Tulcach będą to zajęcia zespołowe dla 4 grup, w tym piłka siatkowa, w Kleszczewie zajęcia w 2 grupach piłka nożna i lekkoatletyka. Udział gminy w kosztach ww zajęć wynosi 3600 zł. Funkcję operatora c.d. na str. 6 >>> 5

6 >>> URZĄD GMINY INFORMUJE / NASZE SPRAWY styczeń-luty 2018 r. >>> c.d. ze str. 5 programu pełni Szkolny Związek Sportowy Wielkopolska. GMINNE ABC pleksie biurowym w Poznaniu, przy ul. Dolna Wilda 80, Poznań. PUNKT OBSŁUGI ZAMIAST URZĘDU Po działającej dotąd filii I Urzędu Skarbowego w Swarzędzu pozostał jedynie punkt podawczy, który od 15 stycznia br. działa w pomieszczeniach udostępnionych przez Urząd Miasta i Gminy w Swarzędzu przy ul. Poznańskiej 25 (w tym samym budynku co filia Wydziału Komunikacji Starostwa). W punkcie można składać deklaracje podatkowe i pobrać druki w poniedziałki w godz i od wtorku do piątku od 7.30 do Punkt powstał dzięki staraniom Samorządu swarzędzkiego, przy poparciu Samorządu naszej Gminy, a także posła Bartłomieja Wróblewskiego. Pierwszy Urząd Skarbowy funkcjonuje w całości w nowym kom- SPOTKANIE KOMBATANTÓW W dniu 9 lutego 2018 r. w sali Ośrodka Kultury odbyło się zebranie Koła Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Kleszczewie. Spotkanie z udziałem Sekretarza Zarządu Wojewódzkiego Związku Mariusza Mikołajewskiego, Wójta Gminy (niżej podpisanego) oraz Kierownika OPS Mirosławy Radzimskiej poświęcone było omówieniu aktualnej sytuacji Koła, jak również zapoznaniu się z sytuacją organizacji wojewódzkiej. Kleszczewskie koło liczy obecnie 12 członków, są to kombatanci osoby będące pod opieką kombatantów (np. małżonkowie). Członkiem organizacji mogą być również osoby, nie będące kombatantami, ale zainteresowane udzieleniem pomocy organizacyjnej takimi osobami są min. Mirosława Radzimska i Edyta Kijak, które pełnią w Kole funkcje, odpowiednio sekretarza i skarbnika. Funkcję Przewodniczącego pełni kombatant Jan Tomczak. Gościem spotkania była Przewodnicząca Koła Pamięci Powstania Wielkopolskiego Halina Kowalewska oba koła rozważają możliwe formy współpracy. Bogdan Kemnitz Wójt Gminy 6 Zmiany w dopłatach bezpośrednich w 2018 roku Według zapowiedzi ARiMR podstawową formą składania w 2018 roku wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich oraz płatności obszarowych z PROW będzie forma elektroniczna za pośrednictwem formularza geoprzestrzennego udostępnionego na stronie internetowej ARiMR. O szczegółach tego rozwiązania będziemy informować Państwa w późniejszym terminie. Wyłączeni z tego obowiązku będą rolnicy, którzy w 2017 roku zadeklarowali we wniosku o przyznanie płatności obszarowych poniżej 10 ha gruntów ornych i ubiegali się o co najmniej jedną z płatności: jednolitą płatność obszarową, płatność za zazielenienie, płatność dodatkową, płatność związaną do powierzchni uprawy chmielu, płatność do owiec, płatność do kóz, płatność niezwiązaną do tytoniu, płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (płatność ONW) (PROW ), wypłatę pomocy na zalesianie (PROW ), premię pielęgnacyjną i premię zalesieniową (PROW ), Rolnicy ci będą moli złożyć specjalne oświadczenie w którym potwierdzą brak zmian w stosunku do roku ubiegłego. Jednocześnie wykluczeni z tej możliwości zostali rolnicy którzy ubiegali się o następujące płatności: płatności dla młodych rolników, płatności do powierzchni upraw roślin strączkowych na ziarno, płatności do upraw roślin pastewnych, płatności do powierzchni uprawy buraków cukrowych, płatności do powierzchni uprawy ziemniaków skrobiowych, płatności do powierzchni uprawy truskawek, płatności do powierzchni uprawy pomidorów, płatności do powierzchni uprawy lnu, płatności do powierzchni uprawy konopi włóknistych, płatności do bydła, płatności do krów, płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne (PROW ), płatności ekologiczne (PROW ), Pani płatności rolnośrodowiskowe (PROW ), Złożenie oświadczenia jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o takie same płatności jak w roku 2017 r. Oświadczenia będzie można składać w biurach powiatowych ARiMR w terminie od 15 lutego do 14 marca 2018 r. Formularze oświadczenia zostaną udostępnione na stronie internetowej ARiMR, w biurach powiatowych i oddziałach regionalnych Agencji. W przypadku stwierdzenia błędu będzie można złożyć zmianę do wniosku, podobnie jak w przypadku składania pełnego wniosku, w terminie do 31 maja. Rolnicy, którzy chcieliby złożyć oświadczenie powinni sprawdzić czy znajdują się w grupie rolników uprawnionej do składania wniosku o płatności obszarowe w tej formie a następnie sprawdzić czy nie uległa zmianie powierzchnia tzw. maksymalnego kwalifikowanego obszaru (PEG) dla działek ewidencyjnych wchodzących w skład gospodarstwa. Jarosław Cieśla, Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu VIOLETCIE LEWANDOWSKIEJ z powodu śmierci siostry EWY FORNALCZYK wyrazy współczucia składają pracownicy GOKiS-u w Kleszczewie

7 styczeń-luty 2018 r. URZĄD GMINY INFORMUJE <<< Z obrad Rady Gminy 20 grudnia 2017 r. odbyła się XXXVII Sesja Rady Gminy, na której podjęte zostały uchwały w następujących sprawach: 1. Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Kleszczewo na lata uchwały budżetowej na 2018 r. 3. zatwierdzenia planu pracy Komisji Rewizyjnej na 2017 r 4. uchwalenia planu pracy Rady Gminy na I półrocze 2018 r. 5. uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działkę o numerze ewidencyjnym 69/72, położoną w miejscowości Nagradowice 6. uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działkę o numerze ewidencyjnym 193/26, położoną w obrębie Tulce 7. uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego część działki nr 5/28, położonej w obrębie Tulce 8. zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działki nr 99, 100, 101, 102, 103, 30/17 i 30/18 położone w obrębie Krzyżowniki 9. wyrażenia zgody na zamianę gruntu 10. przystąpienia do sporządzenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo 11. przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działki położone w Kleszczewie 12. przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działki położone w Krzyżownikach, Komornikach, Markowicach, Gowarzewie i Szewcach. 13. przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działki położone w Kleszczewie 14. przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego część działki położonej w Bylinie. 15. przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działki położone w Szewcach, Komornikach i Śródce 16. przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego teren położony w Gowarzewie pomiędzy ul. Siekierecką i Trzecką 17. przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego teren położony w Kleszczewie 18. przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działki położone w Krzyżownikach, Komornikach, Markowicach, Śródce, Gowarzewie i Szewcach. 19. przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działkę nr ewid. 189/8, położoną w Gowarzewie 20. przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działkę nr ewid. 70/42, położoną w Komornikach 21. przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działki położone w Gowarzewie 22. zmiany uchwały budżetowej na 2017 r. 23. zmiany Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Kleszczewo na lata ustalenia wydatków budżetu Gminy, które nie wygasają z upływem 2017 r. 25. zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo obejmującej działki o nr. ewid. 260/7 i 260/8, obręb Tulce 26. ustalenia wysokości stawek podatku od środków transportowych 27. Stanowisko w sprawie pozostawienia Oddziału Urzędu Skarbowego w Swarzędzu 31 stycznia 2018 r. odbyła się XXXVIII Sesja Rady Gminy, na której podjęte zostały uchwały w następujących sprawach: 1. zmiany uchwały w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków Zespołu Interdyscyplinarnego w Kleszczewie oraz warunków jego funkcjonowania w Gminie Kleszczewo. 2. szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia udzielających schronienia osobom bezdomnym z terenu Gminy Kleszczewo. 3. ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji dla publicznych i niepublicznych podmiotów oświatowych oraz trybu przeprowadzania kontroli prawidłowości ich pobrania i wykorzystywania. 4. nabycia na własność Gminy Kleszczewo nieruchomości położonej w miejscowości Nagradowice. 5. uchwalenia Wieloletniego Programu Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy na lata wyrażenia zgody na zbycie w drodze przetargu nieograniczonego nieruchomości położonej w miejscowości Tulce. 7. współdziałania z Powiatem Poznańskim przy usuwaniu i unieszkodliwianiu wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy Kleszczewo. 8. zmiany uchwały budżetowej 9. zmiany Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Kleszczewo na lata sprawie zgłoszenia sołectwa Gowarzewo do Programu Wielkopolska Odnowa Wsi zgłoszenia sołectwa Tanibórz do Programu Wielkopolska Odnowa Wsi Ponadto zostały przedstawione informacje na temat zaopatrzenia w wodę i odbioru ścieków na terenie gminy. Z posiedzeń komisji Rady Gminy Przedmiotem wspólnego posiedzenia Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska, Komisji Oświaty i Kultury oraz Komisji Finansowo Gospodarczej w dniu 11 grudnia 2017 r. był budżet gminy na 2018 r. oraz sprawy bieżące. Przedmiotem posiedzenia Komisji Rewizyjnej w dniu 05 grudnia 2017 r. było przygotowanie sprawozdania z działalności za 2017 r. i planu pracy na 2018 r. Przedmiotem posiedzenia Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska w dniu 22 stycznia 2018 r. były: a) zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków b) sprawy bieżące. Przedmiotem posiedzenia Komisji Oświaty i Kultury w dniu 23 stycznia 2018 r. były: a) przygotowanie i zarys Akcji Zima 2018 b) sprawy bieżące Przedmiotem posiedzenia Komisji Finansowo - Gospodarczej w dniu 24 stycznia 2018 r. były: a) OPS- działalność za 2017 r. i plany na 2018 b) Sprawy bieżące Przedmiotem posiedzenia Komisji Rewizyjnej w dniu 26 stycznia 2018 r. była kontrola inwestycji remontów zakończonych w 2017 r. Agata Zdobylak 7

8 >>> URZĄD GMINY INFORMUJE styczeń-luty 2018 r. Mieszkańcy gminy Kleszczewo l.p. Miejscowość Mieszkańcy stali 1995 r. Mieszkańcy stali 2000 r. Mieszkańcy stali 2005 r. Mieszkańcy stali Mieszkańcy stali Mieszkańcy stali Statystyka Urzędu Stanu Cywilnego w Kleszczewie Mieszkańcy stali Bugaj Bylin Gowarzewo Kleszczewo Komorniki Krerowo Krzyżowniki Lipowiec Markowice Nagradowice Poklatki Szewce Śródka Tanibórz Tulce Zimin RAZEM: Rok Akty typowe Rejestracja nietypowa 2000 r r r r r r r r r r r r r r r r r r Rok Małżeństwa Zgony 2000 r r r r r r r r r r r r r r r r r r Rok Urodzenia Zgony Akt typowy akt urodzenia dziecka, które urodziło się na terenie gminy Kleszczewo. Rejestracja nietypowa akt urodzenia sporządzony w oparciu o decyzję administracyjną, orzeczenie sądu, protokóły uznania ojcostwa, transkrypcje/wpisanie/aktów sporządzonych za granicą do księgi polskiej. Cudzoziemcy zameldowani na terenie Gminy Kleszczewo Rok Liczba zameldowanych cudzoziemców 2012 r r r r r r. 157 Źródła: rok 2006,2007,2009 informacje opracowane w Referacie, rok 2008 informacje o pracy Referatu, rok informacje pochodzące z ewidencji ludności Najstarsi mieszkańcy Najstarsza mieszkanka gminy Kleszczewo urodziła się 14 listopada 1920 roku. Najstarszy mieszkaniec gminy urodził się 27 sierpnia 1921 roku. Wśród seniorów przeważają kobiety. W grupie wiekowej powyżej 66 lat jest 274 mężczyzn. W grupie wiekowej powyżej 61 lat jest 588 kobiet. Na terenie gminy Kleszczewo zamieszkuje 21 osób, które ukończyły 90 lat. W grupie wiekowej powyżej 90 lat jest siedemnaście pań i czterech panów. Wg stanu ludności na r. Najpopularniejsze imiona nadawane noworodkom Najpopularniejsze imiona nadawane noworodkom w 2017 roku na terenie gminy Kleszczewo: Hanna, Julia, Zuzanna, Michalina oraz Adam, Aleksander, Antoni, Franciszek, Jan Opracowała: Katarzyna Rybicka, USC Kleszczewo

9 styczeń-luty 2018 r. URZĄD GMINY INFORMUJE <<< OGŁOSZENIA Wójta Gminy Kleszczewo 1) o przystąpieniu do sporządzenia zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmujących działki położone w Kleszczewie, część działki położonej w Bylinie, działki położone w Szewcach, Komornikach i Śródce, teren położony w Gowarzewie pomiędzy ul. Siekierecką i Trzecką, teren położony w Kleszczewie, działki położone w Krzyżownikach, Komornikach, Markowicach, Śródce, Gowarzewie i Szewcach, działkę nr ewid. 189/8, położoną w Gowarzewie, działkę nr ewid. 70/42, położoną w Komornikach oraz działki położone w Gowarzewie Na podstawie art. 17 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2017 r. poz ze zmianami) zawiadamiam o podjęciu przez Radę Gminy Kleszczewo: 1) Uchwały Nr XXXVII/295/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r., 2) Uchwały Nr XXXVII/296/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r., 3) Uchwały Nr XXXVII/297/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r., 4) Uchwały Nr XXXVII/298/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r., 5) Uchwały Nr XXXVII/299/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r., 6) Uchwały Nr XXXVII/300/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r., 7) Uchwały Nr XXXVII/301/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r., 8) Uchwały Nr XXXVII/302/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r., 9) Uchwały Nr XXXVII/303/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r. 2) o przystąpieniu do sporządzenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo Na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2017 r. poz ze zmianami) zawiadamiam o podjęciu przez Radę Gminy Kleszczewo Uchwały Nr XXXVII/292/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r. w sprawie: przystąpienia do sporządzenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo. 3) o przystąpieniu do sporządzenia zmian Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działki położone w Kleszczewie oraz działki położone w Krzyżownikach, Komornikach, Markowicach, Gowarzewie i Szewcach Na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2017 r. poz ze zmianami) zawiadamiam o podjęciu przez Radę Gminy Kleszczewo: 1) Uchwały Nr XXXVII/293/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r. w sprawie: przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działki położone w Kleszczewie; 2) Uchwały Nr XXXVII/294/2017 z dnia 20 grudnia 2017 r. w sprawie: przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kleszczewo, obejmującego działki położone w Krzyżownikach, Komornikach, Markowicach, Gowarzewie i Szewcach. Zgodnie z art. 39 ust. 1, art. 46 pkt 1, art. 54 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2017 r. poz. 1405) informuję o przystąpieniu do opracowania prognozy oddziaływania na środowisko w celu przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zainteresowani mogą składać wnioski do zmian planu i studium oraz zapoznać się z niezbędną dokumentacją w siedzibie Urzędu Gminy w Kleszczewie. Na podstawie art. 40 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2017 r. poz. 1405) informuję o możliwości składania wniosków do prognozy oddziaływania na środowisko w formie pisemnej, ustnie do protokołu lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem elektronicznym, o którym mowa w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. z 2001 r. Nr 130, poz ze zmianami) na adres: urzad@kleszczewo.pl Wnioski należy składać na piśmie do Urzędu Gminy w Kleszczewie, ul. Poznańska 4, Kleszczewo, w terminie do 21 dni od dnia ogłoszenia. Wniosek powinien zawierać nazwisko, imię lub nazwę i adres wnioskodawcy, przedmiot wniosku oraz oznaczenie nieruchomości, której dotyczy. Przedłożone wnioski podlegają rozpatrzeniu przez Wójta Gminy Kleszczewo. Wnioski złożone po upływie ww. terminu pozostaną bez rozpatrzenia. Czwartek ostatniej szansy z JPK_VAT Jesteś mikroprzedsiębiorcą i chciałbyś dowiedzieć się jak składać JPK_ VAT za pomocą nowej aplikacji e-mikrofirma? 15 lutego przyjdź na szkolenie do swojego urzędu skarbowego. Termin złożenia pierwszego JPK_VAT za styczeń przez mikroprzedsiębiorców, którzy są czynnymi podatnikami VAT, mija 26 lutego 2018 r. To ostatni moment na to, by zapoznać się z nowym obowiązkiem. Wielkopolska administracja skarbowa zaprasza na szkolenie ostatniej szansy, w ramach którego będzie można uzyskać pomoc i porady z zakresu Jednolitego Pliku Kontrolnego oraz zapoznać się z przygotowaną przez Ministerstwo Finansów bezpłatną aplikacją e-mikrofirma. Szkolenie odbędzie się równolegle we wszystkich urzędach skarbowych Wielkopolski, w czwartek 15 lutego br. o godz Szczegółowe informacje organizacyjne będą udzielane w poszczególnych urzędach. Obowiązek JPK_VAT dla wszystkich przedsiębiorców Jednolity Plik Kontrolny (JPK_VAT) to zestaw informacji o zakupach i sprzedaży, który wynika z ewidencji VAT za dany okres. Przesyła się go wyłącznie w wersji elektronicznej, w określonym układzie i formacie, do 25. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. E-mikrofirma prosta, intuicyjna i darmowa Dla ponad 1,5 mln mikroprzedsiębiorców Ministerstwo Finansów stworzyło aplikację e-mikrofirma. Nie jest to program finansowo-księgowy, ale intuicyjna aplikacja ułatwiająca najmniejszym przedsiębiorcom bezkosztowe wywiązywanie się z nowego obowiązku. Aplikacja dodatkowo umożliwia m.in. wystawianie faktur krajowych, zapisywanie faktur zakupu, automatyczne utworzenie ewidencji VAT na podstawie wprowadzonych dokumentów. Przede wszystkim jednak pomaga utworzyć i wysłać plik JPK_VAT. Zanim wyślesz podpisz elektronicznie Aby móc złożyć Jednolity Plik Kontrolny, trzeba go uwierzytelnić podpisem kwalifikowanym albo bezpłatnym profilem zaufanym ego. Jeśli nie posiadasz żadnego z tych rozwiązań, nie zwlekaj i załóż swój profil zaufany już dziś przyda się nie tylko do wysyłki JPK_VAT, ale pomoże też w załatwieniu innych spraw urzędowych. Krajowa Administracja Skarbowa Izba Administracji Skarbowej w Poznaniu 9

10 >>> URZĄD GMINY INFORMUJE styczeń-luty 2018 r. PODATKI I OPŁATY na terenie gminy w 2018 r. 1. Podatek rolny Podstawę opodatkowania podatkiem rolnym stanowi: 1) dla gruntów gospodarstw rolnych liczba hektarów przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenie do okręgu podatkowego, 2) dla pozostałych gruntów liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków. Podatek rolny w danym roku podatkowym stanowi równowartość: 1) od 1 ha przeliczeniowego dla gruntów gospodarstw rolnych 2,5q żyta, 2) od 1 ha gruntów pozostałych 5 q żyta, wg. średniej ceny skupu żyta za okres 11 kwartałów ogłoszonej przez Prezesa GUS. Zgodnie z Komunikatem Prezesa GUS z dnia r. średnia cena skupu żyta wynosiła 52,49 zł i była niższa i została przyjęta jako podstawa obliczania podatku rolnego na obszarze gminy w 2018 r. Podatek rolny w 2018 r. wg w/w ceny stanowić będzie kwotę: 131,225 zł z 1 ha przeliczeniowego dla gospodarstw rolnych, 262,45 zł z 1 ha pozostałych gruntów 2. Podatek leśny Podstawę opodatkowania podatkiem leśnym stanowi powierzchnia lasu, wyrażona w hektarach wynikająca z ewidencji gruntów i budynków. Podatek leśny od 1 ha za rok podatkowy stanowi równowartość pieniężną m3 drewna obliczoną wg.średniej ceny sprzedaży drewna uzyskanej przez nadleśnictwa przez pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy, która za rok 2017 wynosi 197,06 zł za 1m 3. Podatek leśny z 1 ha w 2018 r. wynosić będzie z 1 ha 43,532 zł. 3. Podatek od nieruchomości Rada Gminy Uchwałą Nr XXXVI/272/2017 z dnia 29 listopada 2017 r. ustaliła następujące roczne stawki podatku od nieruchomości na 2018 r.: 1/ od gruntów: a/ związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków 0,91 zł od 1 m² powierzchni, b/ pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych 4,63 zł od 1 ha powierzchni, c/ pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego 0,29 zł od 1 m² powierzchni, d/ niezabudowanych objętych obszarem rewitalizacji, o którym mowa w ustawie z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. poz.1777) i położonych na terenach, dla których miejscowy plan zagospodarowania przewiduje przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową, usługową albo zabudowę o przeznaczeniu mieszanym obejmującym wyłącznie te rodzaje zabudowy, jeżeli od dnia wejścia w życie tego planu w odniesieniu do tych gruntów upłynął okres 4 lat, a w tym czasie nie zakończono budowy zgodnie z przepisami prawa budowlanego od 1 m ² powierzchni 3,04 zł, 2/ od budynków lub ich części: a/ mieszkalnych 0,77 zł od 1 m ² powierzchni użytkowej, b/ związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej 22,21 zł od 1 m ² powierzchni użytkowej, c/ zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym 10,80 zł od 1 m ² powierzchni użytkowej, d/ związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń 4,70 od 1 m ² powierzchni użytkowej, e/ od pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego 7,77 zł od 1 m ² powierzchni użytkowej, a garaże i budynki gospodarcze na nieruchomościach nie związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą 4,59 zł od 1 m ² powierzchni użytkowej, 3/ od budowli 2% ich wartości określonej na podstawie art.4 ust.1 pkt.3 i ust.3 7 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach. 4. Opłata targowa Znowelizowana ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (jednolity tekst Dz. U. z 2017 r. poz. 1875) z dniem 01 stycznia 2016 r. zmieniła przepisy dotyczące opłaty targowej, zgodnie art. 15 ust. 1 Rada Gminy może wprowadzić opłatę targową, którą pobiera się od osób fizycznych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Ponieważ ustawodawca wskazał na fakultatywność ustanowienia opłaty targowej Rada Gminy nie podjęła uchwały w tej sprawie. 5. Podatek od środków transportowych W 2018 r. obowiązują stawki podatku od środków transportowych określone Uchwałą Rady Gminy Nr XXXVII/308/2017 z dnia 29 listopada 2018 r. w następujących wysokościach: 1) od samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej pojazdu: a) powyżej 3,5 ton do 5,5 ton włącznie 646 zł, b) powyżej 5,5 ton do 9 ton włącznie 786 zł c) powyżej 9 ton a poniżej 12 ton 1000 zł 2) od samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton w zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia, stawki podatkowe wynoszą: Liczba osi i dopuszczalna Masa całkowita (w tonach) Nie mniej niż Mniej niż Stawka podatku (w złotych) Oś jezdna (osie jezdne) z zawieszeniem pneumatycznym lub zawieszeniem uznanym za równoważne Inne systemy zawieszenia osi jezdnych Dwie osie Trzy osie Cztery osie i więcej ) od ciągników siodłowych i balastowych przystosowanych do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton 1833 zł 10

11 styczeń-luty 2018 r. URZĄD GMINY INFORMUJE <<< 4) od ciągników siodłowych i balastowych przystosowanych do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton, stawki podatkowe wynoszą: Liczba osi i dopuszczalna Masa całkowita zespołu pojazdów: ciągnik siodłowy + naczepa, ciągnik balastowy + przyczepa (w tonach) Nie mniej niż Mniej niż Stawka podatku (w złotych) Oś jezdna (osie jezdne) z zawieszeniem pneumatycznym lub zawieszeniem uznanym za równoważne Inne systemy zawieszenia osi jezdnych Dwie osie Trzy osie ) od przyczep i naczep, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego 415 zł 6) od przyczep i naczep, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadających dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego, stawki podatkowe wynoszą: Liczba osi i dopuszczalna Masa całkowita zespołu pojazdów: naczepa/ przyczepa + pojazd silnikowy (w tonach) Nie mniej niż Mniej niż Stawka podatku (w złotych) Oś jezdna (osie jezdne) z zawieszeniem pneumatycznym lub zawieszeniem uznanym za równoważne Inne systemy zawieszenia osi jezdnych Jedna oś Dwie osie Trzy osie ) od autobusów, w zależności od liczby miejsc do siedzenia: a) mniej niż 30 miejsc zł b) równej lub wyższej niż 30 miejsc zł 5. Inkaso podatków Na terenie gminy w 2018 r. pobór podatku rolnego, podatku leśnego oraz podatku od nieruchomości od osób fizycznych odbywał się będzie w drodze inkasa, zgodnie z Uchwałą Rady Gminy Kleszczewo Nr XII/74/2015 z dnia 25 listopada 2015 r. Inkasentami w/w podatków są sołtysi, dla których ustalono wynagrodzenie w wysokości 3,0% od zebranych kwot podatków oraz następujący teren poboru podatków: 1) Mieczysław Tomkowiak miejscowość Bylin sołectwo Bylin 2) Halina Michalak-Szczepaniak miejscowość Gowarzewo sołectwo Gowarzewo 3) Eugeniusz Nowicki miejscowość Kleszczewo, Lipowiec, Bugaj sołectwo Kleszczewo 4) Czesław Książkiewicz miejscowość Komorniki sołectwo Komorniki 5) Bożena Karolczak miejscowość Krerowo sołectwo Krerowo 6) Henryk Lesiński miejscowość Krzyżowniki sołectwo Krzyżowniki 7) Jan Mąderek miejscowość Markowice sołectwo Markowice 8) Grzegorz Siwek miejscowość Nagradowice sołectwo Nagradowice 9) Ferdynand Nowicki miejscowość Poklatki sołectwo Poklatki 10) Jacek Walkowiak miejscowość Szewce- sołectwo Szewce 11) Jolanta Fludra miejscowość Śródka sołectwo Śródka 12) Lucyna Jaroszewska miejscowość Tanibórz sołectwo Tanibórz 13) Mirosława Rutkowska miejscowość Tulce sołectwo Tulce 14) Stanisław Lesiński miejscowość Zimin sołectwo Zimin 6. Formularze podatkowe W 2018 r. obowiązują wzory formularzy podatkowych, które wprowadzone zostały Uchwałą Rady Gminy Kleszczewo Nr XII/72/2015 z dnia 25 listopada 2015 r. 1) wzór informacji w sprawie podatku od nieruchomości załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XII/72/2015 2) wzór deklaracji na podatek od nieruchomości załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XII/72/2015 3) wzór informacji w sprawie podatku rolnego załącznik Nr 3 do Uchwały Nr XII/72/2015 4) wzór deklaracji na podatek rolny załącznik Nr 4 do Uchwały Nr XII/72/2015 5) wzór informacji w sprawie podatku leśnego załącznik Nr 5 do Uchwały Nr XII/72/2015 6) wzór deklaracji na podatek leśny załącznik Nr 6do Uchwały Nr XII/72/2015 Wzory formularzy dostępne są na stronie internetowej gminy: lub bip.kleszczewo.pl/(prawo LOKALNE podatki i opłaty lokalne) 7. Zwolnienia z podatku od nieruchomości Na terenie Gminy Kleszczewo obowiązuje Uchwała Nr XLV/329/2014 Rady Gminy z dnia 29 października 2014 r. w sprawie zwolnień z podatku od nieruchomości na terenie Gminy Kleszczewo w ramach pomocy de minimis, zmieniona Uchwałą Nr XXII/221/2017 Rady Gminy Kleszczewo z dnia 28 czerwca 2017 r. Zgodnie z brzmieniem 1 w/w uchwały: 1. Zwalnia się z podatku od nieruchomości grunty, budynki, budowle lub ich części zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż rolnicza lub leśna przez podmioty podejmujące po raz pierwszy taką działalność na terenie gminy, na bazie obiektów budowlanych powstałych w wyniku zrealizowania nowej inwestycji. 2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 polega na zwolnieniu z podatku od nieruchomości w wysokości rocznego wymiaru podatku w pierwszym roku obowiązywania płatności podatku. 3. Przez nową inwestycję należy rozumieć nowo wybudowane budynki, budowle lub ich części przeznaczone do prowadzenia działalności gospodarczej, których oddanie do użytku potwierdzone odpowiednim dokumentem wydanym przez nadzór budowlany nastąpiło po dniu 30 czerwca 2014 r. 4. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 2 obejmuje również grunty, budynki, budowle lub ich części zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej przez podmioty prowadzące działalność na terenie gminy które zrealizują na terenie gminy nowe inwestycje. Zwolnienie z podatku obejmuje wówczas tylko przedmiot opodatkowania zajęty na nowe inwestycję tj. grunty, nowo wybudowane budowle, budynki lub ich części zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. 5. Podmioty gospodarcze korzystające ze zwolnienia z podatku od nieruchomości zobowiązane są utrzymać nową inwestycję przez okres obowiązywania zwolnienia i przez co najmniej 2 lata po upływie okresu zwolnienia. Zgodnie z brzmieniem 2 uchwały: 11

12 >>> URZĄD GMINY INFORMUJE styczeń-luty 2018 r. Zwolnienia, o których mowa w 1 nie mają zastosowania do inwestycji związanych z budownictwem mieszkaniowym. Zgodnie z brzmieniem 3 1. Przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia po przedłożeniu w terminie do jednego roku od dnia oddania inwestycji do użytku dokumentów potwierdzających spełnienie warunków uprawniających do objęcia zwolnieniem zgodnie z ust Przedsiębiorca ubiegający się o zwolnienie z podatku od nieruchomości składa następujące dokumenty: a) kopię dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do nieruchomości objętej zwolnieniem, b) wszystkie zaświadczenia o pomocy de minimis, w tym o pomocy de minimis w rolnictwie i rybołóstwie otrzymane w roku, w którym podatnik ubiega się o pomoc oraz w ciągu 2 poprzedzających go lat albo oświadczenie o wartości otrzymanej przez niego pomocy de minimis w tym okresie albo oświadczenia o nie otrzymaniu takiej pomocy w tym okresie, c) kopię dokumentu stwierdzającego oddanie nowej inwestycji do użytku, d) wypełniony formularz informacji przedstawionych przy ubieganiu się o pomoc de minimis stanowiący załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia r. (Dz.U. Nr 53 poz. 311 ze zmianami), 3. Przedsiębiorca na pisemne wezwanie organu podatkowego podczas trwania zwolnienia zobowiązany jest do składania innych informacji dotyczących potwierdzenia uprawnienia do stosowania zwolnienia w terminie 14 dni od daty doręczenia wezwania. Zgodnie z brzmieniem 4 1. W przypadku utraty warunków uprawniających do zwolnienia podatnik jest zobowiązany powiadomić pisemnie Urząd Gminy w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności powodujących utratę prawa do zwolnienia. 2. Przedsiębiorca, który w terminie określonym w ust. 1 zawiadomi organ podatkowy o utracie warunków zwolnienia z podatku od nieruchomości określonych w niniejszej uchwale, traci prawo do tego zwolnienia, poczynając od miesiąca następującego po tym miesiącu, w którym utracił warunki. 3. Przedsiębiorca, który nie dopełnił obowiązku terminowego zawiadomienia organu podatkowego o utracie warunków zwolnienia z podatku od nieruchomości, traci prawo do tego zwolnienia poczynając od roku podatkowego, w którym utracił te warunki co powoduje zwrot podatku wraz z należnymi odsetkami. Zgodnie z brzmieniem 5 1. Pomoc udzielona na podstawie niniejszej uchwały jest pomocą de minimis, a jej udzielenie następuje zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu Komisji Europejskiej nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. z 2013 r. Nr L 352 z r.). 2. Pomoc de minimis, przewidziana w niniejszej uchwale, może być udzielona wyłącznie przedsiębiorcom, dla których wartość planowanej pomocy de minimis udzielonej na podstawie niniejszej uchwały łącznie z wartością pomocy de minimis uzyskanej przez danego przedsiębiorcę w różnych formach i z różnych źródeł, w bieżącym roku podatkowym oraz dwóch poprzedzających latach podatkowych, nie przekroczy kwoty stanowiącej równowartość 200 tys. euro brutto, a w sektorze drogowym transportu towarów -100 tys. euro brutto. 3. Jeżeli przekroczenie dopuszczalnej wielkości pomocy dla przedsiębiorcy nastąpiło w związku ze zwolnieniem z podatku od nieruchomości na podstawie niniejszej uchwały, kwota udzielonej pomocy ponad dopuszczalną wielkość podlega zwrotowi. Genowefa Przepióra OGŁOSZENIE!!! Gminna Spółka Wodna w Kleszczewie informuje, że w dniu 9 marca 2018 roku (piątek) o godz w sali Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Kleszczewie, ul. Poznańska 6, odbędzie się posiedzenie Walnego Zgromadzenia Gminnej Spółki Wodnej Kleszczewo. Podczas Walnego Zgromadzenia oprócz stałych punktów zebrania odbędą się wybory do Zarządu i Komisji Rewizyjnej. Wszystkich zainteresowanych członków spółki wodnej serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w Walnym Zgromadzeniu. Przewodniczący G.S.W. Kleszczewo Koszyczarek UWAGA ROLNICY!! W dniu r. w sali wiejskiej w Markowicach odbędzie się szkolenie OPERATORÓW OPRYSKIWACZY W szkoleniu powinni uczestniczyć rolnicy, którzy mają zaświadczenia wydane w roku Rozpoczęcie szkolenia godz.10:00. Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu poszukuje kandydata na stanowisko DORADCY w Powiatowym Zespole Doradztwa Rolniczego w powiecie poznańskim (na terenie gmin KOSTRZYN WLKP. i KLESZCZEWO) Osoba na ww. stanowisku będzie odpowiedzialna za udzielanie doradztwa oraz przeprowadzanie szkoleń z zakresu rolnictwa na podległym terenie gmin Kostrzyn Wlkp. i Kleszczewo powiatu poznańskiego. Szczegółowe wymagania, wymagane dokumenty i zakres zadań na proponowanym stanowisku znajdują się na stronie WODR pod adresem: wodr.bip.gov.pl Dokumenty aplikacyjne należy złożyć w zamkniętej kopercie z napisem doradca gminy Kostrzyn Wlkp. i Kleszczewo w terminie do r. na adres: Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu, Poznań, ul. Sieradzka 29 lub lub osobiście w siedzibie WODR w Poznaniu. O terminie przeprowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej kandydatów spełniających wymagania formalne zawiadomimy telefonicznie lub za pośrednictwem poczty elektronicznej. 12

13 styczeń-luty 2018 r. NASZE SPRAWY <<< Uproszczony 1% dla seniorów W tym roku już po raz drugi seniorzy, bez wypełniania deklaracji podatkowej, będą mogli przekazać 1% swojego podatku na wybraną organizację pożytku publicznego. Zrobią to za pomocą oświadczenia PIT-OP. Dla kogo przeznaczone jest PIT-OP? Z rozwiązania tego mogą skorzystać emeryci lub renciści, którzy zostali rozliczeni przez organ rentowy na formularzu PIT-40A i nie uzyskali innych dochodów, które musieliby rozliczyć w zeznaniu podatkowym. Jak to działa? Do tej pory osoby, które otrzymały z ZUS-u PIT-40A i chciały przekazać swój 1% podatku wybranej organizacji pożytku publicznego musiały wypełnić całe zeznanie podatkowe. Teraz wystarczy złożyć krótkie oświadczenie PIT-OP. Wskazuje się w nim tylko numer wpisu do KRS tej organizacji, na którą chcemy przeznaczyć 1% podatku. Pozostałych formalności dopełni już urząd skarbowy. To rozwiązanie jest nie tylko szybsze i prostsze, ale też bezpieczniejsze pozwala bowiem uniknąć popełnienia błędów w zeznaniu rocznym (które wynikają choćby z przepisywania danych z informacji PIT-40A). Kiedy i jak złożyć PIT-OP? Wniosek można składać od 1 stycznia do 30 kwietnia 2018 r. w formie papierowej w swoim urzędzie skarbowym lub drogą elektroniczną (formularz online dostępny na Portalu Podatkowym lub aplikację e-deklaracje Desktop). *** Możliwość przekazywania 1% podatku na rzecz organizacji prowadzących działalność pożytku publicznego istnieje od 2003 roku. Na początku funkcjonowania tego rozwiązania skorzystało z niego jedynie 80 tys. Polaków przekazując nieco ponad 10 milionów zł. W ubiegłym roku w skali kraju ponad 13,6 miliona podatników złożyło w swoich deklaracjach podatkowych dyspozycję przekazania 1% podatku dla wybranej OPP na łączną kwotę ponad 660 milionów zł. Średnia wartość przekazanego podatku wyniosła 49 zł. Mieszkańcy naszego województwa w ubiegłorocznej akcji rozliczeń przekazali na rzecz OPP niemal 61,5 mln zł (czyli prawie 10% wszystkich przekazanych środków). Krajowa Administracja Skarbowa Izba Administracji Skarbowej w Poznaniu 1% coraz popularniejszy Rozpoczyna się czas rozliczeń z fiskusem. W tym roku po raz 15-sty będziemy mogli zdecydować o tym, na jaki cel zostanie przekazany 1% naszego podatku. Wypełniając PIT za 2017 rok do wyboru będziemy mieć aż 8876 organizacji pożytku publicznego. Z roku na rok coraz więcej osób decyduje się na przekazanie części swojego podatku na konkretny, wybrany przez siebie cel. W rozliczeniu za 2016 rok chęć przekazania 1% zadeklarowało 13,6 mln podatników. To połowa wszystkich podatników i równocześnie 60% tych, którzy mogą skorzystać z rozwiązania. Łącznie na konta organizacji pożytku publicznego w ubiegłym roku trafiło z tego tytułu 660,2 mln zł. Wielkopolanie pod względem hojności w przekazywaniu 1% podatku plasują się na 3 miejscu w skali całego kraju. Wyprzedzają nas jedynie województwa: mazowieckie i śląskie. W ubiegłorocznej akcji rozliczeń mieszkańcy naszego województwa przekazali na rzecz OPP niemal 61,5 mln zł (czyli prawie 10% wszystkich przekazanych środków). Z roku na rok coraz więcej osób korzysta z możliwości wskazania w zeznaniu rocznym konkretnej organizacji pożytku publicznego. Pomimo tego pula środków do rozdysponowania nadal nie jest w pełni wykorzystana. Przekazane przez podatników kwoty stanowią jedynie 0,76% należnego podatku dochodowego. Pozostałe 0,24% podatku czyli, przekładając na kwoty ponad 200 mln zł które potencjalnie mogłoby zasilić OPP, wraca do budżetu. Dla seniorów ułatwieniem w dzieleniu się 1% jest oświadczenie PIT-OP, funkcjonujące już od ubiegłego roku. Jest to prosty formularz, dedykowany emerytom i rencistom, którzy otrzymali PIT-40A i nie mają obowiązku rozliczenia się z fiskusem w zeznaniu podatkowym. Do niedawna, aby przekazać swój 1% podatku, musieli oni wypełnić w całości zeznanie podatkowe. W oświadczeniu PIT-OP wskazują jedynie numer KRS wybranej organizacji pożytku publicznego resztą zajmuje się już urząd skarbowy. Krajowa Administracja Skarbowa Izba Administracji Skarbowej w Poznaniu Ogłoszenie konkursu Aktywne Sołectwa LGD 2018 roku 100-lecia odzyskania niepodległości przez Rzeczpospolitą Polską, Stowarzyszenie Lokalna Grupa Dzia- W łania Trakt Piastów, informuje o możliwości składania wniosków w konkursie skierowanym do mieszkańców oraz sołectw obszaru LGD Aktywne Sołectwa LGD Termin składania wniosków: r. do r. Kwota dostępna w ramach ogłoszenia wynosi: ,00 zł. Wartość dotacji może wynieść maksymalnie 2 000,00 zł Wkład własny: niefinansowy w wysokości 20% dotacji (udokumentowana praca własna). Szczegółowe informacje dotyczące naboru, w tym wzory formularzy oraz regulamin konkursu dostępne są w biurze Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Trakt Piastów oraz na stronie internetowej Uwaga dla osób zainteresowanych pozyskaniem wsparcia ze środków unijnych wkrótce zostaną ogłoszone terminy naborów wniosków na działania przyjęte w Lokalnej Strategii Rozwoju dla obszaru działania LGD Trakt Piastów. Dodatkowo informacje są udzielane w Biurze Lokalnej Grupy Działania Trakt Piastów, Łubowo 1, Łubowo. Katarzyna Wielgosz ; Małgorzata Blok

14 >>> NASZE SPRAWY styczeń-luty 2018 r. Upamiętnienie 99. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego Jak co roku w dniu 27 grudnia obchodzimy rocznice wybuchu Powstania Wielkopolskiego, przypominając odwagę naszych przodków, którzy w różnym wieku na ochotnika chwycili za broń i zwyciężyli. Możemy być dumni, że ich trud nie poszedł na marne, ale zaowocował włączeniem ziem Wielkopolski do granic Polski. Każdego roku z rodzinami powstańczymi, mieszkańcami i przedstawicielami władz lokalnych i państwowych z dumą obchodzimy uroczystości związane z datą wybuchu Powstania Wielkopolskiego. W Gminie Kleszczewo uroczystości jubileuszowe upamiętniające 99. rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego rozpoczęły się przy Tablicy Pamiątkowej na cmentarzu w Tulcach. Przybyli na tę uroczystość: pan Bogdan Kemnitz Wójt Gminy, pan Henryk Lesiński przewodniczący Rady Gminy, pan Michał Żelazek dyrektor GOKiS-u, proboszcz ks. Marian Libera kustosz Sanktuarium pod wezwaniem Narodzenia NMP w Tulcach, członkowie rodzin powstańczych, przedstawiciele Stowarzyszenia Kibiców Lecha Poznań oraz członkowie Zarządu Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Kleszczewo z siedzibą w Tulcach.. Nie zabrakło również wiernych sympatyków: pana Stefana i pana Stanisława. Po powitaniu wszystkich przybyłych przez panią Halinę Kowalewską prezes Koła, ks. Odpalenie rac podczas hymnu państwowego - cmentarz w Tulcach proboszcz zainicjował modlitwę w intencji Powstańców. O bohaterskiej walce mieszkańców gminy Kleszczewo w Powstaniu Wielkopolskim mówił pan Bogdan Kemnitz- Wójt Gminy, składając im w hołdzie wiązankę kwiatów pod tablicą. Duży odkryty znicz ofiarowali właściciele kwiaciarni Konefka. Przywołujemy w pamięci wszystkich Powstańców Wielkopolskich, jednak szczególnie pamiętamy o 111 uczestnikach Powstania Wielkopolskiego wywodzących się z terenu naszej gminy, którzy wnieśli bardzo duży wkład w odzyskanie niepodległości Ziemi Wielkopolskiej. Na cmentarzach w naszej gminie spoczywają, w Kleszczewie, śp.: Kamiński Władysław, Kruszona Franciszek i Markiewicz Stanisław; w Krerowie, śp.: Kluczyński Stanisław, Kniat Mikołaj, Nowacki Szczepan, Słomian Michał, Wojkiewicz Franciszek i Zalewski Tomasz; w Tulcach, śp.: Banaszak Franciszek, Górka Stefan, Jankowiak Władysław, Jezierski Józef, Jędrzejczak Wacław, Kaczmarek Franciszek, Kukawka Wojciech, Nowak Jan, Opalski Zbigniew, Socha Władysław, Szaroleta Jan, Sznura Leon, Toboła Ignacy, Wawrzyniak Stanisław, Witaszyk Tomasz i Zalewski Wojciech. Na ich grobach młodzież z naszej gminy- członkowie Stowarzyszenie Kibiców Lecha-Poznań: Anna Olszowska oraz Sylwia i Jakub Tomczakowie zapalili ufundowane i oznakowane przez ich Stowarzyszenie znicze. Podczas śpiewania hymnu państwowego odpalili race, podkreślając doniosłość tej uroczystości. Na zakończenie Halina Kowalewska prezes Koła zacytowała wiersz Henryka Stasińskiego W kraju nad Wartą. Oto jego fragmenty: Pod koniec roku 1918-go starsi i młodzi Do oddziałów bojowych wstępowali Bo taką potrzebę serca odczuwali. Choć uzbrojenie mizerne mieli, Wolą zwycięstwa pokonać wroga chcieli. Po wielu miesiącach walki W kraju na Wartą powstańczym zrywem Zaborcę wreszcie wyparto. Wielkopolskim Powstańcom Cześć i Chwała! Dzięki Wam Ojczyzna na nowo powstała. Przyszła wreszcie Wolność upragniona Tyle lat w sercach Polaków utęskniona. W tym dniu o godzinie 16:40 strażacy z OSP Kleszczewo włączyli syreny w strażnicach OSP: w Kleszczewie, w Gowarzewie, w Krzyżownikach i w Komornikach. Dalsze uroczystości odbywały w Poznaniu pod Pomnikiem Powstańców Wielkopolskich zorganizowane pod przewodnictwem marszałka województwa wielkopolskiego Marka Woźniaka. Wśród przedstawicieli władz państwowych i samorządowych byli między innymi: Marek Woźniak i Wojciech Jankowiak Urząd Marszałkowski, Andrzej Dera- sekretarz w kancelarii Prezydenta RP, Jacek Jaśkowiak prezydent miasta Poznania, Zbigniew Hoffman- wojewoda wielkopolski, Jan Upamiętnienie w Tulcach 14

15 styczeń-luty 2018 r. NASZE SPRAWY <<< Uroczystości w Warszawie Grabkowski starosta wielkopolski, Bartłomiej Wróblewski poseł PiS reprezentujący marszałka Sejmu, Grzegorz Ganowicz-przewodniczący rady miasta Poznania. Wyjątkowym gościem był wnuk gen. Stanisława Taczaka pierwszego dowódcy Powstania Wielkopolskiego. W godzinach popołudniowych kibice Lecha Poznań przygotowali na Placu Wolności iluminacje. Racowisko miało długość około 4 kilometrów przez Ronda: Rataje, Śródka i Starołęka. Odpalono około 2 tysięcy rac. W godzinach wieczornych w Auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odbył się uroczysty patriotyczny koncert, w którym również uczestniczyli przedstawiciele naszego Koła. *** Nasza delegacja uczestniczyła także w uroczystościach odbywających się Środzie Wlkp. Tam obchody rozpoczęto o godz. 12:00 Mszą Świętą w Kolegiacie Średzkiej. Po jej zakończeniu wszyscy uczestnicy przemieścili się na cmentarz parafialny do Kwatery Powstańców Wielkopolskich, gdzie przed pomnikiem Powstańców Wielkopolskich wiązanki i wieńce kwiatów złożyli: przedstawiciele władz wojewódzkich, m. in. Wojciech Jankowiak- wicemarszałek Urzędu Marszałkowskiego Wielkopolskiego z towarzyszącymi mu osobami, przedstawiciele władz samorządowych Urzędu Miejskiego w Środzie Wlkp.: burmistrz, sekretarz i towarzyszące mu osoby oraz poczty sztandarowe, grupa rekonstrukcyjna, harcerze i licznie zgromadzona młodzież szkolna. Organizatorem tej uroczystości było Stowarzyszenie Rodzin Powstańców Wielkopolskich w Środzie Wlkp. pod kierownictwem prezes pani Marii Mielcarzewicz. Po zakończonej uroczystości na cmentarzu, wszyscy zostali zaproszeni na strzelnicę LOK do obozu powstańczego i na wojskową grochówkę. Zarząd naszego Koła TPPW reprezentowały: Halina Kowalewska, Zofia Kubisiak i Wanda Szymczak. Natomiast 28 grudnia jak co roku, dzień po głównych obchodach rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu i w regionie Wielkopolski, po raz kolejny z inicjatywy pana Marka Woźniaka marszałka województwa wielkopolskiego i pana Tadeusza Musiała prezesa Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu odbyły się także uroczystości w Warszawie, przypominające o bohaterskim zrywie Wielkopolan z 1918 roku. Po mszy świętej odprawionej w kościele oo. Dominikanów przy ul. Freta w intencji Powstańców Wielkopolskich, jej uczestnicy udali się na Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego, gdzie w ciszy i w skupieniu przy Grobie Nieznanego Żołnierza złożyli kwiaty. Z ramienia władz państwowych kwiaty złożyli: senator Andrzej Melak reprezentujący marszałka Senatu RP i minister Szymański- reprezentujący Urząd Prezesa Rady Ministrów. Był również przedstawiciel Kancelarii Prezydenta RP i Prezydent Warszawy (lecz się nie ujawnili). Wielkopolskę reprezentowali: Marek Woźniak marszałek województwa wielkopolskiego, wicemarszałkowie: Wojciech Jankowiak i Krzysztof Grabowski, Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego z prezesem Zarządu Głównego Tadeuszem Musiałem, parlamentarzyści, grupy rekonstrukcyjne Poczty sztandarowe na Placu Zwycięstwa Delegacje składające kwiaty przy Grobie Nieznanego Żołnierza na Placu Zwycięstwa oraz harcerze, kombatanci, poczty sztandarowe z Wielkopolski. Nasze Koło reprezentowała prezes Koła- Halina Kowalewska i Hanna Chmielewska. Przy każdym grobie Powstańca (a jest ich 64) wartę pełnili harcerze wielkopolscy z pochodniami, tworząc płonącą aleję powstańczą. W ceremonii uczestniczył kapelana Powstańców Wielkopolskich o.o. Eustachy Rakoczy przybyły z Częstochowy. Hołd bohaterom sprzed 99 lat, uroczyście oddano na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie w Alei Powstańców pod Pomnikiem upamiętniającym Powstańców Wielkopolskich i Śląskich odbyła się oficjalna część obchodów. Po Apelu Poległych i złożeniu kwiatów pod pomnikiem, marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak w swoim przemówieniu podkreślił Powstanie Wielkopolskie długo nie mogło doczekać się sprawiedliwej oceny i godnego miejsca w polskiej historii. Jako potomkowie jego uczestników czujemy się zobowiązani do tego, aby wskazywać znaczenie wielkopolskiej insurekcji dla całego polskiego narodu i podtrzymywać pamięć o wydac.d. na str. 16 >>> 15

16 >>> NASZE SPRAWY >>> c.d. ze str. 15 rzeniu, które dla nas Wielkopolan znaczy bardzo wiele. Nie przypadkowo, tutaj na Powązkach, powstańcy wielkopolscy spoczywają obok powstańców śląskich. Wolność była ich wspólną sprawą, o którą niejednokrotnie walczyli ramie w ramię. Po uroczystościach w Alei Powstańców Wielkopolskich złożono kwiaty pod pomnikiem Ofiar Katastrofy Smoleńskiej i oddano hołd Żołnierzom Niezłomnym na Łączce. Z powodu konfliktu politycznego, nikt z przedstawicieli centralnych władz państwowych i samorządowych nie wystąpił z przesłaniem z okazji obchodzonej 99. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego oraz nie brała udziału asysta wojskowa. Miejmy nadzieję, że 100 letnia rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego będzie dostrzeżona i bardziej doceniona przez włodarzy stolicy Polski. Uczestniczka uroczystości 99. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego Halina Kowalewska Prezes TPPW-Koło Kleszczewo styczeń-luty 2018 r. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkoposkiego Koło Kleszczewo zwraca się z uprzejmą prośbą o przekazanie 1% podatku w rocznym rozliczeniu z urzędem skarbowym na adres Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego W Poznaniu Koniecznie dopisując KOŁO KLESZCZEWO KRS Dzięki Państwa pomocy możemy kontynuować pamięć o naszych przodkach wywodzących się z naszej Gminy, którzy walczyli o Niepodległość, otaczając opieką w sposób trwały i widoczny ich mogiły oraz przybliżając Ich sylwetki. W imieniu Zarządu Koła TPPW serdecznie dziękuję za dotychczasowe wspieranie naszych działań i polecam się Państwa pamięci. KOMUNIKAT Uprzejmie informuję, że 16 lutego 2018 roku tj. w piątek, o godz. 16,00 w salce Caritas odbędzie się zebranie sprawozdawcze Koła Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego. Wszystkich członków Koła oraz sympatyków serdecznie zapraszam. W imieniu Zarządu Koła prezes Halina Kowalewska Ze smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Śp. ZDZISŁAWA GRZYBKA Członka Koła Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego Kleszczewo Zdzisławie pozostawiłeś po sobie trwałe znaki upamiętniając przodków naszej Gminy walczących o Niepodległość oznaczając biało-czerwonymi proporczykami ich groby. Rodzinie wyrazy współczucia składają: Zarząd i członkowie Koła TPPW Kleszczewo Ze smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Śp. LEOKADII KULIKOWSKIEJ Członkini Zarządu Koła Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego Kleszczewo Prezes Koła TPPW Kleszczewo Halina Kowalewska ( ) Zapewniamy darmowe sporządzenie rocznego zeznania podatkowego (PIT-37) w fachowym licencjonowanym Biurze Rachunkowym. Dyżury członków Zarządu TPPW Koło Kleszczewo w 2018 r. W trzeci piątek każdego miesiąca od godziny 10,00 do 12,00 członkowie Zarządu Koła TPPW będą pełnić dyżury w następujące dni: 19 stycznia, 20 kwietnia, 21 września, 16 lutego, 18 maja, 19 października, 16 marca, 15 czerwca, 16 listopada, 14 grudnia Siedziba Koła mieści się w Tulcach, w budynku Nad Stawem. ZAPRASZAMY. Kontakt: Kowalewska Halina Szymczak Wanda Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2017 dniach od 13 grudnia 2017 W do 18 grudnia mieszkańców gminy Kleszczewo otrzymało nieodpłatną żywność. Łącznie tonaż artykułów spożywczych wyniósł 8710,8 kg, na kwotę 39289,62 zł. W ramach umowy Stowarzyszenia Pomagam w Kleszczewie z Wielkopolskim Bankiem Żywności w Poznaniu pozyskiwana jest żywność, która na pewno jest przydatna w większości gospodarstw domowych, i zostanie odpowiednio spożytkowana. W tę kooperację angażuje się Ośrodek Pomocy Społecznej w Kleszczewie, który wydatkował na transport kwotę 492 zł. Bardzo sprawnie żywność została rozładowana dzięki samym zainteresowanym, a w następnym dniu odebrana przez nich do domów. M. Radzimska Inicjatorka powstania w 2011 roku Koła TPPW Kleszczewo z siedzibą w Tulcach. Członkini zespołu inicjatywnego do spraw upamiętnienia Powstańców Wielkopolskich wywodzących się z gminy Kleszczewo w latach Rodzinie szczere kondolencje składa Zarząd Koła TPPW- Kleszczewo. 16

17 styczeń-luty 2018 r. NASZE SPRAWY <<< Bożonarodzeniowe dekoracje w krerowskiej i kleszczewskiej parafii Wystrój koscioła w Kleszczewie. Wystrój koscioła w Krerowie Choć Wielkanoc to najważniejsze święto chrześcijańskie, to jednak Boże Narodzenie w polskiej tradycji jest bardziej akcentowane, a tym samym głębiej przeżywane. Dzieje się tak głównie dzięki kultywowanym i przekazywanym z pokolenia na pokolenie świątecznym tradycjom. To do nich zaliczyć można zwyczaj ubierania choinek i przygotowywania szopek, przede wszystkim w naszych domach i kościołach. Jak co roku takich świątecznych akcentów nie mogło zabraknąć w krerowskim i kleszczewskim kościele. Tym, którzy o to zadbali serdecznie dziękujemy za poświęcony czas, trud i pracę włożoną w ich przygotowanie. Tradycyjnie w atmosferę Bożego Narodzenia przenoszą nas również dwie krerowskie szopki, przygotowane przez rodzinę Rydianów i Wawrzyniaków oraz Chmielewskich. Dominik Rydian Szopka rodziny Rydianów i Wawrzyniaków Szopka rodziny Chmielewskich Ś więta Bożego Narodzenia to szczególny czas. Dnia 19 grudnia 2017 roku cała drużyna harcerska zebrała się, aby wspólnie spędzić czas podczas harcerskiej wigilii. Złożyliśmy sobie życzenia, zaśpiewaliśmy kolędy, długo rozmawialiśmy na temat naszych ulubionych zwyczajów związanych z okresem świąt. Okres Bożego Narodzenia to czas radości i pokoju, dla nas HARCERSKIE WIEŚCI była to również okazja do podtrzymania tradycji związanej z Betlejemskim Światłem Pokoju i dlatego harcerze z naszej drużyny jak co roku przekazali je na ręce Wójta Gminy Kleszczewo oraz proboszcza kleszczewskiej parafii z nadzieją, że zagości ono na niejednym wigilijnym stole. drużynowa Anita Błażejewska (pwd) 17

18 >>> NASZE SPRAWY styczeń-luty 2018 r. Mikołaj i Betlejem w Taniborzu Mikołaj wraz z pomocnikami odwiedził mieszkańców Taniborza 16 grudnia 2017 roku. Każda rodzina otrzymała paczkę pierników z życzeniami i opłatkiem, które robiono podczas Warsztatów piernikowych. Mikołaj miał do pomocy dwie śnieżynki oraz dwa zające śnieżne. Zaskoczenie obdarowanych bezcenne, co widać na zdjęciach. Stowarzyszenie Tanibórz i już wraz z sołtysem, chcą zaprosić Mikołaja na kolejne święta, mamy nadzieję, że mu się podobało i przyjedzie znowu. STOKROTKI KOLĘDUJĄ Komorniki 13 grudnia 2017 roku w Karczmie Pod Dębami u państwa Dziurków w Komornikach odbyło się spotkanie opłatkowe pracowników Poznańskiej Stacji Hodowli Roślin z Tulec. Dla umilenia tego grudniowego popołudnia świętującym gościom śpiewały bożonarodzeniowe kolędy Stokrotki. Było to bardzo miłe spotkanie wprowadzające wszystkich w świąteczny nastrój Bożego Narodzenia, a słowa kolęd jeszcze długo brzmiały w te grudniowe popołudnie. 18 W marcu, przed świętami wielkanocnymi planujemy kolejne warsztaty dla dzieci. Aby dowiedzieć się, co przygotowujemy zapraszamy na facebooka Sołectwo Tanibórz. W sołectwie Tanibórz, dnia 13 stycznia 2018 roku zorganizowaliśmy żywe betlejem (konik, owce, kozy, królik), w stodole u jednego z mieszkańców. Śpiewaliśmy wspólnie kolędy, a następnie biesiadowaliśmy przy ognisku, popijając grzane wino, smakując potrawy przyniesione na to spotkanie. Impreza trwała do późnego wieczora, było to fajne, kolejne spotkanie z mieszkańcami. Karolina Karpińska prezes Stowarzyszenia Tanibórz i już Lucyna Jaroszewska sołtys Spławie 5 stycznia 2018 r. na zaproszenie prezesa Miejskiego Związku Kółek i Organizacji Rolniczych w Poznaniu Sylwestra Pawłowskiego Zespół Stokrotki uczestniczył w spotkaniu opłatkowym w Spławiu. Wśród zaproszonych gości był wiceprezydent miasta Poznań Jędrzej Stolarski, przedstawiciele władz miejskich, Starostwa Poznańskiego, goście z Poznańskiej Izby Rolniczej. Podczas łamania się opłatkiem daliśmy koncert kolęd, które zawsze oddają magiczny nastrój Bożego Narodzenia. Dymaczewo Stare Na zaproszenie Poznańskiego Okręgowego Związku Rolników Kółek i Organizacji Rolniczych w Poznaniu 11 stycznia 2018 r., Zespół Stokrotki wystąpił na spotkaniu opłatkowym w Ośrodku Fundacji Rehabilitacyjnej Pewnym Krokiem w Dymaczewie Starym. Wśród dostojnych gości był Dyrektor Departamentu Rolnictwa Marek Bem, przedstawiciele Urzędu Miasta, Starostwa Powiatowego, Izby Rolniczej i inni goście z województwa. Po prezentacji gości było dzielenie się opłatkiem i życzenia, które wygłosił ksiądz kanonik Sławomir Grósty dawny wikary z parafii Tulce. Stokrotki zaśpiewały dostojnym gościom najpiękniejsze polskie kolędy, a w drugiej części kilka piosenek biesiadnych. W międzyczasie wystąpiła też 9-letnia Agatka z Buku śpiewając piosenki znanych artystów. L. Siwek Zespół STOKROTKI

19 styczeń-luty 2018 r. NASZE SPRAWY <<< NASZE ZESPOŁY KONCERTUJĄ Stokrotki koncertują w Spławiu Koncert w kleszczewskim kościele KLESZCZEWIANIE KOLĘDUJĄ Kleszczewo W Święto Trzech Króli zespół Kleszczewianie działający przy GOKiS w Kleszczewie zapewnił oprawę muzyczną świątecznej mszy św. Popłynęły kolędy Mędrcy świata, Przybieżeli do Betlejem pasterze, Mizerna cicha, Do szopy hej pasterze i inne. Wszyscy obecni chętnie włączali się do wspólnego śpiewania. Po zakończeniu mszy św. zespól zaprezentował się w krótkim koncercie kolęd, co spotkało się z życzliwym przyjęciem osób słuchających. Następnie odbyło się miłe spotkanie z ks. proboszczem na plebani przy ciastku i kawie. Poznań 7 stycznia 2018 roku zespól śpiewaczy Kleszczewianie uczestniczył w VIII edycji Kolędowania na Fredry. Wydarzenie to rokrocznie odbywa się w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela w Poznaniu, przy ul. Fredry 11. W całym miesiącu styczniu i obejmuje koncerty kolęd w wykonaniu rożnych zespołów i chórów, nie tylko poznańskich. Organizatorem tego dużego przedsięwzięcia jest współpracujący także z GOKiS w Kleszczewie Michał Sergiusz Mierzejewski i parafia Najświętszego Zbawiciela na Fredry w Poznaniu. Zespół Kleszczewianie zaśpiewał Mędrcy świata oraz Triumfy Króla Niebieskiego. Oprócz reprezentantów naszej gminy wystąpiły także poznańskie grupy zespól śpiewaczy DDP Słoneczna Przystań, Chór Parafii Świętych Aniołów Stróżów, Chór Uniwersytetu Każdego Wieku Pasjonaci. Wszystkie zespoły pod kierownictwem Michala Sergiusza Mierzejewskiego. Po mszy św. odbył się koncert kolęd. Zespoły i chóry prezentowały się w przygotowanych kolędach. Występy spotkały się z gorącymi owacjami osób zebranych w kościele. Kulminacyjnym punktem było wspólne zaśpiewanie na głosy kolędy Przy- bieżeli do Betlejem pasterze. Było to bardzo wzruszające doznanie, zarówno dla wykonawców, jak i dla słuchaczy. Podziękowaniem dla artystów były rzęsiste brawa oraz wykonanie kolęd Cicha noc oraz Bóg się rodzi razem ze słuchającymi koncertu. Zespół Kleszczewianie dziękuje serdecznie swojemu Dyrygentowi Michałowi za możliwość zaprezentowania się na tak ważnym wydarzeniu w Poznaniu. Krerowo 28 stycznia 2018 roku w Krerowskiej świątyni odbył się koncert kolęd w wykonaniu zespołu Kleszczewianie działającego przy GOKiS w Kleszczewie. Spod ołtarza popłynęły kolędy Z narodzenia Pana, Bracia, patrzcie jeno, Do szopy hej pasterze i inne. Występ spotkał się z życzliwym przyjęciem słuchających parafian i nagrodzony gromkimi oklaskami i podziękowaniem miejscowego ks. proboszcza. Dzień Babci i Dziadka w Żernikach Na zaproszenie Pana Daniela Kulzy sołtysa wsi Żerniki zespół Kleszczewianie działający przy GOKiS w Kleszczewie wystąpił z koncertem piosenek biesiadnych i popularnych w wiejskiej świetlicy w Żernikach 20 stycznia br. W sobotnie popołudnie zgromadzili się seniorzy i wspólnie z zespołem świętowali swoje dni. Były długie rozmowy, śpiewy przy doskonałej kawie i pysznym ciastku, co odważniejsi próbowali swoich sił w opowiadaniu dowcipów. Było z tego wiele radości, nie obyło się bez tańca Babci i Dziadka stosownie przebranych na tą okoliczność. Jako, że prawie wszyscy uczestnicy byli w wieku senioralnym z okazji święta zostali obdarowani kwiatami w doniczce. W radosnych nastrojach uczestnicy rozjechali się do domów z obietnicami kolejnych spotkań. Halina Jeger Zespół Kleszczewianie Koncert w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela w Poznaniu Koncert dla Babć i DziadŻow w Żernikach 19

20 >>> NASZE SPRAWY styczeń-luty 2018 r. Kolejny rekordowy Finał WOŚP. Finał Wielkiej Orkiestry 26 Świątecznej Pomocy po raz 5. odbył się także w naszej małej ojczyźnie, i po raz kolejny okazał się rekordowy. Dzięki hojności mieszkańców Gminy Kleszczewo, 14 stycznia 2018 roku zebrano do puszek kwestarskich WOŚP ,51 zł. To blisko 30% więcej w stosunku do ubiegłego roku. Sztab WOŚP powstał przy Gminnym Ośrodku Kultury i Sportu w Kleszczewie, który koordynował nabór i rozliczenie 17 kwestujących wolontariuszy oraz organizację poszczególnych punktów programu. Dużym wsparciem w przebiegu tegorocznego Finału popisała się Rada Rodziców Zespołu Szkół w Tulcach oraz Stowarzyszenie Teraz Tulce. Program Finału jak co roku pękał w szwach. Pod skrzydłami Grzegorza Urbańczyka For Run i przy eskorcie strażaków z OSP Kleszczewo wystartował V Bieg z puszką WOŚP ze zbiórką pieniędzy na liczącej blisko 18 km trasie. Start miał miejsce w świetlicy w Śródce, a temu wydarzeniu towarzyszył spektakl teatralny dla dzieci. Podziękowania należą się tu Pani sołtys Jolancie Fludra, a także Powszechnej Szkole Podstawowej w Ziminie i OSP w Komornikach za przygotowanie punktów postojowych dla ponad dwudziestu zmęczonych biegaczy. Sportowcy kwestowali też na trasie w Krerowie, Bugaju, Nagradowicach i na mecie w Tulcach. Tutaj właśnie w tuleckiej Hali Sportowej GOKiS miał miejsce gminny Finał WOŚP. Na scenie zaprezentowały się zespoły działające przy Gminnym Ośrodku Kultury i Sportu w Kleszczewie Stokrotki, Kleszczewianie, młodzieżowa grupa wokalna oraz młodzi adepci nauki gry na gitarze. Podziwiać można też było popisy sekcji karate GOKiS, pokaz tańca uczniów szkoły Born To Dan- 20

21 styczeń-luty 2018 r. NASZE SPRAWY <<< Kolędy na dobry początek roku Kleszczewo 7 stycznia, w kleszczewskim, zabytkowym kościele pw. Wszystkich Świętych odbył się już po raz piąty Noworoczny Koncert Kolęd. Pięk- nej świetlicy w Śródce. Była to doskonała okazja aby zobaczyć jaką metamorfozę przeszło to miejsce w ostatnim czasie. Z tej okazji na zaproszenie sołectw w Śródce i Krzyżownikach wystąpił poznań- ce, występ uczniów śpiewu Kingi Kielich (Coolturka) oraz młodych artystów z przedszkola Plastyś w Tulcach. Dużym zainteresowaniem cieszył się trening i pokaz w wykonaniu Szkoły Akrobatyki oraz licytacje gadżetów WOŚP, a także fantów przekazanych na ten cel przez darczyńców. Podczas finału można było dokonać pomiaru tkanki tłuszczowej, obejrzeć stroje i uzbrojenie Wielkopolskiej Braci Sarmackiej, przeszkolić się pod okiem strażaków z OSP w Kleszczewie z zakresu udzielania pierwszej pomocy medycznej, a także skorzystać z WOŚPowej kawiarenki. Organizatorzy dziękują wszystkim, którzy przyczynili się do pomyślnego przebiegu tego wyjątkowego wydarzenia. M. Frąckowiak ne wnętrza XVIII-wiecznej świątyni rozbrzmiały anielskim głosem Ewy Pitura, która zaśpiewała przy skromnym akompaniamencie kolędy w akustycznych aranżacjach. Śródka Kolejnym muzycznym wydarzeniem tego dnia był koncert kolęd, który odbył się w wyremontowa- ski zespół Dobra Nuta, który wypełnił świetlicę dźwiękami pięknych kolęd i pastorałek. Po części muzycznej można było skorzystać ze słodkiego poczęstunku. Współorganizatorem tych koncertów był Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Kleszczewie, wstęp był bezpłatny. MF 21

22 >>> NASZE SPRAWY styczeń-luty 2018 r. INFORMACJE Z POWIATOWEJ STACJI SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNEJ W POZNANIU Na co chorowali poznaniacy w 2017 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Poznaniu informuje o zarejestrowanych chorobach zakaźnych od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 roku na terenie miasta i powiatu poznańskiego. Zgłoszono podejrzenia zachorowań na grypę u (83.380) osób. Na wirusowe zapalenie wątroby typu A 310 (1), odrę 26 (2), ospę (3.305), szkarlatynę 380 (450), różyczkę 13 (32), krztusiec 78 (185), boreliozę 165 (169), meningokoki 5 (8), malarię 1 (2), lambliozę 3 (3), listeriozę 4 (3), kleszczowe zapalenie mózgu 0 (1). Na gruźlicę zachorowało 80 (65). Nowo wykrytych zakażeń HIV zarejestrowano 114 (96), na AIDS zachorowało 8 (4), przypadków kiły 101 (109), zakażeń rzeżączką 6 (18). PPIS rejestruje i monitoruje przypadki styczności i narażenia na wściekliznę 155 (141) osobom podano szczepienia przeciwko tej chorobie. Do PPIS zgłoszono 31 (11) zgonów w wyniku chorób zakaźnych m.in.: posocznicy, WZW A, gruźlicy, zapalenia opon mózgowych, grypy, AIDS. W nawiasach dane za 2016 rok. Kontrole w zakładach pracy i choroby zawodowe W 2017 roku pracownicy Oddziału Higieny Pracy Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu przeprowadzili kontrole sanitarne w zakładach pracy, zatrudniających osoby. W pierwszej kolejności kontrolowano zakłady charakteryzujące się szczególnie szkodliwymi warunkami pracy. Zwrócono uwagę na warunki bezpieczeństwa i higieny pracy, występowanie czynników szkodliwych i niebezpiecznych dla zdrowia na stanowiskach pracy oraz stan sanitarny zaplecza socjalnego. Pracodawcy zostali zobowiązani do zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków pracy przez stosowanie atestowanych ochron indywidualnych, skrócenie czasu pracy w narażeniu zawodowym oraz wprowadzanie rozwiązań technicznych w celu obniżenia przekroczeń czynników szkodliwych do obowiązujących norm. Stop grypie zaszczep się wiedzą Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Poznaniu informuje, że w związku z trwającym sezonem zachorowań na grypę w Polsce prowadzone są działania informacyjno- -edukacyjne dotyczące profilaktyki zachorowań na grypę w mieście i powiecie poznańskim. Materiały informacyjno-edukacyjne Zaszczep się wiedzą do wykorzystania w wersji elektronicznej przesłane zostały do placówek nauczania i wychowania, podmiotów leczniczych. Otrzymały je również urzędy miast i gmin. Cyryla Staszewska Rzecznik prasowy PSSE w Poznaniu Międzyszkolny Konkurs Kolęd i Pastorałek zawitał do Kleszczewa środę 31 stycznia 2018 r. W w sali Gminnego Ośrodka Kultury w Kleszczewie odbył się Międzyszkolny Konkurs Kolęd i Pastorałek, którego organizatorem był w tym roku Zespół Szkół oraz Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Kleszczewie. W przesłuchaniach brało udział 33 wykonawców ze szkół w Paczkowie, Siekierkach, Wierzonce oraz Kleszczewie. Młodzi artyści prezentowali szeroki repertuar polskich kolęd i pastorałek w trzech kategoriach: klasy I-III, IV-VI, VII II, III klasa gimnazjum. Wszyscy wykonawcy wykazali się wyjątkowym poczuciem rytmu oraz wrażliwością muzyczną, co miało przełożenie na wysoki poziom przesłuchań. Jury w składzie: p. Iwona Kubiak, p. Dominik Rydian, p. Maciej Frąckowiak, wytypowało laureatów poszczególnych kategorii wiekowych. W klasach I-III SP: Joanna Galant SP Siekierki (I), Zofia Halczyńska SP Paczkowo (II), Gabriela Dudzińska SP Paczkowo (III). Klasy IV-VI SP: Julia Panek SP Wierzonka (I), Maja Andrzejewska ZS Kleszczewo (II), Zuzanna Buba i Zofia Gronowska SP Siekierki (III). Klasy VII SP Gimnazjum: Julia Labijak ZS Kleszczewo (I), zespół Julia Bagrowska, Zofia Lewandowska, Klaudia Koprucka, Zuzanna Kowalska, Marta Buczak i Aleksandra Banaszak SP Siekierki (II), Paulina Szymkowiak SP Paczkowo (III). Wszystkim uczestnikom konkursu dziękujemy za wspólne kolędowanie, a zwycięzcom gratulujemy. Bartosz Piłat NELA NELA I TAJEMNICE OCEANÓW W tej książce zostaniemy morskimi badaczami. Będziemy nurkować i odkrywać podwodny świat ryb, ssaków i innych fantastycznych zwierząt! Zbadamy dno Morza Czerwonego, zanurkujemy w Oceanie Indyjskim, poszukamy rekinów wąsatych, skrzydlic oraz przemiłych krów morskich, czyli diugoni. Będziemy obserwować ogończe oraz spróbujemy wtopić się w ławicę makreli z otwartymi pyskami, PROSTO Z PÓŁKI poznamy nocne życie na rafie i staniemy oko w oko z rafowymi rekinami szarymi. Mam nadzieję, że wybierzesz się ze mną:) Świat jest cudowny i oczami wyobraźni możemy podróżować razem oraz przeżywać wspaniałe przygody! Pakuj się i wyruszamy! ŹRÓDŁO: WYDAWNICTWO BURDA FORD MADOX FORD KONIEC DEFILADY. W PRZEDEDNIU ZMIAN Saga o dżentelmenie w najlepszym angielskim stylu. Fascynująca opowieść o życiu Christophera Tietjensa, brytyjskiego arystokraty z zasadami człowieka szlachetnego i życzliwego; przykładnego męża i dobrego ojca a jednak osamotnionego w dążeniu do ideałów. Christopher nie potrafi odnaleźć się w świecie pozorów i społecznych zmian, gdzie honor, wierność, przyjaźń i miłość powoli tracą na znaczeniu. Cierpi, lecz nie przeciwstawia się losowi, z uporem trzymając się raz przyjętych zasad. Jego najdroższa żona zostawia go dla innego, przyjaciel zdradza, a na skutek bezmyślnej obmowy, zostaje nadszarpnięta pozycja społeczna Tietjensa. Do spiętrzenia moralnych dylematów w życiu bohatera dochodzi, gdy na jego drodze staje młoda sufrażystka, Valentine. Ta wolna duchem, młoda kobieta jawi się nam jako zapowiedź nowych czasów, nie zważając na konwenanse, jest w stanie poświęcić wszystko dla prawdziwego uczucia. Czy Christopher jest na to gotowy? Los przyniesie jeszcze wiele przeciwności, a wybuch I wojny światowej staje się dla wszystkich przełomowy. ŹRÓDŁO: WYDAWNICTWO REPLIKA 22

23 Bitwy Husarii styczeń-luty 2018 r. NASZE SPRAWY <<< WIELKOPOLSKA BRAĆ SARMACKA GRUPA REKONSTRUKCJI HISTORYCZNEJ XVI i XVII wieku dla Rzeczypospolitej czas upływał W w wojennej zawierusze. Jak mawiano ongiś, był to dla nas czas wojenny. Toczyliśmy wojny na rubieżach północnych ze Szwecją, wschodnich z Rosją a na południowowschodnich z Turcją i Chanatem Krymskim czyli tatarami. We wszystkich niemal stoczonych bitwach, na terenie Rzeczypospolitej brała udział niezwyciężona Husaria. Poniżej pozwolę sobie opisać kilka z nich, które były ważniejsze i miały wpływ na losy Rzeczypospolitej. Bitwa pod Byczyną miała miejsce 24 stycznia 1588 r. Wojska Polskie dowodzone przez hetmana Jana Zamoyskiego zwyciężyły oddziały austriackie księcia Maksymiliana Habsburga, który starał się o objęcie polskiego tronu. Książę został wzięty do niewoli a jego wojska zostały doszczętnie rozbite. Bitwa pod Kircholmem, która odbyła się 27 września 1605 roku rozegrała się pomiędzy wojskami polskimi pod dowództwem hetmana Jana Karola Chodkiewicza i wojskami szwedzkimi dowodzonymi przez Karola IX Sudermańskiego. Dzięki taktyce zastosowanej przez Karola Chodkiewicza bitwę wygrali Polacy. Było to pierwsze zwycięstwo polskiej husarii nad przeważającą liczbą wroga tysiąca żołnierza w tym 1450 husarzy rozgromiło w pył armię szwedzką. Bitwa pod Kłuszynem była kolejną zwycięską bitwą gdzie przewaga sił wroga była znacząca od polskiego żołnierza w tym 5550 husarzy ścierało się z Rosjan. Polskimi wojskami dowodził hetman Stanisław Żółkiewski natomiast po stronie Rosjan Dymitr Szujski. Bitwa ta dzięki przemyślnej taktyce i zaskoczeniu wojsk rosyjskich zakończyła się zwycięstwem Polaków otwierając nam drogę do Moskwy. Bitwa pod Chocimiem stoczona w dniach 2 września 9 października 1621 roku pomiędzy armią Rzeczypospolitej Jana Karola Chodkiewicza a armią turecką pod dowództwem sułtana Osmana II. Zamknięte w warownym obozie siły polsko-litewsko- -kozackie, stanęły na drodze armii osmańskiej pod miejscowością Chocim. Oblężenie zakończyło się taktycznym zwycięstwem wojsk Rzeczypospolitej nad Turkami. Bitwa pod Beresteczkiem miała miejsce w dniach czerwca 1651 roku. W tym miasteczku, leżącym na Ukrainie rozegrała się wielka bitwa zakończona zwycięstwem dla wojsk polskich Jana Kazimierza nad oddziałami kozacko-tatarskimi, dowodzonymi przez Bohdana Chmielnickiego i chana Krymu Islama Gireja. Z pola bitwy zmuszone były uciekać oddziały tatarskie. Kozacy natomiast okopali się w taborze i pod wodzą Bohuna, przebili się przez okrążające ich wojska polskie, okupując to ogromnymi startami. Niestety armia polska również poniosła liczne straty i nie była w stanie wykorzystać odpowiednio tego zwycięstwa. Bitwa pod Warką stoczona dnia 07 czerwca 1656 roku podczas potopu szwedzkiego. Wojska polskie kierowane przez Stefana Czarnieckiego odniosły zwycięstwo nad Szwedami dowodzonymi przez margrabiego Badeńskiego. Bitwa pod Wiedniem, która miała miejsce 12 września 1983 roku przyniosła zwycięstwo wojskom sprzymierzonym pod wodzą Jana III Sobieskiego nad Turkami, którzy wówczas oblegali Wiedeń. Turecka armia Kara Mustafy została rozbita, w decydującej bitwie, przez połączone siły polsko-austriackie. Zwycięstwo zapewnił atak polskiej husarii, przeprowadzony ze wzgórza Kahlenberg. W 1702 roku rozegrała się ostatnia bitwa Husarii pod Kliszowem, która zakończyła się klęską Rzeczypospolitej. A w 1776 roku nastąpił ostateczny koniec Husarii. Decyzją sejmu polskiego chorągwie husarskie zostały zamienione na brygady narodowej kawalerii. Husaria podczas prawie 300 letniego istnienia była najlepszą jazdą wszechczasów i naszą dumą narodową. Wychowanie w określonym rycerskim duchu i doskonałe opanowanie rzemiosła wojennego powodowało, że Husarze byli dumni aż do przesady mawiając: Niech by na nas runęło niebo to podtrzymamy je swymi drzewami (kopiami) Opracował WBS Spotkanie Słonecznego Kręgu grudnia 2017 roku odbyło się spotkanie opłat- 15 kowe Klubu Seniora Słoneczny Krąg w restauracji Pod Dębami w Komornikach. Uczestniczyli w nim członkowie i sympatycy Klubu oraz sołtys wsi Tulce Pani Mirosława Rutkowska. Po złożeniu sobie wzajemnie życzeń świątecznych i noworocznych wszyscy zasiedli do poczęstunku, któremu towarzyszyło także wspólne śpiewanie polskich kolęd. Spotkanie było bardzo przyjemne, nie obyło się więc bez specjalnych podziękowań dla Pani Elżbiety Dziurki za przygotowanie wspaniałego przyjęcia. Członkowie Klubu Seniora Słoneczny Krąg w Tulcach 23

24 >>> NASZE SPRAWY styczeń-luty 2018 r. 1 Rok 2017 był czasem wielkich nadziei na wejście w fazę realizacji dużych projektów. Wprawdzie pojawiły się nabory na ważne z punktu widzenia naszej gminy przedsięwzięcia, ale w trakcie roku nie nastąpiły rozstrzygnięcia i duża część zadań trafiła do planu na rok Ze względu na spore opóźnienie zaawansowania realizacji budżetu unijnego na lata znaczna liczba naborów została ogłoszona w krótkim okresie czasu, co spowodowało ogromne spiętrzenie prac po stronie wnioskodawców, jak i instytucji oceniających wnioski. Skutkiem tej sytuacji, dopiero na przełomie roku 2017 i 2018 zaczęły spływać pierwsze odpowiedzi na wnioski, a na największe przedsięwzięcia czekamy nadal. Kumulacja uruchomionych środków powoduje, że szczęśliwcy, którzy już uzyskali dotacje mają problemy z niedoborem wykonawców na przetargach i wysokimi cenami ofert. Nie przypadkiem informację o wykonaniu zadań inwestycyjnych zaplanowanych na 2017 rok rozpocząłem od komentarza odnośnie zaawansowania przedsięwzięć z udziałem środków unijnych, gdyż te zadania stanowią absolutny priorytet na ich realizację (tzw. udział własny) rezerwujemy w pierwszej kolejności potencjał finansowy Gminy (w tym także możliwości kredytowe), by móc pozyskać do budżetu jak największą ilość środków zewnętrznych. Na rok 2017 przyjęliśmy rekordowy do tego czasu budżet inwestycyjny, rzędu 8,6 mln zł, jednak bez podpisanych umów na uzyskanie dofinansowania nie było możliwości uruchomienia największych przedsięwzięć, stąd też wykonanie w sensie finansowym zamknęło się w kwocie 5,6 mln zł, w tym jest kilka przedsięwzięć w trakcie realizacji (głównie na zadania z zakresu infrastruktury wodociągowej i sanitacyjnej realizowane przez Zakład Komunalny). Gdyby w 2017 roku zapadły oczekiwane przez nas decyzje w sprawach wniosków unijnych, budżet na inwestycje uległ by znacznemu zwiększeniu (tylko jeden z rozpatrywanych wniosków opiewa na kwotę rzędu 27 mln zł). Najbardziej spektakularnym przedsięwzięciem na terenie gminy, którego realizacja rozpoczęła się w ubiegłym roku była modernizacja drogi nr 2410P. To wprawdzie inwestycja Powiatu Poznańskiego, jednak zadanie jest szczególnie powiązane z Gminą, przede wszystkim ze względu na równoległą budowę kanalizacji sanitarnej i przebudowę sieci wodociągowej w rejonie inwestycji drogowej w Gowarzewie rolę inwestora pełni tutaj Zakład Komunalny. (fot. 1) Powiat Poznański dopiero wówczas mógł wyrazić Gminie zgodę na budowę kanalizacji sanitarnej i wodociągowej w pasie drogowym gdy sam zakończył procedurę uzyskania pozwolenia na budowę i prawo do dysponowania gruntem na cele budowlane. Budowany odcinek to końcówka sieci, która będzie użyteczna dopiero po wykonaniu połączenia z oczyszczalnią ścieków w Nagradowicach. Dalsze etapy są w przygotowaniu na skanalizowanie Komornik (wraz z zwodociągowaniem) złożony jest wniosek o wsparcie ze strony Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. Wniosek w sprawie modernizacji i rozbudowy oczyszczalni ścieków w Nagradowicach złożony do Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego oczekuje na ocenę. Przygotowana została także dokumentacja wraz z pozwoleniem na budowę kanalizacji sanitarnej w ul. Siekiereckiej. Zakład Komunalny jest w trakcie realizacji rozbudowy stacji wodociągowych w Gowarzewie i w Kleszczewie oraz budowy wodociągu łączącego Komorniki z SW w Krerowie. Efektem prac przy drogach gminnych jest budowa nowych punktów oświetlenia ulicznego. W roku ubiegłym zaświeciły 74 nowe latarnie w miejscowościach: Kleszczewo (48 szt. ulice: Owocowa, Dębowa, Poprzeczna, Topolowa, Morelowa, Brzoskwiniowa, Wiśniowa, Strażacka), Tulce (4 szt., ul.: Radosna), Nagradowice (4), Krerowo (4), Szewce (Tulecka + Orzechowa 8, Toplowa 3), Zimin (7). Przygotowano projekty, rozstrzygnięto przetarg i podpisano umowy na 252 kolejne latarnie. (fot. 2,3) 2 3 GMINNE INWESTYCJE Oświetlenie na ul. Strażackiej w Kleszczewie 4 Utwardzenie nawierzchni drogi do Bylina Wśród prac związanych z utrzymaniem dróg warto wyróżnić utwardzenie tłuczniem 1,5 km drogi gruntowej od węzła Kleszczewo do Bylina. (fot. 4) Rozpoczęła się rozbudowa szkoły w Tulcach. Kolejnych osiem klas i świetlica rozwiążą trudności lokalowe tej placówki. (fot. 5) Wśród nowych pomocy naukowych warto wymienić zakupioną z budżetu gminy pracownię komputerową dla ZS w Tulcach oraz sprzęt multimedialny pozyskany przez Gminę dla zespołów szkół w ramach programu Aktywna tablica (min. 4 tablice aktywne, 2 projektory, monitor, głośniki). Na początku 2017 r. w klasach pojawiło się również 5 tablic multimedialnych zakupionych jeszcze z budżetu 2016r. (po 2 dla zespołów szkół i 1 dla SP w Ziminie). Przy udziale środków Wojewody Wielkopolskiego uzupełniono wyposazenie gabinetów profilaktycznych w szkołach. Zakupiony został grunt pod budowę przedszkola w Kleszczewie. Pozyskano dofinansowanie z programu ministerialnego do budowy boiska lekkoatletycznego w Tulcach. Wykonano renowację części boiska w Tulcach przy ul. Sportowej. (fot. 6) Budowa kanalizacji sanitarnej na ul. Swarzędzkiej w Gowarzewie Lampa hybrydowa na ul. Poznańskiej w Tulcach 24

25 styczeń-luty 2018 r. NASZE SPRAWY <<< I REMONTY W 2017 r. 5 Rozbudowa szkoły w Tulcach (listopad 2017 r.) 6 Renowacja boiska przy ul. Sportowej w Tulcach 7 Dopiero w obecnym roku otrzymaliśmy długo oczekiwaną decyzję odnośnie dofinansowania ze środków ZIT termomodernizacji ZS w Kleszczewie, SP w Ziminie oraz świetlicy w Poklatkach. W ramach tego projektu w 2017 roku, jeszcze przed rozstrzygnięciem sprawy dofinansowania z ZIT, dokonaliśmy wymiany pokrycia dachu (dachówki) na szkole w Kleszczewie. (fot. 7) Z udziałem środków unijnych pozyskanych dzięki współpracy gmin w ramach Stowarzyszenia LGD Trakt Piastów dokończony został remont świetlicy w Śródce (pierwszy etap również z udziałem PROW). (fot. 8) Pozytywne rozstrzygnięcie zapadło w LGD Trakt Piastów także odnośnie budowy siłowni zewnętrznych jednak długi okres oczekiwania na ocenę ze strony instytucji zarządzającej projektem sprawił, że realizacja zadania musiała zostać przeniesiona na rok W celu zapewnienia możliwości starania się o środki na wsparcie realizacji zadań takich jak budowa świetlicy w Nagradowicach, modernizacja świetlicy w Komornikach, czy renowacja parku i stawu w Komornikach, opracowano dla tych 2 miejscowości i uchwalono plan rewitalizacji środki na opracowanie dokumentu pozyskaliśmy z programu unijnego. W ekspresowym terminie udało się dokonać zmiany planu zagospodarowania przestrzennego na potrzebę budowy świetlicy w Nagradowicach. Gmina wystąpiła o nieodpłatne przekazanie przez Skarb Państwa gruntu pod budowę. Nowe pokrycie dachowe uzyskał budynek mieszczący min. świetlicę i strzelnicę w Tulcach Dom nad 9 Stawem, a także budynek zajmowany min. przez Ośrodek Pomocy Społecznej. (fot. 9,10) OPS realizował szereg inicjatyw społecznych, w tym w zakresie poprawy dostępności usług społecznych w ramach środków będących w dyspozycji Metropolii Poznań (Program ZIT). Dzięki środkom pozyskanym z 3 programów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska zrealizowany został drugi etap ścieżki przyrodniczej Skarby lasu", wykonano nasadzenia c.d. na str. 26 >>> 11 Ścieżka przyrodnicza Skarby lasu Nowe pokrycie dachu na szkole w Kleszczewie Nowe pokrycie dachu Domu nad Stawem 8 10 Wyremontowana świetlica w Śródce Nowe pokrycie dachu na budynku OPS 25

26 >>> NASZE SPRAWY styczeń-luty 2018 r. GMINNE INWESTYCJE Nasadzenia drzew na ul. Piaskowej w Kleszczewie 13 Stół do tenisa w Nagradowicach Altana w Tulcach >>> c.d. ze str. 25 drzew na ul. Piaskowej w Kleszczewie, a także wykonano prace pielęgnacyjne w kleszczewskim parku. (fot. 11,12) W 2017 roku dużą aktywność wykazywały sołectwa, które miały do dyspozycji fundusz sołecki w wysokości 252 tys. zł. Ze środków funduszu sołeckiego powstały min.: altany nad stawem w Tulcach oraz przy placu zabaw w Szewcach, stoły do tenisa w Nagradowicach i w Tulcach, zakupiono sprzęt multimedialny dla świetlicy w Gowarzewie, zakupiono także punkt oświetlenia hybrydowego w Kleszczewie, ze środków funduszu skorzystały również Ochotnicze Straże Pożarne. (fot. 13,14,15) Rok 2017 był niezwykle pracowity w zakresie przygotowania dokumentacji projektowych, studiów i opracowań związanych z przygotowaniami do realizacji inwestycji z udziałem środków zewnętrznych. Złożono wnioski na przygotowywane od dłuższego czasu, wielomilionowe zadania dotyczące infrastruktury transportowej, ochrony środowiska, edukacji termomodernizacji, OZE (w tym program dotyczący inwestycji w zakresie ekologicznych źródeł energii dla mieszkańców przygotowany we współpracy z gminą Krzykosy). Był to rok wręcz przełomowy, jeżeli chodzi o komunikację publiczną. Został sfinalizowany i wprowadzony w życie ostatni etap integracji komunikacji gminnej z systemem Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu. Uruchomiono nowe połączenie ze Środą Wlkp. Mieszkańcy gminy zyskali bardzo atrakcyjne możliwości podróżowania komunikacją publiczną. Gmina dopłaca do kosztów objęcia całego obszaru włączonego do komunikacji ZTM strefą biletową B, a miejscowości położone na części obszaru mają komunikację bezpłatną. Pasażerowie zyskali nowe ulgi i przywileje, jednocześnie zachowana została większość korzyści charakterystycznych dotąd dla naszej gminy, w tym bezpłatne przejazdy po terenie dla dzieci szkolnych (gmina wykupuje bilety) oraz bezpłatne przejazdy dla osób od 65 roku życia na liniach gminnych płatnych. Tabor został wzbogacony o kolejny autobus Mercedes Citaro (używany). (fot. 16) Dużą operacją było przekształcenie Zakładu Komunalnego z formuły zakładu budżetowego w spółkę prawa handlowego. Przekształcenie było konieczne ze względu na wymogi porozumienia z ZTM, a także ze względu na zmiany w podatku VAT. Rok 2017 zapisze się także jako okres formułowania Strategii rozwoju gminy Kleszczewo na lata Samorząd naszej gminy udzielił pomocy gminie Brusy poszkodowanej w wyniku nawałnicy, Altana przy placu zabaw w Szewcach Mercedes Citaro 26

27 styczeń-luty 2018 r. NASZE SPRAWY <<< I REMONTY W 2017 r Budowa drogi Kleszczewo Zalasewo Podziękowania od władz gminy Bursy za pomoc przy likwidacji skutków nawałnicy która przetoczyła się przez Polskę z 11 na 12 sierpnia 2017 roku. (fot. 17) Wśród wyróżnień, które uzyskała gmina w 2017 roku warto wymienić tytuł Lider współpracy Edukacyjnej wyróżnienie wydane przez organizatorów programu certyfikacji Samorządowy Lider Edukacji. Dwa medale Inwestor na Medal indywidualnie dla Wójta i Gminy Kleszczewo oraz dla Dyrektora GOKiS Michała Żelazka i GO- KiS. Gmina znalazła się również w gronie wyróżnionych w ran- kingu Gazety Prawnej Perły Samorządu w kategorii Aktywizacja sportowa dzieci i młodzieży. (fot. 18,19,20) 19 Nagroda Inwestor na Medal WSPÓŁPRACA Z POWIATEM POZNAŃSKIM Wspomniana już przebudowa drogi Kleszczewo Zalasewo to najważniejsza dotąd inwestycja drogowa Powiatu Poznańskiego realizowana z udziałem środków unijnych. Pracownicy naszej Gminy (Urzędu Gminy i Zakładu Komunalnego) brali aktywny udział w pracach związanych z przygotowaniem dokumentacji warto dodać, że w większości sugestie Gminy zostały przyjęte do realizacji. (fot. 21) W partnerstwie z Powiatem przystąpiliśmy także do programu Statuetka budowy Samorządowy ścieżek rowerowych Lider Edukacji 2017 Gmina sfinansowała przygo- towanie programu funkcjonalno-użytkowego budowy ścieżki o długości ok. 6 km z Gowarzewa do Poznania wniosek o dofinansowanie jest na pierwszym miejscu listy rankingowej Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych i ma szansę uzyskać dofinansowanie unijne. Ze względu na zmiany związane z rozwiązaniami dotyczącymi przebiegu ścieżki rowerowej kolejny już raz wydłużył się termin opracowania projektu ronda w Tulcach przy skrzyżowaniu ulic Poznańskiej, Średzkiej i Pocztowej. Gotowa jest dokumentacja na przebudowę ulicy Siekiereckiej, jednak ze względu na budowę ul. Swarzędzkiej Powiat odłożył w to zadanie w czasie, środki przeznaczone na ten cel przez Gminę nie zostały wykorzystane. PUBLICZNE PRZEDSZKOLE I ŻŁOBEK W GOWARZEWIE W Gowarzewie rozpoczął działalność pierwszy w gminie żłobek i kolejne przedszkole. Przedszkole jest placówką publiczną, a więc koszty jego działalności w 100% pokrywa Gmina, natomiast w przypadku żłobka Gmina dopłaca do każdego dziecka korzystającego z opieki. (fot. 22) 18 Statuetka Samorządowego Lidera Edukacji Publiczne przedszkole i żlobek w Gowarzewie Wyróżnienie Perły Samorządu 2017 Bogdan Kemnitz Wójt Gminy 27

28 >>> ZE SZKOLNEGO PODWÓRKA styczeń-luty 2018 r. WIADOMOŚCI Z PRZEDSZKOLA WESOŁE SKRZATY Święto Misia Święto Misia w Przedszkolu Wesołe Skrzaty Pluszowy miś doskonale wszystkim znany, obecny w okresie dzieciństwa każdego z nas, niezastąpiony. Daje on poczucie bezpieczeństwa i uspokaja, jest lekarstwem na smutki, pozwala przezwyciężyć lęki. Ukochany miś jest nie tylko najwierniejszym przyjacielem, ale także potrafi dziecko wiele nauczyć. Dnia 25 listopada obchodził swoje święto. Z tej okazji dzieci z przedszkola Wesołe Skrzaty wykonały dla swoich milusińskich piękne prace plastyczne, śpiewały piosenki, wygłaszały wiersze oraz bawiły się ze swoimi misiami przyniesionymi z domu. Przedstawienie Teatru Maska Chcąc uczcić Światowy Dzień Pluszowego Misia r. w bibliotece Zespołu Szkół w Kleszczewie odbyło się przedstawienie Na końcu świata Przygody Misia i Kacpra pirata. Aktorzy z Teatru Edukacji i Profilaktyki Maska, którzy przybyli do nas z Krakowa, chcieli ukazać dzieciom jak wielkie znaczenie ma moc prawdziwej i szczerej przyjaźni. Celem spektaklu było rozwinięcie wyobraźni i wrażliwości, jak również kształtowanie postawy szacunku wobec drugiego człowieka. Przygody sympatycznego pirata o imieniu Kacper i jego przyjaciela pluszowego misia o imieniu Pluszobrody były pretekstem do zwrócenia uwagi, że przyjaźń to nie tylko miłe słowa, ale przede wszystkim wielkie poświęcenie. Przedszkolaki ze wszystkich grup: Misiaczki, Krasnoludki, Leśne Ludki, Smerfy, Elfy i Gumisie żywiołowo reagowały na to co podczas przedstawienia działo się na scenie. Dzieci bardzo chętnie wchodziły w interakcje z aktorami, ochoczo odpowiadały oraz przeżywały razem z bajkowym misiem jego przygody. W przedszkolu zabawa! Andrzejek to czas niech magia i wróżba króluje wśród nas! Jak co roku w listopadzie obchodzimy w naszym przedszkolu Andrzejki, które słyną z przeróżnych wróżb. Dla jednych są nadzieją, dla innych okazją do świetnej zabawy. Tak też było i tym razem w naszych grupach przedszkolnych, bowiem 30 listopada dzieci z Przedszkola Wesołe Skrzaty mogły poszerzyć swoją wiedzę na temat zwyczajów an- drzejkowych, jak również, choć na chwilę przenieść się w świat magii, zaglądając min. w czarodziejską kulę. W tym dniu dzieci z niektórych grup (min. Elfy i Leśne Ludki), zaprezentowały się w przebraniach specjalnie na tę okazję. Nie zabrakło strojów wróżek, czarownic, zwierząt i innych postaci z bajek. Impreza andrzejkowa przebiegała w radosnej atmosferze, gdzie oprócz dobrej zabawy przy muzyce z pomocą pań dzieci wróżyły sobie ustawiając buciki, rzucając monetą do wody, przekłuwając szpilką na oślep papierowe serca, losując różne symbole pod kubeczkami. Największą i najbardziej wyczekiwaną atrakcją było oczywiście tradycyjne lanie wosku przez dziurkę od klucza. Przedszkolaki wykazywały ogromną satysfakcję podczas odczytu danej wróżby, a radości nie było końca. O koncercie słów kilka 29 listopada odbył się kolejny z cyklu koncertów KOMPOZY- TORZY POD LUPĄ czyli Pan Lupa i przyjaciele z wizytą u kompozytorów europejskich Baletowe Baśnie Czajkowskiego i Strawińskiego. Podczas tego spotkania dzieci poznały balet w różnych ujęciach klasycznym i współczesnym, a także jego największych twórców. Przedszkolaki z zainteresowaniem obejrzały i wysłuchały, min.: Jezioro łabędzie, Dziadek do orzechów, Ognisty ptak, Słowik, Święto wiosny Taniec kwiatów. Dzieci nauczyły się podstawowych pozycji baletowych, mogły z bliska zobaczyć, jak wyglą- Przedstawienie Teatru Maska Andrzejki 28

29 styczeń-luty 2018 r. ZE SZKOLNEGO PODWÓRKA <<< WIADOMOŚCI Z PRZEDSZKOLA WESOŁE SKRZATY Koncert Kompozytorzy pod lupą Kominiarze są wśród nas da strój baletnicy oraz nauczyły się kilku fachowych określeń z terminologii baletowej. Spotkanie z górnikiem Cykl spotkań Ludzie z pasją spotkanie z górnikiem Wesołe Skrzaty, za czarny węgiel i za sól białą, dziękują Górnikom wytrwałym! W tak dostojny sposób przedszkolaki z Kleszczewa powitały 1 grudnia pana Z.Wiesiołka, który przybliżył dzieciom na czym polega praca górnika. Dzieci z zaciekawieniem słuchały ciekawostek dotyczących tego zawodu oraz faktów na temat ciężkiej pracy górnika. Przedszkolaki mogły z bliska obejrzeć jak wygląda strój galowy górnika, zobaczyć odznaczenia, jak również narzędzia, których używali dawniej i używają do dnia dzisiejszego górnicy. W podziękowaniu za przybycie oraz tak interesującą opowieść wręczyliśmy naszemu gościowi drobny upominek, w postaci ramki ze zdjęciami wszystkich grup przedszkolnych oraz z dedykacją. Na koniec mała niespodzianka, wszyscy uczestnicy mogli skosztować tradycyjnych śląskich cukierków Kopalnioków. Jeszcze raz bardzo dziękujemy! Kominiarze są wśród nas Kolejne spotkanie z cyklu Ludzie z pasją odbyło się r. Tym razem Przedszkole Wesołe Skrzaty gościło mistrzów kominiarstwa panią Joannę Konieczną i pana Zachariasza Walczaka. Podczas tej wizyty dzieci wysłuchały historii kominiarskiego fachu oraz legendy o Szczęśliwym guziku. Mogły z bliska przyjrzeć się narzędziom pracy kominiarza tj. miotły, liny, kule, grace, wielkie worki, przepychacze oraz poznać nowoczesne urządzenia min. kamerę kominową, anemometr, czyli narzędzie służące do sprawdzania i obliczania ciągu kominowego, stosowane w kontroli wentylacji. Kominiarze opowiedzieli dzieciom o trudnej i niebezpiecznej pracy, wytłumaczyli po co czyści się kominy i dlaczego nie powinno się palić w piecu śmieci. Zwrócili szczególną uwagę na przeprowadzenie obowiązkowego i regularnego przeglądu przewodów kominowych i wentylacyjnych, aby bezpiecznie czuć się w domu, pracy, czy w przedszkolu. Była to dla nas lekcja prozdrowotna i ekologiczna. Na koniec przedszkolaki mogły przymierzyć cylinder i chwycić guzik na szczęście. Naszym gościom raz jeszcze dziękujemy i dedykujemy ten oto wiersz: KAŻDY JEST POTRZEBNY Pan Kominiarz mistrz w swym fachu, cały dzień chodzi po dachu. Gdy już znajdzie się na szczycie, to naraża swoje życie. Czy to lato, czy to zima Od komina do komina krąży miotła i drabina. Wspina się, nieomal lata niby jakiś akrobata. Czyści przewód kominowy, by mógł dymić wciąż jak nowy. By uniknąć zaczadzenia kontroluje urządzenia: rury, piece i kominy, z których dym ucieka siny. Ten rzemieślnik wszystkim znany, w czarny mundur jest ubrany. Ręce jego są strudzone, czarną sadzą usmolone. Lecz on się nie żali wcale i pracuje wciąż wytrwale. Dźwiga ciężar na ramieniu: szczotki, liny, kule, grace, wielkie worki, przepychacze. Nie strasz dzieci kominiarzem, lecz mu serce przekaż w darze. Spójrz jak w pocie wciąż się trudzi, bo oddaje się dla ludzi. O ich bezpieczeństwo dba, iskrę ciepła w sobie ma. A my WESOŁE SKRZATY z Przedszkola w Kleszczewie łapiemy się za guzik, wierząc w szczęście i serce, które macie dla ludzi. Naszym MISTRZOM KOMINIARSKIM podziękować chcemy, za trud, pracę oraz serce wiersz ten dedykujemy. Mikołaju to już czas! Grudniowy miesiąc, to czas niezwykły, czas oczekiwania, dzielenia i radości. 4 grudnia wielką radość przeżywały przedszkolaki z grupy Smerfy i Krasnoludki, bowiem tego dnia, Mikołaj przybył wcześniej i podarował dzieciom prezent w postaci wycieczki na plac zabaw Aktiv w Poznaniu. Celem naszej wyprawy była integracja dzieci oraz wspólne za- 29

30 >>> ZE SZKOLNEGO PODWÓRKA styczeń-luty 2018 r. WIADOMOŚCI Z PRZEDSZKOLA WESOŁE SKRZATY bawy ruchowe. Podczas pobytu dzieci bawiły się na wielkiej dmuchanej zjeżdżalni, nurkowały w basenie z piłeczkami, skakały na trampolinie, zjeżdżały na linie, wspinały się krętymi schodkami na pokład statku. Pod koniec wszyscy uczestnicy udali się do salek: pirackiej i kapitańskiej, aby skosztować małe co nieco w postaci ciasteczka oraz zaspokoić pragnienie kubeczkiem soku. Mikołaj nie zapomniał także o najmłodszych dzieciach z grupy Misiaczków oraz o dzieciach z grupy Leśne Ludki i Elfy. 4 grudnia maluchy wraz z wychowawczyniami bawiły się na placu zabaw Fabryka Śmiechu Michałek w Poznaniu, natomiast 8 grudnia na tym samym placu Elfy i Leśne Ludki miały okazję zwiększyć swoją sprawność fizyczną, a także pokonywać swoje słabości i lęki. 13 grudnia dzieci z grupy Gumisie odwiedziły fabrykę bombek oraz plac zabaw Fantazja w Gnieźnie. Podczas wycieczki Gwiazdką w okna świeci, Czy są grzeczne dzieci..? W niektórych grupach ubierane były choinki, powstawały też prace plastyczne. Dzieci otrzymały prezenty, które oczywiście Mikołaj zostawił w wyczyszczonych butach. Tego dnia wszystkie dzieci złożyły obietnice, że w kolejnym roku będą posłuszne i grzeczne. Prezenty mikołajkowe Świąteczne warsztaty Malowanie bombek dowanie i zabawy przy choince, ozdabianie drzewka świątecznego oraz wykonywanie dekoracji i ozdób choinkowych. Tradycyjnie dzielono się opłatkiem i składano sobie życzenia. Na koniec dzieci wspólnie z rodzicami i wychowawczyniami zasiadły do stołów, by skosztować potraw i słodkości przygotowanych przez rodziców. Wszystkie dzieci zostały obdarowane prezentami, które otrzymały od Gwiazdora, bądź znalazły pod choinką. 15 grudnia dzieci z grupy Leśne Ludki wraz z rodzicami mogły spróbować swych sił w pieczeniu i dekorowaniu pierników. W całym przedszkolu unosił się cudowny zapach a spotkaniu towarzyszyła całkiem domowa atmosfera. Dziękujemy wszystkim rodzicom za udział, zaangażowanie i życzymy raz jeszcze zdrowia, pomyślności i Szczęśliwego Nowego Roku. Ewa Pucek 30 dzieci obserwowały jak powstają bombki, mogły dokładnie przyjrzeć się całemu procesowi produkcyjnemu oraz same wzięły udział w dekorowaniu własnych bombek. Oprócz harców na placach zabaw dzieci z przedszkola Wesołe Skrzaty uczciły Mikołajki w swoich grupach w dniu 6 grudnia. Przedszkolaki witały Mikołaja recytując wiersze i śpiewając piosenki: Dziadzio Mikołaj lasem wędruje, W okna zagląda i nasłuchuje. Przedszkolaki malują bombki 12 grudnia brokat mienił się w kleszczewskiej bibliotece, a wszystko to za sprawą odbywających się warsztatów ręcznego malowania bombek choinkowych. W warsztatach uczestniczyły przedszkolaki z przedszkola Wesołe Skrzaty. Uczestnicy spotkania własnoręcznie malowali świąteczne bombki, na których pojawiły się gwiazdki, śnieżynki, bałwanki, choinki i wiele innych malowideł. Warsztaty przeprowadziła pani Alina Stachowska, która nadawała blasku szklanym kulom poprzez obsypywanie bombek brokatem. Oprócz malowania bombek można było zakupić, przygotowane wcześniej w pracowni, bombki z imienną dedykacją. Wigilie grupowe warsztatowe i rodzinne spotkania integracyjne w Przedszkolu Wesołe Skrzaty W grudniu odbyły się Wigilie we wszystkich grupach przedszkolnych. Miały one charakter warsztatowo integracyjny. Spotkaniom tym towarzyszyło kolę- Wigilijne spotkanie integracyjne

31 styczeń-luty 2018 r. ZE SZKOLNEGO PODWÓRKA <<< Z ZESPOŁU SZKÓŁ W KLESZCZEWIE Jasełka i konkurs kolęd w Zespole Szkół w Kleszczewie Stało się już tradycją, że w ostatni dzień przed przerwą świąteczną, w kleszczewskiej szkole mają miejsce spotkania wigilijne w klasach oraz szkolne jasełka. W tym roku szkolnym taki wyjątkowy dzień przypadał w piątek 22 grudnia 2017 roku. Tym razem w czasie jasełek wystawionych przez uczniów klasy 7b, społeczność szkoły miała okazję wejść w świat wewnętrznych przeżyć św. Józefa, Maryi, św. Elżbiety oraz Anny, by w ten sposób odkryć sens Bożego Narodzenia. Całość przedstawienia wzbogacona była niecodziennymi kolędami wykonanymi przez uczniów z klasy 5b, 6a, 6b i 7b pod czujnym okiem p. Bartosza Piłata. Po krótkiej przerwie uczniowie szkoły podstawowej i gimnazjum spotkali się, by ponownie wspólnie świętować Boże Narodzenie, w czasie szkolnego konkursu kolęd. Zadaniem konkursowym każdej klasy było wykonanie jednej wcześniej wylosowanej kolędy, pastorałki, lub piosenki świątecznej. Stąd podczas konkursu można było posłuchać wielu ciekawych wykonań znanych, mniej znanych polskich, angielskich i niemieckich bożonarodzeniowych utworów, często śpiewanych przy akompaniamencie różnych instrumentów muzycznych. Te zmagania muzyczne klas oceniało Jury w składzie: Pani Dyrektor Marzena Socha, p. Krzysztof Porębiak i p. Justyna Dziel. Decyzją Jury wszystkie klasy zasłużyły i otrzymały pierwsze miejsca za ciekawe wykonanie swoich utworów. Dodatkowo w czasie konkursu Julia Labijak, Zuzanna Jachnik, Julia Kniat, Antoni Chąpiński i Kacper Budziński zaśpiewali kolędę Cicha noc w polskiej, niemieckiej i angielskiej aranżacji. Dominik Rydian ŚLADEM TRZECH KRÓLI FLAŻOLETOWE KOLĘDOWANIE 13 stycznia br. grupa dzieci z klas 1b, 2a i 4a ZS w Kleszczewie udała się do Katedry Poznańskiej, aby wspólnie z 1700 innymi dziećmi uczestniczyć w XXII spotkaniu zespołów flażoletowych Śladem Trzech Króli. Każdy z uczestników otrzymał śpiewnik z kolędami i chwytami na flażolet a także królewską koronę. Po wspólnym koncertowaniu udaliśmy się tradycyjne do Ojców Franciszkanów, aby obejrzeć największą w Europie ruchomą szopkę Bożonarodzeniową. Bardzo serdecznie dziękujemy Panu Wójtowi za sfinansowanie naszej wycieczki. Już teraz przygotowujemy się na 7 kwietnia, aby wraz z innymi zespołami uczcić w Katedrze Poznańskiej 1050 rocznicę przybycia biskupa Jordana na ziemie polskie. KONKURS PLASTYCZNY W KLASACH I III W tegorocznym konkursie plastycznym Stała pod śniegiem panna zielona wzięło udział 54 uczniów. Oceny prac konkursowych dokonało Jury w składzie: Maria Gajewska, Lucyna Adamek Egiert oraz Justyna Dziel. Podczas oceniania prac komisja brała pod uwagę: oryginalność, jakość, wyjątkowość, estetykę oraz samodzielność wykonania pracy. Po obejrzeniu prac Jury postanowiło przyznać nagrody i wyróżnienia dla poszczególnych kategorii wiekowych: W KATEGORII KLAS I: I miejsce Szymon Koszarek II miejsce Blanka Socha III miejsce Marcin Nowicki Wyróżnienia: Maria Graczyk Barbara Jóźwiak, Magdalena Płóciennik Dominika Pejka W KATEGORII KLAS II: I miejsce Hanna Paszczak II miejsce Cypriann Wiśniewski III miejsce Zofia Ciecierska Wyróżnienia: Amanda Malarowska Anna Jakubowska Bartosz Grzegorzewski Wyróżnienie specjalne: Kinga Skrzypczak W KATEGORII KLAS III: I miejsce Marta Siwek II miejsce Łucja Olszewska III miejsce Alicja Serba Wyróżnienia: Weronika Cicha Maksymilian Ochowiak Anntonina Ziółkowska Natalia Dembska Wyróżnienie specjalne: Mateusz Wartecki Dzieci nagrodzone i wyróżnione otrzymały dyplomy i nagrody rzeczowe, a pozostali uczestnicy konkursu dyplomy i słodki upominek. Nagrodzone i wyróżnione choinki wzieły udział w licytacji podczas 26 finału wielkiej orkiestry świątecznej pomocy. Karolina Staszyńska Elżbieta Zimniak 31

32 >>> ZE SZKOLNEGO PODWÓRKA styczeń-luty 2018 r. 32

33 styczeń-luty 2018 r. ZE SZKOLNEGO PODWÓRKA <<< Kolęda płynie z wysokości kolędy i pastorałki zabrzmiały szkole w Ziminie z rodziców. Warto podkreślić, iż wszystkie klasy świetnie się przygotowały i miło było wysłuchać efektów na scenie. Niesamowicie było spotkać się w tak licznym gronie i wspólnie śpiewając, przygotowywać się do Świąt Bożego Narodzenia. Dziękujemy wszystkim za przybycie i mamy nadzieję, że za rok będzie nas jeszcze więcej! Mariusz Borkowski grudnia 2017 roku w naszej szkole odbyło się 15 wspólne kolędowanie. Uczniowie naszej szkoły, grono pedagogiczne, a także rodzice wspólnie spędzili to grudniowe popołudnie śpiewając polskie oraz zagranicz- ne kolędy i pastorałki. Przy okazji tego wydarzenia odbył się konkurs na najładniejsze wykonanie piosenki świątecznej pt. Kolęda płynie z wysokości, który zwyciężyła klasa IV otrzymując najwięcej głosów od jury złożonego Jasełka w szkole w Ziminie piątek, 22. grudnia 2017 odbyły się w naszej szkole Ja- W sełka przygotowane przez klasę IV. Uczniowie bardzo starannie przy- gotowali się do swoich ról, a następnie świetnie je odegrali. Poza tym klasa VII przygotowała kolędę oraz krótki pokaz taneczny. Po zakończeniu Jasełek Mikołaj, w imieniu Rady Rodziców, wręczył prezenty wszystkim uczniom naszej Szkoły. Serdecznie dziękujemy wszystkim za przybycie oraz P. Halinie Depta za przygotowanie uczniów do Jasełek. Mariusz Borkowski Dzień Babci i Dziadka w szkole w Ziminie Babcia i dziadek to jedne z najważniejszych osób w życiu każdego dziecka. Nikt nie potrafi upiec takiego ciasta jak babcia i nikt nie umie zrobić takiego karmnika dla ptaków jak dziadek. Przedszkolaki oraz uczniowie Szkoły Podstawowej w Ziminie pamiętali o swoich babciach i dziadkach, dlatego 19 stycznia przygotowali dla nich w szkole uroczystość z okazji Dnia Babci i Dnia Dziadka, aby w szczególny sposób okazać swoim bliskim szacunek oraz podziękować za cierpliwość, miłość i zrozumienie. Zapraszanie babć i dziadków na uroczystość z okazji ich świę- c.d. na str. 34 >>> 33

34 >>> ZE SZKOLNEGO PODWÓRKA styczeń-luty 2018 r. >>> c.d. ze str. 33 ta jest tradycją na stałe wpisaną w repertuar imprez szkolnych. Na wstępie Pan Dyrektor Przemysław Hęćka przywitał wszystkich gości ciepłymi słowami i złożył serdeczne życzenia. Następnie przedszkolaki i uczniowie wszystkich klas zaprezentowali swój program artystyczny. W trakcie uroczystości Babcie i Dziadkowie mogli podziwiać swoje pociechy w różnych formach artystycznych. Klasa IV i VII wystąpiła w przedstawieniu jasełkowym. Pozostałe dzieci z przejęciem i ogromnym zaangażowaniem odtwarzały swoje role, recytowały wiersze, tańczyły i śpiewały piosenki. Na twarzach gości można było zaobserwować uśmiech, radość, łzy szczęścia i wzruszenia. Wielką przyjemność sprawiły Babciom i Dziadkom drobne, własnoręcznie wykonane, upominki, wręczone przez wnuków. Wspólny poczęstunek był okazją do rozmów, dzielenia się wrażeniami, a przede wszystkim umocnienia więzi rodzinnych i bliższego poznania się. Serdeczne podziękowania należą się rodzicom, którzy zaangażowali się w organizację tej uroczystości, wszystkim dzieciom, dyrekcji szkoły, nauczycielom oraz obsłudze. Na koniec wyrażamy słowa podziękowania wspaniałym gościom Babciom i Dziadkom, którzy zaszczycili nas swoją obecnością. Jeszcze raz składamy najserdeczniejsze życzenia zdrowia i wszelkiej pomyślności w życiu. Do zobaczenia za rok!!! Katarzyna Piechowiak NOWINKI Z BALBINKI Z GOWARZEWA Pierwsze półrocze w Niepublicznym Przedszkolu Balbinka w Gowarzewie obfitowało w niezapomniane wydarzenia. Zanim na dobrze zadomowiliśmy się w odświeżonych salach, już przyjechał teatr Teatryle z niesfornymi Szałaputkami. Właściwym początkiem, jak co roku, było spotkanie i integracyjne. Tym razem w Mościenicy wspólnie obchodziliśmy Święto Pieczonego Ziemniaka. Rodzinne zabawy, gry, konkursy właściwie scaliły całą społeczność dzieci, rodziców, rodzeństwo i kadrę przedszkola. Potem łatwiej pracować i bawić się. *** Co miesiąc gościliśmy aktorów teatrów Teatryle, Krokodyl i Latarenka i artystów zespołu Kulturka, których magiczna muzyka pomaga łagodzić obyczaje. Wyjeżdżaliśmy na wycieczki. W Paczkowie na Poczcie uczciliśmy Dzień Poczty i Znaczka wysyłając list do rodziców. W księgarni Z Bajki w Poznaniu spotkaliśmy się z Panem Kuleczką. W Castoramie w Swarzędzu na warsztatach wyczarowaliśmy kuferek na skarby. W Misiowej Fabryce w Poznaniu zrobiliśmy pluszowe misiaczki. Chętnie pracujemy na cyklicznych warsztatach florystyczne uczą, jak ozdobić wnętrza i podkreślić charakter świąt, eksperymentalne przygotowują młodych wynalazców do bezpiecznych doświadczeń, twórcze pomagają rozwijać wyobraźnię i wspierają wiarę w możliwość samodzielnego wykonania pracy np. anioła na Dzień Anioła, ozdób choinkowych, okolicznościowych zaproszeń. Warsztaty sensoplastyczne swobodnie pozwalają poznawać, rozumieć i kształtować otoczenie wszystkimi zmysłami. Wiadomo, że potem trzeba się szorować i przebierać, ale warto, dla przebytych doznań. *** Zapraszamy ciekawych ludzi na spotkania. Inspekcja Transportu Drogowego ze Smokiem Antywypadkowym sprawdziła naszą wiedzę o poruszaniu się na drogach a brygadier ze Studia Historycznego Huzar przedstawił sprzęt i sposoby pozwalające przetrwać kilka dni na odludziu. Cotygodniowe zajęcia: proste plecy, Aktywny Przedszkolak, rytmika i zajęcia sensoryczne według Weroniki Sherborne, pomagają poznać doznania i możliwości fizyczne swojego ciała i zachować właściwą sylwetkę. Logopedia i język angielski kształ- cą i doskonalą porozumiewanie się z innymi. Chętni co tydzień przygotowują smakołyki na zajęciach Kuchcikowo. *** Plastycy doskonalą się artystycznie na warsztatach, ruchowcy ćwiczą karate albo tańczą Zumbę. Jeszcze pachnie naszymi piernikami, jeszcze nie opadło igliwie z choinki, jeszcze błyszczą łzy wzruszenia okazji Dnia Babci i Dziadka a już zaczyna się drugie półrocze. Rozpoczniemy je dużym balem Karnawałowym i planami na przyszły semestr. Zapraszamy na Drzwi Otwarte w sobotę 3lutego i 3 marca. Gęsie Pióro 34

35 styczeń-luty 2018 r. ZE SZKOLNEGO PODWÓRKA <<< WIADOMOŚCI Z PRZEDSZKOLA LEŚNY ZAKĄTEK ców. Głównym celem tej uroczystości było wprowadzenie uczestników w radosną atmosferę Świąt Bożego Narodzenia, kształcenie umiejętności wyrażania uczuć, wzmacnianie więzi emocjonalnej z rodziną, rozwijanie indywidualnych predyspozycji i uzdolnień aktorskich dzieci oraz nabywanie odwagi i śmiałości podczas występów przed publicznością. Występ był wyjątkowy. Mali aktorzy, we wspaniałych strojach prezentowali się doskonale. Dzieci przebrane w kostiumy postaci z Jasełek recytowały teksty i doskonale odtwarzały swoje role. Byli tam Maria z Józefem, aniołki, pasterze i królowie. Wszyscy pięknie śpiewali kolędy, wykonywali układy taneczno-ruchowe i wspaniale wyrecytowały przygotowane kwestie. Na koniec dzieci złożyły życzenia Bożonarodzeniowe oraz wręczyły upominki. Z okazji Dnia Babci i Dziadka, 12 stycznia grupa Jagódek przedstawiła program artystyczny dla swoich dziadków. Podobnie 19 stycznia także grupa Krasnoludków (3-latki) i Kubusiów (4-latki) zaprezentowały programy artystyczne dla dziadków. Dzień Babci i Dziadka w naszym przedszkolu na stałe wpisany jest w kalendarz imprez przedszkolnych i obchodzony jak co roku bardzo hucznie. Mimo, że za oknem zima i mróz, jest to najcieplejszy dzień w roku, który sprawia wszystkim ogromną radość oraz wywołuje uśmiechy na twarzach. Powoduje, że małe serduszka dzieci biją szybciej, a Babcia i Dziadek ze wzruszeniem słuchają czułych słów, kierowanych pod ich adresem. W każdej grupie wiekowej przedszkolaki przygotowały programy artystyczne. W większości były to wiersze, piosenki, inscenizacje związane tematycznie z tymże świętem oraz tańce. W ten sposób dzieci mogły wyrazić kochanym Babciom i Dziadkom, swoje uczucia za trud włożony w ich wychowanie. Dumni dziadkowie ze wzruszeniem podziwiali występy swoich milusińskich, Jasełka w grupie 6-latków Wigilia u Jagódek przedszkolu wciąż coś się W dzieje. Odwiedzają nas teatrzyki, musicale, przedstawiciele zawodów. Tym razem to nasi podopieczni występowali w roli aktorów. Wszyscy dobrze wiemy jakie zdolne dzieci mamy, ale ostatnio przeszły same siebie. Grupa 6-latków Jagódki przedstawiła Jasełka. Każdy pięknie przebrany, nauczony swych kwestii dumnie prezentował swoją postać. W holu szkoły, 15 grudnia 2017 r. przedszkolaki przedstawiły Jasełka dla swoich rodzi- Babcie i dziadkowie w dniu ich święta a przedszkolaki pełniły rolę gospodarzy. Po występach dziadkowie otrzymali prezenty oraz słodki poczęstunek. Wszystkim przedszkolakom należą się ogromne pochwały za zaangażowanie, nauczone perfekcyjnie wierszyki, kolędy i pastorałki, dzięki którym stworzyły wspaniałą, świąteczną atmosferę i podbiły serca dziadków. Przed nami jeszcze kilka występów i innych atrakcji, więc czekajcie na kolejne relacje. Aleksandra Łabęcka Dzień Babci i Dziadka u Kubusiów Dzień Babci i Dziadka u Krasnoludków 35

36 >>> NASZE SPRAWY / REKLAMA styczeń-luty 2018 r. Karnawałowy Pokaz Tańca polka czy rock'n roll. Cały pokaz rozpoczął się eleganckim i dostojnym polonezem. W pokazie wzięły udział dzieci o różnym poziomie zaawansowania: zarówno dzieci z kl.i, które pierwszy rok uczęszczają na zajęcia taneczne, 36 niedzielę 4 lutego, w Hali W Widowiskowo-Sportowej w Kleszczewie odbył się Karnawałowy Pokaz Tańca organizowany przez Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Kleszczewie oraz Studio Tańca Tango Anna Tatała. W pokazie wzięły udział dzieci uczęszczające na zajęcia taneczne w Kleszczewie i Kostrzynie. Gościnnie wystąpiły także dzieci ze Swarzędza i Poznania. Licznie zgromadzona publiczność miała przyjemność obejrzeć zarówno tańce latynoamerykańskie (cza cza, samba, rumab, jive), standardowe (walc angielski, walc wiedeński, tango) jak i tańce nowoczesne (hip hop, disco). Najmłodsi zaprezentowali też tańce typowo dziecięce jak poprzez dzieci z kl.ii i III. Każda z grup miała inny, coraz bardziej zaawansowany repertuar taneczny. Pokaz uświetnił występy grup hiphopowych z Kleszczewa i Kostrzyna oraz młodzież z Klubu Tańca Towarzyskiego z SP 5 w Swarzędzu. Na zakończenie pokazu wszyscy uczestnicy otrzymali upominki i słodycze. Kolejny pokaz odbędzie się w czerwcu. Serdecznie zapraszamy. A. Tatała Wydawca: Redaktor naczelny: Urząd Gminy Kleszczewo Michał Żelazek Adres redakcji: tel Urząd Gminy Kleszczewo tel. kom ul. Poznańska 4, Kleszczewo Skład komputerowy: tel Mariusz Mamet Mac Map fax Druk: CHROMA Żary urzad@kleszczewo.pl, gokis@kleszczewo.pl Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów i opracowania materiałów. Za treść reklam i ogłoszeń Redakcja nie odpowiada. Gazetę oddano do druku 9 lutego 2018 r., a materiały do kolejnego numeru prosimy nadsyłać do redakcji najpóźniej 10 marca 2018 r.

37 styczeń-luty 2018 r. SPORT <<< Młodzi tenisiści stołowi na turniejach IV Turniej Szukamy Młodych Talentów 18 stycznia ekipa najmłodszych adeptów tenisa stołowego naszej sekcji udała się na IV Turniej Szukamy Młodych Talentów do Gniezna. Zawodnicy zaliczyli kolejny raz udany występ zajmując w punktacji drużynowej 2 m-ce. Na wynik ten złożyły się następujące wyniki indywidualne. II Grand Prix Wielkopolski żaków Przed świętami w Poznaniu rozegrano II Grand Prix Wielkopolski żaków będących eliminacją przed ogólnopolskim turniejem, który odbędzie się w Łaziskach Górnych. W turnieju tym Lena Kasprzak zajęła 2 m-ce wywalczając awans do wyżej wymienionego turnieju, miejsce 13 zajęła najmłodsza zawodniczka Matylda Gomulak Matylda, a 15 Kalina But. Wśród chłopców Adam Wojciak był 7, Marek Sibila był 19. III Grand Prix Wielkopolski w kategorii junior oraz skrzat W nowym roku także w Poznaniu w dniu roku odbyło się III Grand Prix Wielkopolski w kategorii junior oraz skrzat. W kategorii junior wśród dziewcząt najlepiej z naszych zawodniczek zaprezentowała się Julianna Danielewicz zajmując 13 m-ce, a Lena Kasprzak Lena 15. Wśród chłopców Maciej Kozłowski zajął 17 m-ce, Jakub Lamperski był 21, a Bartek Komosiński zajął 29 m-ce. O wiele lepiej spisaliśmy się w kategorii skrzat chłopców, gdzie Jan Danielewicz zajął 5 m-ce, a Hubert Bełdowski był 7. Wprost rewelacyjnie spisała się Matylda Gomulak zajmując zdecydowanie 1 m-ce, wygrywając 6 pojedynków w kategorii dziewcząt. W kategorii klas 1 3 wśród dziewcząt zwyciężyła Matylda Gomulak, a 8 m-ce zajęła Patrycja Biedna. Wśród chłopców w tej samej kategorii Jan Danielewicz zajął 2 m-ce; Marek Sibila był 3, a Hubert Bełdowski zajął 8 m-ce. W roczniku 2006 i 2007 wśród dziewcząt Lena Kasprzak Lena była 2, Zuzanna Wawrzyniak 3, Zuzia Surdyk 4, a Zuzia Nowak zajęła 5 m-c. *** Obecnie zawodnicy przygotowują się do III turnieju Grand Prix Wielkopolski młodzików i kadetów, które odbędą się w Poznaniu i Pleszewie. Sekcja organizuje w pierwszym tygodniu ferii zajęcia sportowe z tenisem w hali sportowej GOKiS w Tulcach w godzinach 10:00 15:00. Uczestnictwo w zajęciach jest bezpłatne, pobierana jest tylko opłata za posiłek serwowany w połowie zajęć. Drużyny seniorów występujące w III i IV lidze obecnie przygotowują się do rundy rewanżowej, która rusza w miesiącu lutym. L. Hyzyk 37

38 >>> SPORT styczeń-luty 2018 r. Finały wojewódzkie badmintonistek z ZS Kleszczewo Tegoroczne rozgrywki w drużynowym badmintonie zostały podzielone na dwie kategorie wiekowe. Zarówno w Igrzyskach Dzieci (rok ur i młodsi) oraz w Igrzyskach Młodzieży (rok ur ), w wielkich finałach Wojwódzkich swoje umiejętności zaprezentowały drużyny dziewcząt z Zespołu Szkół w Kleszczewie. Pierwsze do rywalizacji przystąpiły młodsze zawodniczki.zawody odbyły się 19 grudnia 2017r. w nowo oddanej Hali Widowiskowo-sportowej w Kamionkach *** Po opadnięciu emocji związanych z występem młodszych zawodniczek r. przyszedł czas na turniej finałowy Igrzysk Młodzieży. Dzięki wielkiemu zaangażowaniu Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Kleszczewie a w szczególności pana Dyrektora Michała Żelazka finał ten został rozegrany w Kleszczewie!!! Po uroczystym wprowadzeniu zawodników otwarcia imprezy (kolejnej po czerwcowym turnieju Masters) dokonał wójt gminy gm.kórnik. Przepiękna oprawa napawała optymizmem przed rozpoczęciem zawodów. Dziewczęta zagrały w składzie Hanna Wawrzyniak, Maja Kurasiak oraz Olga Kosmowska. Po losowaniu i uroczystym rozpoczęciu przystąpiono do rozgrywek. Nasze dziewczyny trafiły do grupy drugiej wraz z zawodniczkami z SP Niedźwiedź (rejon Kalisz) oraz SP Jastrowie (rejon Piła).W pierwszym meczu gładko uporały się z Niedźwiedziem 3 0 ale z Jastrowiem role się odwróciły i wynik widniał 0 3.Mimo to awans do ćwierćfinału był zapewniony.w nim przyszło ponownie rywalizować z Przeźmierowem. Po bardzo dobrym meczu i zwycięstwie 4 1 zapewniły sobie awans do półfinału gdzie już czekał obrońca tytułu SP Sarbice (rejon Konin).Po wyrównanym meczu dziewczęta musiały uznać wyższość przeciwniczek i pozostało skupić się na meczu o trzecie miejsce.ponowny mecz z SP Jastrowie był najlepszym meczem turnieju. Mimo porażki 3 2 w ostatnim meczu na przewagi czwarte miejsce w Województwie jest jak najbardziej dużym sukcesem naszych zawodniczek!!! Kleszczewo Bogdan Kemnitz. Miłe słowa dla uczestników wygłosili także dyrektor ZS Kleszczewo Marzena Socha oraz prezes SZS Wielkopolska Zdzisław Urbańczyk. Zasady turnieju oraz życzenia udanej zabawy były udziałem sędziego głównego pana Jacka Duszczyka. Po losowaniu okazało się że dziewczęta w składzie Joanna Rybak i Paulina Wincenciak muszą zmieżyć się w grupie z SP Siedlików (obrońca tytułu), SP Baranowo oraz SP Skoki.Po gładkim zwycięstwie ze Skokami przyszedł czas na mecz z obrońcami tytułu.niestety mecz przegrany 3 1.W decydującym o awansie meczu jednak dziewczęta poradziły sobie z SP Baranowo 3 1 i awansowały do półfinału.w półfinale zagrały najlepszy mecz tego dnia i wygrały 3 1 z SP Sarbice tym samym awansując do finału rozgrywek. Finał to ponowny mecz z SP Siedlików. Mecz ten miał podobny przebieg jak grupowy.tym samym po porażce w meczu finałowym ZS Kleszczewo w roku szkolnym 2017/18 zajął drugie miejsce w finale wojewódzkim co jest największym sukcesem w historii występów w tej dyscyplinie sportu. Podczas dekoracji miała miejsce bardzo przyjemna uroczystość. Nagrodę z rąk wójta w postaci bonu na zakup sprzętu sportowego otrzymała Joanna Rybak, dzięki której badminton w Kleszczewie zaczął istnieć. Sukcesy młodszych zawodniczek zapowiadają kolejne lata z sukcesami ZS Kleszczewo. Warto zauważyć że wszystkie zawodniczki startujące w zawodach na codzień są zawodniczkami sekcji badmintona przy GOKiS w Kleszczwie. Zarówno młodszym jak i starszym zawodniczkom gratulujemy. K. Rybak 38

39 styczeń-luty 2018 r. SPORT <<< Zakończenie sezonu Wielkopolskiej Ligi Młodych talentów w badmintonie i otwarte mistrzostwa woj. wielkopolskiego Ze względu na zmiany kategorii wiekowych oraz zmiany kalendarza sportowego Wielkopolska Liga Młodych Talentów od września do grudnia miała skróconą wersję. Odbyły się trzy turnieje w których oczywiście była Maja Kurasiak. Na uwagę zasługują także wyniki Hanny Wawrzyniak w kat.u-13, która stoczyła kilka kapitalnych pojedynków z licencjonowanymi zawodniczkami nie tylko z Wielkopolski. Pozostali zawodnicy nie odbiegali także ła na rozgrywkach grupowych, Jej starsza siostra Olga zajęła drugie miejsce!!! W kat U-13 Wiktoria Kozubska grę pojedynczą zakończyła na fazie grupowej, natomiast Hanna Wawrzyniak wywalczyła trzecie miejsce. Dziewczyny wspólnie zagrały gre podwójną, gdzie zostały slasyfikowane na czwartym miejscu. Gratulujemy. K. Rybak udział wzięła liczna grupa naszych zawodników sekcji badmintona GOKiS w Kleszczewie. Ogólnie w każdym turnieju nasi zawodnicy pokazywali sie z bardzo dobrej strony. Zarówno z Przeźmierowa, Kępna i Puszczykowa przywożone były medale.turniej w Puszczykowie miał miano Turnieju Masters i właśnie tam podsumowano tą krótką edycję. Najlepiej z naszych zawodniczek spisała się Oliwia Kosmowska, która w kat.u-9 zajęła drugie miejsce. W kat.u-11 czwarte miejsce zajęła Olga Kosmowska, piąta swoimi umiejętnościami od zawodników z klubów, które od lat zajmują się badmintonem. Od stycznia rusza kolejny sezon Ligi, a nasza sekcja będzie organizatorem jednego z turniejów. *** Także w Puszczykowie odbyły się Otwarte Mistrzostwa Województwa Wielkopolskiego.W tych zawodach udział wzięła skromna czteroosobowa ekipa naszej sekcji. W kategori U-11, Oliwia Kosmowska, grająca w starszej kategorii wiekowej, udział zakończy- Indywidualne Mistrzostwa Polski w badmintonie dniach r. W w Lubinie odbyły się Indywidualne Mistrzostwa Polski w badmintonie, w których w kategorii Junior Młodszy, startowała Joanna Rybak. Zawodniczka po zwycięskim przejściu pierwszej rundy, przystapiła do meczu w 1/8 finału z rozstawioną z nr1 zawodniczką z Jeleniej Góry. Mecz pomimo początkowego wyrównanego przebiegu zakończył się porażką i Asia w grze pojedynczej została sklasyfikowana na miejscach Natomiast w grze podwójnej mieszanej Asia Rybak dotarła do ćwierćfinału, gdzie po emocjonującym meczu musiała uznać wyżsość wyżej notowanych zawodników (duet złożony z zawodniczki z Gdańska i zawodnika z Łodzi), przegrywając minimalnie w setach 2 1. Piąte miejsce na Mistrzostwach Polski jest bardzo dużym sukcesem zawodniczki, biorąc pod uwagę to, że w tej kategorii Asia była najmłodsza. W maju odbędzie się Ogólnopolska Olimpiada Młodzieży, która jest w tym sezonie dla Niej głównym celem. Warto wspomnieć, iż w tym roku organizatorem Olimpiady jest woj.wielkopolskie, a finał zostanie rozegrany w Tarnowie Podgórnym. M. Żelazek 39

40 >>> SPORT styczeń-luty 2018 r. Noworoczne turnieje piłki nożnej dla dzieci ze szkół podstawowych z gminy Kleszczewo oraz amatorskich drużyn seniorów turnieju rozegranym w Hali W Sportowej w Tulcach, 13 stycznia 2018 r. wzięło udział 6 zespołów, które zostały podzielone na dwie grupy w zależności od wieku. W grupie młodszej (roczniki ) I miejsce zajął zespół FC Cezar w składzie: Mikołaj Napieraj (1 br), Michał Zdrojewski (3 br), Tymek Stenclik (4 br), Czarek Gałęski, Bruno Stencel. II miejsce zajął zespół FC Oksy w składzie: Kacper Buśkiewicz (2 br), Karol Plaszczak (3 br), Maciej Karpiesiuk (3 br), Piotr Chabir, Adam Korzycki i Franek Ziemniarski. III miejsce zajął zespół Gang Świerzaków w składzie: Jan Sobieszek (2 br), Jakub Matela (1 br), Patryk Pajor, Mateusz Stolarz (3 br), Szymon Hermann i Sebastian Hermann. IV miejsce zajął zespół FC Walka na boisku drużyn dziecięcych Kajdanki w składzie: Iwo Ziętek, Sebastian Ziętek (1 br), Kacper Seroka, Tomasz Lisiecki, Stasiu Lorenc i Jan Łopatka (1 br). W grupie starszej (roczniki ) wystąpiły dwa zespoły, które rozegrały 6 spotkań. Ostateczne zwycięstwo w turnieju odniósł zespół FC Materace w składzie: Łukasz Akuszewski (4 br), Kacper Norkiewicz (2 br), Miłosz Cisler, Max Szymański (2 br), Stasiu Maciejewski (1 br) i Bartek Olejniczak, przed FC Ponalewce w składzie: Bartek Żuberek, Mieszko Kasprzak, Szymon Kołodziej, Kuba Nowak (1 br), Stasiu Janaszak (1 br), Adam Błajet (1 br) i Filip Maćkowiak (2 br). Na zakończenie turnieju wszystkim zespołom zostały wręczone puchary i statuetki ufundowane przez Dyrektora GOKiS Kleszczewo. Turniej zorganizowali trenerzy Tadeusz Płotka i Zenon Piechocki, a opiekę medyczną sprawowała Pani Katarzyna Elias. Dziękujemy wszystkim rodzicom i kibicom za wspaniały doping dla wszystkich drużyn. Dla drużyn amatorskich seniorów Kolejnym turniejem w ramach X Cyklu Turniejów o Puchar Dyrektora GOKiS w Kleszczewie, Zdobwcy I miejce na turnieju seniorów III miejce rozegranym dla drużyn amatorskich rozegrano 21 stycznia 2018 r. w hali sportowej w Kleszczewie. W turnieju wzięły udział 4 zespoły, które rozegrały ze sobą mecze i rewanże systemem każdy z każdym. W ich wyniku IV miejsce zajęła drużyna Piranie Siekierki. III miejsce zajęła drużyna FC Lipsk Swarzędz zwycięzca poprzedniego turnieju. II miejsce zajęła drużyna FC Blachorz II miejce IV miejce Kruszewnia. I miejsce zajęła drużyna FC Karłowice. Na zakończenie turnieju wszystkim zespołom zostały wręczone pamiątkowe puchary i statuetki. Nad organizacją i sprawnym przebiegiem turnieju czuwał Pan Zenon Piechocki z wolontariuszkami, na boisku sprawy rozstrzygał sędzia Pan Jakub Paszke, a opiekę medyczną sprawowała Pani Katarzyna Elias. Autor??? 40

41 styczeń-luty 2018 r. SPORT <<< Turniej firmy SOLARIS BUS & COACH Szósty raz w sobotę 20 stycznia br. w hali sportowo widowiskowej Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Kleszczewie rozegrano turniej piłki nożnej drużyn wydziałowych pracowników firmy SOLARIS BUS & COACH. Prawie wszystkie pojedynki rozegrane w dwóch grupach, były bardzo wyrównane. 1:0 przez piąty zespół poprzedniego turnieju DREAM TEAM, a kolejne miejsca zajęły następujące drużyny: SOLARIS LO- GISTICS, SOLARIS ŚRODA, FC HARVESTER, FC DMEK, DO- BRA ZMIANA, DRUŻYNA TE- STOWA I SOLARIS TRAM. Najlepszym strzelcem turnieju okazał się PIOTR ŁĄGWA ZS w Tulcach i ZS w Kleszczewie. Rozgrywkom towarzyszyła wspaniała atmosfera sportowa zarówno na płycie boiska lacje należą się Dawidowi Ławniczakowi (z ZS Tulce), który w tym spotkaniu rzucił aż 10 bramek, przyczyniając się do osta- Po nich odbyły się mecze półfinałowe, a następnie mecze o poszczególne miejsca w turnieju. W meczu finałowym doszło do dużej niespodzianki, bowiem zwycięzca dwóch ostatnich turniejów zespół SOLA- RIS SERWIS, został pokonany z zespołu Dobra Zmiana, a najlepszym bramkarzem uznano Dawida Jaskułę, z zespołu DREAM TEAM. Imprezę sprawnie przeprowadzili pracownicy GOKiS oraz wolontariusze, którym bardzo dziękuję za pomoc. M. Żelazek jak i na trybunach, gdzie swoje wsparcie wykrzyczeli kibice obu drużyn. Pierwsze miejsce i awans do eliminacji powiatowych wywalczył zespół dziewcząt z Kleszczewa, wygrywając ostatecznie, po wyczerpującej walce 7:3. U chłopców wyniki ułożyły się odwrotnie. Z pewnością gratu- tecznego zwycięstwa drużyny z Tulec, z wynikiem 19:8. Na wygrane drużyny czekają kolejne emocje sportowe, tym razem na poziomie powiatu poznańskiego, które rozegrane zostaną na początku marca. E. Paszkiewicz Mistrzostwa Gminy Szkół Podstawowych w Piłce Ręcznej stycznia rozegrano Mistrzostwa Gminy w Pił- 18 ce Ręcznej dziewcząt i chłopców na poziomie szkół podstawowych. W rywalizacji uczestniczyły dwie szkoły z terenu gminy, 41

42 >>> SPORT styczeń-luty 2018 r. Karate na wielkopolskich matach Na zakończenie roku karatecy trenujący w sekcji karate przy Gminnym Ośrodku Kultury i Sportu w Kleszczewie rywalizowali skutecznie w 4 turniejach karate pod auspicjami Wielkopolskiego Okręgowego Związku Karate Olimpijskiego. Aktualnie na terenie Gminy Kleszczewo regularnie uprawia, trenuje i bawi się w karate ponad 150 adeptów w wieku od 5 do 14 lat. *** W XI Zawodach Karate Dzieci i Młodzieży o Puchar Burmistrza Miasta Kościana nasi zawodnicy osiągnęli następujące wyniki: 1 miejsce i złoty medal w kata drużynowym dziewcząt Michalina Dutkiewicz; Alicja Stasiłowicz i Zuzanna Wysz. 2 miejsce i srebrny medal w konkurencji kihon pierwszego kroku Amelia Krystkiewicz 2 miejsce w kata drużynowym pierwszego kroku 2009 i młodsi Amelia Krystkiewicz, Mateusz Krystkiewicz, Nadia Mielcarek 3 miejsce i brązowy medal w kata indywidualnym pierwszego kroku 2009 Mateusz Krystkiewicz 3 miejsce w kata indywidualnym pierwszego kroku 2009 Nadia Mielcarek *** W XI Mistrzostwach Wielkopolski Karate WKF wywalczyliśmy 3 miejsca medalowe: 2 miejsce w konkurencji kihon pierwszego kroku Amelia Krystkiewicz 2 miejsce w konkurencji fantom dziewcząt 2009 i młodsze Nadia Mielcarek 3 miejsce w kata drużynowym pierwszego kroku 2009 i młodsi Amelia Krystkiewicz; Mateusz Krystkiewicz i Nadia Mielcarek *** W XII Swarzędzkich Mistrzostwach Karate o Puchar Burmistrza Miasta i Gminy Swarzędz wywalczyliśmy 12 medali w tym 3 złote. 1 miejsce i złoty medal w konkurencji kata indywidualne białych pasów Joanna Gałeska 1 miejsce w kata białych pasów Gabriela Gałęska 1 miejsce w konkurencji fantom dziewcząt do żółtego pas Nadia Mielcarek 2 miejsce w fantomie dziewcząt do żółtego pasa Joanna Gałęska 2 miejsce w kata indywidualnym białych pasów Patryk Krajewicz 2 miejsce w kata dziewcząt Nadia Mielcarek 2 miejsce w kata dziewcząt Alicja Stasiłowicz 2 miejsce w kata drużynowym dziewcząt Alicja Stasiłowicz i Zuzanna Wysz 3 miejsce i brązowy medal w fantomie dziewcząt do żółtego pasa Gabriela Gałęska 3 miejsce w fantomie dziewcząt od pomarańczowego pasa Alicja Stasiłowicz 3 miejsce w kata indywidualnym dziewcząt Zuzanna Wysz 3 miejsce w fantomie dziewcząt od pomarańczowego pasa Zuzanna Wysz *** W ostatnich zawodach 2017 roku XI Pucharze Wielkopolski w Karate WKF Śrem 2017 nasi zawodnicy wywalczyli 8 miejsc medalowych: 2 miejsce w kihonie pierwszego kroku 2010 Zuzanna Wawrzyniak 2 miejsce w kumite drużynowym dziewcząt Alicja Stasiłowicz i Zuzanna Wysz 2 miejsce w kata drużynowym dziewcząt 2008 i młodsze Gabriela Gałęska, Amelia Krystkiewicz i Nadia Mielcarek 2 miejsce w kata drużynowym pierwszego kroku 2009 i młodsi Maria Grabowska, Julia Nowak i Sebastian Kemnitz 3 miejsce w kata indywidualnym pierwszego kroku 2010 Maria Grabowska 3 miejsce w kata pierwszego kroku 2010 Patryk Krajewicz 3 miejsce w kata pierwszego kroku 2009 Julia Nowak 3 miejsce w kata drużynowym chłopców 2008 i młodsi Jan Bączkiewicz, Patryk Krajewicz i Mateusz Krystkiewicz Trenerzy zapraszają wszystkich chętnych do kontynuacji szkolenia, a nowych adeptów na treningi w nowym 2018 roku, które organizowane są w obiektach sportowych na terenie Gminy Kleszczewo od poniedziałku do piątku.. Arkadiusz Borowicz 42

43 styczeń-luty 2018 r. NASZE SPRAWY <<< WIADOMOŚCI STRAŻACKIE 29 grudzień 2017 r. Jednostka OSP Komorniki została zadysponowana do wypompowania wody z zalanej piwnicy domu w Komornikach. z OSP Orzechowo i OSP Czeszewo do szpitali w Środzie Wlkp. oraz we Wrześni, aby rozdać prezenty dzieciom, leżącym na oddziałach pediatrycznych. Wizyta ta była kontynuacją grudniowej akcji Paczka dla Dzieciaka na Święta od Strażaka organizowanej przez stowarzyszenie Strażacy Wspólnie przeciw Białaczce. 14 styczeń 2018 r. Dzisiaj także my wspieraliśmy Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy. W hali sportowej w Tulcach Wypompowywanie wody z domu w Komornikach 6 styczeń 2018 r. Przedstawiciele OSP Komorniki udali się wraz ze strażakami Pokazy ratownicze podczas finału WOŚP Świąteczne wizyty druhów na oddziałach dziecięcych szpitali we Wrześni i Środzie Wlkp. odbyły się pokazy z pierwszej pomocy dla najmłodszych oraz troszeczkę starszych. Mogli oni dowiedzieć się więcej o udzielaniu pierwszej pomocy oraz obejrzeć cały medyczny sprzęt jak i ubiór strażaka w jakim musi uczestniczyć w akcjach. Co roku nasze stanowisko cieszy się ogromnym zainteresowaniem z czego jesteśmy bardzo zadowoleni. Najmłodsi uczą się, że pomaganie innym nie jest najgorsze i warto zawsze pomóc. 20 styczeń 2018 r. Jednostka OSP Kleszczewo została zadysponowana do wybuchu pieca centralnego ogrzewania w miejscowości Poklatki. Poparzone zostało 1,5 roczne dziecko, które zostało przetransportowane do szpitala oraz jedna osoba dorosła. Na miejscu: ZRM, OSP Kleszczewo, JRG6. 26 styczeń 2018 r. Jednostka OSP Krzyżowniki- -Śródka przeprowadziła ćwiczenia z pompami do brudnej wody. Ćwiczenia polegały na zapoznaniu się z działaniem pomp przeznaczonych do działań przeciw powodziowych. 43

44 >>> NASZE SPRAWY styczeń-luty 2018 r. 44

45 styczeń-luty 2018 r. NASZE SPRAWY <<< KRONIKA POLICYJNA 13 grudnia 2017 roku w Markowicach dotąd nieustalony sprawca poprzez wyważenia okna dokonał włamania do pomieszczeń biurowych firmy a następnie kradzieży komputera przenośnego, narzędzi oraz pieniędzy o łącznej wartości strat w wysokości co najmniej zł. Postępowanie prowadzi KP Swarzędz. 20 grudnia 2017 r na terenie MOP Krzyżowniki dotąd nieustalony sprawca z wnętrza naczepy samochodowej dokonał zaboru w celu przywłaszczenia kartonów z zawartością kosmetyków marki Calvin Klein o łącznej wartości strat w wysokości euro. Postępowanie prowadzi KP Swarzędz. 23 grudnia 2017 roku w Krzyżownikach dokonano zatrzymania sprawcy znęcania fizycznego i psychicznego nad członkiem rodziny postępowanie prowadzi KP Swarzędz. 25 grudnia 2017 roku w m. Zimin dokonano zatrzymania sprawcy naruszenia czynności narządów ciała. Postępowanie prowadzi KP Swarzędz. 27 grudnia 2017 roku w m. Tulce dotąd nieustalony sprawca dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 4 szt. kołpaków od pojazdu marki VW Passat o łącznej wartości strat w wysokości 580 zł. Postępowanie prowadzi KP Swarzędz. 28 grudnia 2017 roku w Nagradowicach dokonano zatrzymania kierującego pojazdem marki Jeep Renegade po drodze publicznej pomimo wydanej decyzji o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi. Postępowanie prowadzi KP Swarzędz. 28 grudnia 2017 roku w m. Tulce dotąd nieustalony sprawca dokonał zaboru w celu przywłaszczenia 4 szt. kołpaków od pojazdu marki VW Caddy o łącznej wartości strat w wysokości 880 zł. Postępowanie prowadzi KP Swarzędz. 6 stycznia 2018 roku w Gowarzewie dokonano zatrzymania osoby poszukiwanej przez KP Swarzędz. W okresie 14/15 stycznia 2018 roku w Komornikach dotąd nieustalony sprawca poprzez usunięcie kłódki zabezpieczającej drzwi wejściowe dokonał włamania do magazynu a następnie kradzieży z jego wnętrza chłodnicy od pojazdu bagażowego oraz 3 szt. silników elektrycznych o łącznej wartości strat w wysokości 1500 zł. Postępowanie prowadzi KP Swarzędz. Wszelkie osoby posiadające jakąkolwiek wiedzę na temat w/wym. zdarzeń, a w szczególności kradzieży i kradzieży z włamaniem, proszone są o kontakt pod w/w numerami telefonów. Sporządziła: asp. szt. Katarzyna Karczewska OGNIWO PREWENCJI W KLESZCZEWIE KOMISARIATU POLICJI W SWARZĘDZU NUMERY TELEFONÓW KONTAKTOWYCH: Ogniwo Prewencji w Kleszczewie przy ul. Sportowej 3, tel Komisariat Policji w Swarzędzu przy ul. Grudzińskiego 30a, tel Dzielnicowi Ogniwa Prewencji w Kleszczewie Kierownik Ogniwa Prewencji w Kleszczewie: asp. szt. Katarzyna Karczewska, tel. służbowy stacjonarny: tel. służbowy komórkowy: st. sierż. Daniel Lambryczak dzielnicowy, tel. służbowy stacjonarny: tel. służbowy komórkowy: Rejon 845W wykaz miejscowości: Bugaj, Bylin, Gowarzewo, Lipowiec, Komorniki, Krerowo, Krzyżowniki, Markowice, Nagradowice, Poklatki, Śródka, Szewce, Tanibórz, Zimin Plan priorytetowy na okres od r. do r. wyeliminowanie lub znaczne ograniczenie zagrożenia polegającego na poruszaniu się pieszych bez elementów odblaskowych po zmroku poza terenem zabudowanym na drodze powiatowej nr 2410P w obrębie gminy Kleszczewo. st. sierż. Marcin Pakulski dzielnicowy tel. służbowy stacjonarny: tel. służbowy komórkowy: Rejon 846W wykaz miejscowości Tulce Plan priorytetowy od r. do r.: wyeliminowanie lub znaczne zminimalizowanie przypadków spożywania alkoholu w miejscach objętych zakazem przy sklepie spożywczo- -monopolowym Żabka w Tulcach na os. Przylesie 7, na os. Kwiatowym w Tulcach, szczególnie przy blokach nr 3,5.7 oraz przy budynku Zespołu Szkół w Tulcach przy ul. Poznańskiej 1. Komisariat Policji w Swarzędzu apeluje: NOŚ ODBLASKI, BĄDŹ BEZPIECZNY Przypominamy: od 31 sierpnia 2014 r. każdy pieszy (niezależnie od wieku), który porusza się po zmierzchu po drodze poza obszarem zabudowanym, musi mieć odblask umieszczony w sposób widoczny dla kierujących. Za brak elementu odblaskowego grozi mandat. W przepisach przewidziano wyjątek: pieszy może poruszać się po zmierzchu poza obszarem zabudowanym bez elementów odblaskowych, jeżeli znajduje się na drodze przeznaczonej wyłącznie dla pieszych lub na chodniku. Przepis nie ma zastosowania w strefie zamieszkania tam pieszy korzysta z całej szerokości drogi i ma pierwszeństwo przed pojazdem. Elementami odblaskowymi mogą być przedmioty doczepiane do ubrania, opaski, kamizelki oraz smycze. Ważne jest ich umieszczanie: odblaski zaleca się umieszczać na wysokości kolan, dłoni, w okolicy środka klatki piersiowej i pleców wówczas będziemy mieli pewność, że są dobrze widoczne dla innych uczestników ruchu drogowego. Po zmroku pieszy ubrany w ciemny strój jest widziany przez kierującego pojazdem z odległości około 40 metrów. Natomiast osoba piesza, mająca na sobie elementy odblaskowe, staje się widoczna nawet z odległości 150 metrów. Te dodatkowe metry pozwalają kierowcy wyhamować i bezpiecznie ominąć pieszego. Koszty elementów odblaskowych są znikome, natomiast koszty leczenia ofiar wypadków, nie licząc strat materialnych, są zdecydowanie wyższe i trudne do oszacowania. Noszenie elementów odblaskowych może ocalić życie wielu użytkownikom dróg. 45

46 >>> REKLAMA styczeń-luty 2018 r. TANIE UBEZPIECZENIA Tulce, ul. Kasztanowa 3 Pn-Pt ŻERNIKI Sobota AUTOSTRADA A2 * M.T.U * HDI * UNIQA * INNE * OPŁATY 1 zł (gaz, prąd, telefon, PZU Życie, inne) Poznań, os. Rzeczypospolitej 1 bud. 16 pięter - przy Zamenhoffa Pn-Pt Jan Łukaszewski tel KASZTANOWA SPORTOWA AGENCJA UBEZPIECZENIOWA TULCE POZNAŃ SWARZĘDZ KOŚCIÓŁ Stomatologia protetyka Zapraszamy: pn-pt tel kom Nagradowice 11, gmina Kleszczewo (budynek przychodni) Poradnia Stomatologiczna SWARODENT Bezpłatne przeglądy (NFZ) Bezpłatne leczenie zębów (NFZ) Bezpłatne protezy (NFZ) RTG oraz pełen zakres usług odpłatnych. TU MOŻNA PŁACIĆ KARTĄ USŁUGI KRAWIECKIE OD A DO Z SZYCIE, PRZERÓBKI TEL NAGRADOWICE 9 46

47 styczeń-luty 2018 r. ROZRYWKA <<< KRZYŻÓWKA Swoje usługi poleca Salon Fryzjerski Solarium Justyna Ławniczak Tulce ul. Fiołkowa 2, tel sponsor nagrody za rozwiązanie hasła krzyżówki Poprawne rozwiązanie krzyżówki prosimy przesłać na adres redakcji (podany w stopce) do 20 lutego 2018 r. Jednocześnie przypominamy, że przesłanie hasła jest równoznaczne zgodzie na wydrukowanie imienia i nazwiska zwycięzcy. Dziękujemy wszystkim, którzy nadesłali rozwiązanie krzyżówki. Nagrodę w postaci bonu o wartości 35 zł na usługi w Salonie Fryzjerskim Solarium pani Justyny Ławniczak w Tulcach, ul. Fiołkowa 2, sponsorze nagrody, za nadesłanie poprawnego hasła z poprzedniego numeru Już za chwilę święta, wylosowała Iwona Mandziak z Tulec. Odbioru bonu można dokonać w Fili Gminnej Bibliotece Publicznej w Tulcach, w godzinach jej pracy. ŁAMIGŁÓWKI DLA NAJMŁODSZYCH 1. Znajdź i zakreśl nazwy następujących dyscyplin sportowych: BIEGI, SKOKI, PŁYWANIE, TENIS, RUGBY, RAJDY, SZACHY, WARCABY. Pozostałe litery czytane poziomo utworzą hasło rozwiązanie. E S P O R S Y I K O K S I D N R T T G N J A U O E Z E A W G I D R T R Y B A C R A W Ł Y H C A Z S P O W I E I ò 2. Rozwiąż sudoku:

48