Podstawy prawa autorskiego

Transkrypt

1 Podstawy prawa autorskiego Anna Tonakiewicz-Kołosowska Oddział informacji Naukowej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

2 Główne zagadnienia : Co jest przedmiotem prawa autorskiego Kim jest twórca? Prawa twórcy Od kiedy utwór jest chroniony prawem autorskim? Osobiste i majątkowe prawa autorskie Prawa do utworu Umowy licencyjne Dozwolony użytek Jak pisać pracę naukową czyli o obowiązku stosowania odwołań i cytowaniu cudzych utworów

3 Przedmiot prawa autorskiego Utwór - każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia Utwory mogą być wyrażone słowem: literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe Plastyczne Fotograficzne Lutnicze Wzornictwo przemysłowe Architektoniczne Muzyczne Sceniczne Audiowizualne

4 Przedmiot prawa autorskiego Utwór: odkrycia idee procedury metody i zasady działania koncepcje matematyczne akty normatywne i ich projekty urzędowe dokumenty urzędowe opublikowane opisy patentowe informacje prasowe

5 Osoba, która stworzyła utwór Twórca Osoba fizyczna (prawa osobiste i majątkowe) Pracodawca, jeśli utwór powstał w czasie wykonywania obowiązków wynikających ze stosunku pracy (prawa majątkowe)

6 Utwór i jego ochrona Nie trzeba zgłaszać autorstwa Utwór jest chroniony od chwili powstania, nawet jeśli nie został ukończony Autor powinien umieć wykazać swoje autorstwo Prawo mówi, że autorem jest osoba, której nazwiskiem oznaczono utwór

7 osobiste i majątkowe prawa do utworu Osobiste prawa są nieograniczone w czasie i niezbywalne nie można ich się zrzec i dziedziczyć Twórca na zawsze pozostaje autorem swojego utworu Prawa majątkowe podmiot tych praw ma wyłączne prawo do pobierania wynagrodzenia za wykorzystanie utworu na wszelkich polach eksploatacji Podmiotem praw może być twórca lub inna osoba (pracodawca, wydawca

8 Podmiot praw autorskich w uczelni Zgodnie z nowa ustawą, uczelni przysługuje prawo pierwszeństwa publikowania prac dyplomowych studentów; Po upływie 6 miesięcy, jeśli uczelnia nie opublikowała pracy, student ma prawo ją opublikować. prawa majątkowe przysługują pracodawcy, jeśli utwór został stworzony w czasie obowiązku wynikającego ze stosunku pracy, w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

9 licencje Twórca zachowuje: w pełni prawa do utworu udziela licencjobiorcy zgody na wykorzystanie utworu w pewnym zakresie, określonym przez warunki licencji Licencja może być udzielona na czas określony, np. 2 lata (wyłączna i niewyłączna) Licencja na czas określony nie może przekraczać 5 lat Licencja Creative Commons licencja niewyłączna, zezwala na niezależne wykorzystanie utworu przez wiele osób i instytucji

10 Dozwolony użytek Możliwość nieodpłatnego korzystana z utworów w określonych sytuacjach: -instytucje naukowe i oświatowe - prawo do cytatu - dozwolony użytek osobisty (na własne potrzeby bez publikacji) - kopiowanie na własny użytek (kserowanie książki na własne potrzeby, skopiowanie płyty muzycznej dla znajomego, itd ) - dozwolony użytek zezwala na korzystanie z utworów bez zgody twórców.

11 Dozwolony użytek prywatny Podmiot każdy Zasady korzystania: - utwór musi być opublikowany lub rozpowszechniony - korzystanie w celu edukacyjnym, naukowym, kolekcjonerskim, archiwalnym, rozrywkowym Z dozwolonego użytku wyłączone są: programy komputerowe budowanie wg cudzego utworu architektonicznego lub urbanistycznego

12 Dozwolony użytek publiczny- prawo cytatu Podmiot każdy Zasady korzystania: Cytat musi być urywkiem w tworzonym przez siebie, w samoistnym dziele Cytowane mogą być urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości Cytat musi być rozpoznawalny Cytat musi odsyłać do nazwiska autora i jego utworu Cytowany fragment nie może być zmieniany i modyfikowany Stosowanie cytatu musi być uzasadnione np.: analiza krytyczna, w celu wyjaśniania, itd

13 Dozwolony użytek publiczny- działalność bibliotek, archiwów i szkół Udostępnianie nieodpłatne utworów rozpowszechnionych Udostępnianie zbiorów dla celów badawczych lub poznawczych za pomocą terminali systemu komputerowego Sporządzanie egzemplarzy rozpowszechnionych utworów w celu uzupełnienia lub ochrony własnych zbiorów

14 Dozwolony użytek publiczny w celach naukowych Podmiot: Instytucje naukowe i oświatowe Zasady korzystania: Korzystanie z rozpowszechnionych utworów w oryginale i tłumaczeniu W celach dydaktycznych lub prowadzenia własnych badań Sporządzanie w tym celu egzemplarzy fragmentów rozpowszechnionego utworu

15 Jak pisać pracę naukową czyli o obowiązku stosowania przypisów i odwołań do cudzych utworów Autorzy prac korzystają często z przemyśleń i publikacji innych osób. Aby nie być posądzonym o plagiat, autor musi podać źródło, z którego czerpie informacje, a następnie dokładnie je opisać. Podanie źródeł jest konieczne, gdy przytacza się cytaty, dane liczbowe, wzory lub ilustracje zaczerpnięte z innych publikacji. Zasady opisu tych dokumentów ustala norma PN-ISO 690:2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura. Norma ta jest przeznaczona do stosowania przy sporządzaniu przypisów: w celu włączenia ich do bibliografii przy formułowaniu powołań w tekście odpowiadających pozycjom w tej bibliografii. w przypadku wykorzystania w pracy naukowej dokumentu elektronicznego stosuje się dodatkowo normę PN-ISO 690-2:1999 Informacja i dokumentacja - Przypisy bibliograficzne - Arkusz 2: Dokumenty elektroniczne i ich części.

16 przypisy i cytaty zasady sporządzania Odesłania do prac cytowanych mogą być wykonanie na różne sposoby: Jeśli przytaczane jest czyjeś zdanie w sposób dosłowny, należy odnośny fragment tekstu oddzielić od reszty opracowania cudzysłowem ( ). W przypadku gdy cytat jest skracany, nie przytaczany w całości, miejsce opuszczone zaznacza się wielokropkiem w nawiasie ( ), np.: Charakterystyki dynamicznie złożonego drgającego wzdłużnie lub skrętnie mechanicznego układu prętowego (...) przedstawiono w postaci funkcji niewymiernych zmiennej zespolonej [27]. Liczba [27] znajdująca się po zakończeniu cytowanej myśli, odpowiada pozycji ze spisu literatury Powołując się na czyjeś osiągnięcia można zrobić to w następujący sposób: Jak napisał Kwiatkowski w [7] (...) Cyfra [7] świadczy o tym, że w spisie literatury pod tym właśnie numerem zapisany jest odpowiedni tytuł Kwiatkowskiego.

17 Przypisy i cytaty, cd. Jeśli autor chce udzielić dodatkowych informacji dotyczących pisanego przez siebie tekstu, może to zrobić, stosując przypisy. Zaznacza wówczas właściwe miejsce w tekście cyfrą lub gwiazdką, która jest powtórzona na dole strony, pod poziomą linią, oddzielającą przypisy od głównego tekstu. W tekście pracy można też powołać się na innego autora, pisząc np. (por.101), gdzie por. znaczy porównaj, cyfra 101 odpowiedni numer w spisie literatury. Jeśli autor pracy odwołuje się kolejny raz do tej samej pozycji, może zamiast przytaczać cały opis bibliograficzny publikacji, użyć następujących zwrotów: dz.cyt.=dzieło cytowane; ibidem= tamże, op. cit. = opus citatum,» Przykład przypisu: [1]Cholewa, W.: Systemy doradcze. Gliwice [2]Tamże, s.11

18 Przypisy i cytaty, cd. Odesłanie do literatury bez opuszczania tekstu głównego. Podając (w nawiasie) nazwisko autora, rok wydania pracy i numer strony [jeżeli dwa dokumenty lub więcej, mają tego samego autora i rok], rozróżnia się je za pomocą małych liter (a, b, c itp.) podanych w nawiasach okrągłych po roku (np.: Pasteur 1848a] Tekst i powołania: The notion of an invisible colleges has been explored in the sciences (Crane, 1972). Its absence among historians is noted by Stieg (1981, p.556). It may be, as Burchard (1965, p.219) points out. Przypisy: Burchard, JE.: How humanitists use a library. W:Intrex:report on a planning conference on information transfer experiments, Sep.3, Cambridge, Mass.:M.I.T. press, 1965 Crane, D.: Invisible colleges. Chicago:Univ. of Chicago Press, Stieg, MF.: The information needs of historians. College and Research Libraries, Nov.1981, vol.42, no.6, p

19 Tekst pracy naukowej i jej bibliografia Dane w przypisie bibliograficznym należy przejmować w formie występującej w źródle. Nie jest konieczne przejmowanie takich szczegółów pisowni jak: wielkie litery, interpunkcja, itp. Należy stosować jednolity system interpunkcji we wszystkich przypisach zawartych w publikacji. Bibliografia pracy licencjackiej, magisterskiej, doktorskiej, naukowej jest dokumentacją wiedzy autora i zestawieniem źródeł, z których korzystał autor i z których może skorzystać także czytelnik. Bibliografia może być podzielona na dwie lub więcej części. Typowy podział rozróżnia: literaturę źródłową - teksty, na których komentowaniu skupia się wywód pracy literaturę pomocniczą - gdzie wymieniane są prace dotyczące tematu. W obrębie takiego podziału możemy zastosować układ (szeregowanie): - alfabetyczny dla opisów bibliograficznych całości - z podziałem na typy dokumentów (książki, czasopisma, artykuły, referaty, rozdziały w książkach, patenty, etc.).

20 Strona domowa BG PW pomoc

21 Biblioteczna platforma e-learningowa

22 Dziękuję za uwagę Tel: Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.