MATERIAŁY PRZETARGOWE

Transkrypt

1 Powiatowy Zarząd Dróg w Złotoryi MATERIAŁY PRZETARGOWE SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r. marzec 2012

2 SPIS TREŚCI Szczegółowa Specyfikacja Techniczna STR. DM WYMAGANIA OGÓLNE 3 D USUNIĘCIE DRZEW I KRZAKÓW 18 D WYBURZENIE OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I INśYNIERSKICH 21 D ROZBIÓRKA ELEMENTÓW DRÓG 24 D ROBOTY ZIEMNE. WYMAGANIA OGÓLNE 28 D ROBOTY ZIEMNE - WYKONANIE WYKOPÓW W GRUNTACH NIESKALISTYCH 34 M WYKOPY Z ZASYPANIEM 36 M ROBOTY DODATKOWE grodzy ziemnej (tymczasowej) 38 M WZMOCNIENIE OPASKĄ BETONOWĄ KAMIENNEGO MURU 40 M WIERCENIE OTWORÓW, OSADZENIE KOTEW 45 M (01+02) ZBROJENIE BETONU STALĄ KL.A-I i KL.A-II 47 M BETON USTROJU NOŚNEGO KLASY B30 W ELEMENTACH (opaski nurtowe, elementy konstrukcyjne mostu, przyczółków) 52 M d RENOWACJA POWŁOKI ANTYKOROZYJNEJ KONSTRUKCJI STALOWEJ.RENOWACJA CAŁKOWITA PO USUNIĘCIU STARYCH POWŁOK I CZYSZCZENIU NAWIERZCHNI 62 M UMOCNIENIE DNA BRUKOWCEM 79 D PODBUDOWA Z KRUSZYWA ŁAMANEGO - TŁUCZNIA KAMIENNEGO 82 D PODBUDOWA Z BETONU ASFALTOWEGO 89 D NAWIERZCHNIA Z ASFALTU TWARDOLANEGO gr. 4cm 98 D NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO 107 M IZOLACJA Z PAPY ZGRZEWALNEJ 122 M a BALUSTRADY Z PŁASKOWNIKÓW NA OBIEKTACH MOSTOWYCH 130 D a ZABEZPIECZENIE GEOSIATKĄ NAWIERZCHNI ASFALTOWEJ PRZED SPĘKANIAMI ODBITYMI 140 M a KAWĘśNIK MOSTOWY KAMIENNY (Z USZCZELNIENIEM) 157 M ZABEZPIECZENIE ANTYKOROZYJNE POW. KAMIENNYCH HYDROFOBIZACJA 169 M IZOLACJONAWIERZCHNIA Z EMULSJI I KRUSZYWA ŁAMANEGO NA CHODNIKACH 174 2

3 SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D-M WYMAGANIA OGÓLNE 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania ogólne dotyczące wykonania i odbioru robót drogowych i mostowych Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna stanowi obowiązującą podstawę opracowania szczegółowej specyfikacji technicznej stosowanej jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji w ramach: Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji obejmują wymagania ogólne, wspólne dla robót objętych niŝej wymienionymi specyfikacjami technicznymi: DM WYMAGANIA OGÓLNE D USUNIĘCIE DRZEW I KRZAKÓW D WYBURZENIE OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I INśYNIERSKICH D ROZBIÓRKA ELEMENTÓW DRÓG D ROBOTY ZIEMNE. WYMAGANIA OGÓLNE D ROBOTY ZIEMNE - WYKONANIE WYKOPÓW W GRUNTACH NIESKALISTYCH M WYKOPY Z ZASYPANIEM M ROBOTY DODATKOWE grodzy ziemnej (tymczasowej) M WZMOCNIENIE OPASKĄ BETONOWĄ KAMIENNEGO MURU M WIERCENIE OTWORÓW, OSADZENIE KOTEW M (01+02) ZBROJENIE BETONU STALĄ KL.A-I i KL.A-II M BETON USTROJU NOŚNEGO KLASY B30 W ELEMENTACH (opaski nurtowe, elementy konstrukcyjne mostu, przyczółków) M d RENOWACJA POWŁOKI ANTYKOROZYJNEJ KONSTRUKCJI STALOWEJ.RENOWACJA CAŁKOWITA PO USUNIĘCIU STARYCH POWŁOK I CZYSZCZENIU NAWIERZCHNI M UMOCNIENIE BRUKOWCEM D PODBUDOWA Z KRUSZYWA ŁAMANEGO - TŁUCZNIA KAMIENNEGO D PODBUDOWA Z BETONU ASFALTOWEGO D NAWIERZCHNIA Z ASFALTU TWARDOLANEGO gr. 4cm D NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO M IZOLACJA Z PAPY ZGRZEWALNEJ M a BALUSTRADY Z PŁASKOWNIKÓW NA OBIEKTACH MOSTOWYCH D a ZABEZPIECZENIE GEOSIATKĄ NAWIERZCHNI ASFALTOWEJ PRZED SPĘKANIAMI ODBITYMI M a KAWĘśNIK MOSTOWY KAMIENNY (Z USZCZELNIENIEM) M ZABEZPIECZENIE ANTYKOROZYJNE POW. KAMIENNYCH HYDROFOBIZACJA M IZOLACJONAWIERZCHNIA Z EMULSJI I KRUSZYWA ŁAMANEGO NA CHODNIKACH 1.4. Określenia podstawowe UŜyte w SST wymienione poniŝej określenia naleŝy rozumieć w kaŝdym przypadku następująco: Budowla drogowa - obiekt budowlany, nie będący budynkiem, stanowiący całość techniczno-uŝytkową (droga) albo jego część stanowiącą odrębny element konstrukcyjny lub technologiczny (obiekt mostowy, korpus ziemny, węzeł) Chodnik - wyznaczony pas terenu przy jezdni lub odsunięty od jezdni, przeznaczony do ruchu pieszych Długość mostu - odległość między zewnętrznymi krawędziami pomostu, a w przypadku mostów łukowych z nadsypką - odległość w świetle podstaw sklepienia mierzona w osi jezdni drogowej. 3

4 Droga - wydzielony pas terenu przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz ruchu pieszych wraz z wszelkimi urządzeniami technicznymi związanymi z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu Droga tymczasowa (montaŝowa) - droga specjalnie przygotowana, przeznaczona do ruchu pojazdów obsługujących zadanie budowlane na czas jego wykonania, przewidziana do usunięcia po jego zakończeniu Dziennik budowy zeszyt z ponumerowanymi stronami, opatrzony pieczęcią organu wydającego, wydany zgodnie z obowiązującymi przepisami, stanowiący urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych, słuŝący do notowania zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót, rejestrowania dokonywanych odbiorów robót, przekazywania poleceń i innej korespondencji technicznej pomiędzy InŜynierem/ Kierownikiem projektu, Wykonawcą i projektantem Estakada - obiekt zbudowany nad przeszkodą terenową dla zapewnienia komunikacji drogowej i ruchu pieszego InŜynier/Kierownik projektu osoba wymieniona w danych kontraktowych (wyznaczona przez Zamawiającego, o której wyznaczeniu poinformowany jest Wykonawca), odpowiedzialna za nadzorowanie robót i administrowanie kontraktem Jezdnia - część korony drogi przeznaczona do ruchu pojazdów Kierownik budowy - osoba wyznaczona przez Wykonawcę, upowaŝniona do kierowania robotami i do występowania w jego imieniu w sprawach realizacji kontraktu Korona drogi - jezdnia (jezdnie) z poboczami lub chodnikami, zatokami, pasami awaryjnego postoju i pasami dzielącymi jezdnie Konstrukcja nawierzchni - układ warstw nawierzchni wraz ze sposobem ich połączenia Konstrukcja nośna (przęsło lub przęsła obiektu mostowego) - część obiektu oparta na podporach mostowych, tworząca ustrój niosący dla przeniesienia ruchu pojazdów lub pieszych Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i skarpami rowów Koryto - element uformowany w korpusie drogowym w celu ułoŝenia w nim konstrukcji nawierzchni KsiąŜka obmiarów - akceptowany przez InŜyniera/Kierownika projektu zeszyt z ponumerowanymi stronami, słuŝący do wpisywania przez Wykonawcę obmiaru dokonywanych robót w formie wyliczeń, szkiców i ew. dodatkowych załączników. Wpisy w ksiąŝce obmiarów podlegają potwierdzeniu przez InŜyniera/Kierownika projektu Laboratorium - drogowe lub inne laboratorium badawcze, zaakceptowane przez Zamawiającego, niezbędne do przeprowadzenia wszelkich badań i prób związanych z oceną jakości materiałów oraz robót Materiały - wszelkie tworzywa niezbędne do wykonania robót, zgodne z dokumentacją projektową i specyfikacjami technicznymi, zaakceptowane przez InŜyniera/ Kierownika projektu Most - obiekt zbudowany nad przeszkodą wodną dla zapewnienia komunikacji drogowej i ruchu pieszego Nawierzchnia - warstwa lub zespół warstw słuŝących do przejmowania i rozkładania obciąŝeń od ruchu na podłoŝe gruntowe i zapewniających dogodne warunki dla ruchu. a) Warstwa ścieralna - górna warstwa nawierzchni poddana bezpośrednio oddziaływaniu ruchu i czynników atmosferycznych. b) Warstwa wiąŝąca - warstwa znajdująca się między warstwą ścieralną a podbudową, zapewniająca lepsze rozłoŝenie napręŝeń w nawierzchni i przekazywanie ich na podbudowę. c) Warstwa wyrównawcza - warstwa słuŝąca do wyrównania nierówności podbudowy lub profilu istniejącej nawierzchni. d) Podbudowa - dolna część nawierzchni słuŝąca do przenoszenia obciąŝeń od ruchu na podłoŝe. Podbudowa moŝe składać się z podbudowy zasadniczej i podbudowy pomocniczej. e) Podbudowa zasadnicza - górna część podbudowy spełniająca funkcje nośne w konstrukcji nawierzchni. MoŜe ona składać się z jednej lub dwóch warstw. f) Podbudowa pomocnicza - dolna część podbudowy spełniająca, obok funkcji nośnych, funkcje zabezpieczenia nawierzchni przed działaniem wody, mrozu i przenikaniem cząstek podłoŝa. MoŜe zawierać warstwę mrozoochronną, odsączającą lub odcinającą. g) Warstwa mrozoochronna - warstwa, której głównym zadaniem jest ochrona nawierzchni przed skutkami działania mrozu. h) Warstwa odcinająca - warstwa stosowana w celu uniemoŝliwienia przenikania cząstek drobnych gruntu do warstwy nawierzchni leŝącej powyŝej. i) Warstwa odsączająca - warstwa słuŝąca do odprowadzenia wody przedostającej się do nawierzchni Niweleta - wysokościowe i geometryczne rozwinięcie na płaszczyźnie pionowego przekroju w osi drogi lub obiektu mostowego Obiekt mostowy - most, wiadukt, estakada, tunel, kładka dla pieszych i przepust. 4

5 Objazd tymczasowy - droga specjalnie przygotowana i odpowiednio utrzymana do przeprowadzenia ruchu publicznego na okres budowy Odpowiednia (bliska) zgodność - zgodność wykonywanych robót z dopuszczonymi tolerancjami, a jeśli przedział tolerancji nie został określony - z przeciętnymi tolerancjami, przyjmowanymi zwyczajowo dla danego rodzaju robót budowlanych Pas drogowy - wydzielony liniami granicznymi pas terenu przeznaczony do umieszczania w nim drogi i związanych z nią urządzeń oraz drzew i krzewów. Pas drogowy moŝe równieŝ obejmować teren przewidziany do rozbudowy drogi i budowy urządzeń chroniących ludzi i środowisko przed uciąŝliwościami powodowanymi przez ruch na drodze Pobocze - część korony drogi przeznaczona do chwilowego postoju pojazdów, umieszczenia urządzeń organizacji i bezpieczeństwa ruchu oraz do ruchu pieszych, słuŝąca jednocześnie do bocznego oparcia konstrukcji nawierzchni PodłoŜe nawierzchni - grunt rodzimy lub nasypowy, leŝący pod nawierzchnią do głębokości przemarzania PodłoŜe ulepszone nawierzchni - górna warstwa podłoŝa, leŝąca bezpośrednio pod nawierzchnią, ulepszona w celu umoŝliwienia przejęcia ruchu budowlanego i właściwego wykonania nawierzchni Polecenie InŜyniera/Kierownika projektu - wszelkie polecenia przekazane Wykonawcy przez InŜyniera/Kierownika projektu, w formie pisemnej, dotyczące sposobu realizacji robót lub innych spraw związanych z prowadzeniem budowy Projektant - uprawniona osoba prawna lub fizyczna będąca autorem dokumentacji projektowej Przedsięwzięcie budowlane - kompleksowa realizacja nowego połączenia drogowego lub całkowita modernizacja/przebudowa (zmiana parametrów geometrycznych trasy w planie i przekroju podłuŝnym) istniejącego połączenia Przepust budowla o przekroju poprzecznym zamkniętym, przeznaczona do przeprowadzenia cieku, szlaku wędrówek zwierząt dziko Ŝyjących lub urządzeń technicznych przez korpus drogowy Przeszkoda naturalna - element środowiska naturalnego, stanowiący utrudnienie w realizacji zadania budowlanego, na przykład dolina, bagno, rzeka, szlak wędrówek dzikich zwierząt itp Przeszkoda sztuczna - dzieło ludzkie, stanowiące utrudnienie w realizacji zadania budowlanego, na przykład droga, kolej, rurociąg, kanał, ciąg pieszy lub rowerowy itp Przetargowa dokumentacja projektowa - część dokumentacji projektowej, która wskazuje lokalizację, charakterystykę i wymiary obiektu będącego przedmiotem robót Przyczółek - skrajna podpora obiektu mostowego. MoŜe składać się z pełnej ściany, słupów lub innych form konstrukcyjnych, np. skrzyń, komór Rekultywacja - roboty mające na celu uporządkowanie i przywrócenie pierwotnych funkcji terenom naruszonym w czasie realizacji zadania budowlanego Rozpiętość teoretyczna - odległość między punktami podparcia (łoŝyskami), przęsła mostowego Szerokość całkowita obiektu (mostu / wiaduktu) - odległość między zewnętrznymi krawędziami konstrukcji obiektu, mierzona w linii prostopadłej do osi podłuŝnej, obejmuje całkowitą szerokość konstrukcyjną ustroju niosącego Szerokość uŝytkowa obiektu - szerokość jezdni (nawierzchni) przeznaczona dla poszczególnych rodzajów ruchu oraz szerokość chodników mierzona w świetle poręczy mostowych z wyłączeniem konstrukcji przy jezdni dołem oddzielającej ruch kołowy od ruchu pieszego Ślepy kosztorys - wykaz robót z podaniem ich ilości (przedmiarem) w kolejności technologicznej ich wykonania Teren budowy - teren udostępniony przez Zamawiającego dla wykonania na nim robót oraz inne miejsca wymienione w kontrakcie jako tworzące część terenu budowy Tunel - obiekt zagłębiony poniŝej poziomu terenu dla zapewnienia komunikacji drogowej i ruchu pieszego Wiadukt - obiekt zbudowany nad linią kolejową lub inną drogą dla bezkolizyjnego zapewnienia komunikacji drogowej i ruchu pieszego Zadanie budowlane - część przedsięwzięcia budowlanego, stanowiąca odrębną całość konstrukcyjną lub technologiczną, zdolną do samodzielnego pełnienia funkcji techniczno-uŝytkowych. Zadanie moŝe polegać na wykonywaniu robót związanych z budową, modernizacją/ przebudową, utrzymaniem oraz ochroną budowli drogowej lub jej elementu. 5

6 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Wykonawca jest odpowiedzialny za jakość wykonanych robót, bezpieczeństwo wszelkich czynności na terenie budowy, metody uŝyte przy budowie oraz za ich zgodność z dokumentacją projektową, SST i poleceniami InŜyniera/Kierownika projektu Przekazanie terenu budowy Zamawiający w terminie określonym w dokumentach kontraktowych przekaŝe Wykonawcy teren budowy wraz ze wszystkimi wymaganymi uzgodnieniami prawnymi i administracyjnymi, lokalizację i współrzędne punktów głównych trasy oraz reperów, dziennik budowy oraz dwa egzemplarze dokumentacji projektowej i dwa komplety SST. Na Wykonawcy spoczywa odpowiedzialność za ochronę przekazanych mu punktów pomiarowych do chwili odbioru ostatecznego robót. Uszkodzone lub zniszczone znaki geodezyjne Wykonawca odtworzy i utrwali na własny koszt Dokumentacja projektowa Dokumentacja projektowa będzie zawierać rysunki, obliczenia i dokumenty, zgodne z wykazem podanym w szczegółowych warunkach umowy, uwzględniającym podział na dokumentację projektową: Zamawiającego; wykaz pozycji, które stanowią przetargową dokumentację projektową oraz projektową dokumentację wykonawczą (techniczną) i zostaną przekazane Wykonawcy, Wykonawcy; wykaz zawierający spis dokumentacji projektowej, którą Wykonawca opracuje w ramach ceny kontraktowej Zgodność robót z dokumentacją projektową i SST Dokumentacja projektowa, SST i wszystkie dodatkowe dokumenty przekazane Wykonawcy przez InŜyniera/Kierownika projektu stanowią część umowy, a wymagania określone w choćby jednym z nich są obowiązujące dla Wykonawcy tak jakby zawarte były w całej dokumentacji. W przypadku rozbieŝności w ustaleniach poszczególnych dokumentów obowiązuje kolejność ich waŝności wymieniona w Kontraktowych warunkach ogólnych ( Ogólnych warunkach umowy ). Wykonawca nie moŝe wykorzystywać błędów lub opuszczeń w dokumentach kontraktowych, a o ich wykryciu winien natychmiast powiadomić InŜyniera/Kierownika projektu, który podejmie decyzję o wprowadzeniu odpowiednich zmian i poprawek. W przypadku rozbieŝności, wymiary podane na piśmie są waŝniejsze od wymiarów określonych na podstawie odczytu ze skali rysunku. Wszystkie wykonane roboty i dostarczone materiały będą zgodne z dokumentacją projektową i SST. Dane określone w dokumentacji projektowej i w SST będą uwaŝane za wartości docelowe, od których dopuszczalne są odchylenia w ramach określonego przedziału tolerancji. Cechy materiałów i elementów budowli muszą wykazywać zgodność z określonymi wymaganiami, a rozrzuty tych cech nie mogą przekraczać dopuszczalnego przedziału tolerancji. W przypadku, gdy materiały lub roboty nie będą w pełni zgodne z dokumentacją projektową lub SST i wpłynie to na niezadowalającą jakość elementu budowli, to takie materiały zostaną zastąpione innymi, a elementy budowli rozebrane i wykonane ponownie na koszt Wykonawcy Zabezpieczenie terenu budowy a) Roboty modernizacyjne/ przebudowa i remontowe ( pod ruchem ) Wykonawca jest zobowiązany do utrzymania ruchu publicznego oraz utrzymania istniejących obiektów (jezdnie, ścieŝki rowerowe, ciągi piesze, znaki drogowe, bariery ochronne, urządzenia odwodnienia itp.) na terenie budowy, w okresie trwania realizacji kontraktu, aŝ do zakończenia i odbioru ostatecznego robót. Przed przystąpieniem do robót Wykonawca przedstawi InŜynierowi/Kierownikowi projektu do zatwierdzenia, uzgodniony z odpowiednim zarządem drogi i organem zarządzającym ruchem, projekt organizacji ruchu i zabezpieczenia robót w okresie trwania budowy. W zaleŝności od potrzeb i postępu robót projekt organizacji ruchu powinien być na bieŝąco aktualizowany przez Wykonawcę. KaŜda zmiana, w stosunku do zatwierdzonego projektu organizacji ruchu, wymaga kaŝdorazowo ponownego zatwierdzenia projektu. W czasie wykonywania robót Wykonawca dostarczy, zainstaluje i będzie obsługiwał wszystkie tymczasowe urządzenia zabezpieczające takie jak: zapory, światła ostrzegawcze, sygnały, itp., zapewniając w ten sposób bezpieczeństwo pojazdów i pieszych. Wykonawca zapewni stałe warunki widoczności w dzień i w nocy tych zapór i znaków, dla których jest to nieodzowne ze względów bezpieczeństwa. Wszystkie znaki, zapory i inne urządzenia zabezpieczające będą akceptowane przez InŜyniera/Kierownika projektu. Fakt przystąpienia do robót Wykonawca obwieści publicznie przed ich rozpoczęciem w sposób uzgodniony z InŜynierem/Kierownikiem projektu oraz przez umieszczenie, w miejscach i ilościach określonych przez InŜyniera/Kierownika projektu, tablic informacyjnych, których treść będzie zatwierdzona przez InŜyniera/Kierownika 6

7 projektu. Tablice informacyjne będą utrzymywane przez Wykonawcę w dobrym stanie przez cały okres realizacji robót. Koszt zabezpieczenia terenu budowy nie podlega odrębnej zapłacie i przyjmuje się, Ŝe jest włączony w cenę kontraktową. b) Roboty o charakterze inwestycyjnym Wykonawca jest zobowiązany do zabezpieczenia terenu budowy w okresie trwania realizacji kontraktu aŝ do zakończenia i odbioru ostatecznego robót. Wykonawca dostarczy, zainstaluje i będzie utrzymywać tymczasowe urządzenia zabezpieczające, w tym: ogrodzenia, poręcze, oświetlenie, sygnały i znaki ostrzegawcze oraz wszelkie inne środki niezbędne do ochrony robót, wygody społeczności i innych. W miejscach przylegających do dróg otwartych dla ruchu, Wykonawca ogrodzi lub wyraźnie oznakuje teren budowy, w sposób uzgodniony z InŜynierem/Kierownikiem projektu. Wjazdy i wyjazdy z terenu budowy przeznaczone dla pojazdów i maszyn pracujących przy realizacji robót, Wykonawca odpowiednio oznakuje w sposób uzgodniony z InŜynierem/Kierownikiem projektu. Fakt przystąpienia do robót Wykonawca obwieści publicznie przed ich rozpoczęciem w sposób uzgodniony z InŜynierem/Kierownikiem projektu oraz przez umieszczenie, w miejscach i ilościach określonych przez InŜyniera/Kierownika projektu, tablic informacyjnych, których treść będzie zatwierdzona przez InŜyniera/Kierownika projektu. Tablice informacyjne będą utrzymywane przez Wykonawcę w dobrym stanie przez cały okres realizacji robót. Koszt zabezpieczenia terenu budowy nie podlega odrębnej zapłacie i przyjmuje się, Ŝe jest włączony w cenę kontraktową Ochrona środowiska w czasie wykonywania robót Wykonawca ma obowiązek znać i stosować w czasie prowadzenia robót wszelkie przepisy dotyczące ochrony środowiska naturalnego. W okresie trwania budowy i wykańczania robót Wykonawca będzie: a) utrzymywać teren budowy i wykopy w stanie bez wody stojącej, b) podejmować wszelkie uzasadnione kroki mające na celu stosowanie się do przepisów i norm dotyczących ochrony środowiska na terenie i wokół terenu budowy oraz będzie unikać uszkodzeń lub uciąŝliwości dla osób lub dóbr publicznych i innych, a wynikających z nadmiernego hałasu, wibracji, zanieczyszczenia lub innych przyczyn powstałych w następstwie jego sposobu działania. Stosując się do tych wymagań będzie miał szczególny wzgląd na: 1) lokalizację baz, warsztatów, magazynów, składowisk, ukopów i dróg dojazdowych, 2) środki ostroŝności i zabezpieczenia przed: a) zanieczyszczeniem zbiorników i cieków wodnych pyłami lub substancjami toksycznymi, b) zanieczyszczeniem powietrza pyłami i gazami, c) moŝliwością powstania poŝaru Ochrona przeciwpoŝarowa Wykonawca będzie przestrzegać przepisy ochrony przeciwpoŝarowej. Wykonawca będzie utrzymywać, wymagany na podstawie odpowiednich przepisów sprawny sprzęt przeciwpoŝarowy, na terenie baz produkcyjnych, w pomieszczeniach biurowych, mieszkalnych, magazynach oraz w maszynach i pojazdach. Materiały łatwopalne będą składowane w sposób zgodny z odpowiednimi przepisami i zabezpieczone przed dostępem osób trzecich. Wykonawca będzie odpowiedzialny za wszelkie straty spowodowane poŝarem wywołanym jako rezultat realizacji robót albo przez personel Wykonawcy Materiały szkodliwe dla otoczenia Materiały, które w sposób trwały są szkodliwe dla otoczenia, nie będą dopuszczone do uŝycia. Nie dopuszcza się uŝycia materiałów wywołujących szkodliwe promieniowanie o stęŝeniu większym od dopuszczalnego, określonego odpowiednimi przepisami. Wszelkie materiały odpadowe uŝyte do robót będą miały aprobatę techniczną wydaną przez uprawnioną jednostkę, jednoznacznie określającą brak szkodliwego oddziaływania tych materiałów na środowisko. Materiały, które są szkodliwe dla otoczenia tylko w czasie robót, a po zakończeniu robót ich szkodliwość zanika (np. materiały pylaste) mogą być uŝyte pod warunkiem przestrzegania wymagań technologicznych wbudowania. JeŜeli wymagają tego odpowiednie przepisy Wykonawca powinien otrzymać zgodę na uŝycie tych materiałów od właściwych organów administracji państwowej. JeŜeli Wykonawca uŝył materiałów szkodliwych dla otoczenia zgodnie ze specyfikacjami, a ich uŝycie spowodowało jakiekolwiek zagroŝenie środowiska, to konsekwencje tego poniesie Zamawiający. 7

8 Ochrona własności publicznej i prywatnej Wykonawca odpowiada za ochronę instalacji na powierzchni ziemi i za urządzenia podziemne, takie jak rurociągi, kable itp. oraz uzyska od odpowiednich władz będących właścicielami tych urządzeń potwierdzenie informacji dostarczonych mu przez Zamawiającego w ramach planu ich lokalizacji. Wykonawca zapewni właściwe oznaczenie i zabezpieczenie przed uszkodzeniem tych instalacji i urządzeń w czasie trwania budowy. Wykonawca zobowiązany jest umieścić w swoim harmonogramie rezerwę czasową dla wszelkiego rodzaju robót, które mają być wykonane w zakresie przełoŝenia instalacji i urządzeń podziemnych na terenie budowy i powiadomić InŜyniera/Kierownika projektu i władze lokalne o zamiarze rozpoczęcia robót. O fakcie przypadkowego uszkodzenia tych instalacji Wykonawca bezzwłocznie powiadomi InŜyniera/Kierownika projektu i zainteresowane władze oraz będzie z nimi współpracował dostarczając wszelkiej pomocy potrzebnej przy dokonywaniu napraw. Wykonawca będzie odpowiadać za wszelkie spowodowane przez jego działania uszkodzenia instalacji na powierzchni ziemi i urządzeń podziemnych wykazanych w dokumentach dostarczonych mu przez Zamawiającego. JeŜeli teren budowy przylega do terenów z zabudową mieszkaniową, Wykonawca będzie realizować roboty w sposób powodujący minimalne niedogodności dla mieszkańców. Wykonawca odpowiada za wszelkie uszkodzenia zabudowy mieszkaniowej w sąsiedztwie budowy, spowodowane jego działalnością. InŜynier/Kierownik projektu będzie na bieŝąco informowany o wszystkich umowach zawartych pomiędzy Wykonawcą a właścicielami nieruchomości i dotyczących korzystania z własności i dróg wewnętrznych. JednakŜe, ani InŜynier/Kierownik projektu ani Zamawiający nie będzie ingerował w takie porozumienia, o ile nie będą one sprzeczne z postanowieniami zawartymi w warunkach umowy Ograniczenie obciąŝeń osi pojazdów Wykonawca będzie stosować się do ustawowych ograniczeń nacisków osi na drogach publicznych przy transporcie materiałów i wyposaŝenia na i z terenu robót. Wykonawca uzyska wszelkie niezbędne zezwolenia i uzgodnienia od właściwych władz co do przewozu nietypowych wagowo ładunków (ponadnormatywnych) i o kaŝdym takim przewozie będzie powiadamiał InŜyniera/Kierownika projektu. InŜynier/Kierownik projektu moŝe polecić, aby pojazdy nie spełniające tych warunków zostały usunięte z terenu budowy. Pojazdy powodujące nadmierne obciąŝenie osiowe nie będą dopuszczone na świeŝo ukończony fragment budowy w obrębie terenu budowy i Wykonawca będzie odpowiadał za naprawę wszelkich robót w ten sposób uszkodzonych, zgodnie z poleceniami InŜyniera/Kierownika projektu Bezpieczeństwo i higiena pracy Podczas realizacji robót Wykonawca będzie przestrzegać przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W szczególności Wykonawca ma obowiązek zadbać, aby personel nie wykonywał pracy w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia oraz nie spełniających odpowiednich wymagań sanitarnych. Wykonawca zapewni i będzie utrzymywał wszelkie urządzenia zabezpieczające, socjalne oraz sprzęt i odpowiednią odzieŝ dla ochrony Ŝycia i zdrowia osób zatrudnionych na budowie oraz dla zapewnienia bezpieczeństwa publicznego. Uznaje się, Ŝe wszelkie koszty związane z wypełnieniem wymagań określonych powyŝej nie podlegają odrębnej zapłacie i są uwzględnione w cenie kontraktowej Ochrona i utrzymanie robót Wykonawca będzie odpowiadał za ochronę robót i za wszelkie materiały i urządzenia uŝywane do robót od daty rozpoczęcia do daty wydania potwierdzenia zakończenia robót przez InŜyniera/Kierownika projektu. Wykonawca będzie utrzymywać roboty do czasu odbioru ostatecznego. Utrzymanie powinno być prowadzone w taki sposób, aby budowla drogowa lub jej elementy były w zadowalającym stanie przez cały czas, do momentu odbioru ostatecznego. Jeśli Wykonawca w jakimkolwiek czasie zaniedba utrzymanie, to na polecenie InŜyniera/Kierownika projektu powinien rozpocząć roboty utrzymaniowe nie później niŝ w 24 godziny po otrzymaniu tego polecenia Stosowanie się do prawa i innych przepisów Wykonawca zobowiązany jest znać wszystkie zarządzenia wydane przez władze centralne i miejscowe oraz inne przepisy, regulaminy i wytyczne, które są w jakikolwiek sposób związane z wykonywanymi robotami i będzie w pełni odpowiedzialny za przestrzeganie tych postanowień podczas prowadzenia robót. Wykonawca będzie przestrzegać praw patentowych i będzie w pełni odpowiedzialny za wypełnienie wszelkich wymagań prawnych odnośnie znaków firmowych, nazw lub innych chronionych praw w odniesieniu do sprzętu, materiałów lub urządzeń uŝytych lub związanych z wykonywaniem robót i w sposób ciągły będzie informować InŜyniera/Kierownika projektu o swoich działaniach, przedstawiając kopie zezwoleń i inne odnośne dokumenty. Wszelkie straty, koszty postępowania, obciąŝenia i wydatki wynikłe z lub związane z naruszeniem jakichkolwiek praw patentowych pokryje Wykonawca, z wyjątkiem przypadków, kiedy takie naruszenie wyniknie z wykonania projektu lub specyfikacji dostarczonej przez InŜyniera/Kierownika projektu. 8

9 RównowaŜność norm i zbiorów przepisów prawnych Gdziekolwiek w dokumentach kontraktowych powołane są konkretne normy i przepisy, które spełniać mają materiały, sprzęt i inne towary oraz wykonane i zbadane roboty, będą obowiązywać postanowienia najnowszego wydania lub poprawionego wydania powołanych norm i przepisów o ile w warunkach kontraktu nie postanowiono inaczej. W przypadku gdy powołane normy i przepisy są państwowe lub odnoszą się do konkretnego kraju lub regionu, mogą być równieŝ stosowane inne odpowiednie normy zapewniające równy lub wyŝszy poziom wykonania niŝ powołane normy lub przepisy, pod warunkiem ich sprawdzenia i pisemnego zatwierdzenia przez InŜyniera/Kierownika projektu. RóŜnice pomiędzy powołanymi normami a ich proponowanymi zamiennikami muszą być dokładnie opisane przez Wykonawcę i przedłoŝone InŜynierowi/Kierownikowi projektu do zatwierdzenia Wykopaliska Wszelkie wykopaliska, monety, przedmioty wartościowe, budowle oraz inne pozostałości o znaczeniu geologicznym lub archeologicznym odkryte na terenie budowy będą uwaŝane za własność Zamawiającego. Wykonawca zobowiązany jest powiadomić InŜyniera/Kierownika projektu i postępować zgodnie z jego poleceniami. JeŜeli w wyniku tych poleceń Wykonawca poniesie koszty i/lub wystąpią opóźnienia w robotach, InŜynier/ Kierownik projektu po uzgodnieniu z Zamawiającym i Wykonawcą ustali wydłuŝenie czasu wykonania robót i/lub wysokość kwoty, o którą naleŝy zwiększyć cenę kontraktową Zaplecze Zamawiającego (o ile warunki kontraktu przewidują realizację) Wykonawca zobowiązany jest zabezpieczyć Zamawiającemu, pomieszczenia biurowe, sprzęt, transport oraz inne urządzenia towarzyszące, zgodnie z wymaganiami podanymi w D-M Zaplecze Zamawiającego. 2. MATERIAŁY 2.1. Źródła uzyskania materiałów Co najmniej na trzy tygodnie przed zaplanowanym wykorzystaniem jakichkolwiek materiałów przeznaczonych do robót, Wykonawca przedstawi InŜynierowi/Kierownikowi projektu do zatwierdzenia, szczegółowe informacje dotyczące proponowanego źródła wytwarzania, zamawiania lub wydobywania tych materiałów jak równieŝ odpowiednie świadectwa badań laboratoryjnych oraz próbki materiałów. Zatwierdzenie partii materiałów z danego źródła nie oznacza automatycznie, Ŝe wszelkie materiały z danego źródła uzyskają zatwierdzenie. Wykonawca zobowiązany jest do prowadzenia badań w celu wykazania, Ŝe materiały uzyskane z dopuszczonego źródła w sposób ciągły spełniają wymagania SST w czasie realizacji robót Pozyskiwanie materiałów miejscowych Wykonawca odpowiada za uzyskanie pozwoleń od właścicieli i odnośnych władz na pozyskanie materiałów ze źródeł miejscowych włączając w to źródła wskazane przez Zamawiającego i jest zobowiązany dostarczyć InŜynierowi/Kierownikowi projektu wymagane dokumenty przed rozpoczęciem eksploatacji źródła. Wykonawca przedstawi InŜynierowi/Kierownikowi projektu do zatwierdzenia dokumentację zawierającą raporty z badań terenowych i laboratoryjnych oraz proponowaną przez siebie metodę wydobycia i selekcji, uwzględniając aktualne decyzje o eksploatacji, organów administracji państwowej i samorządowej. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za spełnienie wymagań ilościowych i jakościowych materiałów pochodzących ze źródeł miejscowych. Wykonawca ponosi wszystkie koszty, z tytułu wydobycia materiałów, dzierŝawy i inne jakie okaŝą się potrzebne w związku z dostarczeniem materiałów do robót. Humus i nadkład czasowo zdjęte z terenu wykopów, dokopów i miejsc pozyskania materiałów miejscowych będą formowane w hałdy i wykorzystane przy zasypce i rekultywacji terenu po ukończeniu robót. Wszystkie odpowiednie materiały pozyskane z wykopów na terenie budowy lub z innych miejsc wskazanych w dokumentach umowy będą wykorzystane do robót lub odwiezione na odkład odpowiednio do wymagań umowy lub wskazań InŜyniera/Kierownika projektu. Wykonawca nie będzie prowadzić Ŝadnych wykopów w obrębie terenu budowy poza tymi, które zostały wyszczególnione w dokumentach umowy, chyba, Ŝe uzyska na to pisemną zgodę InŜyniera/Kierownika projektu. Eksploatacja źródeł materiałów będzie zgodna z wszelkimi regulacjami prawnymi obowiązującymi na danym obszarze Materiały nie odpowiadające wymaganiom Materiały nie odpowiadające wymaganiom zostaną przez Wykonawcę wywiezione z terenu budowy i złoŝone w miejscu wskazanym przez InŜyniera/Kierownika projektu. Jeśli InŜynier/Kierownik projektu zezwoli Wykonawcy na uŝycie tych materiałów do innych robót, niŝ te dla których zostały zakupione, to koszt tych materiałów zostanie odpowiednio przewartościowany (skorygowany) przez InŜyniera/Kierownika projektu. 9

10 KaŜdy rodzaj robót, w którym znajdują się nie zbadane i nie zaakceptowane materiały, Wykonawca wykonuje na własne ryzyko, licząc się z jego nieprzyjęciem, usunięciem i niezapłaceniem 2.4. Wariantowe stosowanie materiałów Jeśli dokumentacja projektowa lub SST przewidują moŝliwość wariantowego zastosowania rodzaju materiału w wykonywanych robotach, Wykonawca powiadomi InŜyniera/Kierownika projektu o swoim zamiarze co najmniej 3 tygodnie przed uŝyciem tego materiału, albo w okresie dłuŝszym, jeśli będzie to potrzebne z uwagi na wykonanie badań wymaganych przez InŜyniera/Kierownika projektu. Wybrany i zaakceptowany rodzaj materiału nie moŝe być później zmieniany bez zgody InŜyniera/Kierownika projektu Przechowywanie i składowanie materiałów Wykonawca zapewni, aby tymczasowo składowane materiały, do czasu gdy będą one uŝyte do robót, były zabezpieczone przed zanieczyszczeniami, zachowały swoją jakość i właściwości i były dostępne do kontroli przez InŜyniera/Kierownika projektu. Miejsca czasowego składowania materiałów będą zlokalizowane w obrębie terenu budowy w miejscach uzgodnionych z InŜynierem/Kierownikiem projektu lub poza terenem budowy w miejscach zorganizowanych przez Wykonawcę i zaakceptowanych przez InŜyniera/Kierownika projektu Inspekcja wytwórni materiałów Wytwórnie materiałów mogą być okresowo kontrolowane przez InŜyniera/ Kierownika projektu w celu sprawdzenia zgodności stosowanych metod produkcji z wymaganiami. Próbki materiałów mogą być pobierane w celu sprawdzenia ich właściwości. Wyniki tych kontroli będą stanowić podstawę do akceptacji określonej partii materiałów pod względem jakości. W przypadku, gdy InŜynier/Kierownik projektu będzie przeprowadzał inspekcję wytwórni, muszą być spełnione następujące warunki: a) InŜynier/Kierownik projektu będzie miał zapewnioną współpracę i pomoc Wykonawcy oraz producenta materiałów w czasie przeprowadzania inspekcji, b) InŜynier/Kierownik projektu będzie miał wolny dostęp, w dowolnym czasie, do tych części wytwórni, gdzie odbywa się produkcja materiałów przeznaczonych do realizacji robót, c) JeŜeli produkcja odbywa się w miejscu nie naleŝącym do Wykonawcy, Wykonawca uzyska dla InŜyniera/Kierownika projektu zezwolenie dla przeprowadzenia inspekcji i badań w tych miejscach. 3. SPRZĘT Wykonawca jest zobowiązany do uŝywania jedynie takiego sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych robót. Sprzęt uŝywany do robót powinien być zgodny z ofertą Wykonawcy i powinien odpowiadać pod względem typów i ilości wskazaniom zawartym w SST, PZJ lub projekcie organizacji robót, zaakceptowanym przez InŜyniera/Kierownika projektu; w przypadku braku ustaleń w wymienionych wyŝej dokumentach, sprzęt powinien być uzgodniony i zaakceptowany przez InŜyniera/Kierownika projektu. Liczba i wydajność sprzętu powinny gwarantować przeprowadzenie robót, zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej, SST i wskazaniach InŜyniera/ Kierownika projektu. Sprzęt będący własnością Wykonawcy lub wynajęty do wykonania robót ma być utrzymywany w dobrym stanie i gotowości do pracy. Powinien być zgodny z normami ochrony środowiska i przepisami dotyczącymi jego uŝytkowania. Wykonawca dostarczy InŜynierowi/Kierownikowi projektu kopie dokumentów potwierdzających dopuszczenie sprzętu do uŝytkowania i badań okresowych, tam gdzie jest to wymagane przepisami. Wykonawca będzie konserwować sprzęt jak równieŝ naprawiać lub wymieniać sprzęt niesprawny. JeŜeli dokumentacja projektowa lub SST przewidują moŝliwość wariantowego uŝycia sprzętu przy wykonywanych robotach, Wykonawca powiadomi InŜyniera/ Kierownika projektu o swoim zamiarze wyboru i uzyska jego akceptację przed uŝyciem sprzętu. Wybrany sprzęt, po akceptacji InŜyniera/Kierownika projektu, nie moŝe być później zmieniany bez jego zgody. Jakikolwiek sprzęt, maszyny, urządzenia i narzędzia nie gwarantujące zachowania warunków umowy, zostaną przez InŜyniera/Kierownika projektu zdyskwalifikowane i nie dopuszczone do robót. 4. TRANSPORT Wykonawca jest zobowiązany do stosowania jedynie takich środków transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych robót i właściwości przewoŝonych materiałów. Liczba środków transportu powinna zapewniać prowadzenie robót zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej, SST i wskazaniach InŜyniera/ Kierownika projektu, w terminie przewidzianym umową. Przy ruchu na drogach publicznych pojazdy będą spełniać wymagania dotyczące przepisów ruchu drogowego w odniesieniu do dopuszczalnych nacisków na oś i innych parametrów technicznych. Środki transportu 10

11 nie spełniające tych warunków mogą być dopuszczone przez InŜyniera/Kierownika projektu, pod warunkiem przywrócenia stanu pierwotnego uŝytkowanych odcinków dróg na koszt Wykonawcy. Wykonawca będzie usuwać na bieŝąco, na własny koszt, wszelkie zanieczyszczenia, uszkodzenia spowodowane jego pojazdami na drogach publicznych oraz dojazdach do terenu budowy. 5. WYKONANIE ROBÓT Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie robót zgodnie z warunkami umowy oraz za jakość zastosowanych materiałów i wykonywanych robót, za ich zgodność z dokumentacją projektową, wymaganiami SST, PZJ, projektem organizacji robót opracowanym przez Wykonawcę oraz poleceniami InŜyniera/Kierownika projektu. Wykonawca jest odpowiedzialny za stosowane metody wykonywania robót. Wykonawca jest odpowiedzialny za dokładne wytyczenie w planie i wyznaczenie wysokości wszystkich elementów robót zgodnie z wymiarami i rzędnymi określonymi w dokumentacji projektowej lub przekazanymi na piśmie przez InŜyniera/Kierownika projektu. Błędy popełnione przez Wykonawcę w wytyczeniu i wyznaczaniu robót zostaną, usunięte przez Wykonawcę na własny koszt, z wyjątkiem, kiedy dany błąd okaŝe się skutkiem błędu zawartego w danych dostarczonych Wykonawcy na piśmie przez InŜyniera/ Kierownika projektu. Sprawdzenie wytyczenia robót lub wyznaczenia wysokości przez InŜyniera/ Kierownika projektu nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialności za ich dokładność. Decyzje InŜyniera/Kierownika projektu dotyczące akceptacji lub odrzucenia materiałów i elementów robót będą oparte na wymaganiach określonych w dokumentach umowy, dokumentacji projektowej i w SST, a takŝe w normach i wytycznych. Przy podejmowaniu decyzji InŜynier/Kierownik projektu uwzględni wyniki badań materiałów i robót, rozrzuty normalnie występujące przy produkcji i przy badaniach materiałów, doświadczenia z przeszłości, wyniki badań naukowych oraz inne czynniki wpływające na rozwaŝaną kwestię. Polecenia InŜyniera/Kierownika projektu powinny być wykonywane przez Wykonawcę w czasie określonym przez InŜyniera/Kierownika projektu, pod groźbą zatrzymania robót. Skutki finansowe z tego tytułu poniesie Wykonawca. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Program zapewnienia jakości Wykonawca jest zobowiązany opracować i przedstawić do akceptacji InŜyniera/ Kierownika projektu program zapewnienia jakości. W programie zapewnienia jakości Wykonawca powinien określić, zamierzony sposób wykonywania robót, moŝliwości techniczne, kadrowe i plan organizacji robót gwarantujący wykonanie robót zgodnie z dokumentacją projektową, SST oraz ustaleniami. Program zapewnienia jakości powinien zawierać: a) część ogólną opisującą: organizację wykonania robót, w tym terminy i sposób prowadzenia robót, organizację ruchu na budowie wraz z oznakowaniem robót, sposób zapewnienia bhp., wykaz zespołów roboczych, ich kwalifikacje i przygotowanie praktyczne, wykaz osób odpowiedzialnych za jakość i terminowość wykonania poszczególnych elementów robót, system (sposób i procedurę) proponowanej kontroli i sterowania jakością wykonywanych robót, wyposaŝenie w sprzęt i urządzenia do pomiarów i kontroli (opis laboratorium własnego lub laboratorium, któremu Wykonawca zamierza zlecić prowadzenie badań), sposób oraz formę gromadzenia wyników badań laboratoryjnych, zapis pomiarów, nastaw mechanizmów sterujących, a takŝe wyciąganych wniosków i zastosowanych korekt w procesie technologicznym, proponowany sposób i formę przekazywania tych informacji InŜynierowi/Kierownikowi projektu; b) część szczegółową opisującą dla kaŝdego asortymentu robót: wykaz maszyn i urządzeń stosowanych na budowie z ich parametrami technicznymi oraz wyposaŝeniem w mechanizmy do sterowania i urządzenia pomiarowo-kontrolne, rodzaje i ilość środków transportu oraz urządzeń do magazynowania i załadunku materiałów, spoiw, lepiszczy, kruszyw itp., sposób zabezpieczenia i ochrony ładunków przed utratą ich właściwości w czasie transportu, sposób i procedurę pomiarów i badań (rodzaj i częstotliwość, pobieranie próbek, legalizacja i sprawdzanie urządzeń, itp.) prowadzonych podczas dostaw materiałów, wytwarzania mieszanek i wykonywania poszczególnych elementów robót, sposób postępowania z materiałami i robotami nie odpowiadającymi wymaganiom. 11

12 6.2. Zasady kontroli jakości robót Celem kontroli robót będzie takie sterowanie ich przygotowaniem i wykonaniem, aby osiągnąć załoŝoną jakość robót. Wykonawca jest odpowiedzialny za pełną kontrolę robót i jakości materiałów. Wykonawca zapewni odpowiedni system kontroli, włączając personel, laboratorium, sprzęt, zaopatrzenie i wszystkie urządzenia niezbędne do pobierania próbek i badań materiałów oraz robót. Przed zatwierdzeniem systemu kontroli InŜynier/Kierownik projektu moŝe zaŝądać od Wykonawcy przeprowadzenia badań w celu zademonstrowania, Ŝe poziom ich wykonywania jest zadowalający. Wykonawca będzie przeprowadzać pomiary i badania materiałów oraz robót z częstotliwością zapewniającą stwierdzenie, Ŝe roboty wykonano zgodnie z wymaganiami zawartymi w dokumentacji projektowej i SST Minimalne wymagania co do zakresu badań i ich częstotliwość są określone w SST, normach i wytycznych. W przypadku, gdy nie zostały one tam określone, InŜynier/ Kierownik projektu ustali jaki zakres kontroli jest konieczny, aby zapewnić wykonanie robót zgodnie z umową. Wykonawca dostarczy InŜynierowi/Kierownikowi projektu świadectwa, Ŝe wszystkie stosowane urządzenia i sprzęt badawczy posiadają waŝną legalizację, zostały prawidłowo wykalibrowane i odpowiadają wymaganiom norm określających procedury badań. InŜynier/Kierownik projektu będzie mieć nieograniczony dostęp do pomieszczeń laboratoryjnych, w celu ich inspekcji. InŜynier/Kierownik projektu będzie przekazywać Wykonawcy pisemne informacje o jakichkolwiek niedociągnięciach dotyczących urządzeń laboratoryjnych, sprzętu, zaopatrzenia laboratorium, pracy personelu lub metod badawczych. JeŜeli niedociągnięcia te będą tak powaŝne, Ŝe mogą wpłynąć ujemnie na wyniki badań, InŜynier/Kierownik projektu natychmiast wstrzyma uŝycie do robót badanych materiałów i dopuści je do uŝycia dopiero wtedy, gdy niedociągnięcia w pracy laboratorium Wykonawcy zostaną usunięte i stwierdzona zostanie odpowiednia jakość tych materiałów. Wszystkie koszty związane z organizowaniem i prowadzeniem badań materiałów ponosi Wykonawca Pobieranie próbek Próbki będą pobierane losowo. Zaleca się stosowanie statystycznych metod pobierania próbek, opartych na zasadzie, Ŝe wszystkie jednostkowe elementy produkcji mogą być z jednakowym prawdopodobieństwem wytypowane do badań. InŜynier/Kierownik projektu będzie mieć zapewnioną moŝliwość udziału w pobieraniu próbek. Pojemniki do pobierania próbek będą dostarczone przez Wykonawcę i zatwierdzone przez InŜyniera/Kierownika projektu. Próbki dostarczone przez Wykonawcę do badań wykonywanych przez InŜyniera/Kierownik projektu będą odpowiednio opisane i oznakowane, w sposób zaakceptowany przez InŜyniera/Kierownika projektu. Na zlecenie InŜyniera/Kierownika projektu Wykonawca będzie przeprowadzać dodatkowe badania tych materiałów, które budzą wątpliwości co do jakości, o ile kwestionowane materiały nie zostaną przez Wykonawcę usunięte lub ulepszone z własnej woli. Koszty tych dodatkowych badań pokrywa Wykonawca tylko w przypadku stwierdzenia usterek; w przeciwnym przypadku koszty te pokrywa Zamawiający Badania i pomiary Wszystkie badania i pomiary będą przeprowadzone zgodnie z wymaganiami norm. W przypadku, gdy normy nie obejmują jakiegokolwiek badania wymaganego w SST, stosować moŝna wytyczne krajowe, albo inne procedury, zaakceptowane przez InŜyniera/ Kierownika projektu. Przed przystąpieniem do pomiarów lub badań, Wykonawca powiadomi InŜyniera/ Kierownika projektu o rodzaju, miejscu i terminie pomiaru lub badania. Po wykonaniu pomiaru lub badania, Wykonawca przedstawi na piśmie ich wyniki do akceptacji InŜyniera/ Kierownika projektu Raporty z badań Wykonawca będzie przekazywać InŜynierowi/Kierownikowi projektu kopie raportów z wynikami badań jak najszybciej, nie później jednak niŝ w terminie określonym w programie zapewnienia jakości. Wyniki badań (kopie) będą przekazywane InŜynierowi/Kierownikowi projektu na formularzach według dostarczonego przez niego wzoru lub innych, przez niego zaaprobowanych Badania prowadzone przez InŜyniera/Kierownika projektu InŜynier/Kierownik projektu jest uprawniony do dokonywania kontroli, pobierania próbek i badania materiałów w miejscu ich wytwarzania/pozyskiwania, a Wykonawca i producent materiałów powinien udzielić mu niezbędnej pomocy. 12

13 InŜynier/Kierownik projektu, dokonując weryfikacji systemu kontroli robót prowadzonego przez Wykonawcę, poprzez między innymi swoje badania, będzie oceniać zgodność materiałów i robót z wymaganiami SST na podstawie wyników własnych badań kontrolnych jak i wyników badań dostarczonych przez Wykonawcę. InŜynier/Kierownik projektu powinien pobierać próbki materiałów i prowadzić badania niezaleŝnie od Wykonawcy, na swój koszt. JeŜeli wyniki tych badań wykaŝą, Ŝe raporty Wykonawcy są niewiarygodne, to InŜynier/Kierownik projektu oprze się wyłącznie na własnych badaniach przy ocenie zgodności materiałów i robót z dokumentacją projektową i SST. MoŜe równieŝ zlecić, sam lub poprzez Wykonawcę, przeprowadzenie powtórnych lub dodatkowych badań niezaleŝnemu laboratorium. W takim przypadku całkowite koszty powtórnych lub dodatkowych badań i pobierania próbek poniesione zostaną przez Wykonawcę Certyfikaty i deklaracje InŜynier/Kierownik projektu moŝe dopuścić do uŝycia tylko te materiały, które posiadają: 1. certyfikat na znak bezpieczeństwa wykazujący, Ŝe zapewniono zgodność z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych, 2. deklarację zgodności lub certyfikat zgodności z: Polską Normą lub aprobatą techniczną, w przypadku wyrobów, dla których nie ustanowiono Polskiej Normy, jeŝeli nie są objęte certyfikacją określoną w pkt 1 i które spełniają wymogi SST. W przypadku materiałów, dla których ww. dokumenty są wymagane przez SST, kaŝda partia dostarczona do robót będzie posiadać te dokumenty, określające w sposób jednoznaczny jej cechy. Produkty przemysłowe muszą posiadać ww. dokumenty wydane przez producenta, a w razie potrzeby poparte wynikami badań wykonanych przez niego. Kopie wyników tych badań będą dostarczone przez Wykonawcę InŜynierowi/Kierownikowi projektu. Jakiekolwiek materiały, które nie spełniają tych wymagań będą odrzucone Dokumenty budowy (1) Dziennik budowy Dziennik budowy jest wymaganym dokumentem prawnym obowiązującym Zamawiającego i Wykonawcę w okresie od przekazania Wykonawcy terenu budowy do końca okresu gwarancyjnego. Odpowiedzialność za prowadzenie dziennika budowy zgodnie z obowiązującymi przepisami [2] spoczywa na Wykonawcy. Zapisy w dzienniku budowy będą dokonywane na bieŝąco i będą dotyczyć przebiegu robót, stanu bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz technicznej i gospodarczej strony budowy. KaŜdy zapis w dzienniku budowy będzie opatrzony datą jego dokonania, podpisem osoby, która dokonała zapisu, z podaniem jej imienia i nazwiska oraz stanowiska słuŝbowego. Zapisy będą czytelne, dokonane trwałą techniką, w porządku chronologicznym, bezpośrednio jeden pod drugim, bez przerw. Załączone do dziennika budowy protokoły i inne dokumenty będą oznaczone kolejnym numerem załącznika i opatrzone datą i podpisem Wykonawcy i InŜyniera/ Kierownika projektu. Do dziennika budowy naleŝy wpisywać w szczególności: datę przekazania Wykonawcy terenu budowy, datę przekazania przez Zamawiającego dokumentacji projektowej, datę uzgodnienia przez InŜyniera/Kierownika projektu programu zapewnienia jakości i harmonogramów robót, terminy rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych elementów robót, przebieg robót, trudności i przeszkody w ich prowadzeniu, okresy i przyczyny przerw w robotach, uwagi i polecenia InŜyniera/Kierownika projektu, daty zarządzenia wstrzymania robót, z podaniem powodu, zgłoszenia i daty odbiorów robót zanikających i ulegających zakryciu, częściowych i ostatecznych odbiorów robót, wyjaśnienia, uwagi i propozycje Wykonawcy, stan pogody i temperaturę powietrza w okresie wykonywania robót podlegających ograniczeniom lub wymaganiom szczególnym w związku z warunkami klimatycznymi, zgodność rzeczywistych warunków geotechnicznych z ich opisem w dokumentacji projektowej, dane dotyczące czynności geodezyjnych (pomiarowych) dokonywanych przed i w trakcie wykonywania robót, dane dotyczące sposobu wykonywania zabezpieczenia robót, dane dotyczące jakości materiałów, pobierania próbek oraz wyniki przeprowadzonych badań z podaniem, kto je przeprowadzał, wyniki prób poszczególnych elementów budowli z podaniem, kto je przeprowadzał, inne istotne informacje o przebiegu robót. 13

14 Propozycje, uwagi i wyjaśnienia Wykonawcy, wpisane do dziennika budowy będą przedłoŝone InŜynierowi/Kierownikowi projektu do ustosunkowania się. Decyzje InŜyniera/Kierownika projektu wpisane do dziennika budowy Wykonawca podpisuje z zaznaczeniem ich przyjęcia lub zajęciem stanowiska. Wpis projektanta do dziennika budowy obliguje InŜyniera/Kierownika projektu do ustosunkowania się. Projektant nie jest jednak stroną umowy i nie ma uprawnień do wydawania poleceń Wykonawcy robót. (2) KsiąŜka obmiarów KsiąŜka obmiarów stanowi dokument pozwalający na rozliczenie faktycznego postępu kaŝdego z elementów robót. Obmiary wykonanych robót przeprowadza się w sposób ciągły w jednostkach przyjętych w kosztorysie i wpisuje do ksiąŝki obmiarów. (3) Dokumenty laboratoryjne Dzienniki laboratoryjne, deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności materiałów, orzeczenia o jakości materiałów, recepty robocze i kontrolne wyniki badań Wykonawcy będą gromadzone w formie uzgodnionej w programie zapewnienia jakości. Dokumenty te stanowią załączniki do odbioru robót. Winny być udostępnione na kaŝde Ŝyczenie InŜyniera/Kierownika projektu. (4) Pozostałe dokumenty budowy Do dokumentów budowy zalicza się, oprócz wymienionych w punktach (1) - (3) następujące dokumenty: a) pozwolenie na realizację zadania budowlanego, b) protokoły przekazania terenu budowy, c) umowy cywilno-prawne z osobami trzecimi i inne umowy cywilno-prawne, d) protokoły odbioru robót, e) protokoły z narad i ustaleń, f) korespondencję na budowie. (5) Przechowywanie dokumentów budowy Dokumenty budowy będą przechowywane na terenie budowy w miejscu odpowiednio zabezpieczonym. Zaginięcie któregokolwiek z dokumentów budowy spowoduje jego natychmiastowe odtworzenie w formie przewidzianej prawem. Wszelkie dokumenty budowy będą zawsze dostępne dla InŜyniera/Kierownika projektu i przedstawiane do wglądu na Ŝyczenie Zamawiającego. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Obmiar robót będzie określać faktyczny zakres wykonywanych robót zgodnie z dokumentacją projektową i SST, w jednostkach ustalonych w kosztorysie. Obmiaru robót dokonuje Wykonawca po pisemnym powiadomieniu InŜyniera/ Kierownika projektu o zakresie obmierzanych robót i terminie obmiaru, co najmniej na 3 dni przed tym terminem. Wyniki obmiaru będą wpisane do ksiąŝki obmiarów. Jakikolwiek błąd lub przeoczenie (opuszczenie) w ilościach podanych w ślepym kosztorysie lub gdzie indziej w SST nie zwalnia Wykonawcy od obowiązku ukończenia wszystkich robót. Błędne dane zostaną poprawione wg instrukcji InŜyniera/Kierownika projektu na piśmie. Obmiar gotowych robót będzie przeprowadzony z częstością wymaganą do celu miesięcznej płatności na rzecz Wykonawcy lub w innym czasie określonym w umowie lub oczekiwanym przez Wykonawcę i InŜyniera/Kierownika projektu Zasady określania ilości robót i materiałów Długości i odległości pomiędzy wyszczególnionymi punktami skrajnymi będą obmierzone poziomo wzdłuŝ linii osiowej. Jeśli SST właściwe dla danych robót nie wymagają tego inaczej, objętości będą wyliczone w m 3 jako długość pomnoŝona przez średni przekrój. Ilości, które mają być obmierzone wagowo, będą waŝone w tonach lub kilogramach zgodnie z wymaganiami SST Urządzenia i sprzęt pomiarowy Wszystkie urządzenia i sprzęt pomiarowy, stosowany w czasie obmiaru robót będą zaakceptowane przez InŜyniera/Kierownika projektu. 14

15 Urządzenia i sprzęt pomiarowy zostaną dostarczone przez Wykonawcę. JeŜeli urządzenia te lub sprzęt wymagają badań atestujących to Wykonawca będzie posiadać waŝne świadectwa legalizacji. Wszystkie urządzenia pomiarowe będą przez Wykonawcę utrzymywane w dobrym stanie, w całym okresie trwania robót Wagi i zasady waŝenia Wykonawca dostarczy i zainstaluje urządzenia wagowe odpowiadające odnośnym wymaganiom SST Będzie utrzymywać to wyposaŝenie zapewniając w sposób ciągły zachowanie dokładności wg norm zatwierdzonych przez InŜyniera/Kierownika projektu Czas przeprowadzenia obmiaru Obmiary będą przeprowadzone przed częściowym lub ostatecznym odbiorem odcinków robót, a takŝe w przypadku występowania dłuŝszej przerwy w robotach. Obmiar robót zanikających przeprowadza się w czasie ich wykonywania. Obmiar robót podlegających zakryciu przeprowadza się przed ich zakryciem. Roboty pomiarowe do obmiaru oraz nieodzowne obliczenia będą wykonane w sposób zrozumiały i jednoznaczny. Wymiary skomplikowanych powierzchni lub objętości będą uzupełnione odpowiednimi szkicami umieszczonymi na karcie ksiąŝki obmiarów. W razie braku miejsca szkice mogą być dołączone w formie oddzielnego załącznika do ksiąŝki obmiarów, którego wzór zostanie uzgodniony z InŜynierem/Kierownikiem projektu. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Rodzaje odbiorów robót W zaleŝności od ustaleń odpowiednich SST, roboty podlegają następującym etapom odbioru: a) odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu, b) odbiorowi częściowemu, c) odbiorowi ostatecznemu, d) odbiorowi pogwarancyjnemu Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu polega na finalnej ocenie ilości i jakości wykonywanych robót, które w dalszym procesie realizacji ulegną zakryciu. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu będzie dokonany w czasie umoŝliwiającym wykonanie ewentualnych korekt i poprawek bez hamowania ogólnego postępu robót. Odbioru robót dokonuje InŜynier/Kierownik projektu. Gotowość danej części robót do odbioru zgłasza Wykonawca wpisem do dziennika budowy i jednoczesnym powiadomieniem InŜyniera/Kierownika projektu. Odbiór będzie przeprowadzony niezwłocznie, nie później jednak niŝ w ciągu 3 dni od daty zgłoszenia wpisem do dziennika budowy i powiadomienia o tym fakcie InŜyniera/Kierownika projektu. Jakość i ilość robót ulegających zakryciu ocenia InŜynier/Kierownik projektu na podstawie dokumentów zawierających komplet wyników badań laboratoryjnych i w oparciu o przeprowadzone pomiary, w konfrontacji z dokumentacją projektową, SST i uprzednimi ustaleniami Odbiór częściowy Odbiór częściowy polega na ocenie ilości i jakości wykonanych części robót. Odbioru częściowego robót dokonuje się wg zasad jak przy odbiorze ostatecznym robót. Odbioru robót dokonuje InŜynier/Kierownik projektu Odbiór ostateczny robót Zasady odbioru ostatecznego robót Odbiór ostateczny polega na finalnej ocenie rzeczywistego wykonania robót w odniesieniu do ich ilości, jakości i wartości. Całkowite zakończenie robót oraz gotowość do odbioru ostatecznego będzie stwierdzona przez Wykonawcę wpisem do dziennika budowy z bezzwłocznym powiadomieniem na piśmie o tym fakcie InŜyniera/Kierownika projektu. Odbiór ostateczny robót nastąpi w terminie ustalonym w dokumentach umowy, licząc od dnia potwierdzenia przez InŜyniera/Kierownika projektu zakończenia robót i przyjęcia dokumentów, o których mowa w punkcie Odbioru ostatecznego robót dokona komisja wyznaczona przez Zamawiającego w obecności InŜyniera/Kierownika projektu i Wykonawcy. Komisja odbierająca roboty dokona ich oceny jakościowej na 15

16 podstawie przedłoŝonych dokumentów, wyników badań i pomiarów, ocenie wizualnej oraz zgodności wykonania robót z dokumentacją projektową i SST. W toku odbioru ostatecznego robót komisja zapozna się z realizacją ustaleń przyjętych w trakcie odbiorów robót zanikających i ulegających zakryciu, zwłaszcza w zakresie wykonania robót uzupełniających i robót poprawkowych. W przypadkach niewykonania wyznaczonych robót poprawkowych lub robót uzupełniających w warstwie ścieralnej lub robotach wykończeniowych, komisja przerwie swoje czynności i ustali nowy termin odbioru ostatecznego. W przypadku stwierdzenia przez komisję, Ŝe jakość wykonywanych robót w poszczególnych asortymentach nieznacznie odbiega od wymaganej dokumentacją projektową i SST z uwzględnieniem tolerancji i nie ma większego wpływu na cechy eksploatacyjne obiektu i bezpieczeństwo ruchu, komisja dokona potrąceń, oceniając pomniejszoną wartość wykonywanych robót w stosunku do wymagań przyjętych w dokumentach umowy Dokumenty do odbioru ostatecznego Podstawowym dokumentem do dokonania odbioru ostatecznego robót jest protokół odbioru ostatecznego robót sporządzony wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Do odbioru ostatecznego Wykonawca jest zobowiązany przygotować następujące dokumenty: 1. dokumentację projektową podstawową z naniesionymi zmianami oraz dodatkową, jeśli została sporządzona w trakcie realizacji umowy, 2. szczegółowe specyfikacje techniczne (podstawowe z dokumentów umowy i ew. uzupełniające lub zamienne), 3. recepty i ustalenia technologiczne, 4. dzienniki budowy i ksiąŝki obmiarów (oryginały), 5. wyniki pomiarów kontrolnych oraz badań i oznaczeń laboratoryjnych, zgodne z SST i ew. PZJ, 6. deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności wbudowanych materiałów zgodnie z SST i ew. PZJ, 7. opinię technologiczną sporządzoną na podstawie wszystkich wyników badań i pomiarów załączonych do dokumentów odbioru, wykonanych zgodnie z SST i PZJ, 8. rysunki (dokumentacje) na wykonanie robót towarzyszących (np. na przełoŝenie linii telefonicznej, energetycznej, gazowej, oświetlenia itp.) oraz protokoły odbioru i przekazania tych robót właścicielom urządzeń, 9. geodezyjną inwentaryzację powykonawczą robót i sieci uzbrojenia terenu, 10. kopię mapy zasadniczej powstałej w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. W przypadku, gdy wg komisji, roboty pod względem przygotowania dokumentacyjnego nie będą gotowe do odbioru ostatecznego, komisja w porozumieniu z Wykonawcą wyznaczy ponowny termin odbioru ostatecznego robót. Wszystkie zarządzone przez komisję roboty poprawkowe lub uzupełniające będą zestawione wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Termin wykonania robót poprawkowych i robót uzupełniających wyznaczy komisja Odbiór pogwarancyjny Odbiór pogwarancyjny polega na ocenie wykonanych robót związanych z usunięciem wad stwierdzonych przy odbiorze ostatecznym i zaistniałych w okresie gwarancyjnym. Odbiór pogwarancyjny będzie dokonany na podstawie oceny wizualnej obiektu z uwzględnieniem zasad opisanych w punkcie 8.4 Odbiór ostateczny robót. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ustalenia ogólne Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez Wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu. Dla pozycji kosztorysowych wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę w danej pozycji kosztorysu. Cena jednostkowa lub kwota ryczałtowa pozycji kosztorysowej będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w SST i w dokumentacji projektowej. Ceny jednostkowe lub kwoty ryczałtowe robót będą obejmować: robociznę bezpośrednią wraz z towarzyszącymi kosztami, wartość zuŝytych materiałów wraz z kosztami zakupu, magazynowania, ewentualnych ubytków i transportu na teren budowy, wartość pracy sprzętu wraz z towarzyszącymi kosztami, koszty pośrednie, zysk kalkulacyjny i ryzyko, podatki obliczone zgodnie z obowiązującymi przepisami. Do cen jednostkowych nie naleŝy wliczać podatku VAT. 16

17 9.2. Warunki umowy i wymagania ogólne D-M Koszt dostosowania się do wymagań warunków umowy i wymagań ogólnych zawartych w D-M obejmuje wszystkie warunki określone w ww. dokumentach, a nie wyszczególnione w kosztorysie Objazdy, przejazdy i organizacja ruchu Koszt wybudowania objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: (a) opracowanie oraz uzgodnienie z InŜynierem/Kierownikiem projektu i odpowiednimi instytucjami projektu organizacji ruchu na czas trwania budowy, wraz z dostarczeniem kopii projektu InŜynierowi/Kierownikowi projektu i wprowadzaniem dalszych zmian i uzgodnień wynikających z postępu robót, (b) ustawienie tymczasowego oznakowania i oświetlenia zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa ruchu, (c) opłaty/dzierŝawy terenu, (d) przygotowanie terenu, (e) konstrukcję tymczasowej nawierzchni, ramp, chodników, krawęŝników, barier, oznakowań i drenaŝu, (f) tymczasową przebudowę urządzeń obcych. Koszt utrzymania objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: (a) oczyszczanie, przestawienie, przykrycie i usunięcie tymczasowych oznakowań pionowych, poziomych, barier i świateł, (b) utrzymanie płynności ruchu publicznego. Koszt likwidacji objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: (a) usunięcie wbudowanych materiałów i oznakowania, (b) doprowadzenie terenu do stanu pierwotnego. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE 1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414 z późniejszymi zmianami). 2. Zarządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie dziennika budowy, montaŝu i rozbiórki oraz tablicy informacyjnej (Dz. U. Nr 138, poz. 1555). 3. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 14, poz. 60 z późniejszymi zmianami). 17

18 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D USUNIĘCIE DRZEW I KRZAKÓW 1. WSTĘP 1.1.Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z usunięciem drzew i krzaków Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) dotycząca wykonania i odbioru stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z usunięciem drzew i krzaków, wykonywanych w ramach robót przygotowawczych Określenia podstawowe Stosowane określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w SST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót 2. MATERIAŁY 3. SPRZĘT Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt 1.5. Nie występują Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do usuwania drzew i krzaków Do wykonywania robót związanych z usunięciem drzew i krzaków naleŝy stosować: piły mechaniczne, specjalne maszyny przeznaczone do karczowania pni oraz ich usunięcia z pasa drogowego, spycharki, koparki lub ciągniki ze specjalnym osprzętem do prowadzenia prac związanych z wyrębem drzew. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Transport pni i karpiny Pnie, karpinę oraz gałęzie naleŝy przewozić transportem samochodowym. Pnie przedstawiające wartość, jako materiał uŝytkowy (np. budowlany, meblarski itp.) powinny być transportowane w sposób nie powodujący ich uszkodzeń. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt 5. 18

19 5.2. Zasady oczyszczania terenu z drzew i krzaków Roboty związane z usunięciem drzew i krzaków obejmują wycięcie i wykarczowanie drzew i krzaków, wywiezienie pni, karpiny i gałęzi poza teren budowy na wskazane miejsce, zasypanie dołów oraz ewentualne spalenie na miejscu pozostałości po wykarczowaniu. Teren pod budowę drogi w pasie robót ziemnych, w miejscach dokopów i w innych miejscach wskazanych w dokumentacji projektowej, powinien być oczyszczony z drzew i krzaków. Zgoda na prace związane z usunięciem drzew i krzaków powinna być uzyskana przez Zamawiającego. Wycinkę drzew o właściwościach materiału uŝytkowego naleŝy wykonywać w tzw. sezonie rębnym, ustalonym przez InŜyniera. W miejscach dokopów i tych wykopów, z których grunt jest przeznaczony do wbudowania w nasypy, teren naleŝy oczyścić z roślinności, wykarczować pnie i usunąć korzenie tak, aby zawartość części organicznych w gruntach przeznaczonych do wbudowania w nasypy nie przekraczała 2%. W miejscach nasypów teren naleŝy oczyścić tak, aby części roślinności nie znajdowały się na głębokości do 60 cm poniŝej niwelety robót ziemnych i linii skarp nasypu, z wyjątkiem przypadków podanych w punkcie 5.3. Roślinność istniejąca w pasie robót drogowych, nie przeznaczona do usunięcia, powinna być przez Wykonawcę zabezpieczona przed uszkodzeniem. JeŜeli roślinność, która ma być zachowana, zostanie uszkodzona lub zniszczona przez Wykonawcę, to powinna być ona odtworzona na koszt Wykonawcy, w sposób zaakceptowany przez odpowiednie władze Usunięcie drzew i krzaków Pnie drzew i krzaków znajdujące się w pasie robót ziemnych, powinny być wykarczowane, za wyjątkiem następujących przypadków: a) a) w obrębie nasypów - jeŝeli średnica pni jest mniejsza od 8 cm i istniejąca rzędna terenu w tym miejscu znajduje się co najmniej 2 metry od powierzchni projektowanej korony drogi albo powierzchni skarpy nasypu. Pnie pozostawione pod nasypami powinny być ścięte nie wyŝej niŝ 10 cm ponad powierzchnią terenu. PowyŜsze odstępstwo od ogólnej zasady, wymagającej karczowania pni, nie ma zastosowania, jeŝeli przewidziano stopniowanie powierzchni terenu pod podstawę nasypu, b) b) w obrębie wyokrąglenia skarpy wykopu przecinającego się z terenem. W tym przypadku pnie powinny być ścięte równo z powierzchnią skarpy albo poniŝej jej poziomu. Poza miejscami wykopów doły po wykarczowanych pniach naleŝy wypełnić gruntem przydatnym do budowy nasypów i zagęścić, zgodnie z wymaganiami zawartymi w OST D Roboty ziemne. Doły w obrębie przewidywanych wykopów, naleŝy tymczasowo zabezpieczyć przed gromadzeniem się w nich wody. Wykonawca ma obowiązek prowadzenia robót w taki sposób, aby drzewa przedstawiające wartość jako materiał uŝytkowy (np. budowlany, meblarski itp.) nie utraciły tej właściwości w czasie robót. Młode drzewa i inne rośliny przewidziane do ponownego sadzenia powinny być wykopane z duŝą ostroŝnością, w sposób który nie spowoduje trwałych uszkodzeń, a następnie zasadzone w odpowiednim gruncie Zniszczenie pozostałości po usuniętej roślinności Sposób zniszczenia pozostałości po usuniętej roślinności powinien być zgodny z ustaleniami SST lub wskazaniami InŜyniera. JeŜeli dopuszczono przerobienie gałęzi na korę drzewną za pomocą specjalistycznego sprzętu, to sposób wykonania powinien odpowiadać zaleceniom producenta sprzętu. NieuŜyteczne pozostałości po przeróbce powinny być usunięte przez Wykonawcę z terenu budowy. JeŜeli dopuszczono spalanie roślinności usuniętej w czasie robót przygotowawczych Wykonawca ma obowiązek zadbać, aby odbyło się ono z zachowaniem wszystkich wymogów bezpieczeństwa i odpowiednich przepisów. Zaleca się stosowanie technologii, umoŝliwiających intensywne spalanie, z powstawaniem małej ilości dymu, to jest spalanie w wysokich stosach albo spalanie w dołach z wymuszonym dopływem powietrza. Po zakończeniu spalania ogień powinien być całkowicie wygaszony, bez pozostawienia tlących się części. JeŜeli warunki atmosferyczne lub inne względy zmusiły Wykonawcę do odstąpienia od spalania lub jego przerwania, a nagromadzony materiał do spalenia stanowi przeszkodę w prowadzeniu innych prac, Wykonawca powinien usunąć go w miejsce tymczasowego składowania lub w inne miejsce zaakceptowane przez InŜyniera, w którym będzie moŝliwe dalsze spalanie. Pozostałości po spaleniu powinny być usunięte przez Wykonawcę z terenu budowy. Jeśli pozostałości po spaleniu, za zgodą InŜyniera, są zakopywane na terenie budowy, to powinny być one układane w warstwach. KaŜda warstwa powinna być przykryta warstwą gruntu. Ostatnia warstwa powinna być przykryta warstwą gruntu o grubości co najmniej 30 cm i powinna być odpowiednio wyrównana i zagęszczona. Pozostałości po spaleniu nie mogą być zakopywane pod rowami odwadniającymi ani pod jakimikolwiek obszarami, na których odbywa się przepływ wód powierzchniowych. 19

20 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w OST D-M Wymagania ogólne pkt Kontrola robót przy usuwaniu drzew i krzaków Sprawdzenie jakości robót polega na wizualnej ocenie kompletności usunięcia roślinności, wykarczowania korzeni i zasypania dołów. Zagęszczenie gruntu wypełniającego doły powinno spełniać odpowiednie wymagania określone w OST D Roboty ziemne. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową robót związanych z usunięciem drzew i krzaków jest: dla drzew - sztuka, dla krzaków - hektar. Przewidywaną ilość jednostek obmiarowych określi Zamawiający w kosztorysie dla oferentów. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlega sprawdzenie dołów po wykarczowanych pniach, przed ich zasypaniem. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Płatność naleŝy przyjmować na podstawie jednostek obmiarowych według pkt 7. Cena wykonania robót obejmuje: wycięcie i wykarczowanie drzew i krzaków, wywiezienie pni, karpiny i gałęzi poza teren budowy lub przerobienie gałęzi na korę drzewną, względnie spalenie na miejscu pozostałości po wykarczowaniu, zasypanie dołów, uporządkowanie miejsca prowadzonych robót. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Nie występują. 20

21 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D WYBURZENIE OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I INśYNIERSKICH 1. WSTĘP 1.1.Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wyburzeniem obiektów budowlanych Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi obowiązującą podstawę stosowaną jako dokument przetargowy i kontraktowy związany w ramach Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji obejmują wszystkie czynności umoŝliwiające i mające na celu: rozbiórkę kamiennych elementów rozbiórkę istniejących opasek betonowych rozbiórkę elementów mostu: pomostu, przyczółków, skrzydeł itp. wywiezienie gruzu z kosztem transportu i opłatami na składowisku 1.4. Określenia podstawowe Stosowane określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w SST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania robót związanych z wyburzeniem obiektów Do wykonania robót związanych z wyburzeniem obiektów budowlanych naleŝy stosować: spycharki, ładowarki, dźwigi, młoty pneumatyczne, a w razie potrzeby specjalistyczny sprzęt do wyburzeń i prac strzałowych. ROBOTY PRZY PODPORACH NALEśY PROWADZIĆ RĘCZNIE BEZ POMOCY CIĘśKIEGO SPRZĘTU 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt

22 4.2. Transport materiałów z rozbiórki Materiał z rozbiórki moŝna przewozić dowolnym środkiem transportu. Wybór środka transportu zaleŝy od odległości i warunków lokalnych. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Wykonawca przedstawi InŜynierowi do akceptacji projekt technologii, organizacji i harmonogram robót uwzględniający wszystkie warunki, w jakich będą wykonywane roboty. Wykonawca moŝe przystąpić do robót rozbiórkowych dopiero po wykonaniu i odbiorze oznakowania objazdu. Projekt rozbiórki powinien określać kolejność i sposób demontaŝu poszczególnych elementów, drogi technologiczne dla sprzętu oraz rusztowania pomocnicze. Przed przystąpieniem do rozbiórki naleŝy przełoŝyć ewentualne uzbrojenie zgodnie z Projektem branŝowym. Pracownicy zatrudnieni przy robotach powinni posiadać odpowiednie kwalifikacje i zostać przeszkoleni do prac wysokościowych Czynności wstępne Roboty rozbiórkowe obejmują usunięcie z terenu budowy wszystkich obiektów budowlanych, w stosunku do których zostało to przewidziane w dokumentacji projektowej. Obiekty znajdujące się w pasie robót drogowych, nie przeznaczone do usunięcia, powinny być przez Wykonawcę zabezpieczone przed uszkodzeniem. JeŜeli obiekty, które mają być zachowane, zostaną uszkodzone lub zniszczone przez Wykonawcę, to powinny one być odtworzone na koszt Wykonawcy, w sposób zaakceptowany przez Zamawiającego Roboty rozbiórkowe Jeśli dokumentacja projektowa nie zawiera dokumentacji inwentaryzacyjnej lub/i rozbiórkowej obiektów przewidzianych do rozbiórki, InŜynier moŝe polecić Wykonawcy sporządzenie takiej dokumentacji, w której będzie określony przewidziany odzysk materiałów. Wszystkie obiekty przewidziane do rozbiórki, wykonane z elementów moŝliwych do powtórnego wykorzystania powinny być usuwane bez powodowania zbędnych uszkodzeń. O ile uzyskane elementy nie stają się własnością Wykonawcy, powinien on przewieźć je na miejsce określone w SST lub wskazane przez InŜyniera. JeŜeli jest moŝliwe oraz dopuszczone przez InŜyniera spalenie nieprzydatnych elementów uzyskanych w wyniku prac rozbiórkowych, niezbędne czynności naleŝy przeprowadzać z zachowaniem ustaleń określonych w SST D p Elementy i materiały, które zgodnie z SST stają się własnością Wykonawcy, powinny być usunięte z terenu budowy. Doły (wykopy) po usuniętych obiektach budowlanych lub ich elementach, znajdujące się w miejscach, gdzie zgodnie z dokumentacją projektową będą wykonywane wykopy drogowe, powinny być tymczasowo zabezpieczone. W szczególności naleŝy zapobiec gromadzeniu się w nich wody opadowej. Doły, w miejscach gdzie nie przewiduje się wykonania wykopów drogowych, naleŝy wypełnić warstwami, odpowiednim gruntem do poziomu otaczającego terenu i zagęścić zgodnie z wymaganiami określonymi w SST D Roboty ziemne. JeŜeli obiekty budowlane przeznaczone do usunięcia stanowią elementy uŝytkowanego układu komunikacyjnego (mosty, estakady, tunele itp.) Wykonawca moŝe przystąpić do robót rozbiórkowych dopiero po zapewnieniu odpowiedniego objazdu Usunięcie kamieni i bloków skalnych DuŜe kamienie i bloki skalne powinny być usunięte z powierzchni pasa robót ziemnych w obrębie wykopów oraz w obrębie nasypów w przypadku, gdy wysokość kamieni lub bloków skalnych przekracza 1/3 wysokości nasypu. JeŜeli wielkość kamieni lub bloków skalnych uniemoŝliwia ich usunięcie bez wcześniejszego podzielenia na mniejsze części, a przewidziano w tym celu uŝycie materiałów wybuchowych, Wykonawca ma obowiązek zadbać, aby roboty strzelnicze były prowadzone przez personel posiadający wymagane kwalifikacje, przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa określonych odpowiednimi przepisami oraz przy spełnieniu ustaleń zawartych w rozdziale SST D Roboty ziemne. Doły (wykopy) po usuniętych kamieniach i blokach skalnych powinny być zabezpieczone lub wypełnione zgodnie z zasadami określonymi w p KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt

23 6.2. Kontrola jakości robót wyburzeniowych Sprawdzenie jakości robót polega na wizualnej ocenie kompletności usunięcia resztek budynków i budowli, gruzu, kamieni i bloków skalnych oraz sprawdzeniu uszkodzeń elementów przewidzianych do powtórnego wykorzystania. Zagęszczenie gruntu wypełniającego doły po usuniętych kamieniach, blokach skalnych lub obiektach budowlanych powinno spełniać odpowiednie wymagania określone w SST D Roboty ziemne. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową w zaleŝności od rodzaju elementu jest 1m 3 (metr sześcienny) 1t (tona), 1m (metr) wyburzonych obiektów budowlanych, usuniętych kamieni i/lub bloków skalnych. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności pkt.8. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena jednostkowa uwzględnia zapewnienie niezbędnych czynników produkcji łącznie z budową i rozbiórką pomostów roboczych, wykonanie robót wymienionych w poz. 1.3, odwiezienie materiału z rozbiórki, sortowanie i pryzmowanie odzyskanych materiałów, ewentualne zasypanie i zagęszczenie gruntu w dołach (wykopach) po usuniętych obiektach, uporządkowanie miejsca prowadzonych robót 9.3. Szczegółowy obmiar robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Przepisy BHP przy robotach rozbiórkowych transportowych. Instrukcja DP-T14 o dokonywaniu odbiorów robót drogowych i mostowych realizowanych na drogach zamiejskich, krajowych i wojewódzkich, GDDP, Warszawa

24 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D ROZBIÓRKA ELEMENTÓW DRÓG 1. WSTĘP 1.1.Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z rozbiórką elementów dróg, ogrodzeń poręczy na dojazdach i przepustów wskazanych w dokumentacji Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi obowiązującą podstawę stosowaną jako dokument przetargowy i kontraktowy związany w ramach: Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z rozbiórką: warstw nawierzchni, barier i poręczy, balustrad kamiennych znaków drogowych, elementów betonowych, Ŝelbetowych, stalowych, kamiennych, ceglanych mostu: (pomostu, przyczółków, skrzydeł itd.),, przepustów itp Określenia podstawowe Stosowane określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w SST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Rusztowania Rusztowania robocze przestawne przy rozbiórce przepustów mogą być wykonane z drewna lub rur stalowych w postaci: rusztowań kozłowych, wysokości od 1,0 do 1,5 m, składających się z leŝni z bali (np. 12,5 x 12,5 cm), nóg z krawędziaków (np. 7,6 x 7,6 cm), stęŝeń (np. 3,2 x 12,5 cm) i pomostu z desek, rusztowań drabinowych, składających się z drabin (np. długości 6 m, szerokości 52 cm), usztywnionych stęŝeniami z desek (np. 3,2 x 12,5 cm), na których szczeblach (np. 3,2 x 6,3 cm) układa się pomosty z desek, przestawnych klatek rusztowaniowych z rur stalowych średnicy od 38 do 63,5 mm, o wymiarach klatek około 1,2 x 1,5 m lub płaskich klatek rusztowaniowych (np. z rur stalowych średnicy 108 mm i kątowników 45 x 45 x 5 mm i 70 x 70 x 7 mm), o wymiarach klatek około 1,1 x 1,5 m, rusztowań z rur stalowych średnicy od 33,5 do 76,1 mm połączonych łącznikami w ramownice i kratownice. Rusztowanie naleŝy wykonać z materiałów odpowiadających następującym normom: drewno i tarcica wg PN-D [1], PN-D [2], PN-D [3] lub innej zaakceptowanej przez InŜyniera, gwoździe wg BN-87/ [8], rury stalowe wg PN-H [4], PN-H [5] lub innej zaakceptowanej przez InŜyniera, kątowniki wg PN-H-93401[6], PN-H [7] lub innej zaakceptowanej przez InŜyniera. 24

25 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do rozbiórki Do wykonania robót związanych z rozbiórką elementów dróg, ogrodzeń i przepustów moŝe być wykorzystany sprzęt podany poniŝej, lub inny zaakceptowany przez InŜyniera: spycharki, ładowarki, Ŝurawie samochodowe, samochody cięŝarowe, zrywarki, młoty pneumatyczne, piły mechaniczne, frezarki nawierzchni, koparki. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Transport materiałów z rozbiórki Materiał z rozbiórki moŝna przewozić dowolnym środkiem transportu. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Wykonanie robót rozbiórkowych Roboty rozbiórkowe elementów dróg, ogrodzeń i przepustów obejmują usunięcie z terenu budowy wszystkich elementów wymienionych w pkt. 1.3, zgodnie z dokumentacją projektową, SST lub wskazanych przez InŜyniera. Jeśli dokumentacja projektowa nie zawiera dokumentacji inwentaryzacyjnej lub/i rozbiórkowej, InŜynier moŝe polecić Wykonawcy sporządzenie takiej dokumentacji, w której zostanie określony przewidziany odzysk materiałów. Roboty rozbiórkowe moŝna wykonywać mechanicznie lub ręcznie w sposób określony w SST lub przez InŜyniera. W przypadku usuwania warstw nawierzchni z zastosowaniem frezarek drogowych, naleŝy spełnić warunki określone w SST D Recykling. W przypadku robót rozbiórkowych przepustu naleŝy dokonać: odkopania przepustu, ew. ustawienia przenośnych rusztowań przy przepustach wyŝszych od około 2 m, rozbicia elementów, których nie przewiduje się odzyskać, w sposób ręczny lub mechaniczny z ew. przecięciem prętów zbrojeniowych i ich odgięciem, demontaŝu prefabrykowanych elementów przepustów (np. rur, elementów skrzynkowych, ramowych) z uprzednim oczyszczeniem spoin i częściowym usunięciu ław, względnie ostroŝnego rozebrania konstrukcji kamiennych, ceglanych, klinkierowych itp. przy załoŝeniu ponownego ich wykorzystania, oczyszczenia rozebranych elementów, przewidzianych do powtórnego uŝycia (z zaprawy, kawałków betonu, izolacji itp.) i ich posortowania. Wszystkie elementy moŝliwe do powtórnego wykorzystania powinny być usuwane bez powodowania zbędnych uszkodzeń. O ile uzyskane elementy nie stają się własnością Wykonawcy, powinien on przewieźć je na miejsce określone w SST lub wskazane przez InŜyniera. Elementy i materiały, które zgodnie z SST stają się własnością Wykonawcy, powinny być usunięte z terenu budowy. Doły (wykopy) powstałe po rozbiórce elementów dróg, ogrodzeń i przepustów znajdujące się w miejscach, gdzie zgodnie z dokumentacją projektową będą wykonane wykopy drogowe, powinny być tymczasowo zabezpieczone. W szczególności naleŝy zapobiec gromadzeniu się w nich wody opadowej. Doły w miejscach, gdzie nie przewiduje się wykonania wykopów drogowych naleŝy wypełnić, warstwami, odpowiednim gruntem do poziomu otaczającego terenu i zagęścić zgodnie z wymaganiami określonymi w SST D Roboty ziemne. 25

26 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Kontrola jakości robót rozbiórkowych Kontrola jakości robót polega na wizualnej ocenie kompletności wykonanych robót rozbiórkowych oraz sprawdzeniu stopnia uszkodzenia elementów przewidzianych do powtórnego wykorzystania. Zagęszczenie gruntu wypełniającego ewentualne doły po usuniętych elementach nawierzchni, ogrodzeń i przepustów powinno spełniać odpowiednie wymagania określone w SST D Roboty ziemne. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową robót związanych z rozbiórką elementów dróg i ogrodzeń jest: dla nawierzchni i chodnika - m 2 (metr kwadratowy), dla znaków drogowych - szt. (sztuka), dla przepustów i ich elementów a) betonowych, kamiennych, ceglanych - m 3 (metr sześcienny), b) prefabrykowanych betonowych, Ŝelbetowych - m (metr). 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania robót obejmuje: a) dla rozbiórki warstw nawierzchni, elementów betonowych, Ŝelbetowych, kamiennych, ceglanych mostu, itp. wyznaczenie powierzchni przeznaczonej do rozbiórki, rozkucie i zerwanie ww. elementów konstrukcji, ew. przesortowanie materiału uzyskanego z rozbiórki, w celu ponownego jej uŝycia, z ułoŝeniem na poboczu, załadunek i wywiezienie materiałów z rozbiórki, wyrównanie podłoŝa i uporządkowanie terenu rozbiórki; b) dla rozbiórki barier i poręczy: demontaŝ elementów bariery lub poręczy, odkopanie i wydobycie słupków wraz z fundamentem, zasypanie dołów po słupkach wraz z zagęszczeniem do uzyskania Is 1,00 wg BN-77/ [9], załadunek i wywiezienie materiałów z rozbiórki, uporządkowanie terenu rozbiórki; c) dla rozbiórki znaków drogowych: demontaŝ tablic znaków drogowych ze słupków, odkopanie i wydobycie słupków, zasypanie dołów po słupkach wraz z zagęszczeniem do uzyskania Is 1,00 wg BN-77/ [9], załadunek i wywiezienie materiałów z rozbiórki, uporządkowanie terenu rozbiórki; 9.3. Szczegółowy obmiar robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu. 26

27 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-D Surowiec drzewny. Drewno tartaczne iglaste. 2. PN-D Tarcica iglasta ogólnego przeznaczenia 3. PN-D Tarcica liściasta ogólnego przeznaczenia 4. PN-H Rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco ogólnego stosowania 5. PN-H Rury stalowe bez szwu ciągnione i walcowane na zimno ogólnego przeznaczenia 6. PN-H Stal walcowana. Kątowniki równoramienne 7. PN-H Kątowniki nierównoramienne stalowe walcowane na gorąco 8. BN-87/ Gwoździe budowlane. Gwoździe z trzpieniem gładkim, okrągłym i kwadratowym 9. BN-77/ Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu. 27

28 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D ROBOTY ZIEMNE. WYMAGANIA OGÓLNE 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru liniowych robót ziemnych Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna stanowi obowiązującą podstawę przy zlecaniu i realizacji robót w ramach Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót ziemnych w czasie budowy lub modernizacji dróg i obejmują: a) wykonanie wykopów w gruntach nieskalistych, b) wykonanie wykopów w gruntach skalistych, c) budowę nasypów drogowych, d) pozyskiwanie gruntu z ukopu lub dokopu Określenia podstawowe Budowla ziemna - budowla wykonana w gruncie lub z gruntu naturalnego lub z gruntu antropogenicznego spełniająca warunki stateczności i odwodnienia Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i skarpami rowów Wysokość nasypu lub głębokość wykopu - róŝnica rzędnej terenu i rzędnej robót ziemnych, wyznaczonych w osi nasypu lub wykopu Nasyp niski - nasyp, którego wysokość jest mniejsza niŝ 1 m Nasyp średni - nasyp, którego wysokość jest zawarta w granicach od 1 do 3 m Nasyp wysoki - nasyp, którego wysokość przekracza 3 m Wykop płytki - wykop, którego głębokość jest mniejsza niŝ 1 m Wykop średni - wykop, którego głębokość jest zawarta w granicach od 1 do 3 m Wykop głęboki - wykop, którego głębokość przekracza 3 m Bagno - grunt organiczny nasycony wodą, o małej nośności, charakteryzujący się znacznym i długotrwałym osiadaniem pod obciąŝeniem Grunt nieskalisty - kaŝdy grunt rodzimy, nie określony w punkcie jako grunt skalisty Grunt skalisty - grunt rodzimy, lity lub spękany o nieprzesuniętych blokach, którego próbki nie wykazują zmian objętości ani nie rozpadają się pod działaniem wody destylowanej; mają wytrzymałość na ściskanie R c ponad 0,2 MPa; wymaga uŝycia środków wybuchowych albo narzędzi pneumatycznych lub hydraulicznych do odspojenia Ukop - miejsce pozyskania gruntu do wykonania nasypów, połoŝone w obrębie pasa robót drogowych Dokop - miejsce pozyskania gruntu do wykonania nasypów, połoŝone poza pasem robót drogowych Odkład - miejsce wbudowania lub składowania (odwiezienia) gruntów pozyskanych w czasie wykonywania wykopów, a nie wykorzystanych do budowy nasypów oraz innych prac związanych z trasą drogową Wskaźnik zagęszczenia gruntu - wielkość charakteryzująca stan zagęszczenia gruntu, określona wg wzoru: I s ρd = ρ ds 28

29 gdzie: ρ d - gęstość objętościowa szkieletu zagęszczonego gruntu, zgodnie z BN-77/ [9], (Mg/m 3 ), ρ ds - maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego przy wilgotności optymalnej, zgodnie z PN-B :1988 [2], słuŝąca do oceny zagęszczenia gruntu w robotach ziemnych, (Mg/m 3 ) Wskaźnik róŝnoziarnistości - wielkość charakteryzująca zagęszczalność gruntów niespoistych, określona wg wzoru: d60 U = d10 gdzie: d 60 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 60% gruntu, (mm), d 10 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 10% gruntu, (mm) Wskaźnik odkształcenia gruntu - wielkość charakteryzująca stan zagęszczenia gruntu, określona wg wzoru: E2 I 0 = E1 gdzie: E 1 - moduł odkształcenia gruntu oznaczony w pierwszym obciąŝeniu badanej warstwy zgodnie z PN-S :1998 [4], E 2 - moduł odkształcenia gruntu oznaczony w powtórnym obciąŝeniu badanej warstwy zgodnie z PN-S :1998 [4] Geosyntetyk - materiał stosowany w budownictwie drogowym, wytwarzany z wysoko polimeryzowanych włókien syntetycznych, w tym tworzyw termoplastycznych polietylenowych, polipropylenowych i poliestrowych, charakteryzujący się między innymi duŝą wytrzymałością oraz wodoprzepuszczalnością, zgodny z PN- ISO10318:1993 [5], PN-EN-963:1999 [6]. Geosyntetyki obejmują: geotkaniny, geowłókniny, geodzianiny, georuszty, geosiatki, geokompozyty, geomembrany, zgodnie z wytycznymi IBDiM [13] Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt MATERIAŁY (GRUNTY) 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Podział gruntów Podział gruntów pod względem wysadzinowości podaje tablica 1. Podział gruntów pod względem przydatności do budowy nasypów podano w SST D pkt Zasady wykorzystania gruntów Grunty uzyskane przy wykonywaniu wykopów powinny być przez Wykonawcę wykorzystane w maksymalnym stopniu do budowy nasypów. Grunty przydatne do budowy nasypów mogą być wywiezione poza teren budowy tylko wówczas, gdy stanowią nadmiar objętości robót ziemnych i za zezwoleniem InŜyniera. JeŜeli grunty przydatne, uzyskane przy wykonaniu wykopów, nie będąc nadmiarem objętości robót ziemnych, zostały za zgodą InŜyniera wywiezione przez Wykonawcę poza teren budowy z przeznaczeniem innym niŝ budowa nasypów lub wykonanie prac objętych kontraktem, Wykonawca jest zobowiązany do dostarczenia równowaŝnej objętości gruntów przydatnych ze źródeł własnych, zaakceptowanych przez InŜyniera. Grunty i materiały nieprzydatne do budowy nasypów, określone w SST D pkt 2.4, powinny być wywiezione przez Wykonawcę na odkład. Zapewnienie terenów na odkład naleŝy do obowiązków Zamawiającego, o ile nie określono tego inaczej w kontrakcie. InŜynier moŝe nakazać pozostawienie na terenie budowy gruntów, których czasowa nieprzydatność wynika jedynie z powodu zamarznięcia lub nadmiernej wilgotności. Tablica 1. Podział gruntów pod względem wysadzinowości wg PN-S-02205:1998 [4] 29

30 Lp. Wyszczególnienie Jed- Grupy gruntów Właściwości nostki Niewysadzinowe Wątpliwe wysadzinowe 1 Rodzaj gruntu Rumosz niegliniasty Ŝwir pospółka piasek gruby piasek średni piasek drobny ŜuŜel nierozpadowy 2 Zawartość cząstek 0,075 mm 0,02 mm % < 15 < 3 piasek pylasty zwietrzelina gliniasta rumosz gliniasty Ŝwir gliniasty pospółka gliniasta od 15 do 30 od 3 do 10 mało wysadzinowe glina piaszczysta zwięzła, glina zwięzła, glina pylasta zwięzła ił, ił piaszczysty, ił pylasty bardzo wysadzinowe piasek gliniasty pył, pył piaszczysty glina piaszczysta, glina, glina pylasta ił warwowy > 30 > 10 3 Kapilarność bierna H kb m < 1,0 1,0 > 1,0 4 Wskaźnik piaskowy WP > 35 od 25 do 35 < SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do robót ziemnych Wykonawca przystępujący do wykonania robót ziemnych powinien wykazać się moŝliwością korzystania z następującego sprzętu do: odspajania i wydobywania gruntów (narzędzia mechaniczne, młoty pneumatyczne, zrywarki, koparki, ładowarki, wiertarki mechaniczne itp.), jednoczesnego wydobywania i przemieszczania gruntów (spycharki, zgarniarki, równiarki, urządzenia do hydromechanizacji itp.), transportu mas ziemnych (samochody wywrotki, samochody skrzyniowe, taśmociągi itp.), sprzętu zagęszczającego (walce, ubijaki, płyty wibracyjne itp.) Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Transport gruntów Wybór środków transportowych oraz metod transportu powinien być dostosowany do rodzaju gruntu (materiału), jego objętości, sposobu odspajania i załadunku oraz do odległości transportu. Wydajność środków transportowych powinna być ponadto dostosowana do wydajności sprzętu stosowanego do urabiania i wbudowania gruntu (materiału). Zwiększenie odległości transportu ponad wartości zatwierdzone nie moŝe być podstawą roszczeń Wykonawcy, dotyczących dodatkowej zapłaty za transport, o ile zwiększone odległości nie zostały wcześniej zaakceptowane na piśmie przez InŜyniera. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Dokładność wykonania wykopów i nasypów Odchylenie osi korpusu ziemnego, w wykopie lub nasypie, od osi projektowanej nie powinny być większe niŝ ± 10 cm. RóŜnica w stosunku do projektowanych rzędnych robót ziemnych nie moŝe przekraczać + 1 cm i -3 cm. 30

31 Szerokość górnej powierzchni korpusu nie moŝe róŝnić się od szerokości projektowanej o więcej niŝ ± 10 cm, a krawędzie korony drogi nie powinny mieć wyraźnych załamań w planie. Pochylenie skarp nie powinno róŝnić się od projektowanego o więcej niŝ 10% jego wartości wyraŝonej tangensem kąta. Maksymalne nierówności na powierzchni skarp nie powinny przekraczać ± 10 cm przy pomiarze łatą 3-metrową, albo powinny być spełnione inne wymagania dotyczące nierówności, wynikające ze sposobu umocnienia powierzchni skarpy. W gruntach skalistych wymagania, dotyczące równości powierzchni dna wykopu oraz pochylenia i równości skarp, powinny być określone w dokumentacji projektowej Odwodnienia pasa robót ziemnych NiezaleŜnie od budowy urządzeń, stanowiących elementy systemów odwadniających, ujętych w dokumentacji projektowej, Wykonawca powinien, o ile wymagają tego warunki terenowe, wykonać urządzenia, które zapewnią odprowadzenie wód gruntowych i opadowych poza obszar robót ziemnych tak, aby zabezpieczyć grunty przed przewilgoceniem i nawodnieniem. Wykonawca ma obowiązek takiego wykonywania wykopów i nasypów, aby powierzchniom gruntu nadawać w całym okresie trwania robót spadki, zapewniające prawidłowe odwodnienie. JeŜeli, wskutek zaniedbania Wykonawcy, grunty ulegną nawodnieniu, które spowoduje ich długotrwałą nieprzydatność, Wykonawca ma obowiązek usunięcia tych gruntów i zastąpienia ich gruntami przydatnymi na własny koszt bez jakichkolwiek dodatkowych opłat ze strony Zamawiającego za te czynności, jak równieŝ za dowieziony grunt. Odprowadzenie wód do istniejących zbiorników naturalnych i urządzeń odwadniających musi być poprzedzone uzgodnieniem z odpowiednimi instytucjami Odwodnienie wykopów Technologia wykonania wykopu musi umoŝliwiać jego prawidłowe odwodnienie w całym okresie trwania robót ziemnych. Wykonanie wykopów powinno postępować w kierunku podnoszenia się niwelety. W czasie robót ziemnych naleŝy zachować odpowiedni spadek podłuŝny i nadać przekrojom poprzecznym spadki, umoŝliwiające szybki odpływ wód z wykopu. O ile w dokumentacji projektowej nie zawarto innego wymagania, spadek poprzeczny nie powinien być mniejszy niŝ 4% w przypadku gruntów spoistych i nie mniejszy niŝ 2% w przypadku gruntów niespoistych. NaleŜy uwzględnić ewentualny wpływ kolejności i sposobu odspajania gruntów oraz terminów wykonywania innych robót na spełnienie wymagań dotyczących prawidłowego odwodnienia wykopu w czasie postępu robót ziemnych. Źródła wody, odsłonięte przy wykonywaniu wykopów, naleŝy ująć w rowy i /lub dreny. Wody opadowe i gruntowe naleŝy odprowadzić poza teren pasa robót ziemnych Rowy Rowy boczne oraz rowy stokowe powinny być wykonane zgodnie z dokumentacją projektową i SST. Szerokość dna i głębokość rowu nie mogą róŝnić się od wymiarów projektowanych o więcej niŝ ± 5 cm. Dokładność wykonania skarp rowów powinna być zgodna z określoną dla skarp wykopów w SST D KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Badania i pomiary w czasie wykonywania robót ziemnych Sprawdzenie odwodnienia Sprawdzenie odwodnienia korpusu ziemnego polega na kontroli zgodności z wymaganiami specyfikacji określonymi w pkcie 5 oraz z dokumentacją projektową. Szczególną uwagę naleŝy zwrócić na: - właściwe ujęcie i odprowadzenie wód opadowych, - właściwe ujęcie i odprowadzenie wysięków wodnych Sprawdzenie jakości wykonania robót Czynności wchodzące w zakres sprawdzenia jakości wykonania robót określono w pkcie 6 SST D , D oraz D Badania do odbioru korpusu ziemnego Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów do odbioru korpusu ziemnego podaje tablica 2. 31

32 Tablica 2. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanych robót ziemnych Lp. Badana cecha Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 1 Pomiar szerokości korpusu ziemnego Pomiar taśmą, szablonem, łatą o długości 3 m i poziomicą lub niwelatorem, w odstępach co 200 m na 2 Pomiar szerokości dna rowów prostych, w punktach głównych łuku, co 100 m na łukach o R 100 m co 50 m na łukach o R < 100 m 3 Pomiar rzędnych powierzchni oraz w miejscach, które budzą wątpliwości korpusu ziemnego 4 Pomiar pochylenia skarp 5 Pomiar równości powierzchni korpusu 6 Pomiar równości skarp 7 Pomiar spadku podłuŝnego Pomiar spadku podłuŝnego powierzchni korpusu lub dna rowu Pomiar niwelatorem rzędnych w odstępach co 200 m Pomiar niwelatorem rzędnych w odstępach co 200 m oraz w punktach wątpliwych 8 Badanie zagęszczenia gruntu Wskaźnik zagęszczenia określać dla kaŝdej ułoŝonej warstwy lecz nie rzadziej niŝ w trzech punktach na 1000 m 2 warstwy Szerokość korpusu ziemnego Szerokość korpusu ziemnego nie moŝe róŝnić się od szerokości projektowanej o więcej niŝ ± 10 cm Szerokość dna rowów Szerokość dna rowów nie moŝe róŝnić się od szerokości projektowanej o więcej niŝ ± 5 cm Rzędne korony korpusu ziemnego +1 cm. Rzędne korony korpusu ziemnego nie mogą róŝnić się od rzędnych projektowanych o więcej niŝ -3 cm lub Pochylenie skarp Pochylenie skarp nie moŝe róŝnić się od pochylenia projektowanego o więcej niŝ 10% wartości pochylenia wyraŝonego tangensem kąta Równość korony korpusu Nierówności powierzchni korpusu ziemnego mierzone łatą 3-metrową, nie mogą przekraczać 3 cm Równość skarp Nierówności skarp, mierzone łatą 3-metrową, nie mogą przekraczać ± 10 cm Spadek podłuŝny korony korpusu lub dna rowu Spadek podłuŝny powierzchni korpusu ziemnego lub dna rowu, sprawdzony przez pomiar niwelatorem rzędnych wysokościowych, nie moŝe dawać róŝnic, w stosunku do rzędnych projektowanych, większych niŝ -3 cm lub +1 cm Zagęszczenie gruntu Wskaźnik zagęszczenia gruntu określony zgodnie z BN-77/ [9] powinien być zgodny z załoŝonym dla odpowiedniej kategorii ruchu. W przypadku gruntów dla których nie moŝna określić wskaźnika zagęszczenia naleŝy określić wskaźnik odkształcenia I 0, zgodnie z normą PN-S-02205:1998 [4] Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi robotami Wszystkie materiały nie spełniające wymagań podanych w odpowiednich punktach specyfikacji, zostaną odrzucone. Jeśli materiały nie spełniające wymagań zostaną wbudowane lub zastosowane, to na polecenie InŜyniera Wykonawca wymieni je na właściwe, na własny koszt. Wszystkie roboty, które wykazują większe odchylenia cech od określonych w punktach 5 i 6 specyfikacji powinny być ponownie wykonane przez Wykonawcę na jego koszt. Na pisemne wystąpienie Wykonawcy, InŜynier moŝe uznać wadę za nie mającą zasadniczego wpływu na cechy eksploatacyjne drogi i ustali zakres i wielkość potrąceń za obniŝoną jakość. 32

33 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Obmiar robót ziemnych Jednostka obmiarową jest m 3 (metr sześcienny) wykonanych robót ziemnych. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt 8. Roboty ziemne uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, SST i wymaganiami InŜyniera, jeŝeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt 9. Zakres czynności objętych ceną jednostkową podano w SST D , D oraz D pkt Szczegółowy obmiar robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-B-02480:1986 Grunty budowlane. Określenia. Symbole. Podział i opis gruntów 2. PN-B-04481:1988 Grunty budowlane. Badania próbek gruntów 3. PN-B-04493:1960 Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarności biernej 4. PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 5. PN-ISO10318:1993 Geotekstylia Terminologia 6. PN-EN-963:1999 Geotekstylia i wyroby pokrewne 7. BN-64/ Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaźnika piaskowego 8. BN-64/ Drogi samochodowe. Oznaczenie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoŝa przez obciąŝenie płytą 9. BN-77/ Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu Inne dokumenty 10. Wykonanie i odbiór robót ziemnych dla dróg szybkiego ruchu, IBDiM, Warszawa Instrukcja badań podłoŝa gruntowego budowli drogowych i mostowych, GDDP,Warszawa Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, IBDiM, Warszawa Wytyczne wzmacniania podłoŝa gruntowego w budownictwie drogowym, IBDiM, Warszawa

34 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D ROBOTY ZIEMNE - WYKONANIE WYKOPÓW W GRUNTACH NIESKALISTYCH 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru wykopów w gruntach nieskalistych Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna stanowi obowiązującą podstawę przy zlecaniu i realizacji robót w ramach Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót ziemnych w czasie budowy lub modernizacji dróg i obejmują wykonanie wykopów w gruntach nieskalistych Określenia podstawowe Podstawowe określenia zostały podane w SST D pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D pkt MATERIAŁY (GRUNTY) Materiał występujący w podłoŝu wykopu jest gruntem rodzimym, który będzie stanowił skarpę nasypu obwodnicy zachodniej Legnicy. 3. SPRZĘT Ogólne wymagania i ustalenia dotyczące sprzętu określono w SST D pkt TRANSPORT Ogólne wymagania i ustalenia dotyczące transportu określono w SST D pkt WYKONANIE ROBÓT 5.1. Zasady prowadzenia robót Ogólne zasady prowadzenia robót podano w SST D pkt 5. Sposób wykonania skarp wykopu powinien gwarantować ich stateczność w całym okresie prowadzenia robót, a naprawa uszkodzeń, wynikających z nieprawidłowego ukształtowania skarp wykopu, ich podcięcia lub innych odstępstw od dokumentacji projektowej obciąŝa Wykonawcę. Wykonawca powinien wykonywać wykopy w taki sposób, aby grunty o róŝnym stopniu przydatności do budowy nasypów były odspajane oddzielnie, w sposób uniemoŝliwiający ich wymieszanie. Odstępstwo od powyŝszego wymagania, uzasadnione skomplikowanym układem warstw geotechnicznych, wymaga zgody InŜyniera. Odspojone grunty przydatne do wykonania nasypów powinny być bezpośrednio wbudowane w nasyp lub przewiezione na odkład. O ile InŜynier dopuści czasowe składowanie odspojonych gruntów, naleŝy je odpowiednio zabezpieczyć przed nadmiernym zawilgoceniem Wymagania dotyczące zagęszczenia i nośności gruntu Zagęszczenie gruntu w wykopach i miejscach zerowych robót ziemnych powinno spełniać wymagania, dotyczące minimalnej wartości wskaźnika zagęszczenia (I s ), podanego w tablicy 1. Tablica 1. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia w wykopach i miejscach zerowych robót ziemnych Strefa Korpusu Na głębokości od 20 do 50 cm od powierzchni robót ziemnych Minimalna wartość I s dla: skarpa nasypu (wykopu) 0,97 34

35 JeŜeli grunty rodzime w wykopach i miejscach zerowych nie spełniają wymaganego wskaźnika zagęszczenia, to przed ułoŝeniem konstrukcji nawierzchni naleŝy je dogęścić do wartości I s, podanych w tablicy 1. JeŜeli wartości wskaźnika zagęszczenia określone w tablicy 1 nie mogą być osiągnięte przez bezpośrednie zagęszczanie gruntów rodzimych, to naleŝy podjąć środki w celu ulepszenia gruntu podłoŝa, umoŝliwiającego uzyskanie wymaganych wartości wskaźnika zagęszczenia. MoŜliwe do zastosowania środki, o ile nie są określone w SST, proponuje Wykonawca i przedstawia do akceptacji InŜynierowi. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D pkt Kontrola wykonania wykopów Kontrola wykonania wykopów polega na sprawdzeniu zgodności z wymaganiami określonymi w dokumentacji projektowej i SST. W czasie kontroli szczególną uwagę naleŝy zwrócić na: a) sposób odspajania gruntów nie pogarszający ich właściwości, b) zapewnienie stateczności skarp, c) odwodnienie wykopów w czasie wykonywania robót i po ich zakończeniu, d) dokładność wykonania wykopów (usytuowanie i wykończenie), e) zagęszczenie górnej strefy korpusu w wykopie według wymagań określonych w pkcie OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 3 (metr sześcienny) wykonanego wykopu. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D pkt 8.9. podstawa płatności 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 3 wykopów w gruntach nieskalistych obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, wykonanie wykopu z transportem urobku na nasyp lub odkład, obejmujące: odspojenie, przemieszczenie, załadunek, przewiezienie i wyładunek, odwodnienie wykopu na czas jego wykonywania, profilowanie dna wykopu, rowów, skarp, zagęszczenie powierzchni wykopu, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej, rozplantowanie urobku na odkładzie, wykonanie, a następnie rozebranie dróg dojazdowych, rekultywację terenu Szczegółowy obmiar robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Spis przepisów związanych podano w SST D pkt

36 SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE M WYKOPY Z ZASYPANIEM 1. Wstęp Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru wykopów przy obiektach wyznaczonych do remontu: usunięcie z koryta cieku namułu, odkopanie łuku przepustów sklepionych, odkopanie fundamentów murów oporowych i wykopów pod fundamenty przepustów, ścianek czołowych i ich zasypaniem z zagęszczeniem Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi obowiązującą podstawę stosowaną jako dokument przetargowy i kontraktowy w ramach Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji obejmują wszystkie czynności umoŝliwiające i mające na celu odsłonięcie remontowanych elementów obiektów inŝynierskich - usunięcie ziemi i istniejącej nadsypki celem wykonania płyty odciąŝającej oraz zasypanie fundamentów ziemią z wykopów stabilizowaną cementem po ukończeniu robót 1.4. Określenia podstawowe. Określenia podane w niniejszej SST są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami oraz z określeniami podanymi w DM Ogólne wymagania dotyczące robót. Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za ich zgodność z Dokumentacją Projektową, ST oraz zaleceniami Kierownika Projektu. 2. Materiały. Materiały pomocnicze do oznakowania i kontroli robót. Materiałem stosowanym przy wykonywaniu zasypania są grunty sypkie i pospółka odpowiadające wymaganiom normy BN-66/ Grunty te pochodzą z wykopów. W przypadku stwierdzenia nieprzydatności gruntów do wykonania zasypek naleŝy dowieźć niezbędną ilość odpowiedniego surowca. Grunt przed wbudowaniem winien uzyskać akceptację Kierownika Projektu. 3. Sprzęt. Roboty naleŝy wykonywać ręcznie. 4. Transport. Transport mas ziemnych na miejscu taczkami. 5. Wykonanie robót Zasady prowadzenia robót. Wykopy powinny być wykonywane w takim okresie, aby po ich zakończeniu moŝna było przystąpić natychmiast do wykonania przewidzianych w nich robót budowlanych i szybko zlikwidować wykopy przez ich zasypanie. Ręcznie moŝna wykonywać wykopy do głębokości najwyŝej 2,Om. Skarpy wykopów powinny być zabezpieczone przed niszczącym działaniem wód opadowych. Zabezpieczenie te powinno być dostosowane do właściwości fizycznych gruntu występujących oraz do warunków miejscowych. W przypadku gdy zachodzi potrzeba sprowadzenia do wykopu wód opadowych z terenu przylegającego do wykopu, w skarpie powinny być wykonane odpowiednio umocnione spływy (betonowe z bruku), w miejscach z góry do tego przeznaczonych. 36

37 Szerokość dna wykopu musi zapewniać swobodną przestrzeń na pracę ludzi pomiędzy zabezpieczeniem sciany wykopu, a wykonywanym w wykopie elementem budowli. Przestrzeń ta powinna wynosić nie mniej niŝ 0,60m i nie mniej niŝ 0,80m gdy ściany budowli będą izolowane Zasypywanie wykopów Zasypywanie wykopów powinno być przeprowadzone bezpośrednio po wykonaniu w nich określonych projektem robót. Przed przystąpieniem do zasypywania dno wykopu powinno być oczyszczone i odwodnione. Do zasypywania powinien być uŝyty grunt niezamarznięty i bez zanieczyszczeń np. torfu, darniny, korzeni, odpadków budowlanych itp. Zasypywanie naleŝy wykonać gruntem zasypowym z dodatkiem cementu, warstwami o gr.0,20m i zagęszczać zgodnie z danymi projektu technicznego. JeŜeli w pobliŝu budowli zainstalowano urządzenia odwadniające, to warstwę gruntu nad tymi urządzeniami powinno zagęszczać się ręcznie. Grubość tej warstwy powinna wynosić minimum 0,30m. Zagęszczanie gruntu nie moŝe spowodować uszkodzenia systemu odwadniającego. Układanie warstw gruntu i ich zagęszczanie w pobliŝu elementów budowli powinno być dokonane w taki sposób aby nie spowodować uszkodzenia konstrukcji ani izolacji przeciwwilgociowej. Zasypywanie wykopów moŝe być prowadzone po uzyskaniu zgody Kierownika Projektu. 6. Kontrola jakości robót. Musi być zgodna z powyŝszymi normami i ST DM Sprawdzenie wykonania wykopów polega na kontrolowaniu zgodności z wymaganiami określonymi w niniejszej specyfikacji oraz w dokumentacji projektowej. Zagęszczenie gruntu w wykopach i po zasypaniu powinno spełniać wymagania, dotyczące minimalnej wartości wskaźnika zagęszczenia (I s, podanej w odpowiednich normach). 7.Obmiar robót. Obmiaru ilościowego dokonuje się w m 3 gruntu w stanie rodzimym. Ilość wykonanych robót ziemnych, która stanowi podstawę płatności, określa się jako iloczyn powierzchni podstawy wykopu i średniej głębokości wykopu liczonej od spodu wykopu do powierzchni terenu. 8.Odbiór robót. Odbiorom podlegają wszystkie roboty wymienione podanych w normach i ST DM w niniejszej Specyfikacji Technicznej według zasad 9.Podstawa płatności Ogólne warunki płatności podane są w ST DM Szczegółowe warunki płatności. Płaci się za 1 m3 wykopu. Cena obejmuje odspojenie gruntu, wydobycie i odrzucenie na odkład i wywiezienie części gruntu Cena 1 m3 zasypania obejmuje przemieszczenie gruntu taczkami z odkładu i zagęszczenie warstwami wraz z częściowy dowiezieniem gruntu określonego projektem Szczegółowy obmiar robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu 10. Przepisy związane. PN-86B Grunty budowlane. Określenia, symbole podział i opis gruntów. PN-68B Roboty ziemne budowlane. Wymagania w zakresie wyki badania przy odbiorze. BN-72/ Budowle drogowe i kolejowe. Roboty ziemne. PN-74B Grunty budowlane. Badania polowe. PN-38B Grunty budowlane. Badania próbek gruntu. 37

38 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA M ROBOTY DODATKOWE wyk. grodzy ziemnej (tymczasowej) 1. Wstęp Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania robót dodatkowych w ramach Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres stosowania SST Szczegółowa Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji obejmują wszystkie czynności umoŝliwiające i mające na celu wykonanie przełoŝenia rzeki na czas robót przy umocnieniu filarów mostu opaską Ŝelbetową i w szczególności obejmują: wykonanie, utrzymanie i rozbiórkę grodzy drewniano ziemnej o wys. l,5m ze ściankami z bali i z umocnieniem stopy narzutem kamiennym: wbicie dwóch rzędów pali, wykonanie ścianek grodzy, ściągnięcie pali drutem odspojenie i załadowanie ziemi na środki transportowe załadowanie ziemi na taczki, przewiezienie i wbudowanie w nasyp grodzy wykonanie narzutu kamiennego u stopy skarpy grodzy, rozkopanie nasypu z załadowaniem ziemi na taczki, odwiezienie na odkład i rozplantowanie rozebranie narzutu kamiennego oraz ścianek grodzy z wyciągnięciem pali, ze złoŝeniem odzyskanych materiałów w stosy 1.4. Określenia podstawowe. Określenia podane w niniejszej SST są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami oraz z określeniami podanymi w DM Ogóle wymagania dotyczące robót. Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za ich zgodność z Dokumentacją Projektową, ST oraz zaleceniami Kierownika Projektu. 2. Materiały. Materiały pomocnicze do oznakowania i kontroli robót. Materiałami stosowanymi przy wykonywaniu robót są: grunt nieprzepuszczalny kamień łamany niesortowany na umocnienia stopy skarpy drewno okrągłe iglaste na pale 38

39 bale iglaste obrzynane drut stalowy okrągły miękki 2,0-5.0 mm Materiały przed wbudowaniem winny uzyskać akceptację Kierownika Projektu. 3. Sprzęt. Roboty naleŝy wykonywać ręcznie. 4. Transport. Materiały mogą być przewoŝone dowolnymi środkami transportu. NaleŜy je ustawiać równomiernie na całej powierzchni ładunkowej, obok siebie i zabezpieczyć przed moŝliwością przesuwania w czasie transportu. 5. Wykonanie robót. NaleŜy wykonać grodzę z gruntu nieprzepuszczalnego o przekroju trapezowym i spadkach l :2 i l: 1,5 z ubezpieczeniem przed rozmyciem darniną. W razie braku gruntu nieprzepuszczalnego naleŝy grodzę wzmocnić i uszczelnić. Po wykonaniu robót przy płycie dennej, grodzę rozebrać i teren po pracach uporządkować. 6. Kontrola jakości robót. Musi być zgodna z normami i ST DM Obmiar robót. Obmiaru ilościowego dokonuje się w m wykonanej grodzy ziemnej 8.Odbiór robót. Odbiorom podlegają wszystkie roboty wymienione w niniejszej Specyfikacji Technicznej według zasad podanych w normach i ST DM Podstawa płatności. 9.1 Ogólne warunki płatności podane są w ST DM Szczegółowe warunki płatności. Cena l m grodzy obejmuje dostarczenie niezbędnych materiałów, wykonanie, utrzymanie i rozbiórkę grodzy drewniano ziemnej oraz uporządkowanie terenu 9.3.Szczegółowy zakres robót objętych płatnością: wykonanie grodzy drewniano ziemnej wg przedmiaru w Ślepym kosztorysie 10. Przepisy związane. PN-86/B Grunty budowlane. Określenia, symbole podział i opis gruntów. PN-68/B Roboty ziemne budowlane. Wymagania w zakresie wyk.i badania przy dbiorze. BN-72/ Budowle drogowe ł kolejowe. Roboty ziemne. PN-74/B Grunty budowlane. Badania polowe. PN-88/B Grunty budowlane. Badania próbek gruntu 39

40 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA M WZMOCNIENIE OPASKĄ BETONOWĄ 1. Wstęp 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej są wymagania techniczne dotyczące wykonania wzmocnienia kamiennych przyczółków- muru oporowego, w ramach zadania: Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres stosowania SST Szczegółowa Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w p. l. l 1.3. Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą wzmocnienia istniejących przyczółkówmurów oporowych poprzez wykonanie w części przyziemnej opaski Ŝelbetowej i obejmują: * odkopanie istniejących murów na gł.ok.0,5m i szerokość niezbędną do wykonania opaski, z zabezpieczeniem grodzą ziemną przed napływem wody i pompowaniem wody, oraz zasypaniem gruntem z odkładu po wykonaniu izolacji opaski * Skucie luźnych części kamiennego muru oporowego na szerokości umocnienia opaską * przygotowanie powierzchni starego betonu" istniejących murów po skuciu, np. przez hydropiaskowanie * Wiercenie otworów w fugach ściany kamiennego muru oporowego śr.24mm i na gł.27cm * Osadzenie w otworach kotew- prętów śr.l6 mm na zaprawę niskoskurczową lub Ŝywicę epoksydową * wykonanie w-wy sczepnej * wykonanie i rozebranie szczelnych deskowań (z ich podparciem i zesztywnieniem), * przygotowanie i montaŝ zbrojenia, * dostarczenie mieszanki betonowej B-30 wg PN-88/B * ułoŝenie i zagęszczenie mieszanki betonowej, z wygładzeniem górnej powierzchni i pielęgnacją, * oczyszczenie stanowiska pracy * wykonanie niezbędnych badań kontrolnych 1.4. Określenia podstawowe Określenia podane w niniejszej Specyfikacji są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami oraz określeniami stosowanymi lub uŝytymi w ST DM oraz SST M , M i Ogólne wymagania dotyczące robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za zgodność z Dokumentacja Projektową, ST i poleceniami InŜyniera. Ogólne wymagania podano w ST DM Wymagania ogólne". 2. Materiały 2. l. Mieszanka betonowa Do wykonania robót w zakresie określonym punktem 1.3. przewiduje się zastosowanie betonu mostowego, gęstoplastycznego B-30, z dodatkiem plastyfikatorów poprawiających szczelność i urabialność. Skład mieszanki betonowej powinien być taki aby przy najmniejszej ilości wody zapewnić szczelne ułoŝenie mieszanki w wyniku zagęszczenia przez wibrowanie. Wartość w/c ma być mniejsza niŝ 0,50. Beton naleŝy wykonać wg SST M Do betonu klasy B30 naleŝy stosować kruszywo o łącznym uziarnieniu mieszczącym się w granicach podanych w tabeli i na wykresie poniŝej. 40

41 Tablica nr l Zalecane graniczne uziarnienie kruszywa Bok oczka sita (mm) Przechodzi przez sito (%) Kruszywo do 16 mm 0,25 3 do 8 0,50 7 do 20 1,0 12 do 32 2,0 21 do 42 4,0 36 do do Krzywa uziarnienia kruszyw mm 100 0,25 0,5 l Bok oczka sita w [mm] RóŜnice w uziarnieniu mieszanki kruszywa stosowanej do produkcji betonu i mieszanki przyjętej do ustalenia składu betonu nie powinny przekroczyć wartości podanych w tablicy poniŝej Maksymalna ilości cementu dla betonu klasy B30 wynosi 400kg/m 3 Frakcje mieszanki kruszywa Maksymalna róŝnica Frakcje pyłowo-piaskowe od Odo 0,5 mm ±10% Frakcje piaskowe od 0,5 do 5 mm ±10% Zawartość poszczególnych frakcji powyŝej 5 mm ±20% Beton klasy B30 musi spełniać wymagania zestawione poniŝej w tablicy Cecha Wymagania Metoda badań wg Nasiąkliwość Do 5% PN-88/B Wodoszczelność Większa od 0,8 MPa (W8) Jw. Mrozoodporność Ubytek masy nie większy od 5% Spadek wytrzymałości nie większy od 20% Po 150 cyklach zamraŝania i odmraŝania (F 150) Jw Materiały na elementy deskowań - elementy deskowania wg zasad w SST M , M i Stal zbrojeniowa, przygotowanie i montaŝ wg zasad w SST M M i 02 Do zbrojenia betonu opaski naleŝy stosować następujące klasy i gatunki oraz średnice prętów: pręty okrągłe Ŝebrowane kl.a-ii, 18G2-b śr.14 i 16mm 2.4. śywica epoksydowa lub zaprawa niskoskurczowa dla osadzenia kotew- prętów w istniejącym murze 2.5. Materiał dla wykonania grodzy 3. Sprzęt 41

42 Do wykonania wszystkich robót zgodnie z p.1.3 SST, Wykonawca winien dysponować sprawnym technicznie sprzętem zaakceptowanym przez InŜyniera Zaleca się podawanie betonu do miejsca wbudowania za pomocą pompy przystosowanej do podawania mieszanek plastycznych pod warunkiem, Ŝe przedsiębiorstwo zastosuje odpowiednie środki celem utrzymania ustalonego stosunku w/c w betonie przy wylocie. Średnica rury pompy podającej beton nie powinna być mniejsza niŝ 125 mm. Stosować naleŝy wibratory wgłębne o częstotliwości min drgań/min z buławami o średnicy <0.65 odległości między prętami zbrojenia, leŝącymi w płaszczyźnie poziomej. Potrzebny jest sprzęt dla nawiercenia otworów w istniejącym murze oporowym dla osadzenia prętów kotwiących. 4. Transport Zasady transportu masy betonowej wg SST M Transport pozostałych materiałów dowolnymi środkami transportu przydatnymi dla danego asortymentu robót pod względem moŝności ułoŝenia i umocnienia ładunku akceptowanymi przez InŜyniera. Przy transporcie naleŝy przestrzegać zasad obowiązujących w transporcie drogowym. Przy transporcie stali i prefabrykatów zbrojeniowych naleŝy przestrzegać zasad obowiązujących w transporcie drogowym i kolejowym. 5. Wykonanie robót 5.1. Wykonawca przedstawi InŜynierowi do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót uwzględniający wszystkie warunki w jakich będzie wykonywana. Organizację robót dostosować do uwag zawartych w opisie technicznym Wykonanie wykopu - osłonięcie dolnych części istniejących przyczółków Zasady prowadzenia robót. a) Przed rozpoczęciem wykopów naleŝy wykonać grodzę ziemną, odpompować wodę b) Wykopy powinny być wykonywane w takim okresie, aby po ich zakończeniu moŝna było przystąpić natychmiast do wykonania przewidzianych w nich robót budowlanych i szybko zlikwidować wykopy przez ich zasypanie. Ręcznie moŝna wykonywać wykopy do głębokości najwyŝej 2,0m. c) Wymiary wykopów w planie powinny być dostosowane do wymiarów wykonywanej opaski, sposobu jej wykonania, głębokości, rodzaju gruntu, poziomu wody gruntowej oraz konieczności i moŝliwości zabezpieczenia ścian wykopów. Szerokość dna wykopu musi zapewniać swobodną przestrzeń na pracę ludzi pomiędzy zabezpieczeniem ściany wykopu, a wykonywanym w wykopie elementem. d) Wykopy powinny być wykonywane bez naruszenia naturalnej struktury dna wykopu. Ostatnia warstwa o grubości co najmniej 20cm powinna być usunięta ręcznie, bezpośrednio przed wykonaniem podłoŝą. W przypadku przegłębienia wykopu w stosunku do poziomu przewidzianego w Dokumentacji Projektowej, dopuszcza się wyrównanie poziomu posadowienia przez wykonanie w-wy wyrównawczej z betonu na koszt Wykonawcy. Zasypywanie wykopu naleŝy wykonywać warstwami o grubości dostosowanej do przyjętej metody zagęszczania gruntu, która to grubość nie powinna przekraczać: - przy zagęszczaniu ręcznym i wałowaniu - 20 cm, - przy zagęszczaniu ubijakami mechanicznymi lub wibratorami- 40 cm, 5.3. Przygotowanie powierzchni kamiennego przyczółka - muru oporowego przed betonowaniem obejmuje oczyszczenie z luźnego budulca i zanieczyszczeń np. przez hydropiaskowanie oraz nawiercenie w spoinach muru kamiennego otworów na zakotwienie kotew, prętów nr l wg rys. nr Wykonanie opaski 42

43 a) Deskowanie wg SST M , M i 02 naleŝy ustawiać na przygotowanym podłoŝu zgodnie z ustaleniami dokumentacji projektowej. Deskowanie powinno w czasie eksploatacji zapewnić szczelność, sztywność i niezmienność układu. b) Zbrojenie - pręty podłuŝne wykonywać z odcinków prostych, łączyć na zakład poza naroŝami opaski. Grubość otulenia strzemion powinna być nie mniejsza niŝ 5cm. Wymagania szczegółowe odnośnie przygotowania i montaŝu zbrojenia wg SST M , M i 02 c) Układanie i zagęszczanie mieszanki betonowej - Wymagania szczegółowe odnośnie przygotowania, wbudowania i pielęgnacji betonu wg SST M Przy wykonywaniu elementów konstrukcji monolitycznych mostowych naleŝy przestrzegać dokumentacji technologicznej, która powinna uwzględniać zalecenia wg SST M , M i 02 oraz: - w fundamentach i korpusach podpór mieszankę betonową naleŝy układać bezpośrednio z pojemnika lub rurociągu pompy, bądź teŝ za pomocą rynny, warstwami o grubości do 40cm, zagęszczając wibratorami wgłębnymi, Rozformatowanie w zwykłych warunkach atmosferycznych i temperaturze otoczenia >15 C moŝna dla betonów mostowych przyjąć po 5-ciu dniach lub 0,5 Rb G (zg.z normąpn-63/b-06251, dla usunięcia deskowań płyt o rozpiętościach do 2,5 m) Opaski Ŝelbetowe murów oporowych powinny być wykonane zgodnie z dokumentacją projektową i SST. Beton B-30 powinien odpowiadać wymaganiom zawartym w SST M , w zakresie wytrzymałości, nasiąkliwości i odporności na działanie mrozu 6. Kontrola jakości robót Program badań obejmuje: a) Badania w czasie budowy b) Badania po zakończeniu budowy 6.1. Badania w czasie robót - naleŝy sprawdzać w miarę postępu robót, jakości uŝywanych materiałów i zgodności robót z projektem i obowiązującymi normami. W czasie robót naleŝy sprawdzać wykonanie robót ziemnych - zgodnie z wymaganiami pkt 5.2, przygotowanie murów kamiennych do wzmocnienia. W czasie wykonywania robót naleŝy przeprowadzać systematyczną kontrolę składników mieszanki betonowej i wykonanego betonu wg PN-88/B Kontrola zbrojenia - wymagania szczegółowe wg SST M , M i 02 J.w. lecz deskowania Badania laboratoryjne betonu - wymagania szczegółowe wg SST M , M i Badania po zakończeniu budowy obejmują: 1. Sprawdzenie podstawowych wymiarów elementu naleŝy przeprowadzać przez wykonanie pomiarów na zgodność z dokumentacją techniczną 2. Sprawdzenie konstrukcji naleŝy wykonać przez oględziny oraz kontrolę formalną dokumentów z badań prowadzonych w czasie budowy. Szczególną uwagę naleŝy zwrócić na wykończenie krawędzi. Tolerancje wymiarów betonowych opaski Ŝelbetowej kamiennego muru oporowego. Wymiary elementu zawarte w projekcie naleŝy rozumieć jako wymiary minimalne. Dopuszcza się następujące odchylenia wymiarów w stosunku do podanych w dokumentacji projektowej: a) rzędnych wierzchu + 20 mm, b) rzędnych spodu ± 50 mm, c) w przekroju poprzecznym ± 20 mm, d) odchylenie krawędzi od linii prostej nie więcej niŝ 10 mm/m i nie więcej niŝ 20 mm na całej długości, 43

44 e) zwichrowanie i skrzywienie powierzchni (odchylenie od płaszczyzny lub załoŝonego szablonu) nie więcej niŝ 10 mm/m i nie więcej niŝ 20 mm na całej powierzchni. Pęknięcia, pustki, raki i wykruszyny są niedopuszczalne. Rysy powierzchniowe skurczowe są dopuszczalne pod warunkiem, Ŝe pozostaje zachowane l cm otulenie zbrojenia betonu a długości rys nie przekraczają: Podwójnej szerokości elementu i l,0m dla rys podłuŝnych Połowy szerokości elementu i l,0m dla rys poprzecznych 7. Obmiar robót Jednostką obmiaru jest 1m konstrukcji Ŝelbetowej klasy B-30 wbudowany w konstrukcję przy załoŝonej wg projektu ilości w kg zbrojenia z prętów Ilość jednostek przyjmuje się na podstawie dokumentacji projektowej. 8. Odbiór robót Odbioru naleŝy dokonać sprawdzając przytoczone w p.6. kryteria oceny. Czynność odbioru winna być udokumentowana odpowiednim protokołem, zgodnie z przyjętymi w ST DM zasadami. Podstawą odbioru jest pisemne stwierdzenie InŜyniera w Dzienniku Budowy o wykonaniu robót zgodnie z projektem i ST. 9. Podstawa płatności 9.1. Ogólne warunki płatności określone zostały w ST DM Szczegółowe warunki płatności. Cena l m 3 Ŝelbetowej opaski kamiennego muru obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, dostarczenie niezbędnych czynników produkcji, wykonanie robót wg zakresu w p. 1.3, roboty wykończeniowe i uporządkowanie terenu, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej Szczegółowy zakres robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu 10.Przepisy związane. Normy dotyczące wykonania elementów Ŝelbetowych wg SST M , M i 02 PN-68/B Roboty ziemne budowlane. Wymagania w zakresie wykonania i badania przy odbiorze. BN-72/ Budowle drogowe i kolejowe. Roboty ziemne. Instrukcja DP-T14 o dokonywaniu odbioru robót drogowych i mostowych realizowanych na drogach zamiejskich krajowych i wojewódzkich - Załącznik do Zarządzenia nr 7/89 Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych z dnia 14 lipca 1989r. wraz z późniejszymi zmianami. 44

45 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA M WIERCENIE OTWORÓW, OSADZENIE KOTEW 1. WSTĘP 1.1. PRZEDMIOT SST Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej (SST) są wymagania dotyczące wiercenia otworów i osadzenia kotew w elementach konstrukcyjnych obiektów mostowych (np. przyczółkach, filarach pod opaski Ŝelbetowej, balustradzie kamiennej mostu pod kapy gzymsowe, osadzenia poręczy, barier) ZAKRES STOSOWANIA SST. Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi obowiązującą podstawę stosowaną jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót w ramach: Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r ZAKRES ROBÓT OBJĘTYCH SST Wymagania techniczne zawarte w specyfikacji dotyczą robót związanych z wykonywaniem otworów konstrukcyjnych w betonie, wiercenie otworów dla osadzenia śrub rozporowych osadzenie kotew OKREŚLENIA PODSTAWOWE Otwór konstrukcyjny - otwór, którego wykonanie wynika z projektu technicznego i stanowi element robót zasadniczych. 1.5 OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE ROBÓT Wiercenie otworów powinno być wykonane zgodnie ze Specyfikacją Techniczną. Wykonawca jest odpowiedzialny za jakość wykonanych robót zgodnych z Specyfikacją Techniczną oraz zaleceniami InŜyniera. 2. MATERIAŁY Kotwy mogą być mocowane przy uŝyciu materiału mineralnego jak i Ŝywicznego zgodnie z zaleceniami producenta. Zastosowane materiały muszą posiadać świadectwami dopuszczenia IBDiM. 3. SPRZĘT. UŜyty przez "Wykonawcę" sprzęt wiertniczy jak teŝ stosowane wiertła powinny zapewniać ciągłość prowadzonych prac i uzyskanie właściwej jakości robót oraz powinny być zaaprobowane przez Kierownika Projektu. Zastosowanie przez "Wykonawcę" do wykonania otworu konstrukcyjnego wiertła o średnicy większej tub mniejszej od nominalnej średnicy otworu podanej w projekcie technicznym wymaga zgody "Kierownika Projektu". 4. TRANSPORT nie dotyczy. 5. WYKONANIE ROBÓT Niedopuszczalne jest wykonywanie otworów metodą dłutowania betonu przy uŝyciu młotka wyburzeniowego. Na wykonanie otworu technologicznego w betonie elementu konstrukcji obiektu mostowego "Wykonawca" musi uzyskać zgodę "Kierownika Projektu" wyraŝoną na piśmie. Nieprzelotowe otwory konstrukcyjne "Wykonawca" obowiązany jest oczyścić strumieniem spręŝonego powietrza o ciśnieniu nie mniejszym niŝ 0,6 MPa lub odkurzaczem przemysłowym i zabezpieczyć je przed zanieczyszczeniem. Zlikwidowanie otworów technologicznych po ich wykorzystaniu naleŝy do "Wykonawcy". Wykonanie, zabezpieczenie, utrzymanie oraz rozbiórka rusztowań, pomostów roboczych i innych urządzeń pomocniczych niezbędnych do prowadzenia robót, naleŝy do "Wykonawcy". NaleŜy zastosować następujące średnice otworów : 45

46 1,2d -przy osadzaniu "na zaprawę" 1.1d - przy osadzaniu "na materiał pochodzenia Ŝywicznego" d - średnica mocowanego pręta. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT. Kontrola jakości wykonania otworu konstrukcyjnego obejmuje: porównanie usytuowania osi otworu w elemencie konstrukcji z projektem technicznym; odchyłka wymiaru liniowego nie powinna przekraczać ± 5 mm, sprawdzenie z projektem technicznym wymiarów otworu kształtowego; dopuszczalna odchyłka ± l0 mm sprawdzenie głębokości otworu nieprzelotowego i porównanie jej z wielkością projektowaną; dopuszczalna odchyłka ± 10 mm, sprawdzenie średnicy wiertła uŝytego przez "Wykonawcę" do wykonania otworu cylindrycznego z projektowaną średnicą otworu, sprawdzenie kąta nachylenia osi otworu do powierzchni elementu w przypadku wykonania otworu ukośnego; dopuszczalna odchyłka ± 5 7. OBMIAR ROBÓT Obmiar wykonanych prac obejmuje ogólną ilość otworów w szt. o średnicy do 32 mm i długości od 12 cm do 55 cm. 8. ODBIÓR ROBÓT Odbiorowi podlegają roboty objęte umową po ich całkowitym zakończeniu. Podstawą odbioru ostatecznego jest pisemne stwierdzenie przez "Kierownika Projektu" w dzienniku budowy zakończenia wszystkich robót związanych z wierceniem otworu konstrukcyjnego lub technologicznego w betonie i spełnienia wymagań określonych w projekcie technicznym, ST oraz innych warunków dotyczących tych robót zawartych w umowie. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Podstawą płatności jest przyjęcie przez "Zamawiającego" wykonanych robót, potwierdzone w protokole odbioru ostatecznego. Cena jednostkowa obejmuje: wykonanie robót podstawowych oraz wszystkich robót towarzyszących, wynikających z warunków realizacyjnych. Cena jednostkowa uwzględnia takŝe dostarczenie i pracę sprzętu, oraz oczyszczenie miejsca pracy i wywóz urobku. 9.1 Szczegółowy obmiar robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Instrukcje producenta sprzętu, producenta śrub i zaprawy do mocowania kotew. 46

47 SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE M (01+02) ZBROJENIE BETONU STALĄ KL.A-I i KL.A-II 1. Wstęp 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej są wymagania techniczne dotyczące przygotowania i montaŝu zbrojenia Zakres stosowania SST. Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi obowiązującą podstawę stosowaną jako dokument przetargowy i kontraktowy w ramach Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z przygotowaniem, montaŝem i kontrolą jakości robót i materiałów, a w szczególności: przygotowanie i montaŝ zbrojenia osadzenie prętów na zaprawie niskoskurczowej. Pozostałe określenia podane w niniejszej Specyfikacji są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami oraz określeniami stosowanymi lub uŝytymi w SST DM Określenia podstawowe Pręty stalowe wiotkie - pręty stalowe o przekroju kołowym gładkie lub Ŝebrowane o średnicy do 40mm Zbrojenie niespręŝające - zbrojenie konstrukcji betonowej nie wprowadzające do niej napręŝeń w sposób czynny 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za zgodność z Dokumentacja Projektową, ST i poleceniami Kierownika Projektu. Ogólne wymagania podano w SST DM Wymagania ogólne". 2. Materiały Stal zbrojeniowa Asortyment stali. Do zbrojenia betonu na ww. obiekcie naleŝy stosować następujące klasy i gatunki oraz średnice prętów: Klasa A-I - pręty okrągłe, gładkie St3S o średnicach 8 (strzemion) gzymsu Klasy A-II - pręty okrągłe, Ŝebrowane 18G2A, StB500 (odpowiednik )o średnicach 10, 12 dla zbrojenia płyt pomostowej, płyty odciąŝającej oraz fundamentów i opłaszczowania muru oporowego, ø 16 mm dla kotew muru oporowego 47

48 Wymagania przy odbiorze. Pręty stalowe klasy A-I St3S i A-II 18G2A do zbrojenia betonu powinny odpowiadać wymaganiom normy PN-82/H Przeznaczona do odbioru na budowie partia prętów musi być zaopatrzona w atest, w którym ma być podane: - nazwa wytwórcy, - oznaczenie wyrobu wg PN-82/I-I-93215, - numer wytopu lub numer partii, - wszystkie wyniki przeprowadzonych badań oraz skład chemiczny według analizy wytopowej, - masa partii, - rodzaj obróbki cieplnej Na przywieszkach metalowych przymocowanych do kaŝdej wiązki prętów lub kręgów prętów (po dwie do kaŝdej wiązki) muszą znajdować się następujące informacje: - znak wytwórcy - średnica nominalna, - znak stali, - numer wytopu lub numer partii, - znak obróbki cieplnej KaŜda wiązka i krąg prętów powinny mieć oznakowania farbą olejną. Przy odbiorze stali naleŝy przeprowadzić następujące badania: - sprawdzenie zgodności przywieszek z zamówieniem, - sprawdzenie stanu powierzchni, wymiarów i masy wg PN-82/H próba rozciągania wg PN-80/H próba zginania na zimno wg PN-78/H Do badania naleŝy pobrać minimum 3 próbki z kaŝdego kręgu lub wiązki. Próbki naleŝy pobrać z róŝnych miejsc kręgu. Jakość prętów naleŝy ocenić pozytywnie jeŝeli wszystkie badania odbiorcze dadzą pozytywny wynik Drut montaŝowy. Do montaŝu prętów zbrojenia naleŝy uŝywać wyŝarzonego drutu stalowego tzw. wiązałkowego o średnicy nie mniejszej niŝ 1,0mm jeŝeli nie stosuje się połączeń spawanych lub zgrzewanych Materiały spawalnicze NaleŜy stosować elektrody odpowiednie do gatunku stali łączonych prętów zbrojeniowych Podkładki dystansowe Dopuszcza się stosowanie stabilizatorów i podkładek dystansowych z betonu lub zaprawy, azbestocementu i z tworzyw sztucznych. Podkładki dystansowe muszą być przymocowane do prętów. Nie dopuszcza się stosowania drewna, cegły lub prętów stalowych jako podkładek dystansowych Zaprawa niskoskurczowa 48

49 do osadzenia kotew w starym betonie i w kamiennych murach oporowych (we wcześniej nawierconych otworach). 3. Sprzęt Roboty naleŝy wykonywać przy uŝyciu sprawnego technicznie sprzętu mechanicznego, spełniającego wymagania obowiązujące w budownictwie ogólnym oraz zaakceptowanego przez Kierownika Projektu. Sprzęt powinien spełniać wymagania BHP. Osoby obsługujące sprzęt powinny być odpowiednio przeszkolone. 4. Transport Przy transporcie stali i prefabrykatów zbrojeniowych naleŝy przestrzegać zasad obowiązujących w transporcie drogowym i kolejowym. 5. Wykonanie robót Wykonawca przedstawi Kierownikowi Projektu do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót uwzględniający wszystkie warunki w jakich będzie wykonywana. Organizację robót dostosować do uwag zawartych w opisie technicznym Przygotowanie zbrojenia Przygotowanie, montaŝ i odbiór zbrojenia powinny odpowiadać wymaganiom PN-91/S oraz Specyfikacji Ogólnej pt. "Zbrojenie niespręŝające betonu prętami stalowymi wiotkimi" wyd. przez GDDP. W przypadku skorodowania prętów lub ich zanieczyszczenia (w czasie składowania na budowie) naleŝy przeprowadzić ich czyszczenie. Sposoby czyszczenia - opalanie, szczotkowanie, piaskowanie, mycie zaleŝą od rodzaju zanieczyszczeń i ich uŝycie powinno być zaakceptowane przez Kierownika Projektu. Cięcie prętów przeprowadza się przy uŝyciu mechanicznych noŝy. Dopuszcza się równieŝ cięcie palnikiem acetylenowym. Pręty ucina się z dokładnością do 1,0cm Gięcie prętów o średnicy d>12mm powinno się odbywać z kontrolowanym podgrzewaniem. Wewnętrzna średnica odgięcia prętów zbrojenia głównego, poza odgięciem w obrębie haka, powinna być nie mniejsza niŝ 5d dla stali klasy A-0 i A-I 10d dla stali klasy A-II 15d dla stali klasy A-III i A-IIIN 20d w miejscach zagięć i załamań elem. konstrukcji, w których zagięciu ulegają jednocześnie wszystkie pręty zbrojenia rozciąganego. Dla strzemion i prętów montaŝowych średnica wewnętrzna odgięć powinna spełniać warunki podane dla haków. NaleŜy zwrócić uwagę przy odbiorze haków (odgięć) prętów na ich zewnętrzną stronę. Niedopuszczalne są tam pęknięcia powstałe podczas wyginania MontaŜ zbrojenia Wymagania ogólne. Stal zbrojeniowa dla konstrukcji mostowych musi być spawalna. (PN-91/S-10042) Układ zbrojenia musi umoŝliwiać jego dokładne otoczenie przez jednorodny beton. Po ułoŝeniu w deskowaniu, rozmieszczenie prętów względem siebie i względem deskowania nie moŝe ulec zmianie. Układanie zbrojenia bezpośrednio na deskowaniu i podnoszenie na odpowiednią wysokość w trakcie betonowania jest niedopuszczalne. 49

50 Niedopuszczalne jest chodzenie i transportowanie materiałów po wykonanym szkielecie zbrojeniowym. W konstrukcję moŝna wbudować stal pokrytą co najwyŝej nalotem nie łuszczącej się rdzy Montowanie zbrojenia NaleŜy je wykonać zgodnie z normami i SST Zbrojenie niespręŝające betonu" Do zgrzewania lub spawania prętów mogą być dopuszczeni spawacze z uprawnieniami. Celem zachowania otuliny zgodnej z dokumentacją naleŝy stosować plastikowe lub betonowe podkładki dystansowe. NaleŜy unikać przedłuŝenia prętów nośnych poprzez łączenie ich na zakład w jednym przekroju. Dopuszczalny procent takich połączeń wynosi 25% prętów nośnych Kotwy naleŝy osadzić na zaprawie M-38 (lub E1SF PAGEL) zwracając uwagę na prawidłowe w planie ich usytuowanie. 6. Kontrola jakości robót Kontrola zbrojenia. Obowiązują dopuszczalne tolerancje wymiarów w zakresie cięcia, gięcia i rozmieszczenia zbrojenia podane w rozdz.6 i tabeli Nr 2 SST Zbrojenie niespręŝające betonu". Kontrola zbrojenia przed przystąpieniem do betonowania powinna być dokonana przez InŜyniera i fakt ten potwierdzony wpisem do dziennika budowy. InŜynier powinien stwierdzić zgodność ułoŝenia zbrojenia z projektem technicznym i odpowiednimi normami w zakresie gatunku i ilości prętów, ich średnicy, długości i rozstawu oraz zakotwień prawidłowego otulenia i pewności utrzymania połoŝenia prętów w trakcie betonowania. Sprawdzenie grubości otuliny moŝe być dokonywane przez InŜyniera równieŝ po betonowaniu, przy uŝyciu przyrządów magnetycznych, gdy zachodzi podejrzenie, Ŝe w trakcie betonowania nastąpiło przesunięcie szkieletu zbrojenia. NaleŜy sprawdzić ilość, rozmieszczenie i głębokość wywierconych otworów oraz prawidłowość osadzenia prętów. Wykrycie w wykonanym elemencie ewentualnych nieprawidłowości obciąŝa Wykonawcę robót niezaleŝnie od dokonanych uprzednio odbiorów. 7. Obmiar robót Jednostką obmiaru jest 1t stali wbudowany w konstrukcję. Ilość jednostek przyjmuje się na podstawie dokumentacji projektowej. 8. Odbiór robót Odbioru naleŝy dokonać sprawdzając przytoczone w p.6. kryteria oceny. Czynność odbioru winna być udokumentowana odpowiednim protokołem, zgodnie z przyjętymi w SST DM zasadami. Podstawą odbioru jest pisemne stwierdzenie Kierownika Projektu w Dzienniku Budowy o wykonaniu robót zgodnie z projektem i SST. 9. Podstawa płatności Ogólne warunki płatności określone zostały w SST DM Szczegółowe warunki płatności. Cena jednostkowa uwzględnia dostarczenie niezbędnych czynników produkcji, przygotowanie zbrojenia starego", dostarczenie, oczyszczenie, przycięcie, wygięcie oraz zmontowanie stali zbrojeniowej kl. A-I i kl. A-II oraz oczyszczenie stanowisk pracy i usunięcie będących własnością wykonawcy materiałów poza pas drogowy. 50

51 9.3. Szczegółowy obmiar robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu. 10. Przepisy związane. PN-89/H-84023/O1 Stal określonego zastosowania. Wymagania ogólne. Gatunki PN-89M-84023/06 Stal określonego zastosowania. Stal do zbrojenia ochronna. Gatunki. PN-81/H Blachy grube i uniwersalne ze stali konstrukcyjnej węglowej zwykłej jakości i niskostopowej. PN-84/H Stal węglowa niskostopowa. Walcówka i pręty wykonane na gorąco zwykłej jakości i niskostopowych o podwyŝszonej wytrzymałości. Wymagania i badania. PN-82/H Walcówka i pręty stalowe do zbrojenia betonu PN-91/S Obiekty mostowe. Konstrukcje betonowe, Ŝelbetowe i spręŝone. Projektowanie PN-91/H Próba statyczna rozciągania metali. PN-90/H Metale. Technologiczna próba zginania. PN-90/H Stal. Półwyroby i wyroby hutnicze. Cechowanie barwne. PN-871H Stal. Półwyroby i wyroby hutnicze. Cechowanie. PN-88/H Stal.Półwyroby i wyroby hutnicze. Pakowanie, przechowywanie i transport. 51

52 SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE M BETON USTROJU NOŚNEGO KLASY B30 1. Wstęp 1.1 Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej są wymagania techniczne dotyczące wykonania elementów płyty pomostowej, kapy chodnikowej gzymsowej, ścianek czołowych i płaszcza muru oporowego z betonu B-30 (W8,F150) Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi obowiązującą podstawę stosowaną jako dokument przetargowy i kontraktowy związany w ramach Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji i dotyczą: A) Przy wykonaniu: - płyty pomostowej, - ścianek czołowych, - opasek nurtowych przyczółków, - opłaszczowania muru oporowego - kap chodnikowych, gzymsowych * wykonania i rozbiórki deskowań * posmarowania deskowań środkiem antyadhezyjnym * dostarczenia mieszanki betonowej B-30 * ułoŝenia i zagęszczenia mieszanki betonowej, z wygładzeniem górnej powierzchni, * uszczelnienie styku, * pielęgnacja betonu, oczyszczenia stanowiska pracy wykonania niezbędnych badań kontrolnych B) Przy wykonaniu opłaszczowania muru oporowego * wiercenia otworów na kotwy o śr. 24mm poziomo w ścianach i pionowo w gzymsie, * wykonania i rozbiórki deskowań * posmarowania deskowań środkiem antyadhezyjnym, * dostarczenia mieszanki betonowej B-30 * układania i zagęszczania mieszanki betonowej, pielęgnacji betonu, * wykonania niezbędnych badań kontrolnych 1.4. Określenia podstawowe Określenia podane w niniejszej Specyfikacji są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami oraz określeniami stosowanymi lub uŝytymi w SST DM Ogólne wymagania dotyczące robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za zgodność z Dokumentacją Projektową i poleceniami Kierownika Projektu. Ogólne wymagania podano w SST DM Wymagania ogólne. 52

53 2. Materiały 2.2. Mieszanka betonowa Skład mieszanki betonowej powinien być taki aby przy najmniejszej ilości wody zapewnić szczelne ułoŝenie mieszanki w wyniku zagęszczenia przez wibrowanie. Wartość w/c ma być mniejsza niŝ 0,50. Skład mieszanki betonowej ustala laboratorium wykonawcy lub wytwórni betonów i wymaga zatwierdzenia przez Kierownika Projektu. Przy projektowaniu składu mieszanki betonowej zagęszczanej przez wibrowanie i dojrzewającej w warunkach naturalnych (średnia temp. dobowa nie niŝsza niŝ 10 C) średnią wymaganą wytrzymałość na ściskanie naleŝy określać jako równą 1,3Rb (wg PN-91/ ). W przypadku odmiennych warunków wykonania i dojrzewania betonu (np. prasowanie, odpowietrzanie, dojrzewanie w warunkach podwyŝszonej temp.) naleŝy uwzględnić wpływ tych czynników na wytrzymałość betonu. Przy projektowaniu składu mieszanki naleŝy zachować wszelkie wymagania odnośnie jakości i proporcji składników, zasad projektowania i kontroli zawartych w SST M Wykonanie betonu dla konstrukcji mostowych". Do wykonania robót w zakresie określonym punktem 1.3. przewiduje się zastosowanie następujących mieszanek: - Beton zwykły klasy B30 W8 F Materiały na elementy deskowań -drewno tartaczne iglaste, tarcica iglasta i liściasta, płyty pilśniowe i sklejka oraz środki antyadhezyjne powinny spełniać wymagania odpowiednich norm. 3. Sprzęt Roboty naleŝy wykonywać przy uŝyciu sprawnego technicznie sprzętu mechanicznego zaakceptowanego przez Kierownika Projektu, przeznaczonego dla realizacji robót zgodnie z załoŝoną technologią podawania betonu do miejsca wbudowania. Przy uŝyciu do podawania betonu pompy mechanicznej, średnica rury podającej beton nie powinna być mniejsza niŝ 125mm.Stosować naleŝy wibratory przyczepne i wgłębne. Potrzebny jest sprzęt wiertniczy dla wiercenia otworów w ścianie oporowej dla osadzenia prętów kotwiących 4. Transport Transport mieszanki betonowej do miejsca jej wbudowania powinien być wykonany przy zastosowaniu środków uniemoŝliwiających - segregację składników, - zmianę składu mieszanki, - zanieczyszczenie mieszanki, - zmiany temperatury przekraczającej granice określone wymaganiami technologicznymi Czas transportu powinien zapewniać dostarczenie mieszanki do miejsca jej układania, o konsystencji załoŝonej w projekcie. Mieszanka betonowa powinna być dostarczona do miejsca ułoŝenia bez przeładunku. Transport pozostałych materiałów dowolnymi środkami transportu przydatnymi dla danego asortymentu robót pod względem moŝności ułoŝenia i umocowania ładunku akceptowanymi przez Kierownika Projektu. 5. Wykonanie robót. 53

54 Wymagania co do sposobu wykonania robót objętych niniejszą specyfikacją: 5.1. Wykonawca przedstawi kierownikowi Projektu do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót uwzględniający wszystkie warunki w jakich będzie wykonywana. Organizację robót dostosować do uwag zawartych w opisie technicznym. 5.2.Deskowanie powinno zapewnić prawidłowość kształtu i wymiarów formowanego elementu konstrukcji. Zaleca się przeprowadzić uszlachetnienie powierzchni deskowania. Deskowanie wraz z rozparciami powinno w czasie eksploatacji zapewnić sztywność i niezmienność układu oraz bezpieczeństwo konstrukcji. Ustalona konstrukcja powinna być sprawdzona na siły wywołane zagęszczeniem. 5.3 Rozformatowanie konstrukcji w zwykłych warunkach atmosferycznych i temperaturze otoczenia >15 C moŝna dla betonów mostowych przyjąć - po 3 dniach albo dla R 0,15 10 MPa dla usunięcia bocznych deskowań płyt, belek i łuków, - po 5 dniach albo dla R 0,15 15 MPa dla usunięcia bocznych deskowań filarów i przyczółków, słupowych i ścianowych. 5.4 Usunięcie krąŝyn, rusztowań i podpór podtrzymujących deskowanie moŝe być rozpoczęte nie wcześniej, niŝ po upływie : - 7 dni lub dla R 0,15 20 MPa dla płyt pomostu o rozpiętości do 3,0m - 14 dni lub dla R 0,15 25 MPa dla płyt pomostu i elem. pomostu o rozpiętości do 6,0m oraz ścianek i płyty górnej dźwigarów skrzynkowych, - 28 dni dla elementów pomostu o większych rozpiętościach oraz dla ustrojów nośnych przęseł mostów. W przypadku niŝszych temperatur dojrzewania niŝ +15 C, obowiązującym kryterium jest wytrzymałość betonu Układanie i zagęszczanie mieszanki betonowej Rozpoczęcie robót betoniarskich powinno nastąpić w oparciu o szczegółowy program i dokumentację technologiczną obejmującą: - wybór składników betonu, - ustalenie i przygotowanie drogi dojazdowej sposób transportu i wbudowania mieszanki, - - kolejność i sposób betonowania - sposób pielęgnacji betonu, - kierunki rozdeskowania konstrukcji, - zestawienie konieczności badań Dokumentację technologiczną opracowuje Wykonawca w uzgodnieniu z Projektantem i Zamawiającym. Przed przystąpieniem do betonowania powinna być stwierdzona przez Kierownika Projektu prawidłowość wykonania wszystkich robót poprzedzających betonowanie, a w szczególności prawidłowość wykonania deskowań, usztywnień, pomostów, prawidłowość wykonania zbrojenia, przygotowania powierzchni, gotowość sprzętu i urządzeń do prowadzenia betonowania. Przy betonowaniu konstrukcji mostowych naleŝy zachować następujące warunki: deskowanie naleŝy pokryć środkiem antyadhezyjnym, przed betonowaniem naleŝy oczyścić deskowanie i zbrojenie ze śmieci, brudu, rdzy, Przy betonowaniu konstrukcji mostowych naleŝy zachować następujące warunki: - deskowanie naleŝy pokryć środkiem antyadhezyjnym, 54

55 - bezpośrednio przed betonowaniem naleŝy sprawdzić połoŝenie i stabilność zbrojenie oraz sprawdzić grubość otulin - mieszanka betonowa winna być ułoŝona w deskowaniu w moŝliwie krótkim czasie od jej wykonania. Czas ten wynosi przy stosowaniu domieszek przyspieszających wiązanie 0,5 godziny. - dodawanie na stanowisku formowania wody dodatkowej do mieszanki celem poprawy jej urabialności jest niedopuszczalne,5 - betonowanie wykonywać wyłącznie w temperaturze nie niŝszej +5 C, zachowując warunki umoŝliwiające uzyskanie przez beton wytrzymałości co najmniej 15MPa przed pierwszym zamarznięciem. - przy betonowaniu stosować wibratory wgłębne i przyczepne. Wibratory nie mogą dotykać do zbrojenia ani być do niego przyczepione. Kolejne miejsca zagłębienia buławy bądź rozstaw wibratorów przyczepnych powinny być od siebie oddalone na takie odległości aby uniknąć powstawania martwych, niezawibrowanych pól. 5.6.Pielęgnacja betonu ŚwieŜo wykonany beton naleŝy chronić przed gwałtownym wysychaniem, przed wstrząsami i nadmiernym obciąŝeniem. Zaleca się bezpośrednio po zakończeniu betonowania przykrycie powierzchni betonu lekkimi osłonami wodoszczelnymi, zapobiegającymi odparowaniu wody z betonu i chroniącymi beton przed deszczem i zabrudzeniem. - Przy temperaturze otoczenia wyŝszej od +5 C po około 12 godzinach od zakończenia betonowania rozpocząć pielęgnację wilgotnościową betonu i prowadzić ją przez co najmniej 7 dni zraszać wodą. - Przy temperaturze otoczenia +15 C i wyŝszej, beton naleŝy polewać w ciągu pierwszych 3 dni co 3 godz. w dzień i co najmniej 1 raz w nocy, a w następne dni co najmniej 3 razy na dobę. - - Przy temperaturze otoczenia niŝszej niŝ +5 C moŝna w okresie pielęgnacji nie stosować nawilŝania betonu, natomiast naleŝy powierzchnię betonu zabezpieczyć przed utratą wody. MoŜna w tym celu przykrywać beton wilgotnym piaskiem, matami, folią lub tkaninami. Młody beton naleŝy chronić przed uderzeniami i wstrząsami do chwili uzyskania przez niego wytrzymałości na ściskanie co najmniej 15 MPa. ObciąŜenie świeŝo zabetonowanej konstrukcji ludźmi, lekkimi środkami transportu, deskowaniami itp. dopuszcza się po osiągnięciu przez beton wytrzymałości na ściskanie co najmniej 5 MPa. W przypadku uŝytkowania świeŝo zabetonowanych konstrukcji do celów komunikacyjnych naleŝy dodatkowo ułoŝyć tory z desek grubości 36mm i szerokości 20cm. 6. Kontrola jakości robót 6.1. Wymiary konstrukcji betonowej zawarte w projekcie naleŝy rozumieć jako wymiary minimalne Badanie konstrukcji Ŝelbetowej. W czasie wykonywania robót podlegają na bieŝąco sprawdzeniu poprzez losową kontrolę laboratoryjną partii wbudowanego betonu, porównanie z projektem wymiarów gabarytowych i rzędnych, badania powierzchni betonu pod względem rys, pęknięć i raków 6.3 Badania laboratoryjne betonu. Sposób przeprowadzenia i wykonania badań betonu oraz prowadzenia dokumentacji tych badań omówiono w SST 6.4. Tolerancje wymiarów betonowych konstrukcji mostowych. Wymiary konstrukcji betonowej zawarte w projekcie naleŝy rozumieć jako wymiary minimalne. Dopuszczalne odchyłki wymiarowe od projektu 55

56 wymiary w planie ± 2,0 cm rzędne góry elementu ± 0,5 cm grubość elementu ± 0,5 cm pozostałe rzędne ± 1,0 cm Pęknięcia elementów konstrukcyjnych są niedopuszczalne. Rysy powierzchniowe skurczowe są dopuszczalne pod warunkiem, Ŝe pozostaje zachowane 1 cm otulenie zbrojenia betonu 7. Obmiar robót. Jednostką obmiaru jest 1 m3 betonu odpowiedniej klasy wbudowany w konstrukcję. Ilość jednostek przyjmuje się na podstawie dokumentacji projektowej. 7.1 Szczegółowy zakres robót objętych płatnością: przedstawia Ślepy Kosztorys (formularz ofertowy) 8. Odbiór robót Odbioru naleŝy dokonać sprawdzając przytoczone w p.6. kryteria oceny. Czynność odbioru winna być udokumentowana odpowiednim protokołem, zgodnie z przyjętymi w SST DM zasadami. Podstawą odbioru jest pisemne stwierdzenie Kierownika Projektu w Dzienniku Budowy o wykonaniu robót zgodnie z projektem i SST 9. Podstawa płatności 9.1. Ogólne warunki płatności określone zostały w SST DM Szczegółowe warunki płatności. Cena jednostkowa uwzględnia dostarczenie niezbędnych czynników produkcji, wykonanie i rozbiórkę pomostów roboczych, rusztowań stemplowań, przygotowanie powierzchni, wykonanie deskowań, dostarczenie i ułoŝenie odpowiedniej mieszanki betonowej z B30 z zagęszczeniem i pielęgnacją, rozbiórkę deskowań, oczyszczenie stanowisk pracy i usunięcie będących własnością wykonawcy materiałów poza pas drogowy Szczegółowy obmiar robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu. 10.Przepisy związane. PN-77/ śelbetowe i betonowe konstrukcje mostowe. Wymagania i badania. PN-63B Roboty betonowe i Ŝelbetowe. Wymagania techniczne. PN-91/ Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe, Ŝelbetowe i spręŝone Projektowanie. PN-90B Rusztowania stalowe z elementów składanych do budowy mostów. Wymagania i badania przy odbiorze zmontowanych rusztowań. PN-92/D Drewno wielkowymiarowe iglaste. Wspólne wymagania i badania PN-911D Drewno średniowymiarowe iglaste. Wspólne wymagania i badania PN-75/D Tarcica iglasta ogólnego przeznaczenia PN-86B Cementy. Terminy i określenia. PN-88B Cement portlandzki. PN-88B Cement. Metody badań. Oznaczenie cech fizycznych. PN-78B Cement. Metody badań. Analiza chemiczna M PN-76B Cement. Pobieranie i przygotowywanie próbek. BN-88/ Cement. Transport i przechowywanie. PN-85B Domieszki do betonu. Klasyfikacje i określenia PN-90B Domieszki do betonu. Domieszki uszczelniające. Wymagania i badania oddziaływania na beton. PN-90B Domieszki do betonu. Domieszki uplastyczniające i upłynniające. 56

57 Wymagania i badania oddziaływania na beton PN-90B Domieszki do betonu. Domieszki kompleksowe. Wymagania i badania oddziaływania na beton PN-79B Kruszywo mineralne. Piasek do betonów i zapraw. PN-89B Kruszywa mineralne do betonu PN-66B Kruszywo mineralne. Kruszywo kamienne budowlane. Badania techniczne. PN-89B-06714/01 Kruszywo mineralne. Badania. Podział, terminologia PN-76B-06714/12 Kruszywa mineralne. Badania. Omacanie zawartości zanieczyszczeń obcych. PN-78B-06714/13 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości pyłów mineralnych. PN-91B-06714/l5 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu ziarnowego. PN-78B-06714/16 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie kształtu ziaren. PN-77B-06714/17 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie wilgotności. PN-77B-06714/18 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie nasiąkliwości. PN-78B-06714/19 Kruszywa mineralne. Badania. Omacanie mrozoodporności metodą bezpośrednią. PN-78B-06714/20 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodporności metodą krystalizacji PN-78B-06714/26 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zanieczyszczeń organicznych. PN-78B-06714/28 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości siarki metodą bromową. PN-78B-06714/34 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie reaktywności alkalicznej. PN-78B-06714/40 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie wytrzymałości na miaŝdŝenie. PN-87B-06714/43 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie zawartości ziaren słabych. PN-92B-06714/46 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie potencjalnej reaktywności alkalicznej metodą szybką PN-88B-06714/48 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie zanieczyszczeń w postaci grudek gliny PN-37B Kruszywa mineralne. Pobieranie próbek. PN-88B Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw. PN-88B Beton zwykły. BN-73/ Beton zwykły. Metody badań. Szybka ocena wytrzymałości na ściskanie. BN-78/ Beton zwykły. Beton towarowy. WP-D, DP-31 Wytyczne projektowania rusztowań dla budowy mostów stalowych, Ŝelbetowych lub z betonu spręŝonego M.K. W-wa. 1967r. Cement mostowy marki 45. Świadectwo dopuszczenia do stosowania w budownictwie drogowym i mostowym Nr 120/90 - IBDiM "Wymagania i zalecenia dotyczące wykonywania betonów do konstrukcji mostowych" opracowane przez Instytut Technologii i Organizacji Produkcji Budowlanej Politechniki Warszawskiej uzgodnione przez IBDiM z 1990r. Załącznik PODSTAWOWE POJĘCIA beton zwykły beton o gęstości w stanie suchym większej niŝ 2000 kg/m3, ale nie przekraczającej 2600 kg/m3 beton projektowany beton, którego wymagane właściwości i dodatkowe cechy są podane producentowi, odpowiedzialnemu za dostarczenie betonu zgodnego z wymaganymi właściwościami i dodatkowymi cechami beton recepturowy beton, którego skład i składniki, jakie powinny być uŝyte, są podane producentowi odpowiedzialnemu za dostarczenie betonu o tak określonym składzie normowy beton recepturowy beton recepturowy, którego skład jest podany w normie przyjętej w kraju stosowania betonu 57

58 KLASY BETONU zgodnie z PN-84/B (stara norma Ŝelbetowa): B7.5, B10, B12.5, B15, B17.5, B20, B25, B30, B35, B40, B50 zgodnie z PN-B-03264:2002 (nowa norma Ŝelbetowa): fck = 0.8 f Gc,cube B15, B20, B25, B30, B37, B45, B50, B55, B60, B65, B70 gdzie: fck - wytrzymałość charakterystyczna betonu na ściskanie fgc,cube - wytrzymałość gwarantowana betonu na ściskanie zgodnie z PN-91/S (norma mostowa): Rbk = 0.75 RGb B20, B25, B30, B35, B40, B45, B50, B60 gdzie: Rbk - wytrzymałość charakterystyczna betonu na ściskanie RGb - wytrzymałość gwarantowana betonu na ściskanie zgodnie z PN-EN 206-1: fck,cyl/fck,cube C8/10, C12/15, C16/20, C20/25, C25/30, C30/37, C35/45, C40/50, C45/55, C55/67, C50/60, C60/75, C70/85, C80/95, C90/105, C100/115 gdzie: fck,cyl - wytrzymałość charakterystyczna betonu na ściskanie (gwarantowana): walce 150/300 mm fck,cube - wytrzymałość charakterystyczna betonu na ściskanie (gwarantowana): kostki 150/150/150 mm KLASY EKSPOZYCJI BETONU ZWIĄZANE Z ODDZIAŁYWANIEM ŚRODOWISKA Brak zagroŝenia agresją środowiska lub zagroŝenia korozją - X0 Korozja spowodowana karbonatyzacją - XC Korozja spowodowana chlorkami nie pochodzącymi z wody morskiej - XD Korozja spowodowana chlorkami z wody morskiej - XS Agresywne oddziaływanie mrozu - XF Agresja chemiczna - XA 58

59 59

60 BADANIA BETONU W KONSTRUKCJACH ODWIERTY RDZENIOWE Norma PN-EN jest niezwykle cenną normą, porządkującą zasady badania odwiertów rdzeniowych, która to tematyka nie była dotychczas unormowana w naszym kraju. Jeśli chodzi o szczegółowe ustalenia to norma ta wymaga odpowiedniego przygotowania odwiertów do badań, ze szczególnym uwzględnieniem szlifowania ich powierzchni czołowych lub ich kapslowania, czyli zastosowania warstw wyrównujących wykonanych z cementów wysoko glinowych, mieszanek siarkowych lub nakładek piaskowych. Norma zaleca unikanie wiercenia poprzez zbrojenie, przy czym nie wypowiada się o wpływie na wytrzymałość betonu wyciętych przypadkowo kawałków prętów zbrojeniowych. W zasadzie, jeśli wysokość próbki jest równa średnicy, to wpływ ten jest pomijalny, o ile tylko nie są to pręty zbrojeniowe równoległe do osi próbki. W przypadku, gdy stosunek wymiaru maksymalnego ziarna kruszywa w betonie do średnicy odwiertu jest większy niŝ 1:3, norma uznaje, Ŝe ma on istotny wpływ na mierzoną wartość wytrzymałości na ściskanie. W praktyce oznacza to, Ŝe najczęściej wycina się odwierty rdzeniowe o średnicy 100 mm. Wytrzymałość na ściskanie podaje się z zaokrągleniem do najbliŝszego 0,5 MPa. Wykorzystanie wyników badań wytrzymałości betonu in-situ do kontroli zgodności betonu ze specyfikacją jest ograniczone do dwóch następujących przypadków: JeŜeli istnieje przypuszczenie, Ŝe wyniki badania wytrzymałości betonu na ściskanie, prowadzone na próbkach normowych, nie będą reprezentatywne, np. w przypadku mieszanek betonowych o konsystencji C0, lub o konsystencji niŝszej niŝ S1, lub w przypadku betonu próŝniowanego. JeŜeli badania, przeprowadzone zgodnie z procedurami przewidzianymi w normie PN-EN 206-1, wykazały niezgodność badanego betonu z jego specyfikacją Badania wytrzymałościowe odwiertów rdzeniowych mogą być bez ograniczeń wykorzystywane do oceny parametrów mechanicznych betonu w sytuacji, gdy: istniejące konstrukcje mają być modernizowane, lub teŝ przeprojektowywane, występują wątpliwości odnośnie wytrzymałości betonu w konstrukcji, spowodowane błędami wykonawczymi, bądź szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych, w tym temperatur poŝarowych, wymagana jest kontrola jakości betonu w trakcie procesu wznoszenia danego obiektu, szczegółowe specyfikacje projektowe wymagają przeprowadzenia kontroli zgodności parametrów wytrzymałościowych betonu w konstrukcji. istniejące konstrukcje mają być modernizowane, lub teŝ przeprojektowywane STAN PRAWNY PN-EN (PN-88/B Beton zwykły ) PN-EN Badania mieszanki betonowej PN-EN Badania betonu PN-EN Badania betonu w konstrukcjach Normy związane PN-B-03264:2002 Konstrukcje betonowe, Ŝelbetowe i spręŝone. Obliczenia statyczne i projektowanie PN-S Obiekty mostowe. Konstrukcje betonowe, Ŝelbetowe i spręŝone. Wymagania i badania PN-91/S Obiekty mostowe. Konstrukcje betonowe, Ŝelbetowe i spręŝone. 60

61 Projektowanie PN-EN 1542:2000 Wyroby i systemy do ochrony i napraw konstrukcji betonowych Metody badań. Pomiar przyczepności przez odrywanie Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia r. w sprawie warunków technicznych, jakim mają odpowiadać drogowe obiekty inŝynierskie i ich usytuowanie, Dziennik Ustaw Nr 63 z 3 sierpnia 2000 roku Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dziennik Ustaw Nr 75 z 15 czerwca 2002 roku BADANIA MIESZANKI BETONOWEJ PN-EN Badania mieszanki betonowej Pobieranie próbek PN-EN Badania mieszanki betonowej Badanie konsystencji metodą opadu stoŝka PN-EN Badania mieszanki betonowej Badanie konsystencji metodą Vebe PN-EN Badania mieszanki betonowej Badanie konsystencji metodą stopnia zagęszczalności PN-EN Badania mieszanki betonowej Badanie konsystencji metodą stolika rozpływowego PN-EN Badania mieszanki betonowej Gęstość PN-EN Badania mieszanki betonowej Badania zawartości powietrza Metody ciśnieniowe BADANIA STWARDNIAŁEGO BETONU PN-EN Badania betonu Kształt, wymiary i inne wymagania dotyczące próbek do badania i form PN-EN Badania betonu Wykonywanie i pielęgnacja próbek do badań wytrzymałościowych PN-EN Badania betonu Wytrzymałość na ściskanie próbek do badania PN-EN Badania betonu Wytrzymałość na ściskanie - Specyfikacja maszyn wytrzymałościowych PN-EN Badania betonu Wytrzymałość na zginanie próbek do badania PN-EN Badania betonu Wytrzymałość na rozciąganie przy rozłupywaniu próbek do badania PN-EN Badania betonu Gęstość betonu PN-EN Badania betonu Głębokość penetracji wody pod ciśnieniem. BADANIA BETONU W KONSTRUKCJACH PN-EN Część 1 Badania betonu w konstrukcjach Odwierty rdzeniowe. Wycinanie, ocena i badanie wytrzymałości na ściskanie PN-EN Część 2 Badania betonu w konstrukcjach Badania nieniszczące. Oznaczanie liczby odbicia 61

62 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA M d RENOWACJA POWŁOKI ANTYKOROZYJNEJ KONSTRUKCJI STALOWEJ. RENOWACJA CAŁKOWITA PO USUNIĘCIU STARYCH POWŁOK I CZYSZCZENIU NAWIERZCHNI 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru zabezpieczenia antykorozyjnego elementów stalowych na drogowych obiektach inŝynierskich Zakres stosowania OST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi obowiązującą podstawę stosowaną jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na obiektach inŝynierskich w ramach: Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem całkowitej renowacji zabezpieczenia antykorozyjnego konstrukcji stalowych po całkowitym usunięciu starych powłok i czyszczeniu powierzchni. Niniejsza SST dotyczy renowacji zabezpieczenia antykorozyjnego powierzchni stalowych o trwałości minimum 15 lat wg PN-EN ISO :2001 [8], w środowisku korozyjnym w klasie C4-C5 wg PN-EN ISO :2001 [3]. Dla systemu metalizacyjno-malarskiego (R1) trwałość systemu powinna wynosić 25 lat Określenia podstawowe Czas przydatności wyrobu do stosowania czas, w którym wyrób lakierowy po zmieszaniu składników nadaje się do nanoszenia na podłoŝe Farba wyrób lakierowy pigmentowany, tworzący powłokę kryjącą, która spełnia przede wszystkim funkcję ochronną Punkt rosy temperatura, przy której zawarta w powietrzu para wodna osiąga stan nasycenia. Po obniŝeniu temperatury powietrza lub malowanego obiektu poniŝej punktu rosy następuje wykraplanie się wody zawartej w powietrzu Podkład gruntujący warstwy nałoŝone bezpośrednio na podłoŝe w celu jego zabezpieczenia Międzywarstwa farba przeznaczona na powłokę międzywarstwową, mającą róŝne funkcje, np. izolacyjną, wypełnienie porów, wygładzenie małych nierówności, zabezpieczenie przeciwko uderzeniu, itp Warstwa nawierzchniowa ostatnia, zewnętrzna powłoka malarska Uszorstnienie - nadanie powierzchni odpowiedniej chropowatości Wyrabianie krawędzi, spoin itd. - nakładanie na krawędzie, spoiny itd. dodatkowej powłoki w celu lepszego zapewnienia ochrony powierzchniom, na których normalnie trudno jest uzyskać właściwą grubość powłoki Wyroby lakierowe grubopowłokowe (hight built HB)- wyroby lakierowe, które mogą być nakładane w warstwach powyŝej 80 µm grubości suchej powłoki Renowacja - całość wszystkich środków zaradczych, które zapewniają, Ŝe zachowana jest ochrona konstrukcji stalowej przed korozją Trwałość - oczekiwany czas działania ochronnego systemu malarskiego do pierwszej renowacji całkowitej Ochronny system powłokowy (antykorozyjny) - suma powłok metalowych i/lub lakierowych lub z podobnych produktów, które będą otrzymane lub które juŝ otrzymano na podłoŝu w celu ochrony przed korozją Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-M Wymagania ogólne [1] pkt

63 1.5.Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w SST D-M Wymagania ogólne [1] pkt 2. NaleŜy stosować materiały, które są oznakowane CE, lub dla których Wykonawca przedstawi deklarację zgodności lub znak budowlany świadczący o zgodności z Polską Normą lub aprobatą techniczną wydaną przez IBDiM. Przed przystąpieniem do wbudowywania materiału Wykonawca zobowiązany jest do przedstawienia przy kaŝdej dostawie takŝe kart technicznych poszczególnych materiałów. Za sprawdzenie przydatności materiałów oraz jakość wbudowania odpowiada Wykonawca. Przy wyborze systemu malarskiego naleŝy stosować zasady podane w Zaleceniach do wykonania i odbioru antykorozyjnych zabezpieczeń konstrukcji stalowych drogowych obiektów mostowych [32]. NaleŜy stosować materiały malarskie, naleŝące do jednego ochronnego systemu powłokowego, wzajemnie kompatybilne, nadające się do renowacji (jeśli jest taka potrzeba, nakładane na gorzej przygotowane powierzchnie). Kolor farb powinien być zgodny z dokumentacją projektową lub SST. Wykonawca powinien zastosować system powłokowy do stosowania na powierzchniach naraŝonych na wpływy warunków atmosferycznych, okresowy wpływ soli zimowego utrzymania dróg i eksploatowanych w środowisku o kategorii korozyjności zgodnej z dokumentacją projektową, określonej zgodnie z PN-EN-ISO :2001 [3]. Przy wyborze rodzaju powłoki naleŝy zwrócić uwagę, czy przez producenta podane jest wyraźne stwierdzenie przydatności do stosowania. Producent powinien określić je w pierwszym rzędzie na danych z praktyki, odnoszących się do podobnych przypadków zastosowań, determinowanych przez warunki środowiskowe, kształt konstrukcji, przygotowanie powierzchni pod powłokę i sposób aplikacji materiału. Ostateczne zatwierdzenie zestawu materiałów będzie dokonane przez InŜyniera po ocenie wykonanych przez Wykonawcę próbnych, kompletnych powłok (powierzchni referencyjnych). Miejsca do prób wskazuje InŜynier, wybierając miejsca o róŝnym stanie powierzchni, róŝnej ekspozycji na czynniki zewnętrzne i dostępie do czyszczenia i malowania Farby stosowane na poszczególne warstwy zabezpieczenia antykorozyjnego W tablicy 1 przedstawiono systemy malarskie do renowacji konstrukcji metalizowanych cieplnie i/lub malowanych zalecane wg [32], przeznaczone do: 1) renowacji całkowitej po usunięciu starych powłok i oczyszczeniu powierzchni, 2) renowacji miejscowej z/lub bez przemalowywania ostatniej powłoki, 3) renowacji całkowitej z pozostawieniem części lepiej zachowanych zabezpieczeń. Tablica 1. Systemy malarskie do renowacji konstrukcji Oznaczenie systemu Rodzaj systemu Przygotowanie powierzchni Powłoka gruntowa Powłoka nawierzchniowa Grubość całkowita powłok malarskich [µm] EP, EP Misc, EP, EP PUR 1) EP(R) Misc, AY R1 (tylko do szczególnie zagroŝonych fragmentów konstrukcji) R2a 2) Powłoka międzywarstwowa Metalizacyjnomalarski EP/PUR lub AY lub PS Sa 3, MeZn i powłoka uszczelniająca Sa 2½, ewentualnie gorsze niŝ Sa 2 ½ jed-nak nie mniej niŝ Sa 2, St 3, Wa 2, SB 2 PS lub EP, EP Misc, EP(R) EPZn (tylko na Sa 2 ½ ) EP Misc, HB, EP (R) EP(R) PS - PS EP Misc. HB PS 3) PUR 1) AY PS R2b EP/PS Sa 2 ½ EPZn - PS 3) R3a (tylko do szczególnie ESIZn EP/PUR lub Sa 2 ½ ESIZn i powłoka EP, EPMisc, PUR 1)

64 AY uszczelniająca 4) EP(R) AY ESIZn/PS Sa 2 ½ ESIZn i powłoka uszczelniająca 4) Wodny lub Sa 2 ½ EP HB mieszany 5) PUR HB zagroŝonych fragmentów konstrukcji) R3b(tylko do szczególnie zagroŝonych fragmentów konstrukcji) R4 (obiekty remontowane w warunkach klimatyzowanych) R5 PUR Sa 2½, ewentualnie gorsze niŝ Sa 2 ½ jednak nie mniej niŝ Sa 2, St 3, Wa 2, SB 2 R6 (obiekty remontowane zgorzej przygotowaną powierzchnią lub pozostawionymi częściowo starymi powłokami) R7a R7b R8a R8b R8c AY Nie mniej niŝ Sa2, St 3, Wa2, SB2 PUR lub PUR mod. - PS EP HB PUR HB AY PUR 1) PUR HB PUR 1) AY mod. HB Do przestrzeni Systemy R2a, R4, R5 bez powłoki nawierzchniowej, grubość uzupełniona pozostałymi powłokami do grubości podanej dla tych systemów zamkniętych Sa 2 ½ EP lub EP/bitum lub EP lub PUR/bitum PUR/bitum Grunt EP EP penetrująca, PUR 1) penetrujący, elastyczna elastyczny Do szczelin i miejsc trudnodostępnych Woskowa z inhibitorem korozji EP penetrujący Bitumiczna modyfikowana EP i masa uszczelniająca polisulfidowa elastyczna 1) Farba poliuretanowa alifatyczna 2) Farby na powłoki gruntowe dostosowane do zastosowanego przygotowania powierzchni 3) Powłoki poliksanowe antykorozyjne 4) Farba uszczelniająca - specjalna farba do tego celu bazująca na Ŝywicach niskocząsteczkowych 5) Zalecany jest system z gruntem rozpuszczalnikowym i pozostałymi powłokami wodnymi gdzie: MeZn- powłoki cynkowe natryskiwane cieplnie EP - farby epoksydowe EPZn-farby epoksydowe wysokocynkowe EP/bitum - farby epoksydowo-bitumiczne Misc - wypełniacze płatkowe R-pigmenty aktywne (np. fosforany cynku) PUR - farby poliuretanowe PUR/bitum - farby poliuretanowo-bitumiczne PUR 1) grubość masy zale- Ŝy od rozwartości szczelin 64

65 AY - farby akrylowe PS - farby hybrydowe polisiloksanowe ESIZn - farby etylokrzemianowe wysokocynkowe HB - farby o wysokiej zawartości części stałych Misc - wypełniacze płatkowe (R) - pigmenty aktywne (np. fosforany cynku) mod. - modyfikowany PVC - farby poliwinylowe Farby nakładane na gorzej przygotowaną powierzchnię powinny mieć adnotację w aprobacie technicznej IBDiM, Ŝe nadają się do stosowania w warunkach specjalnych (na stare powłoki, na gorzej przygotowaną powierzchnię niŝ Sa 2 1/2, w niskich temperaturach, na wilgotne powierzchnie) Materiały do przygotowania powierzchni do malowania Niniejsza SST podaje przygotowanie powierzchni do nałoŝenia powłok malarskich przez oczyszczenie spręŝonym powietrzem, wodą z dodatkiem detergentów lub w inny sposób zalecony przez producenta zestawu malarskiego. Przygotowanie powierzchni do nakładania powłoki metalizacyjnej jest przedmiotem odrębnej SST. 3. SPRZĘT 3.1.Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano ws D-M Wymagania ogólne [1], pkt 3. Sprzęt do wykonania robót musi uzyskać akceptację InŜyniera Sprzęt do czyszczenia konstrukcji Czyszczenie konstrukcji naleŝy przeprowadzić mechanicznie urządzeniami o działaniu strumieniowościernym zaakceptowanym przez InŜyniera. NaleŜy stosować spręŝarki śrubowe o wydajności minimum 5 7 m 3 /minutę spręŝonego powietrza (na jedno stanowisko piaskarskie) o ciśnieniu tak dobranym, aby zapewnić otrzymanie wymaganych parametrów przygotowania podłoŝa, tj. ok. 0,6 1,2 MPa. Urządzenia ciśnieniowe stosowane przy czyszczeniu powinny być przystosowane do pracy ciągłej przy ciśnieniu min. 1,0 MPa. SpręŜone powietrze powinno być odpowiedniej jakości tzn. odolejone, odwodnione, nie zawierać czynników przyspieszających korozję stali. W tym celu naleŝy stosować spręŝarki bezolejowe, filtry spręŝonego powietrza oraz odwadniacze. Zaleca się stosowanie inŝektorowego urządzenia do czyszczenia powietrza i młotka igłowego. Przy projektowaniu ilości sprzętu moŝna załoŝyć, Ŝe jeden piaskarz na dobę jest w stanie oczyścić m 2 powierzchni, a w obiekcie o powierzchni zabezpieczanej ok m 2, przy dwumiesięcznym terminie wykonania robót, potrzebne są trzy piaskarki jednostanowiskowe lub jedna trzystanowiskowa. W czasie czyszczenia metodą strumieniowo-ścierną naleŝy stosować urządzenia zmniejszające pylenie oraz urządzenie do natychmiastowego odsysania ścierniwa i odspojonych zanieczyszczeń. Przy oczyszczaniu przestrzeni zamkniętych niezbędny jest system wentylacji z odpylaniem. Do wybierania ścierniwa zaleca się stosowanie pompy odsysającej (np. pompy Rootsa o mocy 30 kw). Do czyszczenia konstrukcji wodą naleŝy stosować urządzenie myjące, zapewniające ciśnienie minimum 20 MPa o wydajności l/min. Do odsysania wody moŝna stosować zwykłą pompę wirnikową. Podczas prac w niekorzystnych warunkach atmosferycznych, po osłonięciu obiektu, gdy wilgotność powietrza jest zbyt wysoka lub gdy temperatura jest za niska, zalecane jest stosowanie osuszacza powietrza i ewentualnie podgrzewacza powietrza oraz urządzeń do wyciągania powietrza w celu dokładnej wentylacji. Wydajność instalacji wyciągowej musi być taka, aby w czasie czyszczenia była zapewniona naleŝyta widoczność Sprzęt do malowania Nanoszenie farb naleŝy wykonywać zgodnie z kartami technicznymi produktów, instrukcjami nakładania farb dostarczonymi przez producenta farb. Wymaganie to odnosi się przede wszystkim do metod aplikacji i parametrów technologicznych nanoszenia. Do mieszania farb przed uŝyciem naleŝy stosować mieszadło zasilane spręŝonym powietrzem. Do filtrowania farb, naleŝy stosować siatki fosforobrązowe o gęstości zalecanej przez producenta wyrobu lub sita wibracyjne. Farby naleŝy nakładać za pomocą natrysku bezpowietrznego lub powietrznego o ciśnieniu i pod kątem zalecanym przez producenta materiałów. Do malowania nowoczesnymi materiałami o duŝej zawartości części stałych, niezbędna jest maszyna do malowania hydrodynamicznego, tłokowa, o przełoŝeniu minimum 1:60; ich liczba powinna być proporcjonalna do wielkości obiektu, na przykład w obiekcie o powierzchni zabezpieczanej m 2 i dwumiesięcznym terminie wykonania robót potrzebne są 2 3 maszyny. Podczas prac w niekorzystnych warunkach atmosferycznych, po osłonięciu obiektu, zalecane jest stosowanie osuszacza powietrza i podgrzewacza oraz urządzeń do wyciągania powietrza w celu dokładnej wentylacji. Wydajność instalacji wyciągowej musi być taka, aby w czasie czyszczenia była zapewniona dostateczna widoczność, a w czasie malowania nie dochodziło do nadmiernego gromadzenia się rozpuszczalników(nie przekraczania dopuszczalnych 65

66 NDS-ów). Trzeba na bieŝąco wykonywać pomiary, aby dostatecznie często wymieniać powietrze; częstość wymian warunkuje wielkość wentylatorów Sprzęt do testowania przygotowania powierzchni Wykonawca powinien dysponować następującym sprzętem do testowania przygotowania powierzchni, właściwości powłok i warunków atmosferycznych: - taśmę do oceny stopnia zapylenia wg PN-EN ISO :2000 [21], - konduktometr lub inne przyrządy lub zestawy chemiczne zgodne z normami z grupy PN EN ISO 8502 (PN EN ISO [22], PN EN ISO [23]) do oceny rozpuszczalnych zanieczyszczeń jonowych, - termometr do oceny temperatury powietrza, podłoŝa i wilgotnościomierz od oceny wilgotności względnej powietrza oraz tabele do odczytu temperatury punktu rosy lub przyrząd do odczytu punktu rosy, - grubościomierz do pomiaru grubości powłok. Rodzaj uŝytego sprzętu powinien być zaakceptowany przez InŜyniera. Prawidłowe ustalenie parametrów malowania naleŝy przeprowadzić na próbnych powierzchniach i uzyskać akceptację InŜyniera. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt Składowanie materiałów malarskich Materiały malarskie naleŝy przechowywać w magazynach zamkniętych, stanowiących wydzielone budynki lub wydzielone pomieszczenia, odpowiadające przepisom dotyczącym magazynów materiałów łatwo palnych zgodne z normą PN-C-81400:1989 [4]. Temperatura wewnątrz pomieszczeń magazynowych powinna wynosić C. Ponadto materiały powinny być przechowywane wg określonych przez producenta okresach podanych w gwarancji i warunkach przechowywania. Na kaŝdym opakowaniu produktu powinna być umieszczona etykieta zawierająca następujące dane: - nazwę i adres producenta, - nazwę farby, - datę produkcji i okres przydatności do stosowania, - masę netto, - warunki przechowywania, - klasę bezpieczeństwa poŝarowego, - opis środków ostroŝności i wymagań BHP, - informację, Ŝe wyrób posiada aprobatę techniczną (jeśli dotyczy) Transport materiałów do zabezpieczenia antykorozyjnego Transport wyrobów do zabezpieczenia antykorozyjnego winien odbywać się z zachowaniem obowiązujących przepisów o przewozie materiałów niebezpiecznych określonych w normach przedmiotowych i wg PN-C-81400:1989 [4]. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonywania robót Ogólne zasady wykonywania robót podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt 5. Wykonawca w trakcie wykonywania i po wykonaniu robót wypełni odpowiednie protokoły, których wzory zostały przedstawione w załącznikach do niniejszej SST i przedstawi je InŜynierowi do zatwierdzenia. Renowacja zabezpieczeń antykorozyjnych moŝe obejmować: 1) konserwację powłok (mycie powłok po zimie, usuwanie drobnych uszkodzeń mechanicznych), 2) renowację miejscową (w miejscach szczególnie naraŝonych na korozję) z/lub bez przemalowania ostatniej powłoki, 3) renowację całkowitą: a) z całkowitym usunięciem starych powłok, b) z pozostawieniem części lepiej zachowanych zabezpieczeń. Decyzja o rodzaju zastosowanej renowacji powinna zapaść po wykonaniu szczegółowego przeglądu zabezpieczenia antykorozyjnego. Przegląd systemu zabezpieczeń antykorozyjnych powinien być wykonany po umyciu obiektu, gdy wady są dobrze widoczne. Z przeglądu zabezpieczenia antykorozyjnego powinien być sporządzony raport. Przykład raportu został zamieszczony w załączniku 4. 66

67 5.2. Wymagania wobec wykonawcy zabezpieczenia antykorozyjnego JeŜeli warunki kontraktu nie podają inaczej, Wykonawca zabezpieczenia antykorozyjnego powinien przedstawić: - referencje z ostatnich 3 lat na wykonanie prac antykorozyjnych na powierzchni nie mniejszej niŝ 80% projektowanej powierzchni zabezpieczenia, wykonanej w takim samym lub krótszym czasie jak przewiduje kontrakt, - deklaracje rodzaju i liczby sprzętu, którym będzie dysponować przy wykonywaniu zamówienia, - zezwolenie na prowadzenie działalności, w której powstają odpady, zgodnie z Ustawą o odpadach [29] i Rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w sprawie kwalifikacji odpadów [30] lub przedstawienie bezodpadowej technologii wykonania zamówienia, - dokumenty potwierdzające kwalifikacje osoby kierującej na miejscu budowy robotami antykorozyjnymi: co najmniej 5-letni staŝ pracy w robotach antykorozyjnych i ukończenie szkolenia w dziedzinie ochrony antykorozyjnej mostów. Jeśli określona w warunkach zamówienia data zakończenia robót wypada później niŝ 15 września, Wykonawca powinien obligatoryjne określić swoje przygotowanie sprzętowe do prowadzenia prac w osłonach pozwalających utrzymywać korzystne dla jakości robót warunki mikroklimatyczne. Wykonawca musi udokumentować, Ŝe jest w stanie na kaŝdym etapie pracy zapewnić jakość zgodną z odpowiednimi przepisami. W przypadku, gdy Wykonawcą jest firma nie wykonująca sama zabezpieczeń antykorozyjnych, w ofercie przetargowej powinna przedstawić umowę wstępną z konkretną firmą podwykonawcy specjalizującą się w tej dziedzinie wraz z wyŝej podanymi danymi o tej firmie. Wykonawca zabezpieczeń antykorozyjnych przedstawi do zatwierdzenia InŜynierowi Program Zapewnienia Jakości (PZJ) i zadeklaruje w nim w sposób wiąŝący: - skład kierownictwa robót z udokumentowaniem kwalifikacji, - organizacje brygad roboczych, - wyposaŝenie w sprzęt robót podstawowych, - sposób zabezpieczenia sprzętowego i organizacyjnego bezpieczeństwa prac i ochrony otoczenia, - organizację, zabezpieczenie kadrowe i sprzętowe kontroli wewnętrznej, - technologię i organizację usuwania odpadów, - organizację dostaw materiałów i metodykę kontroli ich jakości, - podstawowe dane o proponowanej technologii nanoszenia powłok z uwzględnieniem czynników klimatycznych i umiejscowienia czasowego w ogólnym harmonogramie wznoszenia obiektu, - określenie sposobu umoŝliwiania InŜynierowi dostępu do frontu prac celem dokonania odbiorów cząstkowych we wszystkich fazach technologicznych i odbioru końcowego. Zmiany w ustaleniach przedstawionych w PZJ muszą być zaakceptowane przez InŜyniera Projekt renowacji zabezpieczenia antykorozyjnego Renowacja zabezpieczenia antykorozyjnego powinna być poprzedzona wykonaniem projektu renowacji. JeŜeli dokumentacja projektowa tak przewiduje, Wykonawca powinien wykonać projekt renowacji zabezpieczenia antykorozyjnego na własny koszt. Projekt renowacji zabezpieczenia antykorozyjnego powierzchni stalowej powinien zawierać: 1) analizę środowiska korozyjnego, 2) wykaz specjalnych czynników, które mogą wpływać na wybór systemu malarskiego, 3) wykazanie szczególnie zagroŝonych miejsc konstrukcji, które muszą być specjalnie zabezpieczone, 4) ocenę aktualnego stanu technicznego powłok z ich identyfikacją, 5) wybór właściwego do planowanej trwałości i środowiska korozyjnego systemu powłokowego opartego na klasyfikacji normy PN-EN ISO :2001 [28], przyspieszonych badaniach korozyjnych, jeśli nowe systemy powłokowe nie mają jeszcze dostatecznie długich referencji praktycznych, 6) dostosowanie systemu powłokowego do planowanego przygotowania powierzchni, 7) wymagania ekologiczne uwzględniające ochronę środowiska, ochronę uŝytkowników dróg na obiekcie i w jego otoczeniu oraz wymagania BHP, 8) ograniczenia czasowe wynikające ze względów klimatycznych i właściwości materiałów, 9) techniczne warunki gwarancyjne Ocena stanu istniejących powłok Ocenę zniszczenia istniejących powłok wykonuje się na podstawie PN-EN ISO :1999 [14], porównując stan powłoki ze wzorcami zawartymi w ww. normach. Szczególną uwagę naleŝy zwrócić na powłoki na spawach, złączach i krawędziach, które na ogół szybciej ulegają uszkodzeniu. Ocenę stanu istniejących powłok naleŝy wykonać zgodnie z raportem z inspekcji powłok, zamieszczonym w załączniku 4. Gdy wyniki przeglądów wykaŝą, Ŝe uszkodzenia systemu powłokowego na co najmniej 10% powierzchni obiektu lub jakiegoś elementu są powyŝej stopnia Ri 3 wg tablicy 2, naleŝy poddać elementy renowacji całkowitej 67

68 (powierzchnie zniszczeń liczy się jako powierzchnię prostokątów ograniczonych skrajnymi zniszczeniami korozyjnymi, między którymi odległość jest nie większa niŝ 1 m). Tablica 2. Stopień skorodowania i powierzchnia skorodowania Stopień skorodowania Powierzchnia skorodowana [%] Ri 0 0 Ri 1 0,05 Ri 2 0,5 Ri 3 1 Ri 4 8 Ri 5 od 40 do 50 Renowację zabezpieczenia antykorozyjnego naleŝy wykonywać, gdy zostaną usunięte przyczyny ich powstania (o ile zniszczenia nie są spowodowane jedynie długim czasem eksploatacji). PrzewaŜnie dotyczy to nieszczelności izolacji płyty pomostu, wadliwych urządzeń dylatacyjnych, wadliwie działających urządzeń odwadniających itd. Ostateczny zakres renowacji powłoki antykorozyjnej (całkowita, miejscowa) powinien być podany w projekcie renowacji zabezpieczenia antykorozyjnego Powierzchnie referencyjne Powierzchnie referencyjne słuŝą do: ustalenia akceptowalnego standardu wykonania robót, sprawdzenia czy dane podane przez producentów i innych kontrahentów są zgodne z kartą wyrobu i technologiami, określenia zachowania systemów lakierowych w wymaganym czasie. Zasady wyznaczania i oceny powierzchni referencyjnych naleŝy oprzeć na normie PN-EN ISO :2001 [5] Załącznik A i PN-EN ISO :2001[6] Załącznik B. Powierzchnie referencyjne powinien wyznaczyć InŜynier. Roboty na powierzchniach referencyjnych wykonuje Wykonawca w obecności InŜyniera i przedstawiciela dostawcy materiałów. Powierzchnie referencyjne powinny znajdować się na kaŝdym waŝnym elemencie konstrukcji uwzględniając róŝnice zagroŝeń korozyjnych na róŝnych elementach. Powinny one zawierać spawy, połączenia, krawędzie i inne element o duŝym zagroŝeniu korozyjnym. Proponowaną liczbę i wielkość powierzchni referencyjnych w zaleŝności od wielkości konstrukcji podano w tablicy 3. Tablica 3. Liczba powierzchni referencyjnych wg PN-EN ISO :2001 [5] Powierzchnia zabezpieczenia [m 2 ] Proponowana liczba powierzchni referencyjnych Proponowana całkowita powierzchnia powierzchni referencyjnych [m 2 ] < > na kaŝde m na kaŝde m Renowacja całkowita po usunięciu starych powłok i oczyszczeniu powierzchni do stopnia nie gorszego niŝ Sa2, St3, Wa2 i SB2 - wymagania ogólne Zaleca się oczyszczenie powierzchni do stopnia Sa 2 ½, Wa 2 ½ i SB 2 ½ we wszystkich miejscach konstrukcji, gdzie jest to moŝliwe do wykonania. Pozostałe miejsca powinny być oczyszczone do stopnia nie gorszego niŝ Sa 2, St 3, Wa 2 i SB 2. Wyjątek stanowią szczeliny, które ze względu na swoją rozwartość i wielkość nie mogą być oczyszczone do tego stopnia. Minimalne wymagania dotyczące stopnia oczyszczenia powierzchni przed nałoŝeniem poszczególnych zestawów malarskich podano w tablicy 1 i pkcie 5.7. Stopień oczyszczenia powierzchni naleŝy oceniać wg PN-ISO /Adl:1998/Apl:2002 [19]. Ze względu na większe utrudnienia w pracach i niepewne warunki zewnętrzne (jeŝeli nie stosuje się osłon i mikroklimatu) zaleca się wersje systemów malarskich tolerujące gorzej przygotowane podłoŝe. MoŜliwe jest teŝ stosowanie wersji farb utwardzających się w niŝszej temperaturze. Zalecane jest równieŝ stosowanie systemów grubopowłokowych, które moŝna nakładać w mniejszej liczbie powłok oraz o dłuŝszym czasie stosowania (Ŝycia) po zmieszaniu (w przypadku farb dwuskładnikowych). 68

69 Przed usuwaniem starych powłok, o ile nie ma dokumentacji stwierdzającej jakie są to farby, naleŝy wykonać test na obecność związków chromu i ołowiu, aby zastosować odpowiednie technologie ich usuwania w osłonach z całkowitym zbieraniem odpadów Przygotowanie powierzchni do malowania Powierzchnia stali do malowania powinna być przygotowana zgodnie z wymaganiami producenta farb, podanymi w karcie technicznej materiału. W dalszym ciągu podano podstawowe wymagania dla poszczególnych zestawów malarskich stosowanych do renowacji całkowitej zabezpieczenia antykorozyjnego. 1. Zestaw R1 Powierzchnia powinna być oczyszczona do stopnia Sa 2 ½ dla powłok cynkowych do 200 µm i do Sa 3 dla powłok cynkowych grubszych. Chropowatość powierzchni powinna wynosić R y µm. Przed czyszczeniem naleŝy zeszlifować krawędzie cięte na gorąco. Grubość powłoki cynkowej nie powinna być mniejsza niŝ 150 µm, a porowatość nie większa niŝ 40%. Powłoka powinna być jednorodna, a jej przyczepność do podłoŝa 5 MPa. Nie później niŝ 4 godz. po nałoŝeniu powłoki metalowej naleŝy ją uszczelnić powłoką uszczelniającą na bazie niskocząsteczkowej Ŝywicy o zuŝyciu g/m 2. NałoŜenie powłoki cynkowej przez ocynkowanie oraz jej uszczelnienie jest przedmiotem OST M [1a]. Miejsca uszkodzeń powłok metalowych natryskiwanych cieplnie naleŝy zabezpieczać tą samą technologią lub stosować farby, które są zawiesiną zmikronizowanego cynku w Ŝywicy węglowodorowej (powyŝej 99,5% wag. cynku w suchej powłoce). 2. Zestaw R2 Powierzchnia powinna być oczyszczona do stopnia Sa 2 ½. Farby EP, EPMisc, EP z wypełniaczem aluminiowym, EP/bitum mogą być stosowane na gorzej przygotowane powierzchnie o ile mają adnotację w aprobacie technicznej IBDiM o dopuszczeniu do tych zastosowań. Chropowatość powierzchni powinna wynosić R y µm. 3. Zestaw R3 Powierzchnia powinna być oczyszczona do stopnia Sa 2 ½. Chropowatość powierzchni powinna wynosić R y µm. 4. Zestaw R4 Powierzchnia powinna być oczyszczona do stopnia Sa 2 ½. NaleŜy dokładnie sprawdzić odtłuszczenie powierzchni. 5. Zestawy R5 i R7 Powierzchnia powinna być oczyszczona do stopnia Sa 2 ½. Dopuszczalne jest gorsze przygotowanie powierzchni o ile farby mają adnotację w aprobacie technicznej IBDiM o dopuszczeniu do tych zastosowań. 6. Zestaw R6 Powierzchnia powinna być oczyszczona do stopnia nie niŝszego niŝ Sa2, St 3, Wa2, SB2. 7. Zestaw R8 Oczyszczenie wnętrza szczeliny metodą strumieniowo-ścierną z dokładnością warunkowaną przez rozmiary szczeliny. NaleŜy najlepiej jak moŝna usunąć resztki ścierniwa ze szczeliny Warunki wykonywania prac malarskich Optymalna temperatura powietrza podczas prowadzenia prac malarskich wynosi od + 15 C do +30 C, a nie powinna być niŝsza niŝ +5 C. Wilgotność względna powietrza nie moŝe przekraczać 80 %, nie wolno prowadzić robót malarskich w czasie deszczu, mgły i w czasie występowania rosy oraz przy silnym wietrze (4 Beauforta). Temperatura podłoŝa powinna wynosić co najmniej +10 C i powinna być o 3 C wyŝsza od punktu rosy. NaleŜy przestrzegać warunku, by świeŝa powłoka malarska nie była naraŝona w czasie schnięcia na działanie kurzu i deszczu. Po 15 września prace malarskie powinny być wykonywane pod osłonami z moŝliwością regulacji temperatury i wilgotności. Oprócz ww. warunków naleŝy przestrzegać warunków podanych przez producenta materiałów malarskich w kartach technicznych materiałów. W czasie prowadzenia robót Wykonawca powinien sporządzić protokół z warunków klimatycznych panujących w trakcie robót. Wzór protokołu z warunków klimatycznych podano w załączniku 1. 69

70 5.9. Przygotowanie materiałów malarskich oraz sprzętu Przed uŝyciem materiałów malarskich naleŝy sprawdzić ich termin przydatności do aplikacji oraz szczelność opakowania. InŜynier moŝe zalecić wykonanie badań kontrolnych danego materiału wg metod przewidzianych w odpowiednich normach. Wykonawca zobowiązany jest do złoŝenia u InŜyniera sporządzonych przez producenta kart technicznych stosowanych materiałów i przestrzegania zawartych w nich ograniczeń. Po otwarciu pojemnika z farbą naleŝy sprawdzić zgodnie z normą PN-EN ISO 1513:1999 [7] i zapisać w protokole: - stan opakowania, - ocenę koŝuszenia, - ocenę konsystencji (np. zŝelowanie), - rozdział faz, - obecność zanieczyszczeń, - ocenę osadu. Z kontroli jakości farb Wykonawca powinien sporządzić protokół. Wzór protokołu z kontroli jakości farb podano w załączniku 2A. W przypadku wystąpienia koŝucha naleŝy go usunąć. Nie nadają się do uŝytku farby zawierające zanieczyszczenia, zŝelowane oraz zawierające twardy osad. Osad miękki naleŝy wymieszać, Ŝeby ujednorodnić farbę. Poza tym kaŝdy materiał powłokowy naleŝy przygotowywać do stosowania ściśle wg procedury podanej we właściwej dla danego materiału karcie technicznej. Procedura ta powinna zawierać: - sposób mieszania składników farb w celu otrzymania jednolitej konsystencji, - dozowanie składników, - minimalny czas schnięcia dla farby. Jeśli to moŝliwe naleŝy stosować mieszadła mechaniczne. W przypadku zastosowania materiałów dwukomponentowych, mieszanie składników musi odbywać się zgodnie z zaleceniami producenta, w szczególności w zakresie czasu mieszania i czasu przydatności produktu do stosowania. NaleŜy bezwzględnie przestrzegać zuŝywania całej ilości farby w okresie, w którym zachowuje ona swoją Ŝywotność. Sprzęt do malowania (pistolety natryskowe, pompy, węŝe, pędzle) naleŝy myć bezpośrednio po uŝyciu rozpuszczalnikiem zalecanym przez producenta Nakładanie warstw farby Warunki ogólne Podczas schnięcia i utwardzania powłok naleŝy zapewnić warunki otoczenia zgodnie z kartami technicznymi produktu. Podczas wykonywania kaŝdej kolejnej powłoki konieczne jest: 1) przestrzeganie czasu nałoŝenia kolejnej powłoki zgodnie z zaleceniami producenta farb, 2) sprawdzenie czy poprzednia powłoka w procesach międzyoperacyjnych nie uległa zabrudzeniu i ewentualne usunięcie zabrudzenia. W przypadku, gdy kolejną powłokę wykonuje się po przerwie zimowej lub jakiejkolwiek dłuŝszej przerwie, naleŝy zbadać poziom zanieczyszczeń jonowych. W przypadku przekroczenia dopuszczalnych stęŝeń naleŝy powierzchnię konstrukcji umyć wodą pod ciśnieniem minimum 20 MPa. JeŜeli przerwa w nanoszeniu powłok była dłuŝsza niŝ zalecana w karcie technicznej danej farby lub dłuŝsza niŝ 1 miesiąc dla powłok epoksydowych (jeśli producent nie zaleca inaczej), powierzchnię przed nakładaniem kolejnej warstwy naleŝy uszorstnić poprzez omiecenie drobnym ścierniwem (frakcji 0,4 0,8 mm z przewagą frakcji drobnej; kąt czyszczenia nie większy niŝ 60 0 ). Nie dopuszcza się uaktywniania powierzchni substancjami chemicznymi zagraŝającymi środowisku (np. rozpuszczalnikami, zawierającymi węglowodory aromatyczne). Wykonawca powinien zaopatrzyć się w dostateczną ilość farby nawierzchniowej, aby z tej samej szarŝy farby moŝna było dokonywać poprawek na budowie Nakładanie kolejnych powłok Warstwę gruntującą naleŝy nakładać na powierzchnię, przygotowaną wg pktu 5.7 suchą, pozbawioną produktów korozji, soli, tłuszczu i kurzu. Zaleca się nakładać farbę natryskiem bezpowietrznym lub powietrznym. Spoiny i krawędzie powinny być dokładnie pokryte farbą gruntującą, a przy krawędziach, przeznaczonych do ewentualnego późniejszego spawania naleŝy pozostawić nie pomalowane pasy szerokości 50 mm. Drugą warstwę (międzywarstwę) moŝna nakładać po upływie czasu zalecanym przez producenta, w zaleŝności od temperatury otoczenia, wilgotności powietrza i rodzaju farby ( zwykle w temp. 20 C wynosi on 2 godz.). Przed ułoŝeniem drugiej warstwy farby naleŝy przeprowadzić ewentualne, zalecane przez producenta farb przygotowanie powierzchni np. przez ponowne umycie konstrukcji ewentualnie zszorstkowanie mechaniczne. Powierzchnia powinna być sucha, pozbawiona tłuszczu, kurzu i soli. Farbę naleŝy nakładać natryskiem bezpowietrznym (chyba, Ŝe producent zaleca inaczej). Temperatura farby w trakcie nakładania powinna wynosić co 70

71 najmniej 15 C. Warstwę nawierzchniową moŝna nakładać po upływie czasu podanego przez producenta systemu ( w temp. 20 C wynosi on zwykle 8 godz.). Powierzchnie stalowe pokryte międzywarstwą powinny zostać umyte i pokryte warstwą nawierzchniową. JeŜeli upłynął dopuszczalny, przez producenta farb, okres między nałoŝeniem międzywarstwy i warstwy nawierzchniowej, międzywarstwę naleŝy poddać obróbce zaleconej przez producenta systemu malowania. Warstwę nawierzchniową naleŝy nakładać po ułoŝeniu izolacji, zamontowaniu systemu drenaŝowego i dylatacji. Przed naniesieniem warstwy nawierzchniowej InŜynier powinien odebrać wcześniej ułoŝone warstwy i zlecić ewentualne, konieczne naprawy. Uszkodzenia, niedomalowania i złącza naleŝy uzupełnić tym samym, jak w wytwórni, systemem powłokowym. Warunki aplikacji, jak i sezonowanie farb muszą być zgodne z wymaganiami producenta. Jeśli międzywarstwa nie wymaga naprawy, powierzchnię naleŝy przygotować do nakładania warstwy nawierzchniowej następująco: - całą powierzchnię naleŝy umyć wodą, aby usunąć zabrudzenia, zatłuszczenia i zanieczyszczenia jonowe (najlepiej ciepłą wodą z dodatkiem biodegradowalnego detergentu, a następnie spłukać czystą wodą), - przygotować powierzchnie do malowania zgodnie z wymaganiami zawartymi w karcie farb (uszorstnienie powierzchni, itd.). Warstwę nawierzchniową naleŝy nakładać na suchą powierzchnię, pozbawioną zanieczyszczeń, wolną od tłuszczu i kurzu. Zaleca się stosowanie natrysku bezpowietrznego. Czas schnięcia farby w temp. 20 C wynosi około 3 8 godz., czas pełnego utwardzenia powłoki 7 dni. Na budowie malowanie naleŝy zakończyć na godzinę (w temp. 20 C) przed zachodem słońca. UmoŜliwi to wyschnięcie powłoki przed osadzeniem się wieczornej rosy. Powłoka, w określonym przez producenta, okresie utwardzania musi być zabezpieczona przed nadmierną wilgocią. Po wykonaniu kaŝdej z warstw Wykonawca wypełni protokół wg załącznika 2C Warunki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy Malowanie moŝe być operacją niebezpieczną dla robotników. Przed przystąpieniem do prac zabezpieczeń antykorozyjnych naleŝy: sprawdzić wszystkie środki dostępu (rusztowania, wózki, drabiny itp.); pracownicy biorący udział w procesie musza znać maksymalne dopuszczalne obciąŝenie i nigdy go nie przekraczać, sprawdzić, czy wszystkie stanowiska pracy spełniają wymagania podane w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Polityki Społecznej z dnia 1 stycznia 2004 r. [28], sprawdzić, czy wszystkie wyroby posiadają, zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych [33] karty charakterystyki substancji niebezpiecznych, czy są wymagane specyficzne środki ochrony i zapoznać pracowników z zagroŝeniem poŝarowym i wybuchowym materiałów, w wypadku prac na gotowym obiekcie, wykonać odpowiednie osłony i zabezpieczenia zapobiegające zanieczyszczeniu gleby i wód, jeŝeli proces nakładania powłok prowadzony jest nie w malarni, lecz w pomieszczeniu z wentylacją, naleŝy sprawdzić czy odciągi wywiewne są w stanie zapewnić bezpieczne stęŝenie oparów rozpuszczalnika w powietrzu, które przyjmuje się na poziomie 10% dolnej granicy wybuchowości. To samo dotyczy wentylacji przestrzeni zamkniętych (np. konstrukcji skrzynkowych). Opary rozpuszczalników są cięŝsze od powietrza stąd gromadzą się w najniŝszych partiach; wyciągane powietrze musi być uzupełniane świeŝym, przed przystąpieniem do nakładania farb naleŝy zlokalizować i usunąć moŝliwe źródła ognia (spawanie, szlifowanie, grzejniki, urządzenia elektryczne nie będące w wersji przeciwwybuchowej), w wypadku pracy na gotowych obiektach naleŝy sprawdzić, czy powierzchnie przeznaczone do malowania nie są nadmiernie podgrzane (np. promieniami słońca). Farby nie powinno nakładać się na powierzchnie, których temperatura przekracza 40 C, sprawdzić sprzęt do aplikacji, węŝe powietrzne i złączki przetestować ciśnieniem wyŝszym od roboczego, ściśle przestrzegać wszystkich zapisów rozporządzenia [28] Warunki gwarancji Zamawiający w umowie z Wykonawcą zabezpieczenia antykorozyjnego powinien precyzyjnie określić kryterium, wg którego będzie egzekwowane wykonanie poprawek. W przypadku, gdy inaczej nie zostało ustalone w warunkach kontraktu, zalecane jest przyjęcie następujących warunków: a) sprawdzenie stanu powłoki w ramach przeglądu gwarancyjnego nastąpi 5 lat po dacie odbioru końcowego, b) ocena stanu powłoki dokonana zostanie wg Raportu z inspekcji powłok (wzór raportu podano w załączniku 4), w którym oceniane będą: - stan powłok wg wzorców zawartych w normach: PN-EN ISO :2005[10], PN-EN ISO :2005[11], PN-EN ISO :2005[12], PN-EN ISO :2005[13], PN-EN ISO :2001 [14], - przyczepność powłok metodą nacięć wg PN-EN ISO 2409:1999[15] lub ASTM:D [16] i metodą odrywania wg PN-EN ISO 4624:2004 [17] z podaniem przyrządu, którym będzie wykonane badanie, - do wykonania poprawek kwalifikują się powłoki na tych elementach konstrukcji, na których występuje skorodowanie większe niŝ na wzorcu R i 1 (powierzchnia skorodowana 0,05%), kredowanie powyŝej stopnia 2, 71

72 jakiekolwiek pęcherzenie, łuszczenie i pękanie powłok, wyłączając uszkodzenia mechaniczne spowodowane przez uŝytkowników dróg; adhezja do podłoŝa i adhezja międzywarstwowa powłok powinna mieć stopień 1 wg PN-EN ISO 2409:1999 [15] (dla powłok z farb tiksotropowych 2) lub powyŝej 3A wg ASTM:D 3359:1997 [16] i wartość powyŝej 4 MPa wg PN-EN ISO 4624:2004 [17]. W przypadku pojedynczych lokalnych uszkodzeń elementu (do 0,05% powierzchni elementu) dopuszcza się wykonanie napraw zgodnie z PN-ISO :2002 [9]. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M Wymagania ogólne [1] pkt Sprawdzenie jakości materiałów malarskich MoŜna stosować jedynie materiały mające odpowiednie dokumenty dopuszczające do obrotu i stosowania w budownictwie komunikacyjnym, zgodnie z Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych [31]. Przed przystąpieniem do wbudowywania materiału, Wykonawca przedstawi przy kaŝdej dostawie deklarację zgodności lub certyfikat zgodności materiału z Polską Normą lub aprobatą techniczną IBDiM lub europejską aprobatą techniczną. Materiały, na podstawie powyŝszych dokumentów, powinny spełniać wymagania podane w pkcie 2 niniejszej SST. Materiały nie spełniające wymogów naleŝy wyeliminować. Przed wbudowaniem materiału Wykonawca musi przedstawić InŜynierowi karty techniczne poszczególnych materiałów. Przed rozpoczęciem malowania naleŝy doświadczalnie ustalić parametry malowania. Wykonawca powinien przeprowadzić próbne malowanie powierzchni za pomocą wybranego systemu farb i przedstawić InŜynierowi do akceptacji. Wykonawca ma obowiązek kontrolować lepkość materiału malarskiego kaŝdego pojemnika. Za sprawdzenie przydatności materiałów oraz jakość wbudowania odpowiada Wykonawca Sprawdzenie przygotowania powierzchni do malowania Ocena przygotowania powierzchni stali do malowania podana jest w punktach Wizualna ocena stanu powierzchni Wizualna ocena stanu powierzchni obejmuje sprawdzenie suchości, braku zapyleń i zanieczyszczeń olejami i smarami Badanie odłuszczenia: Powierzchnia powinna wykazywać brak zatłuszczenia. Ocenę ilościową przeprowadza się poprzez zdjęcie z powierzchni zatłuszczeń metodą Bresla wg PN-EN ISO :2007 [20] z uŝyciem cykloheksanu jako rozpuszczalnika, a następnie oznaczenie kolorymetrycne tłuszczów w reakcji z kwasem siarkowym i dwuchromianem potasu. Do oceny jakościowej zaleca się stosować metodę fluorescencyjną dla wszystkich zatłuszczeń, które świecą w świetle UV. Metoda polega na oświetleniu badanej powierzchni światłem UV o długości fali w zakresie nm. Badanie naleŝy przeprowadzić w ciemności, większość zanieczyszczeń tłuszczowych świeci w ciemności pod wpływem oświetlenia światłem UV. Ocenę naleŝy przeprowadzić przynajmniej w trzech miejscach badanej powierzchni. Dla zanieczyszczeń tłuszczowych, które nie świecą w świetle UV ocenę przeprowadza się wg normy PN-H-97052:1970 [18]. Na badaną powierzchnię nakłada się 2-3 krople benzyny ekstrakcyjnej. Po upływie 10 s na badane miejsce przykłada się krąŝek bibuły do sączenia, a na drugi krąŝek wzorcowy z tej samej bibuły daje się 2-3 krople tej samej benzyny. Po odparowaniu benzyny porównuje się krąŝki przy świetle dziennym. RóŜnica wyglądu krąŝków (obecność lub brak plamy tłuszczowej) świadczy o zatłuszczeniu powierzchni. Ocenę naleŝy przeprowadzić przynajmniej w trzech miejscach badanej powierzchni Badanie skuteczności odpylenia Ocenę przeprowadza się zgodnie z PN-EN ISO :2000 [21]. Na badaną powierzchnię nakłada się pasek taśmy samoprzylepnej Celofix A długości 15 cm i trzykrotnie przeciąga kciukiem przez całą długość taśmy. Taśmę po zdjęciu nakłada się na kontrastowe podłoŝe i porównuje ze wzorcami podanymi w normie. Ocenę naleŝy przeprowadzić przynajmniej w trzech miejscach badanej powierzchni. Stopień zapylenia powinien być nie wyŝszy niŝ Skuteczność usunięcia zanieczyszczeń jonowych a) Metoda zdejmowania zanieczyszczeń z powierzchni Metodę zdejmowania zanieczyszczeń jonowych z powierzchni obiektu opisano w normie PN-EN ISO :2005 [22]. W miejscu pomiarowym nakleja się szablon o wymiarach cm z papieru samoprzylepnego celem ograniczenia powierzchni pobrania próbki. Z tego obszaru zdejmuje się zanieczyszczenia za pomocą trzech 72

73 tamponów z waty zamoczonych w wodzie destylowanej o maksymalnym przewodnictwie 5µScm -1. Tampony moczy się w pojemniku ze 100 ml wody destylowanej. Po przetarciu ograniczonego szablonem obszaru tampon umieszcza się w suchym pojemniku. Po zakończeniu zdejmowania zanieczyszczeń ograniczony obszar wyciera się suchym tamponem i umieszcza się go teŝ w pojemniku. Do pojemnika z tamponami wlewa się resztę niewykorzystanej wody destylowanej i intensywnie miesza. Liczbę punktów zdejmowania zanieczyszczeń jonowych naleŝy przyjmować wg tablicy 4. Tablica 4. Liczba punktów pomiarowych zdejmowania zanieczyszczeń jonowych Wielkość powierzchni w m 2 Liczba punktów pomiarowych Do powyŝej punktów na kaŝde 5000 m 2 b) Oznaczanie zanieczyszczeń w zdjętej próbce Oznaczenia dokonuje się zgodnie z PN-EN ISO :2002 [23]. Przewodność roztworu wody destylowanej ze zdjętymi zanieczyszczeniami mierzy się konduktometrem z kompensacją temperatury. Od tak zmierzonego przewodnictwa odejmuje się przewodnictwo uŝytej do zdejmowania zanieczyszczeń wody destylowanej. Wynik w temperaturze 20 C podaje się w ms/m. Poziom zanieczyszczeń jonowych powinien wynosić poniŝej 15 ms/m Sprawdzenie braku zawilgocenia powierzchni Powierzchnia powinna wykazywać brak zawilgocenia, sprawdzony wg PN-EN ISO :2000 [24] i PN- EN ISO :2005 [25] Kontrola nakładania powłok malarskich Kontrola nakładania powłok malarskich winna przebiegać pod kątem sprawności uŝytego sprzętu i techniki nakładania materiału malarskiego oraz przestrzegania zaleceń dotyczących warunków pogodowych i zabezpieczenia świeŝo wykonanych powłok oraz przestrzegania czasu schnięcia i aklimatyzacji powłok. Rozpoczynając nanoszenie powłok, a takŝe przy wszystkich zmianach sprzętu i materiałów naleŝy na bieŝąco kontrolować grubość nakładanej warstwy mierząc jej grubość na mokro grzebieniem malarskim zgodnie z PN-EN ISO 2808:2008 [26] metoda 7B. Wykonywanie i kontrolę robót ułatwia przyjęcie róŝnych kolorów dla kaŝdej powłoki. NaleŜy kontrolować tzw. wyrabianie, czyli pogrubienie powłoki wykonywane po wyschnięciu naniesionej powłoki na krawędziach, obrzeŝach otworów, szczelinach, spoinach, śrubach. Do wyrabiania naleŝy stosować farbę w innym kolorze niŝ kolor danej powłoki Sprawdzenie jakości wykonanych powłok Wykonawca wykaŝe, Ŝe poszczególne powłoki malarskie zostały wykonane zgodnie z przedmiotowymi normami, dokumentacją projektową i specyfikacją projektową: - po zagruntowaniu, - po wykonaniu międzywarstwy, przed wysyłką z warsztatu, - po wykonaniu warstwy nawierzchniowej. Ocenę jakości powłok malarskich przeprowadza się kontrolując: - wygląd zewnętrzny powłoki (ocena niedomalowań, zacieków, wtrąceń, zmarszczeń, cofania się wymalowania, kraterowania igłowego, kraterowania z pękającymi pęcherzami, spękań, skórki pomarańczowej, suchego natrysku, podnoszenia, zgodności koloru z projektowanym), - grubość powłok, - przyczepność powłok, - twardość powłoki Wygląd zewnętrzny powłoki (ocena staranności wykonania powłok) Zasady ogólne Ocenę wyglądu dokonuje się nieuzbrojonym okiem przy świetle dziennym lub sztucznym o mocy 100 W z odległości 0,5 1,0 m od powierzchni. Za miejsce obserwacji przyjmuje się obszar w kształcie kwadratu o boku 10 cm, dobrze widoczny z odległości 0,5 1,0 m. W wypadku stwierdzenia wyraźnych róŝnic w jakości wymalowania w danym rejonie moŝna go podzielić na części róŝniące się między sobą i kaŝda z nich traktować jako oddzielna część. Miejsca obserwacji powinny być w równomierny sposób rozmieszczone na ocenianej powierzchni. 73

74 Liczbę miejsc obserwacji moŝna przyjmować wg tablicy 5. Tablica 5. Liczba miejsc obserwacji wyglądu zewnętrznego powłoki Powierzchnia w m 2 Liczba miejsc obserwacji do od 51 do od 101 do na kaŝde następne Wynik obserwacji zawiera: liczbę wszystkich miejsc obserwacji w cyfrach bezwzględnych obejmującą 100% ocenianej powierzchni, liczbę miejsc zaliczonych do poszczególnych klas w cyfrach bezwzględnych, procentowe obliczenie udziału miejsc zaliczonych do poszczególnych klas w stosunku do wszystkich miejsc obserwacji Ocena wyglądu powłok pośrednich Powłoki pośrednie w zestawie podlegają jedynie ocenie pod kątem wad niedopuszczalnych. Za niedopuszczalne wady powłok malarskich uznaje się wady wynikające ze złej jakości farb lub zastosowania w zestawie farb niewspółpracujących ze sobą oraz niestarannego prowadzenia prac malarskich, w wyniku czego występuje na ogół podnoszenie się pokrycia, spęcherzenie i zmarszczenie. Za wady niedopuszczalne naleŝy uznać: - grube zacieki w formie firanek z występującymi na nich spęcherzeniami powłoki, - grube zacieki kończące się kroplami farby, - skórkę pomarańczową i kratery wynikające z podnoszenia się pokrycia, - kratery przebijające powłokę do podłoŝa, - duŝe spęcherzenia, - zmarszczenia, spękania wgłębne, - spękania deseniowe. Wystąpienie choćby jednej z wymienionych wad dyskwalifikuje powłokę na danym fragmencie powierzchni Ocena wyglądu powłoki nawierzchniowej W ocenie koloru naleŝy posługiwać się kartą kolorów RAL. Wymagana jest klasa II wyglądu powłoki na minimum 70% miejsc obserwacji oraz klasa III na maksymalnie 30% miejsc obserwacji (wg tablicy 6). Tablica 6. Klasy jakości powłok malarskich Lp. Wady powłoki Klasa II Klasa III 1 Zmiana koloru i odcienia 2 Zanieczyszczenia mechaniczne Kolor zgodny z kartą kolorów; nieznaczna zmiana odcienia na zaciekach Pojedyncze zanieczyszczenia wmalowane w powłokę lub osadzone w warstwie nawierzchniowej Kolor zgodny z kartą kolorów; nieznaczne róŝnice w odcieniu Zanieczyszczenia w formie pojedynczych zgrupowań, których pow. nie przekracza 1 cm 2 3 Zacieki Nieznaczne zacieki uwidaczniające Małe, płaskie niekończące się kroplami farby się jedynie zmianą odcienia powłoki 4 Ukłucia igłą, kratery Pojedyncze ukłucia igłą Dość liczne ukłucia igłą, pojedyncze kratery 5 Zmarszczenia, spęcherzenia, skórka pomarańczowa, spękania powierzchniowe Bardzo nieznaczne drobne zmarszczenia, niedopuszczalne spękania, skórka pomarańczowa i spęcherzenia Drobne zmarszczenia, nieznaczna skórka pomarańczowa, niedopuszczalne spękania i spęcherzenia Grubość powłoki: Pomiar naleŝy przeprowadzić zgodnie z PN-EN ISO 2808:2008 [26]. Zaleca się metodę nieniszczącą (metoda 6). Do pomiaru naleŝy stosować miernik elektromagnetyczny z czujnikiem integralnym lub na przewodzie. Wyniki pomiarów przy prawidłowej grubości zestawu powinny spełniać wymóg, aby 90% wyników pomiarów wykazywało nie niŝszą od wartości nominalnej, a najwyŝej 10% pomiarów moŝe mieć wartość co najmniej 0,9 74

75 wartości nominalnej. Maksymalna grubość nie moŝe być większa od dwukrotnej grubości nominalnej, lecz nie większa niŝ 600µm. Liczbę punktów pomiarowych naleŝy określić zgodnie z PN-EN ISO 2808:2008 [26] Przyczepność powłok: Przyczepność powłok naleŝy testować metodą odrywową (pull-off) wg PN-EN ISO 4624:2004 [17] i jedną z metod nacięciowych: metodą siatki nacięć wg PN-EN ISO 2409:1999 [15] lub metodą nacięcia krzyŝowego wg ASTM D 3359:1997 [16]. Przyczepność powinna wynosić: - nie mniej niŝ 5MPa wg metody odrywowej, - stopień nie wyŝszy niŝ 1 wg metody siatki nacięć, - stopień nie niŝszy niŝ 4A wg metody krzyŝa. Po dokonaniu pomiaru kaŝdą z wymienionych metod naleŝy uzupełnić zniszczoną powłokę malarską tym samym systemem lakierowym, który stosowano uprzednio przy malowaniu. Liczbę punktów pomiarowych przyczepności naleŝy określać wg tablicy 7. Tablica 7. Liczba punktów pomiarowych przy badaniu przyczepności powłok Twardość powłoki Wielkość powierzchni w m 2 Liczba punktów pomiarowych do powyŝej na kaŝde m 2 Twardość powłoki badana wg PN-ISO 15184:2001 [27] powinna >1H Protokół z kontroli Wzór protokołu z kontroli całego systemu powłokowego oraz karty dokumentacji powykonawczej zostały przedstawione w załącznikach 2D i OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) powierzchni podlegającej malowaniu. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne, pkt Odbiór robót ulegających zakryciu Odbiór robót ulegających zakryciu polega na finalnej ocenie jakości i ilości robót przed ich zakryciem. Odbioru tego dokonuje InŜynier, po zgłoszeniu przez Wykonawcę i potwierdza w formie pisemnej. Do robót zanikających i podlegających zakryciu naleŝy przygotowanie powierzchni do malowania, nałoŝenie warstw gruntującej i międzywarstwy. Odbiory następują na podstawie wyników badań przedstawionych w pkcie 6. JeŜeli wszystkie badania dały wyniki pozytywne, roboty naleŝy uznać za wykonane zgodnie z wymaganiami ST. JeŜeli choć jedno badanie dało wynik ujemny wykonane roboty naleŝy uznać za niezgodne z wymaganiami. W tym wypadku Wykonawca jest zobowiązany doprowadzić roboty do zgodności z SST i przedstawić je do ponownego odbioru Odbiór częściowy i ostateczny Odbiór częściowy polega na ocenie jakości, ilości i wartości sprzedaŝnej wykonywanych robót objętych odbiorem częściowym. Przedmiotem odbioru częściowego mogą być wyłącznie zakończone elementy obiektu (np. przęsło). 75

76 Odbiór ostateczny polega na ostatecznej ocenie jakości, ilości i wartości sprzedaŝnej wykonanych robót. Przedmiotem odbioru końcowego mogą być tylko całkowicie zakończone roboty na obiekcie. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania powłoki malarskiej obejmuje: roboty przygotowawcze, dostarczenie projektu technologicznego wykonania zabezpieczenia antykorozyjnego i PZJ, zakup i dostarczenie wszystkich czynników produkcji, przygotowania powierzchni konstrukcji do malowania, wykonanie powłok malarskich przewidzianych w dokumentacji projektowej i SST, wykonanie projektu rusztowań i konstrukcji zabezpieczających, wykonanie niezbędnych rusztowań i ich przekładanie, wykonanie prac zabezpieczających, przeprowadzanie badań przewidzianych w specyfikacji, dostosowanie się do warunków pogodowych oraz do wymaganych przerw między poszczególnymi operacjami (warstwami), naprawa uszkodzonej powłoki antykorozyjnej, zabezpieczenie otoczenia przed szkodliwym oddziaływaniem robót, zabezpieczenie wykonanych powłok w trakcie ich schnięcia przed skutkami czynników atmosferycznych oraz zanieczyszczeń, demontaŝ rusztowań, zapewnienie odpowiednich warunków przechowywania materiałów malarskich i składowania dostarczonych z wytwórni elementów konstrukcji, zabezpieczenie odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, wykonanie próbnych powłok malarskich, wykonanie badań i przygotowanie odpowiednich protokołów i raportów, uporządkowanie miejsca robót. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Ogólne specyfikacje techniczne (OST) 1. D-M Wymagania ogólne 1a. M Natryskiwanie cieplne powłok cynkowych Normy 2. PN-EN ISO :2001 Farby i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 1: Ogólne wprowadzenie 3. PN-EN ISO :2001 Farby i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 2: Klasyfikacja środowisk 4. PN-C-81400:1989 Farby i lakiery - Pakowanie, przechowywanie, transport 5. PN-EN ISO :2001 Farby i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 7: Wykonywanie i nadzór prac malarskich 6. PN-EN ISO :2001 Farby i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 8: Opracowanie dokumentacji dotyczącej nowych prac i renowacji 7. PN-EN ISO 1513:1999 Farby i lakiery. Sprawdzenie i przygotowanie próbek do badań 8. PN-EN ISO :2007 Farby i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 5: Ochronne systemy malarskie 9. PN-ISO :2002. Przygotowywanie podłoŝy stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów. Wzrokowa ocena czystości powierzchni. Stopnie przygotowania wcześniej pokrytych powłokami podłoŝy stalowych po miejscowym usunięciu 76

77 tych powłok (kolorowe wzorce) 9a. PN-EN ISO :2005 Farby i lakiery. Ocena zniszczenia powłok. Określanie ilości i rozmiaru uszkodzeń oraz intensywności jednolitych zmian w wyglądzie. Część 1: Wprowadzenie ogólne i system określania 10. PN-EN ISO :2005 Farby i lakiery. Ocena zniszczenia powłok. Określanie ilości i rozmiaru uszkodzeń oraz intensywności jednolitych zmian w wyglądzie. Część 2: Ocena stopnia spęcherzenia 11. PN-EN ISO :2005 Farby i lakiery. Ocena zniszczenia powłok. Określanie ilości i rozmiaru uszkodzeń oraz intensywności jednolitych zmian w wyglądzie. Część 3: Ocena stopnia zardzewienia 12. PN-EN ISO :2005 Farby i lakiery. Ocena zniszczenia powłok. Określanie ilości i rozmiaru uszkodzeń oraz intensywności jednolitych zmian w wyglądzie. Część 4: Ocena stopnia spękania 13. PN-EN ISO :2005 Farby i lakiery. Ocena zniszczenia powłok. Określanie ilości i rozmiaru uszkodzeń oraz intensywności jednolitych zmian w wyglądzie. Część 5: Ocena stopnia złuszczenia 14. PN-EN ISO :2001 Farby i lakiery. Ocena zniszczenia powłok. Określanie intensywności, ilości i rozmiaru podstawowych rodzajów uszkodzeń. Ocena stopnia skredowania metodą taśmy 15. PN-EN ISO 2409:1999 Farby i lakiery. Metoda siatki nacięć 16. ASTM D 3359:1997 Oznaczenie przyczepności powłoki do podłoŝa metodą taśmy (metoda krzyŝa Andrzeja) 17. PN-EN ISO 4624:2004 Farby i lakiery. Próba odrywania do oceny przyczepności 18. PN-H-97052:1970 Ochrona przed korozją. Ocena przygotowania powierzchni stali, staliwa i Ŝeliwa do malowania 19. PN-ISO /Adl:1998/Apl:2002 Przygotowanie podłoŝy stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów. Wzrokowa ocena czystości powierzchni. Stopnie skorodowania i stopnie przygotowania niezabezpieczonych podłoŝy stalowych oraz podłoŝy stalowych po całkowitym usunięciu wcześniej nałoŝonych powłok (Dodatek Adl) 20. PN-EN ISO :2007 Przygotowanie podłoŝy stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów. Badania słuŝące do oceny czystości powierzchni. Część 6: Ekstrakcja rozpuszczalnych zanieczyszczeń do analizy. Metoda Bresle a 21. PN-EN ISO :2000 Przygotowanie podłoŝy stalowych przed nakładaniem farb podobnych produktów. Badania słuŝące do oceny czystości powierzchni. Ocena pozostałości kurzu na powierzchniach stalowych przygotowanych do malowania (metoda z taśmą samoprzylepną) 22. PN-EN ISO :2005 Przygotowanie podłoŝy stalowych przed nakładaniem farb i lakierów i podobnych produktów. Badania słuŝące do oceny czystości powierzchni. Część 5: Oznaczanie chlorków na powierzchniach stalowych przygotowanych do malowania (metoda rurki do oznaczania jonów) 23. PN-EN ISO :2002 Przygotowanie podłoŝy stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów. Badania słuŝące do oceny czystości powierzchni. Część 9: Terenowa metoda konduktometrycznego oznaczania soli rozpuszczalnych w wodzie 24. PN-EN ISO :2000 Przygotowanie podłoŝy stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów. Badania słuŝące do oceny czystości powierzchni. Wytyczne dotyczące oceny prawdopodobieństwa kondensacji pary wodnej przed nakładaniem farby 25. PN-EN ISO :2005 Przygotowanie podłoŝy stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów. Badania słuŝące do oceny czystości powierzchni. Część 8: Terenowa metoda refraktometrycznego oznaczania wilgoci 26. PN-EN ISO 2808:2008 Farby i lakiery. Oznaczanie grubości powłoki 27. PN ISO 15184:2001 Farby i lakiery. Sprawdzenie twardości metodą ołówkową Inne dokumenty 28. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Polityki Społecznej z dnia 1 stycznia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy czyszczeniu powierzchni, malowaniu natryskowym i natryskiwaniu cieplnym (Dz.U. z 2004 r. nr 16, poz. 156) 29. Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. nr 62, poz. 628) 30. Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w sprawie kwalifikacji odpadów z dnia 24 grudnia 1997 r. 77

78 31. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 o wyrobach budowlanych (Dz.U. z 2004 r. nr 92, poz. 881) 32. Zalecenia do wykonania i odbioru antykorozyjnych zabezpieczeń konstrukcji stalowych drogowych obiektów mostowych, nowelizacja w 2006 r. stanowiąca załącznik do zarządzenia nr 15 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 8 marca 2006 r. 33. Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. z 2001 r. nr 11, poz. 84 wraz z późniejszymi zmianami) 78

79 Szczegółowa Specyfikacja Techniczna M UMOCNIENIE BRUKOWCEM 1. Wstęp 1.1.Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z uzupełnieniem i umocnieniem skarp i dna przy wlotach i wylotach przepustów brukowcem z kamienia łamanego 16-20cm lub z elementów prefabrykowanych. 1.2.Zakres stosowania SST. Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi obowiązującą podstawę stosowaną jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r. 1.3.Zakres robót objętych SST. Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji obejmują wszystkie czynności umoŝliwiające i mające na celu wykonanie pracy jak w p Określenia podstawowe. Określenia podane w niniejszej SST są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami oraz z określeniami podanymi w DM Ogólne wymagania dotyczące robót. Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość stosowanych materiałów i wykonywanych robót oraz za ich zgodność z Dokumentacją Projektową, Ogólną Specyfikacją Techniczną, SST oraz zaleceniami Kierownika Projektu 2. Materiały. 2.1.Materiałami stosowanymi przy wykonywaniu według zasad niniejszej SST są: brukowiec z kamienia łamanego cm Prefabrykowane, betonowe płyty ściekowe w miarę potrzeby dla uzupełnień Zaprawa cementowo - piaskowa Cement Piasek Kruszywo 2.2. Brukowiec 2.3. Kruszywo 2.4. Cement Brukowiec powinien odpowiadać wymaganiom PN-B-11104:1960 [1]. świr i mieszanka powinny odpowiadać wymaganiom PN-B-11111:1996 [2]. Piasek powinien odpowiadać wymaganiom PN-B-11113:1996 [3]. Cement portlandzki powinien odpowiadać wymaganiom PN-B-19701:1997 [7]. Cement hutniczy powinien odpowiadać wymaganiom PN-B-19701:1997 [7]. Składowanie cementu powinno być zgodne z BN-88/ [12]. 79

80 2.5. Zaprawa cementowa Przy wykonywaniu umocnień rowów i ścieków naleŝy stosować zaprawy cementowe zgodne z wymaganiami PN-B-14501:1990 [6]. 3. Sprzęt. ubijaków o ręcznym prowadzeniu, wibratorów samobieŝnych, płyt ubijających, ew. sprzętu do podwieszania i podciągania, Roboty prowadzi się ręcznie. 4. Transport. Transport materiałów, urządzeń pomocniczych i sprzętu dowolnymi środkami transportowymi. 5. Wykonanie robót 5.1. Wykonawca przedstawi InŜynierowi do akceptacji projekt technologii, organizacji i harmonogram robót uwzględniający wszystkie warunki, w jakich będą wykonywane roboty Brukowanie Umocnienie brukowcem stosuje się przy nachyleniu skarp wyŝszym od 1:1,5 oraz w celu zabezpieczenia przed silnym działaniem strumieni przepływającej wody Przygotowanie podłoŝa 5.4. Podkład PodłoŜe pod brukowiec naleŝy przygotować zgodnie z PN-S-02205:1998 [10]. Podkład pod brukowiec stanowi warstwa kruszywa o grubości od 10 cm do 15 cm. Podkład z grubszego kruszywa naleŝy układać pod sznur, natomiast z drobniejszego kruszywa, dającego się wyrównywać przeciąganiem łaty, pod łatę. Po ułoŝeniu podkładu naleŝy go lekko uklepać, ale nie ubijać. Przy umocnieniu rowów i cieków na warstwie podkładu z kruszywa moŝna ułoŝyć warstwą zaprawy cementowopiaskowej w stosunku 1:4 i grubości od 3 cm do 5 cm. Po ułoŝeniu brukowca szczeliny naleŝy wypełnić kruszywem i powierzchnią ubić do osiągnięcia wymaganego poziomu. W przypadku układania brukowca na podkładzie z kruszywa i mchu, szczeliny naleŝy dokładanie wypełnić mchem, a następnie kruszywem i powierzchnię ubić do osiągnięcia wymaganego poziomu. W przypadku układania brukowca na zaprawie cementowo-piaskowej rozłoŝonej na podkładzie z kruszywa, szczeliny naleŝy wypełnić zaprawą cementowo-piaskową o stosunku 1:2. W okresie wiązania zaprawy cementowopiaskowej powierzchnią bruku naleŝy osłonić matami lub warstwą piasku i utrzymywać w stanie wilgotnym przez co najmniej 7 dni.spoiny pomiędzy płytami naleŝy wypełnić zaprawą cementowo-piaskową o stosunku 1:2 i utrzymywać w stanie wilgotnym przez co najmniej 7 dni KrawęŜniki betonowe KrawęŜniki betonowe stosuje się do umocnienia podstawy skarpy. KrawęŜniki układa się pod sznur tak, aby ich górne krawędzie wystawały ponad projektowany poziom dna lub skarpy. KrawęŜniki układa się bezpośrednio na wyrównanym podłoŝu lub na podkładzie z kruszywa Układanie brukowca Brukowiec naleŝy układać na przygotowanym podkładzie wg pktu Brukowiec układa się pod sznur naciągnięty na palikach na wysokość od 2 cm do 4 cm nad projektowany poziom powierzchni. Układanie brukowca naleŝy rozpocząć od uprzednio wykonanych oporów-krawęŝników. W przypadku gdy dokumentacja projektowa takich oporów nie przewiduje, naleŝy w pierwszej kolejności, po linii obwodu umocnienia, ułoŝyć brukowce największe. Brukowiec naleŝy układać tak, aby szczeliny między sąsiednimi warstwami mijały się i nie przekraczały 3 cm, a największy wymiar brukowca był skierowany w podkład. 6. Kontrola jakości robót. Badania polegają na sprawdzeniu wykonania naprawy ścieków pod względem jakości i zgodności z dokumentacją projektową i normami. 80

81 6.1. Kontrola jakości brukowania Kontrola polega na rozebraniu ok. 1 m 2 powierzchni zabrukowanej i ponownym zabrukowaniu tym samym brukowcem. Ścisłość ułoŝenia uwaŝa się za dostateczną, jeŝeli przy ponownym zabrukowaniu rozebranej powierzchni zostanie nie więcej niŝ 4% powierzchni niezabrukowanej. 7.0 Obmiar robót Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest: m 2 (metr kwadratowy) powierzchni skarp i rowów umocnionych przez, brukowanie, Wykonaniu podlegają powierzchnie wlotu i wylotu przepustów. Obmiaru ilościowego dokonuje się w m Odbiór robót. Zgodność robót z projektem, Specyfikacją i pisemnymi decyzjami Kierownika Projektu Odbiorom podlegają wszystkie roboty wymienione w niniejszej Specyfikacji Technicznej według zasad podanych w normach i ST DM Podstawa płatności. 9. l. Ogólne warunki płatności podane są w ST DM Szczegółowe warunki płatności. Cena wykonania 1m 2 umocnienia skarp i rowów przez, brukowanie, obejmuje: roboty pomiarowe i przygotowawcze, dostarczenie i wbudowanie materiałów, ew. pielęgnacja spoin, uporządkowanie terenu, przeprowadzenie badań i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. pielęgnacja spoin, uporządkowanie terenu, przeprowadzenie badań i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. Przewidywaną ilość jednostek obmiarowych określi Zamawiający w kosztorysie dla oferentów. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE 1. PN-B-11104:1960 Materiały kamienne. Brukowiec 2. PN-B-11111:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywo naturalne do nawierzchni drogowych. Ŝwir i mieszanka 3. PN-B-11113:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek 4. PN-B-14501:1990 Zaprawy budowlane zwykłe 5. PN-B-19701:1997 Cement. Cement powszechnego uŝytku. Skład, wymagania i ocena zgodności 6. PN-P-85012:1992 Wyroby pomocnicze. Sznurek polipropylenowy do maszyn rolniczych 7. PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 8. BN-88/ Cement. Transport i przechowywanie 9. BN-80/ /04 Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. KrawęŜniki i obrzeŝa chodnikowe 10. Katalog powtarzalnych elementów drogowych (KPED), Transprojekt -Warszawa, Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-99. Informacje, instrukcje - zeszyt 60, IBDiM, Warszawa,

82 1. WSTĘP 1.1.Przedmiot SST SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D PODBUDOWA Z KRUSZYWA ŁAMANEGO -- TŁUCZNIA KAMIENNEGO Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem podbudów z tłucznia kamiennego grubości 20 cm Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi obowiązującą podstawę stosowaną jako dokument przetargowy i kontraktowy w ramach realizacji zadania: Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem podbudów z tłucznia kamiennego. Podbudowę z tłucznia kamiennego wykonuje się, zgodnie z ustaleniami podanymi w dokumentacji projektowej, jako: - podbudowę pomocniczą, - podbudowę zasadniczą Określenia podstawowe Podbudowa z tłucznia kamiennego - część konstrukcji nawierzchni składająca się z jednej lub więcej warstw nośnych z tłucznia i klińca kamiennego Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót 2. MATERIAŁY Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Rodzaje materiałów Materiałami stosowanymi przy wykonywaniu podbudowy z tłucznia, wg PN-S [9], są: kruszywo łamane zwykłe: tłuczeń i kliniec, wg PN-B [8], woda do skropienia podczas wałowania i klinowania Wymagania dla kruszyw Do wykonania podbudowy naleŝy uŝyć następujące rodzaje kruszywa, według PN-B [8]: tłuczeń od 31,5 mm do 63 mm, kliniec od 20 mm do 31,5 mm, kruszywo do klinowania - kliniec od 4 mm do 20 mm. InŜynier moŝe dopuścić do wykonania podbudowy inne rodzaje kruszywa, wybrane spośród wymienionych w PN-S [9], dla których wymagania zostaną określone w SST. Jakość kruszywa powinna być zgodna z wymaganiami normy PN-B [8], określonymi dla: klasy co najmniej II - dla podbudowy zasadniczej, klasy II i III - dla podbudowy pomocniczej. Do jednowarstwowych podbudów lub podbudowy zasadniczej naleŝy stosować kruszywo gatunku co najmniej 2. Wymagania dla kruszywa przedstawiono w tablicach 1 i 2 niniejszej specyfikacji Tablica 1. Wymagania dla tłucznia i klińca, wg PN-B [8] 82

83 Lp. Właściwości Klasa II Klasa III 1 Ścieralność w bębnie Los Angeles, wg PN-B [7]: a) po pełnej liczbie obrotów, % ubytku masy, nie więcej niŝ: - w tłuczniu - w klińcu b) po 1/5 pełnej liczby obrotów, % ubytku masy w stosunku do ubytku masy po pełnej liczbie obrotów, nie więcej niŝ: 30 2 Nasiąkliwość, wg PN-B [4], % m/m, nie więcej niŝ: a) dla kruszyw ze skał magmowych i przeobraŝonych b) dla kruszyw ze skał osadowych 2,0 3,0 3 Odporność na działanie mrozu, wg PN-B [5], % ubytku masy, nie więcej niŝ: a) dla kruszyw ze skał magmowych i przeobraŝonych b) dla kruszyw ze skał osadowych 4 Odporność na działanie mrozu według zmodyfikowanej metody bezpośredniej, wg PN-B [5] i PN-B [8], % ubytku masy, nie więcej niŝ: - w klińcu - w tłuczniu ,0 5,0 30 nie bada się ,0 5,0 10,0 10,0 nie bada się nie bada się Tablica 2. Wymagania dla tłucznia i klińca w zaleŝności od warstwy podbudowy tłuczniowej, wg PN-B [8] Lp. Właściwości 1 Uziarnienie, wg PN-B [2] a) zawartość ziarn mniejszych niŝ 0,075 mm, odsianych na mokro, % m/m, nie więcej niŝ: - w tłuczniu - w klińcu b) zawartość frakcji podstawowej, % m/m, nie mniej niŝ: - w tłuczniu i w klińcu c) zawartość podziarna, % m/m, nie więcej niŝ: - w tłuczniu i w klińcu d) zawartość nadziarna, % m/m, nie więcej niŝ: - w tłuczniu i w klińcu Podbudowa jednowarstwowa lub podbudowa zasadnicza Podbudowa pomocnicza Zawartość zanieczyszczeń obcych, wg PN-B [1], % m/m, nie więcej niŝ: - w tłuczniu i w klińcu 0,2 0,3 3 Zawartość ziarn nieforemnych, wg PN-B [3], % m/m, nie więcej niŝ: - w tłuczniu - w klińcu 4 Zawartość zanieczyszczeń organicznych, barwa cieczy wg PN-B [6]: - w tłuczniu i w klińcu, barwa cieczy nie ciemniejsza niŝ: 40 nie bada się wzorcowa nie bada się 2.4. Woda Woda uŝyta przy wykonywaniu zagęszczania i klinowania podbudowy moŝe być studzienna lub z wodociągu, bez specjalnych wymagań. 83

84 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania robót Wykonawca przystępujący do wykonania podbudowy z tłucznia kamiennego powinien wykazać się moŝliwością korzystania z następującego sprzętu: a) równiarek lub układarek kruszywa do rozkładania tłucznia i klińca, b) rozsypywarek kruszywa do rozłoŝenia klińca, c) walców statycznych gładkich do zagęszczania kruszywa grubego, d) walców wibracyjnych lub wibracyjnych zagęszczarek płytowych do klinowania kruszywa grubego klińcem, e) szczotek mechanicznych do usunięcia nadmiaru klińca, f) walców ogumionych lub stalowych gładkich do końcowego dogęszczenia, g) przewoźnych zbiorników do wody zaopatrzonych w urządzenia do rozpryskiwania wody. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Transport kruszywa Kruszywa moŝna przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Przygotowanie podłoŝa PodłoŜe pod podbudowę tłuczniową powinno spełniać wymagania określone w OST D Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoŝa. Podbudowa tłuczniowa powinna być ułoŝona na podłoŝu zapewniającym nieprzenikanie drobnych cząstek gruntu do warstwy podbudowy. Na gruncie spoistym, pod podbudową tłuczniową powinna być ułoŝona warstwa odcinająca lub wykonane ulepszenie podłoŝa. W przypadku zastosowania pomiędzy warstwą podbudowy tłuczniowej a spoistym gruntem podłoŝa warstwy odcinającej albo odsączającej, powinien być spełniony warunek nieprzenikania cząstek drobnych, wyraŝony wzorem: D d gdzie: D 15 - wymiar sita, przez które przechodzi 15% ziarn warstwy odcinającej albo odsączającej, d 85 - wymiar sita, przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podłoŝa Wbudowywanie i zagęszczanie kruszywa Minimalna grubość warstwy podbudowy z tłucznia nie moŝe być po zagęszczeniu mniejsza od 1,5-krotnego wymiaru największych ziarn tłucznia. Maksymalna grubość warstwy podbudowy po zagęszczeniu nie moŝe przekraczać 20 cm. Podbudowę o grubości powyŝej 20 cm naleŝy wykonywać w dwóch warstwach. Kruszywo grube powinno być rozłoŝone w warstwie o jednakowej grubości, przy uŝyciu układarki albo równiarki. Grubość rozłoŝonej warstwy luźnego kruszywa powinna być taka, aby po jej zagęszczeniu i zaklinowaniu osiągnęła grubość projektowaną. Kruszywo grube po rozłoŝeniu powinno być przywałowane dwoma przejściami walca statycznego, gładkiego o nacisku jednostkowym nie mniejszym niŝ 30 kn/m. Zagęszczanie podbudowy o przekroju daszkowym powinno rozpocząć się od krawędzi i stopniowo przesuwać się pasami podłuŝnymi, częściowo nakładającymi się w kierunku osi jezdni. Zagęszczenie podbudowy o jednostronnym spadku poprzecznym powinno rozpocząć się od dolnej krawędzi i przesuwać się pasami podłuŝnymi, częściowo nakładającymi się, w kierunku jej górnej krawędzi. W przypadku wykonywania podbudowy zasadniczej, po przywałowaniu kruszywa grubego naleŝy rozłoŝyć kruszywo drobne w równej warstwie, w celu zaklinowania kruszywa grubego. Do zagęszczania naleŝy uŝyć walca wibracyjnego o nacisku jednostkowym co najmniej 18 kn/m, albo płytową zagęszczarką wibracyjną o nacisku jednostkowym co najmniej 16 kn/m 2. Grubość warstwy luźnego kruszywa drobnego powinna być taka, aby 84

85 wszystkie przestrzenie warstwy kruszywa grubego zostały wypełnione kruszywem drobnym. JeŜeli to konieczne, operacje rozkładania i wwibrowywanie kruszywa drobnego naleŝy powtarzać aŝ do chwili, gdy kruszywo drobne przestanie penetrować warstwę kruszywa grubego. Po zagęszczeniu cały nadmiar kruszywa drobnego naleŝy usunąć z podbudowy szczotkami tak, aby ziarna kruszywa grubego wystawały nad powierzchnię od 3 do 6 mm. Następnie warstwa powinna być przywałowana walcem statycznym gładkim o nacisku jednostkowym nie mniejszym niŝ 50 kn/m, albo walcem ogumionym w celu dogęszczenia kruszywa poluzowanego w czasie szczotkowania Utrzymanie podbudowy Podbudowa po wykonaniu, a przed ułoŝeniem następnej warstwy, powinna być utrzymywana w dobrym stanie. JeŜeli Wykonawca będzie wykorzystywał, za zgodą InŜyniera, gotową podbudowę do ruchu budowlanego, to jest obowiązany naprawić wszelkie uszkodzenia podbudowy, spowodowane przez ten ruch. Koszt napraw wynikłych z niewłaściwego utrzymania podbudowy obciąŝa Wykonawcę robót. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki tych badań InŜynierowi w celu akceptacji. Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości kruszywa określone w pkt. 2.3 i tablicach 1 i 2 niniejszych SST Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań podano w tablicy 3. Tablica 3.Częstotliwość oraz zakres badań przy budowie podbudowy z tłucznia kamiennego Lp. Wyszczególnienie badań Minimalne ilości badań na dziennej działce roboczej Uziarnienie kruszyw Zawartość zanieczyszczeń obcych w kruszywie Zawartość ziarn nieforemnych w kruszywie Ścieralność kruszywa Nasiąkliwość kruszywa Odporność kruszywa na działanie mrozu Zawartość zanieczyszczeń organicznych Częstotliwość badań Maksymalna powierzchnia podbudowy na jedno badanie (m 2 ) i przy kaŝdej zmianie źródła pobierania materiałów Badania właściwości kruszywa Próbki naleŝy pobierać w sposób losowy z rozłoŝonej warstwy, przed jej zagęszczeniem. Wyniki badań powinny być na bieŝąco przekazywane InŜynierowi. Badania pełne kruszywa, obejmujące ocenę wszystkich właściwości określonych w pkt 2.3 powinny być wykonywane przez Wykonawcę z częstotliwością gwarantującą zachowanie jakości robót i zawsze w przypadku zmiany źródła pobierania materiałów oraz na polecenie InŜyniera. Próbki do badań pełnych powinny być pobierane przez Wykonawcę w sposób losowy, w obecności InŜyniera Wymagania dotyczące nośności i cech geometrycznych podbudowy Częstotliwość oraz zakres pomiarów Częstotliwość oraz zakres pomiarów podano w tablicy 4. Tablica 4. Częstotliwość oraz zakres pomiarów wykonanej podbudowy z tłucznia kamiennego 85

86 Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów Minimalna częstotliwość pomiarów 1 Szerokość podbudowy 10 razy na 1 km 2 Równość podłuŝna w sposób ciągły planografem albo co 20 m łatą na kaŝdym pasie ruchu 3 Równość poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne* ) 10 razy na 1 km 5 Rzędne wysokościowe co 100 m w osi jezdni i na jej krawędziach 6 Ukształtowanie osi w planie* ) co 100 m 7 Grubość podbudowy Podczas budowy: w 3 punktach na kaŝdej działce roboczej, lecz nie rzadziej niŝ raz na 400 m 2 Przed odbiorem: w 3 punktach, lecz nie rzadziej niŝ raz na 2000 m 2 8 Nośność podbudowy nie rzadziej niŝ raz na 3000 m 2 *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowanie osi w planie naleŝy wykonać w punktach głównych łuków poziomych Szerokość podbudowy Szerokość podbudowy nie moŝe róŝnić się od szerokości projektowanej o więcej niŝ +10 cm, -5 cm. Na jezdniach bez krawęŝników szerokość podbudowy powinna być większa od szerokości warstwy wyŝej leŝącej o co najmniej 25 cm lub o wartość wskazaną w dokumentacji projektowej Równość podbudowy Nierówności podłuŝne podbudowy naleŝy mierzyć 4-metrową łatą lub planografem, zgodnie z normą BN-68/ [11]. Nierówności poprzeczne podbudowy naleŝy mierzyć 4-metrową łatą. Nierówności podbudowy nie mogą przekraczać: - 12 mm dla podbudowy zasadniczej, - 15 mm dla podbudowy pomocniczej Spadki poprzeczne podbudowy Spadki poprzeczne podbudowy na prostych i łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 0,5 % Rzędne wysokościowe podbudowy RóŜnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi podbudowy i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać + 1 cm, -2 cm Ukształtowanie osi w planie Oś podbudowy w planie nie moŝe być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niŝ 3 cm dla autostrad i dróg ekspresowych lub o więcej niŝ ± 5 cm dla pozostałych dróg Grubość podbudowy Grubość podbudowy nie moŝe róŝnić się od grubości projektowanej o więcej niŝ: - dla podbudowy zasadniczej ± 2 cm, - dla podbudowy pomocniczej +1 cm, -2 cm Nośność podbudowy Pomiary nośności podbudowy naleŝy wykonać zgodnie z BN-64/ [10]. Podbudowa zasadnicza powinna spełniać wymagania dotyczące nośności, podane w tablicy 5. Tablica 5. Wymagania nośności podbudowy zasadniczej w zaleŝności od kategorii ruchu 86

87 Kategoria ruchu Minimalny moduł odkształcenia mierzony przy uŝyciu płyty o średnicy 30 cm (MPa) Pierwotny M I E II Wtórny M E Ruch lekko średni i średni Pierwotny moduł odkształcenia podbudowy pomocniczej mierzony płytą o średnicy 30 cm, powinien być większy od 50 MPa. Zagęszczenie podbudowy naleŝy uznać za prawidłowe, gdy stosunek wtórnego modułu odkształcenia M II E do pierwotnego modułu odkształcenia M I E M M II E I E 2,2 jest nie większy od 2, Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy Niewłaściwe cechy geometryczne podbudowy Wszystkie powierzchnie podbudowy, które wykazują większe odchylenia cech geometrycznych od określonych w punkcie 6.4, powinny być naprawione. Wszelkie naprawy i dodatkowe badania i pomiary zostaną wykonane na koszt Wykonawcy. JeŜeli szerokość podbudowy jest mniejsza od szerokości projektowanej o więcej niŝ 5 cm i nie zapewni to podparcia warstwom wyŝej leŝącym, to Wykonawca powinien na własny koszt poszerzyć podbudowę przez spulchnienie warstwy na pełną grubość, do połowy szerokości pasa ruchu (lub pasa postojowego czy utwardzonego pobocza), dołoŝenie materiału i powtórne zagęszczenie Niewłaściwa grubość Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod względem grubości, Wykonawca wykona naprawę podbudowy. Powierzchnie powinny być naprawione przez spulchnienie lub wybranie warstwy na odpowiednią głębokość, zgodnie z decyzją InŜyniera, uzupełnione nowym materiałem o odpowiednich właściwościach, wyrównane i ponownie zagęszczone. Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po wykonaniu tych robót nastąpi ponowny pomiar i ocena grubości warstwy. Koszty poniesie Wykonawca Niewłaściwa nośność podbudowy JeŜeli nośność podbudowy będzie mniejsza od wymaganej, to Wykonawca wykona wszelkie roboty niezbędne do zapewnienia wymaganej nośności, zalecone przez InŜyniera. Koszty tych dodatkowych robót poniesie Wykonawca podbudowy tylko wtedy, gdy zaniŝenie nośności podbudowy wynikło z niewłaściwego wykonania robót przez Wykonawcę podbudowy. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej podbudowy z tłucznia kamiennego. Przewidywana ilość jednostek obmiarowych zgodnie z Dokumentacją projektową wynosi: 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt. 8. Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową, SST i wymaganiami InŜyniera, jeŝeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt. 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 podbudowy tłuczniowej obejmuje: 87

88 prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, przygotowanie podłoŝa, dostarczenie materiałów na miejsce wbudowania, rozłoŝenie kruszywa, zagęszczenie warstw z zaklinowaniem, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych określonych w specyfikacji technicznej, utrzymanie podbudowy w czasie robót Szczegółowy zakres robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń obcych 2. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu ziarnowego 3. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie kształtu ziarn 4. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie nasiąkliwości 5. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodporności metodą bezpośrednią 6. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń organicznych 7. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie ścieralności w bębnie Los Angeles 8. PN-B Kruszywo mineralne. Kruszywo łamane do nawierzchni drogowych 9. PN-S Konstrukcje drogowe. Podbudowa i nawierzchnia z tłucznia kamiennego 10. BN-64/ Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoŝa przez obciąŝenie płytą 11. BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą Inne dokumenty Nie występują. 88

89 SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D PODBUDOWA Z BETONU ASFALTOWEGO 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (OST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem podbudowy z betonu asfaltowego 0/31,5 mm grubości 7 i 9 cm Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi obowiązującą podstawę stosowaną jako dokument przetargowy i kontraktowy w ramach realizacji zadania: Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem podbudowy z betonu asfaltowego wg PN-S-96025:2000 [10].Podbudowę z betonu asfaltowego moŝna wykonywać dla dróg o kategorii ruchu od KR3 wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, IBDiM [12]. Klasyfikacja dróg wg kategorii ruchu kategoria ruchu liczba osi obliczeniowych 100 kn/pas/dobę KR3 od 71 do Określenia podstawowe Beton asfaltowy (BA) - mieszanka mineralno-asfaltowa ułoŝona i zagęszczona Podbudowa asfaltowa - warstwa nośna z betonu asfaltowego spełniająca funkcje nośne w konstrukcji nawierzchni PodłoŜe pod warstwę asfaltową - powierzchnia przygotowana do ułoŝenia warstwy z mieszanki mineralnoasfaltowej Asfalt upłynniony - asfalt drogowy upłynniony lotnymi rozpuszczalnikami Emulsja asfaltowa kationowa - asfalt drogowy w postaci zawiesiny rozproszonego asfaltu w wodzie Kategoria ruchu (KR) obciąŝenie drogi ruchem samochodowym, wyraŝone w osiach obliczeniowych (100 kn) na obliczeniowy pas ruchu na dobę Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Asfalt NaleŜy stosować asfalt drogowy spełniający wymagania określone w PN-C-96170:1965 [6].Rodzaje stosowanych asfaltów drogowych w zaleŝności od kategorii ruchu podano w tablicy 1. 89

90 2.3. Wypełniacz NaleŜy stosować wypełniacz, spełniający wymagania PN-S-96504:1961 [9] dla wypełniacza podstawowego i zastępczego. Przechowywanie wypełniacza powinno być zgodne z PN-S-96504:1961 [9] Kruszywo W zaleŝności od kategorii ruchu naleŝy stosować kruszywa podane w tablicy 1. Składowanie kruszywa powinno odbywać się w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami. Tablica 1. Wymagania wobec materiałów do podbudowy z betonu asfaltowego Lp. Rodzaj materiału Wymagania wobec materiałów w zaleŝności od kategorii ruchu nr normy KR 3 do KR 6 1 Kruszywo łamane zwykłe i granulowane z surowca skalnego oraz sztucznego (ŜuŜle), wg PN-B-11112:1996 [2], PN-B-11115:1998 [4] kl I, II; gat. 1, 2 2 świr i mieszanka wg PN-B-11111:1996 [1] - 3 Grys i Ŝwir kruszony z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego wg WT/MK-CZDP 84 [14] kl I, II; gat. 1, 2 4 Piasek wg PN-B-11113:1996 [3] gat. 1, 2 1) 5 Wypełniacz mineralny: a) wg PN-S-96504:1961 [9] b) innego pochodzenia wg orzeczenia laboratorium drogowego podstawowy pyły z odpylania 2) 6 Asfalt drogowy wg PN-C-96170:1965 [6] D70, D50 1) Stosunek piasku łamanego do naturalnego w mieszance mineralnej 1 2) Stosunek wypełniacza podstawowego do pyłów z odpylania Emulsja asfaltowa kationowa NaleŜy stosować drogowe kationowe emulsje asfaltowe spełniające wymagania określone w WT.EmA-99 [13]. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w OST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania podbudowy z betonu asfaltowego Wykonawca przystępujący do wykonania podbudowy z betonu asfaltowego powinien wykazać się moŝliwością korzystania z następującego sprzętu: wytwórni (otaczarki) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, układarek do układania mieszanek mineralno-asfaltowych typu zagęszczanego, skrapiarek, walców lekkich, średnich i cięŝkich, walców ogumionych cięŝkich o regulowanym ciśnieniu w oponach, szczotek mechanicznych i/lub innych urządzeń czyszczących, samochodów samowyładowczych z przykryciem lub termosów. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Transport materiałów Mieszanka betonu asfaltowego Mieszankę betonu asfaltowego naleŝy przewozić pojazdami samowyładowczymi z przykryciem w czasie transportu i podczas oczekiwania na rozładunek. 90

91 Czas transportu od załadunku do rozładunku nie powinien przekraczać 2 godzin z jednoczesnym spełnieniem warunku zachowania temperatury wbudowania. Zaleca się stosowanie samochodów termosów z podwójnymi ścianami skrzyni wyposaŝonej w system ogrzewczy. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy Przed przystąpieniem do robót, w terminie uzgodnionym z InŜynierem, Wykonawca dostarczy InŜynierowi do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej oraz wyniki badań laboratoryjnych poszczególnych składników i próbki materiałów pobrane w obecności InŜyniera do wykonania badań kontrolnych przez Inwestora. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej polega na: doborze składników mieszanki mineralnej, doborze optymalnej ilości asfaltu, określeniu jej właściwości i porównaniu wyników z załoŝeniami projektowymi. Krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej powinna mieścić się w polu dobrego uziarnienia wyznaczonego przez krzywe graniczne. Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek mineralnych do podbudowy z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartości asfaltu podano w tablicy 2. Tablica 2. Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek mineralnych do podbudowy z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartości asfaltu Rzędne krzywych granicznych MM w zaleŝności od kategorii ruchu Wymiar oczek KR 3 do KR 6 sit #, mm Mieszanka mineralna, mm od 0 do 31,5 od 0 do 25 Przechodzi przez:38,1 31,5 25,0 20,0 16,0 12,8 9,6 8,0 6,3 4,0 2,0 zawartość ziaren > 2,0 0,85 0,42 0,30 0,18 0,15 0,075 Orientacyjna zawartość asfaltu w MMA,%, m/m (70 83) (65 81) ,8 4,5 3,0 4,7 Krzywe graniczne uziarnienia mieszanek mineralnych do podbudowy z betonu asfaltowego Rys. 6. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanki mineralnej BA od 0 do 31,5 mm podbudowy nawierzchni drogi o obciąŝeniu ruchem od KR 3 do KR 6 91

92 Skład mieszanki mineralno-asfaltowej powinien być ustalony na podstawie badań próbek wykonanych wg metody Marshalla. Próbki powinny spełniać wymagania podane w tablicy 3 lp. od 1 do 5. Wykonana warstwa podbudowy z betonu asfaltowego powinna spełniać wymagania podane w tablicy 3 lp. od 6 do Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową produkuje się w otaczarce o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym zapewniającej prawidłowe dozowanie składników, ich wysuszenie i wymieszanie oraz zachowanie temperatury składników i gotowej mieszanki mineralno-asfaltowej. Dozowanie składników, w tym takŝe wstępne, powinno być wagowe i zautomatyzowane oraz zgodne z receptą. Dopuszcza się dozowanie objętościowe asfaltu, przy uwzględnieniu zmiany jego gęstości w zaleŝności od temperatury. Tolerancje dozowania składników mogą wynosić: jedna działka elementarna wagi, względnie przepływomierza, lecz nie więcej niŝ ± 2 % w stosunku do masy składnika. Asfalt w zbiorniku powinien być ogrzewany w sposób pośredni, z układem termostatowania, zapewniającym utrzymanie stałej temperatury z tolerancją ± 5 o C. Temperatura asfaltu w zbiorniku powinna wynosić: dla D 50 od 145 o C do 165 o C, dla D 70 od 140 o C do 160 o C. Tablica 3. Wymagania wobec mieszanek mineralno-asfaltowych i podbudowy z betonu asfaltowego Lp. Właściwości Wymagania wobec MMA i podbudowy z BA w zaleŝności od kategorii ruchu KR 3 do KR 6 1 Moduł sztywności pełzania 1), MPa 16,0 ( 22,0) 2) 2 Stabilność próbek wg metody Marshalla w temperaturze 60 o C, zagęszczonych 2x75 uderzeń ubijaka, kn 3 Odkształcenie próbek jw., mm 4 Wolna przestrzeń w próbkach jw., % v/v 5 Wypełnienie wolnej przestrzeni w próbkach jw., % 6 Grubość w cm warstwy z MMA o uziarnieniu: 11,0 od 1,5 do 3,5 od 4,0 do 8,0 72,0 od 8,0 do 14,0 92

93 od 0 mm do 12,8 mm od 0 mm do 16,0 mm od 0 mm do 20,0 mm od 0 mm do 25,0 mm od 0 mm do 31,5 mm 7 Wskaźnik zagęszczenia warstwy, % 8 Wolna przestrzeń w warstwie, % v/v od 9,0 do 16,0 98,0 od 4,5 do 9,0 1) oznaczony wg wytycznych IBDiM, Informacje, instrukcje - zeszyt nr 48 [15], dotyczy tylko fazy projektowania składu MMA 2) specjalne warunki, obciąŝenie ruchem powolnym, stacjonarnym, skanalizowanym, itp. Kruszywo powinno być wysuszone i tak podgrzane, aby mieszanka mineralna po dodaniu wypełniacza uzyskała właściwą temperaturę. Maksymalna temperatura gorącego kruszywa nie powinna być wyŝsza o więcej niŝ 30 o C od maksymalnej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podanej poniŝej. Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej powinna wynosić: z D 50 od 140 o C do 170 o C, z D 70 od 135 o C do 165 o C. Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej moŝe być niŝsza o 10 o C od minimalnej temperatury podanej powyŝej Przygotowanie podłoŝa PodłoŜe pod warstwę podbudowy z betonu asfaltowego powinno być wyprofilowane, równe, ustabilizowane i nośne. Powierzchnia podłoŝa powinna być sucha i czysta. Przed rozłoŝeniem warstwy podbudowy z mieszanki mineralno-asfaltowej, podłoŝe naleŝy skropić emulsją asfaltową lub asfaltem upłynnionym w ilości ustalonej w SST. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji lub upłynniacza z asfaltu upłynnionego, w zaleŝności od rodzaju podłoŝa pod podbudowę, wynoszą od 0,2 do 1,0 kg/m 2. Powierzchnie czołowe włazów, wpustów itp. urządzeń powinny być pokryte asfaltem lub materiałem uszczelniającym, określonym w SST i zaakceptowanym przez InŜyniera Połączenie międzywarstwowe Podbudowę z betonu asfaltowego naleŝy skropić emulsją asfaltową lub asfaltem upłynnionym przed ułoŝeniem następnej warstwy asfaltowej dla zapewnienia odpowiedniego połączenia międzywarstwowego, w ilości ustalonej w SST. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji lub upłynniacza z asfaltu upłynnionego wynoszą od 0,3 do 0,5 kg/m 2. Skropienie powinno być wykonane z wyprzedzeniem w czasie przewidzianym na odparowanie wody lub odparowaniu upłynniacza; orientacyjny czas wyprzedzenia wynosi co najmniej: 8 h przy ilości powyŝej 1,0 kg/m 2 emulsji lub asfaltu upłynnionego, 2 h przy ilości od 0,5 do 1,0 kg/m 2 emulsji lub asfaltu upłynnionego. Wymaganie nie dotyczy skropienia rampą otaczarki Warunki przystąpienia do robót Podbudowa z betonu asfaltowego moŝe być wykonywana, gdy temperatura otoczenia jest nie niŝsza od +5 o C dla wykonywanej warstwy grubości > 8 cm i C dla wykonywanej warstwy grubości 8 cm. Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej na mokrym podłoŝu, podczas opadów atmosferycznych oraz silnego wiatru (V > 16 m/s) Wykonanie warstwy podbudowy z betonu asfaltowego Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana układarką wyposaŝoną w układ z automatycznym sterowaniem grubości warstwy i utrzymywaniem niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. Temperatura mieszanki wbudowywanej nie powinna być niŝsza od minimalnej temperatury mieszanki podanej w pkt Zagęszczanie mieszanki powinno odbywać się bezzwłocznie, zgodnie ze schematem przejść walca ustalonym na odcinku próbnym. Początkowa temperatura mieszanki w czasie zagęszczania powinna wynosić nie mniej niŝ: dla asfaltu D o C, dla asfaltu D o C. 93

94 Zagęszczanie mieszanki naleŝy rozpocząć od krawędzi nawierzchni ku osi. Wskaźnik zagęszczenia ułoŝonej warstwy powinien być zgodny z wymaganiami podanymi w tablicy 3. Złącza w podbudowie powinny być wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. W przypadku rozkładania mieszanki całą szerokością warstwy, złącza poprzeczne, wynikające z dziennej działki roboczej, powinny być równo obcięte, posmarowane lepiszczem i zabezpieczone listwą przed uszkodzeniem. W przypadku rozkładania mieszanki połową szerokości warstwy, występujące dodatkowo złącze podłuŝne naleŝy zabezpieczyć w sposób podany dla złącza poprzecznego. Złącze układanej następnej warstwy, np. wiąŝącej, powinno być przesunięte o co najmniej 15 cm względem złącza podbudowy. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania asfaltu, wypełniacza oraz kruszyw przeznaczonych do produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej i przedstawić wyniki tych badań InŜynierowi do akceptacji Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie wytwarzania mieszanki mineralno-asfaltowej podano w tablicy 5. Tablica 5. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów podczas wytwarzania mieszanki mineralno-asfaltowej Lp. Wyszczególnienie badań Częstotliwość badań Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej 1 Skład i uziarnienie mieszanki mineralno - asfaltowej pobranej w wytwórni 1 próbka przy produkcji do 500 Mg 2 próbki przy produkcji ponad 500 Mg 2 Właściwości asfaltu dla kaŝdej dostawy (cysterny) 3 Właściwości wypełniacza 1 na 100 Mg 4 Właściwości kruszywa przy kaŝdej zmianie 5 Temperatura składników mieszanki dozór ciągły mineralno-asfaltowej 6 Temperatura mieszanki mineralnoasfaltowej 7 Wygląd mieszanki mineralno-asfaltowej jw. 8 Właściwości próbek mieszanki mineralno-asfaltowej pobranej w wytwórni kaŝdy pojazd przy załadunku i w czasie wbudowywania jeden raz dziennie lp. 1 i lp. 8 - badania mogą być wykonywane zamiennie wg PN-B-96025:2000 [10] Skład i uziarnienie mieszanki mineralno-asfaltowej Badanie składu mieszanki mineralno-asfaltowej polega na wykonaniu ekstrakcji wg PN-S-04001:1967 [8]. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną z tolerancją określoną w tablicy 4. Dopuszcza się wykonanie badań innymi równowaŝnymi metodami Pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej Pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej polega na kilkakrotnym zanurzeniu termometru w mieszance i odczytaniu temperatury. Dokładność pomiaru ± 2 o C. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w recepcie i SST Sprawdzenie wyglądu mieszanki mineralno-asfaltowej Sprawdzenie wyglądu mieszanki mineralno-asfaltowej polega na ocenie wizualnej jej wyglądu w czasie produkcji, załadunku, rozładunku i wbudowywania Właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej 94

95 Właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej naleŝy określać na próbkach zagęszczonych metodą Marshalla. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną Badania dotyczące cech geometrycznych i właściwości podbudowy z betonu asfaltowego Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej podbudowy z betonu asfaltowego podaje tablica 6. Tablica 6. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej podbudowy z betonu asfaltowego Lp. Badana cecha Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 1 Szerokość warstwy 2 razy na odcinku drogi o długości 1 km 2 Równość podłuŝna warstwy kaŝdy pas ruchu planografem lub łatą co 10 m 3 Równość poprzeczna warstwy nie rzadziej niŝ co 5 m 4 Spadki poprzeczne warstwy 10 razy na odcinku drogi o długości 1 km 5 Rzędne wysokościowe warstwy pomiar rzędnych niwelacji podłuŝnej i poprzecznej oraz usytuowania osi według dokumentacji 6 Ukształtowanie osi w planie Budowy 7 Grubość warstwy 2 próbki z kaŝdego pasa o powierzchni do 3000 m 2 8 Złącza podłuŝne i poprzeczne cała długość złącza 9 Krawędź warstwy cała długość 10 Wygląd warstwy ocena ciągła 11 Zagęszczenie warstwy 2 próbki z kaŝdego pasa o powierzchni do 3000 m 2 12 Wolna przestrzeń w warstwie jw Szerokość podbudowy Szerokość podbudowy powinna być zgodna z dokumentacją projektową, z tolerancją + 5 cm Równość podbudowy Nierówności podłuŝne i poprzeczne podbudowy mierzone wg BN-68/ [11] lub metodą równowaŝną, nie powinny być większe od podanych w tablicy 7. Tablica 7. Dopuszczalne nierówności Lp. Drogi i place Podbudowa asfaltowa 2 Drogi klasy G i Z Spadki poprzeczne podbudowy Spadki poprzeczne na odcinkach prostych i na łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5 % Rzędne wysokościowe Rzędne wysokościowe powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją - 1 cm, + 0 cm Ukształtowanie osi w planie Oś podbudowy w planie powinna być usytuowana zgodnie z dokumentacją projektową, z tolerancją 5 cm Grubość podbudowy Grubość podbudowy powinna być zgodna z grubością projektową, z tolerancją ± 10 % Złącza podłuŝne i poprzeczne Złącza podbudowy powinny być wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi. Złącza powinny być całkowicie związane, a przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie Krawędzie podbudowy Krawędzie podbudowy powinny być wyprofilowane a w miejscach gdzie zaszła konieczność obcięcia pokryte asfaltem. 95

96 Wygląd podbudowy Podbudowa powinna mieć jednolitą teksturę, bez miejsc przeasfaltowanych, porowatych, łuszczących się i spękanych Zagęszczenie podbudowy i wolna przestrzeń Zagęszczenie i wolna przestrzeń podbudowy powinny być zgodne z wymaganiami ustalonymi w SST i recepcie. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) podbudowy z betonu asfaltowego. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w OST D-M Wymagania ogólne pkt. 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową i SST, jeŝeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pktu 6 i PN-S-96025:2000 [10] dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w OST D-M Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 podbudowy z betonu asfaltowego obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, dostarczenie materiałów, wyprodukowanie mieszanki mineralno-asfaltowej i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem krawędzi urządzeń obcych, skropienie międzywarstwowe, rozłoŝenie i zagęszczenie mieszanki mineralno-asfaltowej, wykonanie połączeń podłuŝnych i poprzecznych, obcięcie krawędzi i posmarowanie asfaltem, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej Szczegółowy zakres robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-B-11111:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. świr i mieszanka 2. PN-B-11112:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywa łamane do nawierzchni drogowych 3. PN-B-11113: PN-B-11115:1998 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek Kruszywa mineralne. Kruszywa sztuczne z ŜuŜla stalowniczego do nawierzchni drogowych 5. PN-C-04024:1991 Ropa naftowa i przetwory naftowe. Pakowanie, znakowanie i transport 6. PN-C-96170:1965 Przetwory naftowe. Asfalty drogowe 7. PN-C-96173:1974 Przetwory naftowe. Asfalty upłynnione AUN do nawierzchni drogowych 8. PN-S-04001:1967 Drogi samochodowe. Metody badań mas mineralno-bitumicznych i nawierzchni bitumicznych 9. PN-S-96504:1961 Drogi samochodowe. Wypełniacz kamienny do mas bitumicznych 10. PN-S-96025:2000 Drogi samochodowe i lotniskowe. Nawierzchnie asfaltowe. Wymagania 11. BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą. 96

97 10.2. Inne dokumenty 12. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. IBDiM, Warszawa, Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-99, Informacje, instrukcje - zeszyt 60, IBDiM, Warszawa, WT/MK-CZDP84 Wytyczne techniczne oceny jakości grysów i Ŝwirów kruszonych z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego przeznaczonego do nawierzchni drogowych, CZDP, Warszawa, Zasady projektowania betonu asfaltowego o zwiększonej odporności na odkształcenia trwałe. Wytyczne oznaczania odkształcenia i modułu sztywności mieszanek mineralno-bitumicznych metodą pełzania pod obciąŝeniem statycznym, Informacje, instrukcje - zeszyt 48, IBDiM, Warszawa, Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43 z 1999 r., poz. 430). 97

98 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D NAWIERZCHNIA Z ASFALTU TWARDOLANEGO gr.4cm l. Wstęp Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania warstwy wiąŝącoochronnej z asfaltu twardolanego gr.4cm dla zabezpieczenia izolacji pomostu z papy termozgrzewalnej w ramach : Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r. 1.2.Zakres stosowania SST Szczegółowa Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie l. l l.3 Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą wykonania warstwy wiąŝąco-ochronnej gr. 4cm (na izolacji mostu) o uziarnieniu 0/12,8mm i obejmują: zakupienie gotowej mieszanki w wytwórni mas bitumicznych, transport mieszanki do miejsca wbudowania, dostarczenie sprzętu na budowę, przygotowanie podłoŝa, z posmarowaniem bitumem krawędzi nawierz., urządzeń obcych i krawęŝników, wbudowanie mieszanki zgodnie z załoŝoną grubością, szerokością, profilem i zachowaniem projektowanej niwelety pielęgnacja warstwy obcięcie krawędzi i wykonanie złączy, sprawdzenie profilu poprzecznego i podłuŝnego, wykonanie niezbędnych badań. Ze względu na brak polskich przepisów dotyczących wytwarzania i kontroli wykonania nawierzchni z asfaltu twardolanego, wykorzystuje się do tego celu zalecenia norm i wytycznych niemieckich. l.4. Określenia podstawowe Asfalt twardolany - mieszanka asfaltu lanego o odpowiednio dobranym składzie, o duŝej zawartości wypełniacza, nie wymagająca zagęszczenia w czasie wbudowywania, której produkcja i wbudowanie są całkowicie zmechanizowane Pozostałe określenia podane w niniejszej SST są zgodne z obowiązującymi polskimi normami i SST DM "Wymagania ogólne". l.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za zgodność z Dokumentacją Projektową, ST i poleceniami InŜyniera. Ogólne wymagania podano w SST DM "Wymagania ogólne". 2. Materiał. 2.1.Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w DM Wymagania Ogólne" 2.2. Asfalt - naleŝy stosować asfalty drogowe wg PN-EN 12591:2002 (U). Do wykonania w-wy ochronnej izolacji powinien być zastosowany asfalt D35/50 (odpowiednik asfaltu B45 normy niemieckiej). Tablica l. Ogólne wymagania wobec materiałów do warstwy wiąŝącej z asfaltu twardolanego Lp. Rodzaj materiału nr normy Wymagania wobec materiałów Od KR3 dokr6 98

99 1 Kruszywo łamane granulowane wg PN-B :1996, PN-B :1998 a) ze skał magmowych i przeobraŝonych a) ze skał osadowych c) z surowca sztucznego (ŜuŜle pomiedziowe i stalownicze) kl.i, II; gat.i j.w. 2> M kl.i;gat.l 4 Grys i Ŝwir kruszony z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego wg WT/MK-CZDP 84 kl. I, gat.l 5 Piasek wg PN-B : Wypełniacz mineralny wg PN-S-96504:1961 podstawowy 7 Asfalt drogowy wg PN-EN 12591:2002 (U) D 35/50 8 Polimeroasfalt drogowy wg TWT PAD-97 DE30 A.B.C, DP30 1) tylko pod względem ścieralności w bębnie kulowym, pozostałe cechy jak dla kl.. I; gat. 1 2) tylko dolomity kl. I, gat. 1 w ilości < 50% m/m we frakcji grysowej w mieszance z innymi kruszywami, w ilości < 100% m/m we frakcji piaskowej oraz kwarcyty i piaskowce bez ograniczenia ilościowego Asfalt modyfikowany polimerami musi spełniać wymagania TWT-PAD-97 i posiadać aprobatę techniczną wydaną przez upowaŝnioną jednostkę. Przechowywanie asfaltów powinno odbywać się zgodnie z PN-C Asfalt twardolany Tablica 2. Skład ramowy mieszanki asfaltu twardolanego naleŝy stosować mieszankę o uziarnieniu 0/12,8mm. Lp. Składnik Asfalt twardolany o uziarnieniu 0 1 2, 8 mm Asfalt, %, m/m 6,8 8,0 2 Wypełniacz (ziarna mniejsze od 0,07 5 mm), %, m/m Grys ogółem, %, m/m Zawartość frakcji grysowej w mieszance mineralnej ogółem, w tym: o uziarnieniu >2mm % m/m o uziarnieniu >4mm % m/m o uziarnieniu >8mm % m/m o uziarnieniu >l2,8mm %m/m 0 12 Tablica 3. Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanki asfaltu twardolanego Przechodzi przez: Wymiar oczek sit #, mm Rzędne krzywych granicznych uziarnienia KR 3 do KR 6 Mieszanka mineralna 0-12,8mm 16, , , , , , , zawartość ziarn > 2,0mm (34 50) 0, , , , ,

100 0, Orientacyjna zawartość asfaltu w MMA, % m/m. 6,8 8,0 Największy wymiar kruszywa nie powinien przekraczać 2/3 wymiaru grubości układanej warstwy wiąŝącej. Uziarnienie mieszanki mineralnej dla asfaltu twardolanego powinien być tak dobrane, aby krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej mieściła się w granicach krzywych najlepszego uziarnienia 3. Sprzęt Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M Wymagania Ogólne" pkt 3. Roboty naleŝy wykonywać przy uŝyciu sprawnego technicznie sprzętu mechanicznego zaakceptowanego przez InŜyniera Sprzęt do wykonywania nawierzchni z asfaltu twardolanego UWAGA! Sprzęt uŝywany do wykonania robót nie moje uszkodzić izolacji. Wykonawca przystępujący do wykonania nawierzchni z asfaltu twardolanego powinien wykazać się moŝliwością korzystania z następującego sprzętu: otaczarek wyposaŝonych dodatkowo w suszarkę do podgrzewania wypełniacza, samochodów samowyładowczych do transportu mieszanki, kotłów transportowych, układarek na podwoziu kołowym, sprzętu do ręcznego wykończenia przy krawęŝnikach i urządzeniach instalacyjnych (taczki, Ŝelazka, gładziki, łopaty, szczotki itp.) PoŜądane jest aby układarka asfaltu twardolanego zawierała: płytą rozścielająca masę, podgrzewaną belkę wibracyjną, profilującą i zagęszczającą nawierzchnię, zespół napędowy z systemem hydraulicznego sterowania profilu poprzecznego, sprzęŝoną z układarka rozsypywarkę grysów lakierowanych. 4.Transport. 4. l. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST DM Wymagania Ogólne" pkt Transport materiałów asfalt - zgodnie z zasadami zawartymi w PN-C-04024:1991 wypełniacz -luzem, w cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umoŝliwiających rozładunek pneumatyczny, lub w workach, dowolnymi środkami transportu, w sposób zabezpieczony przed zawilgoceniem. kruszywo - dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami (asortymentami) i nadmiernym zawilgoceniem. asfalt twardolany - w kotłach transportowych na samochodach samowyładowczych, samochody termosy z podwójnymi ścianami skrzyni wyposaŝonej w system ogrzewczy. 5.Wykonanie robót 5.1. Ogólne zasady wykonywania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST DM Wymagania Ogólne" pkt Opracowanie recepty laboratoryjnej Przed przystąpieniem do robót, w terminie uzgodnionym z InŜynierem, Wykonawca dostarczy InŜynierowi do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej oraz wyniki badań laboratoryjnych poszczególnych składników i próbki materiałów pobrane w obecności InŜyniera do wykonania badań kontrolnych przez Inwestora. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej polega na : doborze składu mieszanki mineralnej spełniającej wymagania pkt 2.5 doborze optymalnej ilości asfaltu wg metody uzasadnionej naukowo i zaakceptowanej przez InŜyniera wykonaniu próbnego zarobu w mieszarce laboratoryjnej dla sprawdzenia urabialności mieszanki mineralnoasfaltowej. określeniu jego właściwości i porównaniu wyników z załoŝeniami projektowymi. 100

101 Wykonane próbki laboratoryjnej wg opracowanej recepty powinny być zbadane w zakresie wymagań podanych w tablicy 4, Ip od l do 5. Badania dodatkowe podane w tablicy 4 Ip. od 6 do 7 mogą być wykonane jeśli przewiduje to InŜynier. Tablica 4 Wymagania dla asfaltu twardolanego 12,8mm (12 S wg ZTV bit - St B 84) Lp. Właściwości Wymagania Metody badań wg Zawartość wolnych przestrzeni, % V, nie więcej niŝ 2,0 2 Nasiąkliwość, % m/m, nie więcej niŝ: 0,5 PN-S PN-S Temperatura mięknienia wyekstrahowanego asfaltu w C, nie więcej niŝ: 70 1 PN-C Penetracja trzpieniem o powierzchni 5cm pod obciąŝeniem 525N (masa 52,5kg) po 30min obciąŝenia kostek (7cmx7cmx7cm)., w temp.+40 C, mm Wytrzymałość na ściskanie proste próbek sześciennych o wymiarach 7x7x7cm w temp. +22 C (R S22 ), Mpa Wytrzymałość na rozciąganie przy zginaniu próbek w temperaturach: a) 0 C (RzJ b) 22 C(R Z22 ) od l,0 do 3,5 od 4 do 8 Wg zaleŝności podanych w lp. 7 i 8 i zał.ll.4 Odporność mieszanki mineralno-asfaltowej na róŝne rodzaje napręŝeń: R Z22 ; Rs22 od 0.8 do 1,0 DIN 1996 część 13 [8] (wg zał.11.1)2) DIN 1996 cześć 12 (wgzał.11.2) Wg zał Odporność mieszanki mineralno-asfaltowej na działanie zmiennej temperatury: R Z n: RZO> n ' e więcej niŝ: 0,6 _ 1) Dla asfaltu twardolanego od 0 do 12 (S) mm przy uŝyciu asfaltu niemieckiego B25 - temperatura mięknienia nie powinna wynosić więcej niŝ 75 C 2) Penetrację trzpieniem moŝna wykonywać aparaturą niemiecką (wg DIN 1996 cz. 13) lub aparaturą IBDiM Wytwarzanie asfaltu twardolanego Produkcja asfaltu twardolanego w otoczarkach. Dozowanie asfaltu i składników mineralnych powinno być wagowe i odbywać się automatycznie. Dokładność dozowania poszczególnych składników powinna być następująca: asfalt ± 0,3 % m/m wypełniacz ± 1,0 % m/m kruszywo ± 2,5 % m/m Produkcja asfaltu twardolanego w otaczarce polega na oddzielnym podgrzaniu poszczególnych jego składników (kruszywo, wypełniacz, asfalt), a następnie dozowaniu ich do mieszalnika i otoczeniu lepiszczem. Kolejność dozowania składników do mieszalnika jest następująca: kruszywo grube, kruszywo średnie, kruszywo drobne, wypełniacz, a po ich wymieszaniu- asfalt. Mieszanie składników powinno odbywać się do czasu uzyskania jednorodnej, pod względem wyglądu i konsystencji mieszanki; wszystkie ziarna powinny być dokładnie otoczone asfaltem. Temperatura mieszanki asfaltu twardolanego w trakcie wytwarzania oraz po jego zakończeniu, powinna wynosić około 180 C (max 200 C) Wykonanie zarobu próbnego Przed przystąpieniem do produkcji asfaltu twardolanego Wykonawca jest zobowiązany do wykonania w obecności InŜyniera zarobu próbnego, w oparciu o zatwierdzoną receptę. Z próbnego zarobu naleŝy pobrać co najmniej 2 próbki ogólne o wadze od 3 do 4kg, z których naleŝy wydzielić 2 próbki laboratoryjne o wadze nie mniejszej niŝ 0,5kg kaŝda. Przygotowane próbki laboratoryjne naleŝy poddać badaniom na zgodność z receptą laboratoryjną. Po wyekstrahowaniu asfaltu, naleŝy wykonać analizę sitową i sprawdzić zgodność składu granulometrycznego z 101

102 projektowaną krzywą uziarnienia. Tolerancje zawartości składników mieszanki mineralno-asfaltowej względem składu zaprojektowanego podano w tablicy 5. Tablica 5. Tolerancje zawartości składników mieszanki mineralno-asfaltowej względem składu zaprojektowanego przy badaniu pojedynczej próbki metodą ekstrakcji, % m/m Lp. Składniki mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszanki mineralno-asfaltowe do nawierzchni dróg o kategorii ruchu od KR3 lub KR6 1 Ziarna pozostające na sitach o oczkach # mm: ±4,0 25,0; 20,0; 16,0; 12,8; 9,6; 8,0; 6,3; 4,0; 2,0 2 Ziarna pozostające na sitach o oczkach # mm: ±2,0 0,85; 0,42; 0,30; 0,18; 0,15; 0,075 3 Ziarna przechodzące przez sito o oczkach # 0,0 7 5 mm ±1,5 4 Asfalt ±0, Warunki przystąpienia do robót Asfalt twardolany nie moŝe być układany w temperaturze otoczenia niŝszej niŝ +5 C. Nie dopuszcza się układania asfaltu twardolanego podczas opadów atmosferycznych oraz na wilgotnych lub oblodzonych powierzchniach, w czasie silnego wiatru (v>16 m/s). Wytwarzanie i wbudowanie asfaltu twardolanego powinno być całkowicie zmechanizowane w celu zapewnienia wysokiej jakości robót Przygotowanie podłoŝa PodłoŜe (płyta Ŝelbetowa pokryta izolacją wg SST M ) powinno posiadać projektowany profil, a powierzchnia jego musi być sucha i dokładnie oczyszczona z wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń (piasek błoto, kurz, rozlane paliwo, itp.). PodłoŜe bitumiczne nie powinno być skrapiane lepiszczem bitumicznym przed ułoŝeniem na nim warstwy asfaltu twardolanego. Brzegi krawęŝników oraz innych urządzeń instalacyjnych jak włazy, wpusty itp. powinny być przed ułoŝeniem asfaltu twardolanego posmarowane lepiszczem asfaltowym (gorącym asfaltem drogowym, asfaltem upłynnionym, emulsja kationową) Wbudowanie asfaltu twardolanego w nawierzchnie Mieszankę asfaltu twardolanego naleŝy wbudować w sposób mechaniczny, przy uŝyciu układarki. Układanie ręczne jest dopuszczalne tylko w tych miejscach, gdzie nie jest moŝliwe wbudowanie jej przy pomocy układarki. Układanie mieszanki musi odbywać się w sposób ciągły, bez przestojów, z jednostajną prędkością. Układarka powinna być tak zasilana, aby w jej zasobniku była stale gorąca mieszanka. Temperatura mieszanki asfaltu twardolanego z asfaltu D 35/50 w momencie wbudowania, powinna wynosić od 155 do 200 C Zaleca się układanie asfaltu twardolanego całą szerokością jezdni. Złącza podłuŝne warstwy wiąŝącej i ścieralnej powinny być przesunięte względem siebie o co najmniej l0 cm. Złącze naleŝy dokładnie zatrzeć, aby otrzymać równą powierzchnię. W razie potrzeby do rozgrzania krawędzi moŝna, za zgodą InŜyniera stosować promienniki podczerwieni. Do wykonywania złącz moŝna stosować, za zgodą InŜyniera, samoprzylepne taśmy asfaltowokauczukowe, które przylepia się do obciętej krawędzi. Taśmy te musza posiadać aktualną aprobatę techniczną, wydaną przez uprawnioną jednostkę. Gorącą powierzchnię warstwy naleŝy uszorstnić przez równomierne posypanie grysem mm, otoczonym asfaltem w ilości 0,6-K), 8% m/m i przywałować lekkim walcem gładkim lub ogumionym. Ilość grysów uŝytych do uszorstnienia naleŝy określić na odcinku próbnym. Najlepsze rezultaty uszorstnienia uzyskuje się przez zastosowanie sprzęŝonych z układarką, rozsypywarek wyposaŝonych w szczotki, które nadają odpowiednią energię kinetyczną grysom, wtłaczając je w gorącą mieszankę. Nawierzchnię moŝna oddać do ruchu po jej ostygnięciu do temperatury otoczenia. Wykonana z asfaltu twardolanego warstwa nawierzchni powinna spełniać wymagania podane w punkcie 5.4 i tablicy 2 niniejszej SST. 102

103 ó. Kontrola jakości robót 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST DM "Wymagania ogólne" Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania asfaltu, wypełniacza oraz kruszyw przeznaczonych do produkcji asfaltu twardo lanego i przedstawić wyniki tych badań InŜynierowi, w celu akceptacji. Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości określone w pkt 2 Ponadto Wykonawca powinien wykonać badania próbek wyciętych z wykonanego odcinka próbnego. Badania te powinny obejmować właściwości określone w pkt Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wg tablicy 6 Tablica 6. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów podczas wyk. nawierzchni z asfaltu twardolanego Lp. Wyszczególnienie badań Częstotliwość badań Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej Skład i uziarnienie mieszanki asfaltowej 1 próbka przy produkcji do 500 Mg 2 próbki przy pobranej w wytwórni produkcji ponad 500 Mg 3 Właściwości asfaltu Dla kaŝdej cysterny 4 Właściwości wypełniacza 1 na 100 Mg 5 Właściwości kruszywa przy kaŝdej zmianie 6 Temperatura składników mieszanki Dozór ciągły mineralnej dozowanych do mieszalnika 7 Temperatura asfaltu twardo lanego Przy kaŝdym załadunku do kotła transportowego i w czasie wbudowywania 8 Wygląd mieszanki asfaltu twardo lanego j. w. 9 Właściwości mieszanki asfaltu twardolanego pobranej w wytwórni Jeden raz dziennie Skład i uziarnienie mieszanki asfaltu twardolanego Badanie to polega na wykonaniu ekstrakcji wg PN-S-04001:1967. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną, z tolerancją określoną w tablicy 5. Dopuszcza się wykonanie badań innymi równowaŝnymi metodami Badanie właściwości asfaltu Dla kaŝdej cysterny naleŝy określić penetrację i temperaturę mięknienia asfaltu Badanie właściwości wypełniacza Na kaŝde 100 Mg zuŝytego wypełniacza naleŝy określić uziarnienie i wilgotność Badanie właściwości kruszywa Przy kaŝdej zmianie naleŝy określić klasę i gatunek kruszywa Pomiar temperatury składników dozowanych do mieszalnika otaczarki Pomiar polega na dokonaniu odczytu temperatury na skali odpowiedniego termometru zamocowanego na otaczarce. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w recepcie laboratoryjnej Pomiar temperatury asfaltu twardolanego Pomiar temperatury asfaltu twardolanego powinien być dokonywany: po załadunku do kotła transportowego (w przypadku produkcji w kotle stałym lub otaczarce) w czasie wbudowywania w nawierzchnię Pomiar naleŝy wykonywać przy uŝyciu termometru (bimetalicznego, elektronicznego itp.) z dokł. ± 2 C. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w recepcie 6,4. Badania dotyczące cech geometrycznych i właściwości nawierzchni z asfaltu twardolanego l. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów - wg tablicy 7 103

104 Tablica 7. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej nawierzchni z asfaltu twardolanego Lp Wyszczególnienie badań Minimalna częstotliwość badań i pomiarów Szorstkość nawierzchni 10 razy na 1 km 2 Równość podłuŝna W sposób ciągły planografem 3 Równość poprzeczna Nie rzadziej niŝ co 5m 4 Spadki poprzeczne ** 10 razy na 1 km 5 Rządne 'wysokościowe 6 Ukształtowanie osi w planie Pomiar rządnych niwelacji podłuŝnej i poprzecznej oraz usytuowania osi wg dokumentacji budowy 7 Grubość nawierzchni 2 próbki z kaŝdego pasa ruchu 8 Złącza podłuŝne i poprzeczne Cała długość złącza 9 Obramowania nawierzchni Cała długość 10 Wygląd zewnętrzny Ocena ciągła *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w rlanie naleŝy wykonać w punktach głównych łuków poziomych Szerokość nawierzchni Szerokość wykonanej nawierzchni nie moŝe się róŝnić od szerokości projektowanej o więcej niŝ± 5cm Równość nawierzchni Nierówności podłuŝne nawierzchni naleŝy mierzyć planografem, zgodnie z normąbn-68/ Nierówności dla warstwy wiąŝącej nie mogą przekraczać 6mm Nierówności poprzeczne nawierzchni naleŝy mierzyć 4-metrową łatą. Nierówności nie mogą przekraczać 5mm Spadki poprzeczne nawierzchni Spadki poprzeczne nawierzchni na prostych i łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 0,5% Rzędne wysokościowe nawierzchni RóŜnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi nawierzchni a rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać! l cm Ukształtowanie osi w planie Oś nawierzchni w planie nie moŝe być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niŝ± 5cm Grubość nawierzchni Grubość nawierzchni nie moŝe się róŝnić od grubości projektowanej o więcej niŝ ± 5mm Złącza podłuŝne i poprzeczne Sprawdzenie prawidłowości wykonania złącz podłuŝnych i poprzecznych polega na oględzinach zewnętrznych. Złącza powinny być dobrze związane i zatarte Sprawdzenie prawidłowości wykonania obramowania nawierzchni oraz jej wykończenia Sprawdzenie wykonuje się przez oględziny i pomiar przymiarem z podziałką milimetrową. Przy opornikach drogowych nawierzchnia powinna wystawać od 5 do l0 mm ponad powierzchnię i być równo obcięta Wygląd zewnętrzny nawierzchni Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego warstwy nawierzchni naleŝy wykonać przez oględziny całej długości wykonanego odcinka. Wygląd zewnętrzny powinien być jednorodny, bez spękań, deformacji, plam i wykruszeń. 7. Obmiar robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST DM Wymagania Ogólne' pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest l m^ wykonanej nawierzchni o grubości zgodnej z dokumentacją projektową. 8. Odbiór robót. Ogólne zasady odbioru robót podano w ST DM Wymagania ogólne" 104

105 Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową, SST i wymaganiami InŜyniera jeŝeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9.Płatność. 9.1 Ogólne warunki płatności. Ogólne wymagania dotyczące płatności zawarte są w ST DM Wymagania ogólne" 9.2.Szczegółowe warunki płatności. Cena jednostkowa uwzględnia: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oczyszczenie podłoŝa oznakowanie robót, dostarczenie materiałów i niezbędnych czynników produkcji, wyprodukowanie i transport do miejsca wbudowania mieszanki mineralno-bitumicznej, przygotowanie podłoŝa, posmarowanie lepiszczem krawęŝników, rozłoŝenie warstwy zgodnie z załoŝoną grubością, szerokością i profilem, obcięcie krawędzi i posmarowanie lepiszczem lub topliwą taśmą asfaltową uszorstnienie nawierzchni grysem i przywałowanie lekkim walcem, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w ST i normach oczyszczenie stanowisk pracy 9.3.Szczegółowy obmiar robót objętych płatnością wg Ślepego Kosztorysu. 10. Przepisy związane Normy 1. PN-B-11111:1996 Kruszywo naturalne do nawierzchni drogowych, świr i mieszanka 2. PN-B-11112:1996 Kruszywo mineralne. Kruszywo łamane do nawierzchni drogowych 3. PN-B-11113:1996 Kruszywo mineralne. Kruszywo naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek 4. PN-B Kruszywa mineralne. Kruszywa sztuczne z ŜuŜla stalowniczego do nawierzchni drogowych 5. PN-B-11213:1997 Materiały kamienne - elementy kamienne - krawęŝniki uliczne, mostowe i drogowe 6. PN-C-04024: 1991 Ropa naftowa i przetwory naftowe. Pakowanie, znakowanie i transport 7. PN-C Przetwory naftowe. Oznaczenie temperatury mięknienia asfaltów metodą Pierścień i kula" 8. PN-EN 12591:2002 Przetwory naftowe. Asfalty drogowe (U) 9. PN-S-04001: 1967 Drogi samochodowe. Metody badań mas mineralno-bitumicznych i nawierzchni bitumicznych 10.PN-S-96025: 2000 Drogi samochodowe. Nawierzchnie asfaltowe. Wymagania. 11.PN-S-96504: 1961 Drogi samochodowe. Wypełniacz kamienny do mas bitumicznych 12.BN-80/ /04 Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. KrawęŜniki i obrzeŝa 13.BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą. 14.DIN 1996 część 13 Eindruckversuch mit ebenem Stempel (badanie penetracji nawierzchni gładkim stemplem - patrz załącznik 1) Inne dokumenty 15. Tymczasowe wytyczne techniczne: Polimeroasfalty drogowe. TWT-PAD-97. Informacje, instrukcje- zeszyt 54, IBDiM, Warszawa, Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. IBDiM, Warszawa, WT/MK-CZDP 84 Wytyczne techniczne oceny jakości grysów i Ŝwirów kraszonych z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego przeznaczonego do nawierzchni drogowych. CZDP, Warszawa, Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-99. Informacje, instrukcje - zeszyt 60,IBDiM Warszawa, Rozporządzenie Ministra' Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U.Nr 43 z 1999r., poz.430). 105

106 10.3. Normy i przepisy niemieckie 1. DIN 1996 Priifung bituminoser Massen fur den Strassenbau und yerwandte Gebiete Teil 12 (Badanie mieszanek bitumicznych dla drogownictwa i pokrewnych dziedzin) Druckversuch (Badanie wytrzymałości na ściskanie) 2. Jw. Teil 13 Emdruckversuch mit ebenem Stempel (Badanie penetracji nawierzchni gładkim stemplem) 3. TV bit 6/75 Technische Yorschriften und Richtlinien fur den Bau Bituminoser Fahrbahndecken (Techniczne przepisy i wytyczne budowy nawierzchni bitumicznych) - Gussdecken (Nawierzchnie z asfaltu lanego) 4. ZTV bit-st B 84 Zusatzliche Technische Yorschriften und Richtlinien fur den Bau bituminoser, Fahrbahndecken (Dodatkowe techniczne przepisy i wytyczne budowy nawierzchni bitumicznych) 106

107 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem Szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem warstw konstrukcji nawierzchni z betonu asfaltowego w ramach realizacji zadania 1.2. Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) jest stosowana jako dokument przetargowy przy zlecaniu i realizacji w ramach zadania: Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem warstwy ścieralnej, z betonu asfaltowego wg PN-S-96025:2000 [10]. Nawierzchnię z betonu asfaltowego moŝna wykonywać dla dróg o kategorii ruchu od KR1 do KR6 wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, IBDiM [12] wg poniŝszego zestawienia: 1.4. Określenia podstawowe Klasyfikacja dróg wg kategorii ruchu liczba osi obliczeniowych 100 kn/pas/dobę KR1 12 KR2 od 13 do 70 KR3 od 71 do 335 KR4 od 336 do 1000 KR5 od 1001 do 2000 KR6 > 2000 kategoria ruchu Mieszanka mineralna (MM) - mieszanka kruszywa i wypełniacza mineralnego o określonym składzie i uziarnieniu Mieszanka mineralno-asfaltowa (MMA) - mieszanka mineralna z odpowiednią ilością asfaltu lub polimeroasfaltu, wytworzona na gorąco, w określony sposób, spełniająca określone wymagania Beton asfaltowy (BA) - mieszanka mineralno-asfaltowa ułoŝona i zagęszczona Środek adhezyjny - substancja powierzchniowo czynna, która poprawia adhezję asfaltu do materiałów mineralnych oraz zwiększa odporność błonki asfaltu na powierzchni kruszywa na odmywanie wodą; moŝe być dodawany do asfaltu lub do kruszywa PodłoŜe pod warstwę asfaltową - powierzchnia przygotowana do ułoŝenia warstwy z mieszanki mineralnoasfaltowej Asfalt upłynniony - asfalt drogowy upłynniony lotnymi rozpuszczalnikami Emulsja asfaltowa kationowa - asfalt drogowy w postaci zawiesiny rozproszonego asfaltu w wodzie Próba technologiczna wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej w celu sprawdzenia, czy jej właściwości są zgodne z receptą laboratoryjną Odcinek próbny odcinek warstwy nawierzchni (o długości co najmniej 50 m) wykonany w warunkach zbliŝonych do warunków budowy, w celu sprawdzenia pracy sprzętu i uzyskiwanych parametrów technicznych robót. 107

108 Kategoria ruchu (KR) obciąŝenie drogi ruchem samochodowym, wyraŝone w osiach obliczeniowych (100 kn) na obliczeniowy pas ruchu na dobę Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Asfalt NaleŜy stosować asfalt drogowy spełniający wymagania określone w PN-C-96170:1965 [6]. W zaleŝności od rodzaju warstwy i kategorii ruchu naleŝy stosować asfalty drogowe podane w tablicy 1 i Polimeroasfalt JeŜeli dokumentacja projektowa lub SST przewiduje stosowanie asfaltu modyfikowanego polimerami, to polimeroasfalt musi spełniać wymagania TWT PAD-97 IBDiM [13] i posiadać aprobatę techniczną. Rodzaje polimeroasfaltów i ich stosowanie w zaleŝności od rodzaju warstwy i kategorii ruchu podano w tablicy 1 i Wypełniacz NaleŜy stosować wypełniacz, spełniający wymagania określone w PN-S-96504:1961 [9] dla wypełniacza podstawowego i zastępczego. Przechowywanie wypełniacza powinno być zgodne z PN-S-96504:1961 [9]. Tablica 1. Wymagania wobec materiałów do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego Lp. 1 Rodzaj materiału Wymagania wobec materiałów w zaleŝności od kategorii ruchu nr normy od KR 3 do KR 6 Kruszywo łamane granulowane wg PN-B-11112:1996 [2], PN-B :1998 [4] a) ze skał magmowych i przeobraŝonych kl. I, II 1) ; gat.1 b) ze skał osadowych jw. 2) c) z surowca sztucznego (ŜuŜle pomiedziowe i stalownicze) kl. I; gat.1 2 Kruszywo łamane zwykłe wg PN-B-11112:1996 [2] - 3 świr i mieszanka wg PN-B-11111:1996 [1] - 4 Grys i Ŝwir kruszony z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego wg WT/MK-CZDP 84 [15] kl. I; gat.1 5 Piasek wg PN-B-11113:1996 [3] - 6 Wypełniacz mineralny: a) wg PN-S-96504:1961[9] b) innego pochodzenia wg orzeczenia laboratoryjnego 7 Asfalt drogowy wg PN-C-96170:1965 [6] 8 Polimeroasfalt drogowy wg TWT PAD-97 [13] podstawowy D 50 3), D 70 DE80 A,B,C, DP80 1) tylko pod względem ścieralności w bębnie kulowym, pozostałe cechy jak dla kl. I; gat. 1 2) tylko dolomity kl. I, gat.1 w ilości 50% m/m we frakcji grysowej w mieszance z innymi kruszywami, w ilości 100% m/m we frakcji piaskowej oraz kwarcyty i piaskowce bez ograniczenia ilościowego 3) preferowany rodzaj asfaltu 108

109 2.5. Kruszywo W zaleŝności od kategorii ruchu i warstwy naleŝy stosować kruszywa podane w tablicy 1 i 2. Składowanie kruszywa powinno odbywać się w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami Asfalt upłynniony NaleŜy stosować asfalt upłynniony spełniający wymagania określone w PN-C-96173:1974 [7] Emulsja asfaltowa kationowa [14]. 3. SPRZĘT NaleŜy stosować drogowe kationowe emulsje asfaltowe spełniające wymagania określone w WT.EmA Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania nawierzchni z betonu asfaltowego Wykonawca przystępujący do wykonania warstw nawierzchni z betonu asfaltowego powinien wykazać się moŝliwością korzystania z następującego sprzętu: wytwórni (otaczarki) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, układarek do układania mieszanek mineralno-asfaltowych typu zagęszczanego, skrapiarek, walców lekkich, średnich i cięŝkich, walców stalowych gładkich, walców ogumionych, szczotek mechanicznych lub/i innych urządzeń czyszczących, samochodów samowyładowczych z przykryciem lub termosów. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Transport materiałów Asfalt Asfalt naleŝy przewozić zgodnie z zasadami podanymi w PN-C-04024:1991 [5]. Transport asfaltów drogowych moŝe odbywać się w: cysternach kolejowych, cysternach samochodowych, bębnach blaszanych, lub innych pojemnikach stalowych, zaakceptowanych przez InŜyniera Polimeroasfalt Polimeroasfalt naleŝy przewozić zgodnie z zasadami podanymi w TWT-PAD-97 IBDiM [13] oraz w aprobacie technicznej Wypełniacz Wypełniacz luzem naleŝy przewozić w cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umoŝliwiających rozładunek pneumatyczny. Wypełniacz workowany moŝna przewozić dowolnymi środkami transportu w sposób zabezpieczony przed zawilgoceniem i uszkodzeniem worków Kruszywo Kruszywo moŝna przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami i nadmiernym zawilgoceniem Mieszanka betonu asfaltowego 109

110 Mieszankę betonu asfaltowego naleŝy przewozić pojazdami samowyładowczymi z przykryciem w czasie transportu i podczas oczekiwania na rozładunek. Czas transportu od załadunku do rozładunku nie powinien przekraczać 2 godzin z jednoczesnym spełnieniem warunku zachowania temperatury wbudowania. Zaleca się stosowanie samochodów termosów z podwójnymi ścianami skrzyni wyposaŝonej w system ogrzewczy. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Przed przystąpieniem do robót, w terminie uzgodnionym z InŜynierem, Wykonawca dostarczy InŜynierowi do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej oraz wyniki badań laboratoryjnych poszczególnych składników i próbki materiałów pobrane w obecności InŜyniera do wykonania badań kontrolnych przez Inwestora. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej polega na: doborze składników mieszanki mineralnej, doborze optymalnej ilości asfaltu, określeniu jej właściwości i porównaniu wyników z załoŝeniami projektowymi. Krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej powinna mieścić się w polu dobrego uziarnienia wyznaczonego przez krzywe graniczne Warstwa ścieralna z betonu asfaltowego Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek mineralnych do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartości asfaltu podano w tablicy 3. Tablica 3. Rzędne krzywych granicznych uziarnienia mieszanki mineralnej do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartości asfaltu Rzędne krzywych granicznych MM w zaleŝności od kategorii ruchu Wymiar oczek od KR 3 do KR 6 sit #, mm Mieszanka mineralna, mm Zawartość asfaltu od 0 do 20 od 0 Do 20 1) od 0 do 16 od 0 do12,8 Przechodzi przez: 25,0 20,0 16,0 12,8 9,6 8,0 6,3 4,0 2,0 zawartość ziarn > 2,0 0,85 0,42 0,30 0,18 0,15 0, (62 71) (64 79) (58 70) (52 65) Orientacyjna zawartość asfaltu w MMA, % m/m 4,5 5,6 4,3 5,4 4,8 6,0 4,8 6,5 Krzywe graniczne uziarnienia mieszanek mineralnych do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego przedstawiono na rysunkach od 4 do

111 Rys. 4. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanki mineralnej BA od 0 do 20 mm do warstwy ścieralnej nawierzchni drogi o obciąŝeniu ruchem od KR3 do KR6 Rys. 5. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanki mineralnej BA od 0 do 20 mm (mieszanka o nieciągłym uziarnieniu) do warstwy ścieralnej nawierzchni drogi o obciąŝeniu ruchem od KR3 do KR6 111

112 Rys. 6. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanki mineralnej BA od 0 do 16 mm do warstwy ścieralnej nawierzchni drogi o obciąŝeniu ruchem od KR3 do KR6 Rys. 7. Krzywe graniczne uziarnienia mieszanki mineralnej BA od 0 do 12,8 mm do warstwy ścieralnej nawierzchni drogi o obciąŝeniu ruchem od KR3 do KR6 Skład mieszanki mineralno-asfaltowej powinien być ustalony na podstawie badań próbek wykonanych wg metody Marshalla. Próbki powinny spełniać wymagania podane w tablicy 4 lp. od 1 do 5. Wykonana warstwa ścieralna z betonu asfaltowego powinna spełniać wymagania podane w tablicy 4 lp. od 6 do

113 Tablica 4. Wymagania wobec mieszanek mineralno-asfaltowych oraz warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego Lp. Właściwości Wymagania wobec MMA i warstwy ścieralnej z BA w zaleŝności od kategorii ruchu KR 3 do KR 6 1 Moduł sztywności pełzania 1), MPa 14,0 ( 18) 4) 2 Stabilność próbek wg metody Marshalla w temperaturze 60 o C, kn 10,0 3) 3 Odkształcenie próbek jw., mm od 2,0 do 4,5 4 Wolna przestrzeń w próbkach jw., % v/v od 2,0 do 4,0 5 Wypełnienie wolnej przestrzeni w próbkach jw., % 6 Grubość w cm warstwy z MMA o uziarnieniu: od 0 mm do 6,3 mm od 0 mm do 8,0 mm od 0 mm do 12,8 mm od 0 mm do 16,0 mm od 0 mm do 20,0 mm od 78,0 do 86,0 od 3,5 do 5,0 od 4,0 do 5,0 od 5,0 do 7,0 7 Wskaźnik zagęszczenia warstwy, % 98,0 8 Wolna przestrzeń w warstwie, % (v/v) od 3,0 do 5,0 1) oznaczony wg wytycznych IBDiM, Informacje, instrukcje - zeszyt nr 48 [16], dotyczy tylko fazy projektowania składu MMA 2) próbki zagęszczone 2 x 50 uderzeń ubijaka 3) próbki zagęszczone 2 x 75 uderzeń ubijaka 4) specjalne warunki, obciąŝenie ruchem powolnym, stacjonarnym, skanalizowanym, itp Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową produkuje się w otaczarce o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym zapewniającej prawidłowe dozowanie składników, ich wysuszenie i wymieszanie oraz zachowanie temperatury składników i gotowej mieszanki mineralno-asfaltowej. Dozowanie składników, w tym takŝe wstępne, powinno być wagowe i zautomatyzowane oraz zgodne z receptą. Dopuszcza się dozowanie objętościowe asfaltu, przy uwzględnieniu zmiany jego gęstości w zaleŝności od temperatury. Dla kategorii ruchu od KR5 do KR6 dozowanie składników powinno być sterowane elektronicznie. Tolerancje dozowania składników mogą wynosić: jedna działka elementarna wagi, względnie przepływomierza, lecz nie więcej niŝ ± 2 % w stosunku do masy składnika. JeŜeli jest przewidziane dodanie środka adhezyjnego, to powinien on być dozowany do asfaltu w sposób i w ilościach określonych w recepcie. Asfalt w zbiorniku powinien być ogrzewany w sposób pośredni, z układem termostatowania, zapewniającym utrzymanie stałej temperatury z tolerancją ± 5 o C. Temperatura asfaltu w zbiorniku powinna wynosić: - dla D 50 od 145 o C do 165 o C, - dla D 70 od 140 o C do 160 o C, - dla D 100 od 135 o C do 160 o C, - dla polimeroasfaltu - wg wskazań producenta polimeroasfaltu. Kruszywo powinno być wysuszone i tak podgrzane, aby mieszanka mineralna po dodaniu wypełniacza uzyskała właściwą temperaturę. Maksymalna temperatura gorącego kruszywa nie powinna być wyŝsza o więcej niŝ 30 o C od maksymalnej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej. Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej powinna wynosić: - z D 50 od 140 o C do 170 o C, - z D 70 od 135 o C do 165 o C, - z D 100 od 130 o C do 160 o C, - z polimeroasfaltem - wg wskazań producenta polimeroasfaltu. 113

114 5.4. Przygotowanie podłoŝa PodłoŜe pod warstwę nawierzchni z betonu asfaltowego powinno być wyprofilowane i równe. Powierzchnia podłoŝa powinna być sucha i czysta. Nierówności podłoŝa pod warstwy asfaltowe nie powinny być większe od podanych w tablicy 7. Tablica 7. Maksymalne nierówności podłoŝa pod warstwy asfaltowe, mm Lp. Drogi i place PodłoŜe pod warstwę ścieralną 1 Drogi klasy A, S i GP 6 2 Drogi klasy G i Z 9 3 Drogi klasy L i D oraz place i parkingi 12 W przypadku gdy nierówności podłoŝa są większe od podanych w tablicy 7, podłoŝe naleŝy wyrównać poprzez frezowanie lub ułoŝenie warstwy wyrównawczej. Przed rozłoŝeniem warstwy nawierzchni z betonu asfaltowego, podłoŝe naleŝy skropić emulsją asfaltową lub asfaltem upłynnionym w ilości ustalonej w SST. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji lub upłynniacza podano w tablicy 8. Powierzchnie czołowe krawęŝników, włazów, wpustów itp. urządzeń powinny być pokryte asfaltem lub materiałem uszczelniającym określonym w SST i zaakceptowanym przez InŜyniera. Tablica 8. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji asfaltowej lub upłynniacza z asfaltu upłynnionego Lp. Ilość asfaltu po odparowaniu wody PodłoŜe do wykonania warstwy z emulsji lub upłynniacza z asfaltu z mieszanki betonu asfaltowego upłynnionego, kg/m 2 PodłoŜe pod warstwę asfaltową 1 Podbudowa/nawierzchnia tłuczniowa od 0,7 do 1,0 2 Podbudowa z kruszywa stabilizowanego mechanicznie od 0,5 do 0,7 3 Podbudowa z chudego betonu lub gruntu stabilizowanego cementem od 0,3 do 0,5 4 Nawierzchnia asfaltowa o chropowatej powierzchni od 0,2 do 0, Połączenie międzywarstwowe KaŜdą ułoŝoną warstwę naleŝy skropić emulsją asfaltową lub asfaltem upłynnionym przed ułoŝeniem następnej, w celu zapewnienia odpowiedniego połączenia międzywarstwowego, w ilości ustalonej w SST. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji asfaltowej lub upłynniacza podano w tablicy 9. Tablica 9. Zalecane ilości asfaltu po odparowaniu wody z emulsji asfaltowej lub upłynniacza z asfaltu upłynnionego Lp. Połączenie nowych warstw Ilość asfaltu po odparowaniu wody z emulsji lub upłynniacza z asfaltu upłynnionego kg/m 2 1 Podbudowa asfaltowa 2 Asfaltowa warstwa wyrównawcza lub od 0,3 do 0,5 wzmacniająca 3 Asfaltowa warstwa wiąŝąca od 0,1 do 0,3 Skropienie powinno być wykonane z wyprzedzeniem w czasie przewidzianym na odparowanie wody lub ulotnienie upłynniacza; orientacyjny czas wyprzedzenia wynosi co najmniej: 8 h przy ilości powyŝej 1,0 kg/m 2 emulsji lub asfaltu upłynnionego, 2 h przy ilości od 0,5 do 1,0 kg/m 2 emulsji lub asfaltu upłynnionego, 0,5 h przy ilości od 0,2 do 0,5 kg/m 2 emulsji lub asfaltu upłynnionego. Wymaganie nie dotyczy skropienia rampą otaczarki. 114

115 5.6. Warunki przystąpienia do robót Warstwa nawierzchni z betonu asfaltowego moŝe być układana, gdy temperatura otoczenia jest nie niŝsza od +5 o C dla wykonywanej warstwy grubości > 8 cm i C dla wykonywanej warstwy grubości 8 cm. Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej na mokrym podłoŝu, podczas opadów atmosferycznych oraz silnego wiatru (V > 16 m/s) Zarób próbny Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanek mineralno-asfaltowych jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności InŜyniera kontrolnej produkcji. Sprawdzenie zawartości asfaltu w mieszance określa się wykonując ekstrakcję. Tolerancje zawartości składników mieszanki mineralno-asfaltowej względem składu zaprojektowanego podano w tablicy 10. Tablica 10. Tolerancje zawartości składników mieszanki mineralno-asfaltowej względem składu zaprojektowanego przy badaniu pojedynczej próbki metodą ekstrakcji, % m/m Lp. Składniki mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszanki mineralno-asfaltowe do nawierzchni dróg o kategorii ruchu KR 3 do KR 6 1 Ziarna pozostające na sitach o oczkach # mm: 31,5; 25,0; 20,0; 16,0; 12,8; 9,6; 8,0; 6,3; 4,0; 2,0 ± 4,0 2 Ziarna pozostające na sitach o oczkach # mm: 0,85; 0,42; 0,30; 0,18; 0,15; 0,075 ± 2,0 3 Ziarna przechodzące przez sito o oczkach # 0,075mm ± 1,5 4 Asfalt ± 0, Odcinek próbny JeŜeli w SST przewidziano konieczność wykonania odcinka próbnego, to co najmniej na 3 dni przed rozpoczęciem robót, Wykonawca wykona odcinek próbny w celu: stwierdzenia czy uŝyty sprzęt jest właściwy, określenia grubości warstwy mieszanki mineralno-asfaltowej przed zagęszczeniem, koniecznej do uzyskania wymaganej w dokumentacji projektowej grubości warstwy, określenia potrzebnej ilości przejść walców dla uzyskania prawidłowego zagęszczenia warstwy. Do takiej próby Wykonawca uŝyje takich materiałów oraz sprzętu, jakie będą stosowane do wykonania warstwy nawierzchni. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu wskazanym przez InŜyniera. Wykonawca moŝe przystąpić do wykonywania warstwy nawierzchni po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez InŜyniera Wykonanie warstwy z betonu asfaltowego Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana układarką wyposaŝoną w układ z automatycznym sterowaniem grubości warstwy i utrzymywaniem niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. Temperatura mieszanki wbudowywanej nie powinna być niŝsza od minimalnej temperatury mieszanki podanej w pkcie 5.3. Zagęszczanie mieszanki powinno odbywać się bezzwłocznie zgodnie ze schematem przejść walca ustalonym na odcinku próbnym. Początkowa temperatura mieszanki w czasie zagęszczania powinna wynosić nie mniej niŝ: - dla asfaltu D o C, - dla asfaltu D o C, - dla asfaltu D o C, - dla polimeroasfaltu - wg wskazań producenta polimeroasfaltów. Zagęszczanie naleŝy rozpocząć od krawędzi nawierzchni ku osi. Wskaźnik zagęszczenia ułoŝonej warstwy powinien być zgodny z wymaganiami podanymi w tablicach 4 i 6. Złącza w nawierzchni powinny być wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Złącza w konstrukcji wielowarstwowej powinny być przesunięte względem siebie co najmniej o 15 cm. Złącza powinny być całkowicie związane, a przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Złącze robocze powinno być równo obcięte i powierzchnia obciętej krawędzi powinna być posmarowana asfaltem lub oklejona samoprzylepną taśmą asfaltowo-kauczukową. Sposób wykonywania złącz roboczych powinien być zaakceptowany przez InŜyniera. 115

116 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania asfaltu, wypełniacza oraz kruszyw przeznaczonych do produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej i przedstawić wyniki tych badań InŜynierowi do akceptacji Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie wytwarzania mieszanki mineralno-asfaltowej podano w tablicy Skład i uziarnienie mieszanki mineralno-asfaltowej Badanie składu mieszanki mineralno-asfaltowej polega na wykonaniu ekstrakcji wg PN-S-04001:1967 [8]. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną z tolerancją określoną w tablicy 10. Dopuszcza się wykonanie badań innymi równowaŝnymi metodami Badanie właściwości asfaltu Dla kaŝdej cysterny naleŝy określić penetrację i temperaturę mięknienia asfaltu Badanie właściwości wypełniacza Na kaŝde 100 Mg zuŝytego wypełniacza naleŝy określić uziarnienie i wilgotność wypełniacza. Tablica 11. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów podczas wytwarzania mieszanki mineralno-asfaltowej Lp. Wyszczególnienie badań 1 Skład i uziarnienie mieszanki mineralnoasfaltowej pobranej w wytwórni Częstotliwość badań Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej 1 próbka przy produkcji do 500 Mg 2 próbki przy produkcji ponad 500 Mg 2 Właściwości asfaltu dla kaŝdej dostawy (cysterny) 3 Właściwości wypełniacza 1 na 100 Mg 4 Właściwości kruszywa przy kaŝdej zmianie 5 Temperatura składników mieszanki mineralno-asfaltowej 6 Temperatura mieszanki mineralnoasfaltowej dozór ciągły kaŝdy pojazd przy załadunku i w czasie wbudowywania 7 Wygląd mieszanki mineralno-asfaltowej jw. 8 Właściwości próbek mieszanki mineralnoasfaltowej pobranej w wytwórni jeden raz dziennie lp.1 i lp.8 badania mogą być wykonywane zamiennie wg PN-S-96025:2000 [10] Badanie właściwości kruszywa Przy kaŝdej zmianie kruszywa naleŝy określić klasę i gatunek kruszywa Pomiar temperatury składników mieszanki mineralno-asfaltowej Pomiar temperatury składników mieszanki mineralno-asfaltowej polega na odczytaniu temperatury na skali odpowiedniego termometru zamontowanego na otaczarce. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w recepcie laboratoryjnej i SST Pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej Pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej polega na kilkakrotnym zanurzeniu termometru w mieszance i odczytaniu temperatury. Dokładność pomiaru ± 2 o C. Temperatura powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w SST. 116

117 Sprawdzenie wyglądu mieszanki mineralno-asfaltowej Sprawdzenie wyglądu mieszanki mineralno-asfaltowej polega na ocenie wizualnej jej wyglądu w czasie produkcji, załadunku, rozładunku i wbudowywania Właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej Właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej naleŝy określać na próbkach zagęszczonych metodą Marshalla. Wyniki powinny być zgodne z receptą laboratoryjną Badania dotyczące cech geometrycznych i właściwości warstw nawierzchni z betonu asfaltowego Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanych warstw nawierzchni z betonu asfaltowego podaje tablica 12. Tablica 12. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej warstwy z betonu asfaltowego Lp. Badana cecha Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 1 Szerokość warstwy 2 razy na odcinku drogi o długości 1 km 2 Równość podłuŝna warstwy KaŜdy pas ruchu planografem lub łatą co 10 m 3 Równość poprzeczna warstwy nie rzadziej niŝ co 5m 4 Spadki poprzeczne warstwy 10 razy na odcinku drogi o długości 1 km 5 Rzędne wysokościowe warstwy pomiar rzędnych niwelacji podłuŝnej i poprzecznej oraz usytuowania osi według 6 Ukształtowanie osi w planie dokumentacji budowy 7 Grubość warstwy 2 próbki z kaŝdego pasa o powierzchni do 3000 m 2 8 Złącza podłuŝne i poprzeczne cała długość złącza 9 Krawędź, obramowanie warstwy cała długość 10 Wygląd warstwy Ocena ciągła 11 Zagęszczenie warstwy 2 próbki z kaŝdego pasa o powierzchni do 3000 m 2 12 Wolna przestrzeń w warstwie jw Szerokość warstwy Szerokość warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego powinna być zgodna z dokumentacją projektową, z tolerancją +5 cm. Szerokość warstwy asfaltowej niŝej połoŝonej, nie ograniczonej krawęŝnikiem lub opornikiem w nowej konstrukcji nawierzchni, powinna być szersza z kaŝdej strony co najmniej o grubość warstwy na niej połoŝonej, nie mniej jednak niŝ 5 cm Równość warstwy Nierówności podłuŝne i poprzeczne warstw z betonu asfaltowego mierzone wg BN-68/ [11] nie powinny być większe od podanych w tablicy 13. Tablica 13. Dopuszczalne nierówności warstw asfaltowych, mm Lp Spadki poprzeczne warstwy Drogi i place Warstwa ścieralna 2 Drogi klasy G i Z 6 3 Drogi klasy L i D oraz place i parkingi 9 Spadki poprzeczne warstwy z betonu asfaltowego na odcinkach prostych i na łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5 % Rzędne wysokościowe Rzędne wysokościowe warstwy powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 1 cm Ukształtowanie osi w planie 117

118 Oś warstwy w planie powinna być usytuowana zgodnie z dokumentacją projektową, z tolerancją 5 cm Grubość warstwy Grubość warstwy powinna być zgodna z grubością projektową, z tolerancją ± 10 %. Wymaganie to nie dotyczy warstw o grubości projektowej do 2,5 cm dla której tolerancja wynosi +5 mm i warstwy o grubości od 2,5 do 3,5 cm, dla której tolerancja wynosi ± 5 mm Złącza podłuŝne i poprzeczne Złącza w nawierzchni powinny być wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi. Złącza w konstrukcji wielowarstwowej powinny być przesunięte względem siebie co najmniej o 15 cm. Złącza powinny być całkowicie związane, a przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie Krawędź, obramowanie warstwy Warstwa ścieralna przy opornikach drogowych i urządzeniach w jezdni powinna wystawać od 3 do 5 mm ponad ich powierzchnię. Warstwy bez oporników powinny być wyprofilowane a w miejscach gdzie zaszła konieczność obcięcia pokryte asfaltem Wygląd warstwy Wygląd warstwy z betonu asfaltowego powinien mieć jednolitą teksturę, bez miejsc przeasfaltowanych, porowatych, łuszczących się i spękanych Zagęszczenie warstwy i wolna przestrzeń w warstwie Zagęszczenie i wolna przestrzeń w warstwie powinny być zgodne z wymaganiami ustalonymi w SST i recepcie laboratoryjnej. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) warstwy nawierzchni z betonu asfaltowego. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową i SST, jeŝeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pktu 6 i PN-S-96025:2000[10] dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w OST D-M Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 warstwy nawierzchni z betonu asfaltowego obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, zgodnie z zatwierdzonym projektem organizacji ruchu, dostarczenie materiałów, wyprodukowanie mieszanki mineralno-asfaltowej i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem krawędzi urządzeń obcych i krawęŝników, skropienie międzywarstwowe, rozłoŝenie i zagęszczenie mieszanki mineralno-asfaltowej, obcięcie krawędzi i posmarowanie asfaltem, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej. 118

119 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-B-11111:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. świr i mieszanka 2. PN-B-11112:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywa łamane do nawierzchni drogowych 3. PN-B-11113:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek 4.PN-B-11115:1998 Kruszywa mineralne. Kruszywa sztuczne z ŜuŜla stalowniczego do nawierzchni drogowych 5. PN-C-04024:1991 Ropa naftowa i przetwory naftowe. Pakowanie, znakowanie i transport 6. PN-C-96170:1965 Przetwory naftowe. Asfalty drogowe 7. PN-C-96173:1974 Przetwory naftowe. Asfalty upłynnione AUN do nawierzchni drogowych 8. PN-S-04001:1967 Drogi samochodowe. Metody badań mas mineralno-bitumicznych i nawierzchni bitumicznych 9. PN-S-96504:1961 Drogi samochodowe. Wypełniacz kamienny do mas bitumicznych 10. PN-S-96025:2000 Drogi samochodowe i lotniskowe. Nawierzchnie asfaltowe. Wymagania 11. BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą Inne dokumenty 12. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. IBDiM, Warszawa, Tymczasowe wytyczne techniczne. Polimeroasfalty drogowe. TWT-PAD-97. Informacje, instrukcje - zeszyt 54, IBDiM, Warszawa, Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-99. Informacje, instrukcje - zeszyt 60, IBDiM, Warszawa, WT/MK-CZDP84 Wytyczne techniczne oceny jakości grysów i Ŝwirów kruszonych z naturalnie rozdrobnionego surowca skalnego przeznaczonego do nawierzchni drogowych, CZDP, Warszawa, Zasady projektowania betonu asfaltowego o zwiększonej odporności na odkształcenia trwałe. Wytyczne oznaczania odkształcenia i modułu sztywności mieszanek mineralno-bitumicznych metodą pełzania pod obciąŝeniem statycznym. Informacje, instrukcje - zeszyt 48, IBDiM, Warszawa, Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43 z 1999 r., poz. 430). INFORMACJA AKTUALIZACYJNA O ASFALTACH WPROWADZONYCH NORMĄ 1. Zmiany aktualizacyjne w OST PN-EN 12591:2004 Niniejsza informacja dotyczy stosowania asfaltów wg PN-EN 12591:2004 w OST, wydanych przez GDDP w 2001 r., uwzględniających załoŝenia Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych (KTKNPP), GDDP - IBDiM, Warszawa 1997: 1. D Podbudowa z betonu asfaltowego 2. D Nawierzchnia z betonu asfaltowego 3. D Nawierzchnia z asfaltu lanego 4. D Nawierzchnia z asfaltu twardolanego 5. D Nawierzchnia z mieszanki mastyksowo-grysowej (SMA) 6. D Nawierzchnia z asfaltu piaskowego. Niniejsza informacja dotyczy równieŝ innych OST uwzględniających roboty z wykorzystaniem lepiszcza asfaltowego. 2. Zalecane lepiszcza asfaltowe W związku z wprowadzeniem PN-EN 12591:2004, Instytut Badawczy Dróg i Mostów w porozumieniu z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad uaktualnił zalecenia doboru lepiszcza asfaltowego do mieszanek mineralno-asfaltowych w Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, który był podstawą opracowania OST wymienionych w punkcie 1. Nowe zalecenia przedstawia tablica 1. Tablica 1. Zalecane lepiszcza asfaltowe do mieszanek mineralno-asfaltowych według przeznaczenia mieszanki i obciąŝenia drogi ruchem 119

120 Typ mieszanki Tablica zał. A Kategoria ruchu i przeznaczenie KTKNPP KR1-2 KR3-4 KR5-6 Beton asfaltowy do podbudowy Tablica A 50/70 35/50 35/50 Beton asfaltowy do warstwy wiąŝącej Mieszanki mineralno-asfaltowe do warstwy ścieralnej (beton asfaltowy, mieszanka SMA, mieszanka MNU) Tablica C 50/70 Tablica E 50/70 DE80 A,B,C DE150 A,B,C 1 35/50 DE30 A,B,C DE80 A,B,C DP30 DP80 50/70 DE30 A,B,C DE80 A,B,C 1 35/50 DE30 A,B,C DP30 DE30 A,B,C DE80 A,B,C 1 Uwaga: 1 - do cienkich warstw Oznaczenia: KTKNPP - Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, SMA - mieszanka mastyksowo-grysowa, MNU - mieszanka o nieciągłym uziarnieniu, 35/50 - asfalt wg PN-EN 12591:2004, zastępujący asfalt D-50 wg PN-C-96170:1965, 50/70 - asfalt wg PN-EN 12591:2004, zastępujący asfalt D-70 wg PN-C-96170:1965, DE, DP - polimeroasfalt wg TWT PAD-97 Tymczasowe wytyczne techniczne. Polimeroasfalty drogowe. Informacje, instrukcje - zeszyt 54, IBDiM, Warszawa Wymagania wobec asfaltów drogowych W związku z wprowadzeniem PN-EN 12591:2004, Instytut Badawczy Dróg i Mostów w porozumieniu z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad ustalił wymagane właściwości dla asfaltów z dostosowaniem do warunków polskich - tablica 2. Tablica 2. Podział rodzajowy i wymagane właściwości asfaltów drogowych o penetracji od 20 0,1 mm do 330 0,1 mm wg PN-EN 12591:2004 z dostosowaniem do warunków polskich Lp. Właściwości Metoda Rodzaj asfaltu badania 20/30 35/50 50/70 70/ / / /330 WŁAŚCIWOŚCI OBLIGATORYJNE PN-EN 1 Penetracja w 25 C 0, mm Temperatura pięknienia PN-EN 2 C Temperatura zapłonu, nie mniej niŝ C Zawartość składników rozpuszczal- nych, nie % mniej niŝ m/m Zmiana masy po starzeniu (ubytek lub % przyrost) nie więcej niŝ m/m Pozostała penetracja po starzeniu, nie mniej niŝ % Temperatura mięknienia po starzeniu, nie mniej niŝ Zawartość parafiny, nie więcej niŝ Wzrost temp. mięknienia po starzeniu, nie więcej niŝ C 1427 PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN 1426 PN-EN ,5 0,5 0,5 0,8 0,8 1,0 1, WŁAŚCIWOŚCI SPECJALNE KRAJOWE % PN-EN C PN-EN ,2 2,2 2,2 2,2 2,2 2,2 2,

121 10 Temperatura łamliwości, nie więcej niŝ C PN-EN Nie określa się Niniejsza aktualizacja OST została wprowadzona do stosowania przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad pismem nr GDDKiA-BRI 3/211/3/03 z dnia oraz uwzględnia zmianę nr normy PN-EN :2002 (U) na PN-EN:12591:2004 w 2004 r. 121

122 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA M IZOLACJA Z PAPY ZGRZEWALNEJ 1. Wstęp 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania izolacji betonowych powierzchni poziomych ustroju nośnego papą termozgrzewalną, w ramach zadania Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres stosowania SST Szczegółowa Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w p. l.l l.3. Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą ułoŝenia izolacji na powierzchni Ŝelbetowej płyty ustroju nośnego i obejmują: * przygotowanie podłoŝa pod izolację z piaskowaniem strumieniowo-ściernym * przygotowanie składników, * wykonanie izolacji, * pielęgnacja l.4. Określenia podstawowe Określenia podane w niniejszej specyfikacji są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami oraz określeniami stosowanymi lub uŝytymi w SST DM Papa zgrzewalna - materiał hydroizolacyjny rolowy, o osnowie powleczonej obustronnie bitumem, z przystosowaną do zgrzewania z podłoŝem warstwą dolną Ogólne wymagania dotyczące robót. Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za zgodność z Rysunkami, SST i poleceniami InŜyniera. Ogólne wymagania podano w ST DM "Wymagania ogólne". 2. Materiały. Do wykonania robót w zakresie określonym punktem 1.3. przewiduje się zastosowanie następujących materiałów: 2.1. Materiał podstawowy - papa termozgrzewalna, której wyboru dokonuje InŜynier spośród przedstawionych przez Wykonawcę. Powinny one odpowiadać warunkom stosowania w budownictwie mostowym, a uŝycie ich powinno być zgodne z zaleceniami podanymi przez producenta. Podstawowe cechy fizyczne papy zgrzewalnej: wytrzymałość na rozciąganie przesiąkliwość i nasiąkliwość zachowanie elastyczności w niskiej temperaturze Producent powinien wystawić świadectwo jakości na produkowana papę, które powinno posiadać klauzulę dopuszczenia do stosowania wystawiona przez IBDiM. Producent na Ŝądanie Zamawiającego ma obowiązek dostarczyć zaaprobowane przez IBDiM Warunki Techniczne wykonania izolacji", które powinny zawierać dane dotyczące : wymagań dla stosowanych materiałów, wymagań w zakresie tolerancji wykonawczej, wymagań dotyczących technologii wykonania, zakresu i sposobu wykonania badań odbiorczych. 122

123 Tabela l.wymagania dla papy zgrzewalnej Lp. Właściwości Badania wg jednostka Wymagania 1 Grubość materiału - grubość w-wy bitumu pod osnową IBDiM mm mm 2 Szerokość arkusza papy PN-B cm 5 3 S±2,5%S S -szerokość arkusza wg producenta 3 Szerokość krawędzi arkusza przeznaczonej na styk poprzeczny IBDiM Mm 80 4 Masa jednostkowa PN-B G/m ± Wytrzymałość na rozciąganie wzdłuŝ PN-B N/mm 12 w poprzek WydłuŜenie przy zerwaniu 6 40 wzdłuŝ PN-B % 40 w poprzek 7 Wytrzymałość na rozdarcie wzdłuŝ IBDiM* N/mm 30 w poprzek 8 Wytrzymałość na rozciąganie styków nakładkowych. NapręŜenie ścinające IBDiM* N/mm2 0,15 9 Przesiąkliwość PN-B MPa 0, Nasiąkliwość chwilowa długotrwała Giętkość w niskich Temperaturach 12 Przyczepność do podłoŝa betonowego (metoda pull-off") 13 Odporność na działanie wysokiej temperatury (bez spłynięć) 14 Przyczepność warstwy wiąŝącej Nawierzchni dróg. do hydroizolacji 15 Sprawdzenie odporności na przebicie (badanie dynamiczne) PN-B IBDiM* PN-B IBDiM* PN-B Pkt 2.11 Badanie Poligonowe IBDiM* % Temp. [ C] Śr. wałka [mm] N/mm2 C/h 0,5 1,0-20 C/Ø10 0,5 250 C/2h MPa 0,5 Stopnie uszkodzenia 0-5 Wymagania w opisie Badania * Badanie wg IBDiM oznacza wg opracowania IBDiM Metody badań i oceny izolacyjnych materiałów rolowych i mastyksów Primer firmowy do gruntowania podłoŝa betonowego 2.3. Piasek do piaskowania 3. Sprzęt Papę układa się przy uŝyciu specjalistycznego sprzętu zgodnego z instrukcją Producenta. NaleŜy przygotować: * szeroki, wielopłomiennikowy palnik gazowy (o szerokości rolki), 123

124 * wolne, sztywne rolki do przewijania papy, * packa drewniana z długą rączką, * wałek stalowy, ogumiony, waga około 30 kg (taczka z ogumionym kołem), * odkurzacz, * pojemniki z gazem propan-butan, w ilości około 0,3 kg na l m 2 izolowanej powierzchni, 4. Transport. Materiały mogą być przewoŝone krytymi środkami transportu. NaleŜy je ustawiać w pozycji stojącej równomiernie na całej powierzchni ładunkowej obok siebie i zabezpieczyć przed moŝliwością przesuwania się podczas transportu. 5. Wykonanie robót Wykonawca przedstawi InŜynierowi do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót uwzględniający wszystkie warunki w jakich będzie wykonywana izolacja pozioma mostu Zakres wykonywanych robót przy wykonaniu izolacji Zakres robót objętych SST obejmuje : * zakup materiałów izolacyjnych, z dowozem na miejsce wbudowania, * przygotowanie podłoŝa, polegające na usunięciu wszelkich nierówności i miejscowych wgłębień oraz oczyszczeniu przez piaskowanie strumieniowo-ścierne * zagruntowanie podłoŝa primerem, * ułoŝenie papy na zagruntowanym podłoŝu, Warunki układania izolacji Roboty izolacyjne naleŝy wykonywać w okresie od l marca do 31 października przy dobrej pogodzie. Niedopuszczalne jest prowadzenie robót podczas opadów deszczu i mŝawki, bezpośrednio po opadach oraz w czasie, gdy wilgotność względna powietrza jest większa niŝ 85%. Niedopuszczalne jest prowadzenie robót, gdy temperatura powietrza jest niŝsza niŝ 5 C oraz przy silnym wietrze Przygotowanie podłoŝa pod izolację. Powierzchnia do zaizolowania powinna być poddana dokładnym oględzinom i zakwalifikowana do ułoŝenia izolacji. Kwalifikacji dokonuje InŜynier, na pisemny wniosek kierownika budowy, w formie wpisu do dziennika budowy. W przypadku wątpliwości, lub niejasności w tym zakresie, naleŝy zasięgnąć opinii specjalisty IBDiM, lub innej jednostki naukowo-badawczej. Beton stanowiący podłoŝe pod hydroizolację powinien być powierzchniowo wyrównany i zwarty. Prawidłowo przygotowane podłoŝe winno spełniać następujące warunki: podłoŝe powinno być równe, tzn. szczelina pomiędzy powierzchnią płyty a łatą długości 4m, przyłoŝoną na stałym spadku, nie powinny być większe niŝ l0 mm, przy spadku powyŝej 1,5%, lub 5 mm przy spadkach mniejszych niŝ 1,5%. podłoŝe nie moŝe mieć lokalnych wybrzuszeń, większych niŝ 2mm i wgłębień większych niŝ 5mm, przy czym nierówności nie mogą mieć ostrych krawędzi, wszystkie krawędzie wypukłe i wklęsłe musza być wyokrąglone promieniem 5cm, lub złagodzone skosem o pochyleniu 45 (3 x 3). Krawędzie wklęsłe muszą być wypełn. zaprawą cementową l : 3, wypukłe nierówności naleŝy skuć lub zeszlifować szlifierką do lastrica, tak aby nie odsłonić wkładek zbrojenia płyty (beton nie moŝe być młodszy niŝ 28 dni) podłoŝe powinno być suche, jednorodne, mocne i przyczepne (mleczko cementowe naleŝy usunąć przez piaskowanie), wolne od olejów i tłuszczu wytrzymałość betonu na ściskanie >30 MPa wytrzymałość betonu na odrywanie (próba Pull-off przy średnicy krąŝka próbnego Ø 50mm) >1,5 MPa temperatura betonu co najmniej 3 C powyŝej punktu rosy wilgotność betonu poniŝej 5% temp. podłoŝa i powietrza w czasie układania izolacji powinna być wyŝsza od 5 o C i niŝsza od 35 o C 124

125 Ewentualne wady wykończenia powierzchni przeznaczonych do izolowania naleŝy usuwać wg specjalnie opracowanych metod, uzgodnionych z InŜynierem i autorem projektu. Oczyszczenie podłoŝa: Bezpośrednio przed gruntowaniem i przyklejeniem arkuszy materiału hydroizolacyjnego, powierzchnię przeznaczoną na izolację naleŝy oczyścić z luźnych frakcji, pyłu i zatłuszczeń: * luźne frakcje i pyły naleŝy usunąć za pomocą odkurzacza przemysłowego, a w ostateczności przez przedmuchanie spręŝonym powietrzem przechodzącym przez filtry: przeciwolejowy i przeciwwodny, * zatłuszczenia naleŝy usunąć przez wypalenie palnikiem gazowym. Wzmocnienie izolacji: Wzmocnienie izolacji polega na przyklejeniu dodatkowych pasków papy zgrzewalnej, w miejscach wyszczególnionych w projekcie izolacji przeciwwodnej. Kierunek ułoŝenia tych dodatkowych pasków jest z reguły prostopadły do kierunku przyklejania arkuszy izolacji podstawowej. Przyklejenie dodatkowych pasków wzmacniających wymaga wykonania następujących czynności: * oczyszczenie podłoŝa w sposób podany uprzednio, * przygotowanie pasków papy zgrzewalnej, szerokości wg projektu izolacji, tj.: rozwinięcia arkusza, pocięcia go na paski i ułoŝenia w miejscach projektowanych wzmocnień, * przyklejenie pasków wzmacniających przez nadtopienie spodniej strony palnikiem gazowym, jednopłomiennym i dociśnięcie do podłoŝa packami drewnianymi. UWAGA! => papa zgrzewalna uŝywana na paski wzmacniające nie moŝe mieć posypki mineralnej. Dopuszcza się zastosowanie papy zgrzewalnej z posypką pyłową, => paski wzmacniające naleŝy przyklejać na uprzednio zagruntowane podłoŝe Zagruntowanie podłoŝa. Gruntowanie podłoŝa betonowego ma na celu zwiększenie przyczepności, a w niektórych przypadkach wytworzenie przyczepności izolacji do tego podłoŝa. PodłoŜe betonowe pod izolację z papy zgrzewalnej naleŝy zagruntować firmowymi roztworami asfaltowymi, zalecanymi przez producentów materiałów hydroizolacyjnych i posiadających świadectwo dopuszczenia, wydane przez IBDiM. W przypadku konieczności zagruntowania wilgotnej powierzchni naleŝy uŝyć roztworów dyspersyjnych, szybkorozpadowych, np.asfaltowej emulsji kationowej. Jest to jednak przypadek szczególny, wymagający pisemnej zgody inspektora nadzoru i autora projektu organizacji. Przy gruntowaniu podłoŝa naleŝy stosować następujące zasady: * naleŝy gruntować podłoŝe wyłącznie dobrze przygotowane i odebrane przez inspektora nadzoru, * beton w gruntowanym podłoŝu powinien mieć co najmniej 28 dni, * powierzchnię przewidzianą do zaizolowania naleŝy gruntować tylko jednokrotnie, zuŝywając tyle środka gruntującego, ile beton ten zdoła całkowicie wchłonąć tak, aby na powierzchni nie powstała powłoka z warstewki asfaltu: ilość ta zwykle nie przekracza 0,31 l/m 2, (średnio 0,20-0,25 l/m 2 ), * naleŝy zagruntować kaŝdorazowo tylko taką powierzchnię, na jakiej zamierza się w następnym dniu po wykonaniu gruntowania przykleić izolację. Nie naleŝy gruntować powierzchni "na zapas" z uwagi na utlenienie i w efekcie - znaczne obniŝenie przyczepności izolacji do podłoŝa. W przypadku stosowania środków gruntujących wolnorozpadowych i wolnoschnących, dopuszcza się gruntowanie z większym wyprzedzeniem. NaleŜy przy tym odpowiednio zabezpieczyć zagruntowaną powierzchnię, aby nie uległa uszkodzeniu lub zapyleniu. Od zagruntowania 125

126 podłoŝa do rozpoczęcia przyklejania izolacji nie powinno upłynąć więcej niŝ 48 godziny. Przy dłuŝszej przerwie powierzchnię naleŝy ponownie zagruntować, * środek gruntujący naleŝy nanosić wałkami malarskimi, lub szczotkami do środków gruntujących (odpornych na działanie agresywnych rozpuszczalników, głównie węglowodorów aromatycznych), * powierzchnia zagruntowana przed ułoŝeniem izolacji powinna być całkowicie wyschnięta. Rozumie się przez to, Ŝe osiągnęła stan pyłosuchości. Sprawdza się to przez dotknięcie zagruntowanej powierzchni suchą, czystą dłonią (nie zatłuszczoną, lub zakurzoną): gdy dłoń nie przykleja się i pozostaje czysta oznacza to, Ŝe roztwór gruntujący jest juŝ dostatecznie suchy; czas schnięcia roztworów gruntujących jest zróŝnicowany w zaleŝności od rodzaju zastosowanych rozpuszczalników i warunków wysychania; w większości przyp. wynosi on od 15 do 120 minut UłoŜenie papy zgrzewalnej na zagruntowanym podłoŝu. Przygotowanie i sprawdzenie materiałów. Polega ono na sprawdzeniu, czy : na placu budowy znajduje się odpowiednia ilość papy zgrzewalnej (wg projektu technicznego wykonania izolacji), potrzebna do wykonania izolacji przeciwwodnej, na danej zmianie roboczej (wg projektu organizacji robót), przygotowany materiał jest odpowiedniej jakości, tzn. czy nie jest sklejony w rolce, załamany, popękany, czy ma odpowiednią grubość i wygląd, zgodny z wymaganiami normy przedmiotowej dotyczącej tego materiału. UWAGA! NaleŜy uŝywać wyłącznie materiału nieuszkodzonego, dobrej jakości. Materiał uszkodzony naleŝy odrzucić. Na placu budowy naleŝy zgromadzić zapas gazu propan-butan (średnio 0,30 kg/m 2 ) oraz sprzęt pomocniczy opisany w punkcie 3. NaleŜy sprawdzić, czy posiadany sprzęt jest sprawny. Warunkiem skutecznego zgrzania izolacji z podłoŝem jest wypływający bitum, który gwarantuje szczelne połączenie. Wytopiona masa bitumiczna powinna rozchodzić się poza obręb arkusza, na odległość l-2cm oraz na całej długości podgrzewanej rolki. Sposób przyklejenia arkusza papy zgrzewalnej: Arkusze papy zgrzewalnej naleŝy przyklejać w następujący sposób : * ułoŝyć rozwinięty arkusz papy w miejscu jego wbudowania, zwracając szczególną uwagę na prawidłowe zakłady z wcześniej przyklejonym arkuszem sąsiednim; zakład podłuŝny nie mniejszy niŝ 8cm, zaś zakład czołowy (poprzeczny) na końcu rolki, 15cm. Zakłady poprzeczne powinny być przesunięte względem siebie (zakłady poprzeczne sąsiednich arkuszy) o min. 50cm. Zakłady poprzeczne i podłuŝne powinny być zgodne ze spadkami podłuŝnymi i poprzecznymi podłoŝa, a zatem przyklejanie izolacji naleŝy rozpoczynać od miejsc połoŝonych najniŝej. * odwijając jeden koniec arkusza, przykleić go za pomocą palnika jednopłomieniowego do podłoŝa na całej szerokości oraz długości około 30cm, dociskając wałkiem; krawędzie przyklejonego fragmentu arkusza nadtopić palnikiem jednopłomieniowym z jednoczesnym przyciśnięciem packą drewnianą, * zwinąć arkusz na sztywny wałek o min. średnicy o 150mm * włączyć palnik szeroki, wielopłomienny i kierując płomienie na styk arkusza papy z podłoŝeni- przyklejać go rozwijając z rolki; jednocześnie przyciskać wałkiem przyklejony fragment arkusza; w czasie przyklejania naleŝy uwaŝać, aby nie "przepalić" topionej warstwy asfaltu; warstwa ta powinna być płynna, jednorodna bez pęcherzy (gotowanie się asfaltu); nie moŝna dopuścić do zapalenia się asfaltu, * krawędzie arkusza papy nadtopić palnikiem jednopłomieniowym i docisnąć packą drewnianą, Przy wykonywaniu izolacji przeciwwodnych na pomostach, naleŝy zwracać szczególna uwagę na następujące wymagania: * arkusze papy zgrzewalnej muszą być dokładnie przyklejone do podłoŝa, lub do warstwy poprzedniej, na całej powierzchni, a wszystkie styki arkuszy i ich zakończenia dodatkowo doklejane przez nadtopienie palnikiem jednopłomiennym i przyciskanie do podłoŝa packą drewnianą, zwłaszcza w przypadku przerw w układaniu izolacji, 126

127 * spodnie arkusze papy zgrzewalnej nie mogą mieć posypki mineralnej; dopuszcza się występowanie posypki pyłowej; ostatnia wierzchnia warstwa papy zgrzewalnej moŝe mieć dowolną posypkę, * zakończenia i szczegóły izolacji przeciwwodnej wykonać naleŝy zgodnie z projektem technicznym, technologicznym, jednak w kaŝdym przypadku miejsca te muszą być bardzo starannie przyklejone i dociśnięte do podłoŝa, * wykonana izolacja nie moŝe posiadać Ŝadnych pęcherzy powietrznych, zamkniętych pod izolacją, lub między warstwami papy zgrzewalnej, ani Ŝadnych załamań lub fałd; musi dokładnie przylegać do podłoŝa, zwłaszcza we wklęsłych krawędziach izolowanych powierzchni. UWAGA! NaleŜy dokładnie przestrzegać zasad układania izolacji i nie dopuszczać do powstania wad w postaci np. fałd, załamań, pęcherzy czy innych uszkodzeń, poniewaŝ miejsca te, w przypadku pap zgrzewalnych, zwłaszcza krajowych, nawet po naprawieniu stanowią obniŝenie trwałości wykonanej izolacji przeciwwodnej i mogą być przyczyną występowania przecieków wody. Celem uniknięcia nałoŝenia się 4 warstw izolacji układamy całość długości rolki na przemian z połową jej długości Zalecenia BHP i przeciwpoŝarowe. Przy przygotowaniu podłoŝa pod hydroizolację i wykonaniu robót izolacyjnych obowiązują przepisy i instrukcje BHP, dotyczące robót z zastosowaniem maszyn drogowych, elektrycznych i pneumatycznych urządzeń ciernych, urządzeń strumieniowo-ciernych, spręŝonego powietrza, otwartego ognia, gorących mas bitumicznych oraz gazu propan-butan w butlach ciśnieniowych, a ponadto: * powierzchnia, na której wykonuje się gruntowanie podłoŝa powinna być ogrodzona oraz zakazane palenie papierosów i otwartego ognia, z uwagi na łatwopalne rozpuszczalniki w środkach gruntujących, * środki do gruntowania naleŝy przechowywać z dala od ognia, w pomieszczeniu osłoniętym od słońca. * Pracownicy zatrudnieni przy pracach izolacyjnych powinni być przeszkoleni w zakresie BHP, na okoliczność wystąpienia następujących zagroŝeń: - niebezpieczeństwa poŝaru, - niebezpieczeństwa poparzenia. Pracownicy zatrudnieni bezpośrednio przy wykonywaniu hydroizolacji z papy zgrzewalnej powinni być wyposaŝeni w odzieŝ ochronną, rękawice ochronne i okulary ochronne. Powinni mieć obuwie na drewnianej podeszwie, obitej gumą, bez Ŝadnych okuć. Na budowie, w łatwo dostępnych miejscach powinny znajdować się : * środki przeciwoparzeniowe, * środki do zmywania asfaltu, * krem natłuszczający do rąk. W pobliŝu wykonywania robót izolacyjnych naleŝy umieścić gaśnice balonowe lub śniegowe, mające aktualne atesty sprawdzenia przydatności do uŝytku. 6. Kontrola jakości robót Zasady kontroli jakości robót izolacyjnych Kontrolę jakości robót przy wykonywaniu izolacji na drogowym obiekcie mostowym sprawują: * InŜynier, * Kierownik robót, * SłuŜby pomocnicze takie jak: laboratoria drogowe i ośrodki badawcze. Zakres kontroli jakości sprawdzany za pomocą badań laboratoryjnych * jakość betonu podłoŝa wg wymagań odnośnie betonu konstrukcyjnego, 127

128 * jakość materiałów do ewentualnych napraw powierzchni pod izolację wg wymagań określonych w odpowiednich normach przedmiotowych lub świadectwach dopuszczenia do stosowania w budownictwie komunikacyjnym, * jakość materiałów hydroizolacyjnych - wg wymagań IBDiM, NaleŜy równieŝ sprawdzić zgodność rzeczywistych warunków wykonania robót hydroizolacyjnych z warunkami określonymi w SST z potwierdzeniem ich w formie wpisu do dziennika budowy. Przy kaŝdym odbiorze robót zanikających (odbiory międzyoperacyjne) naleŝy stwierdzić ich jakość w formie protokółów odbioru robót lub wpisów do dziennika budowy. 6.2.Badanie materiałów hydroizolacyjnych. Badania te mają na celu sprawdzenie zgodności właściwości uŝywanych materiałów hydroizolacyjnych z wymaganiami podanymi w: * norma PN-B Papy asfaltowe i smołowe. Metody badań" oraz opracowaniem IBDiM Metody badań i oceny izolacyjnych materiałów rolowych i mastyksów", * świadectwach dopuszczenia do stosowania w budownictwie komunikacyjnym wydanych przez IBDiM 6.3.Odbiory robót ulegających zakryciu Przygotowanie powierzchni do ułoŝenia izolacji przeciwwodnej Sprawdzenie powierzchni podłoŝa naleŝy przeprowadzić za pomocą łaty o długości 4,0m, przyłoŝonej w 3 dowolnie wybranych miejscach na kaŝde 20m 2 powierzchni i przez pomiar jego odchylenia od łaty z dokładnością do l mm. Sprawdzenie wytrzymałości podłoŝa na odrywanie wyk. metoda pull-off" przy średnicy krąŝka próbnego 5Omm, wg zasady l oznaczenie na 25m 2 izolowanej powierzchni i min.5 oznaczeń wg PN-B Zagruntowanie podłoŝa i wykonanie wzmocnień izolacji zgodnie z projektem technologii robót hydroizolacyjnych. Sprawdzenie przylegania izolacji do podłoŝa naleŝy przeprowadzić wzrokowo i za pomocą młotka drewnianego przez lekkie opukiwanie warstwy izolacji w 3 dowolnie wybranych miejscach na kaŝde 10-20m 2 powierzchni zaizolowanej. Charakterystyczny głuchy dźwięk świadczy o nieprzyleganiu i niezwiązaniu izolacji z podłoŝem Sprawdzenie prawidłowości ułoŝenia powłok. Wykonanie poszczególnych warstw izolacji, a zwłaszcza jej zakończeń na krawędziach, dokładność sklejenia z podłoŝem, obróbek koło wpustów, słupków poręczy i płyt pod bariery i w innych miejscach szczególnych na płycie pomostu, (wielkość zakładów, dokładność przyklejenia), zabezpieczenia szczelin dylatacyjnych i osadzenia urządzeń odwadniających. Odbiór kaŝdego etapu powinien być potwierdzony wpisem do dziennika budowy. Odbioru dokonuje InŜynier na podstawie zgłoszenia kierownika budowy. 7. Obmiar. Jednostką miary jest 1m 2. Do płatności przyjmuje się ilość m 2 wykonanej i odebranej powierzchni izolowanej. 8. Odbiór końcowy. Roboty powinny być wykonane zgodnie z projektem technicznym i Szczegółową Specyfikacją Techniczną oraz pisemnymi decyzjami InŜyniera. Odbiorom podlegają wszystkie operacje wyszczególnione w rozdziale 5. Podstawą dokonania odbioru robót są badania obejmujące: sprawdzenie zgodności z rysunkami sprawdzenie materiałów sprawdzenie podłoŝa pod izolację sprawdzenie warunków prowadzenia robót 128

129 sprawdzenie prawidłowości wykonanych robót Do odbioru robót Wykonawca zobowiązany jest przedłoŝyć: atesty materiałów izolacyjnych i nawierzchniowych protokoły badań i sprawdzeń protokoły odbiorów częściowych powykonawcza dokumentacja projektowa, dziennik budowy z adnotacjami o zmianach w stosunku do dokumentacji projektowej. Na podstawie wyników badań wg p.6 i ST DM naleŜy sporządzić protokóły odbioru robót końcowych. JeŜeli wszystkie badania dały wyniki dodatnie, wykonane roboty naleŝy uznać za zgodne z wymaganiami SST. JeŜeli choć jedno badanie da wynik ujemny, wykonane roboty naleŝy uznać za niezgodne z wymaganiami norm i kontraktu. W takiej sytuacji Wykonawca jest zobowiązany doprowadzić na koszt własny roboty izolacyjne do zgodności z normą i przedstawić je do ponownego odbioru. Odbiór całości robót jako oddzielnego elementu rozliczeniowego będący podstawą płatności, jest wynikiem pozytywnych wyników odbioru opisanych powyŝej, z uwzględnieniem poprawności wykonanych robót poprawkowych. 9. Płatność Ogólne wymogi dotyczące płatności zawarte są w ST DM Szczegółowe warunki płatności. Cena jednostkowa robót izolacyjnych uwzględnia dostarczenie materiałów i innych czynników produkcji, przygotowanie powierzchni betonu z piaskowaniem strumieniowo-ściernym, gruntowaniem przygotowanej powierzchni, wykonaniem izolacji z zapewnieniem szczelności połączeń, oraz uporządkowanie terenu robót. Odpady i ubytki materiałowe są uwzględnione w cenie jednostkowej Szczegółowy obmiar robót wg Ślepego Kosztorysu 10. Przepisy związane. PN-92/B Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Konstrukcje betonowe i Ŝelbetowe. Metoda badań przyczepności powłok ochronnych PN-B Papy asfaltowe i smołowe. Metody badań. PN-B Izolacja bitumiczna. Wymagania i badania przy odbiorze PN-B Roztwór asfaltowy do gruntowania. PN-B Lepik asfaltowy z wypełniaczami stosowany na gorąco PN-B Papa asfaltowa na welonie z włókien sztucznych. BN Asfaltowa emulsja kationowa do izolacji przeciwwilgociowych. Zasady wykonywania izolacji przeciwwodnych na drogowych obiektach mostowych - IBDiM Warszawa Instrukcja układania izolacji zgrzewalnej dla konkretnego materiału. Świadectwo Dopuszczenia do Stosowania w budownictwie mostowym. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000r w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inŝynierskie i ich usytuowanie, Dz.U. z 2000r. Nr 63.poz.735) 129

130 SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE M a BALUSTRADY Z PŁASKOWNIKÓW NA OBIEKTACH MOSTOWYCH 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót budowlanych, związanych z montaŝem stalowych balustrad mostowych na drogowych obiektach inŝynierskich Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji zadania pod nazwą: Remont mostu w ciągu drogi powiatowej nr 2608D w m. Pielgrzymka nawalne deszcze i powodzie na terenie powiatu złotoryjskiego w 2010r Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem montaŝu typowych balustrad stalowych z płaskowników na ustrojach niosących obiektów inŝynierskich Określenia podstawowe Określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-M Wymagania ogólne [1] pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w SST D-M Wymagania ogólne [1] pkt Konstrukcja balustrady Przedmiotem niniejszej SST jest typowa balustrada z płaskowników wykonana wg Katalogu detali mostowych, GDDKiA, Warszawa 2002, 2004 [16]. Wysokość balustrady powinna być zgodna z dokumentacją projektową i powinna wynosić: 1100 mm - przy chodnikach dla pieszych, 2.3. Materiały do wykonania balustrady Materiały do wykonania robót powinny być zgodne z ustaleniami dokumentacji projektowej i ST Profile do wykonania balustrady Zgodnie z Katalogiem [16], profile do wykonania balustrady to: poręcz: płaskownik mm, słupki: płaskownik mm (wysokość 1100mm), szczeblinki: płaskownik mm, element poziomy: płaskownik mm, elementy dylatacyjne: blachy o wymiarach dostosowanych do przesunięcia. Profile powinny być wykonane ze stali St3S wg PN-S-10052:1982 [4] lub równowaŝnej wg PN-EN [3]. Wszystkie ostre krawędzie stalowe powinny być zaokrąglone promieniem 2 mm Zakotwienia Słupki balustrady mogą być kotwione we wnękach chodnika lub mocowane za pomocą kotew stalowych. Elementy zakotwień powinny być zgodne z dokumentacją projektową. W przypadku zastosowania rozwiązań konstrukcyjnych wg Katalogu [16], zakotwienie słupka składa się z elementów podanych w punktach i

131 a) zaprawa niskoskurczowa do wykonania zalewki: zaprawa przygotowana w wytwórni i dostarczana na budowę w postaci proszku, gotowa do uŝycia po rozmieszaniu z wodą w odpowiedniej proporcji. Zastosowana zaprawa powinna być przez producenta przewidziana do stosowania na zalewki o grubości zgodnej z dokumentacją projektową. JeŜeli dokumentacja projektowa nie podaje inaczej, do wykonania podlewki moŝna stosować zaprawę spełniającą wymagania podane w tablicy 1. Tablica 1. Wymagania dotyczące zaprawy na podlewkę Lp. Właściwości Jednostka Wymagania Metoda badań wg 1 Wytrzymałość na zginanie po 28 dniach 2 Wytrzymałość na ściskanie po 28 dniach 3 Wytrzymałość na odrywanie od podłoŝa - wartość średnia - wartość pojedynczego wyniku 4 Skurcz po okresie twardnienia 90 dni 5 Pęcznienie po okresie twardnienia 90 dni 6 Mrozoodporność badana w 2% roztworze soli (NaCl) po 150 cyklach - ubytek masy - wytrzymałość na zginanie - wytrzymałość na ściskanie MPa 9 MPa 45 MPa MPa 2,0 1,5 1,0 0,3 % % % Wytrzymałość na odrywanie od podłoŝa po badaniu mrozoodporności MPa 1, Zakotwienie za pomocą kotew stalowych PN-B-04500:1985 [8] PN-B-04500:1985 [8] Procedura badawcza IBDiM nr PB-TM-X3 [17] Procedura badawcza IBDiM nr TWm-31/97 [18] Procedura badawcza IBDiM nr TWm-31/97 [18] Procedura badawcza IBDiM Nr SO-3 [19] Procedura badawcza IBDiM nr PB-TM-X3 [17] Elementy zakotwienia: a) Kotew: blacha 120x14x160 mm ze stali St3S wg PN-S-10052:1982 [4] lub równowaŝnej wg PN-EN :2007 [3], pręty 12 mm ze stali A-II lub A-IIIN wg PN-H-93215:1982 [5]. b) zalewka z zaprawy niskoskurczowej o właściwościach wg tablicy Zabezpieczenie antykorozyjne Wszystkie elementy stalowe balustrad powinny być przez producenta zabezpieczone antykorozyjnie przez ocynkowanie ogniowe zgodnie z PN-EN ISO 1461:2000 [2]. JeŜeli dokumentacja projektowa tak zakłada, elementy balustrad powinny być dodatkowo pokryte powłokami malarskimi. Na powierzchnie ocynkowane ogniowo naleŝy stosować jeden z systemów podanych w tablicy 3. Tablica 3. Powłoki malarskie stosowane na zabezpieczeniu z ocynkowania ogniowego Nr systemu gdzie: EP - farby epoksydowe, PUR - farby poliuretanowe, Powłoka gruntowa Powłoka międzywarstwowa Powłoka nawierzchniowa Grubość całkowita suchych powłok (µm) C1 PVC PVC PVC C2 AY AY AY C3 EP EP PUR AY PS

132 AY - farby akrylowe alifatyczne, PS - farby hybrydowe polisiloksanowe. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt Sprzęt do wykonania robót Balustrady naleŝy montować ręcznie. Do wykonania robót Wykonawca powinien dysponować lekkim sprzętem - spawarką, sprzętem do prostowania elementów balustrady, sprzętem do malowania ręcznego lub natryskowego. Do przygotowania zaprawy niskoskurczowej naleŝy stosować mieszadło wolnoobrotowe. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt Transport segmentów balustrady Transport segmentów balustrady moŝe się odbywać dowolnymi środkami transportu z zachowaniem ogólnych warunków bezpiecznego transportu stalowych elementów konstrukcyjnych. Podzestawy balustrady na czas transportu naleŝy stęŝyć np. za pomocą prętów 10 mm przyspawanych spoinami punktowymi. Elementy nie powinny wystawać poza gabaryt środka transportu. W czasie transportu naleŝy zwracać uwagę, aby nie została uszkodzona powłoka antykorozyjna. Stalowe elementy pokryte powłoką gruntującą powinny być przechowywane w odpowiednich warunkach. Elementy zagruntowane, ale bez międzywarstwy powinny być chronione przed wpływami temperatury. W trakcie transportu elementy te powinny być zabezpieczone gumowymi lub filcowymi podkładkami przed obtarciami. Zagruntowane elementy powinny być składowane na drewnianych, betonowych lub stalowych paletach z 30 cm prześwitem nad ziemią. Zagruntowane elementy mogą być transportowane tylko po całkowitym wyschnięciu farby. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonywania robót Ogólne zasady wykonywania robót podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt Zasady wykonywania robót Sposób wykonania robót powinien być zgodny z dokumentacją projektową i ST. Podstawowe czynności przy wykonywaniu robót obejmują: roboty przygotowawcze, montaŝ balustrady, roboty wykończeniowe Roboty przygotowawcze Przed przystąpieniem do robót naleŝy, na podstawie dokumentacji projektowej lub wskazań InŜyniera: ustalić materiały niezbędne do wykonania robót, określić kolejność, sposób i termin wykonania robót MontaŜ balustrady Nawierzchnię epoksydową na chodniku naleŝy wykonać po stwardnieniu zaprawy niskoskurczowej MontaŜ balustrad ze słupkami mocowanymi za pomocą kotew Kolejność montaŝu balustrad ze słupkami mocowanymi za pomocą kotew obejmuje czynności: 1) w płycie chodnika, przed jej zabetonowaniem, naleŝy osadzić blachy z kotwami i tak zastabilizować, aby nie przesunęły się w czasie betonowania. Blachy powinny być osadzone 35 mm poniŝej poziomu chodnika, 2) naleŝy ustawić słupki i wyregulować je wysokościowo, ewentualnie stosując kliny wyrównawcze, 3) przyspawać słupki do blach z kotwami, 4) uzupełnić powłoki antykorozyjne uszkodzone w trakcie spawania, 5) wnęki na słupki balustrady naleŝy wypełnić zaprawą niskoskurczową. Nawierzchnię epoksydową na chodniku naleŝy wykonać po stwardnieniu zaprawy niskoskurczowej. 132

133 Zabezpieczenie antykorozyjne Malowanie JeŜeli dokumentacja projektowa tak podaje, elementy balustrady naleŝy dodatkowo pokryć powłokami malarskimi. Powłoki cynkowe zanurzeniowe nie wymagają uszczelniania przed malowaniem, powinny być jednak stosowane specjalne systemy malarskie, które mają dobrą przyczepność do tego typu powierzchni (wg tablicy 3). Czynności związane z malowaniem obejmują: a) Przygotowanie powierzchni ocynkowanej ogniowo do nakładania farb Miejsca uszkodzeń powłok metalowych naleŝy zabezpieczać farbami, które są zawiesiną zmikronizowanego cynku w Ŝywicy węglowodorowej (powyŝej 99,5% wag. cynku w suchej powłoce). Zapewnienie trwałości powłok malarskich na powierzchniach ocynkowanych ogniowo moŝna uzyskać: 1) malując powierzchnię w wytwórni po usunięciu zanieczyszczeń powstałych w czasie jej wytwarzania, naleŝy nanieść wtedy warstwę gruntu natychmiast po ocynkowaniu, grubość powłoki µm, 2) dokładnie przygotowując powierzchnię cynku przed malowaniem i nanosząc powłoki malarskie na czystą uszorstnioną powierzchnię. Metody przygotowania powierzchni cynku przed malowaniem obejmują: 1) mycie wodą pod ciśnieniem (max. 10 MPa, ewentualnie z dodatkiem NaOH lub amoniaku do lekko alkalicznej wartości ph i spłukiwanie wodą), 2) mycie rozpuszczalnikami organicznymi, 3) delikatne omiatanie powierzchni cynku strumieniem odpowiednio wyselekcjonowanego ścierniwa, 4) zastosowanie cienkiej, dobranej przez producenta farb powłoki wiąŝącej. JeŜeli producent farb, ani ST nie przewidują inaczej, jako metodę przygotowania powierzchni zaleca się metodę umycia powierzchni wodą pod ciśnieniem i delikatne omiecenie ścierniwem 0,4 0,6 mm z przewagą drobnych frakcji pod kątem nie większym niŝ 60 C. NaleŜy zwracać uwagę, aby nie uszkodzić przy tym powłoki cynkowej. PoniewaŜ na przygotowanej w ten sposób powierzchni tworzą się szybko tlenki cynku, naleŝy przeprowadzać te prace w dobrych warunkach pogodowych (temperatura powyŝej 10 0 C i wilgotność poniŝej 70%) i moŝliwie szybko (koniecznie tego samego dnia) nanosić powłoki malarskie. b) Warunki nakładania farb Podczas schnięcia i utwardzania powłok malarskich naleŝy zapewnić warunki otoczenia zgodnie z kartami technicznymi produktu. Podczas wykonywania kaŝdej kolejnej powłoki konieczne jest: 1) przestrzeganie czasu nałoŝenia kolejnej powłoki zgodnie z zaleceniami producenta farb, 2) sprawdzenie czy poprzednia powłoka w procesach międzyoperacyjnych nie uległa zabrudzeniu i ewentualne usunięcie zabrudzenia. JeŜeli przerwa w nanoszeniu powłok była dłuŝsza niŝ zalecana w karcie technicznej danej farby lub dłuŝsza niŝ 1 miesiąc dla powłok epoksydowych (jeśli producent nie zaleca inaczej), powierzchnię przed nakładaniem kolejnej warstwy naleŝy uszorstnić poprzez omiecenie drobnym ścierniwem (frakcji 0,4 0,8 mm z przewagą frakcji drobnej; kąt czyszczenia nie większy niŝ 60 ). Nie dopuszcza się uaktywniania powierzchni substancjami chemicznymi zagraŝającymi środowisku (np. rozpuszczalnikami zawierającymi węglowodory aromatyczne). Jeśli dokumentacja projektowa, ani ST nie podają inaczej, w wytwórni powinny zostać naniesione wszystkie powłoki zabezpieczenia antykorozyjnego z wyjątkiem powłoki ostatniej, której naniesienie jest przeniesione na budowę. Wykonawca powinien zaopatrzyć się w dostateczną ilość farby nawierzchniowej, aby z tej samej szarŝy farby moŝna było dokonywać poprawek na budowie. c) Nakładanie kolejnych powłok Kolejne powłoki malarskie naleŝy wykonywać następująco: 1) warstwę gruntującą naleŝy nakładać na odpowiednio przygotowaną ocynkowaną powierzchnię suchą, pozbawioną produktów korozji, soli, tłuszczu i kurzu. Zaleca się nakładać farbę natryskiem bezpowietrznym lub powietrznym. Spoiny i krawędzie powinny być dokładnie pokryte farbą gruntującą, a przy krawędziach, przeznaczonych do późniejszego spawania naleŝy pozostawić nie pomalowane pasy szerokości 50 mm. Pasy te powinny w czasie transportu być chronione przy zastosowaniu: - spawalnego primera, który zapewni tymczasową ochronę na okres przynajmniej 12 miesięcy. Środek ten powinien być kompatybilny z innymi stosowanymi primerami, lub pasy naleŝy chronić przy pomocy: primera natryskiwanego (grubość warstwy około 20 mikronów, usuwanego przed spawaniem, papieru. 2) drugą warstwę (międzywarstwę) moŝna nakładać po upływie czasu zalecanym przez producenta, w zaleŝności od temperatury otoczenia, wilgotności powietrza i rodzaju farby ( zwykle w temp. 20 C wynosi on 2 godz.). Przed ułoŝeniem drugiej warstwy farby naleŝy przeprowadzić ewentualne, zalecane przez producenta farb przygotowanie powierzchni np. przez ponowne umycie konstrukcji ewentualnie zszorstkowanie mechaniczne. Powierzchnia powinna być sucha, pozbawiona tłuszczu, kurzu i soli. Farbę naleŝy nakładać natryskiem bezpowietrznym. Temperatura farby w trakcie nakładania powinna wynosić co najmniej 15 C. Warstwę 133

134 nawierzchniową moŝna nakładać po upływie czasu podanego przez producenta systemu ( w temp. 20 C wynosi on zwykle 8 godz.). 3) po przetransportowaniu konstrukcji, rozładowaniu i zmontowaniu powierzchnie stalowe pokryte międzywarstwą powinny zostać umyte i pokryte warstwą nawierzchniową. JeŜeli upłynął dopuszczalny, przez producenta farb, okres między nałoŝeniem międzywarstwy i warstwy nawierzchniowej, międzywarstwę naleŝy poddać obróbce zaleconej przez producenta systemu malowania. Przed naniesieniem warstwy nawierzchniowej InŜynier powinien odebrać wcześniej ułoŝone warstwy i zlecić ewentualne, konieczne naprawy. Uszkodzenia, niedomalowania i złącza naleŝy uzupełnić tym samym, jak w wytwórni, systemem powłokowym. Warunki aplikacji, jak i sezonowanie farb muszą być zgodne z wymaganiami producenta. Jeśli międzywarstwa nie wymaga naprawy powierzchnię naleŝy przygotować do nakładania warstwy nawierzchniowej: całą powierzchnię naleŝy umyć wodą, aby usunąć zabrudzenia, zatłuszczenia i zanieczyszczenia jonowe (najlepiej ciepłą wodą z dodatkiem biodegradowalnego detergentu, a następnie spłukać czysta wodą), przygotować powierzchnie do malowania zgodnie z wymaganiami zawartymi w karcie farb (uszorstnienie powierzchni, itd.). Warstwę nawierzchniową naleŝy nakładać na suchą powierzchnię, pozbawioną zanieczyszczeń, wolną od tłuszczu i kurzu. Zaleca się stosowanie natrysku bezpowietrznego. Czas schnięcia farby w temp. 20 C wynosi około 3 8 godz., czas pełnego utwardzenia powłoki 7 dni. Na budowie malowanie naleŝy zakończyć na godzinę (w temp. 20 C) przed zachodem słońca. UmoŜliwi to wyschnięcie powłoki przed osadzeniem się wieczornej rosy. Powłoka, w określonym przez producenta, okresie utwardzania musi być zabezpieczona przed nadmierną wilgocią Roboty wykończeniowe Roboty wykończeniowe powinny być zgodne z dokumentacją projektową. Do robót wykończeniowych naleŝą prace związane z dostosowaniem wykonanych robót do warunków budowy obiektu i roboty porządkujące. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M [1] Wymagania ogólne, pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (certyfikaty zgodności, deklaracje zgodności, aprobaty techniczne, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), potwierdzające zgodność materiałów z wymaganiami pktu 2 niniejszej specyfikacji, ew. wykonać własne badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone w pkcie 2 lub przez InŜyniera, sprawdzić cechy zewnętrzne elementów balustrady (sprawdzenie wyglądu zewnętrznego elementów balustrady naleŝy przeprowadzić na podstawie oględzin przez ocenę uszkodzeń na powierzchni poszczególnych elementów oraz kompletności balustrady). Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawi InŜynierowi do akceptacji Kontrola materiałów Kontrola konstrukcji stalowej balustrady Materiały naleŝy sprawdzać na podstawie atestów producenta, potwierdzających ich zgodność z wymaganiami ST Kontrola materiałów malarskich Przed przystąpieniem do wbudowywania materiału, Wykonawca przedstawi przy kaŝdej dostawie deklarację zgodności lub certyfikat zgodności materiału z Polską Normą lub aprobatą techniczną. Materiały, na podstawie powyŝszych dokumentów, powinny spełniać wymagania podane w pkcie 2 niniejszej SST. Materiały nie spełniające wymogów naleŝy wyeliminować. Przed wbudowaniem materiału Wykonawca musi przedstawić InŜynierowi karty techniczne poszczególnych materiałów. Przed rozpoczęciem malowania naleŝy doświadczalnie ustalić parametry malowania. Wykonawca powinien przeprowadzić próbne malowanie powierzchni za pomocą wybranego systemu farb i przedstawić InŜynierowi do akceptacji. Wykonawca ma obowiązek kontrolować lepkość materiału malarskiego kaŝdego pojemnika Kontrola montaŝu balustrady JeŜeli dokumentacja projektowa, ani ST nie podają inaczej, moŝna przyjąć następujące dopuszczalne odchyłki montaŝu balustrad: - odchylenie słupka od pionu ± 0,5%, 134

135 - odchyłka w odległości ustawienia słupka od krawędzi jezdni ± 0,5 cm, - odchyłka od prostoliniowości wykonanej balustrady 0,5%. NaleŜy skontrolować styk słupka z powierzchnią betonu chodnika - powinien być szczelny, a zaprawa niskoskurczowa tak uformowana, aby odpływ wody był na zewnątrz Kontrola zabezpieczenia antykorozyjnego balustrady Kontrola ocynkowania ogniowego Wykonanie ocynkowania ogniowego naleŝy sprawdzić zgodnie z PN-EN ISO 1461:2000[2] Kontrola malowania Kontrola przygotowania powierzchni do malowania a) Wizualna ocena stanu powierzchni Wizualną ocena stanu powierzchni obejmuje sprawdzenie suchości, braku zapyleń i zanieczyszczeń olejami i smarami. b) Kontrola odtłuszczenia Powierzchnia badana zgodnie z ISO/DIS [6] powinna wykazywać brak zatłuszczenia. c) Badanie skuteczności odpylenia Stopień zapylenia badany zgodnie z PN-EN ISO :2000 [7] powinien być nie wyŝszy niŝ 3. d) Kontrola zanieczyszczeń jonowych (w przypadkach wątpliwych) Poziom zanieczyszczeń jonowych badany zgodnie z PN-EN ISO :2002 [12] powinien wynosić poniŝej 15 m3/m Kontrola nakładania powłok malarskich Kontrola nakładania powłok malarskich winna przebiegać pod kątem sprawności uŝytego sprzętu i techniki nakładania materiału malarskiego oraz przestrzegania zaleceń dotyczących warunków pogodowych i zabezpieczenia świeŝo wykonanych powłok oraz przestrzegania czasu schnięcia i aklimatyzacji powłok. Rozpoczynając nanoszenie powłok, a takŝe przy wszystkich zmianach sprzętu i materiałów naleŝy na bieŝąco kontrolować grubość nakładanej warstwy mierząc jej grubość na mokro grzebieniem malarskim zgodnie z PN-EN ISO 2808:2000 [13] metoda 7B. NaleŜy kontrolować tzw. wyrabianie, czyli pogrubienie powłoki wykonywane po wyschnięciu naniesionej powłoki na krawędziach, szczelinach, spoinach. Do wyrabiania naleŝy stosować farbę w innym kolorze niŝ kolor danej powłoki Sprawdzenia jakości wykonanych powłok Wykonawca wykaŝe, Ŝe poszczególne powłoki malarskie zostały wykonane zgodnie z przedmiotowymi normami, dokumentacją projektową i ST: po zagruntowaniu, po wykonaniu międzywarstwy, przed wysyłką z warsztatu, po wykonaniu warstwy nawierzchniowej. Ocenę jakości powłok malarskich przeprowadza się kontrolując: wygląd zewnętrzny powłoki (ocena niedomalowań, zacieków, wtrąceń, zmarszczeń, cofania się wymalowania, kraterowania igłowego, kraterowania z pękającymi pęcherzami, spękań, skórki pomarańczowej, suchego natrysku, podnoszenia, zgodności koloru z projektowanym), grubość powłok, przyczepność powłok, twardość powłoki. a) Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego powłoki Oceny wyglądu dokonuje się nieuzbrojonym okiem przy świetle dziennym lub sztucznym o mocy 100 W z odległości 0,5 1,0 m od powierzchni. Za miejsce obserwacji przyjmuje się obszar w kształcie kwadratu o boku 10 cm (lub odpowiednio mniejszym w przypadku szczeblinek), dobrze widoczny z odległości 0,5 1,0 m. NaleŜy przyjąć 5 miejsc obserwacji. Powłoki pośrednie nie powinny wykazywać wad niedopuszczalnych, tzn.: grubych zacieków w formie firanek z występującymi na nich spęcherzeniami powłoki, grubych zacieków kończących się kroplami farby, skórki pomarańczowej i kraterów wynikających z podnoszenia się pokrycia, kraterów przebijających powłokę do podłoŝa, duŝych spęcherzeń, zmarszczeń, spękań wgłębnych, spękań deseniowych. 135

136 Wystąpienie choćby jednej z wymienionych wad dyskwalifikuje powłokę na danym fragmencie powierzchni. Dla powłoki nawierzchniowej wymagana jest klasa II wyglądu powłoki na minimum 70% miejsc obserwacji oraz klasa III na maksymalnie 30% miejsc obserwacji (wg tablicy 4). Tablica 4. Klasy jakości powłok malarskich Wady powłoki Klasa II Klasa III Zmiana koloru i odcienia Kolor zgodny z kartą kolorów; nieznaczna zmiana odcienia na zaciekach Zanieczyszczenia mechaniczne Pojedynce zanieczyszczenia wmalowane w powłokę lub osadzone w warstwie nawierzchniowej Kolor zgodny z kartą kolorów; nieznaczne róŝnice w odcieniu Zanieczyszczenia w formie pojedynczych zgrupowań, których pow. nie przekracza 1 cm 2 Małe, płaskie niekończące się kroplami farby Zacieki Nieznaczne zacieki uwidaczniające się jedynie zmianą odcienia powłoki Ukłucia igłą, kratery Pojedyncze ukłucia igłą Dość liczne ukłucia igłą, pojedyncze kratery Zmarszczenia, spęcherzenia, skórka pomarań-czowa, spękania powierzchniowe Bardzo nieznaczne drobne zmarszczenia, niedopuszczalne spękania, skórka pomarańczowa i spęcherzenia Drobne zmarszczenia, nieznaczna skórka pomarańczowa, niedopuszczalne spękania i spęcherzenia b) Sprawdzenie grubości powłoki Pomiar naleŝy przeprowadzić zgodnie z PN-EN ISO 2808:2000 [13]. Wyniki pomiarów przy prawidłowej grubości zestawu powinny spełniać wymóg, aby 90% wyników pomiarów wykazywało nie niŝszą od wartości nominalnej, a najwyŝej 10% pomiarów moŝe mieć wartość co najmniej 0,9 wartości nominalnej. Maksymalna grubość nie moŝe być większa od dwukrotnej grubości nominalnej, lecz nie większa niŝ 600µm. Liczbę punktów pomiarowych naleŝy określić zgodnie z PN-EN ISO 2808:2000 [13]. c) Sprawdzenie przyczepności powłoki Przyczepność powłok badana metodą odrywową (pull-off) wg PN-EN ISO 4624:2004 [14] powinna wynosić nie mniej niŝ 5MPa. Po dokonaniu pomiaru kaŝdą z wymienionych metod naleŝy uzupełnić zniszczoną powłokę malarską tym samym systemem lakierowym, który stosowano uprzednio przy malowaniu. NaleŜy przyjąć 5 punktów pomiarowych. d) Twardość powłoki Twardość powłoki badana wg PN-ISO [15] powinna >1H. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiaru jest t (tona) zamontowanej balustrady. 7.3 Ilość jednostek obmiarowych Szczegółowy obmiar robót wg Ślepego Kosztorysu 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt 8. Odbiór robót jest dokonywany na podstawie wyników pomiarów, badań i oceny wizualnej. JeŜeli wszystkie badania przewidziane w pkcie 6 dały wynik pozytywny, wykonane roboty naleŝy uznać za wykonane zgodnie z wymaganiami ST. JeŜeli choć jedno badanie dało wynik ujemny, wykonane roboty naleŝy uznać za niezgodne z wymaganiami. W tym wypadku Wykonawca jest zobowiązany doprowadzić roboty do zgodności i przedstawić je do ponownego odbioru. 136

137 8.2. Odbiór robót ulegających zakryciu Odbiorowi robót ulegających zakryciu podlegają: zamontowanie kotew, wykonanie zabezpieczenia antykorozyjnego przez ocynkowania ogniowe oraz warstw malarskich: gruntowej i międzywarstwy. Odbiór tych robót powinien być zgodny z wymaganiami pktu 8.2 SST D-M Wymagania ogólne [1] oraz niniejszej SST. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D-M Wymagania ogólne [1], pkt Cena jednostki obmiarowej Cena jednostki obmiarowej obejmuje: roboty przygotowawcze i pomiarowe, oznakowanie miejsca robót, zakup, transport i składowanie materiałów, zakup i dostarczenie pozostałych czynników produkcji, montaŝ kotwy stalowej w betonie chodnika, montaŝ słupków balustrady do kotew wyregulowanie wysokościowe i w planie balustrady, wykonanie dylatacji balustrady, wykonanie uszczelnień podstaw słupków, zabezpieczenie antykorozyjne balustrady przez ocynkowanie ogniowe i ewentualnie przez pokrycie farbami, wykonanie badań kontrolnych wg pktu 6, oczyszczenie terenu robót. Cena uwzględnia równieŝ zakłady, odpady i ubytki materiałowe oraz oczyszczenie miejsca pracy Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących Cena wykonania robót określonych niniejszą ST obejmuje równieŝ: roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane do robót tymczasowych. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Ogólne specyfikacje techniczne (OST) 1. D-M Wymagania ogólne Normy 2. PN-EN ISO 1461:2000 Powłoki cynkowe nanoszone na stal metodą zanurzeniową (cynkowanie jednostkowe). Wymagania i badania 3. PN-EN :2007 Wyroby walcowane na gorąco ze stali konstrukcyjnych. Część 2: Warunki techniczne dostawy stali konstrukcyjnych niestopowych 4. PN-S-10052:1982 Obiekty mostowe. Konstrukcje stalowe. Projektowanie 5. PN-H-93215:1982 Walcówka i pręty stalowe do zbrojenia betonu 6. ISO/DIS Przygotowanie podłoŝy stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów. Badania słuŝące do oceny czystości powierzchni. Część 7: MoŜliwe do stosowania w warunkach terenowych analityczne metody oznaczania olejów i smarów 7. PN-EN ISO :2000 Przygotowanie podłoŝy stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów. Badania słuŝące do oceny czystości powierzchni. Ocena pozostałości kurzu na powierzchniach stalowych przygotowanych do malowania (metoda z taśmą samoprzylepną) 8. PN-B-04500:1985 Zaprawy budowlane. Badania cech fizycznych i wytrzymałościowych PN-B-06712:1986 Kruszywa mineralne do betonu (zastąpiona przez PN-EN 12620:2004) 10. PN-EN ISO 527-2:1998 Tworzywa sztuczne. Oznaczanie właściwości mechanicznych przy statycznym rozciąganiu. Warunki badań tworzyw sztucznych przeznaczonych do prasowania, 137

138 wtrysku i wytłaczania 11. DIN 53505:2000 Prüfung von Kautschuk und Elastomeren Härteprüfung nach Shore A und Shore D (Badania gumy i elastomerów. Badanie twardości metodą Shore A i D) 12. PN-EN ISO :2002 Przygotowanie podłoŝy stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów. Badania słuŝące do oceny czystości powierzchni. Część 9: Terenowa metoda konduktometrycznego oznaczania soli rozpuszczalnych w wodzie 13. PN-EN ISO 2808:2000 Farby i lakiery. Oznaczanie grubości powłoki 14. PN-EN ISO 4624:2004 Farby i lakiery. Próba odrywania do oceny przyczepności 15. PN-ISO 15184:2001 Farby i lakiery. Sprawdzenie twardości metodą ołówkową Inne dokumenty 16. Katalog detali mostowych, GDDKiA, Warszawa, 2002/ Procedura badawcza IBDiM nr PB-TM-X3 18. Procedura badawcza IBDiM nr TWm-31/ Procedura badawcza IBDiM Nr SO-3 138

139 PRZYKŁAD BALUSTRADY Z PŁASKOWNIKÓW (wymiary w mm)