PROGRAM OCHRONY. JABŁONI, WIŚNI, CZEREŚNI i TRUSKAWKI UWZGLĘDNIAJĄCY NORMY FEDERACJI ROSYJSKIEJ

Transkrypt

1 PROGRAM OCHRONY JABŁONI, WIŚNI, CZEREŚNI i TRUSKAWKI UWZGLĘDNIAJĄCY NORMY FEDERACJI ROSYJSKIEJ

2 Szanowni Państwo Producenci Owoców Kwiecień maj 2011 roku Właśnie rozpoczęła się ochrona upraw sadowniczych. Tradycyjnie już duża część owoców z tegorocznych zbiorów zostanie wyeksportowana do Federacji Rosyjskiej. W obecnych realiach rynkowych sukces ekonomiczny zarówno producentów owoców, jak i eksporterów uzależniony jest przede wszystkim od jakości i bezpieczeństwa fitosanitarnego oferowanych produktów. Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że zgodnie z nowymi zasadami Systemu certyfikacji przesyłek świeżych owoców i warzyw przeznaczonych na eksport do Federacji Rosyjskiej zaproponowanymi stronie rosyjskiej przez stronę polską, obowiązek badania owoców będzie spoczywał na producencie, a co za tym idzie również odpowiedzialność i ryzyko. Informując o tej zmianie z wyprzedzeniem, pragniemy uniknąć sytuacji, w której przez błędy popełnione w procesie ochrony, Państwa owoce nie będą mogły być sprzedawane do Federacji Rosyjskiej. W trosce o jakość i bezpieczeństwo owoców opracowano specjalne normy, które wskazują najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości (NDP) poszczególnych substancji aktywnych zawartych w środkach ochrony roślin. Wymagania norm NDP obowiązujących w Federacji Rosyjskiej są często wyższe niż norm europejskich. Jeśli więc podjęli Państwo decyzję o produkcji owoców na rynek rosyjski, to bezwzględnie konieczne jest spełnienie bardzo wysokich wymagań jakościowych stawianych przez odbiorców na rynkach wschodnich. Jedynym sposobem, aby sprostać tym wymaganiom jest przestrzeganie zaleceń załączonego Programu ochrony roślin sadowniczych, który uwzględnia zarówno normy NDP obowiązujące w Federacji Rosyjskiej, jak i w Unii Europejskiej. Wszystkie owoce przeznaczone do sprzedaży na rynek rosyjski muszą być przebadane w upoważnionych do tego laboratoriach. Ich wynik będzie uzależniony od skrupulatności w przestrzeganiu zasad określonych w Programie ochrony upraw sadowniczych uwzględniającym wymagania Federacji Rosyjskiej! Większość z Państwa już wie, że uzyskanie owoców o najwyższych wartościach biologicznych i odżywczych oraz bezpiecznych dla zdrowia ludzi umożliwia system Integrowanej Produkcji (IP). Chcielibyśmy zachęcić wszystkich producentów do jak najszybszego wdrożenia tego systemu w swoich uprawach. System Integrowanej Produkcji, jest nowoczesną metodą produkcji wysokiej jakości żywności, wykorzystującą w zrównoważony sposób zdobycze postępu technicznego i biologicznego w uprawie, ochronie i nawożeniu roślin. Koncentruje się on jednocześnie na ochronie środowiska i zdrowiu ludzi. Produkcja w ramach systemu IP podlega nadzorowi i certyfikacji prowadzonej przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN). Certyfikat IP jest urzędowym poświadczeniem, że wskazane w nim owoce są bezpieczne dla konsumenta. Wdrażając system IP już dziś: Spełnią Państwo wymagania wynikające z norm Federacji Rosyjskiej w zakresie bezpieczeństwa żywności, pod warunkiem przestrzegania programów ochrony roślin opracowanych dla owoców przeznaczonych na eksport do tego kraju, zaproponowanych w bieżącym roku stronie rosyjskiej przez GIORiN; Spełnią Państwo wymagania systemu Wzajemnej Zgodności Cross Compliance w ramach płatności bezpośrednich dotyczących ochrony roślin i bezpieczeństwa żywności, obowiązujących od 1 stycznia 2011 roku; Wypełnią Państwo wymóg stosowania w uprawie roślin zasad integrowanej ochrony, która będzie obligatoryjna od 1 stycznia 2014 roku; Owoce oznaczone znakiem IP będą promowane wśród odbiorców i staną się towarem poszukiwanym i cenionym przez konsumentów; Przekazujemy w Wasze ręce Program Ochrony Roślin Sadowniczych uwzględniający normy NDP w eksporcie do Rosji. Serdeczne zachęcamy do stosowania i przestrzegania zasad ochrony określonych w programie, ponieważ będzie to miało bezpośredni wpływ nie tylko na jakość wyprodukowanych przez Was owoców, ale przede wszystkim, na Państwa sukces ekonomiczny. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa Stowarzyszenie Polskich Dystrybutorów Owoców i Warzyw Unia Owocowa Związek Sadowników RP Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych

3 PROGRAM OCHRONY JABŁONI, WIŚNI, CZEREŚNI i TRUSKAWKI UWZGLĘDNIAJĄCY NORMY FEDERACJI ROSYJSKIEJ Opracowany przez pracowników Instytutu Ogrodnictwa ze Skierniewic

4 Unia Owocowa organizacja branżowa polskich dystrybutorów owoców i warzyw Szanowni Państwo, Unia Owocowa jest obecnie największym w Polsce stowarzyszeniem dystrybutorów owoców i warzyw, zrzeszającym kilkudziesięciu przedsiębiorców reprezentujących 29 największych podmiotów działających w branży owocowo-warzywnej. Stowarzyszenie nasze powstało w odpowiedzi na potrzebę skonsolidowania branży oraz stworzenia silnej i prężnej organizacji, która reprezentowałaby jej interesy. Potwierdzeniem słuszności tej decyzji jest wciąż rosnące zainteresowanie uczestniczeniem w naszej działalności. Mając nadzieję na nawiązanie współpracy z osobami i instytucjami zainteresowanymi rozwojem naszej branży, pragniemy przedstawić historię, cele i obszary działania naszego Stowarzyszenia. Wiosną 2010 roku pojawiły się poważne problemy związane z eksportem owoców i warzyw do Rosji. W odpowiedzi na konieczność rozwiązania tej kwestii, w czerwcu 2010 roku, największe grupy producenckie oraz eksporterzy owoców i warzyw założyli Stowarzyszenie Polskich Dystrybutorów Owoców i Warzyw Unia Owocowa. Przyjęliśmy statut i opracowaliśmy strategię działania, której podstawowym celem jest: konsolidacja branży, reprezentowanie jej interesów w kraju i za granicą, wsparcie merytoryczne, prawne i biznesowe dla członków Stowarzyszenia. Pierwsze podjęte przez nas działania dotyczyły zniesienia wprowadzonych na rynku rosyjskim czasowych obostrzeń dla eksportu polskich owoców i warzyw. Naszym kolejnym, długoterminowym celem jest doradztwo i zaangażowanie się w wypracowanie korzystnych regulacji związanych z wprowadzeniem w Polsce systemu Integrowanej Produkcji w taki sposób, aby była ona powszechnie stosowana w produkcji ogrodniczej. Udział wszystkich członków Unii Owocowej w eksporcie owoców i warzyw do Federacji Rosyjskiej wynosi około 50%. Przedsiębiorstwa zrzeszone w Unii odbierają produkty od blisko 10 tysięcy producentów. Dlatego z dumą i świadomością siły swojego głosu reprezentujemy naszych członków na forum publicznym oraz w rozmowach z administracją i instytucjami gospodarczymi w Polsce i na świecie. Ściśle współpracujemy z mediami w zakresie nagłaśniania sukcesów i problemów branży oraz dostarczania aktualnych danych dotyczących tendencji panujących w branży, cen produktów i sytuacji na rynkach. Naszą misją jest wspieranie interesów polskich producentów i dystrybutorów owoców i warzyw na europejskich i światowych rynkach. Członkom naszego Stowarzyszenia udzielamy merytorycznego doradztwa w wymaganym przez nich zakresie. Prowadzimy działania promocyjne skierowane na podkreślanie najwyższej jakości polskiej żywności. Niezwykle ważnym elementem funkcjonowania Stowarzyszenia jest wspólna praca nad polityką gospodarczą skoncentrowaną na tworzeniu warunków wolnej konkurencji. Służymy eksperckim wsparciem w procesie ustawodawczym. W pracach tych współpracujemy z takimi organizacjami jak: Związek Sadowników RP, Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych czy Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw. Chcemy, aby nasze Stowarzyszenie było najbardziej wiarygodnym i aktualnym źródłem informacji z rynków owocowo-warzywnych. W działaniach informacyjnych i promocyjnych zawsze podkreślamy, że gwarancją najwyższej jakości zdrowych i naturalnych produktów są najlepsze tradycje produkcji owoców i warzyw kultywowane w Polsce od lat. Wymianie wiedzy i doświadczeń służy Forum Stowarzyszenia, które stworzyliśmy w celu umożliwienia szybkiej i sprawnej komunikacji pomiędzy członkami Unii. Jesteśmy otwarci na współpracę z osobami oraz organizacjami, którym zależy na wspieraniu przejrzystych, korzystnych dla polskiej gospodarki zasad produkcji oraz sprzedaży owoców i warzyw. Swoją działalność opieramy na społecznym zaangażowaniu członków Stowarzyszenia, a wszystkie przychody przeznaczamy na działalność statutową. Wierzymy, że wspólnie możemy działać skuteczniej dla polskiego rolnictwa i pozycji rodzimego eksportu. Zapraszamy do współpracy! W imieniu Unii Owocowej: Jacek Skoneczny Prezes Zarządu, Roman Cybulski Wiceprezes, Waldemar Żółcik Wiceprezes, Robert Monarski Skarbnik, Sławomir Kędzierski Członek Zarządu, Hubert Woźniak Członek Zarządu, Janusz Kawęczyński Członek Zarządu 2

5 Mirosław Maliszewski prezes Związku Sadowników RP, poseł na Sejm RP Rynek wschodni szczególnie Rosja jest rynkiem bardzo ważnym dla polskich sadowników i eksporterów owoców. Rosjanie od wielu lat importują owoce z Polski i nadal są nimi zainteresowani. Szczególnie jabłka od lata mają tam ugruntowaną bardzo silną pozycję. W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie także innymi gatunkami: truskawkami, czereśniami, śliwkami. Warto dodać, że Rosja jest jednym z największych importerów jabłek na świecie. Głównym ich dostawcą jest Polska. Szacuje się, że rocznie sprzedajemy do tego kraju ok tys. ton jabłek, bywają jednak sezony, że znacznie więcej. Warto dodać, że nasz eksport do tego kraju stale wzrasta. Wszyscy pamiętamy jakie mieliśmy problemy kiedy kilka lat temu wprowadzone zostało embargo na import produktów żywnościowych z naszego kraju. Ceny m.in. z tego powodu spadły do nawet 40 groszy za kg. Już od dwóch lat mamy możliwość bezpośredniej sprzedaży na ten rynek. Jednak cały czas toczyły się i toczą negocjacje warunków naszego eksportu. Zwłaszcza w zakresie zapewnienia jej bezpieczeństwa. Zaproponowaliśmy specjalny program ochrony, oparty na Integrowanej Produkcji. Jest szansa, że zostanie on przez Rosjan zaaprobowany. To jest bardzo ważny rynek zbytu dla Polski. Z tego powodu inicjatywa kilku organizacji wydania Poradnika Ochrony Roślin Sadowniczych dla tych, którzy zamierzają swoje owoce sprzedawać właśnie w Rosji. Zachęcam wszystkich moich kolegów sadowników do poważnego potraktowania tegorocznej ochrony, właściwego doboru preparatów, terminów ich zastosowania. Nie możemy sobie pozwolić na utratę tego kierunku eksportu. Związek Sadowników RP wraz z innymi organizacjami zamierza przeprowadzić na terytorium Rosji dużą kampanię informacyjno- promocyjną mającą na celu zapoznanie społeczeństwa rosyjskiego z walorami zdrowotnymi, smakowymi jabłek, wyrobienie nawyku ich jedzenia i kupowania. W tym celu został złożony stosowny wniosek do Agencji Rynku Rolnego. Jeśli uzyska on akceptację Unii Europejskiej już wiosną przyszłego roku kampania ruszy. Jej koszt to blisko 16 mln złotych. Wkład własny pochodzi z Funduszu Promocji Owoców i Warzyw, a więc z pieniędzy przez nas samych odprowadzanych na ten cel. Akcja będzie uświadamiała konsumentom, że europejskie jabłka są zdrowe i bezpieczne. Nie zniweczmy jej założeń. Produkujmy zdrowe owoce, zgodnie z zaleceniami Integrowanej Produkcji i wymaganiami Federacji Rosyjskiej. 3

6 Zasady i kryteria uzyskiwania certyfikatów Integrowanej Produkcji pod nadzorem Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa dr inż. Grzegorz Gorzała Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa Wstęp Integrowana Produkcja (IP) to nowoczesny system uprawy, który uwzględnia oczekiwania odbiorców w stosunku nie tylko do atrakcyjnie wyglądających owoców, warzyw i innych płodów rolnych, ale również produktów smacznych i zdrowych. System integrowanej produkcji umożliwia uzyskanie płodów rolnych o najwyższych wartościach biologicznych i odżywczych oraz bezpiecznych dla zdrowia ludzi. Podobnie istotną kwestią jak bezpieczeństwo żywności jest propagowanie ochrony środowiska. Intensyfikacja produkcji rolniczej tworzy ogromne zagrożenie dla otaczającej przyrody. IP uwzględnia cele ekologiczne takie jak ochronę krajobrazu rolniczego oraz różnorodności biologicznej. Integrowana Produkcja urzędowo kontrolowana odbywa się z zachowaniem określonych wymogów obejmujących takie elementy jak: planowanie i zakładanie uprawy z uwzględnieniem doboru odmian, nawożenie z uwzględnieniem analiz gleby, stosowanie racjonalnych sposobów regulowania zachwaszczenia, pielęgnacja upraw, ochrona przed chorobami i szkodnikami z uwzględnieniem metod niechemicznych i selektywnych środków ochrony roślin. Producenci IP są objęci obowiązkowymi szkoleniami, a cały proces produkcji, aż do chwili zbiorów podlega szczegółowym kontrolom Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN). Wytworzone produkty sprawdzane są również pod względem występowania pozostałości środków ochrony roślin, nawozów oraz innych substancji niebezpiecznych dla zdrowia. Podstawa prawna USTAWA z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2008 r., Nr 133, poz. 849 ze zm.). Rozporządzenie MRIRW z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie integrowanej produkcji (Dz. U. Nr 256, poz. 1722). Rozporządzenie MRIRW z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie szkoleń w zakresie ochrony roślin (Dz. U. Nr 256, poz. 1721). Zgłoszenie do systemu Integrowanej Produkcji Producent zainteresowany uzyskaniem urzędowego certyfikatu IP powinien zgłosić zamiar prowadzenia upraw w systemie IP do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa, co najmniej 30 dni przed założeniem uprawy lub przewidywanym terminem rozpoczęcia wegetacji roślin wieloletnich wypełniając formularz zgłoszenia. Zgłoszenia wojewódzkiemu inspektorowi można dokonać za pośrednictwem najbliższej komórki organizacyjnej Inspekcji. Wzory formularzy udostępniane są przez PIORIN (patrz też str 7). Ewidencja i nadawanie numerów w systemie IP Jedną z podstawowych zasad w systemie IP jest możliwość identyfikowania miejsca pochodzenia produktu. Cel ten osiąga się poprzez odpowiednie ewidencjonowanie producenta. Na podstawie pierwszego zgłoszenia do systemu IP nadzorowanego przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa producent zostaje wpisany do 4

7 ewidencji pod niepowtarzalnym numerem. Wpis do ewidencji zostaje potwierdzony zaświadczeniem. Nadawanie numerów ewidencyjnych odbywa się zgodnie z tzw. kodami NUTS związanymi z podziałem administracyjnym kraju, co umożliwia szybką identyfikację producenta. Zgłaszającemu się producentowi udostępniony zostaje Notatnik Integrowanej Produkcji wraz z instrukcją jego wypełniania oraz szczegółowe metodyki zatwierdzone przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Producent przy pierwszym zgłoszeniu do systemu IP jest proszony o wypełnienie formularza zgody na przetwarzanie danych osobowych. Powyższe dane zostaną wykorzystane na stronach internetowych oraz w publikacjach Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w celu uwiarygodnienia całego systemu IP. Ułatwi to także dotarcie do produktów IP potencjalnym odbiorcom. Ponadto pracownicy Inspekcji informują producenta o możliwości skontrolowania w jego gospodarstwie płodów rolnych na obecność pozostałości środków ochrony roślin, metali ciężkich, azotanów i innych pierwiastków oraz substancji szkodliwych. Metodyki Integrowanej Produkcji Produkcja integrowana odbywa się z zachowaniem określonych wymogów obejmujących takie elementy jak: planowanie i zakładanie uprawy z uwzględnieniem doboru odmian, nawożenie z uwzględnieniem analiz gleby, stosowanie racjonalnych sposobów regulowania zachwaszczenia, pielęgnacja upraw, ochrona przed chorobami i szkodnikami z uwzględnieniem metod niechemicznych i bezpiecznych środków ochrony roślin. Zatwierdzone Metodyki IP dostępne są na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa ( Dokumentowanie Integrowanej Produkcji Producenci ubiegający się o certyfikat IP mają obowiązek dokumentowania swojej działalności w Notatniku Integrowanej Produkcji. Jego wzór dla upraw rolniczych, warzywniczych i sadowniczych określony jest w rozporządzeniu MRIRW z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie integrowanej produkcji (Dz. U. Nr 256, poz. 1722). Producent zobowiązany jest do prowadzenia osobnego notatnika dla każdego gatunku rośliny. W notatniku odnotowuje się podstawowe informacje na temat: gospodarstwa; posiadanego sprzętu do uprawy i ochrony roślin; stosowanego płodozmianu; wprowadzanych do uprawy odmian roślin; stosowanych zabiegów agrotechnicznych, nawożenia mineralnego i organicznego; obserwacji kontrolnych zdrowotności roślin; przeprowadzonych zabiegów biologicznej i chemicznej ochrony roślin; zbiorów. Kontrola Integrowanej Produkcji Bardzo ważnym elementem systemu IP jest jego kontrola. W ramach sprawowania nadzoru nad Integrowaną Produkcją PIORiN przeprowadza kontrole: notatnika IP; gospodarstwa w trakcie wegetacji roślin; jakości płodów rolnych; szkoleń. Notatniki podlegają sprawdzeniu, u wszystkich producentów stosujących zasady IP pod kątem zgodności prowadzenia uprawy ze szczegółowymi metodykami. Każdy producent, który zamierza uzyskać certyfikat Integrowanej Produkcji ma obowiązek dostarczyć Notatnik do Inspekcji w celu jego sprawdzenia. Prowadzenie Notatnika IP zwalnia producenta z obowiązku prowadzenia ewidencji zabiegów dla zgłoszonej uprawy, ponieważ dokument ten spełnia wszystkie wymogi w tym zakresie, określone ustawą o ochronie roślin. Sprawdzenie Notatnika potwierdzane jest podpisem osoby sprawdzającej wraz z datą zakończenia tych czynności na wewnętrznej stronie pierwszej kartki okładki, po czym Notatnik IP bezzwłocznie zwracany jest producentowi, który ma obowiązek przechowywać go przez okres dwóch lat. 5

8 Podczas kontroli w trakcie wegetacji gospodarstwo jest sprawdzone pod kątem spełnienia wymogów ustawowych. Ponadto inspektor przeprowadzający kontrolę w gospodarstwie wypełnia Listę Kontrolną IP w oparciu o wywiad i kontrolę upraw, środków ochrony roślin, sprzętu do wykonywania zabiegów ochrony roślin, pomieszczeń jak również innych obiektów. Lista Kontrolna IP określa: wymagania podstawowe, które muszą być spełnione w 100%, wymagania pomocnicze, których wykonanie określa się na min. 50% oraz zalecenia, które muszą być zrealizowane w min. 20%. Producent, który zgłosił zamiar przystąpienia do Integrowanej Produkcji powinien znać wymagania jakie przed nim stawia Lista Kontrolna, w związku z tym jednostki terenowe Inspekcji udostępnią ją wszystkim producentom IP. Ponadto podczas przeprowadzania inspekcji w gospodarstwie dokonuje się analizę potrzeby przeprowadzenia kontroli jakości płodów rolnych. Jakość płodów rolnych określa się w oparciu o wyniki badań płodów rolnych na zawartość pozostałości środków ochrony roślin i innych substancji szkodliwych, które nie mogą przekroczyć najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości. Kontrole te zostaną przeprowadzone, u co najmniej 20% producentów IP. Kontrola ta może polegać na pobraniu prób w trakcie zbiorów, po zbiorze oraz w trakcie składowania w magazynach lub przechowalniach. Również w czasie przeprowadzania kontroli, inspektor może zobligować producenta do przedstawienia w dokładnie określonym terminie zaświadczenia o nieprzekroczeniu w roślinach lub produktach roślinnych najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości. Próbki na pozostałości może pobrać wyłącznie urzędowy próbobiorca. Badania laboratoryjne przeprowadzają jednostki badawcze wyszczególnione w rozporządzeniu MRiRW w sprawie Integrowanej Produkcji. Szkolenia w systemie IP Jednym z warunków wydania producentowi certyfikatu jest ukończenie przez niego szkolenia z zakresu IP. Przystępujący do tego systemu produkcji producent musi odbyć 16-godzinne szkolenie. Program tego szkolenia został określony w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie szkoleń w zakresie ochrony roślin (Dz. U. Nr 256, poz. 1721). Programy szkolenia w swoim zakresie obejmują takie zagadnienia jak: planowanie i zakładanie upraw, pielęgnacje gleby i nawożenie upraw, ochronę upraw. Warto zaznaczyć, że w programach szkolenia znajdują się zagadnienie dotyczące wpływu stosowanych środków ochrony roślin na środowisko, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz techniki wykonywania zabiegów. Szkolenie obejmują również zagadnienia dotyczące sposobu ewidencjonowania czynności przy prowadzeniu upraw zgodnie z zasadami IP oraz zasad kontroli produkcji przez inspektorów PIORiN. Producent po szkoleniu otrzymuje zaświadczenie, które zachowuje ważność przez okres 5 lat od dnia wydania. Certyfikacja Integrowanej Produkcji Przed zbiorami lub w ich trakcie producent składa do komórki Inspekcji właściwej ze względu na miejsce prowadzenia upraw wniosek o wydanie certyfikatu. Producent składając ten wniosek ma obowiązek dołączyć do niego zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie Integrowanej Produkcji. Certyfikat otrzymują producenci, u których przeprowadzone kontrole nie wykazały nieprawidłowości, złożyli prawidłowo wypełniony wniosek o certyfikat, posiadają ukończone szkolenie w zakresie IP, prowadzili produkcję i ochronę roślin według szczegółowych metodyk zatwierdzonych przez Głównego Inspektora oraz udokumentowali prowadzenie działań związanych z Integrowaną Produkcją w prawidłowo i na bieżąco wypełnianym notatniku. Producenci, którzy uzyskają urzędową certyfikację, mają prawo do oznaczania produktów zastrzeżonym znakiem (logo) Integrowanej Produkcji zgodnie z regulaminem określonym w zarządzeniu Głównego Inspektora. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa wydaje producentowi certyfikat Integrowanej Produkcji wraz ze wzorem znaku IP oraz z regulaminem jego stosowania. Znak integrowanej produkcji 6

9 Wzory zgłoszenia zamiaru przystąpienia do systemu Integrowanej Produkcji oraz wniosku o wydanie certyfikatu poświadczającego stosowanie Integrowanej Produkcji dostępne są na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa pod adresem 7

10 Komentarz do Programu Ochrony Jabłoni uwzględniającego normy Federacji Rosyjskiej Prof. dr hab. Remigiusz W. Olszak, doc. dr hab. Anna Bielenin Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach Jakość owoców to nie tylko ich atrakcyjny wygląd zewnętrzny ale także wartości smakowe i gwarancja, że nie zawierają substancji, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia konsumenta, a przede wszystkim chemicznych środków ochrony roślin stosowanych w procesie uprawy różnych gatunków roślin sadowniczych. Tak jest na całym cywilizowanym świecie, ale szczególne restrykcyjne normy najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości (NPD) obowiązują w Federacji Rosyjskiej. Dlatego też, podejmując decyzję o produkcji owoców na rynek rosyjski należy wypełnić określone przez odbiorcę wymagania. Niniejszy program został opracowany z uwzględnieniem norm NPD obowiązujących w Federacji Rosyjskiej, w oparciu o przeprowadzone doświadczenia oraz analizę wyników badań pozostałości środków ochrony roślin m.in. w jabłkach eksportowanych na rynek rosyjski. Należy jednocześnie podkreślić, że proponowane zalecenia są zgodne z warunkami stosowania środków ochrony roślin wynikającymi z zezwoleń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na dopuszczenie ich do obrotu w Polsce. W obecnym opracowaniu uwzględnia- jącym normy rosyjskie, wprowadzono natomiast szereg zmian dotyczących ostatnich terminów stosowania środków oraz liczby zabiegów. Niniejszy program stanowi także wskazania co do sposobu prowadzenia Integrowanej Produkcji m.in. jabłoni z uwzględnieniem norm rosyjskich. Z uwagi na stopniową harmonizację norm NPD pomiędzy Federacją Rosyjską a Unią Europejską, a także ciągłe zmiany w asortymencie środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i ich zakresu stosowania, dodatkowe wytyczne i uzupełnienia programu będą publikowane na stronie internetowej Instytutu Ogrodnictwa ze Skierniewic oraz Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Podstawową zasadą chemicznej ochrony roślin jest prawidłowe stosowanie środków ochrony roślin. Należy je wykonywać tylko wtedy, kiedy jest to rzeczywiście niezbędne. Nie należy opryskiwać roślin bez uprzedniego stwierdzenia zagrożenia przez danego agrofaga, gdyż podnosi to niepotrzebnie koszty ochrony, a przede wszystkim zwiększa prawdopodobieństwo skażenia owoców i środowiska. Dlatego też konieczne jest systematyczne prowadzenie lustracji sadów na obecność szkodników i chorób, co umożliwia właściwą ocenę zagrożenia i wykonanie zabiegu tylko wówczas, gdy jest on niezbędny. Dla większości szkodników opracowane są tzw. progi zagrożenia. Tylko liczebność szkodnika na poziomie przekraczającym próg zagrożenia jest podstawą do wykonania zabiegu. Także w zwalczaniu niektórych chorób jabłoni (np. mączniaka jabłoni, gorzkiej zgnilizny jabłek) należy ocenić poziom nasilenia choroby i na tej podstawie podjąć odpowiednią decyzję odnośnie programu ochrony. W prawidłowym zwalczaniu parcha jabłoni bardzo pomocne są informacje dotyczące zarówno rozwoju i dojrzewania zarodników workowych jak i ich wysiewów i zagrożenia chorobowego. Można je uzyskać dzięki programom symulacyjnym wykorzystującym dane pochodzące ze stacji meteorologicznych. Rozmieszczenie takich stacji w poszczególnych rejonach sadowniczych daje możliwość śledzenia na bieżąco zagrożenia chorobowego. Informacje te są szczególnie ważne w sezonach sprzyjających rozwojowi parcha jabłoni, kiedy 8

11 podejmowanie właściwych decyzji jest znacznie trudniejsze Ważnym elementem ochrony jest także wybór odpowiedniego dla danej sytuacji preparatu. Pod uwagę należy wziąć warunki, w jakich pestycyd będzie stosowany, a więc warunki atmosferyczne, poziom zagrożenia, fazę rozwojową szkodnika, czy patogena, występowanie form agrofagów odpornych na poszczególne grupy środków ochrony roślin i wreszcie podatność chronionej odmiany. Często, wybierając odpowiedni pestycyd i termin zabiegu można zwalczyć jednocześnie dwa lub więcej szkodników lub chorób. Przy niektórych szkodnikach (przędziorki, owocówka) dobór środka chemicznego należy ściśle uzależnić od zwalczanego stadium rozwojowego szkodnika. Bardzo ważne jest także bezwzględne przestrzeganie zalecanych dawek preparatów na hektar i liczby zabiegów w sezonie preparatami należącymi do tej samej grupy chemicznej. Zmniejszenie zalecanej dawki może być przyczyną obniżenia efektywności zabiegu oraz może prowadzić do selekcji form odpornych agrofagów, natomiast jej podwyższenie niepotrzebnie zwiększa koszty ochrony oraz, co jest znacznie groźniejsze, stwarza niebezpieczeństwo skażenia owoców i środowiska. Wykonując zabiegi środkami ochrony roślin trzeba koniecznie uwzględniać warunki atmosferyczne, głównie temperaturę, opady i wilgotność powietrza. Przykładowo insektycydy z reguły nie powinny być stosowane przy temperaturze niższej niż 15 o C. W niskiej temperaturze owady są mało ruchliwe, a preparaty mało skuteczne. Wyjątek stanowią preparaty z grupy syntetycznych pyretroidów, które działają dobrze również w niższych temperaturach. W okresie upałów niezbędne zabiegi powinny być wykonywane wieczorem, w nocy lub wcześnie rano, kiedy jest chłodniej a panująca wtedy wyższa wilgotność powietrza zapobiega zbyt szybkiemu wyparowywaniu drobnych kropli cieczy i umożliwia lepsze wnikanie związków systemicznych do tkanki rośliny. Każdorazowo przed zastosowaniem środka ochrony roślin należy zapoznać się z opisem jego właściwości oraz sposobem użycia określonym w etykiecie instrukcji stosowania. Należy pamiętać, że w danej uprawie można używać tylko środki zarejestrowane i dopuszczone do stosowania w tej uprawie zgodnie z decyzją MRiRW (rejestr środków ochrony roślin oraz etykiety instrukcje zamieszczone są na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod 9

12 adresem: gov.pl/pol/informacje-branzowe/ochrona-roslin). Przy stosowaniu herbicydów polecana dawka dotyczy powierzchni faktycznie opryskiwanej, np. rzędu lub międzyrzędzia. Stosując chemiczne środki ochrony roślin należy bezwzględnie przestrzegać okresów karencji i prewencji dla pszczół. Karencja wyznacza okres (podany w dniach), który musi upłynąć od dnia zastosowania środka ochrony roślin do dnia zbioru owoców, natomiast prewencja dla pszczół określa czas po zabiegu (w godzinach lub dniach), w ciągu którego może nastąpić zatrucie pszczół. Dążenie do ograniczania ochrony chemicznej oraz zwiększania efektywności zabiegów stwarzają konieczność coraz szerszego wykorzystywania metod poza chemicznych. Znaczne ograniczenie nasilenia infekcji pierwotnych parcha jabłoni, a co za tym idzie zwiększenie efektywności ochrony i zmniejszenie liczby zabiegów, daje jesienny zabieg 4-5% roztworem mocznika. Natomiast w zwalczaniu mączniaka jabłoni ograniczenie liczby zabiegów można uzyskać poprzez wiosenne wycinanie porażonych pędów. Istnieją również możliwości nie chemicznego zwalczania szkodników. Dużą pomocą w prowadzeniu ochrony jest prowadzenie sygnalizacji zagrożenia występowaniem chorób i szkodników. Dobrze prowadzona sygnalizacja pozwala na podejmowanie prawidłowych decyzji dotyczących konieczności wykonania zabiegu i jego terminu. Bardzo ważna jest także ochrona owadów drapieżnych i pasożytniczych, które odgrywają istotną rolę w wyniszczaniu wielu szkodników. Duże możliwości ograniczenia zabiegów chemicznych daje wykorzystanie naturalnej odporności odmian. Warto wziąć to pod uwagę przy wyborze odmian do nowych nasadzeń. Istotną rolę w ograniczaniu występowania agrofagów i podniesieniu skuteczności ochrony odgrywają metody agrotechniczne, a przede wszystkim prawidłowe prześwietlanie drzew, nawożenie, czy termin zbioru owoców. Analiza badań pozostałości środków ochrony roślin w jabłkach przeznaczonych na rynek Federacji Rosyjskiej wskazuje, że najczęstszą podstawą do odmowy wydania certyfikatu bezpieczeństwa było niewłaściwe stosowanie środków w drugiej połowie sezonu wegetacyjnego i bezpośrednio przed zbiorem owoców w celu ochrony przed szkodnikami występującymi także w okresie poprzedzającym zbiory (przędziorki, mszyce, zwójkówki) oraz przed chorobami przechowalniczymi. Na zakończenie pragniemy przestrzec przed stosowaniem środków ochrony roślin niedopuszczonych do obrotu oraz środków niewiadomego pochodzenia. Preparaty takie ze względu na nieznany skład mogą zawierać substancje zagrażające nie tylko bezpośrednio roślinom, ale także konsumentom. Owoce takie oraz ich producenci będą eliminowani zarówno z rynku krajowego jak i jako eksporterzy owoców na rynki zagraniczne. 10

13

14 Calypso 480 SC 480 g tiachloprydu w 1 l szkodliwy, uczulający związek z grupy chloronikotynyli 0,1 l Działa kontaktowo i żołądkowo, w roślinie systemicznie, skuteczniej w temperaturze powyżej 10 C. Zwalcza na jabłoni toczyka gruszowiaczka, 0,1 0,15 l owocnicę jabłkową, 0,15 l kwieciaka jabłkowca, 0,2 l mszycę jabłoniowo-babkową, owocówkę jabłkóweczkę. Carpovirusine Super SC 1 x Baculovirus (CpGV) w 1 l drażniący, uczulający środek biologiczny Catane 800 EC 800 g oleju parafinowego w 1 l nie jest klasyfikowany Decis 2,5 EC 2,5% deltametryny szkodliwy, drażniący pyretroid 1,0 l Działa żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę. Opryskiwać na początku wylęgania się gąsienic pierwszego pokolenia. Liczbę zabiegów dostosować do stopnia zagrożenia przez szkodnika. 2% (2 l środka w 100 l wody) Działa kontaktowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze powyżej 0 C. Zwalcza przędziorka owocowca oraz misecznika śliwowego. Opryskiwać od pękania pąków do ukazania się pierwszych liści. 0,5 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 C. Stosowanie pyretroidów ograniczyć do 1 zabiegu w sezonie, tylko do fazy różowego pąka (faza 5). Zwalcza kwieciaka jabłkowca. Dimilin 480 SC 480 g diflubenzuronu w 1 l nie jest klasyfikowany acylomocznikowy Dursban 480 EC 480 g chloropiryfosu w 1 l szkodliwy, drażniący fosforoorganiczny Ecodian CP VP 0,97% (E,E)-8,10-dodecadieno-1-olu nie jest klasyfikowany związek z grupy alkoholi alifatycznych 0,3 l Działa żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza najmłodsze stadia rozwojowe gąsienic, a w przypadku owocówek wykazuje kontaktowe działanie jajobójcze. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę. Zabiegi wykonywać w okresie maksimum składania jaj i na początku wylęgania się larw, tuż przed lub po kwitnieniu, albo w II-III dekadzie czerwca. 0,2 l Zwalcza toczyka gruszowiaczka. 5,0 l Działa kontaktowo, żołądkowo i gazowo, na roślinie powierzchniowo i wgłębnie, lepiej w temperaturze powyżej 15 C. Ogranicza pędraki, drutowce i opuchlaki. Opryskiwać glebę przed sadzeniem roślin i natychmiast zabronować. Stosować na wilgotną glebę dyspenserów na 1 ha sadu Feromon w formie zawieszki wabiący samce owocówki jabłkóweczki powodując ich dezorientację, a w konsekwencji zakłócenie procesu rozmnażania. Dyspensery rozwiesić na początku lotu motyli pierwszego pokolenia (pierwsza połowa maja) i powtórzyć po około dwóch miesiącach. Envidor 240 SC 240 g spirodiklofenu w 1 l szkodliwy związek z grupy kwasów tetronowych Fastac 100 EC 100 g alfa-cypermetryny w 1 l szkodliwy, uczulający, drażniący pyretroid Golden Pyrifos 480 EC 480 g chloropiryfosu w 1 l szkodliwy, drażniący fosforoorganiczny 0,4 l Działa kontaktowo, na roślinie powierzchniowo, najskuteczniej w temperaturze powyżej 10 C. Zwalcza pordzewiacza jabłoniowego, przędziorka owocowca i chmielowca na jabłoni. Zabieg wykonać po kwitnieniu stosować 1 raz w sezonie. 0,15 0,18 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 C. Stosowanie pyretroidów ograniczyć do 1 zabiegu w sezonie, tylko do fazy różowego pąka (faza 5). Na drzewach owocowych zwalcza piędzika przedzimka, zwójkówki liściowe i inne gąsienice zjadające liście, miodówki, mszyce, kwieciaka jabłkowca i misecznika śliwowego. Przy dużym zagrożeniu przez zwójkę koróweczkę lub przeziernika jabłoniowca stosować w pierwszej lub drugiej dekadzie czerwca. 5,0 l Ogranicza pędraki, drutowce i opuchlaki. Opryskiwać glebę przed sadzeniem roślin i natychmiast zabronować. Stosować na wilgotną glebę. Działa kontaktowo, żołądkowo i gazowo, na roślinie powierzchniowo i wgłębnie, lepiej w temperaturze powyżej 15 C. 12

15

16 Pilar-Lambda-Cyhalotryna 050 CS 50 g lambda-cyhalotryny w 1 l szkodliwy, uczulający pyretroid Pirimor 500 WG 500 g pirymikarbu w 1 kg toksyczny karbaminian Promanal 60 EC 60% oleju parafinowego nie jest klasyfikowany Pyrinex Extra 480 EC 480 g chloropiryfosu w 1 l szkodliwy, drażniący fosforoorganiczny Rimon 100 EC 100 g nowaluronu w 1 l drażniący acylomocznikowy Roztoczol Extra 050 CS 50 g lambda-cyhalotryny w 1 l szkodliwy, uczulający pyretroid Runner 240 SC 240 g metoksyfenozydu w 1 l nie jest klasyfikowany związek z grupy hydroidów Sanmite 20 WP 20% pirydabenu szkodliwy, uczulający związek pirydazonowy Sherpa 100 EC 100 g cypermetryny w 1 l szkodliwy, drażniący pyretroid SpinTor 480 SC 480 g spinosadu w 1 l nie jest klasyfikowany produkt naturalny z grupy makrocyklicznych laktonów SpinTor 240 SC 240 g spinosadu w 1 l nie jest klasyfikowany produkt naturalny z grupy makrocyklicznych laktonów Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC 9,17 g pyretryny w 1 l 825,3 g oleju rzepakowego w 1 l nie jest klasyfikowany produkt pochodzenia naturalnego 0,2 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 C. Stosowanie pyretroidów ograniczyć do 1 zabiegu w sezonie, tylko do fazy różowego pąka (faza 5). Zwalcza piędzika przedzimka, zwójkówki liściowe i inne gąsienice zjadające liście, miodówki, mszyce, kwieciaka jabłkowca. 0,75 kg Działa kontaktowo, żołądkowo i gazowo, w roślinie układowo, lepiej w temperaturze powyżej 15 C. Zwalcza różne gatunki mszyc oraz bawełnicę korówkę. Nie stosować później niż 1,5 m-ca przed zbiorem. Praktycznie nieszkodliwy dla naturalnych wrogów szkodników. 2% Działa kontaktowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza przędziorka owocowca na jabłoni. Na jabłoni stosować od pękania pąków do fazy zielonego pąka, na śliwie w fazie białego pąka. 5,0 l Ogranicza pędraki, drutowce i opuchlaki. Opryskiwać glebę przed sadzeniem roślin i natychmiast zabronować. Stosować na wilgotną glebę. Działa kontaktowo, żołądkowo i gazowo, na roślinie powierzchniowo i wgłębnie, lepiej w temperaturze powyżej 15 C. 0,75 l Działa żołądkowo i kontaktowo, na roślinie powierzchniowo. Zakłóca proces rozwoju owadów, a efekt działania widoczny jest po 4-8 dniach. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, miodówki, zwójkówki liściowe oraz inne gąsienice zjadające liście na drzewach ziarnkowych. Do zwalczania owocówki stosować w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj. 0,2 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 C. Stosowanie pyretroidów ograniczyć do 1 zabiegu w sezonie, tylko do fazy różowego pąka (faza 5). Zwalcza piędzika przedzimka, zwójkówki liściowe i inne gąsienice zjadające liście, miodówki, mszyce, kwieciaka jabłkowca. 0,4 l Działa żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, toczyka gruszowiaczka i zwójkówki liściowe, Do zwalczania owocówki stosować w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj. 0,75 kg Działa kontaktowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza wszystkie stadia ruchome przędziorków na jabłoni. Stosować nie później niż 3 tygodnie przed zbiorem. 0,375 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, skuteczniej w temperaturze poniżej 20 C. Stosowanie pyretroidów ograniczyć do 1 zabiegu w sezonie, tylko do fazy różowego pąka (faza 5). Zwalcza kwieciaka jabłkowca, piędzika przedzimka, zwójkówki i inne gąsienice zjadające liście, miodówki, mszyce. 0,3 0,42 l Działa kontaktowo i żołądkowo oraz jajobójczo, najskuteczniej w temperaturze od 8 C do 25 C. Na roślinie wykazuje działanie powierzchniowe, a na młodych liściach także wgłębne. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, oraz zwójkówki liściowe na drzewach ziarnkowych. Do zwalczania owocówek stosować w fazie tzw. czarnej główki. 0,6 0,8 l Patrz SpinTor 480 SC. 15,0 l Na roślinie działa powierzchniowo. Zwalcza mszycę jabłoniową na jabłoni. 14

17

18 ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE ROŚLINY PRZED ZWIERZYNĄ ŁOWNĄ Środki odstraszające (repelenty) w dużym stopniu ograniczają szkody, lecz nie zapewniają całkowitej ochrony drzew przed uszkodzeniami. Skuteczność ochrony można zwiększyć stosując dwie metody np. zabezpieczenia mechaniczne i repelenty lub repelenty i detonacje w okresach zwiększonego zagrożenia drzew. Nazwa środka, zawartość substancji czynnej, klasa toksyczności Perforowane osłony, siatki Detonator na gaz propan-butan Mydełka toaletowe kompozycja zapachowa Emol BTX LA 0,155 g benzoesanu denatonium w 1 l nie jest klasyfikowany związek z grupy pochodnych kwasu benzoesowego Pellacol 10 PA 10% tiuramu szkodliwy związek z grupy dwutiokarbaminianów Repentol 6 PA piasek kwarcowy i glinka malarska drażniący, uczulający związek z grupy tlenków nieorganicznych Polecana dawka 1 szt. na drzewo 1 szt. na 0,5 2 ha 1 szt. (5-10 g) na drzewko l na 1000 drzew (2-3 letnich) 1,0 l na 100 drzew (2-3-letnich) kg na 1000 drzew (2-3-letnich) Właściwości oraz sposób użycia środka Założyć na pnie na okres kilku lat Detonacje odstraszające sarny i jelenie. Stosować w ciągu całego roku, zależnie od potrzeby. Polecane do odstraszania saren i jeleni w okresie całego roku. Zawiesić opakowane w folię lub papier wodoodporny na wysokości 0,5-1,5 m na roślinach lub tuż przy nich. Repelenty odstraszające zające, dzikie króliki, a także sarny i jelenie. Smarować pnie i podstawy gałęzi szkieletowych drzew w październiku lub listopadzie. Nie pokrywać repelentami całych drzewek. Preparaty stosować na suchą powierzchnię kory, w dni bezdeszczowe, o dodatniej temperaturze powietrza. Warunkiem ich skuteczności jest dokładne zaschnięcie na zabezpieczanej powierzchni. Zabiegi powtarzać jesienią i zimą, każdorazowo po stwierdzeniu, że środek został zmyty w 50%, lub po zauważeniu nowych ogryzień. Przeciętnie smarowanie należy odnawiać co 4-6 tygodni. Często jednak wystarczają 2 a nawet 1 zabieg w sezonie. Skuteczność ochrony młodych drzewek przed zwierzyną łowną można zwiększyć stosując dwie metody np. zabezpieczenia mechaniczne (preferowane osłonki, siatki) i repelenty lub repelenty i detonacje w okresach zwiększonego zagrożenia upraw. 16

19

20 ŚRODKI GRZYBOBÓJCZE Nazwa środka, zawartość substancji czynnej, określenie toksyczności dla ludzi i grupa chemiczna Aliette 80 WG 80% fosetylu glinu drażniący fosfonowy Polecana dawka na 1 ha 0,5% (0,5 kg/100 l wody) Właściwości środka, zwalczane choroby oraz sposób użycia środka Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza zgniliznę pierścieniową podstawy pnia drzew owocowych (opryskiwać podstawę pnia i glebę wokół pnia w okresie kwitnienia, 0,5 1,0 l cieczy na drzewo. Zabieg powtórzyć po miesiącu). Antracol 70 WG 70% propinebu szkodliwy ditiokarbaminianowy Ardent 500 SC 500 g krezoksymu metylowego w 1 l szkodliwy strobilurynowy Bumper 250 EC 250 g propikonazolu w 1 l drażniący triazol (IBE) Capitan 400 EC 400 g flusilazolu w 1 l toksyczny triazol (IBE) 2,0 2,25 kg Środek kontaktowy, działa zapobiegawczo w zwalczaniu parcha jabłoni (dawkę środka i ilość cieczy użytkowej dostosować do wielkości drzew i stanu zagrożenia sadu). Preparaty ditiokarbaminowe stosować nie częściej niż 2-3 razy w sezonie, przemiennie z preparatami z innych grup chemicznych, oraz nie później niż 2 m-ce przed zbiorem. 0,2 l Patrz Discus 500 WG. Zawiera tę samą substancję czynną i stosuje się go przeciwko tym samym chorobom. Fungicydy strobilurynowe stosować przede wszystkim zapobiegawczo, nie częściej niż 2 razy w sezonie, zawsze w mieszaninie z środkiem o innym mechanizmie działania i nie później niż 1,5 m-ca przed zbiorem. W niektórych sadach grzyb powodujący parcha jabłoni może być odporny na strobiluryny. 0,3 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie (do 72 godzin). Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 72 godzin po infekcji) i mączniaka jabłoni. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, najlepiej w mieszaninie z fungicydem kontaktowym i nie później niż do końca maja. 75 ml Środek układowy. W zwalczaniu parcha jabłoni działa zapobiegawczo i interwencyjnie do 120 godzin po infekcji. Nie później niż 2 m-ce przed zbiorem. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, najlepiej w mieszaninie z fungicydem kontaktowym. 112 ml Zwalcza mączniaka jabłoni, działa zapobiegawczo i wyniszczająco. Stosować od fazy różowego pąka, nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 C, przemiennie z fungicydami z innych grup chemicznych. Captan 50 WP 50% kaptanu szkodliwy ftalimidowe 3,0 kg Środek kontaktowy, działa zapobiegawczo w zwalczaniu parcha jabłoni. W zwalczaniu parcha jabłoni stosować w rotacji z innymi fungicydami, nie częściej niż 4-5 razy w sezonie i nie później niż 14 dni przed zbiorem. Captan 80 WG 80% kaptanu szkodliwy ftalimidowe 1,9 2,8 kg Środek kontaktowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni, drobną plamistość liści jabłoni (wyższą dawkę stosować w warunkach większego zagrożenia przez choroby). Uwaga jak wyżej. Carpene 65 WP 65% dodyny szkodliwy pochodna guanidyny 1,5 kg Środek kontaktowy, działa zapobiegawczo, w zwalczaniu parcha jabłoni interwencyjnie do 72 godzin. Zwalcza parcha jabłoni. Stosowany po kwitnieniu może powodować ordzawienia jabłek. Nie stosować w temperaturze poniżej 6 C, do zabiegów nie używać bardzo zimnej wody. Fungicydy dodynowe stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach mogą występować formy grzybów odporne na dodynę. 18