STANOWISKO Nr 15/14/P-VII PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ z dnia 23 maja 2014 r. w sprawie Projektu Strategii Walki z Rakiem w Polsce

Transkrypt

1 STANOWISKO Nr 15/14/P-VII PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ z dnia 23 maja 2014 r. w sprawie Projektu Strategii Walki z Rakiem w Polsce W odpowiedzi na zaproszenie pana prof. Jacka Jassema z dnia 28 kwietnia 2014 r. do udziału w konsultacjach społecznych Strategii Walki z Rakiem w Polsce , Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej, po rozpatrzeniu Projektu Strategii, zgłasza w stosunku do niego następujące uwagi: Mając na uwadze cel Strategii, jakim jest poprawa wskaźników zachorowalności i umieralności związanej z chorobami nowotworowymi oraz jakości życia chorych na nowotwory, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej popiera zaproponowane rozwiązania, które odnoszą się do poprawy jakości oraz zwiększenia dostępności do świadczeń onkologicznych dla pacjentów. Zdaniem Prezydium opracowanie i wdrożenie skutecznego i efektywnego modelu opieki onkologicznej, opartego w szczególności na przyspieszonej diagnostyce oraz wdrażaniu skutecznych terapii onkologicznych, powinny stanowić jeden z priorytetów działalności podmiotów odpowiedzialnych za organizację systemu ochrony zdrowia w Polsce. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zauważa jednak, że bez zwiększenia puli środków przeznaczonych na ochronę zdrowia w ogóle, a na świadczenia onkologiczne w szczególności, Projekt Strategii nie ma szans na realizację, nawet przy założeniu efektywnej reorganizacji systemu ochrony zdrowia w przyszłości. I Odnosząc się do charakterystyki dokumentu Strategii Walki z Rakiem w Polsce Prezydium wskazuje, że powinien on zostać uzupełniony o podsumowanie zawierające skrót najistotniejszych założeń Strategii w ocenie Prezydium, takie rozwiązanie umożliwiłoby zapoznanie się z nią szerszej liczbie odbiorców. Jednocześnie Prezydium zwraca uwagę, że w opiniowanym dokumencie brakuje określenia wyjściowej oceny stanu onkologii zawierającej dane i informacje 1

2 niezależne od płatnika publicznego i oficjalnych systemów sprawozdawczości, ewentualnie propozycji, kto powinien taką ocenę wykonać, przy założeniu, że Krajowe Centrum Walki z Rakiem powstanie dopiero w 2016 r. Powyższe dane i informacje będą także niezbędne w procesie monitorowania systemu opieki onkologicznej. Jeśli chodzi o terminologię opiniowanego dokumentu, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zwraca uwagę na niefortunne użycie pojęcia odpowiedzialność w stosunku do poszczególnych działań określonych w Projekcie Strategii. Zdaniem Prezydium, powinno ono zostać zastąpione terminem podmioty realizujące. II W odniesieniu do rozwiązań systemowych zaproponowanych w Projekcie Strategii Prezydium zgłasza następujące wątpliwości ogólne: 1. Prezydium wskazuje, że na obecnym etapie prac projektowych brakuje precyzyjnego podziału kompetencji pomiędzy lekarzami POZ, AOS a lekarzami onkologami. Zdaniem Prezydium warunkiem, by wysokospecjalistyczne ośrodki onkologiczne pozostały wydolne mimo zwiększonej liczby pacjentów jest to, by przyjmowały one chorych z już zdiagnozowanym histopatologicznie nowotworem. Jednocześnie Prezydium wyraża opinię, że opracowanie i wdrożenie przez środowisko lekarzy onkologów i medycyny rodzinnej zasad diagnostyki onkologicznej, które pozwoliłby na jej przyspieszenie i usprawnienie oraz zapobiegałyby niepotrzebnemu dublowaniu badań, jest niemożliwe do zrealizowania w terminie zaproponowanym w projekcie (IV kwartał 2015 r.) 2. Projekt przewiduje zrównanie poziomu finansowania wszystkich procedur związanych z chemioterapią (w trybie ambulatoryjnym, jednodniowym i stacjonarnym). Już w tej chwili różnica pomiędzy podaniem chemioterapii w trybie jednodniowym i stacjonarnym jest bardzo niewielka podanie w trybie jednodniowym może być rentowne, natomiast w trybie stacjonarnym, gdzie większość chorych jest w gorszym stanie lub trafia z powikłaniami jest deficytowe. Zdaniem Prezydium zrównanie stawek mogłoby doprowadzić do zamknięcia stacjonarnych oddziałów chemioterapii ze względów ekonomicznych oraz preferowałoby ośrodki mniejsze, które nie dysponują 2

3 bazą łóżkową i nie spełniają wymogu kompleksowości udzielania świadczeń zdrowotnych (chirurgia, chemioterapia, radioterapia). Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zgłasza następujące uwagi szczegółowe w stosunku do Projektu Strategii Walki z Rakiem w Polsce : III 1. Dot. Działania 1.4. Prezydium stoi na stanowisku, że ośrodki leczenia raka piersi (BCU) i inne ośrodki monoterapeutyczne powinny być tworzone przez już obecnie funkcjonujące podmioty lecznicze. Rola Ministerstwa Zdrowia powinna natomiast polegać na wsparciu organizacyjnym i finansowaniu uzupełniających inwestycji niezbędnych do zapewnienia właściwego działania takich ośrodków. Prezydium wskazuje, że należy określić terminy powstania ośrodków monoterapeutycznych także w innych często występujących nowotworach. Z kolei w rzadkich nowotworach należy zachęcać do inicjowania Europejskich Sieci Referencyjnych i do przyłączania się do tworzonych sieci (European Reference Networks). Prezydium przypomina, że jest to działanie podjęte przez Komisję Europejską jako realizacja Dyrektywy 2011/24/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej. 2. Dot. Działania 2.5. Prezydium wskazuje, że Karta Zgłoszenia Nowotworu Złośliwego (KZNZ) jest obowiązującym dokumentem statystycznym i nadawanie jej dodatkowego kryterium obowiązkowości w postaci obligatoryjnego kwalifikowania do kategorii dokumentacji medycznej nie przyniesie prognozowanych korzyści. Jednocześnie Prezydium zwraca uwagę, że w wielu europejskich systemach ochrony zdrowia KZNZ jest już uważana za element dokumentacji medycznej, tak jak każdy inny dokument, który dotyczy pacjenta i znajduje się w historii choroby. 3

4 3. Dot. Działania 2.7. Prezydium uważa, że w części działania odnoszącej się do monitorowania skuteczności leczenia brakuje określenia planu badań jakości i wyników od strony pacjenta - jest tam mowa jedynie o wykorzystaniu i rozwijaniu systemów sprawozdawczych, które nie odzwierciedlają sytuacji pacjentów. 4. Dot. Działania 3.3. Zdaniem Prezydium niefortunne jest stwierdzenie, że stworzenie spójnych rozwiązań usuwających dotychczasowe rozbieżności i wątpliwości interpretacyjne, a jednocześnie wprowadzających nową jakość usług zgodnie z priorytetami niniejszej Strategii może następować "w ramach obecnego porządku prawnego". 5. Dot. Działania 4.1. Prezydium uważa, że niniejsze działanie powinno dotyczyć wszystkich zawodów medycznych związanych z onkologią. 6. Dot. Działania 4.3. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej stoi na stanowisku, że propozycja utworzenia nowego zawodu - "koordynatora opieki onkologicznej jest bezcelowa. Zdaniem Prezydium zadanie to mogą wykonywać osoby z różnych zawodów po szkoleniu uzupełniającym, natomiast w organizacji szkolenia w tej dziedzinie powinny uczestniczyć uczelnie medyczne. 7. Dot. Celu 5. Publikacje wskazują, że zdecydowana większość badań (ponad 80%), w tym także badań leków, ma charakter niekomercyjny (badania komercyjne dominują tylko w początkowym okresie wprowadzania technologii) i dlatego, zdaniem Prezydium, konieczne jest wspieranie tych badań zarówno prawnie, jak organizacyjnie i finansowo (5.5). 4

5 8. Dot. Działania 6.2. Zdaniem Prezydium utworzenie "Zintegrowanej bazy edukacyjnej" bez struktury koordynującej w praktyce będzie oznaczać kontynuację fragmentacji onkologii w ośrodkach akademickich. Integracja powinna polegać na stworzeniu jednostek koordynujących leczenie i nauczanie onkologii w uczelniach. 9. Dot. Działania 8.1. Prezydium wskazuje, że wyodrębnianie diagnostyki molekularnej i genetycznej nie jest celowe. Wszystkie metody diagnostyczne powinny być dostępne w ośrodkach szybkiej diagnostyki. 10. Dot. Działania 9.2. Prezydium popiera plan podejmowania wspólnych działań KCWR z samorządem lekarskim (NIL i OIL) i innymi samorządami zawodowymi zawodów medycznych w celu pozyskiwania środków na szkolenia lekarzy rodzinnych i innych specjalistów oraz lekarzy dentystów w zakresie zapobiegania nowotworom, rozpoznawania ich i opieki nad chorymi po zakończeniu leczenia onkologicznego. 11. Dot. Działania Prezydium wskazuje, że takie działania (Edukacja lekarzy i pielęgniarek w zakresie leczenia zespołu uzależnienia od tytoniu) powinny być prowadzone przede wszystkim przez samorządy zawodowe i towarzystwa naukowe ze wsparciem ze strony MZ i innych instytucji. 12. Dot. Części IV Prezydium zauważa, że oprócz wymienionych w tej Części sposobów poprawy sprawności i jakości leczenia, należy jeszcze wskazać: skrócenie czasu diagnostyki i leczenia prowadzonego w sposób skoordynowany, ułatwienie dostępu do skoordynowanej opieki onkologicznej, zapewnienie ciągłości opieki chorym leczonym z powodu nowotworów oraz poprawę dostępności do skutecznych nowych metod leczenia. 5

6 13. Dot. Działania Prezydium zwraca uwagę na niezrozumiały zapis o dotowaniu szkoleń "w części" ze środków publicznych. Prezydium stoi na stanowisku, że takie szkolenia powinny być dotowane w całości, gdyż wprowadzanie opłat istotnie ogranicza liczbę uczestników. Należy przyjąć, że każde takie szkolenie musi być akredytowane i za udział w nim uczestnicy otrzymują punkty edukacyjne. Natomiast pomysł wyodrębniania "specjalnej puli punktów dla szkoleń w onkologii" jest, zdaniem Prezydium, zupełnie nieuzasadniony - zasady doskonalenia zawodowego są jednakowe dla wszystkich. Przy tej okazji Prezydium powtarza wielokrotnie zgłaszany przez środowisko lekarskie postulat zniesienia ograniczeń liczby punktów za poszczególne formy doskonalenia zawodowego. 14. Dot. Działania Prezydium wskazuje, że określony w Działaniu postulat, musi być uzupełniony o zapewnienie środków na badania zlecane przez lekarzy POZ. 15. Dot. Działania Prezydium stoi na stanowisku, że propozycja zapewnienia środków na dojazdy na leczenie jest bardzo uzasadniona, ale nie należy wprowadzać dodatkowych kryteriów. Jeżeli celem tego rozwiązania jest wspieranie leczenia ambulatoryjnego, wsparcie należy się wszystkim leczonym ambulatoryjnie pacjentom. Kryterium "ubóstwa" jest dyskryminujące i zwykle pociąga za sobą dodatkowe obowiązki dla pacjenta, potencjalnie i w rzeczywistości stając się zamiast ułatwienia utrudnieniem. 16. Dot. Działania Prezydium zaznacza, że nieuzasadnione jest powierzanie płatnikowi wiodącej roli w nadzorowaniu postępowania medycznego, w tym przestrzegania standardów. Jest to zadanie dla nadzoru fachowego, który może być wspierany przez informacje pochodzące od płatników i z innych źródeł. 6

7 17. Dot. Działania Prezydium uważa, że Działanie to wymaga wsparcia organizacyjnego i zapewnienia środków. Bez tych czynników pozostanie ono jedynie czystą deklaracją. 18. Dot. Działania i Prezydium postuluje, że należy umożliwić zastosowanie zgodnego z aktualną wiedzą medyczną leczenia zamiast ciągłego wdrażania "szybkiego modyfikowania" programów lekowych. 19. Dot. Działania Prezydium wskazuje, że Działanie to ma wątpliwe uzasadnienie. Szybkie decyzje refundacyjne, z reguły oparte są na ograniczonym doświadczeniu, a przy ograniczonych środkach, bardzo łatwo prowadzą do ich niewłaściwej alokacji. Nie jest też jasne, na czym miałaby polegać "refundacja warunkowa" - nie może to oznaczać refundacji w oparciu o słabsze i niepewne dowody, opartej tylko na przesłance "innowacyjności". Jeżeli istnieją indywidualne wskazania medyczne do zastosowania innowacyjnego leku czy innej technologii, które jeszcze nie mają mocnej dokumentacji skuteczności, powinno to być możliwe w ramach konsultacji wielospecjalistycznej, a nie w drodze biurokratycznej procedury. 20. Dot. Działania Prezydium zauważa, że to działanie ma niewłaściwy tytuł. Przede wszystkim należy wydzielić opracowanie wskaźników efektywności jako odrębne działanie i dopiero po wykazaniu, że takie wskaźniki zidentyfikowano oraz potwierdzono ich przydatność z punktu widzenia pacjenta, można rozważać zastosowanie ich w finansowaniu. Bardzo zaskakujące i niepokojące jest stwierdzenie, że celem Działania miałoby być "wymuszenie" pożądanych działań. Prezydium uważa, że tego rodzaju cele dużo lepiej i skuteczniej można realizować przy pomocy zachęt. 7

8 21. Dot. Działania Prezydium wskazuje, że zasadniczym celem działania w zakresie chirurgii powinno być wspieranie organizacyjne i finansowe chirurgii małoinwazyjnej oraz wspieranie szkolenia w tym zakresie. Niezwykle istotnym aspektem jest także wspieranie współpracy interdyscyplinarnej w leczeniu chirurgicznym, zwłaszcza pacjentów z zaawansowanymi nowotworami. W celu ułatwienia takiej współpracy należy zapewnić możliwość rozliczania złożonych procedur w zaawansowanych nowotworach na zasadzie sumowania wykonanych procedur, gdyż nie jest to możliwe w ramach kategorii zagregowanych. Kolejnym celem powinna być poprawa dostępności śródoperacyjnych badań histopatologicznych i skrócenie czasu oczekiwania na wyniki pooperacyjnych badań histopatologicznych, ponieważ te działania nie wchodzą już w zakres szybkiej ścieżki diagnostycznej, a są bardzo ważne dla sprawnego leczenia o odpowiedniej jakości. Zupełnie niezrozumiałe, zdaniem Prezydium, jest pominięcie wśród celów zagadnień chirurgii onkologicznej zgłoszonych przez liczne zespoły. Chirurgia jest ciągle najbardziej rozpowszechnioną, podstawową metodą leczenia nowotworów, o czym w dokumencie nie wspomniano. Nieuwzględnienie tej części leczenia onkologicznego czyni dokument niekompletnym, a problemy większości chorych onkologicznych wymagających leczenia chirurgicznego nie zostaną rozwiązane. Ograniczenie dyskusji o leczeniu chirurgicznym tylko do problemów rekonstrukcji piersi jest nieuzasadnione. 8