Obniżenie ilości azotu odprowadzanego w ściekach oczyszczonych do środowiska
|
|
- Gabriela Sawicka
- 4 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Eugeniusz Klaczyński Envirotech Sp. z o.o. Biologiczne usuwanie azotu ze ścieków komunalnych Obniżenie ilości azotu odprowadzanego w ściekach oczyszczonych do środowiska jest jednym z najważniejszych zadań komunalnych oczyszczalni ścieków prowadzonym w reaktorach biologicznych. Podstawowym źródłem azotu w ściekach jest mocznik, który stanowi produkty metabolizmu białka z pokarmu spożywanego przez człowieka. Ulega on przekształceniu w sieci kanalizacyjnej w postać amonową. Innymi źródłami azotu są przemysł i rolnictwo, które często bezpośrednio wpływają na środowisko poprzez wody gruntowe i spływ powierzchniowy, na przykład do kanałów lub jezior. Wprowadzanie ze ściekami nadmiernej ilości azotu do wód powierzchniowych zakłóca równowagę w środowisku wodnym, wywołując deficyt tlenowy (utlenianie jest ograniczone dostępnością tlenu w odbiorniku). Zanikają wówczas naturalne warunki samooczyszczania się, szczególnie wód stojących (stawów, jezior), w skrajnym przypadku prowadząc do śnięcia ryb. Innym ważnym problemem wprowadzania azotu jest przenawożenie odbiornika, szczególnie jezior, gdzie zwiększenie ilości dostępnych substancji biogennych powoduje gwałtowny wzrost roślin i zarastanie akwenu. Wprowadzenie 1 kg azotu wbudowanego w komórki daje przyrost biomasy o około 16 kg, stanowiącej dodatkowy ładunek substancji organicznej, wynoszący 20 kg tlenu [1]. Dlatego tak ważne jest usuwanie ze ścieków azotu i fosforu (1 kg fosforu powoduje przyrost 100 kg biomasy), które w znacznym stopniu wpływają na proces eutrofizacji wód. W procesie wzrostu biomasy potrzebny jest równocześnie azot i fosfor, więc obniżenie stężenia jednego z nich, ogranicza działanie drugiego [1]. Zatrucie wód związkami azotu wpływa również na problemy z wodą ujmowaną i uzdatnianą do celów spożywczych, ponieważ woda wodociągowa skażona związkami azotu stanowi problem dezynfekcyjny. Związki azotu reagują, bowiem z chlorem używanym do dezynfekcji i powstają wówczas pochodne amin, posiadające właściwości rakotwórcze. Podobnie, azotany zawarte w wodzie przeznaczonej do spożycia, których wprowadzenie w większej ilości do organizmu człowieka może być przyczyną (szczególnie u dzieci i niemowląt) methemoglobinemii, czyli choroby, której skutkiem jest utrata zdolności hemoglobiny do transportu tlenu. Powszechne jest również przekonanie, że azotany w wodzie do picia są przyczyną chorób nowotworowych. 1 Związki azotu w ściekach Azot w ściekach dopływających do oczyszczalni znajduje się w formie związków organicznych lub nieorganicznych. W trakcie transportu siecią kanalizacyjną związki organiczne ulegają często przemianom biochemicznym. Obserwuje się wówczas równocześnie duży spadek wartości, świadczący o zachodzących procesach samooczyszczania, opisanych w pracach Boona i Parkhursta [2, 3] w warunkach aerobowych tlenowych. Natomiast w kolektorach ciśnieniowych obserwuje się procesy beztlenowe anaerobowe. Warunki beztlenowe sprzyjają przemianom biochemicznym związków organicznych, prowadzonym przez bakterie beztlenowe, których jednym z produktów jest siarkowodór, powodujący korozję siarczanową sieci kanalizacyjnej. Siarkowodór wpływa również negatywnie na procesy biologicznego usuwania azotu w oczyszczalniach, hamując procesy nitryfikacyjne. Eksploatatorzy sieci kanalizacyjnej coraz częściej wykorzystują środki chemiczne zawierające azotany, ograniczające możliwości tworzenia się warunków beztlenowych 14 Forum Eksploatatora 1/2019
2 w rurociągach przesyłowych i hamujące powstawanie siarkowodoru. Z reguły, ilość azotynów i azotanów w ściekach dopływających do oczyszczalni jest niewielka lub nie występują one w ogóle. Azotany do sieci kanalizacyjnej dostają się przede wszystkim z przemysłu lub przez infiltrację wód gruntowych do sieci kanalizacyjnej, jednak zanim ścieki dopłyną do oczyszczalni, azotany ulegają redukcji. W zlewniach o ograniczonej ilości ścieków przemysłowych, w których pojawiają się pewne ilości azotanów pochodzące z infiltracji do sieci kanalizacyjnej, istotne w ich definiowaniu są przede wszystkim dopływy nocne, kiedy spada ilość ścieków komunalnych i rośnie stężenie azotanów. Azot w ściekach występuje najczęściej w formie amoniaku (około 50% azotu w ściekach) oraz jako azot organiczny (około 40 50% azotu w ściekach). Ogólny azot nieutleniony w ściekach oznacza się jako TKN (czyli całkowity azot Kjeldahla), a jego częściami składowymi są zarówno azot amonowy, jak i azot występujący w postaci różnych połączeń organicznych. W analityce wody i ścieków wykorzystuje się również pojęcie azotu ogólnego, który stanowi sumę azotu Kjeldahla oraz azotu azotynowego i azotanowego. Na podstawie obserwacji prowadzonych przez autora w kilku oczyszczalniach o obciążeniu około RLM stwierdzono, że amoniak stanowił około 50 60% azotu w ściekach dopływających. Wieloletnie obserwacje w oczyszczalni w Śremie, o maksymalnej przepustowości RLM, pozwoliły określić zawartość średnią amoniaku na poziomie około 55% w całym azocie dopływającym w ściekach do oczyszczalni, chociaż obserwowano wyniki osiągające wartość nawet 80%. Azot organiczny, jak również zawarte w ściekach sole amonowe (zawierające kationy amonowe), są zużywane w procesach biologicznych do budowy nowych komórek mikroorganizmów uczestniczących w biochemicznym rozkładzie zanieczyszczeń. Najczęściej do usuwania azotu metodami biologicznymi wykorzystuje się hodowle glonów oraz osad czynny w reaktorach biologicznych oczyszczalni ścieków. Hodowla glonów nie jest procesem umożliwiającym wysoko efektywną redukcję azotu, dlatego wykorzystywana jest rzadko, głównie jako proces doczyszczania ścieków po oczyszczaniu biologicznym z wykorzystaniem osadu czynnego. Zastosowanie glonów jest nieefektywne również pod względem kosztów, ponieważ wymagają światła do procesów fotosyntezy i wykorzystywane są później wyłącznie do kompostowania. Perspektywicznie, glony mogą znaleźć szersze wykorzystanie w procesach fermentacyjnych budowanych i eksploatowanych biogazowni. 2 Mechanizmy biologicznego usuwania azotu Wykorzystanie związków azotowych w procesach wzrostu mikroorganizmów osadu czynnego w reaktorach biologicznych oczyszczalni ścieków nie jest pełne. Nadwyżka azotu usuwana jest w zachodzących procesach ze ścieków w postaci gazowej. Biologiczne usuwania azotu przebiega etapowo. Na początku organiczne związki azotu są przekształcane do amoniaku i soli amonowych, o czym wspomniano wcześniej już w sieci kanalizacyjnej. Następnie w warunkach tlenowych zachodzą procesy utleniania organicznych związków węgla ( ) do substratów mineralnych, a związki amonowe (N-NH 4 ) utleniane są do azotynów (N-NO 2- ) i azotanów ) w procesie nitryfikacji. Często podkreśla się, że nitryfikacja pozwala na przejście szkodliwych związków amonowych w azotany, czyli produkt, który jest lepiej tolerowany przez środowisko. Proces nitryfikacji przebiega dwustopniowo, z wykorzystaniem dwóch grup bakterii autotroficznych (samożywnych). Pierwszy typ bakterii w warunkach tlenowych utlenia azot amonowy do azotu azotanowego (bakterie określane w literaturze jako AOB ammonia oxidizing bacteria lub nitrozobakterie), drugi typ bakterii utlenia azotyny do azotanów (bakterie określane w literaturze jako NOB nitrite oxidizing bacteria lub nitrobakterie). Przedstawiciele AOB to bakterie, które ze względu na budowę reprezentują pięć grup: Nitrosomonas, Nitrosococcus, Nitrosospira, Nitrosovibrio oraz Nitrosolobus [4, 5]. Do drugiej grupy NOB należą: Nitrobacter, Nitrospina oraz Nitrococcus. W oczyszczaniu ścieków uczestniczą głównie Nitrosomonas w pierwszym etapie oczyszczania ścieków i Nitrobacter w drugim. W sieci kanalizacyjnej azot organiczny jest najpierw hydrolizowany do amoniaku na drodze biologicznej lub chemicznej, a proces ten często jest określany jako amonifikacja: N org O NH 4 OH - Proces amonifikacji nie wymaga tlenu i zachodzi zarówno w warunkach tlenowych, jak i beztlenowych. Pełna nitryfikacja przebiega według równania: 2NH 4 3O 2 Nitrosomonas 4H O 2 2NO 2 / kcal / mol NH 4 / 2NO 2 O 2 Nitrobacter 2NO 3 (15,4 20,9 kcal /mol NO 2 ) Proces nitryfikacji jest egzotermiczny, a więc w trakcie reakcji wydziela się energia. Do budowy biomasy bakterie nitryfikacyjne wykorzystują węgiel z CO 2 lub węglanów, a podczas biosyntezy jest uwalniany tlen [6]: 4CO 2 HCO 3 NH 4 O C 5 H 7 NO 2 5O 2 Szybkość wzrostu Nitrobacter jest większa od szybkości wzrostu Nitrosomonas, dlatego też w reaktorze nie występuje akumulacja azotynów (N-NO 2- ). Proces nitryfikacji jest regulowany i limitowany szybkością bakterii AOB (pierwszego etapu). W procesie nitryfikacji biorą również udział bakterie heterotroficzne oraz niektóre gatunki grzybów. Z sumarycznej reakcji nitryfikacji wynika, że zapotrzebowanie na tlen w procesie wynosi 4,57 g tlenu na 1 g azotu amonowego (N-NH 4 ) [6]. Część azotu może być usuwana na drodze asymilacji w formie 1/2019 Forum Eksploatatora 15
3 azotu amonowego, w związku z tym faktyczne zużycie tlenu jest niższe i wynosi 4,2 g tlenu na 1 g azotu amonowego (N-NH 4 ) [7]. Nitryfikacja 1 g azotu amonowego powoduje ubytek zasadowości o 7,14 g CaCO 3 [1]. Po procesie nitryfikacji ostatnim etapem usuwania azotu ze ścieków jest denitryfikacja, w wyniku której azotany i azotyny redukowane są do azotu cząsteczkowego i w postaci gazu usuwane z układu do atmosfery. Reakcja jest prowadzona w warunkach niedotlenionych. Redukcja azotanów do azotu gazowego przebiega wielostopniowo, według reakcji: NO 3 NO 2 NO N 2 O N 2 Proces denitryfikacji jest prowadzony z wykorzystaniem bakterii heterotroficznych (cudzożywnych) z rodzaju: Achrombacter, Aerobacter, Bacillus, Pseudomonas stutzeri, Pseudomonas celsis [8]. Mechanizmy metabolizmu wewnątrzkomórkowego denitryfikacji i zachodzących przemian z wykorzystaniem enzymów nie zostały jeszcze dobrze poznane. Tlen z azotanów i azotynów w trakcie prowadzonej denitryfikacji jest wykorzystywany w procesach, obniżając zawartość związków organicznych w ściekach. Istnieją badania potwierdzające, że niektóre bakterie prowadzą denitryfikację wyłącznie do etapu powstania podtlenku azotu (N 2 O). Usunięcie ze ścieków 1 g azotu azotanowego ) powoduje rozkład związków węgla od 2,3 do 2,9 g O 2 [8] lub, według innych badań, 4,6 g O 2 ChZT [9]. Procesowi denitryfikacji towarzyszy wzrost zasadowości średnio o 3,57 g CaCO 3 na 1 g ) [8], co powoduje odbudowanie 50% zasadowości obniżonej w trakcie procesu nitryfikacji. Na procesy nitryfikacji i denitryfikacji wpływa bardzo wiele czynników, np. ilość dostępnych w ściekach związków organicznych, temperatura prowadzenia procesu, ph lub zasadowość. W trakcie biologicznego usuwania azotu w reaktorach biologicznych z osadem czynnym efektywność procesu eksploatatorzy regulują przez zmianę stężenia tlenu w strefie nitryfikacji, wieku osadu, czy zmieniając stopień recyrkulacji wewnętrznej (z nitryfikacji do denitryfikacji). Odrębnym problemem prowadzenia procesu są substancje hamujące i toksyczne dla nitryfikacji i denitryfikacji, w tym sole nieorganiczne lub używany w celach dezynfekcyjnych chlor. Powodem niepokoju eksploatatorów są ścieki zawierające podwyższone stężenia związków azotowych, których oczyszczenie tradycyjną metodą nitryfikacji i denitryfikacji jest utrudnione lub farmaceutyki, które wpływają na osad czynny, bo często są substancjami bakteriobójczymi. 3 Źródła węgla i wskaźniki i ChZT Czynnikiem wpływającym na proces biologicznego usuwania azotu ze ścieków jest koncentracja w ściekach dopływających do reaktora biologicznego rozkładalnych związków węgla (, ChZT). Źródłem węgla może być również dodawanie do ścieków gotowych produktów przygotowanych na przykład na bazie kwasu octowego, etanolu lub metanolu. Innym źródłem węgla mogą być wody osadowe, zawierające duże ilości lotnych kwasów tłuszczowych, wytwarzane w wyniku fermentacji osadu wstępnego oddzielanego w osadnikach wstępnych części mechanicznej oczyszczalni. Proces denitryfikacji, a więc redukcji azotanów lub azotynów do azotu gazowego, powoduje równocześnie utlenianie związków organicznych, które są źródłem węgla i energii dla bakterii uczestniczących w procesie. Ilość bakterii nitryfikacyjnych w osadzie czynnym zależy od wysokości wskaźnika do azotu ogólnego w ściekach surowych dopływających do reaktora biologicznego. Optymalna wartość powinna wynosić w ściekach dopływających do reaktora od 3 do 5. Gdy stosunek ten jest niższy od 3, dominują procesy nitryfikacji [7], a kiedy przekracza 5, procesy te ulegają znacznemu zahamowaniu. Ilość bakterii nitryfikacyjnych obecnych w osadzie czynnym waha się od 35% do 2,9% przy stosunku odpowiednio od 0,5 do 9 [6, 8]. Przyjmuje się, że usuwanie na drodze biologicznej 1 g azotanów w procesie denitryfikacji wymaga, jak wspomniano wcześniej, od 2,3 do 2,9 g O 2 [8, 10]. Biorąc pod uwagę wielkość dopływającego do oczyszczalni w ściekach ChZT, zakłada się, że wartość wskaźnika ChZT, czyli optymalna zawartość węgla organicznego w ściekach do azotu ogólnego, powinna zawierać się w przedziale od 5 do 10 [10]. Jedna z postawionych hipotez stwierdza, że ChZT nie ma bezpośredniego wpływu na proces nitryfikacji, ale zależy od aktywnych organizmów wykorzystujących ChZT w reakcjach utleniania [8]. Proces denitryfikacji azotanów, na podstawie doświadczeń, przebiega prawidłowo, kiedy stosunek wynosi powyżej 3,5 [10], a ChZT jest większy niż 4 g ChZT na 1 g azotu azotanowego ) [11]. 4 Temperatura Temperatura ścieków komunalnych dopływających do oczyszczalni zmienia się najczęściej w granicach od 5 do 20 C, powoduje istotne zmiany w aktywności mikroorganizmów uczestniczących w biologicznym usuwaniu azotu. Mikroorganizmy uczestniczące w tym procesie wykazują stosunkowo dużą tolerancję swojej aktywności w zakresie od 10 do 35 C, jednak optymalna temperatura prędkości wzrostu bakterii Nitrosomonas i Nitrobacter wynosi 35 C [7], co znacznie przekracza temperaturę maksymalną ścieków komunalnych. Szybkość wzrostu nitryfikantów przy zmianie temperatury w reaktorze biologicznym z 20 do 10 C obniża się o ponad 50% [12] i wynosi odpowiednio dla Nitrosomonas 0,76 d -1 i 0,29 d -1, dla Nitrobacter odpowiednio 1,04 d -1 i 0,58 d -1. Obniżanie się szybkości wzrostu nitryfikantów wraz z obniżeniem temperatury można tłumaczyć redukcją szybkości reakcji katalizowanych przez enzymy, co wynika z prawa Arrheniusa. Aktywność Nitrosomonas w tej samej temperaturze jest niższa o około 50% od aktywności Nitrobacter. W związku z tym, prawie całość azotynów utleniana jest przez 16 Forum Eksploatatora 1/2019
4 Nitrobacter do azotanów [12]. Zbyt niska temperatura (poniżej 10 C) powoduje zahamowanie drugiego etapu nitryfikacji i wzrost ilości azotanów w ściekach oczyszczonych odprowadzanych do odbiornika. Ograniczenia związane z oddziaływaniem temperatury na proces usuwania azotu wpłynęły na warunki prawne, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi. W rozporządzeniu z 18 listopada 2014 roku (Dz. U poz. 1800) określono, że w średniorocznej wartości azotu ogólnego w ściekach oczyszczonych odprowadzanych do odbiornika nie można uwzględniać próbek średnich dobowych, gdy temperatura ścieków w komorze biologicznej oczyszczalni jest niższa od 12 C. 5 Odczyn ph Kolejnym czynnikiem, wpływającym na procesy usuwania azotu w reaktorach biologicznych oczyszczalni ścieków, jest odczyn ph. Przyjmuje się, że aktywność organizmów które uczestniczą w procesie nitryfikacji jest największa dla ph w zakresie od 7,5 do 8,5 [12]. Przeprowadzone badania dowodzą, że nitryfikacja może przebiegać w szerszym przedziale ph od 6,45 do 8,95, jednak po przekroczeniu wartości granicznych powoduje zahamowanie aktywności bakterii nitryfikujących [13]. Stwierdzono również, że bakterie utleniające azot amonowy do azotu azotanowego (np. Nitrosomonas) wykazują większą wrażliwość na zmiany ph niż bakterie utleniające azotyny do azotanów (np. Nitrobacter) [14]. Należy pamiętać, że w procesie nitryfikacji wytwarzają się kwasy reagujące z zawartą w ściekach zasadowością (określającą zdolność ścieków do zobojętniania kwasów), działającą jak bufor zapobiegający obniżaniu ph. HCO 3 H «CO 2 O w procesach wewnątrzkomórkowych w pierwszej kolejności łatwo dostępny tlen zawarty w ściekach zamiast tlenu zawartego w azotanach. Redukują w ten sposób azotany do azotu gazowego. Tlen jest bardzo istotnym czynnikiem, decydującym o nitryfikacji biologicznej, która przebiega bez zakłóceń, gdy zawartość tlenu w komorze nitryfikacji wynosi od 1 do 2 g O 2 /m 3. Ograniczenie ilości tlenu w procesie nitryfikacji powoduje, że zachodzi ona wówczas tylko częściowo. Głównie z uwagi na różne współczynniki saturacji nitrozobakterii (AOB) czy nitrobakterii (NOB), które mają ponad trzykrotnie niższą zdolność do wykorzystania tlenu. Powodem takiej różnicy może być ich wymywanie z reaktora przy niskich stężeniach tlenu. W reaktorach biologicznych oczyszczalni do napowietrzania wykorzystuje się rozwiązania sprzyjające również intensywnemu turbulentnemu przepływowi (intensywnemu mieszaniu). Uzyskuje się dzięki temu właściwe stężenie tlenu, nie tylko rozpuszczonego w komorze osadu czynnego, ale również zawartego w samych kłaczkach osadu, gdzie zachodzą procesy nitryfikacji. Niewłaściwe mieszanie w komorze nitryfikacji może być przyczyną występowania stref z ograniczoną zawartością tlenu, w których zachodzi symultaniczna denitryfikacja. W starszych rozwiązaniach technologicznych, w celu ograniczenia tego zjawiska, wprowadzano do komory nitryfikacji dodatkowe mieszanie mechaniczne lub zwiększano stopień natleniania (utrzymywano wyższe stężenie tlenu, nawet powyżej 3 g O 2 /m 3 ), zapewniające właściwą homogenizację układu (zawieszenie kłaczków osadu w cieczy) osadu czynnego ze ściekami. 7 Ograniczenia technologiczne procesu nitryfikacji i denitryfikacji Obniżenie ph będzie większe, gdy ścieki dopływające do reaktora biologicznego będą posiadały małą zasadowość, a dodatkowo obniżona zostanie ona przez sam proces nitryfikacji (utlenianie 1 g amoniaku obniża zasadowość o 7,14 g CaCO 3 [1]). Optymalne dla procesu denitryfikacji jest ph niższe niż dla nitryfikacji i wynosi od 6,5 do 7,5 [1], jednak szybkość tego procesu ulega wyraźnemu zredukowaniu, kiedy jego wartość zmniejszy się poniżej 6 lub wzrośnie powyżej 8 [9]. Osad czynny wykazuje możliwość adaptacji do niskich parametrów ph, pogarszają się jednak wówczas parametry flokulacyjne osadu czynnego (tworzą się większe struktury osadu) [12]. 6 Stężenie tlenu Organizmy osadu czynnego, które biorą udział w procesie denitryfikacji biologicznej, dla osiągnięcia optymalnej aktywności wymagają ograniczonej ilości tlenu. Optymalne stężenie tlenu w komorze, gdzie prowadzony jest proces denitryfikacji, nie powinno przekraczać 0,2 0,5 g O 2 /m 3. Zawartość tlenu w denitryfikacji nie ogranicza procesu wykorzystania azotanów przez osad czynny. Mikroorganizmy wykorzystują wówczas Instalacje napowietrzające, w celu stworzenia właściwych warunków biologicznej nitryfikacji, są jednym z najbardziej energochłonnych elementów technologicznych w oczyszczalni ścieków. W związku z tym coraz częściej wykorzystuje się do sterowania tym procesem sondy umożliwiające równoczesny pomiar nie tylko tlenu, ale również azotanów i amoniaku w komorze biologicznej reaktora w celu zoptymalizowania stężenia tlenu rozpuszczonego do wartości gwarantującej właściwą nitryfikację. Wzrost bakterii nitryfikacyjnych może być ograniczony przez wysokie stężenie amoniaku. Bakterie z rodzaju Nitrosomonas obniżają swoją aktywność przy stężeniu azotu amonowego g (N-NH 4 )/m 3, a bakterie z rodzaju Nitrobacter są bardzo wrażliwe na obecność azotu amonowego już przy stężeniach równych 0,1 1,0 g (N-NH 4 )/m 3 [15]. W trakcie procesu oczyszczania ścieków występują okresowo zwiększone stężenia azotu amonowego w ściekach, dlatego systemy napowietrzania komory nitryfikacyjnej są przygotowywane z odpowiednią rezerwą. Największe problemy występują szczególnie w oczyszczalniach o małej przepustowości, gdzie retencjonowanie sieci kanalizacyjnej i uśrednianie jest ograniczone, a niekontrolowany zrzut, na przykład 1/2019 Forum Eksploatatora 17
5 gnojówki, może spowodować całkowite zahamowanie procesów i zatrucie osadu czynnego. Bakterie uczestniczące w procesie nitryfikacji są bardziej wrażliwe na substancje toksyczne (obecność wielu nieorganicznych i organicznych związków) zawarte w ściekach niż inne bakterie uczestniczące w biologicznym oczyszczaniu ścieków. Z dużą uwagą należy kontrolować jakość dopływających ścieków przemysłowych, ponieważ proces utleniania azotu amonowego do azotanów może ograniczyć obecność w ściekach na przykład farmaceutyków, których głównym źródłem są gospodarstwa domowe, szpitale lub rolnictwo. W hodowli zwierząt, w celu ochrony ich przed ewentualnymi infekcjami, stosowane są antybiotyki jako dodatki do pasz. Problemem są również powszechnie stosowane substancje biobójcze lub niezgodne z prawem wylewanie do ścieków środków ochrony roślin pozostałych z oprysków rolniczych. Proces nitryfikacji i denitryfikacji jest ograniczony przez opisane czynniki, jak również przez odprowadzanie do układu biologicznego przefermentowanych wód osadowych [12] oraz przez stosowanie w celach dezynfekcyjnych chloru (używanego na przykład do usuwania z osadu czynnego bakterii nitkowatych). Na usuwanie biologiczne azotu wpływa niekorzystnie nie tylko wartość wskaźnika, o którym wspomniano wcześniej, ale również dopływające ścieki ogólnospławne z małą ilością szybko rozkładalnego. Zjawisko ograniczania dostępności rozkładalnego jest również wynikiem procesu samooczyszczania się ścieków w sieci kanalizacyjnej lub niewłaściwej eksploatacji (zbyt długi okres przetrzymania ścieków) w wielu oczyszczalniach osadników wstępnych. Z tego względu, tak istotne jest wyznaczanie parametrów technologicznych prowadzenia procesu nitryfikacji z uwzględnieniem rzeczywistych warunków technologicznych (jakościowych i ilościowych) zlewni, z której dopływają ścieki do pracującej oczyszczalni. Eksploatacja oczyszczalni wymaga pogodzenia koniecznego dla nitryfikacji dłuższego wieku osadu oraz niższego obciążenia ładunkiem w stosunku do denitryfikacji wymagającej krótszego wieku osadu oraz wysokiego obciążenia w momencie, gdy stężenie azotanów jest wysokie. Eksploatacja przy zmiennym wieku osadu pozwala operatorowi oczyszczalni na określenie minimalnego wieku osadu, przy którym obserwowany jest wzrost prędkości działania nitryfikacji. Szybkim testem określającym stopień nitryfikacji jest spadek zasadowości (ubytek zasadowości w procesie nitryfikacji 1 g azotu amonowego wynosi 7,14 g CaCO 3 ) [12]. 8 Podsumowanie Optymalizacja procesu biologicznego usuwania azotu jest dziś koniecznością, szczególnie w większych oczyszczalniach, gdzie wymagania ustawowe jakości ścieków odprowadzanych do odbiornika są bardziej rygorystyczne. Z dużą dokładnością wykorzystuje się pomiary stężenia w czasie rzeczywistym amoniaku, azotanów i tlenu, o których wspomniano wcześniej. Pomagają one kontrolować stężenie tlenu w komorze nitryfikacji za pomocą sondy tlenowej i sondy do pomiaru amoniaku. Pomiary umożliwiają również kontrolę i sterowanie stopniem recyrkulacji azotanów z komory nitryfikacji do denitryfikacji. Recyrkulacja wewnętrzna była w praktyce w większości oczyszczalni (z recyrkulacją mechaniczną) ustawiana według projektu na wartość stałą, najczęściej w granicach % dopływu ścieków do reaktora, co często nie miało uzasadnienia przy faktycznym stężeniu azotanów w strefie nitryfikacji. Powszechne stosowanie sond pomiarowych, zaawansowane metody technologiczne oraz wykorzystywanie nowych procesów mikrobiologicznych do biologicznego usuwania azotu pozwala na uzyskanie w ściekach odprowadzanych do odbiornika znacznie niższych stężeń azotu niż prawie dwadzieścia lat temu, kiedy wprowadzano pierwsze uregulowania prawne po zmianie prawa wodnego w 2001 r. 9 Literatura [1] Dymaczewski Z., Oleszkiewicz AJ., Sozański M.M. (red.), Poradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków, PZiTS Oddział w Poznaniu i LEM s.c., Kraków-Poznań [2] Boon A.G., Skellet C.F., Newcombe S., Jones J.G., Forster C.F., The use of oxydation to treat sewage in a rising main, Water Pollution Control 1977, 76, s [3] Parkhurst J.D., Pomeroy R.D., Oxygen absorption in stream, Journal Of Sanitary Engineering Division 1972, 98, s [4] Bothe H., Jost G., Scholter M., Ward B.B., Witzel K-P., Molecular analysis of ammonia oxidation and denitryfication in natural environments, FEMS Microbiology Reviews 2000, 24, s [5] Koops H.P., Mollers U.C., The lithotropic ammonia-oxidizing bacteria, In the Prokaryotes, Springer Verlag, New York, 1992, vol. VIII, s [6] Klimiuk E., Łebkowska M., Biotechnologia w ochronie środowiska, PWN, Warszawa [7] Oleszkiewicz J. A., Biologiczne usuwanie azotu, w: Usuwanie związków biogennych ze ścieków, w: Materiały Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej, Kraków , s [8] Sadecka Z., Podstawy biologicznego oczyszczania ścieków, Seidel-Przywecki sp. z o.o., Piaseczno [9] Bernacka J., Kurbiel J., Pawłowska L., Usuwanie związków biogennych ze ścieków miejskich, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa [10] Łomotowski J., Szpindor A., Nowoczesne systemy oczyszczania ścieków, Arkady, Warszawa [11] Trela J., Intensification of biological nitrogen removal in a two phase activated sludge process with pre-denitrification, Royal Institute of Technology, TRITA-AMI Report 3081(PhD thesis), Stockholm [12] Bever J., Stein A., Teichmann H., Zaawansowane metody oczyszczania ścieków, Projprzem-Eko, Bydgoszcz [13] Ruitz G., Jeison D., Chamy R., Nitrification with nitrite accumulation for the treatment in wastewater with high ammonia concentration, Water Research 2003, 37, s [14] Park S., Bae W., Chung J., Baek S.-C., Empirical model of the ph dependence of the maximum specific nitrification rate, Process Biochemistry 2007, 42, s [15] Anthonisen A.C., Loehr R.C., Prakasam T.B.S., Srinath E.G., Inhibition of nitrification by ammonia and nitrous acid, Journal WPCF 1976, 48, s Forum Eksploatatora 1/2019
Biologiczne oczyszczanie ścieków
Biologiczne oczyszczanie ścieków Ściek woda nie nadająca się do użycia do tego samego celu Rodzaje ścieków komunalne, przemysłowe, rolnicze Zużycie wody na jednego mieszkańca l/dobę cele przemysłowe 4700
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany
Bardziej szczegółowoBudowa i eksploatacja oczyszczalni ściek. cieków w Cukrowni Cerekiew. Cerekiew S.A.
Budowa i eksploatacja oczyszczalni ściek cieków w Cukrowni Cerekiew Cerekiew S.A. Spis treści Część ogólna, Charakterystyka techniczna obiektów, Etapy budowy, Przeprowadzenie rozruchu wstępnego, Przeprowadzenie
Bardziej szczegółowoOsad nadmierny Jak się go pozbyć?
Osad nadmierny Jak się go pozbyć? AquaSlat Ltd. Rozwiązanie problemu Osad nadmierny jest niewygodnym problemem dla zarządów oczyszczalni i społeczeństwa. Jak dotąd nie sprecyzowano powszechnie akceptowalnej
Bardziej szczegółowoBIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU W procesach samooczyszczania wód zanieczyszczonych związkami organicznymi zachodzą procesy utleniania materii organicznej przy współudziale mikroorganizmów tlenowych.
Bardziej szczegółowoWanda Wołyńska Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Cukrownictwa. IBPRS Oddział Cukrownictwa Łódź, czerwiec 2013r.
Wanda Wołyńska Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Cukrownictwa Łódź, 25-26 czerwiec 2013r. 1 Badania fizyko-chemiczne wód i ścieków wykonywane są w różnych celach i w zależności
Bardziej szczegółowo3.10 Czyszczenie i konserwacja kanalizacji 121 3.11 Kontrola odprowadzania ścieków rzemieślniczo-przemysłowych (podczyszczanie ścieków) 127 3.
Spis treści 1. Wiadomości ogólne, ochrona wód 17 1.1 Gospodarkawodna 17 1.2 Polskie prawo wodne 25 1.2.1 Rodzaj wód 27 1.2.2 Własność wód 27 1.2.3 Koizystaniezwód 28 1.2.3.1 Powszechne koizystaniezwód
Bardziej szczegółowoOczyszczanie ścieków w reaktorach BPR z całkowitą redukcją osadu nadmiernego
Oczyszczanie ścieków w reaktorach BPR z całkowitą redukcją osadu nadmiernego Osad nadmierny jest niewygodnym problemem dla zarządów oczyszczalni i społeczeństwa. Jak dotąd nie sprecyzowano powszechnie
Bardziej szczegółowoBiologiczne usuwanie azotu kierunek biotechnologia od 2014/2015
Usuwanie azotu w procesach biologicznych Biologiczne usuwanie azotu ze ścieków polega na stworzeniu takich warunków realizacji procesu, aby zintensyfikować te same przemiany azotu, które zachodzą w warunkach
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska II stopnia (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) dr hab. Lidia Dąbek, prof. PŚk.
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA EW-COMP BIOCOMP
TECHNOLOGIA EW-COMP BIOCOMP Zbiorniki oczyszczalni wykonane są z gotowych prefabrykatów betonowych co znacznie przyśpiesza proces budowy. Oczyszczalni składa się z jednego lub dwóch niezależnych ciągów
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp.
ĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp. Uwaga: Ze względu na laboratoryjny charakter zajęć oraz kontakt z materiałem biologicznym,
Bardziej szczegółowoBohdan Bączak. Zastępca Prezydenta Miasta Zgierza. W związku z Pana interpelacją z dnia r. złożoną w dniu r.
Bohdan Bączak Zastępca Prezydenta Miasta Zgierza Zgierz, dnia.03.2018r. Pan Andrzej Mięsok Radny Rady Miasta Zgierza Szanowny Panie W związku z Pana interpelacją z dnia 06.02.2018r. złożoną w dniu 06.03.2018r.
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany
Bardziej szczegółowoŚCIEKÓW MLECZARSKICH. Prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Barbusiński Politechnika Śląska Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki
ZASTOSOWANIE BIOREAKTORÓW BEZTLENOWYCH DO PODCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW MLECZARSKICH Prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Barbusiński Politechnika Śląska Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki E-mail: krzysztof.barbusinski@polsl.pl
Bardziej szczegółowoBADANIA PODATNOŚCI ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU CUKIERNICZEGO NA OCZYSZCZANIE METODĄ OSADU CZYNNEGO
oczyszczanie, ścieki przemysłowe, przemysł cukierniczy Katarzyna RUCKA, Piotr BALBIERZ, Michał MAŃCZAK** BADANIA PODATNOŚCI ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU CUKIERNICZEGO NA OCZYSZCZANIE METODĄ OSADU CZYNNEGO Przedstawiono
Bardziej szczegółowoJolanta Moszczyńska Ocena skuteczności usuwania bakterii nitkowatych...
OCENA SKUTECZNOŚCI USUWANIA BAKTERII NITKOWATYCH Z OSADU CZYNNEGO PRZY ZASTOSOWANIU KOAGULANTA FERCAT 106 (PIX-u MODYFIKOWANEGO POLIMEREM) NA PODSTAWIE DOŚWIADCZEŃ Z OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW DLA MIASTA LUBINA
Bardziej szczegółowoBadanie procesu nitryfikacji i denitryfikacji
ĆWICZENIE 3, 4 Badanie procesu nitryfikacji i denitryfikacji 1. Usuwanie azotu w procesach biologicznych wiadomości ogólne Azot w wodzie i ściekach może występować jako: azot organiczny, azot amonowy,
Bardziej szczegółowoCharakterystyka ścieków mleczarskich oraz procesy i urządzenia stosowane do ich oczyszczania. dr inż. Katarzyna Umiejewska
Charakterystyka ścieków mleczarskich oraz procesy i urządzenia stosowane do ich oczyszczania dr inż. Katarzyna Umiejewska W 2011 r. wielkość produkcji wyniosła 11183 mln l mleka. Spożycie mleka w Polsce
Bardziej szczegółowoWpływ azotynów i zewnętrznych źródeł węgla na efektywność usuwania azotu w procesie nitryfikacji denitryfikacji w reaktorze SBR
Politechnika Gdańska, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Wpływ azotynów i zewnętrznych źródeł węgla na efektywność usuwania azotu w procesie nitryfikacji denitryfikacji w reaktorze SBR J. MAJTACZ,
Bardziej szczegółowoŚCIEKI PO HYDROLIZIE JAKO DODATKOWE ŹRÓDŁO WĘGLA DLA BAKTERII DENITRYFIKACYJNYCH W OCZYSZCZALNIACH ŚCIEKÓW CUKROWNICZYCH
ŚCIEKI PO HYDROLIZIE JAKO DODATKOWE ŹRÓDŁO WĘGLA DLA BAKTERII DENITRYFIKACYJNYCH W OCZYSZCZALNIACH ŚCIEKÓW CUKROWNICZYCH Bożenna Połeć, Andrzej Baryga, Tomasz Szymański Instytut Biotechnologii Przemysłu
Bardziej szczegółowoCzy mamy deficyt węgla rozkładalnego? Powody złego usuwania azotanów:
Gdańsk, 15-17 kwietnia 2012 r. Seminarium naukowo-techniczne pt. PRZYKŁADY OBLICZENIOWE WPŁYWU ZEWNĘTRZNYCH ŹRÓDEŁ WĘGLA NA PARAMETRY PRACY OCZYSZCZALNI Czy mamy deficyt węgla go? Powody złego usuwania
Bardziej szczegółowoANITA Mox Zrównoważone oczyszczanie ścieków wysoko obciążonych amoniakiem
ANITA Mox Zrównoważone oczyszczanie ścieków wysoko obciążonych amoniakiem WATER TECHNOLOGIES Ekonomiczna i zrównoważona odpowiedź na wyzwanie oczyszczania ścieków wysoko obciążonych amoniakiem W oczyszczalni
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoBADANIA TECHNOLOGICZNE OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z PRZEMYSŁU CUKIERNICZEGO METODĄ OSADU CZYNNEGO
Katarzyna RUCKA*, Michał MAŃCZAK*, Piotr BALBIERZ* ścieki przemysłowe, reaktor SBR, biologiczne oczyszczanie ścieków BADANIA TECHNOLOGICZNE OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z PRZEMYSŁU CUKIERNICZEGO METODĄ OSADU CZYNNEGO
Bardziej szczegółowoOptymalizacja zużycia energii na Oczyszczalni Ścieków Klimzowiec. Opracował: Piotr Banaszek
Optymalizacja zużycia energii na Oczyszczalni Ścieków Klimzowiec Opracował: Piotr Banaszek Część mechaniczna 2 Część biologiczna 3 Możliwości wytwarzania energii Biogaz wykorzystywany jest przede wszystkim
Bardziej szczegółowoNiskonakładowa i bezreagentowa metoda oczyszczania odcieków z przeróbki osadów w oczyszczalniach mleczarskich
Niskonakładowa i bezreagentowa metoda oczyszczania odcieków z przeróbki osadów w oczyszczalniach mleczarskich Skąd wzięła się idea oczyszczania odcieków przy użyciu złóż hydrofitowych: Odcieki ( REJECT
Bardziej szczegółowoBiologiczne oczyszczanie ścieków komunalnych z zastosowaniem technologii MBS
Biologiczne oczyszczanie ścieków komunalnych z zastosowaniem technologii MBS Do powszechnie powstających ścieków należy zaliczyć ścieki komunalne, będące nieuniknionym efektem zaspokajania potrzeb sanitarnych
Bardziej szczegółowoPraktyczne aspekty dawkowania alternatywnych. od badań laboratoryjnych do zastosowań w skali technicznej
Gdańsk, 15-17 kwietnia 2012 r. Seminarium naukowo-techniczne pt. Praktyczne aspekty dawkowania alternatywnych źródeł węgla w oczyszczalniach ścieków od badań laboratoryjnych do zastosowań w skali technicznej
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Charakterystyka ścieków miejskich... 29
Spis treści 1. Charakterystyka ścieków miejskich............ 29 1.1. Rodzaje ścieków................. 31 1.2. Rodzaje kanalizacji................ 32 1.3. Ilość ścieków miejskich............... 35 1.3.1.
Bardziej szczegółowoPostępy Nauki i Technologii Przemysłu Rolno-Spożywczego 2014 t. 69 nr 2-4
MOŻLIWOŚĆ INTENSYFIKACJI PROCESU DENITRYFIKACJI W REAKTORZE TLENOWYM OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW CUKROWNICZYCH Bożenna Połeć, Andrzej Baryga, Tomasz Szymański, Wanda Wołyńska, Małgorzata Kowalska Instytut Biotechnologii
Bardziej szczegółowoINDYWIDUALNE SYSTEMY OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW A OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH
INDYWIDUALNE SYSTEMY OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW A OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH Opracowała: Klaudia Bukowska ZAOPATRZENIE W WODĘ A OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW Zbiorowe zaopatrzenie w wodę Indywidualne zaopatrzenie w wodę
Bardziej szczegółowoPL B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 C02F 3/ BUP 13/ WUP 07/00
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 179112 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 306429 (22) Data zgłoszenia 19.12.1994 (51) IntCl7. C 0 2 F 3/12 C02F
Bardziej szczegółowoUwarunkowania prawne obejmujące zagadnienia dotyczące wprowadzania ścieków komunalnych do środowiska
Uwarunkowania prawne obejmujące zagadnienia dotyczące wprowadzania ścieków komunalnych do środowiska Katarzyna Kurowska Ścieki komunalne - definicja Istotnym warunkiem prawidłowej oceny wymagań, jakim
Bardziej szczegółowoOczyszczanie ścieków miejskich w Bydgoszczy
Oczyszczanie ścieków miejskich w Bydgoszczy Katarzyna Chruścicka Mariusz Staszczyszyn Zbysław Dymaczewski Bydgoszcz, 19 kwietnia 20181 Plan prezentacji Historia oczyszczania ścieków w Bydgoszczy Stan obecny:
Bardziej szczegółowo(43) Zgłoszenie ogłoszono: (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)166780 (13) B1 PL 166780 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)166780 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 2 9 3 0 5 8 (22) Data zgłoszenia: 0 2.0 1.1 9 9 2 (51) IntCl6: C 02F
Bardziej szczegółowoLIKWIDUJE BIOGENY ORGANICZNE, OGRANICZA NADMIAR AZOTU I FOSFORU, USUWA ODORY W SIECI KANALIZACYJNEJ
LIKWIDUJE BIOGENY ORGANICZNE, OGRANICZA NADMIAR AZOTU I FOSFORU, USUWA ODORY W SIECI KANALIZACYJNEJ POPRAWA JAKOŚCI WÓD ZLEWNI MORZA BAŁTYCKIEGO RAMOWA DYREKTYWA WODNA (2000/60/WE) DYREKTYWA ŚCIEKOWA (91/271/EWG)
Bardziej szczegółowoKoncepcja przebudowy i rozbudowy
Koncepcja przebudowy i rozbudowy Oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna Cześć mechaniczna: Kraty Piaskownik poziomy podłużny bez usuwania tłuszczu Osadniki wstępne Imhoffa Część biologiczna: Złoża biologiczne
Bardziej szczegółowoGRAF oczyszczalnie ścieków. one2clean
Przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków typu SBR one2clean Konrad Gojżewski Kierownik projektów inwestycyjnych konrad.gojzewski@ekodren.pl ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 24 lipca 2006 r.
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Biotechnologia Rodzaj przedmiotu: Obieralny, moduł 5.1 Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium Profil kształcenia: ogólnoakademicki Technologie wody i ścieków Water and wastewater
Bardziej szczegółowoRozwinięciem powyższej technologii jest Technologia BioSBR/CFSBR - technologia EKOWATER brak konkurencji
Oczyszczalnia SBR Oczyszczalnia SBR stanowi nowatorskie podejście do problematyki oczyszczania ścieków. Technologia zapewnia całkowitą redukcję zanieczyszczeń uzyskując bardzo stabilny efekt końcowy nie
Bardziej szczegółowoREAKTORY BIOCOMP BIOLOGICZNE OCZYSZCZALNIE ŒCIEKÓW
REAKTORY BIOCOMP BIOLOGICZNE OCZYSZCZALNIE ŒCIEKÓW EKOWATER Sp. z o.o. ul. Warszawska 31, 05-092 omianki tel. 22 833 38 12, fax. 22 832 31 98 www.ekowater.pl. ekowater@ekowater.pl REAKTORY BIOCOMP - BIOLOGICZNE
Bardziej szczegółowodr Karol Trojanowicz Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie Instytut Politechniczny Zakład Inżynierii Środowiska
Związek pomiędzy wzrostem wydajności wytwarzania biogazu i samowystarczalnością energetyczną oczyszczalni ścieków a technologią autotroficznej deamonifikacji (proces ANAMMOX) dr Karol Trojanowicz Państwowa
Bardziej szczegółowoPotencjał metanowy wybranych substratów
Nowatorska produkcja energii w biogazowni poprzez utylizację pomiotu drobiowego z zamianą substratu roślinnego na algi Potencjał metanowy wybranych substratów Monika Suchowska-Kisielewicz, Zofia Sadecka
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1
R Z E C Z P O S P O L IT A PO LSK A (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 162717 (13) B1 U rząd Patentowy R zeczypospolitej Polskiej (21) N um er zgłoszenia: 283132 (22) D ata zgłoszenia: 29.12.1989 (51) IntC
Bardziej szczegółowoMARTA MAZURKIEWICZ * USUWANIE ZWIAZKÓW AZOTU ZE ŚCIEKÓW W OCZYSZCZALNI W KOSTRZYNIE NAD ODRĄ
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI ZESZYTY NAUKOWE NR 147 Nr 27 INŻYNIERIA ŚRODOWISKA 2012 MARTA MAZURKIEWICZ * USUWANIE ZWIAZKÓW AZOTU ZE ŚCIEKÓW W OCZYSZCZALNI W KOSTRZYNIE NAD ODRĄ S t r e s z c z e n i e Efektywne
Bardziej szczegółowoWROCŁAW JAKO OCZYSZCZALNIA ZERO- ENERGETYCZNA SFERA MARZEŃ CZY REALNA ALTERNATYWA?
zero-energetyczna oczyszczalnia, oszczędzanie energii, oczyszczanie ścieków, optymalizacja Mateusz MUSZYŃSKI-HUHAJŁO* WROCŁAW JAKO OCZYSZCZALNIA ZERO- ENERGETYCZNA SFERA MARZEŃ CZY REALNA ALTERNATYWA?
Bardziej szczegółowoUzdatnianie wody. Ozon posiada wiele zalet, które wykorzystuje się w uzdatnianiu wody. Oto najważniejsze z nich:
Ozonatory Dezynfekcja wody metodą ozonowania Ozonowanie polega na przepuszczaniu przez wodę powietrza nasyconego ozonem O3 (tlenem trójatomowym). Ozon wytwarzany jest w specjalnych urządzeniach zwanych
Bardziej szczegółowoLp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA
Zestawienie standardów jakości środowiska oraz standardów emisyjnych Lp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA STANDARDY JAKOŚCI ŚRODOWISKA (IMISYJNE) [wymagania, które muszą być spełnione w określonym czasie przez
Bardziej szczegółowoMULTI BIOSYSTEM MBS. Nowoczesne technologie oczyszczania ścieków przemysłowych Multi BioSystem MBS
MULTI BIOSYSTEM MBS Nowoczesne technologie oczyszczania ścieków przemysłowych Multi BioSystem MBS TECHNOLOGIA MBS ZAPEWNIA: Efektywność oczyszczania, mająca na uwadze proekologiczne wartości; Aspekty ekonomiczne,
Bardziej szczegółowoOdbiór i oczyszczanie ścieków
Strona 1 z 6 Opracował: Data i Podpis Zweryfikował: Data i Podpis Zatwierdził: Data i Podpis Maciej Tłoczek 05.05.2012 Przemysław Hirschfeld 10.05.2012 Jarosław Ochotny 03.08.2012 1 Cel dokumentu Celem
Bardziej szczegółowoANALIZA EFEKTYWNOŚCI USUWANIA ZANIECZYSZCZEŃ ZE ŚCIEKÓW W OCZYSZCZALNI W WOLI DALSZEJ K/ŁAŃCUTA
Polish Journal for Sustainable Development Tom 19 rok 215 * JUSTYNA KOC-JURCZYK, ŁUKASZ JURCZYK Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy Katedra Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej
Bardziej szczegółowoOczyszczanie wody - A. L. Kowal, M. Świderska-BróŜ
Oczyszczanie wody - A. L. Kowal, M. Świderska-BróŜ Spis treści Przedmowa 1. Woda w przyrodzie 1.1. Wprowadzenie 1.2. Fizyczne właściwości wody 1.3. Ogólna charakterystyka roztworów wodnych 1.3.1. Roztwory
Bardziej szczegółowoEco Tabs TM INNOWACYJNA TECHNOLOGIA DLA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W ŚWIETLE RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ I DYREKTYWY ŚCIEKOWEJ. Natura Leczy Naturę
Eco Tabs TM INNOWACYJNA TECHNOLOGIA DLA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W ŚWIETLE RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ I DYREKTYWY ŚCIEKOWEJ Natura Leczy Naturę www.ecolifesystem.com.pl info@ecolifesystem.com.pl OCZYSZCZALNIA
Bardziej szczegółowoRola oczyszczalni ścieków w w eliminowaniu ciekach
Rola oczyszczalni ścieków w w eliminowaniu SCCP i MCCP w odprowadzanychściekach ciekach Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 18.11.2011 Jan Suschka Przypomnienie w aspekcie obecności ci SCCP/MCCP w ściekach
Bardziej szczegółowo13. Funkcjonalność miasta w aspekcie skutecznego oczyszczania ścieków na przykładzie miasta Krakowa
13. Funkcjonalność miasta w aspekcie skutecznego oczyszczania ścieków na przykładzie miasta Krakowa 13.1. Wprowadzenie Miasto jest specyficznym produktem społecznego wytwarzania przestrzeni zgodnie z ludzkimi
Bardziej szczegółowoUSUWANIE AZOTU Z WÓD AMONIAKALNYCH CUKROWNI NA ZŁOŻACH BIOLOGICZNYCH
USUWANIE AZOTU Z WÓD AMONIAKALNYCH CUKROWNI NA ZŁOŻACH BIOLOGICZNYCH Bożenna Połeć, Wanda Wołyńska Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Cukrownictwa Zakład Analityki Cukrowniczej
Bardziej szczegółowoWoda i ścieki w przemyśle spożywczym
VI Konferencja Naukowo-Techniczna Woda i ścieki w przemyśle spożywczym DOŚWIADCZENIA Z REALIZACJI BUDOWY OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW DLA PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO Z UWZGLĘDNIENIEM ŚCIEKÓW MLECZARSKICH Firma AF Projects
Bardziej szczegółowoZałożenia obciążeń: Rozkład organicznych zw. węgla Nitryfikacja Denitryfikacja Symultaniczne strącanie fosforu. Komora osadu czynnego Osadnik wtórny
Przebudowa i budowa oczyszczalni ścieków w Nowogrodźcu opracował(-a): ESKO Zielona Góra Strona 1 Ekspert Osadu Czynnego Program do wymiarowania jednostopniowych oczyszczalni ścieków z osadem czynnym wg
Bardziej szczegółowoPLANOWANY/OSIĄGNIĘTY EFEKT EKOLOGICZNY
Załącznik do wniosku w-gws/09 formularz EE-GWS/09 PLANOWANY/OSIĄGNIĘTY EFEKT EKOLOGICZNY Proszę wybrać, wypełnić i załączyć do Wniosku odpowiedni - w zależności od zakresu zadania - formularz dotyczący
Bardziej szczegółowoAndrzej Jaguś. Skuteczność technologii hydrofitowej w usuwaniu związków azotu ze ścieków wiejskich bytowo gospodarczych
Andrzej Jaguś Skuteczność technologii hydrofitowej w usuwaniu związków azotu ze ścieków wiejskich bytowo gospodarczych Wstęp Hydrofitowa technologia oczyszczania ścieków stosowana jest głównie w obszarach
Bardziej szczegółowo1. Regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy... 10 2. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach... 12 Literatura... 12
Spis treści III. Wstęp... 9 III. Zasady porządkowe w pracowni technologicznej... 10 1. Regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy... 10 2. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach... 12 Literatura... 12 III. Wskaźniki
Bardziej szczegółowodr inż. Katarzyna Umiejewska inż. Aleksandra Bachanek inż. Ilona Niewęgłowska mgr inż. Grzegorz Koczkodaj
dr inż. Katarzyna Umiejewska inż. Aleksandra Bachanek inż. Ilona Niewęgłowska mgr inż. Grzegorz Koczkodaj Zakład produkuje sery o różnej wielkości i kształcie. Do asortymentu należą :» kręgi: waga 3-8
Bardziej szczegółowoBIOREAKTOR LABORATORYJNY TYPU SBR DO BADANIA WŁAŚCIWOŚCI OSADU CZYNNEGO I PROCESÓW OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW
BIOREAKTOR LABORATORYJNY TYPU SBR DO BADANIA WŁAŚCIWOŚCI OSADU CZYNNEGO I PROCESÓW OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Tomasz Głębicki, Katarzyna Maria Jaromin, Agata Kopertowska, Grzegorz Łagód Politechnika Lubelska
Bardziej szczegółowoOdwracalność przemiany chemicznej
Odwracalność przemiany chemicznej Na ogół wszystkie reakcje chemiczne są odwracalne, tzn. z danych substratów tworzą się produkty, a jednocześnie produkty reakcji ulegają rozkładowi na substraty. Fakt
Bardziej szczegółoworozporządzenia, dla oczyszczalni ścieków komunalnych o RLM poniżej 2.000.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych
Bardziej szczegółowoZgłoszenie. Instalacji przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków ze studnią chłonną WZÓR 730-082-204
Zgłoszenie Instalacji przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków ze studnią chłonną INWESTOR ADRES ZAMIESZKANIA ADRES INWESTYCJI DATA WNIOSKU Wykaz NORM oczyszczalni Gama Plastic EN-PN 12566-1 Spis
Bardziej szczegółowoŁączna długość sieci wodociągowej to 293 km. Sieć ta współpracuje z hydroforniami na osiedlach Pawlikowskiego, Sikorskiego i pompownią Widok.
1. Ogólne informacje o PWiK Głównym celem działalności PWiK Żory sp. z o.o. jest zaopatrzenie mieszkańców miasta Żory w wodę wysokiej jakości i odbiór ścieków przy optymalizacji kosztów. Oczyszczanie ścieków
Bardziej szczegółowoCENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII W OBSZARZE OZE. BioProcessLab. Dr inż. Karina Michalska
CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII W OBSZARZE OZE BioProcessLab Dr inż. Karina Michalska PLAN PREZENTACJI 1.Opieka merytoryczna 2.Obszar badawczy 3.Wyposażenie 4.Oferta współpracy OPIEKA MERYTORYCZNA 1. Praca
Bardziej szczegółowoInżynieria Ekologiczna Nr 24, 2011. (2350 mgo 2. /dm 3 ), ChZT (2990 mgo 2. /dm 3 ) i azotanów V (54,5 mgn-no 3-
Wojciech Dąbrowski OKREŚLENIE ZMIAN STĘŻENIA ZANIECZYSZCZEŃ W PROFILU OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW MLECZARSKICH NA PRZYKŁADZIE S.M. MLEKOVITA W WYSOKIEM MAZOWIECKIEM Streszczenie. Ścieki mleczarskie charakteryzują
Bardziej szczegółowoOptymalne proporcje składników biogennych w oczyszczaniu ścieków
SPRAWOZDANIE Z EKSPLOATACJI ANALIZA LABORATORYJNA & TECHNIKA POMIARÓW CIĄGŁYCH OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW SUBSTANCJE BIOGENNE Optymalne proporcje składników biogennych w oczyszczaniu ścieków Aby spełnić normy
Bardziej szczegółowoBADANIA SYMULACYJNE STRATEGII STEROWANIA OPARTEJ O POMIARY STOPNIA WYKORZYSTANIA TLENU METODĄ OFF-GAS
Kamil JANIAK, Piotr BALBIERZ, Marta KNAP* Stopień wykorzystania tlenu, symulacje komputerowe, optymalizacja, sterowanie napowietrzaniem BADANIA SYMULACYJNE STRATEGII STEROWANIA OPARTEJ O POMIARY STOPNIA
Bardziej szczegółowoOCENA MOŻLIWOŚCI OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU PRZEMYSŁU CUKIERNICZEGO
ścieki przemysłowe, przemysł cukierniczy, oczyszczanie ścieków Katarzyna RUCKA, Piotr BALBIERZ, Michał MAŃCZAK * OCENA MOŻLIWOŚCI OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU PRZEMYSŁU CUKIERNICZEGO Przeprowadzono ocenę
Bardziej szczegółowoI. Pobieranie próbek. Lp. Wykaz czynności Wielkość współczynnika
Koszty i wykaz badań wykonywanych w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Poznaniu 1. Stawka podstawowa wynosi 40,41 zł. 2. Wyliczenie kosztów usługi następuje w sposób następujący: koszt usługi
Bardziej szczegółowoDyrektywa 91/271/EWG dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych, a prawo polskie
FUNDUSZ UNIA EUROPEJSKA SPÓJNOŚCI dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych, a prawo polskie Podtytuł prezentacji Beata Koszewska Poznań, 12 i 19 czerwca 2013 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska Gospodarki
Bardziej szczegółowoŚcieki, zanieczyszczenia, jakość wody Klara Ramm Szatkiewicz Dyrektor Departamentu Planowania i Zasobów Wodnych - Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
Warszawa, 11 kwietnia 2014 r. Ścieki, zanieczyszczenia, jakość wody Klara Ramm Szatkiewicz Dyrektor Departamentu Planowania i Zasobów Wodnych - Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Ustawa z dnia 18 lipca 2001
Bardziej szczegółowoMEMBRANY CERAMICZNE CO-MAG - KOMPAKTOWY SYSTEM SZYBKIEJ KOAGULACJI, FLOKULACJI I SEDYMENTACJI
Najnowsze technologie MEMBRANY CERAMICZNE CO-MAG - KOMPAKTOWY SYSTEM SZYBKIEJ KOAGULACJI, FLOKULACJI I SEDYMENTACJI Materiał ceramiczny jest bardzo odporny na ciśnienie, ciepło, i korozją, ceramiczny element
Bardziej szczegółowoGospodarka w zlewni a jakość wód w zbiorniku
Gospodarka w zlewni a jakość wód w zbiorniku dr inż. Damian Panasiuk, NILU Polska 1 Eutrofizacja wzbogacenie wody biogenami, w szczególności związkami azotu i fosforu, powodującymi przyspieszony wzrost
Bardziej szczegółowoPoradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków : praca zbiorowa / pod red. Zbysława Dymaczewskiego. - wyd. 3. Poznań, 2011.
Poradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków : praca zbiorowa / pod red. Zbysława Dymaczewskiego. - wyd. 3. Poznań, 2011 Spis treści 1. Charakterystyka ścieków miejskich 29 1.1. Rodzaje ścieków 31 1.2.
Bardziej szczegółowoEnergia i ścieki w przemyśle spożywczym NOWOCZESNY SYSTEM OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW MLECZARSKICH Z GOSPODARKĄ OSADOWĄ
IV Konferencja Naukowo Techniczna Energia Woda Środowisko Energia i ścieki w przemyśle spożywczym NOWOCZESNY SYSTEM OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW MLECZARSKICH Z GOSPODARKĄ OSADOWĄ KORZYŚCI I ZAGROŻENIA Firma AF
Bardziej szczegółowoInstytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego. Oddział Cukrownictwa. Działalność naukowa. Oddziału Cukrownictwa IBPRS. dr inż.
Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Cukrownictwa Działalność naukowa Oddziału Cukrownictwa IBPRS dr inż. Andrzej Baryga ODDZIAŁ CUKROWNICTWA W 2011r. Oddział Cukrownictwa zrealizował
Bardziej szczegółowoZakład Technologii Wody, Ścieków i Odpadów
Zakład Technologii Wody, Ścieków i Odpadów Katedra Inżynierii Sanitarnej. Wydział Budownictwa i Architektury Semestr zimowy 2017/18 harmonogram zajęć przedmiotów z formą zajęć laboratoryjnych Chemia Budowlana
Bardziej szczegółowoTECHNIKI SEPARACYJNE ĆWICZENIE. Temat: Problemy identyfikacji lotnych kwasów tłuszczowych przy zastosowaniu układu GC-MS (SCAN, SIM, indeksy retencji)
TECHNIKI SEPARACYJNE ĆWICZENIE Temat: Problemy identyfikacji lotnych kwasów tłuszczowych przy zastosowaniu układu GC-MS (SCAN, SIM, indeksy retencji) Prowadzący: mgr inż. Anna Banel 1 1. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoOpłaty za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych
Opłaty za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych Podstawa prawna: 1. Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 roku w sprawie określenia
Bardziej szczegółowoPrzemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
Bardziej szczegółowoPrzydomowe oczyszczalnie biologiczne
Przydomowe oczyszczalnie biologiczne Model August Model AT 6-50 PN EN 12566-3 AT SPECYFIKACJA TECHNICZNA INFORMACJE PODSTAWOWE Materiał: Polipropylen Norma: PN-EN 12566-3+A2:2013 System oczyszczania: VFL
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA. z dnia 23 grudnia 2002 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. (Dz. U. z dnia 31 grudnia 2002 r.)
Bardziej szczegółowoOcena jakości wód powierzchniowych rzeki transgranicznej Wisznia
VI KONFERENCJA NAUKOWA WODA - ŚRODOWISKO - OBSZARY WIEJSKIE- 2013 Ocena jakości wód powierzchniowych rzeki transgranicznej Wisznia A. Kuźniar, A. Kowalczyk, M. Kostuch Instytut Technologiczno - Przyrodniczy,
Bardziej szczegółowoDYNAMICZNA SYMULACJA KOMPUTEROWA BIOLOGICZNEGO USUWANIA ZWIĄZKÓW BIOGENNYCH NA PRZYKŁADZIE OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W ZAMOŚCIU
DYNAMICZNA SYMULACJA KOMPUTEROWA BIOLOGICZNEGO USUWANIA ZWIĄZKÓW BIOGENNYCH NA PRZYKŁADZIE OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W ZAMOŚCIU Jerzy Mikosz Politechnika Krakowska Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Ochrony Środowiska
Bardziej szczegółowoOczyszczalnia ścieków w Żywcu. MPWiK Sp. z o.o. w Żywcu
Oczyszczalnia ścieków w Żywcu MPWiK Sp. z o.o. w Żywcu Zlewnia oczyszczalni ścieków w Żywcu na tle Powiatu Żywieckiego (stan istniejący) gm. Żywiec 32 230 mieszk. istn. sieć kanal. 127,0 km gm. Łodygowice
Bardziej szczegółowoAkademia Morska w Gdyni, Wydział Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa, Katedra Chemii i Towaroznawstwa Przemysłowego, alina@am.gdynia.
Zastosowanie sondy do pomiaru zawartości azotu amonowego i azotanowego jako elementu sterowania procesem oczyszczania ścieków Implementation of the ammonium and nitrate sensor as an element of wastewater
Bardziej szczegółowoAnkieta dotycząca gospodarki wodno-ściekowej w 2006 r.
... Data wypełnienia ankiety Ankieta dotycząca gospodarki wodno-ściekowej w 2006 r. Nazwa zakładu: Adres: Gmina: Powiat: REGON: Branża (wg EKD): Gospodarka wodna w roku 2006 r. I. Pobór wody z ujęć własnych:
Bardziej szczegółowoOpłaty za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych
Opłaty za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych Podstawa prawna: 1. rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 roku w sprawie określenia
Bardziej szczegółowoANALIZA ZMIAN JAKOŚCI ŚCIEKÓW W TRAKCIE PROCESÓW OCZYSZCZANIA NA OCZYSZCZALNI W PRZEMYŚLU
Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 18, Iss. 5, Oct. 2017, pages 18 26 DOI: 10.12912/23920629/74973 Received: 2017.05.06 Accepted: 2017.08.02 Published: 2017.10.01 ANALIZA ZMIAN JAKOŚCI
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE (od roku ak. 2014/2015)
(od roku ak. 2014/2015) A. Zagadnienia z zakresu Oczyszczanie Wody i Ścieków: 1. Skład wód powierzchniowych i wód podziemnych. 2. Układy technologiczne oczyszczania wody powierzchniowej. 3. Układy technologiczne
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowoNOWE KIERUNKI ROZWOJU TECHNOLOGII USUWANIA AZOTU W KOMUNALNYCH OCZYSZCZALNIACH ŚCIEKÓW
NOWE KIERUNKI ROZWOJU TECHNOLOGII USUWANIA AZOTU W KOMUNALNYCH OCZYSZCZALNIACH ŚCIEKÓW Jacek Mąkinia Politechnika Gdańska Wydział InŜynierii Lądowej i Środowiska Udział w gremiach międzynarodowych zajmujących
Bardziej szczegółowoRekultywacja obszarów wodnych w regionie za pomocą innowacyjnej technologii REZONATORA WODNEGO EOS 2000
Rekultywacja obszarów wodnych w regionie za pomocą innowacyjnej technologii REZONATORA WODNEGO EOS 2000 Rezonator Wodny EOS 2000 przywraca w naturalny sposób ekologiczną równowagę zbiorników wodnych bez
Bardziej szczegółowoPOZYSKIWANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPLNEJ Z ODPADÓW POCUKROWNICZYCH
TECHNOLOGIE 20 LAT JUTRA DOŚWIADCZENIA DOSTĘPNE OD DZIŚ POZYSKIWANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPLNEJ Z ODPADÓW POCUKROWNICZYCH » Firma inżynierska zdolna do kompleksowej realizacji inwestycji w zakresie
Bardziej szczegółowoROK SZKOLNY: 2015/2016 PRZEDMIOT: ORGANIZACJA PRAC W OC HRONIE ŚRODOWISKA
WYMAGANIA EDUKACYJNE ROK SZKOLNY: 2015/2016 PRZEDMIOT: ORGANIZACJA PRAC W OC HRONIE ŚRODOWISKA AUTOR: MGR MARCIN STALMACH 8.2. Organizacja prac przy oczyszczaniu ścieków R.8.1 (10)1 wyjaśnid cel oczyszczania
Bardziej szczegółowo