KALENDARIUM OBOZÓW NIEFORMALNEJ GRUPY KAMIENIARZY MAGURYCZ ORAZ OBOZÓW NADSANIE *

Transkrypt

1 Cmentarze pełne są ludzi, bez których świat nie mógłby istnieć. KALENDARIUM OOZÓW NIEFORMALNEJ GRUPY KAMIENIARZY MAGURYCZ ORAZ OOZÓW NADSANIE * W latach prace remontowe i porządkowe*** prowadzono w następujących - często dziś nie istniejących miejscowościach ieszczadów, eskidu Niskiego i Roztocza: I VIII 1987 Michniowiec, gm. Czarna, cmentarz greckokatolicki i krzyŝe przydroŝne, ystre, gm. Czarna, cmentarz greckokatolicki i krzyŝe przydroŝne, Chmiel, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki, płyta nagrobna z XVII w.. II VIII 1988 Lipie, gm. Czarna, cmentarz greckokatolicki i krzyŝe przydroŝne, Lutowiska, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki i krzyŝe przydroŝne, Smolnik n/sanem**, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki i krzyŝe przydroŝne. III VIII 1989 Polana, gm. Czarna, cmentarz greckokatolicki i rzymskokatolicki, Dwernik, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki i krzyŝe z nie istniejącej erehy Górne**, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki i krzyŝe z nie istniejącej cerkwi. IV VIII 1990 Sianki**, gm.lutowiska, cmentarz greckokatolicki, kaplica grobowa, eniowa**, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki, podstawa pod chrzcielnicę (?), krzyŝe z nie istniejącej krzyŝ przydroŝny, ukowiec**, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki, cmentarz wojskowy z I wojny światowej, krzyŝe z nie istniejącej krzyŝ przydroŝny, Dźwiniacz Górny**, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki i krzyŝe przydroŝne. V VIII 1991 Stuposiany, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki, Wołosate, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki i krzyŝe przydroŝne, Caryńskie**, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki i krzyŝ przydroŝny. VI VIII 1992 andrów, gm. Ustrzyki Dolne, cmentarz greckokatolicki i krzyŝe przy- DroŜne, Stebnik, gm. Ustrzyki Dolne, cmentarz greckokatolicki i krzyŝe przy droŝne. VII VIII 1993 Jałowe, gm. Ustrzyki Dolne, cmentarz greckokatolicki, Moczary, gm. Ustrzyki Dolne, cmentarz greckokatolicki, andrów, gm. Ustrzyki Dolne, krzyŝe przydroŝne, Zatwarnica, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki, Hulskie**, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki oraz ruiny Krywe**, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki, Tworylne**, gm. Czarna, cmentarz greckokatolicki. VIII VIII 1994 Smolnik n/sanem**, gm. Lutowiska, rekonstrukcja XIX-wiecznego nagrobka z ok. 250 części, cmentarz greckokatolicki, Chmiel, gm. Lutowiska, płyta nagrobna z XVII w, cmentarz grecko-

2 katolicki, Tworylne**, gm. Czarna, cmentarz greckokatolicki, Rajskie, gm. Solina, cmentarz greckokatolicki, ystre, gm. aligród, cmentarz greckokatolicki, erehy Górne**, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki, Caryńskie**, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki. IX VIII 1995 Smolnik n/sanem**, gm. Lutowiska, kontynuacja prac rozpoczętych w 1994 roku, alnica**, gm. Komańcza, cmentarz greckokatolicki, krzyŝe z nie istniejącej Wola Michowa, gm. Komańcza, cmentarz Ŝydowski, rozpoczęcie prac, Nowy Łupków, gm. Komańcza, cmentarz greckokatolicki. W latach Stanisław Kryciński zorganizował jeszcze 3 obozy remontowe, po czym Nadsanie przerodziło się w przedsięwzięcie archeologiczne (latem 1999 i 2000 roku prowadził wykopaliska w erehach Górnych, gm. Lutowiska). Miejscowości, w których działał St. Kryciński oznaczono literą N. NiŜej podpisany od roku 1996 prowadzi działalność samodzielnie, a miejscowości, w których prowadzono prace nie są poprzedzone Ŝadną literą. Na Ŝyczenie St. Krycińskiego niŝej podpisany zaprzestał uŝywania nazwy Nadsanie, chociaŝ nie zmienia to faktu, Ŝe cele obozów pozostały takie same. Kolejne obozy noszą nazwę: obozów remontowych Nieformalnej Grupy Kamieniarzy Magurycz. X VIII 1996 Smolnik n/sanem**, gm. Lutowiska, zakończenie prac rozpoczętych w 1994 roku, Wola Michowa, gm. Komańcza, cmentarz Ŝydowski, zakończenie prac, alnica**, gm. Komańcza, pańszczyźniany (?) krzyŝ przydroŝny, Nowica, gm. Uście Gorlickie, cmentarz greckokatolicki. VII 1996 N - Królik Wołoski, gm. Rymanów, cmentarz greckokatolicki, N - Deszno, gm. Rymanów, cmentarz greckokatolicki, N - ałucianka, gm. Rymanów, cmentarz greckokatolicki. XI IX Wisłok Wielki (górny), gm. Komańcza, cmentarz greckokatolicki, chrzcielnica z nie istniejącej Nowica, gm. Uście Gorlickie, remont kostnicy z II poł. XIX w., I etap prac zakończono w V 1998 r. VII N - Wisłoczek, gm. Rymanów, cmentarz greckokatolicki i choleryczny, N Tarnawka, gm. Rymanów, cmentarz greckokatolicki. XII VIII 1998 Wisłok Wielki (dolny), gm. Komańcza, cmentarz greckokatolicki, krzyŝ przydroŝny, odkrycie archiwum zwierzchności gminy z lat oraz dokumentów parafialnych, wstępne czynności konserwatorskie, inwentaryzacja, indeks (XII 1998 II 1999), alnica**, gm. Komańcza, rozpoczęcie remontu murowanej kaplicy przy cudownym źródle z lat 70-tych XIX w, Wołowiec, gm. Sękowa, wybrane krzyŝe przydroŝne, IX RadruŜ, gm. Horyniec, cmentarz greckokatolicki, VII 1998 N Puławy, gm. Rymanów, cmentarz greckokatolicki, N Rudawka Rymanowska, gm. Rymanów, krzyŝ przydroŝny. XIII VIII 1999 Wisłok Wielki (dolny), gm. Komańcza, polichromia w cerkwi p.w. św. Onufrego (obecnie kościół rz.-kat.) z 1854 r., chorągiew procesyjna z końca XVIII w., ekspozycja muzealna w wieŝy w / w cerkwi przygotowanie i konserwacja eksponatów, Wisłok Wielki (górny), gm. Komańcza, krzyŝ przydroŝny. Moszczaniec, gm. Komańcza, cmentarz greckokatolicki, Czystohorb, gm. Komańcza, cerkwisko, cmentarz greckokatolicki, chrzcielnica z nie istniejącej cerkwi.

3 VII, VIII, X 1999 alnica**, gm. Komańcza, kontynuacja remontu kaplicy. XIV VIII / IX 2000 Moszczaniec, gm. Komańcza, krzyŝe przydroŝne, Wola NiŜna, gm. Dukla, cmentarz cerkiewny oraz pozostałe dwa cmentarze greckokatolickie, Wola WyŜna**, gm. Dukla, cmentarz greckokatolicki, cerkwisko, krzyŝ przydroŝny, Jasiel**, gm. Dukla, oba cmentarze greckokatolickie, krzyŝ kuty ze zwieńczenia nie istniejącej krzyŝe przydroŝne, Rudawka Jaśliska**, gm. Dukla, wybrane krzyŝe przydroŝne rozpoczęcie prac, Wisłok Wielki (dolny), gm. Komańcza, drobne prace przy kolejnych eksponatach powstającej w cerkwi ekspozycji muzealnej. XV - V 2001 alnica**, gm. Komańcza, zakończenie prac przy naprawie i rekonstrukcji FOKW więźby kopuły i sygnaturki, przekrycie blachą ocynkowaną przez wyspecjalizowaną firmę, Szczerbanówka**, gm. Komańcza, naprawa krzyŝa kutego z nie istniejącej Wisłok Wielki (dolny), gm. Komańcza, krzyŝ przydroŝny, dokumenty zwierzchności gminnej, chrzcielnica z Woli WyŜnej, VIII/IX 2001 Czeremcha**, gm. Dukla, cerkwisko, cmentarz greckokatolicki, krzyŝe przydroŝne, Lipowiec**, gm. Dukla, cmentarz greckokatolicki, Wisłok Wielki, gm. Komańcza, krzyŝ przydroŝny (Wisłok Górny), prace nad ekspozycją muzealną (eksponaty z Czeremchy i Radoszyc), Radoszyce, gm. Komańcza, cerkiew dokumenty gminne i parafialne, sprzęty liturgiczne, Jasiel**, gm. Dukla, krzyŝ przydroŝny, erehy Górne**, gm. Lutowiska, cmentarz greckokatolicki. XVI II Morochów, gm. Zagórz cmentarz greckokatolicki grzebalny, dokumentacja fotograficzna i opisowa stanu zachowania, rozpoczęcie prac remontowych, VI 2002 Radocyna**, gm. Sękowa cmentarz greckokatolicki (ob. prawosławny), wybrane krzyŝe przydroŝne (fundusze uzyskane przez Diecezjalny Ośrodek Kultury Prawosławnej), VIII 2002 Solinka**, gm. Cisna cmentarz greckokatolicki, krzyŝ kuty z, FK nie istniejącej Maniów, gm. Komańcza cmentarz greckokatolicki, krzyŝ kuty z nie istniejącej Smolnik n/osławą, gm. Komańcza cmentarz greckokatolicki, Surowica**, gm. Komańcza cmentarz greckokatolicki stary i nowy. Szczerbanówka**, gm. Komańcza krzyŝ kuty z nie istniejącej montaŝ na cerkwisku, IX/X 2002 Wisłok Wielki, gm. Komańcza ekspozycja muzealna, FK alnica**, gm. Komańcza kontynuacja remontu kaplicy, rekonstrukcja łuku nad wejściem, rozpoczęcie rekonstrukcji ogrodzenia. XVII IV 2003 Wisłok Wielki, gm. Komańcza ekspozycja muzealna nieoficjalne FK otwarcie, Kołonice, Jabłonki, Wernejówka, Zawoje inwentaryzacja cmentarzy greckokatolickich i krzyŝy przydroŝnych, VIII/IX 2003 Zawoje**, gm. Rymanów cmentarz greckokatolicki, cerkwisko, FK Wernejówka**, gm. Rymanów krzyŝ przydroŝny, Polany Surowiczne**, gm. Komańcza cmentarz greckokatolicki cerkiewny i grzebalny, cerkwisko, krzyŝ przydroŝny, Darów**, gm. Komańcza cmentarz greckokatolicki, krzyŝ przydroŝny,

4 KrzyŜe przydroŝne na skrzyŝowaniu drogi Polany Surowiczne Surowica z drogą do Puław, gm. Komańcza. Wisłok Wielki, gm. Komańcza XVIII-wieczna chorągiew procesyjna - konserwacja, XVIII VII 2004 Korczmin, gm. Ulhówek cmentarz greckokatolicki, VIII 2004 Szczawne, gm. Komańcza cmentarz prawosławny cerkiewny i grzebalny, Komańcza, gm. Komańcza cmentarz cerkiewny prawosławny, cmentarz greckokatolicki grzebalny, kuty krzyŝ cerkiewny, Szklary**, gm. Dukla cmentarz cerkiewny greckokatolicki, chrzcielnica, cerkwisko, XIX V 2005 Szklary**, gm. Dukla greckokatolicki cmentarz grzebalny, krzyŝ gromadzki, PAFW kapliczka przydroŝna z XVII w. (?), Mszana, gm. Dukla greckokatolicki cmentarz cerkiewny, cerkwisko, VII 2005 Jaśliska, gm. Dukla translokacja macew pochodzących z tamtejszego kirkutu - z potoku UMiGD ełcza - do magazynu w Posadzie Jaśliskiej, VIII Mszana, gm. Dukla greckokatolicki cmentarz grzebalny FJ&S PP IX 2005 Kotań, gm. Krempna cmentarz greckokatolicki cerkiewny i grzebalny, lapidarium. XX VI/VII Jaśliska, gm. Dukla zakończenie translokacji macew - pochodzących z tamtejszego kirkutu - z potoku ełcza - do magazynu w Posadzie Jaśliskiej, - Daliowa, gm. Dukla cmentarz greckokatolicki, VII Grab, gm. Krempna cmentarz greckokatolicki, kapliczki i krzyŝe przydroŝne rozpoczęcie prac, OŜenna, gm. Krempna - cmentarz greckokatolicki i krzyŝ przydroŝny, VIII Grab, gm. Krempna - cmentarz greckokatolicki, kapliczki i krzyŝe przydroŝne prace na cmentarzu zaawansowane w 95%, przy kapliczce i krzyŝach przydroŝnych wymagają kontynuacji w roku przyszłym, IX Myscowa, gm. Krempna cmentarz greckokatolicki. WSZYSTKIE ZESTAWIONE WYśEJ PRACE ZOSTAŁY WYKONANE SPOŁECZNIE!!! W ciągu 20 lat - 35 odrębnych obozów (12 obozów Nadsania i 23 obozy Magurycza ) zabiegom remontowym (z wykorzystaniem technik konserwatorskich) i porządkowym poddano ponad 900 obiektów w 73 miejscowościach w tej liczbie nagrobki na 79 cmentarzach w 66 miejscowościach, krzyŝe przydroŝne w 26 miejscowościach, nadto chrzcielnice, krzyŝe ze zwieńczeń a takŝe drewnianą kostnicę w Nowicy, murowaną kaplicę w alnicy (remont trwa), liczne cerkwiska. Osobne zagadnienie stanowią obszerne zbiory dokumentów gminnych i parafialnych z Wisłoka Wielkiego i Radoszyc, które przyszło nam odkryć, zabezpieczyć i częściowo skatalogować, a takŝe utensylia cerkiewne z w/w miejscowości, które stały się zaląŝkiem ekspozycji muzealnej w cerkwi w Wisłoku Wielkim. Obozy w latach finansowane były przez Ministerstwo Kultury i Sztuki. Prowadzili je pospołu Stanisław Kryciński i Szymon Modrzejewski. Obozy organizowane przez niŝej podpisanego w latach odbyły się dzięki dotacjom z Fundacji im. Stefana atorego (), w przypadku alnicy takŝe dotacji z Fundacji Ochrony ioróŝnorodności Karpat Wschodnich (FOKW), w latach dzięki grantom z Fundacji Karpackiej (FK), w latach dzięki Fundacji Wspomagania Wsi (), w roku 2005 takŝe dzięki Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności (PAFW), Polskiej Fundacji Dzieci i MłodzieŜy (PFDiM) oraz Fundacji J&S Pro ono Poloniae (FJ&SPP). W roku 2006 dzięki PAFW, Fundacji Edukacja dla Demokracji (FEdD) oraz. W większości wypadków auspicjów naszym projektom udzieliło Towarzystwo Karpackie. W ostatnich latach znacznie poszerzył się zakres naszej działalności, przede wszystkim dzięki wspomnianym fundacjom, prywatnym znajomościom z mieszkańcami ieszczadów i eskidu Niskiego, a takŝe za sprawą coraz lepszych kontaktów z instytucjami i społecznościami lokalnymi oraz przedstawicielami cerkwi prawosławnej, greckokatolickiej i kościoła rzymskokatolickiego. W prawie wszystkich wskazanych miejscowościach cmentarze pozbawione są opieki rdzennych mieszkańców - ojków, Łemków, śydów i Polaków. W kalendarium pominięto znaczną liczbę miejscowości, w których przeprowadzono inwentaryzację fotograficzną i opisową stanu zachowania cmentarzy, cerkwisk, kaplic, figur i krzyŝy przydroŝnych.

5 * niŝej podpisany - jako uczestnik Nadsania od 1987 roku, a od roku 1988 współorganizator - nie nadał odrębnej numeracji kolejnym prowadzonym samodzielnie - obozom Nieformalnej Grupy Kamieniarzy Magurycz, czując się kontynuatorem idei ratowania krajobrazu kulturowego ieszczadów i eskidu Niskiego. ** miejscowości w praktyce nie istniejące i pozbawione mieszkańców, w zdecydowanej większości pozostałych miejscowości nie mieszka ludność autochtoniczna a cmentarz, cerkwisko i krzyŝe przydroŝne to niemal jedyne widoczne - na pierwszy rzut oka - ślady przeszłości. *** kalendarium nie uwzględnia miejscowości, w których Magurycz wykonał dokumentację stanu zachowania sztuki sepulkralnej i małej sakralnej architektury przydroŝnej lub wspomagał prace remontowe i porządkowe na cmentarzach róŝnych wyznań, organizowane przez inne stowarzyszenia. Źródła dotacji: - Fundacja im. Stefana atorego. FOKW - Fundacja Ochrony ioróŝnorodności Karpat Wschodnich. FK - Fundacja Karpacka, Fundacja Wspomagania Wsi, PAFW/PFDiM Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności i Polska Fundacja Dzieci i MłodzieŜy, UMGiD Urząd Miasta i Gminy Dukla, FJ&S PP Fundacja J&S Pro ono Poloniae, - Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności i Fundacja Edukacja dla Demokracji. PowyŜsze kalendarium ukazało się w Almanachu Towarzystwa Karpackiego Płaj nr 23, Warszawa 2001, obejmując obozy do roku W numerach 26, 28, 30,32 i 33 Płaju znaleźć moŝna sprawozdania z działalności Magurycza odpowiednio za lata