Adolf Anderssen ( )

Transkrypt

1 Adolf Anderssen ( ) Szachista niemiecki, uważany za nieoficjalnego mistrza świata w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku. Urodził się we Wrocławiu, gdzie studiował matematykę i filozofię. Turniej w Londynie w roku 1851 był pierwszym międzynarodowym turniejem szachowym. Rozegrano go systemem pucharowym. Anderssen zdobył główną nagrodę, pokonując w półfinale Howarda Stauntona, a w finale Marmaduke a Wyvilla. Po tym turnieju rozegrał słynną partię nieśmiertelną (Immortal Game) z Lionelem Kieseritzkim. W roku 1852 w Berlinie wygrał partię wiecznie zieloną (Evergreen Game) z Jeanem Dufresne. Andersen wygrał wiele silnie obsadzonych turniejów szachowych: Londyn 1862, Aachen 1868, Hamburg 1869, Barmen 1869, Baden Baden 1870, Lipsk 1871, Altona 1872, Lipsk Był graczem kombinacyjnym, przedstawicielem stylu romantycznego: dążył do szybkiego ataku na króla przeciwnika. Zawsze gotowy do ryzyka, szukał piękna w grze królewskiej. Adolf Anderssen Lionel Kieseritsky Londyn 1851 C33 gambit królewski 1. e4 e5 2. f4 ef4 3. cc4 rh4+? Poprawne jest 3... if6 lub 3... d5. 4. lf1 b5? Kontrgambit Bryana, obecnie uważany za niepoprawny. 5. cb5 if6 6. if3 rh rh5 7. ic3 cb7 8. cc4. 7. d3 ih5? 7... cc5! 8. d4 cb6. 8. ih4 )...*! 0uKo,mO U]! 0P Pp,pPp]! 0,,, X]! 0,c,,,k]! 0,,qP I]! 0,,q,, ]! 0qQq,,qQ]! 0SiCr,l,s]! \````````^! 8... rg5? 8... g6 (A) 9. g3 ce7 10. ig2 ch3. (B) 9. g4 (B1) 9... ce7 10. gh5 ch4 11. rg4 rg5 12. rg5 cg5 13. ic3. (B2) 9... if6 10. ig2 rh3 11. cf4 cf4. 9. if5 c6 10. g4 if6 11. sg1! cb5 12. h4 rg6 13. h5 rg5 14. rf3 ig8 15. cf4 rf6 16. ic3 cc5 (A) (A1) 17. d4 18. id5. cb7 cd4 1

2 (A2) 17. ib5 rb2 18. ic7+ ld8 19. lg2. (A3) 17. rg3! ia6 18. ib5 rb2 19. ifd6+ cd6 20. id6+ lf8 21. ce5 rb6 22. lg2 f6 23. g5! (B) cc5 17. id5 rb2 18. cd id5 rb2 18. cd6! cg cd6 19. id6+ ld8 20. if7+ le8 21. id6+ ld8 21. rf7x. 19. e5! Grozi 20. ig7+ ld8 21. cc7x ra le2!0uko,m,ku]!!0p,p,ppp]!!0, C,,]!!0,p,iQi,q]!!0,,,q,]!!0,,q,r, ]!!0q,q,l,,]!!0X,, O ]! ia6 (A) ca6 21. ic7+ ld8 22. ia6! (z groźbą 23. cc7+ le8 24. ie6+ le7 25. rf7x) (A1) cb6 23. ra8 rc3 24. rb8+ rc8 25. rc8+ lc8 26. cf8! (A2) rc3 23. cc7+ rc7 24. ic7 lc7 25. ra8. (B) cb7 21. ig7+ ld8 22. rf7 ih6 23. ie6+. (C) f6 21. ig7+ lf7 22. if6 (C1) lg7 23. ie8+ lh6 24. rf4x. (C2) cb7 23. ie4+ lg7 24. rf8x. 21. ig7+ ld8!0u,om,ku]!!0p,p,pip]!!0k, C,,]!!0,p,iQ,q]!!0,,,q,]!!0,,q,r, ]!!0q,q,l,,]!!0X,, O ]! 22. rf6+! if6 23. ce7x. Adolf Anderssen Jean Dufresne Berlin 1852 C52 gambit Evansa 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cc4 cc5 4. b4 cb4 5. c3 ca5 6. d4 ed4 7. O-O d3? 7... ige7. 8. rb3!? rf6 9. e5 rg ie5 10. se1 d6 11. ra4+ i białe zdobywają gońca. 10. se1! ige7 11. ca3 b5 (A) rd1. a6 (B) O-O 12. ibd2 cb6 13. rb rb5 sb8 13. ra4 cb6 Czarne nie mogą zrobić roszady, bo po 14. ce7 straciłyby figurę. 14. ibd2 cb7? O-O 15. ie4 lh ie4 rf5 16. cd3 rh5 17. if6+!? Piękna ofiara, chociaż 17. ig3 rh6 18. cc1 re6 19. cc4 prowadzi szybciej do przewagi materialnej gf6 18. ef6 sg8 19. sad1!0 U,m,u,]!!0PoPpKp,p]!!0 Ok, Q,]!!0,,,,x]!!0r,,,,]!!0C Qc,i, ]!!0q,, QqQ]!!0,,sS L ]! rf3 2

3 19... sg4 20. lg2 ie5 21. rd7+! (A) se7+ (A1) se5+. (A2) sd7+ id7 lf8 ld8 (A2a) ld7 24. cf5+ le8 25. cd7+ ld8 26. ce7x. (A2b) lc8 24. sd8+ ld8 25. cf5+. (B) cg6+. ld7 (C) lf8 22. re7+ lg8 23. re5.!0 U,m,u,]!!0PoPpKp,p]!!0 Ok, Q,]!!0,,,, ]!!0r,,,,]!!0C Qc,x, ]!!0q,, QqQ]!!0,,sS L ]! 20. se7+! ie7 (A) se3+. (B) sd7+ lf8 ld8 (B1) ld7 22. cf5+ le8 23. cd7+ ld8 24. cc6+. (B2) sd8+! (B2a) ce2+. lc8 ld8 (B2b) id8 23. rd7+! ld7 24. cf5+ i 25. cd7x. 21. rd7+! ld lf8 22. re7x. 22. cf5+ le lc6 23. cd7x. 23. cd7+ lf8 24. ce7x. Karl Mayet Adolf Anderssen Berlin 1853 D30 gambit hetmański 1. d4 d5 2. c4 e6 3. a3? 3. ic c5 4. dc5 cc5 5. if3 5. b4 cf2+! 6. lf2 rf a5 6. e3 ic6 7. cd5 ed5 8. cb5 if6 9. ie5 O-O! 10. ic6 bc6 11. cc6!0u,ox Um,]!!0,,,pPp]!!0,c, K,]!!0P Op,, ]!!0,,,,]!!0Q, Q, ]!!0 Q, QqQ]!!0SiCrL,s]! ca6! 12. ca8 ra8 13. rf3 id7! Skoczek zmierza na pole d ic3 ie5 15. rd5 id ld1 rc8 17. lc2 sd8 18. rh5!0,xu,m,]!!0,,,ppp]!!0o,,,,]!!0p O,,r]!!0,,,,]!!0Q IkQ, ]!!0 Ql, QqQ]!!0S C,,s]! if4! 19. ef4 19. re5 cd3+ (A1) 20. ld1 cg6+. (A2) 20. lb3 21. rc4x. cd4 i cd lb3 re la4 rc b4 cc la5 sa8x. 3

4 Ignatz von Kolisch Adolf Anderssen Londyn 1861 B40 obrona sycylijska 1. e4 c5 2. if3 e6 3. d4 cd4 4. id4 if6 5. cd3 ic6 6. ce3 d5 7. ed5 ed5 8. O-O cd6 9. h3 h6 10. c4 O-O 11. ic3 ce5 12. if3 cc3 13. bc3 ce6 14. cd5 id5 15. rd2 rf6 16. id4 ie5 17. cc2 17. ce4 ic4 18. rd3 ie sfd8 18. ie6 fe6 19. cd4? 19. cb3 ic3 20. ce6+ lh8 21. rc2.!0u, U,m,]!!0Pp,, P ]!!0,,pX P]!!0,,kK, ]!!0, C,,]!!0, Q,,q]!!0q,cR Qq,]!!0S,,sL ]! ic3! 20. rc3 sd4 21. sae1 21. rd4 if sc4 22. re5 re5 23. se5 sc2 24. se6 sa2 25. se7 b5 26. sc1 sf8 27. scc7 sff2 28. sg7+ lf8 29. sa7 29. lh1 a5 30. sh7 lg8.!0,, M,]!!0S,, S ]!!0,,, P]!!0,p,,, ]!!0,,,,]!!0,,,,q]!!0u,, Uq,]!!0,,, L ]! sg2+! 30. sg2 sa7 31. sg6 sg7! i białe poddały się. Jakob Rosanes Adolf Anderssen Wrocław 1862 C31 gambit królewski, kontrgambit Falkbeera 1. e4 e5 2. f4 d5 3. ed5 e4 4. cb5+ c6 5. dc6 ic6 6. ic3 if6 )...*! 0u,oXmO U]! 0Pp,,pPp]! 0,k, K,]! 0,c,,, ]! 0,,pQ,]! 0, I,, ]! 0qQqQ,qQ]! 0S CrL Is]! \````````^! 7. re2? 7. d3 cb4 8. cd2 cg4 9. ige cc5 8. ie4 O-O 9. cc6 bc6 10. d3 se8 11. cd2 ie4 12. de4 cf5 13. e5 rb6 14. O-O-O cd4 15. c3 sab8 16. b3 sed8 4

5 !0 U U,m,]!!0P,,pPp]!!0 Xp,,,]!!0,, Qo, ]!!0, O Q,]!!0,qQ,, ]!!0q, Cr,qQ]!!0, Ls, Is]! 17. if3 (A) 17. lb2 (B) 17. cd4 ce6! rd4! rb3! 18. ab3 sb3 19. ce1 ce3+ i białe poddały się. Jakob Rosanes Adolf Anderssen Wrocław 1863 C39 gambit hetmański, wariant Kieseritsky ego 1. e4 e5 2. f4 ef4 3. if3 g5 4. h4 g4 5. ie5 if6 6. cc4 d5 7. ed5 cd6 8. d4 ih5!0ukoxm, U]!!0PpP,p,p]!!0, O,,]!!0,,qI,k]!!0,cQ PpQ]!!0,,,, ]!!0qQq,,q,]!!0SiCrL,s]! 9. cb5+? 9. O-O c6 10. dc6 bc6 11. ic6 ic6 12. cc6+ lf8 13. ca c6! 10. dc6 bc6 11. ic6 ic6 12. cc6+ lf8 13. ca8 ig3!0c,ox M U]!!0P,,p,p]!!0, O,,]!!0,,,, ]!!0, Q PpQ]!!0,,, K ]!!0qQq,,q,]!!0SiCrL,s]! 14. sh2 14. lf2 ih rh1 (A) cf5 16. cd5 lg7 17. ic3 se8. (B) g le1 re7+ (B1) 17. ld2 re ld1 cg cf3 cf gf3 rf2! (B2) 17. ld1 cg cf3 cf gf3 sg cf5 15. cd5 15. cc6 re lf2 ie ce4 g lg7 16. ic3 se lf2 rb6 Grozi ia4 ce5.!0,,u,,]!!0p,,pmp]!!0 X O,,]!!0,,c,o, ]!!0i, Q PpQ]!!0,,, K ]!!0qQq, LqS]!!0S Cr,, ]! ra6 Grozi re re2 se lg1 se lf2 sf1x. 19. ic3 ce5! 20. a4!0,,u,,]!!0p,,pmp]!!0x,,,,]!!0,,coo, ]!!0q, Q PpQ]!!0, I, K ]!!0 Qq, LqS]!!0S Cr,, ]! rf1+! 21. rf1 cd ce3 se3 23. lg1 se1x. 5

6 Wilhelm Steinitz Adolf Anderssen Londyn 1866 C37 gambit królewski 1. e4 e5 2. f4 ef4 3. if3 g5 4. cc4 g4 5. ie5 Gambit Salvio, obecnie traktowany jako niepoprawny rh4+ 6. lf1 ih6 Lepsze jest 6...ic6, np. 7. if7 cc5 8. re1 g3 9. ih8 cf2. 7. d4 d6? 7... f3 (A) 8. gf3 d6. (B) 8. g3 rh3+ 9. lf2 rg le3 f5! (C) 8. ic3 d6 9. id3 fg lg2 cg7 11. if4 ic6. 8. id3 f3 9. g3 re7 10. ic3 ce6 11. d5! cd7 12. e5 de5 13. ie5 re5 14. cf4 rg7! Jeśli 14...rh5, to 15. rd ib5 Grozi ic7+ i zdobycie wieży.!0uko,mo U]!!0PpP,pXp]!!0,,, K]!!0,i,q,, ]!!0,c, Cp,]!!0,,,pQ ]!!0qQq,, Q]!!0S,r,l,s]! cd6! 16. re cd6 cd6 17. ic7+ ld8 18. ia8 if5 z przewagą czarnych ld8 17. cd6 cd6 18. rb4 Grozi 19. id if5 19. cd3 Grozi 20. cf5 i 21. id ia6 20. ra3 ic5 21. cf5!0u,om, U]!!0Pp,,pXp]!!0, P,,]!!0,iKq,c, ]!!0,,,p,]!!0R,,pQ ]!!0qQq,, Q]!!0S,,l,s]! rh6! Grozi rh3! oraz rd cd3 (A) 22. se1 i 23. rg2x. rh3+ (B) 22. sg1 rh le1 se ld1 rh2. (C) 22. rc3 (C1) rh lf2 rg le3 (C1a) lf4. (C1b) lf4. se8+ re2+ (C2) se8 23. h4 cf se8 23. h4 rd2 24. sg1 se2! i białe poddały się. 6

7 Adolf Anderssen Johannes Zukertort Barmen 1869 C51 partia włoska, gambit Evansa 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cc4 cc5 4. b4 cb4 5. c3 ca5 6. d4 ed4 7. O-O cb6 8. cd4 d6 9. d5 ia5 10. cb2 ie7 11. cd3 O-O 12. ic3 ig6 13. ie2 c5 14. rd2 f6 15. lh1 cc7 16. sac1 sb8 17. ig3 b5 18. if5 b4 19. sg1 cb6 20. g4 ie5 21. ce5 de5? fe sg3 sf7 23. g5! cf5 24. ef5 rd5 25. gf6! sd8 (A) cc4! sf6? (B) e4 26. cf7+ lf7 28. id scg1! 26. rh6? rf3+! lh rd3 27. sg7+ (A) rd3. (B) sg7+ lh8 sg7 (B1) lh8 29. sg8+! lg8 30. rg5+ lf8 31. rg7+. (B2) sg8+ (B2a) rg5+. (B2b) ie5+. lf8 lg8 lf7 27. fg7+ lg sg7 28. rh6! (A) rf6+. sg3 (B) ce4! sdg8 (B1) re4 30. rh7+! lh7 31. sh3+. (B2) rf7 30. ie5 rf8 31. sg7 sg7 32. sg7 rg7 33. ig6+ lg8 34. cd5+ rf7 35. rf8x. 28. rh6 Grozi 29. rh7+ lh7 30. sh rd6!0, U,m,]!!0P,,uQp]!!0 O X, R]!!0K P Pq, ]!!0 P,,,]!!0,,c,iS ]!!0q,, Q Q]!!0,,, Sl]! 29. rh7+! lh7 30. f6+ lg rd3 31. sh3+ lg8 32. sh8x. 31. ch7+! lh7 32. sh3+ lg8 33. sh8x. 7

8 Adolf Anderssen Johannes Zukertort Berlin 1871 C52 partia włoska, gambit Evansa 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cc4 cc5 4. b4 cb4 5. c3 ca5 6. d4 ed4 7. O-O dc3? 7... ige7 i 8... d5. 8. rb3 rf re7 9. ic3! 9. e5! rg6 10. ic3 ige7 11. ie2 b5 12. cd3 re6 13. rb2 ig6 14. if4 re7 15. e6 if4 (A) rg7. (B) cg6+. de6 fe6 (C) O-O 16. ef7+ rf7 17. ig rg7 sf id3 17. rh8+ rf8 18. ef7+ lf7 19. rh cf4 (A) 17. ef7+? sf7! (B) 17. ed7+? rd7! fe6 18. rg4 cb7 19. cb5 O-O-O 20. sfc1 sg8 21. rh5 cc3? cb sab1 rf6 23. cg3 cd4!0,mu,u,]!!0popp,,p]!!0,k,px,]!!0,c,,,r]!!0, O,,]!!0,,,iC ]!!0q,, QqQ]!!0,sS, L ]! 24. ca6! cb ca6 25. ra5! (A) sc7x. ia5 (B) cb6 26. ra6+ lb8 27. a4! 25. rb5 sg3 (A) rf5 26. sc5 rb rb1 ca6 28. sc1. (B) ca6 26. ra6+ lb8 27. a hg3 id4 27. rd3 if gf3 ca6 29. ra6+ lb8 30. rc4 la8 31. lg2 sf8 32. sb3 h5 33. a4 h4 34. a5 h lh1 ca cf2 36. rc7! 36. re4+ d c6 37. sc6! 37. ra4 cb6 38. rc6+ lb8 39. rc7+ la8 40. rc6+ lb8 41. sb6+ ab6 42. rb6+ la8 43. ra6+ lb8 44. sb1+ i czarne poddały się. 8

9 Wilhelm Steinitz ( ) Austriacki szachista, obywatel USA od roku 1888, pierwszy oficjalny mistrz świata. Urodzony w Pradze, Wilhelm Steinitz studiował matematykę w Wiedniu. W roku 1862 został mistrzem Wiednia i postanowił zostać szachistą zawodowym. W roku 1866 w Londynie odbył się mecz pomiędzy Steinitzem i Anderssenem. Po zażartej walce (8 wygranych, 6 porażek, 0 remisów) Wilhelm Steinitz stał się nieoficjalnym szachowym mistrzem świata. Steinitz okazał się zwycięzcą turniejów w Londonie (1872) i Wiedniu (1882). W roku 1883 przeprowadził się do USA i rozpoczął przygotowania do pierwszego oficjalnego meczu o mistrzostwo świata. Mecz z Zukertortem rozpoczął się po trzech latach i Steinitz zwyciężył wynikiem 10 : 5. W Nowym Jorku opublikował dwie książki: The Modern Chess Instructor i The Book of the Sixth American Chess Congress. Jego dominacja trwała do roku Trzykrotnie obronił tytuł mistrza świata z Czigorinem, Gunsbergiem i ponownie z Czigorinem. W roku 1894 Steinitz przegrał mecz z 25- letnim Emanuelem Laskerem. Wilhelm Steinitz jest twórcą nowoczesnej teorii szachowej gry pozycyjnej. Wilhelm Steinitz Augustus Mongredien Londyn 1862 B01 obrona skandynawska 1. e4 d5 2. ed5 rd5 3. ic3 rd8 4. d4 e6 5. if3 if6 6. cd3 ce ce3 b6 9. ie5 cb7 10. f4 ibd7 11. re2 id5? c id5 ed5? cd5 13. c4 cb sf3 f5 (A) ie5 14. fe5 f6 15. sh3 g6 16. sh7! lh7 17. rh5+ lg8 18. rg6+ lh8 19. rh7x. (B) if6 14. sh3 cc8 15. f5 cd6 16. cg5! 14. sh3 g6 15. g4 fg4? ie5 16. fe5 cc8! 17. gf5 cf sh7 ie5 9

10 16... lh7 17. rg4 (A) if6? 18. rg6+ lh8 19. rh6+ lg8 20. lh1! i czarne są bezbronne wobec 21. sg1+. (B) fe5. ie5 (C) sg8 18. rh5+ lg7 19. rg6+ (C1) rf7x. (C2) rh7x. lf8 lh8 17. fe5 lh7 18. rg4 Grozi 19. rg6+ i 20. rh7x sg8? re8 19. rh5+ lg7 20. rh6+ lg8 21. cg6 sf7 22. lh1 cf rh5+ lg7 20. rh6+ lf7 21. rh7+ le sg7 22. cg6+ (A) lf8 23. rh8+ sg8 24. ch6x. (B) rh3x. le6 22. rh3+ lf7 23. sf1+ le lg7 24. rh6x. 24. re6 sg7 25. cg5 rd cc8 26. rc6+ (A) cd7 27. rg6+ sg6 28. cg6x. (B) ra8. rd7 26. cg6+ sg ld8 27. sf8+ re8 28. se8x. 27. rg6+ ld8 28. sf8+ re8 29. re8x. Wilhelm Steinitz Augustus Mongredien Londyn 1863 B06 obrona Robatscha 1. e4 g6 2. d4 cg7 3. c3 b6 4. ce3 cb7 5. id2 d6 6. igf3 e5 7. de5 de5 8. cc4 ie7 9. re2 O-O 10. h4! 10. O-O-O? id7 11. h4 if6! id7 11. h5 if6 12. hg6 ig hg6 13. ie5 ie4 14. if7 sf7 15. cf7+ lf7 16. rf3+ z przewagą białych. 13. O-O-O c5 14. ig5 a6!0u, X Um,]!!0,o,,pOp]!!0pP, Kk,]!!0, P P I ]!!0,c,q,,]!!0, Q C, ]!!0qQ IrQq,]!!0, Ls,,s]! 15. ih7! ih7 16. sh7! lh7 17. rh5+ lg8 18. sh1 se8 19. rg6 rf6 20. cf7+!0u,,u,m,]!!0,o,,co ]!!0pP, Xr,]!!0, P P, ]!!0,,q,,]!!0, Q C, ]!!0qQ I Qq,]!!0, L,,s]! rf lf8 21. ce8 se8 (A) 22. rf6 cf6. (B) 22. sh8+ ch8 23. ch6+ le7 24. cg sh8+ lh8 22. rf7 i czarne poddały się. 10

11 Adolf Anderssen Wilhelm Steinitz Londyn 1866 C65 partia hiszpańska, obrona berlińska 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 if6 4. d3 d6 5. cc6+ bc6 6. h3 g6 7. ic3 cg7 8. O-O O-O 9. cg5 h6 10. ce3 c5 11. sb1 ie8 12. b4 cb4 13. sb4 c5 14. sa4? 14. sb2 f5 15. id cd7 15. sa3 f5 16. rb1? 16. id5 f4 17. cd2 g5 18. ih lh8 17. rb7 a5 18. sb1 a4 19. rd5 rc8 20. sb6 sa7!0,x,ku M]!!0U,o, O ]!!0 S P,pP]!!0, PrPp, ]!!0p,,q,,]!!0S IqCi,q]!!0q,q, Qq,]!!0,,, L ]! 21. lh2 (A) 21. sd6? id6 22. rd6 f4! (B) 21. ef5 22. cd2 (B1) ih2! gf5 f4 (B2) sg8 23. rc4 f4 24. ib f4 22. cd2 g5 23. rc4 rd8 24. sb1 if6 25. lg1 ih7 26. lf1 h5 27. ig1 g4 28. hg4 hg4 29. f3? rh4 30. id1 ig5 31. ce1 rh2 32. d4 gf3 33. gf3 ih3 34. cf2 34. dc5 ig1 35. lg1 rg lf2 ch3 37. cb4 dc5 38. cc5 sc7 i czarne wygrywają ig1 35. dc5 35. cg1 ch rh le1 36. lg1 sg if sf3 rf3 38. ic3 dc5 39. cc5 sc7 40. id5 sc5 41. rc5 re lf2 sc8 43. ic7 re3+ i białe poddały się. 11

12 Wilhelm Steinitz Louis Paulsen Baden-Baden 1870 C25 partia wiedeńska, gambit Steinitza 1. e4 e5 2. ic3 ic6 3. f4 ef4 4. d4 rh4+ 5. le2 d6 6. if3 cg4 7. cf4 O-O-O 8. le3 rh5 9. ce2 ra5? (A) 9... f5 (A1) 10. h3 cf3 11. cf3 re8 12. f2 fe4. (A2) 10. ig5 if6 11. ld3 fe4+. (B) 9... g5! 10. ig5 if6! 11. h3 e2 12. re2 rg6 13. d5 ie5 14. if3 ch6! 10. a3! cf3 11. lf3! rh g5? 12. b4 rb6 13. ce le3 rh4 13. b4! g5 14. cg3 rh6 15. b5 ice7 16. sf1 if6 17. lf2 ig6 18. lg1! rg7 19. rd2 h6 20. a4 sg8 21. b6! ab6!0,mu Ou,]!!0,pP,pX ]!!0 P P KkP]!!0,,, P ]!!0q, Qq,,]!!0, I, C ]!!0,qRc,qQ]!!0S,,sL ]! 22. sf6! rf6 23. cg4+ lb8 24. id5 rg7 25. a5 f5 (A) ab6! (B) ab6 c5 ie7 (B1) id5 27. sa8+ la8 28. ra5+. (B2) ib6. (C) a6 (C1) ra5. cb6 b5 ba6 (C2) b6 27. a7+ lb7 28. ic7 lc7 29. rc3+ lb7 30. cd7! 26. ab6 cb6 27. ib6! ie fg4 28. sa8+ lc7 29. rc3+ lb6 30. ra5+ lc6 31. d5+ ld7 32. rd8x. 28. ef5 rf7 29. f6 ic6 30. c4 ia7 31. ra2 ib5 32. id5 rd5 33. cd5 id4 34. ra7+ lc7 35. sc1+ ic6 36. sc6x. 12

13 Johannes Zukertort Wilhelm Steinitz Nowy Jork 1886 D35 gambit hetmański, obrona Tarrascha 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 if6 4. e3 c5 5. if3 ic6 6. a3 dc4 7. cc4 cd4 8. ed4 ce7 9. O-O O-O 10. ce3 cd7 11. rd3 sc8 12. sac1 ra5 13. ca2 sfd8 14. sfe1 ce8 15. cb1 g6 16. re2 cf8 17. sed1 cg7 18. ca2 ie7 19. rd2 ra6 20. cg5 if5 21. g4 id4 22. id4 e5 23. id5 sc1 24. rc1 24. sc1 ed4 25. if6+ cf6 26. cf6 rf6 i czarne wygrywają ed4 25. sd4? 25. se1 rd6 26. if6+ cf6 27. rc4 (A) rd7 28. cxf6 rxg lf1 rh lg1. (B) sxe8+. cxg id5 26. sd5 26. cd8 cd4 27. cd5 re sd5 27. cd5 re2 28. h3 28. cb7 rg cg h cb2 (A) 29. rc8 rd lh2 ce f4 rd lg3 re lg2 re lg3 cd4 35. cf7+ lg7. (B) 29. rc5 rd lh2 ce5+ (B1) 31. lg2 rd rxd5 cc6. (B2) 31. f4 29. cc4? cd ce3 cb2 30. rb1 lh7 31. cb7 cb5 32. ce rf3 30. re3 rd lh2 cc6 32. ce7 32. ch6 ch6 33. rh6 rh lg3 rg ce5+! 33. f4 33. re5 rh lg3 rg lh4 rf rg3 g5+.!0,,,m,]!!0pp, Cp, ]!!0,o,,pP]!!0,, O, ]!!0,c, Qq,]!!0Q, R,q]!!0 Q,,,]!!0,,,, ]! cf4+! 34. rf4 rh lg3 rg1+ i białe poddały się: 36. lh4 re rg3 re g5 re rg4 re rg3 hg lg4 re lg5 rc4 43. rb8+ lh7. 13

14 Johannes Zukertort Wilhelm Steinitz Saint Louis 1886 D37 gambit hetmański 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 if6 4. if3 dc4 5. e3 c5 6. cc4 cd4 7. ed4 ce7 8. O-O O-O 9. re2 ibd7 10. cb3 ib6 11. cf4 ibd5 12. cg3 ra5 13. sac1 cd7 14. ie5 sfd8 15. rf3 ce8 16. sfe1 sac8 17. ch4 Grozi 18. id5 id5 19. ce ic3 18. bc3 rc7 19. rd3 id5 20. ce7? 20. cc2 g6 21. ce7 re7 22. cb re7 21. cd5 sd5 22. c4 sdd8 23. se3 rd6 24. sd1 24. sh3 rd4 25. rh7+ lf8 26. id3 sc4 27. sc4 rc f6 25. sh3? 25. if3 ra6 (A) 26. id2 e5 27. d5 ra2. (B) 26. rb3 sc4 27. id2 sd4 28. se6 cf h fe5 26. rh7+ i 27. sf ig4 26. ig6 cg6 27. rg6 sc4 28. sh6 rd4! rf4 27. ie3 ca4 28. sf3 rd6 29. sd2 cc6 30. sg3? (A) 30. sf6? gf6 31. rg6+ lf8 32. rf6+ le8 33. if5 ef5 34. se2+ ce4! (B) 30. d5 re5 31. sg3 ed5 32. rg6 se7 i ce f5! 31. sg6 ce4 32. rb3 lh7! 33. c5!0,uu,,]!!0pp,, Pm]!!0, Xp,sP]!!0, Q,p, ]!!0, Qo,,]!!0,r, I, ]!!0q, S QqQ]!!0,,, L ]! sc5! 34. se6 sc id1 rf4 36. rb2 sb1 37. rc3 sc8 38. se4 re4 i białe poddały się. strona 14

15 Johannes Zukertort Wilhelm Steinitz Nowy Orlean 1886 D53 gambit hetmański 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 if6 4. cg5 ce7 5. if3 O-O 6. c5? 6. e b6 7. b4 bc5 8. dc5 a5 9. a3 d4! 10. cf6 10. rd4 rd4 11. id4 ab4! gf6 11. ia4 e ab4 12. ab4 e b5 ce6 13. g3 13. c6 cc4 14. e4 d3 15. ic3 a4 16. rd c6 14. bc6 14. b6 rd5 i ia ic6 15. cg2 sb8 Grozi cb rc1 d3! 17. e3 e4 18. id2 f5 19. O-O se8! 20. f3!0 U Xu,m,]!!0,, Op,p]!!0,k,o,,]!!0P Q,p, ]!!0i,,p,,]!!0Q,pQqQ ]!!0, I,cQ]!!0S R,sL ]! id4! 21. ed4 rd lh1 e3! ra4? 23. fe4 fe4 24. ce ic3 cf6! 24. idb1 d2 25. rc2 cb3 26. rf5 d1r 27. id1 cd1 28. ic3 e2 29. sad1 29. sfd1 ed1r+ 30. sd1 rc rc3 i białe poddały się. Johannes Zukertort Wilhelm Steinitz Nowy Orlean 1886 D37 gambit hetmański 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 if6 4. if3 dc4 5. e3 c5 6. cc4 cd4 7. ed4 ce7 8. O-O O-O 9. re2 ibd7 10. cb3 ib6 11. cf4? 11. cg ibd5 12. cg3 ra5 13. sac1 cd7 14. ie5 sfd8 15. rf3 ce8 16. sfe1 sac8 17. ch4 ic3 18. bc3 rc7 19. rd3 id5 20. ce7 re7 21. cd5 sd5 22. c4 sdd8 23. se3? Należało przyjąć strategię wyczekiwania rd6! strona 15

16 24. sd1 f6 25. sh3 h6 26. ig4 rf4 27. ie3 ca4 28. sf3 rd6 29. sd2 cc6 30. sg3 (A) 30. sf6 gf6 31. rg6+ lf8 32. rf6+ le8 33. if5 ef5 34. se2+ ce4! (B) 30. d5 re5! 31. sg3 ed5 32. rg6 sc7! f5! 31. sg6 ce4 32. rb3 lh7! 33. c5 sc5 34. se6 sc id1 rf4 36. rb2 sb1 37. rc3 sc8!0,u,,,]!!0pp,, Pm]!!0,,s,,]!!0,,,p, ]!!0, QoX,]!!0, R,, ]!!0q, S QqQ]!!0,u,i, L ]! 38. se4 (A) 38. rc8 rd2. (B) 38. re3 re3 39. fe3 scc re4! fe4? 39. rc8 rd2 40. rf5+ z wiecznym szachem. Białe poddały się. Wilhelm Steinitz Michaił Czigorin Hawana 1889 D07 gambit hetmański 1. if3 d5 2. d4 cg4 3. c4 ic6 4. e3 e5 5. rb3 cf3 6. gf3 ed ige7 7. ic3 ed4 8. id5 sb8. 7. cd5 ie5 8. ed4 id7 9. ic3! 9. rb7? re ce3 rb rb4 cb ic re ce3 rb4 11. rc2 igf6 12. cb5 sd O-O-O 13. a3 (A) O-O. (B) sc1. ra5 rd6 13. O-O-O a6 14. ca4 ce7 15. shg1! g O-O 16. ch6 ie8 17. rf5 idf6 18. sg7+! 16. ch6 b5 17. cb3 ib6 18. sge1 ld7 19. cf4 sc lc8 20. cc7! lc7 21. ib a3 ra5 21. cg5 ig8 (A) se7+. (B) ce7. ibd5 ifd5 22. ce7 ie7 23. ie4 sb8 24. if6+ ld8!0 U M, U]!!0, P Kp,p]!!0pK, Ip,]!!0Xp,q,, ]!!0, Q,,]!!0Qc,,q, ]!!0 Qr, Q Q]!!0, LsS, ]! 25. se7! le7 26. rc7+ id lf6 27. re5x. 27. ra5 i czarne poddały się. strona 16

17 Wilhelm Steinitz Izydor Gunsberg Nowy Jork 1890 D26 gambit hetmański 1. d4 d5 2. c4 dc4 3. if3 if6 4. e3 e6 5. cc4 cb4+ 6. ic3 O-O 7. O-O b6 8. ie5 cb7 9. rb3 cc a5 10. ce6 fe6 11. re6+ lh8 12. if7+ sf7 13. rf7 cc3 14. bc3 cd bc3 cd5 11. cd5 ed5 12. ca3 se8 13. c4 c5? a5 14. cd5 rd sac1 ie4 15. sfd1 cd4 16. ed4 f6 17. cd5 fe5 18. d6+ lh8 19. rd5 19. rf3 if2 20. rf if2 20. sd2 id ih gh3 (A) id7 22. de5 se5 23. rf7. (B) rg sg2 re lh1 ra3 24. sc sf2 if6!0u, Xu, M]!!0P,, Pp]!!0 P Q K,]!!0,,rP, ]!!0, Q,,]!!0C,,, ]!!0q,, SqQ]!!0, S, L ]! 22. sf6! gf rf6 23. d7 sf8 24. cf8 sf8 25. rf d7 sg8 24. de5 sg fe5 25. cb ra8 ra8 26. sc8+ sg8 27. sa8 sa8 28. e6 i czarne poddały się. Izydor Gunsberg Wilhelm Steinitz Nowy Jork 1890 D00 pionkiem hetmańskim 1. d4 d5 2. e3 e6 3. cd3 c5 4. b3 ic6 5. if3 if6 6. O-O cd7 7. cb2 sc8 8. c3? 8. a3 lub 8. se cd6 9. ibd2 e5 10. de5 ie5 11. ie5 ce5 12. if3? 12. f4 cb8 13. c4 lub 13. e cb8 13. h3 c4 14. cc2 O-O 15. rd4 se8 16. sad1 b5 17. b4 rc7 18. sfe1 se7 19. lf1 sce8 20. rh4 rd6 21. sd4 rc6 22. sed1 strona 17

18 !0 O,u,m,]!!0P,oUpPp]!!0,x, K,]!!0,p,p,, ]!!0 QpS, R]!!0, Q Qi,q]!!0qCc, Qq,]!!0,,s,l, ]! ce5! 23. sd5 cb8 24. a4 a6 25. a5 25. ab5 ab5 26. cf h6 26. s5d4 rb7 27. ie1 ce5 28. s4d2 cc7 29. se2 se5 Grozi sh5 31. rd4 sh3! 30. f3 se3 31. se3 31. ce4 se4! 32. fe4 cg se3 32. cc1 se5 33. rf2 rc6 34. ce3 se8 35. rd2 re6 36. cd4 ih5 37. cf2 37. cg7 ig3+! 38. lg1 lg7 39. rd7 re cc6 38. cb1 re5 39. ic2 cf3! 40. gf3 40. se1 cg2+! rh2 41. rd7!0,,u,m,]!!0, Or,pP ]!!0p,,, P]!!0Qp,,,k]!!0 Qp,,,]!!0, Q,q,q]!!0,i, C X]!!0,c,s,l, ]! Czarne zapowiedziały mata w czterech posunięciach: rh cg1 rf cf2 ig lg1 rh1x. Wilhelm Steinitz Michaił Czigorin Hawana 1892 C65 partia hiszpańska 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 if6 4. d3 d6 5. c3 g a6 6. ca4 ce ibd2 Można też grać 6. cg5 lub i 7. cg cg7 7. if ca4 id7 9. ie3 ic5? 10. cc2 ie6 11. h4! ie7 (A) h6 12. h5 g5 13. if5. (B) f5 12. ef5 gf5 13. d4! d4 14. if5 dc3 15. ig7. (C) if4 12. g3 ih h5 d5 13. hg6 fg6? hg6 14. re2 se8. Czarne osłabiają diagonalę g8-a ed5! id5 15. id5 rd5 16. cb3 rc6 17. re2 cd7 18. ce3 lh sae8 20. rf1! a5 21. d4 ed e4? 22. d5 i 23. de id4!0,,uu M]!!0,pPo, Op]!!0,x,k,p,]!!0P,,, ]!!0, I,,]!!0,cQ C, ]!!0qQ, Qq,]!!0, Ls,r,s]! cd4 (A) id4 23. sh7+ lh7 24.rh1+ ch6 25. rh6x. strona 18

19 (B) ra6 23. cc4 ra8 24. if3 i czarny hetman jest wyłączony z gry. (C) cc2 re4 (C1) rg4 24. f3 rg3 25. ie2. (C2) re5 24. cg sd4! id4 24. sh7+! lh7 25. rh1+ lg7 26. ch6+ lf lh8 27. cf8+ ch3 28. rh3x. 27. rh4+ le5 28. rd4+ i czarne poddały się ze względu na 28...lf5 29. rf4x. Wilhelm Steinitz Kurt von Bardeleben Hastings 1895 C54 partia włoska 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cc4 cc5 4. c3 if6 5. d4 ed4 6. cd4 cb4+ 7. ic3 d5? 7 ie4 8. O-O cc3 9. bc3 d5 10. ca3 8. ed5 id5 9. O-O ce6 10. cg5 ce7 11. cd5 cd5 12. id5 rd5 13. ce7 ie7 14. se1 f6 15. re2 rd7 16. sac1 c6? lf7 (A) 17. re7+ re7 18. se7+ le7 19. sc7+ ld6 20. sg7 sac8! 21. g3 sc7. (B) 17. ie5+ fe5 18. de5 re6 19. sc7 shd8! 20. sb7 lg8. (C) 17. id2 c6 18. ie4 b6 19. rc4+ lg6! 20. rd3 lf d5! cd5 (A) dc6 lf7 (A1) 18 bc6 19. rc4+ id5 20. id4! (A2) scd1! ic6 (B) 17 lf8 18. dc6 ic6 19. scd1 rf7 20. rc2 (B1) sd7! ra2 (B2) 20 lg8 21. id4 id4 22. sd4 h5 23. sc4 sh6 24. sc7 ra2 25. h3 rd5 26. see7! 18. id4 lf7 19. ie6 shc8 20. rg4 g6 21. ig5+ le8!0u,u,m,,]!!0pp,xk,p]!!0,, Pp,]!!0,,p, I ]!!0,,,r,]!!0,,,, ]!!0qQ, QqQ]!!0, S S L ]! 22. se7+! lf8 (A) sc8+. (B) rb4+ re7 le7 (B1) le8 24. se1+ ld8 25. ie6+. (B2) rd6 24. rb7+ rd7 25. se1+ ld6 26. if sf7+! lg rf7 24. sc8 sc8 25. rc8+ re8 26. ih sg7+! strona 19

20 !0u,u,,m,]!!0Pp,x, Sp]!!0,, Pp,]!!0,,p, I ]!!0,,,r,]!!0,,,, ]!!0qQ, QqQ]!!0, S, L ]! Czarne poddały się na jedenaście posunięć przed forsownym matem: lh8 25. sh7+ lg8 26. sg7+ lh8 27. rh4+ lg7 28. rh7+ lf8 29. rh8+ le7 30. rg7+ le8 31. rg8+ le7 32. rf7+ ld8 33. rf8+ re8 34. if7+ ld7 35. rd6x. strona 20

21 Wilhelm Steinitz Emanuel Lasker Sankt Petersburg 1896 D35 gambit hetmański 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 if6 4. cf4 ce7 5. e3 O-O 6. c5 ie4? 6... b6 7. b4 a5 8. a3 ab4 9. ab4 sa1. 7. ie4! de4 8. rc2 f5 9. cc4 ic6 10. a3 cf6 11. O-O-O lh8 (A) b6? 12. d5! (B) ie7 12. f3! 12. f3 re7 13. cg3! 13. fe4? e5! (A) 14. d5 ef4 15. dc6 rc5. (B) 14. de f4 ie5.!0u,o, U M]!!0PpP X Pp]!!0,k,pO,]!!0, Q,, ]!!0,cQpP,]!!0Q, QqC ]!!0 Qr,,qQ]!!0, Ls, Is]! 14. re4! 14. cf4? e5 15. de5 ie5 16. re4? cf5! 17. rf5 ic fg3 15. hg3 g6 (A) h6 16. f4 cd7 17. if3. (B) g5 16. f4 g4 17. ie2 cd7 18. rc rg6 cd7 17. f4 sf7? sg8 18. re4 sg3 19. ie2 sg g4 sg7 19. rh6! 19. rh5? ce8 i cg sg4 20. cd3 sg sh4 21. sh4 ch4 22. if3 cf2 23. sh if3 rf7 22. g4 sag8 23. g5 cd8 24. sh2 sg6 25. rh5 s6g7 26. sdh1 rh5 27. sh5 sf8 28. sh7+ sh lg8 29. sg7+ lg7 30. sh sh7+ lg8 30. sd7 sf7 31. cc4 i czarne poddały się: sd7 32. ce6+ sf7 33. g6. strona 21

22 Paul Morphy ( ) Amerykański szachista, pierwszy nieoficjalny mistrz świata w szachach. Paul Morphy urodził się w Nowym Orleanie. Studiował matematykę i filozofię w Mobile, prawo w Luizjanie. W roku 1857 został zwycięzcą turnieju w Nowym Jorku (First American Chess Congress Pierwszy Amerykański Kongres Szachowy). W meczu finałowym pokonał Louisa Paulsena. Rok później wyruszył w podróż do Europy, gdzie pokonał wszystkich silniejszych szachistów w Londynie i Paryżu (Johanna Löwenthala, Johna Owena, Daniela Harrwitza, Samuela Bodena, Thomasa Barnesa), a także niemieckiego mistrza Adolfa Anderssena (7:2). Tylko Howard Staunton uchylił się od konfrontacji z amerykańskim geniuszem. Przed powrotem do USA Morphi zwyciężył w meczach z Augustusem Mongredienem i Stanleyem Worralem. Paul Morphy, cierpiący na zaburzenia psychiczne, zmarł na udar w wieku zaledwie 47 lat. Jego zrozumienie zasad rozwoju debiutowego i strategii szachowej osiągnęły poziom niedostępny dla współczesnych mu szachistów. James McConnell Paul Morphy Nowy Orlean 1850 C02 obrona francuska, wariant zamknięty 1. e4 e6 2. d4 d5 3. e5 c5 4. c3 ic6 5. f4? 5. if3 rb6 6. ce2 cd7 7. a rb6 6. if3 cd7 7. a3 ih ih6 8. b4 cd4 9. cd4 sc8 10. cb2 if5 11. rd3 cb4+! 8. b4 cd4 9. cd4 sc8 10. cb2 if5 11. rd3!0,u,mo U]!!0Pp,o,pPp]!!0 Xk,p,,]!!0,,pQk, ]!!0 Q Q Q,]!!0Q,r,i, ]!!0 C,,qQ]!!0Si, Lc,s]! cb4+! 12. ab4 ib4 13. rd2!0,u,m, U]!!0Pp,o,pPp]!!0 X,p,,]!!0,,pQk, ]!!0 K Q Q,]!!0,,,i, ]!!0 C R,qQ]!!0Si, Lc,s]! sc2! 14. rd1 ie3 i białe poddały się, gdyż tracą hetmana. strona 22

23 Paul Morphy A.D.Ayers Alabama 1855 C52 gambit Evansa 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cc4 cc5 4. b4 cb4 5. c3 ca5 6. d4 d6 7. rb3 re7? 7... rd7, np. 8. de5 cb6 9. e6 fe6 10. ig5 ia5 11. ce6 ib3. 8. d5 id4 9. cb5+ c6 10. id4!!0u,o,m,ku]!!0pp, XpPp]!!0,pP,,]!!0Oc,qP, ]!!0, Iq,,]!!0,rQ,, ]!!0q,, QqQ]!!0SiC L,s]! ed cb5 11. rb5+ cd7 12. ra5 ed4 13. O-O re4 14. c4 ie7 15. se1 rg6 16. rc7 b6 17. ca dc6 re ld1 cg f3 cf gf3 rf lc2 re rh1 16. cb7+ lf8 17. ba8r+ ra8 18. ca lb2 cc ic3 dc rc3 O-O-O 19. se1 rd5 20. cb7+ lb7? 20...lb sb1! if6!0, U, U]!!0Pm,,pPp]!!0, P K,]!!0,c,x,, ]!!0,,,,]!!0, R,, ]!!0qL,, Q]!!0,sC S, ]! 22. cc6+! rc6 23. la1+ lc7 24. ra5+ lc8 25. ra7 id7 26. cd2 i czarne poddały się. Theodore Lichtenhein Paul Morphy Nowy Jork 1857 C45 partia szkocka, gambit szkocki 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cc4 if6 4. d4 ed4 5. e5 d5 6. cb5 ie4 7. id4 cd7 8. ic6? 8.cc bc6 9. cd3 cc5 10. ce4 rh4 11. re2 11. g3 re re2 rh de4 12. ce3? 12. O-O cg4 13. rc4 13. rd2 sd8 i nie ma obrony przed sd ce3 strona 23

24 !0u,,m, U]!!0P P,pPp]!!0,p,,,]!!0,, Q, ]!!0,r,p,oX]!!0,, O, ]!!0qQq, QqQ]!!0Si, L,s]! 14. g3 (A) 14. rc6+ cd7 15. ra8+ le7 16. g3 rg4 17. rh8 cf lf2 rf lg1 ch3. (B) 14. O-O cb6 15. rc6+ le rd8 15. fe3 rd lf2!0u,,m, U]!!0P P,pPp]!!0,p,,,]!!0,, Q, ]!!0,r,p,o,]!!0,, Q Q ]!!0qQq, L Q]!!0Si,x,,s]! rf3+! 17. lg1 ch3 18. rc6+ lf8 19. ra8+ le7 i białe poddały się. Napoleon Marache Paul Morphy Nowy Jork 1857 C52 partia włoska, gambit Evansa 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cc4 cc5 4. b4 cb4 5. c3 ca5 6. d4 ed4 7. e5? 7. O-O d5 8. ed6 rd ige7 10. ig5? 10. ca3, a następnie 11. cd cd3 cf5! 12. cf5 if5 13. ca3 rg6 14. cf8 rg5 15. ca3 dc3 16. cc1 rg6 17. cf4 sd8 18. rc2 icd4!0, U,m,]!!0PpP,pPp]!!0,,,x,]!!0O,,k, ]!!0, K C,]!!0, P,, ]!!0q,r, QqQ]!!0Si,,sL ]! 19. re4 19. ra4 b5! 20. ra5 ie lh1 if4 (A) 22. sg1 sd1! (A1) 23. g3 rc f3 rf3x. (A2) 23. sd1 rg2x. (B) 22. g3 rc f3 rf3+! 24. sf3 sd sf1 sf1x ig3! i białe poddały się: 20. rg6 ide2x. strona 24

25 Paul Morphy Frederick Perrin Nowy Jork 1857 B44 obrona sycylijska, wariant Paulsena 1. e4 c5 2. if3 e6 3. d4 cd4 4. id4 ic6 5. ce3 if6 6. cd3 cb4+ 7. c3 ca5 8. O-O cb6 9. id2 ie5 10. ce2 d5 11. f4 ic6 12. e5 cd4 13. cd4 id7 14. cd3 f5 15. g4 g fg4 16. rg gf5 ef gf5 17. rh5+ lf lh1 if8 18. sc1 ie6!0u,oxm, U]!!0Pp,,,p]!!0,k,k,p,]!!0,,pQp, ]!!0, Q Q,]!!0,,cC, ]!!0qQ I, Q]!!0, Sr,s,l]! 19. cf5! ied gf5 20. rh5+ ld7 21. rf5 re8 22. rh cc8 sc8 21. f5 if5!0,uxm, U]!!0Pp,,,p]!!0,k,,p,]!!0,,pQk, ]!!0,,,,]!!0,, C, ]!!0qQ I, Q]!!0, Sr,s,l]! 22. sf5! gf5 23. rh5+ ld7 24. rf7+ re7 25. e6+ ld8!0,um, U]!!0Pp, Xr,p]!!0,k,q,,]!!0,,p,p, ]!!0,,,,]!!0,, C, ]!!0qQ I, Q]!!0, S,,l]! 26. cg5! i czarne poddały się: rg5 27. rd7x. Louis Paulsen Paul Morphy Nowy Jork 1857 C48 obrona czterech skoczków 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. ic3 if6 4. cb5 cc5 5. O-O O-O 6. ie5 se8 7. ic6 dc6 8. cc4 b ie4 9. ie4 se4 10. cf7+ lf7 11. rf3+ lg8 12. re4 i białe mają przewagę jakości. 9. ce2 ie4!0u,oxu,m,]!!0p P,pPp]!!0,p,,,]!!0,pO,, ]!!0,,k,,]!!0, I,, ]!!0qQqQcQqQ]!!0S Cr,sL ]! 10. ie4 10. cf3 if2! 11. sf2 rd4 (A) 12. rf1 rf2+! 13. rf2 se1x. (B) 12. ie4 se4! 13. ce4 rf lh1 cg4! se4 11. cf3 11. c3 rh4 12. d4 cd6 (A) 13. g3 (B) 13. f4 rh3. cd se6 strona 25

26 !0u,oX,m,]!!0P P,pPp]!!0,p,u,,]!!0,pO,, ]!!0,,,,]!!0,,,c, ]!!0qQqQ QqQ]!!0S Cr,sL ]! 12. c3? 12. d3 (A) cf1. rf6 (B) b4 13. ce3 ce3 14. fe3 se rd3! 13. b4 13. se1 se re1 (A) cd7 15. rf1. (B) cf5 15. b4 i 16.cc cb6 14. a4 ba4 15. ra4 cd7? cb7 16. rd1 sae8 17. cb2 ca6.!0u,,,m,]!!0p Po,pPp]!!0 Op,u,,]!!0,,,, ]!!0rQ,,,]!!0, Qx,c, ]!!0, Q QqQ]!!0S C,sL ]! 16. sa2? 16. ra6! (A) rf5 17. d4 sae8 18. ce3 c5 19. bc5 cc5 20. rb7 cb6 21. c4. (B) ra6 17. sa6 sae8 18. g4. (C) sd6 17. rd3 sd3 18. ce sae8 17. ra6!0,,u,m,]!!0p Po,pPp]!!0rOp,u,,]!!0,,,, ]!!0 Q,,,]!!0, Qx,c, ]!!0s, Q QqQ]!!0, C,sL ]! rf3! 18. gf3 sg lh1 ch3 20. sd1 (A) 20. sg1 sg lg1 se1+. (B) 20. rd3 f5! (B1) 21. sd1 cg lg1 cf lf1 cd1. (B2) 21. rc4+ lf8! (B2a) 22. rh4 cf1. (B2b) 22. sg1 sg cg lg1 cf lf1 cg lg1 ch lh1 cf2 25. rf1 cf1 26. sf1 se2 27. sa1 sh6 28. lg2 sf6 29. lh1 cg3 30. sf6 sh lg d4 ce3 i białe poddały się, gdyż nie ma obrony przed shh2+. John Schulten Paul Morphy Nowy Jork 1857 C31 gambit królewski, kontrgambit Faulkneera 1. e4 e5 2. f4 d5 3. ed5 e4 4. ic3 if6 5. d3 cb4 6. cd2 e3 Pozycyjne poświęcenie pionka. 7. ce3 O-O 8. cd2 (A) 8. ce2 cc3+ 9. bc3 id5 10. cd2 rf6! (B) 8. ie2 se8 9. cd2 cc3 10. cc3 id cc3 9. bc3 se ce2 cg4 11. c4? 11. h3 ce2 12. lf2! c6! 12. dc6? 12. h3 ce2 strona 26

27 13. ie2 cd5 14. cd5 rd5 15. O-O ic6 Grozi id lf1 (A) 13. h3 ce2 14. ie2 id4. (B) 13. cc3 id4 14. cd4 rd4 15. if3 cf3 16. gf3 ih5. (C) 13. lf2 rb lg3 se2 15. ie2 id4.!0u, Xu,m,]!!0Pp,,pPp]!!0,k, K,]!!0,,,, ]!!0,q, Qo,]!!0,,q,, ]!!0q,qCc,qQ]!!0S,r,lIs]! se2! 14. ie2 id4 15. rb1 ce lf2 (A) 16. lg1 (B) 16. le1 ic2. re ig lg1 (A) 17. le1 rh g3 se8. (B) 17. lg3 if lh3 rh4x.!!0u, X,m,]!!0Pp,,pPp]!!0,,,,]!!0,,,, ]!!0,qK Qk,]!!0,,q,, ]!!0q,qCo,qQ]!!0Sr,, Ls]! if3+! 18. gf3 rd lg2 rf lh3 rf lh4 ih6 22. rg1 if lg5 rh5x. Thomas Barnes Paul Morphy Londyn 1858 C41 obrona Philidora 1. e4 e5 2. if3 d6 3. d4 f5 4. de5? 4. ic fe4 5. ig5 d5 6. e6 cc5! 7. if7? 7. ic rf6 8. ce3 d4 9. cg5 9. rh5 de rf5 10. ih8 rg5 11. cc4 ic rg2? 12. rh if7 rg2 13. sf1 if6 14. f3 ib4!0u,o,m,,]!!0ppp,ipp]!!0,,qk,]!!0, O,, ]!!0 KcPp,,]!!0,,,q, ]!!0qQq,,xQ]!!0Si,rLs, ]! 15. ia3 (A) 15. sf2 rg sf1 re3+ (A1) 17. ce2 d3. (A2) 17. re2 ic2+. (B) 15. ce2 i ce6 O-O-O ce6! 16. ce6 id rd3 17. cd3 cb re2 re2x ed3 Grozi re2x. 18. O-O-O ca3 19. cb3 d lb1 cc5 21. ie5 lf8 22. id3!0u,, M,]!!0PpP, Pp]!!0,, K,]!!0, O,, ]!!0, P,,]!!0,c,i,q, ]!!0qQqP,xQ]!!0,l,s,s, ]! se8! 23. ic5 rf1! 24. ie6+ se6 i białe poddały się. strona 27

28 Paul Morphy Adolf Anderssen Paryż 1858 B01 obrona skandynawska 1. e4 d5 2. ed5 rd5 3. ic3 ra5 4. d4 e5? 4...if6. 5. de5 re5+ 6. ce2 cb4 7. if3 Białe poświęcają pionka w zamian za przewagę w rozwoju cc3+ 8. bc3 rc3+ 9. cd2 rc5 10. sb1 ic6 11. O-O if6 12. cf4 O-O 13. cc7 id4 14. rd4 rc rc2 15. cc cd3 cg4 16. ig5 sfd ch5 17. ie4 ie4 18. re4 cg6 19. rb rb4 Grozi 18. ih7 ih7 19. rg cc8 18. sfe1 a5 19. re7 re sd7 prowadzi do mata w dwóch posunięiach. 20. se7 id sf8 21. cc4 i czarne tracą pionka. 21. ch7+ lh8 22. sf7 ic3 23. se1 ia2 24. sf4 sa6!0,ou, M]!!0,p,, Pc]!!0u,,,,]!!0P,, I ]!!0,, S,]!!0,,,, ]!!0k,q, QqQ]!!0,, S L ]! 25. cd3! i czarne poddały się z uwagi na groźby 25. if7+ i 25. ca6. Paul Morphy Adolf Anderssen Paryż 1858 B44 obrona sycylijska, wariant Paulsena 1. e4 c5 2. d4 cd4 3. if3 ic6 4. id4 e6 5. ib5 Grozi 6. id6+ 7. rd d6 cd6 6. cf4 e5 7. ce3 f5? 7... if6 8. cg5 ce6 9. i1c3 a6 10. cf6 gf6 11. ia3 d5. 8. i1c3!0u,oxmoku]!!0pp,, Pp]!!0,kP,,]!!0,i, Pp, ]!!0,,q,,]!!0, I C, ]!!0qQq, QqQ]!!0S,rLc,s]! 8... f4 (A) 8... ce6 9. ef5 cf5 10. id5. (B) 8... a6 9. id5! ab5 10. cb6 (B1) rd7 11. ic7+ i 12. ia8. (B2) rh4 11. ic7+ ld7 12. ia8 re re2. (C) 8... if6 9. cg5 a6 10. cf6 gf6 11. rh5+ ld7 12. rf5+ le8 13. rh5+ ld7 14. ia3. strona 28

29 9. id5! fe3 10. ibc7+ lf7 11. rf3+ if6 12. cc4 Grozi 13. if id4! 13. if6+ d5! le7 14. ifd5+ ld7 15. rf7+ z wygraną białych. 14. cd5+ lg6? le7 (A) 15. ig8+ ld6 16. rf7 ic ld1 ia1 18. ia8 cg f3 cd7! (B) 15. rh5! gf6 16. rf7+ ld6 17. ia8! ic le2 re7 19. re7+ ce7 20. sac1 id le rh5+ lf6 16. fe3! ic rc7 17. sf1+ (A) le7 18. sf7+ ld6 19. sc7. (B) if5 18. sf5+! cf5 19. rf5+ le7 20. re6+ ld8 21. O-O-O! 17. le2 i czarne poddały się: (A) ia1 18. ie8+ le7 19. rf7x. (B) rc7 18. shf1+ ld7 19. sf7+ ld8 20. sc7 lc7 21. sc1. Paul Morphy Henri Baucher Paryż 1858 (symultana na ślepo) C41 obrona Philidora 1. e4 e5 2. if3 d6 3. d4 ed4 4. rd4 ic6 5. cb5 cd7 6. cc6 cc6 7. cg5 f6 8. ch4 ih6 9. ic3 ce7 10. O-O O-O 11. rc4+ lh8 12. id4 rd7 13. sad1 sf7 Lepsze było if7, a następnie id8, by bronić słabego punktu e f4 a5 15. f5 sf8 16. ie6 sg8 17. a4 W ten sposób białe uniemożliwiają kontrgrę czarnych na skrzydle hetmańskim ig4 18. re2 ie5 19. cg3 rc8 20. ce5 de5 21. sf3 cd ce8 22. sh3 g6 23. rg4 gf5 24. sh7+ lh7 25. rh3+ lg6 26. ef5+ lf7 27. rh7+ sg7 28. rg7x. 22. sh3 Grozi 23. sh7 24. rh5x. lh h se8 23. rh5 h6 24. ig7 cf8 (24... lg8 25. sg3) 25. rh6+ lg8 26. rh7+ lf7 i białe dają mata w dwóch posunięciach. 23. rd2 Grozi jednocześnie 24. sh6 gh6 25. rh6x oraz 24. rd lh7 24. rd7 cd6!0u,x,,u,]!!0,ppr, Pm]!!0, OiP P]!!0P, Pq, ]!!0q,,q,,]!!0, I,,s]!!0 Qq,,qQ]!!0,,s, L ]! 25. sh6+! lh6 26. sd3 lh5 27. rf7+ lh4 28. sh3+ lg4 29. rh5x. strona 29

30 Paul Morphy Karl Isouard Paryż 1858 C41 obrona Philidora 1. e4 e5 2. if3 d6 3. d4 cg4? Czarne będą musiały wymienić tego gońca za skoczka, co pozwoli białym uzyskać przewagę w rozwoju. 3...ed4, np. 4.rd4 if6 5.cg5 ce7 6.ic Bardziej agresywne jest 3...f5. 4. de5 cf de5 5. rd8+ ld8 6. ie5. 5. rf3 de5 6. cc4 if6? 6... re7 lub 6... re7, chociaż i wówczas białe mają dużą przewagę pozycyjną. 7. rb3! re7 8. ic3 Białe mogły zdobyć przewagę jakości, grając 8. cf7+ rf7 9. rb7. Jeśli od razu 8. rb7, to 8... rb4+. Morphy woli jednak powiększać przewagę pozycyjną c6 9. cg5 b5!0uk,mo U]!!0P, XpPp]!!0,p, K,]!!0,p, P C ]!!0,c,q,,]!!0,r,,, ]!!0qQq, QqQ]!!0S, L,s]! 10. ib5! cb5 11. cb5+ ibd ld8 12. cf6 rf6 13. rd5+ rd6 14. ra8 i białe wygrywają Grozi 13. cf6 14. cd7+. gf sd8 13. sd7! sd7 14. sd1 re6 15. cd7+ id7!0,,mo U]!!0P,k,pPp]!!0,,x,,]!!0,, P C ]!!0,,q,,]!!0,r,,, ]!!0qQq, QqQ]!!0, Ls,, ]! 16. rb8+! ib8 17. sd8x. Paul Morphy Johann Loewenthal Londyn 1858 C30 gambit królewski, wariant klasyczny 1. e4 e5 2. f4 cc5 3. if3 d6 4. c3 cg4 5. ce2 cf3 6. cf3 ic6 7. b4 cb6 8. b5 ice7 9. d4 ef ed4 10. cd4 d5 11. e5 if5 12. cb cf4 ig6 11. ce3 if6 12. id2 O-O 13. O-O h se8 14. a4 c a4 c6 15. re2 se8 16. rd3 d5 17. e5 id7 18. ch5 se ide5 (A) 19. de5 se5 20. cd4 sh5 21. rf3 rf6 22. rh5 cd lh1 if4 strona 30

31 24. rg4 ce3 25. sad1. (B) 19. rf5 ih8 20. rf2 ieg6 21. cg6 fg a5 cc7!0u, X,m,]!!0PpOk,pP ]!!0,p,u,kP]!!0Qq,pQ,c]!!0, Q,,]!!0, QrC, ]!!0, I,qQ]!!0S,,sL ]! 20. sf7! lf7 21. rf5+ le7 22. cg6 rg8 23. cf2 ie ce5 24. de5 ie5 25. ch7 rf7 26. cc de5 sf8 25. cc5+ ld8 Paul Morphy Johann Loewenthal Londyn 1859 C51 gambit Evansa 26. cf8 se5 27. rf2 re6 28. b6 ab6 29. ab6 rg6 30. bc7+ lc7 31. sb1 i czarne poddały się. 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cc4 cc5 4. b4 cb4 5. c3 cc5 6. O-O d6 7. d4 ed4 8. cd4 cb6 9. d5 ie5 Zwykle grywa się 9... ia ie5 de5 11. cb2 re7 12. cb5+ cd7 13. cd7+ ld7? rd7 14. ce5 f6 15. cb2 ie rg4+ f5 15. rf5+ le8 16. ce5 ih6 17. rf4 17. rh5+ g6 18. rh6 re5 19. id ld sf8 18. rg3 ig4 19. rg4 re5 20. ia3 sf id2 sae8 19. ic4 cc5 20. sad1 cd6 21. cd6 cd6 22. sb1 b6 23. sfc1 rf6 24. re3 ig4!0,,u, U]!!0P,m, Pp]!!0 P P X,]!!0,,q,, ]!!0,i,q,k,]!!0,, R, ]!!0q,, QqQ]!!0,sS, L ]! 25. ib6+! ab6!0,,u, U]!!0,,m, Pp]!!0 P P X,]!!0,,q,, ]!!0,,q,k,]!!0,, R, ]!!0q,, QqQ]!!0,sS, L ]! 26. sc7+! ld lc7 27. rb6+ (A) lc8 28. sc1+ ld7 29.rc7x. (B) ld7 28. ra7+ ld8 29. sb8x. 27. rb6 rf rf2 if2 29. sa7 ih gh3 lc8 31. lf2 i czarne poddały się. strona 31

32 Emanuel Lasker ( ) Niemiecki szachista i matematyk, drugi oficjalny mistrz świata w szachach ( ). Urodził się w Barlinku na Pomorzu Zachodnim (wówczas Barlinchen). W roku 1892 Lasker okazał się zwycięzcą dwóch turniejów w Londynie, a w następnym roku w Nowym Jorku, z wynikiem stuprocentowym (13 wygranych w 13 rundach). W roku 1894 wygrał mecz o tytuł mistrza świata z Wilhelmem Steinitzem (+10-5 =4). Lasker sześciokrotnie obronił tytuł mistrza świata: w meczu rewanżowym z Wilhelmem Steinitzem (+10-2 =5), a następnie w meczach z Frankiem Marshallem w roku 1907 (+8-0 =1), Siegbertem Tarraschem w roku 1908 (+8-3 =5), Dawidem Janowskim w roku 1909 (+7-1 =2) i 1911 (+8-0 =3), oraz Carlem Schlechterem w roku 1910 (+1-1 =8). Wygrał silne turnieje w Sankt Petersburgu (1895 6, 1909, 1914), Norymberdze (1896), Londynie (1899), Paryżu (1900), Berlinie (1918), Morawskiej Ostrawie (1923) i Nowym Jorku (1924). W roku 1921 w Hawanie Lasker poddał pojedynek o mistrzostwo świata José Raúlowi Capablance przy stanie 5:9 (+0, 4, =10). Był autorem wielu książek i artykułów. Jego Podręcznik gry szachowej (Lehrbuch des Schachspiels) należy do klasyki literatury szachowej. Styl gry Laskera można krótko charakteryzować jako pragmatyczny i bojowy. Emanuel Lasker Johann Bauer Amsterdam 1889 A03 debiut Birda, wariant holenderski 1. f4 d5 2. e3 if6 3. b3 e6 4. cb2 ce7 5. cd3 b6 6. ic3 cb7 7. if3 ibd7 8. O-O O-O 9. ie2 c5? 9... ic ig3 rc7 11. ie5 ie5? d4 12. ed4 cd4 13. cd4 cc5 14. re2 rd ce5 rc6 13. re2 a6? Jeśli sac8, to 14. cb5 ze zdobyciem hetmana ie ih5!!0u,, Um,]!!0,o, OpPp]!!0pPx,pK,]!!0, PpC,i]!!0,, Q,]!!0,q,cQ, ]!!0q,qQr,qQ]!!0S,,sL ]! Grozi 15. if6+ cf6 16. cf6 gf6 17. ch7+ lh7 18. rh5+ lg7 19. rg4+, 20. sf3 i 21. sh3x ih5 (A) cg7! ie8 strona 32

33 (A1) ig7 16. rg4. (A2) c4 16. cd4 f5 17. bc4 dc4 18. cc4 b5 19. cb3. (B) d4 15. cf6 cf6 16. rg4 lh8 17. sf3 sg8 18. ch7! sgd8 19. rh3 ce7 20. ce4! (C) h6 15. ig7! lg7 16. rg4+ lh8 17. rh4 lg7 18. sf3. (D) sfd8! 15. if6+ cf6 16. ch7! lf8 17. cf6 gf ch7+! lh7 16. rh5+ lg8 17. cg7! (A) f6 18. rg6 sf7 19. ch6+ lh8 20. rf7. (B) f5 18.ce5 sf6 19.sf3 lf8 20. sg lg7 18. rg4+ lh lf6 20. rg5x. 19. sf3 e5 20. sh3+ rh6 21. sh6+ lh6 22. rd7! cf6 23. rb7 lg ef4 25. sf1 g7 26. sf sf1 sab8 25. rd7 sfd8 26. rg4+ lf8 27. fe5 cg ce5 28. rf5 z groźbami rf7x i re e6 sb7 29. rg6 f6 30. sf6+ cf6 31. rf6+ le8 32. rh8+ le7 33. rg7+ le6 34. ra6 d4 35. rd4 cd4 37. h4 d3 38. rd3 i czarne poddały się. Emanuel Lasker Wilhelm Steinitz Filadelfia 1894 D37 gambit hetmański 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 if6 4. if3 ce7 5. e3 O-O 6. cd3 c5 7. dc5 dc4 8. cc4 rd1+ 9. ld1 ic6 10. a3 cc5 11. b4 cb6? cd6 lub ce7 z planem a6, b5 i cb le2 cd7 13. cb3 sac8 14. cb2 a5? sfd8 lub a b5 ie7 16. ie5 ce8 17. a4 cc7 18. ic4 cd7 19. sac1 ied5 20. id5 id5 21. ie5 ce sfd8 22. id7 sd7 23. cd ce5 f6 23. e4 fe5 24. ed5 lf7 25. shd1 le7 26. d6+ lf6 27. le3 sc g6 28. sc7 sc7 29. dc7 le7 30. b sc1 sc8 29. sc8 cc8 30. cc2 lf g6 31. ce4 lf7 32. ld3 le8 33. lc4. strona 33

34 !0,o,,,]!!0,p,,mPp]!!0, Qp,,]!!0Pq, P, ]!!0q,,,,]!!0,, L, ]!!0,c, QqQ]!!0,,,, ]! 31. ch7! b g6 32. cg6 lg6 33. le4 lf6 34. h4! 32. le4 lf cb le5 cg2 34. cg6+! 33. g4 g5 34. lf3 lf7 35. ce4 le8 36. h4 ld7 37. h5 le8 38. le3 i czarne poddały się. Henry Bird Emanuel Lasker Hastings 1895 A02 debiut Birda 1. f4 e5 2. fe5 d6 3. ed6 cd6 4. g3 f5 5. d3 if6 6. c3 ic6 7. cg2 ie5 8. id2 re7 9. if1 cd7 10. cf4? 10. cb7, chociaż po sb8 utrzymuje się przewaga czarnych O-O 11. ce5 ce5 12. rc2 12. cb7 sab8 13. cg2 sb lh8 13. cf3? 13. O-O-O sab8 14. rd2 sfe8 15. h3 rd6 16. lf2 c5 17. e3 cb5 18. sd1 sbd8 19. c4 cc6 20. re2 b5 21. b3 bc4 22. bc4 ca4 23. sb1!0, Uu, M]!!0P,, Pp]!!0, X K,]!!0, P Op, ]!!0o,q,,,]!!0,,qQcQq]!!0q,,rL,]!!0,s,,iIs]! sb8! rd3? 24. rd3 sd3 25. ie2! 24. id2 cg lg2 ch4 26. sh2 cc2 27. sb8 sb8 28. d4 cd4 29. ed4 se8 30. rf1 se1 Biały hetman znalazł się w pułapce. 31. c5 rd4 32. re1 ce1 33. ib3 cb3 34. ab3 rc5 i białe poddały się. strona 34

35 Michaił Czigorin Emanuel Lasker Petersburg 1895 C52 partia włoska, gambit Evansa 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cc4 cc5 4. b4 cb4 5. c3 cc5 6. O-O d6 7. d4 cb6 8. a4 8. de5 de5 (A) 9. rd8+ id8 10. ie5 ce6. (B) 9. rb3 re7 10. ca3 rf if6 9. cb5 a6 10. cc6+ bc6 11. a5 ca7 12. de5? 12. ra4 ed4 13. rc6+ cd7 14. ra ie4 13. re2? 13. ra4 ic5 14. rc6+ cd7 15. rd5 O-O d5 14. id4 14. ce3 (A) O-O 15. ca7 sa7 16. id4 cd7. (B) cg4 15. ca7 sa7 16. re3 sb7 17. ibd ic3! 15. ic3 cd4 16. rd3 c5 17. rg3 ce6! 18. cg5 18. rg7 ld7! 19. sa3 sg8 20. rh7 ce5 i czarne wygrywają rd7 19. sac1 f6! 20. ef6 gf6 21. cf4 sg8 22. rf3 O-O-O 23. sfe1 c4 24. re2 cf5 25. ra2 (A) 25. cg3 cc3 26. sc3 sde8 27. rd2 se1+. (B) 25. rd1 cd3 26. cg3 cc3. )...*! 0,mU,u,]! 0, Px,,p]! 0p,, P,]! 0Q,p,o, ]! 0,pO C,]! 0, I,, ]! 0r,, QqQ]! 0, S S L ]! \````````^! sg2+! 26. lh1 26. lg2 ch3+ (A) 27. lh1 rg4. (B) 27. lg1 rg cg3 rf sf2 i białe poddały się. Harry Pillsbury Emanuel Lasker Petersburg 1895 D50 gambit hetmański, wariant wenecki 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 if6 4. if3 c5 5. cg5 cd4 6. rd4 ic6 7. rh4? 7. cf6, np gf6 8. rh4 dc4 9. sd1 cd7 10. e ce7 8. O-O-O ra5 9. e3 cd7 10. lb1? Lepsze jest 10. cd5 ed5 11. rf h6 11. cd5 ed5 12. id4 O-O strona 35

36 13. cf6 cf6 14. rh5 id4 15. ed4 ce6 16. f4? 16. cc4 i 17. cb sac8 17. f5!0,u, Um,]!!0Pp,,pP ]!!0,,oO P]!!0X,p,q,r]!!0, Q,,]!!0, I,, ]!!0qQ,,qQ]!!0,l,s,c,s]! sc3! 18. fe6 18. bc3 rc3 (A) 19. rf3 rb rb3 cf cd3 rb ab3 cg4. (B) 19. fe6 rb la1 sc8 21. rg4 sc sa3! 19. ef7+ (A) 19. ba3 rb la1 cd sd4 rd lb1 fe6 23. ce2 re lb2 sf2. (B) 19. e7 se8 20. ba3 rb lc2 sc ld2 cd sf7 20. ba3 rb cb5 (A) 21. la1 cd sd4 rd lb1 re lc1 sf2. (B) 21. lc2 sc ld2 rd cd3 sc lc2 rc lb1 rb2x rb la1 sc7? rc4 23. rg4 se7 24. rh3 cd lb1 se2 26. rb3 sb rb2 cb2 28. lb2 re sd2 sc4 24. shd1? 24. se1 ra5 25. se8+ lh7 26. rf5+ g6 27. se7+ ce7 28. rf7+ z wiecznym szachem sc3 25. rf5 rc4 26. lb2 26. lb1 sa3 27. sc1 rb sb2.!0,,,m,]!!0pp,, P ]!!0,, O P]!!0,,p,r, ]!!0,xQ,,]!!0Q U,, ]!!0qL S,qQ]!!0,,s,, ]! sa3! 27. re6+ lh lh8 28. re8+ lh7 29. la3 rc la4 a la3 (A) 28. rf5+ (A1) lh8 29. lb1 cd4 30. rf8+ lh7 31. ra3. (B) 28. lb1 cd4 29. rf5+ g6 30. rf7+ cg rc la4 b lb5 rc4+ i białe poddały się: 31. la5 cd rb6 ab6x. Wilhelm Steinitz Emanuel Lasker Londyn 1899 C29 partia wiedeńska 1. e4 e5 2. ic3 if6 3. f4 d5 4. d3 ic6 5. fe5 ie5 6. d4 ig6 7. ed5? 7. e5 ie4 8. ie4 de4 9. cc id5 8. id5 rd5 9. if3 cg4 10. ce2 O-O-O 11. c3 cd6 strona 36

37 12. O-O she8 13. h3 cd7 14. ig5? 14. cg5 lub 14. c ih4! 15. if3? 15. cf3 if rf3.!0,muu,,]!!0pppo,ppp]!!0, O,,]!!0,,x,, ]!!0, Q, K]!!0, Q,i,q]!!0qQ,c,q,]!!0S Cr,sL ]! ig2! 16. lg2 ch lf2 17. lh3 (A) rf lg2 rg lh1 rh lg1 rg lh1 se4! 22. cg5 f6. (B) lh lg2 rg4+ (B1) 19. lf2 rg3x. (B2) 19. lh1 rh lg1 rg lh1 se f6! 18. sg1 g5 19. cg5 fg5 20. sg5 re6 21. rd3 cf4 22. sh1 (A) 22. sg7 cf5. (B) 22. sg1 ce3+. (C) 22. sh5 rg4 23. ih4 se cg5 23. ig5 rf cf3 cf5 25. ih7 rg6 26. rb5 c6 27. ra5 se7 28. sh5 cg4 29. sg5 rc lg3 cf3 i białe poddały się. Michaił Czigorin Emanuel Lasker Londyn 1899 C00 obrona francuska, wariant Czigorina 1. e4 e6 2. re2 ic6 3. ic3 e5 4. g3 if6 5. cg2 cc5 6. d3 d6 7. cg5 h6 8. cf6? 8. ce rf6 9. id5 rd8 10. c3 ie7 11. ie7 re7 12. O-O-O cd7 13. f4 O-O-O 14. if3 cb6 15. shf1 f6 16. lb1 she8 17. f5 ca4 18. sc1 lb8 19. id2 a6 20. cf3 ca7 21. h4? 21. re sc8 22. ic4 sed8 23. ie3 ce8 24. sfd1 cf7 25. c4 c6 26. sc2 cd4 27. sdc1 rc7 28. id1 ra5 29. ic3 b5 30. b3 sd7 31. cb5 ab5 32. id5 lb7 33. g4 sdd8 34. ie7!0,uu,,]!!0,m, IoP ]!!0,pP P P]!!0Xp, Pq, ]!!0, Oq,qQ]!!0,q,q,c, ]!!0q,s,r,,]!!0,lS,, ]! cb3! 35. ic8 35. ic6 sc6 i rb sc8 36. rd2 ra3 37. sh1 sa8 38. sh2 strona 37

38 !0u,,,,]!!0,m,, P ]!!0,pP P P]!!0,p, Pq, ]!!0, Oq,qQ]!!0Xo,q,c, ]!!0q,sR, S]!!0,l,,, ]! ca2+! 39. sa2 rb lc1 40. sb2 cb2 41. rb2 rd sa2 41. ra2 ce rd2 rd3 i białe poddały się. Emanuel Lasker Geza Maroczy Paryż 1900 D37 gambit hetmański, wariant wiedeński 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 if6 4. if3 dc4 5. e3 c5 6. cc4 a6 7. a4 ic6 8. O-O cd4 9. ed4 ce7 10. ce3 O-O 11. re2 ra5 12. sfd1 sd8 13. sac1 ib4 14. ie5 ifd5? cd7 i ce cb3 sf8 16. ie4 rd8 17. f4 b6 18. cd2 cb7 19. ig3 sc8 20. f5 sc1 21. sc1 ef5 22. if5 cf6 23. cb4 ib4!0, X Um,]!!0,o,,pPp]!!0pP, O,]!!0,, Ii, ]!!0qK Q,,]!!0,c,,, ]!!0 Q,r,qQ]!!0, S, L ]! 24. if7! sf7 25. re6!0, X,m,]!!0,o,,uPp]!!0pP,rO,]!!0,,,i, ]!!0qK Q,,]!!0,c,,, ]!!0 Q,,qQ]!!0, S, L ]! lh8 (A) id5 26. id6 re7 27. rf7+ rf7 28. if7 lf7 29. sc7+. (B) cd5 26. cd5 rd5 27. sc8+ cd8 28. ie rf7 cd lh1 id3 28. sf1 cg lg2 rg lh3 i czarne poddały się. strona 38

39 Siegbert Tarrasch Emanuel Lasker Düsseldorf 1908 C66 partia hiszpańska, wariant jeża 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 if6 4. O-O d6 5. d4 cd7 6. ic3 ce7 7. se1 ed4 8. id4 id4 9. rd4 cb5 10. ib5 O-O 11. cg5 11. rc3 a6 12. id4 id7 13. if5 cf h6 12. ch4 se8 13. sad1 id7 14. ce7 se7 15. rc3 se5! ic5 16. f3 rd7 17. id4 ia4 18. rb3 ic id4! (A) 16. ic7? sc5! (B) 16. rc7? sb5 17. rd6 sb2 18. rd7 rd7 19. sd7 sc8! sc5! 17. rb3 ib6 18. f4 rf6 19. rf3 se8? ia4! (A) 20. rb3 ib6 21. rf3 ia4. (B) 20. e5 de5 21. rb7 sd8 22. ib3 sd1 23. sd1 sc2 24. re4 rg6! 25. f5 rc c3 a5 21. b3 a4 22. b4 sc4 23. g3 sd8 24. se3? 24. a3, np c5 25. ib5 cb4 26. cb c5 25. ib5? 25. bc5! sc5 26. sb1 ic4 27. sd cb4 26. sd6? 26. cb4! sb4 27. ic3 sc8 28. sed3 sc6 29. a3 sb3 30. ie sd6 27. e5!0,,,m,]!!0,p,,pp ]!!0 K U X P]!!0,i, Q, ]!!0pPu, Q,]!!0, Q SrQ ]!!0q,,, Q]!!0,,, L ]! sf4! 28. gf4 (A) 28. rf4 sd lf2 rf gf4 id5. (B) 28. ef6 sf3 29. sf3 sd1! 30. lg2 sd sf2 sf rg lh1 29. lf1 rb se1 rd rd3 sd3 32. le2 sh3 33. cb4 id5! rb lg2 sd se2 ra2 32. sd2 rxd lg3 a3 34. e6 re lg4 re f5 rc id4 a2 38. rd1 id5 39. ra4 ic3 40. re8+ lh7 41. lh5 a1r i białe poddały się. strona 39

40 Dawid Janowski Emanuel Lasker Paryż 1909 C49 obrona czterech skoczków 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. ic3 if6 4. cb5 cb4 5. O-O O-O 6. d3 d6 7. cg5 cc3 8. bc3 ie7 9. cc4 ig6 10. ih4 if4 11. cf4 ef4 Grozi ie4! 12. if3 cg4 13. h3 ch5 14. sb1 b6 15. rd2? 15. g4 fg4 16. fg cf3 16. gf3 ih5 17. lh2 rf6 18. sg1 sae8 19. d4 lh8 20. sb5 rh6 21. sbg5 f6 22. s5g4 g6 23. cd3 se7 24. c4 ig7 25. c3 25. rf4 rf4 26. sf4 ie ie6 26. cf1 f5 27. s4g2 sf6 28. cd3 g5! 29. sh1 29. ef5? rh3+! 30. lh3 sh lg4 sh4x.!0,,, M]!!0P P U,p]!!0 P PkU X]!!0,,,pP ]!!0,qQqP,]!!0, Qc,q,q]!!0q, R QsL]!!0,,,,s]! g4! 30. ce2 ig5! 31. fg4 f3 32. sg3 fe2 i białe poddały się. Emanuel Lasker Dawid Janowski Berlin 1910 D32 gambit hetmański, obrona Tarrascha 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 c5 4. cd5 ed5 5. if3 ce6 6. e4 de4 7. ie4 ic6 8. ce3 8. ic5 cc5 9. dc5 rd ld1 O-O-O cd4 9. id4 9. cd4 cb cc3 re ra ic3 O-O-O 11. a3 ih6? cc5! 12. b4 cd4 13. cd4 rg5 (A) 14. h4 rg6. (B) 14. ie2 id4 15. id4 re b4 re cb4 13. ab4 rb4 14. rc1 sd4 (A) 15. sa4 sd rd1 rc cd2 re ce2. (B) 15. cd4 16. ce2. rd4 13. icb5 if a6 14. rc1 ab5 15. ic6 bc6 16. rc6+ rc7 17. ra8+ rb sc1 ie3 strona 40

41 15. fe3 re ce2 ce7 (A) sd4 17. id4 cb ab4 sd8 19. b5 sd4 20. rc2. (B) ia7+. cb3 17. sc3 ch4+? rc3+! 18. ic3 id4 19. rc1 ib3 20. ce3 cf6 21. sf1 cd4 22. rg3 she g3 re4? rc ic3 cf6 20. icb5 cd4 21. id4 id4 22. lf O-O cf6!0,mu, U]!!0Pp,,pPp]!!0,k,oO,]!!0,i,,, ]!!0 Q Ix,,]!!0Q S, Q ]!!0,,c, Q]!!0,,r,sL ]! 20. sf6! gf6 21. cf3 re5 22. ia7+ lc7 23. iac6 bc6 24. sc6+ lb8 25. sb6+ lc la7 26. sb7+ la6 27. ra rc1+ ld7 27. ie6 fe6 28. sb7+ le8 29. cc6+ i czarne poddały się. Emanuel Lasker Dawid Janowski Berlin 1910 C78 partia hiszpańska 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 a6 4. ca4 if6 5. O-O b5 6. cb3 d6 7. se1 ia5 8. d4 ib3 9. ab3 id7? 9... cb7 10. cg5 h6 11. ch4 ce b4 ce7 11. b3 O-O 12. cb2 cf6 13. c4 sb8 14. rd2 se8 15. ia3 bc4 16. bc4 ed4 17. id4 cb7 18. f3 ie5 19. if5 cc8 20. ie3 cg5? c5! 21. ce5 se5? de5! 22. rd8 sd iac2 cf4 23. rf2 sh5 24. g3 ce5 25. sa3 c6 26. f4 cf6 27. sd1 ce7 28. c5 rc7 29. cd6 cd6 30. e5 cf8 31. sad3 ch3 32. g4 sh6 33. if5 sh5!0 U, im,]!!0, X,pPp]!!0p,p,,,]!!0,, Qi,u]!!0 Q, Qq,]!!0,,s,,o]!!0,i, r Q]!!0,,s, l ]! 34. ig7! cg4 35. ih5 ch5 36. s1d2 h6 37. sd7 rb6 38. rb6 sb6 39. sd8 c cf3 40. s2d3 ce4 41. sg3+ lh7 42. sf8 cc2 43. sf f5 cb4 41. sg2+ lh7 42. sf8 b3 43. sgg8 i czarne poddały się. strona 41

42 Emanuel Lasker Jose Raul Capablanca Petersburg 1914 C68 partia hiszpańska, wariant wymienny 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 a6 4. cc6 dc6 5. d4 ed4 6. rd4 rd4 7. id4 cd6 8. ic3 ie7 9. O-O O-O 10. f4 se8 11. ib3 f6 12. f5! b6 13. cf4 cb7? cf4! 14. sf4 c5 15. sd1 cb7 16. sf2 sad8 17. sd8 sd8 18. sd2 sd2 19. id2 ic6! 14. cd6 cd6 15. id4 sad8? cc8! 16. sad1 c5 (A) 17. ie6 ce6 18. fe6 sad8 19. id5 ic6! (B) 17. ide2 d5! (B1) 18. ed5 if5. (B2) 18. id5 id5 19. sd5 cb ie6 sd7 17. sad1 ic8 18. sf2 b5 19. sfd2 sde7 20. b4 lf7 21. a3 ca8? se6 22. fe6 se lf2 sa7 23. g4! h6 24. sd3 a5 25. h4 ab4 26. ab4 sae7 27. lf3 sg8 28. lf4 g6 29. sg3 g gf5 30. ef5! d5 31. g5 (A) id6 32. g6+ le8 33. sa1 cb7 34. ie2. (B) hg5 32. hg5 fg ig5+ lf8 34. f6 sa7 35. le5! 30. lf3 ib6 31. hg5! hg5 32. sh3! sd ic4 33. sh7+ le8 34. sa1! 33. lg3 le8 34. sdh1 cb7!0,,m,u,]!!0,o,u,, ]!!0 KpPiP,]!!0,p,,qP ]!!0 Q,q,q,]!!0, I, Ls]!!0,q,,,]!!0,,,,s]! 35. e5! de fe5 36. ie ie4 id5 37. i6c5 cc sc7 38. id id7 cd7 39. sh7 sf8 40. sa1 ld8 41. sa8+ cc8 42. ic5 i czarne poddały się. strona 42

43 Emanuel Lasker Siegbert Tarrasch Berlin 1916 C80 partia hiszpańska, wariant otwarty 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 a6 4. ca4 if6 5. O-O ie4 6. d4 ce7 7. se1 b5? 7... d5. 8. se4 d5!0u,oxm, U]!!0, P OpPp]!!0p,k,,,]!!0,p,pP, ]!!0c, Qs,,]!!0,,,i, ]!!0qQq, QqQ]!!0SiCr, L ]! 9. ie5! ie5 10. se5 ba4 11. ic3 ce6? Nadzieję na uratowanie remisu dawało c6 12. ia rh5! g id5 cd6 14. cg5 rd7 15. if rf3 cf c6 14. ch6 a3 15. b3 cf6 16. sae1 ce5 17. se5 ld7 18. ia4 se8 19. ic5+ lc8 20. cg5.!0u, Xm, U]!!0, P,p,p]!!0p,,oOp,]!!0,,pS, ]!!0p, Q,,]!!0, I,r, ]!!0qQq, QqQ]!!0S C, L ]! 14. sd5! cd5 15. id5 cg7!0u, Xm, U]!!0, P,pOp]!!0p,,,p,]!!0,,i,, ]!!0p, Q,,]!!0,,,r, ]!!0qQq, QqQ]!!0S C, L ]! \!````````^! 16. cg5! rg5 17. ic7+ ld8 18. ia8 i czarne poddały się. Emanuel Lasker Wasja Pirc Moskwa 1935 B85 obrona sycylijska, wariant Scheveningen 1. e4 c5 2. if3 ic6 3. d4 cd4 4. id4 if6 5. ic3 d6 6. ce2 e6 7. O-O a6 8. ce3 rc7 9. f4 ia5? 9... ce f5! ic4? e5 11. ib3 ic4 12. cc4 rc cc4 rc4 12. fe6 fe6? ce6.!0u,o,mo U]!!0,p,, Pp]!!0p, PpK,]!!0,,,, ]!!0,xIq,,]!!0, I C, ]!!0qQq,,qQ]!!0S,r,sL ]! 13. sf6! gf6 14. rh5+ strona 43

44 !0u,o,mO U]!!0,p,,,p]!!0p, PpP,]!!0,,,,r]!!0,xIq,,]!!0, I C, ]!!0qQq,,qQ]!!0S,, L ]! ld8 (A) if5+! le7 (A1) ef5 16. id5+ ld8 17. cb6+ ld7 18. rf7+ lc6 19. rc7+ lb5 20. a4+ ra4 21. c4+ rc4 22. sa5x. (A2) ld7 16. rf7+ lc id4+ lb6 18. ib3+. (B) ld7 15. rf7+ ce7 16. if5+! se8 17. id rf7!!0u,om O U]!!0,p,,r,p]!!0p, PpP,]!!0,,,, ]!!0,xIq,,]!!0, I C, ]!!0qQq,,qQ]!!0S,, L ]! cd ce7 16. if5! (A) rc7 17. ia4! sf8 18. rh7 le8 19. ig7+ lf8 20. rh8x. (B) se8 17. id6! cd6 18. cb6+ cc7 19. sd rf6+ lc7 17. rh8 ch6!0u,,, R]!!0,pMo,,p]!!0p, Pp, O]!!0,,,, ]!!0,xIq,,]!!0, I C, ]!!0qQq,,qQ]!!0S,, L ]! 18. ie6+! re6 19. ra8 ce lh1 i czarne poddały się. strona 44

45 Akiba Rubinstein ( ) Polski szachista, uznawany za jednego z najwybitniejszych szachistów świata w pierwszym dwudziestoleciu XX wieku. Urodził się w Stawiskach koło Łomży. W roku 1904 Rubinstein został mistrzem Łodzi, a dwa lata później wicemistrzem Rosji. Pierwsze triumfy polskiego szachisty na arenie międzynarodowej miały miejsce w Karlowych Warach i Ostendze w roku Dwa lata później podzielił wraz z Emanuelem Laskerem, ówczesnym mistrzem świata, pierwsze miejsce na turnieju w Petersburgu. W roku 1912 roku Akiba Rubinstein okazał się zwycięzcą silnie obsadzonych turniejów w San Sebastian, Pieszczanach, Wrocławiu, Warszawie i Wilnie. Nigdy nie miał okazji, by stanąć do walki o tytuł mistrza świata, chociaż należał do superelity szachowej. Jako lider polskiej drużyny na olimpiadzie szachowej w Hamburgu w roku 1930 przyczynił się do zdobycia złotego medalu, uzyskując wy-nik Rubinstein był wybitnym znawcą teorii szachowej, zwłaszcza debiutów i końcówek. Genialnie rozgrywał końcówki wieżowe. Warianty nazwane jego imieniem występują w gambicie hetmańskim, obronie francuskiej, obronie Nimzowitscha, obronie czterech skoczków i partii angielskiej. Georg Rotlewi Akiba Rubinstein Łódź 1907 D32 gambit hetmański, wariant Tarrascha 1. d4 d5 2. if3 e6 3. e3 c5 4. c4 ic6 5. ic3 if6 6. dc5 cc5 7. a3 a6 8. b4 cd6 9. cb2 O-O 10. rd2? 10. cd5 ed5 11. ce2 i albo 10.rc2 albo 10. cd re7! 11. cd3 dc4 12. cc4 b5 13. cd3 sd8 14. re2 cb7 15. O-O ie5 16. ie5 ce5 17. f4 (A) 17. sfd1 rc7 18. f4 cc3 19. sac1 id5! (B) 17. h3 sac8 18. sac1 cb8 19. sfd1 rc7 20. f cc7 18. e4 sac8 19. e5 cb lh1 ig4! 21. ce4 (A) 21.rg4 sd3. (B) 21.ie4 sd3! 22. rd3 ce4 23. re4 rh4 24. h3 rg3 25. hg4 rh4x. (C) 21. ch7+ lh7 22. rg4 sd2 z przewagą czarnych rh4 strona 45

46 !0,uU,m,]!!0,o,,pPp]!!0pO,p,,]!!0,p, Q, ]!!0 Q,cQkX]!!0Q I,, ]!!0 C,r,qQ]!!0S,,s,l]! 22. g3 22. h3 sc3! (A) 23. cb7 sh3+. (B) 23. rg4 sh3+! 24. rh3 rh gh3 ce lh2 sd lg3 sg lh4 cd lh5 cg6x. (C) 23. cc3 ce4 (C1) 24. re4 rg3. (C2) 24. rg4 rg4 25. hg4 sd3! 26. lh2 sc sc3! 23. gh4 (A) 23.cc3 24.re4 (B) 23.cb7 (B1) 24.sf3 25.cf3 ce4+ rh2x. sg3 sf3 if2+ (B1a) 26.lg1 ie4+ 27.lf1 id2+ 28.lg2 if3 (B1a1) 29.rf3 sd2+. (B1a2) 29.lf3 rh5+. (B1b) 26.lg2 rh3+ 27.lg1 ie4+ 28.lh1 ig3x. (B2) 24.cf3 ih2!!0, U,m,]!!0,o,,pPp]!!0pO,p,,]!!0,p, Q, ]!!0 Q,cQkQ]!!0Q U,, ]!!0 C,r, Q]!!0S,,s,l]! sd2! 24. rd2 (A) 24.rg4 25.sf3 ce4+ sf3! (B) 24.cc3 ce re4 sh2x. (C) 24.cb7 25.cg2 se2 sh3! ce rg2 sh3! i białe poddały się. Akiba Rubinstein Georg Salwe Łódź 1908 D33 obrona Tarrascha, wariant praski 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 c5 4. cd5 ed5 5. if3 if6 6. g3 ic6 7. cg2 cd4 8. id4 rb6 9. ic6 bc6 10. O-O ce7 11. ia4 rb5 12. ce3! O-O ce6 13. sc1 id7 14. rc2 sc sc1 cg4 14. f3 ce6 15. cc5 sfe8 16. sf2! id7 17. ce7 se7 18. rd4! see sc8 19. ic5! 19. cf1 sec8 20. e3 rb c5 21. sc ic5! ic5 22. sc5 Po opanowaniu pola c5 celem białych staje się pionek c sc7 23. sfc2 rb6 24. b4! Grozi 25. b5 sac8 26. rc3 i czarne nie mogą grać cd7, gdyż nastąpi wówczas 25. b5 scc8 26. bc6 cc6 27. rc a sac8 25. b5! 25. sa5 sb8 (A) rd4 26. ed4 cc8 27. sd5. (B) rb7 26. rc5, a następnie 27. a4 i 28. b a3 sa cc8 27. rb6 sb6 28. sd5.!0 U,,m,]!!0U,,pPp]!!0pXp,o,,]!!0S,p,, ]!!0 Q R,,]!!0Q, QqQ ]!!0,s,, Q]!!0,,,cL ]! 27. sc6! rc6 (A) saa6. rb7 strona 46

47 (B) ed4. rd4 28. ra7 sa8 29. rc5 rb rc5 30. sc5 lf8 31. sa lf2 h5 31. ce2 g6 32. rd6 rc8 33. sc5 rb7 34. h4 a lg7 35. sc7 rb8 36. ca6 lg8 37. cb7! sa7 38. sc8+ cc8 39. rb sc7 rb8 36. b5 a4 37. b6 sa5 38. b7 i czarne poddały się: (A) sf7+. (B) rb6. lg7 re8 (C) ra7 39. rd8+ lg7 40. b8r. Frank Marshall Akiba Rubinstein D02 pionkiem hetmańskim Łódź d4 d5 2. cf4 if6 3. if3 e6 4. e3 c5 5. c3 ic6 6. cd3 rb6 7. rc1 (A) 7. rc2 c4! (B) 7. rb3 c4! 7... cd7 8. O-O sc8 9. ibd2 ce7 10. sb1? 10. rb1 lub 10. h O-O 11. rd1!0,u, Um,]!!0Pp,oOpPp]!!0 Xk,pK,]!!0, Pp,, ]!!0, Q C,]!!0, QcQi, ]!!0qQ I QqQ]!!0,s,r,sL ]! sfd ih5 12. ie5 (A) ch7+ if4 (A1) lh8 14. id7 rc7 15. ef4 rd7 16. rh5! (A2) id7! (B) ch7+! lh7 ie5 12. ie5 ie5 13. de5 ie8 14. rh5 f5 15. sfe1? 15. ef6 if6 16. re cb5 16. cc2 ra6 17. sa1 cd3 18. cd1? 18. cd3 rd3 19. if rb6! 19. ib3 a5 20. cf3 ce a4 21. ic1 rb2? 22. id3! 21. se2 ic7 22. sd2 a4 23. ic1 g6 24. rh3 lh g5 25. cg5 cg5 26. rg3 h6 27. h rh6 cf3 26. gf3 g5! 27. cg3 d4 28. ed4 f4 29. ie2 29. cf4 gf4 30. rf4 cg5! 31. rg5 sg fg3 30. hg3 rc6 31. rh5 31. lg2 g4! sf8 32. lg2 re8 33. rg4 rg6 34. sh1 c4 35. re4 lg7 36. rb7 id5 37. g4 strona 47

48 !0,u, U,]!!0,r, O Mp]!!0,,p,x,]!!0,,kQ P ]!!0p,pQ,Q,]!!0, Q,q, ]!!0qQ SiQl,]!!0,,,,s]! sf3! 38. rc8 38. lf3 sf8+ (A) 39. lg3 re4 40. sf1 sf lh2 rg4 42. lg3 lf7 i 43. lf4. (B) 39. lg2 re lg1 sf3! 41. ig3 sg fg3 re lh2 rd lh3 rf2 45. rd7 h5 46. re6 h re4 39. lg1 ie3! 40. ig3 (A) 40. sh2 (B) 40. fe3 rb1+. re3+.!0,r,,,]!!0,, O Mp]!!0,,p,,]!!0,, Q P ]!!0p,pQx,q,]!!0, Q KuI ]!!0qQ S Q,]!!0,,, Ls]! sg3+! 41. fg3 rb lf2 42. lh2 ig lh3 rh lg4 h5x ig le2!0,r,,,]!!0,, O Mp]!!0,,p,,]!!0,, Q P ]!!0p,pQ,k,]!!0, Q, Q ]!!0qQ Sl,,]!!0,x,,,s]! re4+ i białe poddały się. Akiba Rubinstein Richard Teichmann Wiedeń 1908 D61 gambit hetmański, wariant Rubinsteina 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 if6 4. cg5 ibd7 5. e3 ce7 6. if3 O-O 7. rc2 b6 8. cd5 ed5 9. cd3 cb7 10. O-O-O c5 11. h4 c4 12. cf5 se8 13. cf6 if6 14. g4 cd6 15. g5 ie4 16. h5 re ig5 17. ig5 rg5 18. ch7+ lf8 19. h6 gh6 20. sdg sdg1 a6? g6 18. hg6 hg6 (A) 19. ce4 de4 20. id2 sac8 21. sh4 lg7! (B) 19. cg6 fg6 20. sh6 rg7 21. ih4 se6.!0u,,u,m,]!!0,o, XpPp]!!0pP O,,]!!0,,p,cQq]!!0,pQk,,]!!0, I Qi, ]!!0qQr, Q,]!!0, L, Ss]! 18. ch7+! Klasyczne poświęcenie gońca w celu rozbicia osłony pionkowej króla przeciwnika lh7 19. g6+ lg fg6 20. ie4 de4 21. ig5+ (A) if7+! (B) rc4+. lh6 lg8 20. ie4 de re4 21. gf7+ lf7 21. ig5+ i białe wygrywają. 21. h6! f6 (A) gf7+ ef3 strona 48

49 (A1) lf7 23. rg6+ lg8 24. hg7! (A2) hg7! (B) rf7 fg6 (B1) 22. sg6 ef3 23. rc4 lh7 24. sg7+ lh8 25. se7 se7. (B2) 22. h7+ lf7 23. ih4 g5 24. if5. (B3) 22. ih4! g5 23. ig6 rf6 24. h7+ lf7 25. h8r sh8 26. ih8+ lf8 27. sh hg7! ef re6 23. sh8+ lg7 24. sh7+ (A) lg8 25. sb7 ef3 26. sh1 f5 27. g7. (B) lf8 25. sb7 ef3 26. g7+ lg8 27. rh sh8+ lg7 24. sh7+ lg8 25. rf5! c3 26. se7 i czarne poddały się: (A) re6! (B) rf6 ce7 se7 (B1) cb4 28. sh1 sg7 29. re6+. (B2) sh1. sd8 Akiba Rubinstein Oldrich Duras Wiedeń 1908 D02 pionkiem hetmańskim, wariant Krausego 1. d4 d5 2. if3 c5 3. e3 if6 4. dc5 ra5+? 4... e6. 5. ibd2 rc5 6. a3 rc7 7. c4 dc4? 4... e6. 8. ic4 ic6 9. b4 cg4 10. cb2 b e6 11. sc1! z groźbą b5.!0u,,mo U]!!0P X PpPp]!!0,k, K,]!!0,p,,, ]!!0 Qi,,o,]!!0Q, Qi, ]!!0 C, QqQ]!!0S,rLc,s]! 11. ice5! ie5 12. ie5! cd1 13. cb5+ id ld8 14. sd1+ lc8 15. ca6+ lb8 16. ic6+ rc6 17. ce5+ (A) sc1! (B) sd8x rd6 rc7 14. cd7+ rd7 15. id7 ch5 16. ie5 sc8 17. g4 cg6 18. ig6 hg6 19. cd4 a6 20. ld2 f6 21. sac1 sc1 22. sc1 e sh2 23. sc8+ lf7 24. le2 e5 25. cc5 cc5 26. sc5 sh8 27. sc7+ le6 28. sa cc5 sh cc5 24. sc5 ld7 25. sa5 sa8 26. b cf8 lf8 25. le2 e4 26. sc6 sg a5 27. b5 i 28. sa sa6 sg4 28. sa7 sg1 29. b5 sb1 30. a4 g5 31. sb7 sa1 strona 49

50 !0,, M,]!!0,s,, P ]!!0,, P,]!!0,q,, P ]!!0q,,p,,]!!0,, Q, ]!!0,,lQ,]!!0U,,, ]! 32. b6! sa4 33. sa7 sb4 34. b7 g4 35. sa8+ lf7 36. b8r sb8 37. sb8 le6 38. se8+ lf5 39. lf1 i czarne poddały się: g3 40. fg3 lg4 41. lg2 f5 42. se7 g5 43. sg7 f4 44. ef4 e3 45. sg5x. Akiba Rubinstein Emanuel Lasker Petersburg 1909 D30 gambit hetmański, wariant tradycyjny 1. d4 d5 2. if3 if6 3. c4 e6 4. cg5 c5 5. cd5 ed5 6. ic3 cd4 7. id4 ic6? 7... ce7 8. e3 O-O. 8. e3 ce7 9. cb5 cd7 10. cf6 cf6 11. id5 cd ce5 12. O-O O-O 13. cc6 bc6 14. ic3 se8 15. rd ed4 rg5 13. cc6 cc6 14. ie3 O-O-O? O-O 15. O-O sad8 albo cg2 (A) 15. sg1 ra rd2 rd ld2 ce4. (B) 15. ig2 rg2 16. re2+ ld8 17. O-O-O rg O-O she8 16. sc1! se lb8 17. sc5 (A) rf4 18. d5 se3 19. rc1! se4 20. dc6 bc6 21. rc3. (B) rc5! 18. dc5 sd1 19. sd sc6+ bc6!0,mu,,]!!0p,,ppp]!!0,p,,,]!!0,,, X ]!!0, Q,,]!!0,, U, ]!!0qQ, QqQ]!!0,,r,sL ]! 18. rc1! sd se5 (A) 19. rc6+ lb8 20. de5 re5 21. sc1. (B) 19. f4 sc5 (B1) 20. rc6+ lb8. (B2) 20. f4 (B3) 20. de5 se6. re fe3 sd7 20. rc6+ ld8 21. sf4 f5 (A) ra5 22. ra8+ le7 23. se4+! lf6 24. rc6+ lg5 25. h4+. (B) lf2 sd1+ (B1) sd le1 rg2 24. sd4+ le7 25. rd6+. (B2) ra5! 23. ra8+ le7 24. sf7+ lf7 25. rf rc5 re sd lf2 sd le1 rg2 23. ra5+ i 24. rd re7+ le se7 24. sf5 se3 25. sf sf5 sd lf2! sd lf3 sb2 27. sa5 sb7 28. sa6! lf8 strona 50

51 29. e4 sc7 30. h4! lf7 31. g4 lf8 32. lf4 le7 33. h5! h6 (A) sb7 34. g5 sc7 35. e5 sb7 36. lf5 sc7 37. g6! (B) ld8 34. e5 le8 35. g5 sc lf5 sc7 37. g6 h6 38. se6+! (C) lf7 34. h6 gh6 35. sh6 lg7 36. sa6 lf7 37. lf5 se7 38. e5 sb7 39. sc6! 34. lf5 lf7 35. e5 sb7 36. sd6 le sc7 37. sd7+! sd7 38. e sa6 lf7 38. sd6 lf8 39. sc6 lf7 40. a3! i czarne poddały się. Akiba Rubinstein Jose Raul Capablanca San Sebastian 1911 D33 gambit hetmański, wariant Tarrascha 1. d4 d5 2. if3 c5 3. c4 e6 4. cd5 ed5 5. ic3 ic6 6. g3 ce6 7. cg2 ce7 8. O-O sc8 9. dc5 cc5 10. ig5 if6 11. ie6 fe6 12. ch3 re7 13. cg5? 13. e4! (A) d4 14. id5 ed5 15. cc8 de4 16. rb3! (B) de4 14. cg5 O-O 15. ie4! O-O 14. cf6 rf6? gf6.!0,u, Um,]!!0Pp,, Pp]!!0,k,pX,]!!0, Op,, ]!!0,,,,]!!0, I, Qc]!!0qQ,qQ Q]!!0S,r,sL ]! 15. id5! rh ed5 16. rd5+ lh8 17. cc lg2 16. cg2? ie5! (A) 17.if4 (A1) 18.ih3 ig4 cf2+. (A2) 18.h3 if2 19.sf2 cf2+ 20.lf2 g5. (B) 17.sc1 18.rc scd8 rc1! cf2+.!0, U Um,]!!0Pp,, Pp]!!0,k,p, X]!!0, Oi,, ]!!0,,,,]!!0,,, Qc]!!0qQ,qQlQ]!!0S,r,s, ]! 17. rc1! ed5 18. rc5 rd2 19. rb5 id4 20. rd3 rd3 (A) sbf1 rb2 (B) rb4 21. sfd1 i 22. ce ed3 sfe8 22. cg4 22. sfe1? ic2! 23. se8+ se sd6 23. sfe1 se1 24. se1 sb6? 24...lf se5 sb2 26. sd5 ic6 27. ce6+ lf8 strona 51

52 28. sf5+ le8 29. cf7+ ld7 30. cc4 a6 31. sf7+ ld6 32. sg7 b5 33. cg8 a5 34. sh7 a4 35. h4 b4 36. sh6+ lc5 37. sh5+ lb6 38. cd5!0,,,,]!!0,,,, ]!!0 Mk,,,]!!0,,c,,s]!!0pP,, Q]!!0,,q, Q ]!!0qU, Ql,]!!0,,,, ]! b sa2 39. sh8! b3 40. h5! (A) h6! ib4 (B) sc2 41. h6! b2 42. ca2. (C) cc6 sa1 (C1) lc6 42. sb8 lc7 43. sb4. (C2) lc7 42. ce4 b2 43. d4 a3 44. sh7+ ld6 45. sb7 a2 46. sb2 sg lg1 a1r+ 48. sb1 rd4 49. cf ab3! a3 40. cc6!0,,,,]!!0,,,, ]!!0 Mc,,,]!!0,,,,s]!!0,,, Q]!!0Pq,q, Q ]!!0 U, Ql,]!!0,,,, ]! sb a2 41. sb5+ (A) la6 42. sb8! a1r 43. sa8+. (B) sa5. lc6 41. cd5 a2 42. sh6+ i czarne poddały się: (A) sh8. (B) sh8. (C) cc4+. la5 la7 lb5 Aleksander Alechin Akiba Rubinstein Wilno 1912 C83 partia hiszpańska 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 a6 4. ca4 if6 5. O-O ie4 6. d4 b5 7. cb3 d5 8. de5 ce6 9. c3 ce7 10. ibd2 ic5 11. cc2 cg4 12. h3 Dzisiaj grywa się najczęściej 12.se1! rd7 (A) 13. ib3 14. h3. (B) 13. if1 14. ie3. ie6 sd ch5 13. re1 Lepsze jest 13.se ie6 14. ih2 cg6! 15. cg6 fg6! Czarne przewidują, że walka rozstrzygnie się na linii f. 16. ib3 (A) 16. f4 d4! (B) 16. idf3 O-O 17. ce3 sf5! g5! 17. ce3 O-O 18. if3? 18. re2 ie5 19. cg5 ig5 20. re5 rd6 21. ig rd7 19. rd2? Białe lekceważą groźby stwarzane przez prze- strona 52

53 ciwnika. 19. re2 sf5 20. ibd4 icd4 21. cd4 saf8 22. a4.!0u,, Um,]!!0, PxO Pp]!!0p,k,k,,]!!0,p,pQ P ]!!0,,,,]!!0,iQ Ci,q]!!0qQ R Qq,]!!0S,,sL ]! sf3! 20. gf3 ie5 21. re2 sf8 22. id2 ig6 23. sfe1 cd6 24. f4 ief4 25. rf1 ih lh1 g4 27. re2 rf5 i białe poddały się z uwagi na groźbę rh5. Zdzisław Belsitzmann Akiba Rubinstein Warszawa 1917 C48 debiut czterech skoczków, wariant Rubinsteina 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. ic3 if6 4. cb5 id4!0u,oxmo U]!!0PpPp,pPp]!!0,, K,]!!0,c, P, ]!!0, Kq,,]!!0, I,i, ]!!0qQqQ QqQ]!!0S CrL,s]! 5. cc4? 5. ca cc5 6. ie5 re7!0u,o,m, U]!!0PpPpXpPp]!!0,, K,]!!0, O I, ]!!0,cKq,,]!!0, I,, ]!!0qQqQ QqQ]!!0S CrL,s]! 7. id3? 7. if d5 8. id5 re4+ 9. ie3 cd6!0u,o,m, U]!!0PpP,pPp]!!0, O K,]!!0,,,, ]!!0,cKx,,]!!0,,iI, ]!!0qQqQ QqQ]!!0S CrL,s]! 10. O-O? 10. c3 if5 11. re b5 11. cb3 cb7 12. ie1 rh4 13. g3 rh3 14. c3 h5! 15. cd4 h4 16. re2 16. f3 hg3 17. re2 gh lh1 ih3 19. if5+ lf8.!0u,,m, U]!!0PoP,pP ]!!0, O K,]!!0,p,,, ]!!0, Q, P]!!0,c, I Qx]!!0qQ QrQ Q]!!0S C IsL ]! rh2+! 17. lh2 hg lg1 sh1x. strona 53

54 Max Euwe Akiba Rubinstein Haga 1921 B29 obrona sycylijska, wariant Nimzowitscha 1. e4 c5 2. if3 if6 3. e5 id5 4. d4 cd4 5. rd4 e6 6. c4? 6. cc4 ic6 7. re ic6 7. rd1 ide7! Grozi 8... ie5 9. ie5 ra cd2 ig6 9. re2 rc7 10. cc3 b6 11. h4? 11. ibd d6! 12. ed6 cd6 13. ibd2 13. cg7 sg8 14. cc3 if4! if4 14. re3 cc5 15. re4 f5 16. rc2 O-O 17. g3 ig6 18. h5 18. cg2 cb7 19. O-O rg3 20. b4 if ige5 19. ie5 ie5 20. b4 )...*! 0u,o, Um,]! 0P X, Pp]! 0 P,p,,]! 0, O Kp,q]! 0 Qq,,,]! 0, C, Q ]! 0q,rI Q,]! 0S, Lc,s]! \````````^! cf2+! 21. lf2 ig le2 (A) 22. le1 (B) 22. lg1 (C) 22. lg2 (D) 22. lf3 rg3+. rg3+. ie3+. cb rg3 23. cd4 cb7 24. sh3 rd6 25. rc3 e5 26. cg1 f4 27. c5 rh6 28. le1 e4 29. sh4 rg5 30. rh3 ie3 31. ce3 fe3 32. cc4+ lh8 32. ie4 sf lf1 sf le2 ca if1 )...*! 0u,, U M]! 0Po,, Pp]! 0 P,,,]! 0, Q, Xq]! 0 Qc,p, S]! 0,, P,r]! 0q,,,,]! 0S, Li, ]! \````````^! rf6 i białe poddały się: 34. sc1 rf ld1 sad8+. Akiba Rubinstein Karel Hromadka Ostrawa 1923 C30 gambit królewski 1. e4 e5 2. f4 cc5 3. if3 d6 4. ic3 if6 5. cc4 ic6 6. d3 cg4 7. h3 cf3 8. rf3 id4 9. rg3 re7 10. fe5 de5 11. ld1! c O-O-O 12. sf1 shg8 13. ce3 lb8 14. id5 rd6 15. c3 ic6 16. lc a4! sg8 strona 54

55 13. sf1 h6 14. ie2 O-O-O 15. id4 cd4 16. c3 cb6 17. a5 cc7 18. ce3 lb8 19. lc2 la8 20. sf3 id5!0m, U,u,]!!0PpO XpP ]!!0,p,, P]!!0Q,kP, ]!!0,c,q,,]!!0, QqCsRq]!!0 Ql,,q,]!!0S,,, ]! 21. cg1! 21. ed5? cd5! 22. ca2 e4 23. cf4 ef3 24. cc7 sc if4 22. rf2 cb8 23. g3! ih3 24. sf7 rd6!0mo U,u,]!!0Pp,,sP ]!!0,pX, P]!!0Q, P, ]!!0,c,q,,]!!0, Qq, Qk]!!0 Ql, R,]!!0S,, C ]! 25. rb6! sd7 Akiba Rubinstein Siegbert Tarrasch Berlin ab6 26. ab6+ ca7 27. sa7+ lb8 28. sfb7+ lc8 29. ca cc5 sf7 27. cd6 sf rf2 if2 29. cc5 A31 partia angielska, wariant symetryczny i czarne poddały się. 1. c4 c5 2. if3 if6 3. d4 cd4 4. id4 d5 5. cd5 id5 6. e4 if6 7. ic3 e5 8. idb5 rd1+? 8... a6 9. rd8+ ld8 10. ia3 b5! 9. ld1 ia6 10. f3 cc5 11. ia4 ce7 12. ce3 cd7 13. sc1 O-O 14. a3 sfd8 15. le1 ie8 16. ce2 id6 17. iac3 ib5 18. ib5 b6 19. b4 ce6 20. lf2 sd7 21. shd1 sd1 22. sd1 lf8 23. g3 le8 24. f4 f6 25. fe5 fe5 26. cc1 cc8 27. cb2 cf6 28. id6+ le7 29. ic4 le6!0u,o,,,]!!0p,, Pp]!!0kP,mO,]!!0,, P, ]!!0 Qi,q,,]!!0Q,, Q ]!!0 C,cL Q]!!0,,s,, ]! 30. ie5! ic ce5 31. cc4+ lf6 32. sd cc4+ le7 32. ic6+ lf8 33. cf6 gf6 34. sd8+!0u,os M,]!!0P K,,p]!!0 Pi, P,]!!0,,,, ]!!0 Qc,q,,]!!0Q,, Q ]!!0,, L Q]!!0,,,, ]! ie lg7 35. sg8+ lh6 36. id8! 35. b5! cb7 36. sd7 cc6 37. bc6 i czarne poddały się. strona 55

56 José Raúl Capablanca ( ) Kubański szachista, trzeci oficjalny mistrz świata w szachach ( ). Urodził się w Hawanie w roku Ośmiokrotnie triumfował na turniejach szachowych w Nowym Jorku: 1910, 1913 (dwa razy), 1915, 1916, 1918, 1927 i W roku 1911 zajął pierwsze miejsce w San Sebastian, wyprzedając całą ówczesną czołówkę światową. Wkrótce po zakończeniu I wojny światowej Capablanca zwyciężył w Hastings i Londynie. Inne turnieje międzynarodowe, których okazał się zwycięzcą, to Lake Hopatcong 1926, Budapeszt 1928 i 1929, Berlin 1928, Ramsgate 1929, Barcelona 1929, Hastings 1929/30, Moskwa 1936, Nottingham 1936 i Paryż W roku 1921 pokonał Emanuela Laskera i został szachowym mistrzem świata. Tytuł utracił po sześciu latach na rzecz Aleksandra Alechina. Capablanca był wielkim mistrzem gry pozycyjnej, jak również wspaniałym taktykiem. Opublikował kilka książek szachowych: Havana 1913 (1913), A Primer of Chess (1935), Chess Fundamentals (1921), My Chess Career (1921), The World's Championship Chess Match between José Raul Capablanca and Dr. Emanuel Lasker (1921) i Last Lecture (1966). Jose Raul Capablanca Juan Corzo Hawana 1901 D02 gambit hetmański, wariant Krausego 1. d4 d5 2. if3 c5 3. e3 ic6 4. b3 e6 5. cb2 if6 6. ibd2 cd4 7. ed4 cd6 8. cd3 O-O 9. O-O ih5? 9... ib4 10. ce2 ie g3 f5 11. ie5 if6 12. f4 ce5 13. fe5 ig4 14. re2 rb6 15. if3 cd7 16. a3 lh8 17. h3 ih6 18. rf2 if7 19. lg2 g5 20. g4! ie f4 21. sh1 i 22. h re3 sg8 22. sae1 ig6? cb gf5 if lh2 id3 25. rd3 ef5 26. c4 re6? rh cd5 rd5 28. e6 cb ce6 29. se6 re6 30. d5!!0u,,,um]!!0pp,,k,p]!!0,,q,,]!!0,o,x,pp ]!!0, Q,,]!!0Qq,r,i,q]!!0 C,,,]!!0,, Ss, ]! 29. rb5! Jedenastoletni Capablanca poświęca hetmana! rb5 30. d5+ sg7 strona 56

57 31. ef7 h sf8 32. id4 rd5 33. se8 rf7 34. sf8+ rf8 35. if5! 32. id4 rf rd7 33. if5 rf7 34. cg7+ lh7 35. se7 rd5 36. ce5+ lg6 37. sg7+ lh5 38. ig3+ lh4 39. sf4+ gf4 40. sg4x. 33. sf1 sf7 34. sf5 sf5 35. if5+ lh7 36. ie7! sf se8 37. d6 sd8 38. ce5! 37. lg2 h5 38. d6 g4 39. hg4 hg4 40. ce5 lh sf3 41. cd4 sd3 42. if5 lg6 43. d d7 sd8 42. ig8+! sg lg6 43. if6 lf7 44. cc7! 43. cf6 lg6 44. d8r sd8 45. cd8 b5 46. lf2 lf5 47. le3 le5 48. ld3 ld5 49. lc3 g3 50. ch4 g2 51. cf2 a5 52. b4 le4 53. cb6! 53. ba5? ld5 i czarne zdołają zremisować ld5 54. ld3 lc6 55. cg1 ld5 56. ch2 lc6 57. ld4 a4 58. le5 lb6 59. ld5 la6 Czarne liczą jeszcze na pata: 60. lc6? g1r! 61. cg lc5 i czarne poddały się. Jose Raul Capablanca Frank Marshall Nowy Jork 1909 C62 partia hiszpańska, obrona Steinitza 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 d6 4. O-O a6 5. cc6+ bc6 6. d4 ed4 7. id4 cd7 8. se1 c5 9. if3 ce ie7 10. ic3 g ic3 c6 11. cf4 ce6 12.rd3 if6 13. sad1 d5 14. ig5! d4 (A) e5. O-O (B) de4 15. re2 rb6 16. ie6 fe6 17. ie4 rb2 18. id6+ cd6 19. re ie6 fe6 16. ia4 ra O-O 17. rc b3 sd8 18. ib2! ih ra2 19. ic4 i czarny hetman ginie. 19. ce5 O-O 20. ic4 rb4 21. rh3 g6 22. re6+ sf7 23. g4 ch ig7 24. cg7 lg7 25. ie gh5 cf lh1 rc ce1 26. hg6 hg6 27. rg6+ lf8 28. id6 sfd7 29. rf6+ lg8 30. rh8x.!0, U,m,]!!0,,,u,p]!!0p,p,r,p,]!!0, P C,q]!!0,iPq,,]!!0,qX,, ]!!0q,q, O Q]!!0,,sS,l]! 26. se3! rc2 strona 57

58 26... ce3 27. hg6 hg6 28. rg sed3 re2 28. id6 sd6 29. cd6 ce1 30. re8+ lg7 31. h6+ i czarne poddały się: (A) rf7. (B) re5x. lh6 lf6 Jose Raul Capablanca Charles Jaffe Nowy Jork 1910 D46 gambit hetmański, obrona Czigorina 1. d4 d5 2. if3 if6 3. e3 c6 4. c4 e6 5. ic3 ibd7 6. cd3 cd6 7. O-O O-O 8. e4 de4 9. ie4 ie4 10. ce4 if6 11. cc2 h6 12. b3 b6 13. cb2 cb7 14. rd3 g6 Jeśli rc7, to 15. c5 i 16. d sae1 ih5 16. cc1 lg cf4 17. se6!!0u, X U,]!!0Po,,pM ]!!0 PpOp,pP]!!0,,,,k]!!0,qQ,,]!!0,q,r,i, ]!!0q,c, QqQ]!!0, C SsL ]! 17. se6! if fe6 18. rg ie5! c5 (A) se5. ce5 (B) fe6 19. rg6+ lh8 20. rh6+ lg8 21. rg6+ lh8 22. se1 re8 23. rh6+ lg8 24. se3.!0u, X U,]!!0Po,,pM ]!!0 P OsKpP]!!0, P I, ]!!0,qQ,,]!!0,q,,, ]!!0q,c, QqQ]!!0, C,sL ]! 19. ch6+! lh6 20. if7+! i czarne poddały się z uwagi na 20...!sf7 21. rg6x. Jose Raul Capablanca Ossip Bernstein San Sebastian 1911 C65 partia hiszpańska, obrona berlińska 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 if6 4. O-O ce7 5. ic3 d6 6. cc6+ bc6 7. d4 ed4 8. id4 cd7 9. cg5 O-O 10. se1 h6 11. ch4 ih7 12. ce7 re7 13. rd3 sab8 14. b3 ig5 15. sad1 re5 16. re3 ie6 17. ice2 ra5? id4 18. id4 sfe8 lub ic5 18. ig3 sfe if5! ic ra2 19. rc3 ra6 20. if4 f6 21. rg3 g5 22. ig6! strona 58

59 (A) rh3. sfe8 (B) sf7 23. ih6+ lg7 24. if7! 19. ied4 lh ra2 20. sa1 rb2 21. seb1 i czarne tracą hetmana. 20. g4 sbe8 21. f3 ie6 22. ie2 ra2? rb ieg3 rc2? f6 24. ih5 sf sc1! rb2 25. ih5 sh8 (A) g5 26. e5! f6 27. rd3! (B) g6 26. rh6+ lg8 27. e5! 26. se2 re5 27. f4 rb5!0,,u, U]!!0P Po,pPm]!!0,pPk, P]!!0,x,,I,I]!!0,,qQq,]!!0,q, R, ]!!0,,s, Q]!!0, S, L ]! 28. ifg7! ic5 (A) ig7 29. if6+ lg6 30. id7 f6! 31. e5 lf7 32. if6 se7 33. ie4. (B) sd8 29. f5 if8 30. e5! 29. ie8 ce8 30. rc3 f6 31. if6+ lg6 32. ih5 sg8 33. f5+ lg5 34. re3+ i czarne poddały się: lh4 35. rg3+ lg5 36. h4x. Jose Raul Capablanca Oscar Chajes Nowy Jork 1913 C78 partia hiszpańska, wariant Morphy ego 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 a6 4. ca4 if6 5. O-O b5 6. cb3 ce7 7. d4 d6 (A) 7... id4? 8. id4 ed4 9. e5 ig8 10. rf3! (B) 7... ed4 8. e5 ie4 9. cd5 ic5 10. id4. 8. c3 cg4 9. ce3 O-O 10. ibd2 ia5? d cc2 se8? ed4 12. cd4 c b4! ed4 (A) ic4 13. ic4 bc4 14. de5 cf3 15. rf3 de5 16. re2. (B) ic6 13. d5 ib8 14. a cd4 ic6 14. a3 cf8 15. sc1 ie7 16. e5 de5 17. de5 cf3 18. rf3 id7 19. rh3 ig6 20. f4 ib6 21. if3 ic h6 22. sfd1 (A) cf5. (B) cb3. rc8 rb8 22. ig5 h6!0u, XuOm,]!!0, P,pP ]!!0p,,,kP]!!0,p, Q I ]!!0 Qk, Q,]!!0Q, C,r]!!0,c,,qQ]!!0, S,sL ]! 23. if7! lf7 24. rf5+ lg8 25. rg6 ie3 26. rh7+ lf7 27. cb3+ ic le7 28. rg6! strona 59

60 (A) ic4 29. sfd1 rb8 30. e6 rb lf1! id6 32. sd6! rd6 33. rf7+ ld8 34. sd1 ce7 35. rg7. (B) rd7 29. sfd1 id1 30. sd1 rd cd sfd1 rb8 29. sc4! bc4 30. cc4+ le7 31. rf5! rb lf1 i czarne poddały się. Juan Corzo Jose Raul Capablanca Hawana 1913 A53 obrona staroindyjska, wariant główny 1. d4 if6 2. c4 d6 3. ic3 ibd7 4. e4 e5 5. f4? 5. if ed4 6. rd4 ic5 7. ce3 7. b4 ie6 8. rd2 a5! 7... re7! 8. id5 id5 9. ed5 cf5 10. if3? 10. O-O-O g6! 11. lf2 (A) 11. O-O-O cg7. (B) 11. rh8 re ce2 id sg8 12. se1 cg7 13. rd1 ie lg1 lf8! O-O-O? 15. ra4! 15. cd4 g5! 16. cg7+ (A) 16. ig5 cd rd4 ig5! (B) 16. fg5 ig5 17. cg7+ sg7 18. ig5 rg sg7 17. id4 cd7 18. f5? 18. cd3 f5 19. ce4 fe4 20. f5 re5 21. ie6+ ce6 22. fe re5 19. rd3 se8 20. ie6+ fe6 21. fe6!0,,um,]!!0pppo, Up]!!0, Pq,,]!!0,,qX P ]!!0,q,k,,]!!0,,r,, ]!!0qQ,,qQ]!!0,, ScLs]! se6! 22. de6 cc6 23. rf3+ rf4 24. re3 24. rf4+ gf4 25. h4 f3 26. sd1 f lh2 ig3 28. sd2 ih1 29. lh1 sg2+! le7 25. b4 b6 26. b5 cb7 27. g3 id2 28. rc3 if lf2 rf8 30. c5 ie lg1 if lf2 bc5 33. ra5 ie lg1 rf3! 35. rc7+ lf6 36. rd6 rh lf2 rh2+ i białe poddały się. strona 60

61 Aron Nimzowitsch Jose Raul Capablanca Ryga 1913 C50 partia włoska, wariant Canala 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. ic3 if6 4. cc4 cc5 5. d3 d6 6. cg5 ce6 7. cb5 h6 8. ch4 cb4 9. d4 cd7 10. O-O cc3 11. bc3 g5 12. cg3 ie4 13. cc6? 13. rd3 ig3 14. fg3 O-O 15. de5 ie5 16. ie5 cb5 17. rb5 de5 18. re5 se cc6 14. de5 de5 15. ce5? 15. ie5 rd1 16. sd1 O-O 17. ic rd1 16. sad1 f6! 17. cd4 lf7 18. id2 she8 19. f3 id2 20. sd2 sad8 21. g4 cb5 22. sb1 ca6 Grozi c5 24. ce3 sd2 25. cd2 se2 26. sd1 lg6! 23. sbd1 23. lf2 c5! 24. ce3 sd cd2 se se2! 24. se2 ce2 25. se1 (A) 25. sd2 cf3 26. h3 c5 27. ce3 sd2 28. cd2 cd1. (B) 25. sb1 cf3 26. ca7 b6! cf3 26. sf1 c5! cg4? 27. sf6+ i 28. sh cf6? 27. sf3 cd4 28. sd3 sc8 29. sd4 sc3 30. sd7+ lg6 31. sb7 sa3 32. c sd1 28. ce5 sf lf1 cg4 30. a4 le6 31. cb8 31. cg7 h5 32. a5 a a5! 32. le1 32. cc7 b5! 33. ab5 a4 (A) 34. b6 (B) 34. ca5 cf3. ld5! (C) 34. c4 a3 35. ca5 a2 36. cc3 ld6! 37. ~ ce ld5 33. ld2 33. cc7 lc6 34. ca5 b6! cd7 34. cc7 lc6 35. cd8 35. ca5 b b6 36. c4 lb7 37. lc3 ca4 38. lb2 cd7 39. lb3 ce6 40. lc3 a4 41. ld3 lc6 42. lc3 g4 43. ch4 h5 44. cg3 a3 45. lb3!0,,,,]!!0,,,, ]!!0 Pm,o,,]!!0, P,,p]!!0,q,,p,]!!0Pl,, C ]!!0,q,, Q]!!0,,,, ]! cc4+! 46. lc4 a2 47. ce5 h4 48. lb3 g3 (A) 49. hg3 h3 50. g4 h2. (B) 49. la2 g la3 b5 strona 61

62 47. c3 ld5 48. cf2 ce2 49. lb3 cd lb2 lc4 51. lc1 cf3 52. ld2 b4 53. cb4 cb4 54. ch4 ce4 55. cf6 cg6 56. ch4 b3 57. cf6 57. lc1 ld3 58. lb2 cf7 59. cg5 le2 60. cf6 lf3 61. ch4 lg2 62. cg3 h4 63. ce5 g3 64. hg3 hg h4! 58. le3 58. ch4 b2! g3 59. hg3 59. lf3 ce h3 60. lf2 cf5 61. g4 cg4 62. lg3 ld3 63. lh2 lc2 64. lg3 b2 i białe poddały się. Aleksander Alechin Jose Raul Capablanca Petersburg 1914 C62 partia hiszpańska, obrona Steinitza 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 d6 4. d4 ed4 5. id4 cd7 6. ic3 if6 7. O-O ce7 8. if5? 8. cc6 lub 8. ide cf5 9. ef5 O-O 10. se1 id7 11. id5 cf6 12. c3 ib6 13. if6+ rf6 14. cc6? 14. rf3 sfe8 15. ce bc6 15. rf3 sfe8 16. ce3 c5 17. se2 se5 18. sae1! sae8! (A) cg5! sf5? (B) rf5 19. rf5 sf5 20. cc5! 19. rb7 rf5 20. rc7 re6 21. ra7 id5 22. lf1 if4 23. sd2!0,,u,m,]!!0r,,ppp]!!0, Px,,]!!0, P U, ]!!0,, K,]!!0, Q C, ]!!0qQ S QqQ]!!0,, Sl, ]! ig2! 24. lg2 rg lf1 25. lh1 sg5 26. rb7 d rh le2 se fe3 re ld1 re lc2 re lb3 rc6 31. a4 d5 32. a5 rb la3 33. lc2 ra b3 ra ld3 rb ld3 re3x sb8 34. la2 h6 35. a6 rb3+ i białe poddały się: 36. lb1 se8 37. sc2 se sc1 se2. strona 62

63 Ossip Bernstein Jose Raul Capablanca Moskwa 1914 D63 gambit hetmański, obrona ortodoksyjna 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 if6 4. if3 ce7 5. cg5 O-O 6. e3 ibd7 7. sc1 b6 8. cd5 ed5 9. ra4 cb7 10. ca6 ca6 11. ra6 c5 12. cf6 12. O-O rc8 13. re2 rb if6 13. dc5 bc5 14. O-O rb6 15. re2 c4! 16. sfd1? 16. e4! sfd8 17. id4 cb4! 18. b3? Prawidłowym ruchem jest 18. rc sac8 19. bc4 19. ia4 ra5! dc4 20. sc2 cc3 21. sc3 id5! 22. sc2 22. sc4 ic c3 23. sdc1 sc5 24. ib3 sc6 25. id4 sc7 26. ib5? Najlepszą obroną było 26. re1, np sdc8 27. ie2 ra5 28. e4 ib4 29. sc3 ia2 30. sc7 re se1 sc7 32. sa1 sc2 33. lf1 lf8 i czarne wciąż się trzymają sc5 27. ic3? 27. id ic3 28. sc3 sc3 29. sc3!0, U,m,]!!0P,,pPp]!!0 X,,,]!!0,,,, ]!!0,,,,]!!0, S Q, ]!!0q,,rQqQ]!!0,,, L ]! rb2! i białe poddały się: (A) 30. rb2 sd1x. (B) 30. sc2 rb rf1 rc2. (C) 30. re1 rc3 31. rc3 sd re1 se1x. (D) 30. sc8 rb rf1 rf lf1 sc8. strona 63

64 Jose Raul Capablanca Ossip Bernstein Petersburg 1914 D37 gambit hetmański, wariant barmeński 1. d4 d5 2. if3 if6 3. c4 e6 4. ic3 ibd7 5. cg5 ce7 6. e3 c6 7. cd3 dc4 8. cc4 b5 9. cd3 a6 10. e4 e5? c5 11. e5 id de5 ig4 12. cf4 cc5 13. O-O rc7? re7 14. e6 fe sc1 f ige5 15. ie5 ie5 16. ib5! cb5 17. b cg3 fe ige5 16. ie5 fe5 17. rb3! 16. b4! ca7 (A) cb4 17. id5 rd6 18. ib4 rb4 19. sc6. (B) cd6 17. cb5 ab5 18. ib5 cb5 19. sc7 cc7 20. rd cb5! ab5 18. ib5 rd8 19. id6+ lf8 20. sc6 ib6 21. ch4 rd if6 22. ic8 sc8 23. sc8 rc8 24. rd6+.!0u,o, M U]!!0O,x, Pp]!!0 KsI,,]!!0,, P, ]!!0,,q,kC]!!0,,,i, ]!!0q,, QqQ]!!0,,r,sL ]! 22. ic8! rc6 23. rd8+ re lf7 24. id6+ ze zdobyciem hetmana. 24. ce7+ lf7 25. id6+ lg6 26. ih4+ lh lh6 27. idf5+ lh5 28. ig3+ lh6 29. cg5x. 27. ie8 sd8 28. ig7+ lh6 29. igf5+ lh5 30. h3! ic sd7 31. hg4+ lg4 32. f3+ lf4 33. g3x. 31. hg4+ lg4 32. cd8 sd8 33. g3 sd2 34. lg2 se sa2 35. if a4 ib6 36. ie3+ lh5 37. a5 id7 38. ihf5 if6 39. b5 cd4 40. lf3 sa2 41. a6 ca7 42. sc1 sb2 43. g4+ lg5 44. sc7 sf lf2 ig lf3 i czarne poddały się. strona 64

65 Jose Raul Capablanca Joseph Blackburne Sankt Petersburg 1914 C61 partia hiszpańska, wariant Birda 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 id4 4. id4 ed4 5. O-O g6 6. d3 cg7 7. id2 Białe planują atak na skrzydle królewskim ie7 8. f4 c6 9. cc4 d5 10. cb3 O-O 11. if3 c5 Do spokojniejszej gry prowadzi de4 12. de4 cg e5 b5 13. c3 c4 14. cc2 dc3 15. bc3 ra5? Czarne obawiały się 16. ca3, jednak lepsze jest a5, np. 16. ca3 se8 17. d4 ic cd2 cg4 17. d4 rb6 18. sb1 a6 19. h3 cf5 Jeśli cf3, to 20. rf3 z przewagą białych. 20. g4 cc2 21. rc2 f5 22. lh2 ic6 Więcej nadziei na skuteczną obronę dawało lh8, mimo groźnego planu białych: sg1, ce3, rf2, rh4 i ig sg1 id8 24. gf5 sf5 25. ih4 sh5!0u, K,m,]!!0,,, Op]!!0pX,,p,]!!0,p,pQ,u]!!0,pQ Q I]!!0, Q,,q]!!0q,rC, L]!!0,s,, S ]! 26. ig6! hg re6 27. f5 sf5 28. rf5 rf5 29. ie sg6 rb rc7 28. sbg1 sh7 29. f5 rd7 30. cg5 (A) sg7. lh8 (B) lf8 31. sd6 rc7 32. cd8 sd8 33. sd8+ rd8 34. f6. 28.sg7+! lg7 29. sg1+ lf8 30. rg6 sh lh3 i czarne poddały się ze względu na rc f5 if7 33. e6. strona 65

66 Jose Raul Capablanca Alfred Schroeder Nowy Jork 1916 D63 gambit hetmański, wariant ortodoksyjny 1. d4 d5 2. if3 e6 3. c4 if6 4. ic3 ibd7 5. cg5 ce7 6. e3 O-O 7. sc1 a6 8. rc2 se8? 8... h6 9. ch4 dc4 10. cc4 b5 11. cd3 c5. 9. cd3 dc4 10. cc4 b5 11. cd3 cb c5? 12. cf6 if6 13. ie4! 12. a4! b4 13. cf6 if6 14. ie4 ie4 15. ce4 ce b3 16. ch7+ lh8 17. rd3 g6 18. cg6 fg6 19. rg re4 c5 17. dc5 ra5 18. b3 cc5 19. ig5 h g6 20. rf3! (A) sa7 21. rc6. (B) sf8 21. if7! 20. rh7+ lf8!0u,,um,]!!0,,,ppr]!!0p,,p, P]!!0X O, I ]!!0qP,,,]!!0,q, Q, ]!!0,, QqQ]!!0, S L,s]! 21. rh8+! le7 22. rg7 hg5 23. rg5+ ld6 24. le2 sac8 25. sc4 lc6 26. shc1 lb6 27. h4 f sc7 28. h5 sec8 29. h6 cd6 30. ra5+ la5 31. sc7 sc7 32. sc7 cc7 33. f4 cd8 34. g4 cf6 35. g5 ch8 36. e4 lb6 37. f5 ef5 38. ef5 lc5 39. g6 i białe wygrywają. 28. rg7! se sc7 29. rc7+! 29. re5 sc sec7 30. re sc5! i czarne poddały się ze względu na sc5 31. rd6+. strona 66

67 Jose Raul Capablanca Dawid Janowski Nowy Jork 1918 D30 gambit hetmański, wariant Capablanki 1. d4 d5 2. if3 if6 3. c4 e6 4. cg5 ibd7 5. e3 c6 6. ibd2 ce7 7. cd3 dc4? 7... O-O 8. O-O c5, a następ- nie 9... b6 i cb7. 8. ic4 O-O 9. O-O c5 10. sc1 b6 11. re2 cb7 12. sfd1 id5 13. id6! cc cg5 14. ib7 i czarne tracą pionka. 14. ie4 f cg5 15. ifg5 h6 16. if3 re7 17. dc bc 18. cb1! 15. ce7 re7 16. ied2 e5? Decydujący błąd pozycyjny cb7 z przejściem do pasywnej obrony. 17. de5 ie5 18. ie5 re5 19. if3 re rf6 20. cc4 sad8 21. e4 fe4 22. re4 rf5 23. rf5 sf5 24. sd2 lh8 25. scd1 b5 26. cd3! i 27. ce4 ze zdobyciem figury. 20. id4! cd4 21. sc6 ib lh8 22. ed4 re2 23. ce2 ib4 24. sc cc4+ lh8 23. se6 d3 24. sd3 rc5 25. sd4 b5 26. cb5 ia2 27. cc4 ib4 28. rh5 g6 29. sg6 sad8!0, U U M]!!0P,,,p]!!0,,,s,]!!0, X,p,r]!!0 KcS,,]!!0,, Q, ]!!0 Q, QqQ]!!0,,, L ]! 30. sg7! i czarne poddały się z uwagi na lg7 31. rg5+ lh8 32. sd8 sd8 33. rf6x. strona 67

68 Jose Raul Capablanca Adrian Garcia Conde Hastings 1919 C79 partia hiszpańska, obrona Steinitza 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. cb5 a6 4. ca4 if6 5. O-O d6 6. cc6+ bc6 7. d4 ed4 (A) 7... ie4 8. re2 f5 9. de5 d5 10. sd1 c5 11. c4! (B) 7... cg4 8. de5 ie4 9. ed6 cd6 10. re2 f6 11. id2. 8. id4 cd7 9. ic3 ce7 10. cg5 O-O 11. rd3 se8 12. sfe1 h6 13. ch4 c5 14. if5 cf5 15. ef5 rd7 16. h3 a5 17. se2 ih7 18. ce7 se7 19. se7 re7 20. id5 rd7 21. se1 se8 22. se8+ re8 23. re3 rd7 24. re7! re7 (A) rf5? 25. re8+ if8 26. ie7+. (B) ra4? 25. rd8+ if8 26. ie7+ lh7 27. rf8 h5 28. rg8+ lh6 29. rh8+ lg5 30. rg7+ lf4 31. rg3+ le4 32. re3x. 25. ie7+ lf8 26. id5 le c6 27. ib6 le7 28. ic4 a4 29. ib6! 27. ic7+ ld7 28. id5 lc6 29. c4 if6 30. if6 gf6 31. a4 d5 32. b3 d4 33. f4 ld6 34. g4 le7 35. lf2 ld6 36. lf3 le7 37. le4 ld6 38. h4 ld7!0,,,,]!!0,,m,p, ]!!0,, P P]!!0P P,q, ]!!0q,qPlQqQ]!!0,q,,, ]!!0,,,,]!!0,,,, ]! 39. b4! ab cb4 40. ld4! 40. a5 lc7 41. g5 fg5 42. fg5 hg5 43. hg5 b3 44. ld3 ld7 45. g6 fg6 46. fg6 i czarne poddały się. strona 68

69 Efim Bogolubow Jose Raul Capablanca Nowy Jork 1924 D05 pionkiem hetmańskim 1. d4 if6 2. if3 d5 3. e3 e6 4. cd3 c5 5. b3 ic6 6. O-O cd6 7. cb2 O-O 8. ibd2 Korzystniejsze dla białych jest 8. a3 re7 9. ie re7 9. ie5 cd4 10. ed4 ca3! 11. ca3 11. rc1 cb2 12. rb2 cd7 z równą grą ra3 12. idf3 cd7 13. ic6 cc6 14. rd2? 14. rc1 rb4 15. rd2 rb6 16. ie sac8 15. c3 a6 16. ie5 cb5 17. f3? 17. c4 dc4 18. bc cd3 18. id3 sc7 19. sac1 sfc8 20. sc2 ie8 21. sfc1 id6 22. ie5? 22. ic5 z planem 23. ia ra5 23. a4? 23. id rb6 24. id3? 24. sb2 if5 25. scc2 f6 26. ig rb3 25. ic5 rb6 26. sb2 ra7 27. re1 b6 28. id3 sc4 29. a5 ba5 30. ic5 ib5 31. se2!0,u,,m,]!!0x,,ppp]!!0p,,p,,]!!0pkip,, ]!!0,uQ,,]!!0, Q,q, ]!!0,,s,qQ]!!0, S R L ]! id4! 32. cd4 s8c5! i białe poddały się. Jose Raul Capablanca Emanuel Lasker Nowy Jork 1924 A50 obrona słowiańska, wariant główny 1. d4 if6 2. c4 c6 3. ic3 d5 4. cd5 cd5 5. if3 ic6 6. cf4 e6 7. e3 ce7 8. cd3 O-O 9. O-O ih5 10. ce5 f5 11. sc1 if6 12. cf6 gf6 13. ih4 lh8 14. f4 sg8 15. sf3 cd7 16. sh3 ce rf8 17. id5! ed5 18. if5 cf5 19. cf5 sg7 20. rb3! 17. a3 sg7 18. sg3 sg3 19. hg3 sc8 20. lf2 ia5 21. rf3? 21. g4 fg4 strona 69

70 22. rg4 f5 23. if5 ef5 24. cf5 sc6 25. sh1 (A) h5 26. ce6 se6 27. re6 lc6 28. id5 rd6 29. rd6 cd6 30. if6. (B) cg6 26. cg6 sg6 27. rg6 ch sh4 rh rg ic4 22. re2 id6 23. sh1 ie4+? Czarne utrzymywały równowagę grając cf7, rd7 lub sc ce4 fe de4 25. g4 (A) f5! fg4 (B) ca3 26. gf rb6 27. ig6+ lg8 28. ba sc3 29. sh7! 25. rg4! f5!0,uxo, M]!!0Pp, O,p]!!0,,p,,]!!0,,p,p, ]!!0, QpQrI]!!0Q I Q Q ]!!0 Q, Lq,]!!0,,,,s]! 26. if5! ef5 27. rf5 h5 28. g4! sc6 29. g5? 29. id5! (A) sc2 30. lg3 h lh3 rd6 32. re5+! re5 33. de5 cd8 34. sd1. (B) ch g3 sc lg1 sc lg2 sc lh3 hg lg4 cd7 35. sh4+ rh gh4 cf lf5 sb2 38. le6! lg8 30. id5 cf7 31. ie7+ re7 32. g4 hg4 33. rh7+ lf8 34. sh6 cg sh6 35. rh6+ lg8 36. g6 cb3! 37. f5 rc7! z wiecznym szachem. 35. rf5+ lg7 36. sc6 bc6 37. lg3!!0,,,o,]!!0p, X M ]!!0,p,,,]!!0,,,rQ ]!!0, QpQp,]!!0Q, Q L ]!!0 Q,,,]!!0,,,, ]! re6? Ratowało cf7! 38. rg4 c5 39. f5 rd rf4 rf lf4 cd4 42. le4 de3 43. le3 cb3! 38. lg4! rf lf5 cd5 40. b4 a6 41. lg4! cc4 42. f5 cb3 43. lf4 cc2 44. le5 lf7 45. a4 lg7 46. d5 ca cd5 47. ld5 ca4 48. le d6 c5 48. bc5 cc6 49. le6 a5 50. f6+ i czarne poddały się. strona 70

71 Jose Raul Capablanca Ksawery Tartakower Nowy Jork 1924 A80 obrona holenderska, wariant Horwitza 1. d4 e6 2. if3 f5 3. c4 if6 4. cg5 ce7 5. ic3 O-O 6. e3 b6 7. cd3 cb7 8. O-O re8 9. re2 ie4 10. ce7 ic3 11. bc3 re7 12. a4! cf ic6 13. sfb1 ia5 14. c5! 13. rf3 ic6 14. sfb1 sae8 15. rh3 sf6 16. f4 ia5 17. rf3 d6 18. se1 rd7 19. e4 fe4 20. re4 g6 21. g3 lf8 22. lg2 sf7 23. h4 d5 24. cd5 ed5 25. re8+ re8 26. se8+ le8 27. h5! sf gh5 28. sh1 lf8 29. sh hg6 hg6 29. sh1 lf8 30. sh7 sc6 31. g4 ic4 32. g5 ie lf3 if5 34. cf5 gf5!0,, M,]!!0P P,,s]!!0 Pu,,,]!!0,,p,pQ ]!!0q, Q Q,]!!0, Q,l, ]!!0,,,,]!!0,,,, ]! 35. lg3! sc lh4 sf sc1 37. lh5 sh lg6 sh7 39. lh7 c5 40. g g6 sf lg5!0,, M,]!!0P P,,s]!!0,,,q,]!!0,,p,pL ]!!0q, Q U,]!!0,,,, ]!!0,,,,]!!0,,,, ]! se sd4 39. lf6 (A) le8 40. sh8+ ld7 41. g7. (B) sd7. lg8 39. lf6! lg8 40. sg7+ lh8 41. sc7 se8 42. lf5 se4 43. lf6 sf le5 sg4 45. g7+ lg sg7 46. sg7 lg7 47. ld5 lf7 48. ld6 le8 49. lc7 le7 50. d sa7 sg1 47. ld5 sc1 48. ld6 sc2 49. d5 sc1 50. sc7 sa1 51. lc6 sa4 52. d6 i czarne poddały się. strona 71

72 Jose Raul Capablanca Aleksander Alechin Buenos Aires 1927 A47 obrona nowoindyjska, wariant marienbadzki 1. d4 if6 2. if3 b6 3. g3 cb7 4. cg2 c5 5. O-O cd4 6. id4 cg2 7. lg2 d5 8. c4 e6? 8... dc4 9. ra4+ rd7 10. ib5 rc ra4+ rd ibd7 10. cd5 ed5 11. cg5! 10. ib5 ic6 11. cd5 ed rd e4! i 13. sd cf4 sc8 13. sc1 cc5? ie4! 14. ic7+ sc7 15. cc7 ic5 16. rf4 ie6 17. ra4 ic b4! cb ib4 15. id6+ ld8 16. rd7+ ld7 17. ic8 sc sc6! sc6 16. rb4 ie4 17. id2 id2 18. rd2 O-O 19. sd1 sc5 20. id4 se8 21. ib3 scc8 22. e3 ra4 23. rd5! sc ra2 24. sa sd2 sa ra2 25. rd7! sf8 26. sc2 rc2 27. id4 rc sa2 ra2 26. rc6! sf sd8 27. cc7 sc8 28. rd id4 lh8 28. ce5! f6 29. ie6 sg8 30. cd4 h6 31. h4! 31. ig7? sg7 32. rf6 rd5+ i rg rb lh7 32. re4+ lh8 33. rf5.!0,,,um]!!0p,, P ]!!0 Pr,iP P]!!0,,,, ]!!0, C, Q]!!0,, Q Q ]!!0,, Ql,]!!0,x,,, ]! 32. ig7! rg sg7 33. rf6. (A) rf8+. rh7 (B) re lg1 rb7 35. rh6+ lg8 36. rg7+ rg7 37. cg7 lg7 38. lf1! 33. h5 rf rg7 34. cf if5 lh7 35. re4 se8 36. rf4 rf8 37. id6 se sd8 38. cf6! rd6 39. rf5+ lg8 40. rg cf6 ra e4 Grozi 40. rf5+ lg8 41. rg sg7 40. cg7 lg7 41. if5+ lf7 42. rc7+ i czarne poddały się. strona 72

73 Jose Raul Capablanca Aleksander Alechin Buenos Aires 1927 D52 gambit hetmański, wariant Cambridge Springs 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 if6 4. cg5 ibd7 5. e3 c6 6. if3 ra5 7. id2 cb4 8. rc2 O-O 9. ch4 c e5 10. de5 ie4 11. ide4 de4 12. e6! ie5! 13. ef7+! sf7 14. O-O-O! 10. ib3 ra4 11. cf6 if6 12. dc5 ie4? rc6 i cc5 lub cc rc3 ie4 14. ra5 ra5 15. ia5 ic5 16. cd5 ed cd5 cc ic5 14. sc1! ed5 15. ic bc3 ic5 15. sd1! ed sd8 16. sd4! ra3 17. ic5 rc5 18. de6 ce6 19. cd sd5 ib3 17. ab3 rc6 18. sd4 se8 19. cd3! rg2 20. ch7+ lf8 21. ce4 rh3 22. rd2! ce6 23. c4 a5 24. sg1! rh2 25. sh1 rc7 26. rb2! Grozi 27. ra3+ lg8 28. ch7+ lh8 29. sdh rc5 27. cd5! Grozi 28. ce6 (A) sh8+. se6 (B) fe6 29. sf4+ lg8 30. rc sa6? sad8! 28. ce6! sd4 29. sh8+ le se4 sd6!0,,um,]!!0,p,,pp ]!!0, Uo,,]!!0P Xc,, ]!!0,q,s,,]!!0,q, Q, ]!!0 R, Q,]!!0,, L,s]! 29. sh7! le7 (A) g6! 30. rg7+ le7 31. se6+. (B) f6 30. le2 sd5 31. rg7+ le7 32. rf7+ i 33. rc7x. 30. rg7 ld8 31. ce6 fe6 32. rb7 rb rb4 ab4 34. c5 sc6 35. sb4 sc5 36. sa7 i czarne poddały się. strona 73

74 Jose Raul Capablanca Rudolf Spielmann Nowy Jork 1927 D37 gambit hetmański, wariant Barmena 1. d4 d5 2. if3 e6 3. c4 id7 4. ic3 igf6 5. cg5 cb4 6. cd5 ed5 7. ra4 cc3+? 7... c5 8. dc5 cc3+ 9. bc3 O-O 10. c6 rc7! 8. bc3 O-O 9. e3 c re8 10. rc2! 10. cd3 c4 11. cc2 re7 12. O-O a6 13. sfe1 re6 14. id2! Grozi 14. e4 de4 15. ce4 z przewagą białych b5 15. ra5 ie4? cb ie4 de4 17. a4 rd sab8 18. seb1 rd5 19. cf4 sb6 20. ab5 sb5 21. sb5 ab5 22. ca4! i białe wygrywają.!0u,o, Um,]!!0,,k,pPp]!!0p,,,,]!!0Rp,x, C ]!!0q,pQp,,]!!0, Q Q, ]!!0,c, QqQ]!!0S, S L ]! 18. ab5! Białe poświęcają figurę za trzy pionki rg5 19. ce4 sb8 Kornel Havasi Jose Raul Capablanca Budapeszt 1929 E34 obrona Nimzowitscha, wariant Noa sa7 20. b6! ra5 21. ba7! cb7 22. sa5 ce4 23. sa6 i białe wygrywają. 20. ba6 sb5 21. rc7 ib ra5 22. sa5 i rozstrzyga groźba 23. a a7 ch3 23. seb1 sb sb1 f ia4 25. sg cf3 f4 26. ef4 i czarne poddały się z uwagi na rf4 27. rf4 sf4 28. sb6. 1. d4 if6 2. c4 e6 3. ic3 cb4 4. rc2 d5 5. if3 c5! 6. cd5 rd5 7. a3 cc ca5? 8. b4 cb4 9. id5 b cd2 bc2 11. if6+ gf6 12. ca5. 8. bc3 ic6 9. e3 O-O 10. ce2? 10. c4 rd6 11. cb2 cd4 12. ed4 b6 13. cd cd4 11. cd4 b6 12. id2 cb7 13. cf3 rd7 14. O-O sac8 15. rb1 ia5 16. cb7 rb7 17. cb2 ra6 18. se1 strona 74

75 18. sc1? re2 19. if3 ib3 20. sc8 sc8 21. sa2 sc id5 19. sa2 sc6 20. e4 ic3! 21. cc3 sc3 22. if3 22. sc1 sc rc1 rd3 24. rb2 sd8! sfc8 23. h3 ic4 24. a4!0,u,,m,]!!0p,,ppp]!!0xp,p,,]!!0,,,, ]!!0q,kQq,,]!!0, U,i,q]!!0s,, Qq,]!!0,r, S L ]! ia3! 25. rb2 25. rd1 s8c4! 26. ~ sa ra4 26. se2 (A) 26. re2 (B) 26. sa1 sc2. rb b5 27. d5 ed5 28. ed5 b4 29. rd2 b3 30. sb2 30. sa1 sc2 31. re3 b2! sc2 31. re3 31. sc2 bc2 32. ~ sb8 33. ~ sb sb2 32. sb2!0,u,,m,]!!0p,,ppp]!!0,,,,]!!0,,q,, ]!!0x,,,,]!!0Kp, Ri,q]!!0 S, Qq,]!!0,,, L ]! ic4! 33. rc1 ra3 i białe poddały się: 34. sb1 rc sc1 b2 36. sb1 sb8 37. lf1 ia3. Jose Raul Capablanca Edgar Colle Hastings 1930 E34 obrona Nimzowitscha, wariant Noa 1. d4 if6 2. c4 e6 3. ic3 cb4 4. rc2 d5 5. cd5 rd5 6. if3 O-O 7. cd2 cc3 8. bc3 ibd7 9. e3 c5 10. c4! rd6 11. sd1! b6 12. cc3 h6? cb ce2 cb7 14. O-O rc7? Kolejna strata tempa. Lepsze jest sfd8 15. dc5 rc5 16. rb2 sac dc5 bc5 16. rb2! sab8 17. ra1 ig4!0 U, Um,]!!0PoXk,pP ]!!0,,p, P]!!0, P,, ]!!0,q,,k,]!!0, C Qi, ]!!0q,,cQqQ]!!0R,s,sL ]! 18. sd7! rd7 19. cg7 rc sfe8 20. ie5! ie5 21. re5 f5 22. ch6 z przewagą białych. 20. cf8 sf8 21. g3 Grozi 22. h3 z wymuszeniem wymiany silnego gońca za skoczka f6 22. ih4! ie rc6 23. cf3! 23. f4! rc6 24. lf2! re4 25. rb1 rb1 strona 75

76 26. sb1 ce4 27. sb3 id7 28. sa3 sa8 29. sa5 lf7 30. if3 le7 31. id2 cc6 32. cf3! cf ld6 33. ie lf3 ld f5 34. e4 ld6 35. sa6+ ib6 36. a4 lc6 37. ib3 sd8 38. ia ie4+ lc6 35. sa6+ ib6 36. if6 lb7 37. sa5 sc8 38. ie4 ic4 39. sb5+ i czarne poddały się z uwagi na 40. sc5. Jose Raul Capablanca Herman Steiner Los Angeles 1933 C49 obrona czterech skoczków, wariant symetryczny 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. ic3 if6 4. cb5 cb4 5. O-O O-O 6. d3 d6 7. cg5 cc cg4? 8. id5 id4 9. ib4 ib5 10. id5 id4 11. rd2! i białe wygrywają. 8. bc3 ie7 9. ih4 c6 10. cc4 ce6? (A) f3 ce6. cg4 (B) ig6 11. ig6 hg6 12. f4 rb lh1 ig4 14. rf3! ie3 15. f5! if1 16. f6! (C) d5! 11. cb3 rd6! 11. cf6! gf6 12. ce6 fe6 13. rg4+ lf7 14. f4 sg8? ef4 (A) 15. rf4 (B) 15. sf4 ig8. ig rh5 lg7 16. fe5 de5!0u, X,u,]!!0Pp, K Mp]!!0,p,pP,]!!0,, P,r]!!0,,q, I]!!0, Qq,, ]!!0q,q,,qQ]!!0S,,sL ]! 17. sf6! lf6 18. sf1+ if5 19. if5! ef5 20. sf5+ le7 21. rf7+ ld6 22. sf6+ lc rf6 23. rf6+ ld7 24. rf5+ i białe wygrywają. 23. rb7 rb6!0u,,,u,]!!0pr,,,p]!!0 Xp, S,]!!0, M P, ]!!0,,q,,]!!0, Qq,, ]!!0q,q,,qQ]!!0,,, L ]! 24. sc6+! rc6 25. rb4x. strona 76

77 Jose Raul Capablanca Ilja Kan Moskwa 1935 D67 gambit hetmański, wariant ortodoksyjny 1. d4 if6 2. c4 e6 3. ic3 d5 4. if3 i8d7 5. cg5 ce7 6. e3 O-O 7. sc1 c6 8. cd3 dc4 9. cc4 id5 10. ce7 re7 11. O-O i5b6? ic3 12. sc3 e5 13. de5 ie5 14. ie5 re5 z równą grą. 12. cb3 e5 13. ie4! Grozi 14. ifg5 i 15. rh h6 14. rd3! lh se8 15. de5 ie5 16. ie5 re5 17. id ig3 ed4 16. cc2! if6 17. e4! g6 18. rd4 ce6 19. h4! sad8 20. rc3 lh7 21. sfe1 ibd7 22. cb1! sfe8 23. a3! cg4 24. ih2 h5 (A) ce6 25. f4 z przewagą białych. (B) re5 25. rb3 i czarne tracą pionka. 25. f3 ce6 26. f4 cg4 27. re3! a6 28. rf2 lg7 29. e5 id5 30. ig4 hg4 31. h5 sh if8 32. f hg6 fg6 33. e6! if8!0, U K U]!!0,p, X M ]!!0p,p,q,p,]!!0,,k,, ]!!0,, Qp,]!!0Q,, I ]!!0 Q, Rq,]!!0,cS S L ]! 34. cg6! lg6 35. rc2+ lf lg7? 36. if rf5+ lg7 37. rg4+ lh7 38. lf2? Najszybciej wygrywało 38. se5! (A) rg7 39. sh5+ lg8 40. sg5. (B) if6 39. rh4+ lg8 40. sg rg7! 39. rg7+ lg7 40. e7 se8 41. ef8r+ sef8 42. f5 sh4 43. scd1 sf lg1 sg4 45. sd3 lf7 46. lf2 sh8 47. sb3 b6 48. ie4 sh6 49. g3! sg8 50. lf3 a5 51. sd3 a4 52. sd2 i czarne przekroczyły czas do namysłu. strona 77

78 Jose Raul Capablanca Grigorij Lewenfisz Moskwa 1935 D49 gambit hetmański, wariant Stahlberga 1. d4 d5 2. c4 e6 3. ic3 c6 4. if3 if6 5. e3 ibd7 6. cd3 dc4 7. cc4 b5 8. cd3 a6 9. e4 c5 10. e5 cd4 11. ib5 ie5 12. ie5 ab5 13. rf3 sa5 14. O-O b4 15. cf4 ce7 16. sfc1 O-O 17. rh3 sc5 18. sc5 cc5 19. cg5 h g6 20. id6! rd5 21. cf6 rc6 22. rh6.!0,ox Um,]!!0,,,pP ]!!0,,pK P]!!0, O I C ]!!0 P P,,]!!0,,c,,r]!!0qQ, QqQ]!!0S,, L ]! 20. ig4! ce7 21. cf6 gf cf6 22. ih6+ gh6 23. rh6 se8 24. ch7+ lh8 25. cg6+ lg8 26. rh7+ lf8 27. rf7x. 22. ih6+ lg7 23. rg4+ lh lh6 24. rh4+ lg7 25. rh7x. 24. rh5 lg7!0,ox U,]!!0,, OpM ]!!0,,pP I]!!0,,,,r]!!0 P P,,]!!0,,c,, ]!!0qQ, QqQ]!!0S,, L ]! 25. if7! sh sf7 26. rh7+ lf8 27. rh8x. 26. rg6+ lf8 27. ih8 re8 28. rh6+ lg8 29. ch7+ lh8 30. cg6+ lg8 31. rh7+ lf8 32. rh8x. Jose Raul Capablanca Mosze Czerniak Buenos Aires 1939 B13 obrona sycylijska, wariant Ałapina 1. e4 c6 2. d4 d5 3. ed5 cd5 4. c4 ic6 5. if3 cg4 6. cd5 rd5 7. ce2 e6 8. O-O if6 9. ic3 ra5 10. h3 ch5 11. a3 sd8? ce7 i O-O. 12. g4! cg6 13. b4! cb4!0, Um, U]!!0Pp,,pPp]!!0,k,pKo,]!!0X,,, ]!!0 O Q,q,]!!0Q I,i,q]!!0,,cQ,]!!0S Cr,sL ]! 14. ab4! ra1 15. rb3 sd4 strona 78

79 !0,,m, U]!!0Pp,,pPp]!!0,k,pKo,]!!0,,,, ]!!0 Q U,q,]!!0,rI,i,q]!!0,,cQ,]!!0X C,sL ]! 16. ca3! (A) 16. cb2? sb4! (B) 16. id4? id4 17. rc4 rc3! 18. rc3 ie cc2 17. rc2 ra3 18. ib5! rb4 19. ifd4 id4 20. id4 20. rc8+ (A) le7 21. rh8 ie2+. (B) O-O 21. sd1 id5 22. cf3 if4 23. lh2 e5 24. if5! O-O 21. sd1 id5 22. cf3 if4 23. lh2 e5 24. if5 g6 25. ie3 ie6 26. id5! ra3 27. sd3 ra1 28. sd1 ra3 29. sd3 ra1 30. rd2! lg7 31. re2 f6 32. re3! a6 33. sd1 rb2 34. ic3! id b5 35. sd7+ sf7 36. sf7 lf7 37. cd5! 35. sb1 rc2 36. ce4! i czarne poddały się. strona 79

80 Aleksander Alechin ( ) Rosyjsko-francuski szachista, czwarty oficjalny mistrz świata w szachach w latach 1927 (pokonał Capablankę) 1935 (porażka z Maxem Euwe) oraz W roku 1909 został mistrzem Rosji. Pięć lat później otrzymał tytuł arcymistrza od cara Mikołaja II. Zwyciężył w kilkudziesięciu turniejach międzynarodowych, m.in. w Moskwie, Petersburgu, Sztokholmie, Paryżu, Budapeszcie, Hastings, Karlowych Warach, Bernie, Baden- Baden, San Remo, Londynie, Meksyku, Rotterdamie, Zurychu, Amsterdamie i Madrycie. W czasie II wojny światowej kolaborował z nazistami, uczestnicząc w turniejach szachowych na obszarze III Rzeszy i w krajach okupowanych, m.in. w Krakowie i Pradze oraz publikując artykuły o treści antysemickiej. Alechin był mistrzem ataku i gry kombinacyjnej, jednak jego styl był oparty na solidnych podstawach gry pozycyjnej. Jego wkład w rozwój teorii debiutów jest bezsporny: obrona Alechina, i warianty w obronie francuskiej, gambicie budapesztańskim, partii wiedeńskiej, partii hiszpańskiej, obronie sycylijskiej, gambicie hetmańskim, otwarciu katalońskim i obronie holenderskiej. Aleksander Alechin Milan Vidmar Karlowe Wary 1911 C49 obrona czterech skoczków, wariant hiszpański 1. e4 e5 2. if3 ic6 3. ic3 if6 4. cb5 cb4 5. O-O O-O 6. cc6 bc6 7. ie5 re8 8. ig4 ie4? 8... ig4 9. rg4 d5 10. rh4 cc3 11. bc3 re re4 de4.!0u,o,xum,]!!0p Pp,pPp]!!0,p,,,]!!0,,,, ]!!0 O,k,i,]!!0, I,, ]!!0qQqQ QqQ]!!0S Cr,sL ]! 9. ih6+! lh gh6 10. rg4+ lh8 11. re4 re4 12. ie4 ce7 13. d3 f se1 d5 11. d3 re ic3 12. bc3 ce7 13. rh5! ce6 14. f4! z groźbą 15. f5 i 16. ca de4 d4 13. a3 dc3 14. ab4 cb2 15. if7+ lg8 16. sb1 sf bc1r 17. ie5! rf4 18. id cb2 rg5 18. rd3 ce6 19. cd4 sd8 20. re3 rb re3 21. ce3 a6 22. sed1 sfd7 23. sd7 sd7 24. f ca7 ra4 22. c3 cc4 23. cd4 sa8 strona 80