Zgodnie z przyjętym planem tom 4 Słownika etymologiczno-motywacyjnego słowiańskiej zoonimii ludowej zamyka prezentację zoonimów, które zostały

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zgodnie z przyjętym planem tom 4 Słownika etymologiczno-motywacyjnego słowiańskiej zoonimii ludowej zamyka prezentację zoonimów, które zostały"

Krzysztof Tomaszewski
9 lat temu
Przeglądów:

1 Wstęp Zgodnie z przyjętym planem tom 4 Słownika etymologiczno-motywacyjnego słowiańskiej zoonimii ludowej zamyka prezentację zoonimów, które zostały zebrane głównie drogą eksploracji terenowej z obszaru Słowiańszczyzny (z Łużycami włącznie) w latach oraz dodatkowo, zwłaszcza w zakresie imion krów, kotów, psów i kur w latach Niniejszy tom Słownika, z uwagi na specyficzny charakter zgromadzonego w nim materiału zoonimicznego, obejmującego łącznie 37 różnych gatunków zwierząt, składa się z dwóch części i czterech rozdziałów, a mianowicie: Część I Słownika, rozdział A zawiera imiona domowych ssaków. Są to: koza, królik, muł, nutria, osioł, owca, świnia, tchórzofretka; rozdział B obejmuje imiona domowych ptaków: gęś, gołąb, indyk, kaczka, kura. Część II, rozdział A prezentuje łącznie imiona ssaków hodowanych w klatkach i udomowionych osobników dzikich. Są to: chomik, jeleń, jeż, lis, myszka, niedźwiedź, rybka akwariowa, sarna, szczur, świnka morska, wiewiórka, żółw oraz dodatkowo wąż (1 r.); w rozdziale B zebrano łącznie imiona hodowanych w klatkach ptaków i udomowionych osobników dzikich, a mianowicie: bażant, jastrząb, kanarek, kawka, kuropatwa, łabądź, papuga, perliczka, sikora, szczygieł. Pragnę podkreślić, że imiona osobników dzikich, zarówno ssaków, jak i ptaków są notowane sporadycznie. Większość występujących w Słowniku imion tych zwierząt pochodzi z lat Są to najczęściej wręcz pojedyncze imiona, np. dla niedźwiedzia czy zająca. Podczas dodatkowych badań terenowych i wykorzystaniu najnowszych publikacji w latach wzbogaciła się znacznie nie tylko liczba zoonimów, zwłaszcza w zakresie nazw krów, kotów i psów oraz zwierząt hodowanych w klatkach, ale również liczba miejscowości, z których pochodzą imiona poszczególnych gatunków zwierząt. Tak zatem badania dodatkowe spowodowały, że po gruntownej selekcji wcześniej zebranego materiału zoonimicznego, liczącego w roku 2003 w Kartotece około jednostek zoonimicznych, to na koniec roku 2008 liczba ta powiększyła się do ponad jednostek. W związku z badaniami uzupełniającymi znacznie wzrosła również liczba miejscowości (punktów), z których pochodzą zoonimy kilku gatunków zwierząt, zwłaszcza krów, kotów, psów i kur oraz osobników hodowanych w klatkach. Nie wnikając w szczegóły, tylko podkreślę, że o ile w tomie 1 Słownika w Wykazie miejscowości (na s ) mamy 355 zarejestrowanych miejscowości oraz 30 tzw. obszarów (rejonów, powiatów, gmin), o tyle z kolei w tomie 3 Słownika liczba ta wynosi 455, w tomie 4 zaś 465. W tomie 3 do liczby 455, bez wpisania z nazwy do Wykazu miejscowości, dodano 73 wioski, które są odnotowane w dobrze udokumentowanych materiałach zoonimicznych pochodzących z następujących tzw. obszarów (por. t. 1, s. 30): gm. Buczek, gm. Debrzno, Ural III S (rejon uralski) oraz w materiałach z terenu Bułgarii w solidnym opracowaniu Wandy Budziszewskiej.

Niniejszy tom Słownika, z uwagi na specyficzny charakter zgromadzonego w nim materiału zoonimicznego, obejmującego łącznie 37 różnych gatunków zwierząt, składa się z dwóch części i czterech

2 8 Wstęp Jak wiadomo, zgromadzone i przeanalizowane w czterech tomach Słownika imiona zwierząt pochodzą z różnych źródeł słowiańskich, oczywiście w olbrzymiej większości zebrane drogą bezpośredniej eksploracji terenowej w latach Niemniej jednak jako całość reprezentują tzw. synchroniczny materiał zoonimiczny z wieku XX i początku wieku XXI. Z obszaru Polski, Chorwacji, Serbii i Rosji odnotowano też niewielką liczbę tzw. tradycyjnych zoonimów z XIX wieku. W sumie, mając na uwadze wszystkie kraje słowiańskie, liczba miejscowości, z których pochodzą zoonimy, jest trudna do określenia z pewnością wynosi około Pragnę przypomnieć, że tom 5 obejmie Frekwencyjny wykaz zoonimów w tomach od 1 do 4 oraz merytoryczne podsumowanie wyników badań. Errata do tomu 3 W niniejszym tomie Słownika publikujemy ważniejsze dostrzeżone błędy drukarskie, które z przyczyn obiektywnych nie zostały zamieszczone jak planowano w tomie 3. Nadmieniam, że w tomie 4 do druku wytypowano również te błędy, które nie zostały wcześniej usunięte ze Wstępu do tomu 1. Dotyczy to zwłaszcza Wykazu skrótów (s ), Listy miejscowości (s ) oraz Skrótów literatury i źródeł cytowanych w Słowniku. Tak więc i te części Wstępu do tomu 1 wraz z poprawionym i uzupełnionym tekstem są opublikowane w niniejszym tomie. Tom od góry na na na 7 20 od góry występujący występuje 7 20 od góry w tej wsi w tej wsi, która 7 15 od dołu artykułów artykułu 11 1 od góry apelaryw apelatyw 17 9 od góry Belogorodščyna Belogorodščina od góry (Makarski, (Makarske, 23 9 od góry zoonomii zoonimii od dołu Gorki Gor kij 27 10/9 od dołu Kamjanka (Charkiv) Karpovka (Volgograd) 30 9 od dołu Banjo Bànjo Brnjo B`` rnjo od dołu Banja Bànja Brnja B`` rnja od dołu (L viv) (Drogobyč) 44 6 od dołu Dulova Dulová 44 4 od dołu Hušov Hrušov od dołu Cygan Cygaň od góry Čorna Corna od góry sie się od góry ros: ukr: od góry pol: ukr: od dołu Portnikov Porotnikov 79 9 od góry kit kit kot od góry od góry ksenia Ksenia 89 6 od góry ap. ap. pol.

Z obszaru Polski, Chorwacji, Serbii i Rosji odnotowano też niewielką liczbę tzw. tradycyjnych zoonimów z XIX wieku.

3 Wstęp od góry kajmanka Kajmanka od góry Marcynia Marcysia od dołu Čerkask (Černivici) od góry mapoderski maroderski od góry marudér marodér od dołu ap. ap. mart od góry Sjamjënavka Sjamënavka od dołu wieczorynki Wieczorynki od dołu Mruczuniu Mruczunia od góry pot. por od góry Mъmorko Mъrmorko od dołu kurczący kurczęcy od góry pocuołowaty pucułowaty od dołu Pampula Pimpula od góry Ryžyj Ryzy od dołu starý stàr od dołu Kajmanka (Charkiv) Karpovka (Volgograd) od dołu Alfred Alьfréd od dołu Alьreda Alьfreda 194 5/4 od dołu Volograd Volgograd od dołu postać postaci od dołu Volograd Volgograd od dołu dod od od góry słc: pol: od dołu (Zakopane) (Małopolskie) od dołu brs: ros: od dołu który która od dołu (Bukowina Tatrzańska) (Małopolskie) od dołu opowieści powieści od dołu słc: pol: od góry słc: Kostros pol: Kostroś od dołu 173, , od góry Radom (Mazowieckie) Radonice (Jelenia Góra) od dołu Bielsko-Biała Dębowiec od dołu (Lublin) Osiny (Lublin) od góry ukr: pol: od dołu (Čerkas) (Čerkask) od góry (pies) (kot) od dołu szaro-żółtej szarożółtej od góry Górnowicz, Povisle [Górnowicz, 1973, 42 55] (Powiśle) od góry Mr fi M rfi od góry Mška Muška od dołu Dąbrownica Dąbrowica od góry Riesz Rieš od dołu Karytynivka Katerynivka od dołu Dobranocka Dobranocka od góry któy który od dołu Kozlinskij Kozlinovskij od dołu Toby Tobi od dołu Auton Anton od góry Atonija Antónija od góry Pjatrygi Pjatragi od dołu Vovŏk Vovčok od góry Vratovrъzska Vratovrъzka

123 4 od góry Mъmorko Mъrmorko 133 17 od dołu kurczący kurczęcy 138 12 od góry pocuołowaty pucułowaty 139 3 od dołu Pampula Pimpula 148 3 od góry Ryžyj Ryzy 154 8 od dołu starý stàr 154 22 od dołu

4 10 Wstęp 406 6/5 od dołu Dolova Dolová od góry Błażkowo Błażkowa od góry oszukiać oszukiwać od góry oszukiać oszukiwać od dołu oszukiać oszukiwać Wykaz skrótów ang. ap. ap. bot. ap. daw. ap. demin. ap. ekspres. ap. folk. ap. gw. ap. mors. ap. rasy ap. onomatop. ap. pieszcz. ap. poet. ap. przest. ap. reg. ap. zool. brs. buł. ch. cz. dem. dł. franc. gł. gm. gr. litew. łac. mac. muz. niem. nazw. ngr. NP NP aktorki film. NP drużyny sport. NP hipok. NP czasop. NP etn. NP film. NP firm. NP geogr. NP gwiazdozbioru NP marki angielski apelatyw apelatyw botaniczny apelatyw dawny apelatyw deminutywny apelatyw ekspresywny apelatyw folklorystyczny apelatyw gwarowy apelatyw morski apelatyw nazwy rasy apelatyw onomatopeiczny apelatyw pieszczotliwy apelaryw poetycki apelaryw przestarzały apelatyw regionalny apelatyw zoologiczny białoruski bułgarski chutor, chorwacki czeski deminutyw dolnołużycki francuski górnołużycki gmina grecki litewski łaciński macedoński muzyczny niemiecki nazwisko nowogrecki nomen proprium nomen proprium aktorki filmowej nomen proprium drużyny sportowej nomen proprium hipokorystyczne nomen proprium czasopisma nomen proprium etniczne nomen proprium filmowe nomen proprium firmowe nomen proprium geograficzne nomen proprium gwiazdozbioru nomen proprium marki

muz. niem. nazw. ngr. NP NP aktorki film. NP drużyny sport. NP hipok. NP czasop. NP etn. NP film. NP firm. NP geogr.

5 Wstęp 11 NP napoju nomen proprium napoju NP obiektu kosm. nomen proprium obiektu kosmicznego NP piosenkarki nomen proprium piosenkarki NP postaci bajkowej nomen proprium postaci bajkowej NP postaci film. nomen proprium postaci filmowej NP postaci hist. nomen proprium postaci historycznej NP postaci kosm. nomen proprium postaci kosmicznej NP postaci lit. nomen proprium postaci literackiej NP postaci mit. nomen proprium postaci mitycznej NP postaci pieśni lud. nomen proprium postaci z pieśni ludowej NP postaci z opery nomen proprium postaci z opery NP postaci z piosenki nomen proprium postaci z piosenki NP postaci z serialu nomen proprium postaci z serialu NP programu telew. nomen proprium postaci z programu telewizyjnego NP tradycyjne nomen proprium tradycyjne NP z podręcznika nomen proprium z podręcznika NP z reklamy nomen proprium z reklamy NP zoonim. nomen proprium zoonimiczne NP zorzy porannej nomen proprium zorzy porannej p. posëlok pejor. pejoratywny plur. pluralis pol. polski pot. potoczny pow. powiat psł. prasłowiański ros. rosyjski rum. rumuński rzad. rzadki s. selo słow. słowacki słw. słoweński srb. serbski tur. turecki ukr. ukraiński węg. węgierski wł. włoski wojsk. wojskowy zestaw. ap. zestawienie apelatywne złoż. ap. złożenie apelatywne żart. żartobliwy żyd. żydowski

nomen proprium postaci historycznej NP postaci kosm. nomen proprium postaci kosmicznej NP postaci lit. nomen proprium postaci literackiej NP postaci mit.

Podobne dokumenty

Wstęp. Frekwencyjny wykaz zoonimów w układzie alfabetycznym zawartych w tomach I IV

Wstęp. Frekwencyjny wykaz zoonimów w układzie alfabetycznym zawartych w tomach I IV Słownik etymologiczno-motywacyjny słowiańskiej zoonimii ludowej - Stefan Warchoł Wydawnictwo UMCS, Lublin 2016 Wstęp Frekwencyjny wykaz zoonimów w układzie alfabetycznym zawartych w tomach I IV Zgodnie