Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich
|
|
- Jacek Cybulski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich Świadkom Jehowy i innym ludziom, którzy identyfikują się z ich poglądami, wydaje się, że Kościół Katolicki powstał w IV wieku. Tymczasem mamy mnóstwo tekstów wczesnochrześcijańskich wskazujących na to, że nazwa Kościół Katolicki funkcjonowała co najmniej od początku II wieku. Bo tego określenia użył już Ignacy Antiocheński, męczennik z roku 107. Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich W Piśmie Świętym mamy wiele określeń, tak dla kościołów lokalnych, jak i dla całego Kościoła Chrystusowego. Nie występuje w nim jednak termin Kościół Katolicki i dlatego wielu jego przeciwników stawia mu zarzut z tym związany. Zanim zaczniemy przedstawiać najstarsze świadectwa dotyczące występowania wspomnianej nazwy, wymieńmy jakie określenia zawarte są w Biblii. Oto najważniejsze określenia nadawane kościołom lokalnym i Kościołowi powszechnemu: Kościoły lokalne: Kościoły Dz 16:5; inne Kościoły 2Kor 11:8; pozostałe Kościoły 2Kor 12:13; siedem Kościołów Ap 1:4; w każdym Kościele Dz 14:23; wszystkie Kościoły 1Kor 7:17; wszystkie Kościoły [nawróconych] pogan Rz 16:4; wszystkie Kościoły Chrystusa Rz 16:16; Kościoły Macedonii 2Kor 8:1; Kościoły (...) w Judei Ga 1:22; Kościoły Boga, które są w Judei 1Tes 2:14; Kościoły Galacji 1Kor 16:1; Kościoły Azji 1Kor 16:19; Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 1
2 Kościoły Boże 1Kor 11:16; Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich Kościół jerozolimski Dz 8:1, 11:22; Kościół w Antiochii (Dz 11:26); Kościół Boży w Koryncie 1Kor 1:2; Kościół Galacji Ga 1:2; Kościół Tesaloniczan 1Tes 1:1; Kościół w Kenchrach Rz 16:1; Kościół [gromadzący się] w jego domu Kol 4:15; Kościół w Efezie Ap 2:1; Kościół w Smyrnie Ap 2:8; Kościół w Pergamonie Ap 2:12; Kościół w Tiatyrze Ap 2:18; Kościół w Sardes Ap 3:1; Kościół w Filadelfii Ap 3:7; Kościół w Laodycei Ap 3:14. Kościół powszechny: Kościół Mój [tzn. Jezusa] Mt 16:18; cały Kościół Dz 5:11, 15:22; Kościół Dz 8:3, 9:31; Kościół Boga Dz 20:28; Kościół Boży 1Kor 10:32; Kościół pierworodnych Hbr 12:23. Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 2
3 Chociaż jak wspomnieliśmy w Piśmie Świętym nie występuje określenie Kościół Katolicki, to znaczy powszechny, to jednak mowa jest w nim kilka razy o całym Kościele (Dz 5:11, 15:22, 1Kor 14:23). Pomimo że ta jego całość była początkowo znikoma, bo ograniczała się do niewielkiego obszaru, to następnie stała się powszechna, aż po krańce ziemi. Taki zresztą katolicki tzn. powszechny Kościół widział Chrystus gdy powiedział: Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody... Mt 28:19; Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię... Mk 16:15; odpuszczenie grzechów wszystkim narodom Łk 24:47; będziecie moimi świadkami (...) aż po krańce ziemi Dz 1:8. Poniżej przedstawiamy najważniejsze teksty zawierające nazwę Kościół Katolicki z lat Wyszczególniamy tylko ten okres, by pokazać, że Kościół ten istniał na długo przed nastaniem cesarza Konstantyna Wielkiego (zm. 337), którego Świadkowie Jehowy i inni mający z nimi wspólne zdanie czynią odpowiedzialnym za jego utworzenie. Nawiasem mówiąc każdy napotkany przeze mnie głosiciel Towarzystwa Strażnica twierdził, że Kościół Katolicki powstał w IV wieku i często odsyłano mnie do jakiejś encyklopedii wydanej u nas z komuny. Oto przykładowy tekst na który się powoływano: ustalenie się organizacji k.k. nastąpiło w IV w. wraz ze wzrostem autorytetu biskupa rzym. ( Mała Encyklopedia Powszechna opr. pod kierunkiem C. Sojeckiego, Warszawa 1970, hasło Kościół katolicki ). Ignacy Antiocheński Ignacy Antiocheński ( 107) jest najwcześniejszym pisarzem chrześcijańskim, w którego dziele (z ok. 105 r.) znajdujemy termin Kościół Katolicki, choć nie widać aby on go dopiero wprowadzał. Zresztą ten męczennik nie mógłby nawet tego dokonać, bo był zaledwie jednym z wielu biskupów Kościoła przełomu pierwszego i drugiego wieku. Oto jego słowa: Gdzie pojawi się biskup, tam niech będzie wspólnota tak, jak gdzie jest Chrystus Jezus, tam i Kościół powszechny [przypis. Kościół powszechny : gr. katholikos po raz pierwszy spotykamy to słowo w tekście chrześcijańskim: Kościół powszechny przeciwstawiony jest Kościołowi lokalnemu - jak na czele Kościoła lokalnego stoi biskup, tak na czele Powszechnego - Chrystus] ( Do Kościoła w Smyrnie 8:2). Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 3
4 Ci którzy kwestionują określenie Kościół Katolicki, dlatego iż je zastosował Ignacy, powinni być konsekwentni i odrzucać też termin chrześcijaństwo, bo także on pierwszy pozostawił nam je na piśmie. Oto jego słowa: Jest rzeczą bezsensowną mówić o Jezusie Chrystusie i zarazem żyć po żydowsku, ponieważ to nie chrześcijaństwo przyjęło judaizm, lecz judaizm chrześcijaństwo, w którym zgromadzili się wszyscy ludzie wierzący w Boga ( Do Kościoła w Magnezji 10:3). Tu mała uwaga, nie należy mylić biblijnego określenia chrześcijanie (Dz 11:26) z terminem Ignacego chrześcijaństwo. Słowo chrześcijanin pojawia się w Nowym Testamencie też tylko trzy razy (Dz 11:26, 26:28, 1P 4:16). Ciekawostką jest fakt, że termin judaizm, którego użył Apostoł Paweł (Ga 1:13-14) i później Ignacy (patrz powyżej), występuje wcześniej w greckiej Księdze Machabejskiej (2Mch 8:1, 14:38), której Świadkowie Jehowy, tak jak i protestanci, nie uznają za biblijną. Interesujące jest też to, że Towarzystwo Strażnica wspominało i przytaczało cytowany list Do Kościoła w Smyrnie (np. Świadkowie Jehowy - głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 35; Strażnica Nr 15, 1968 s. 11), ale zapomniało napisać, że Ignacy był katolikiem! Męczeństwo świętego Polikarpa biskupa Smyrny Dzieło opisujące śmierć Polikarpa ze Smyrny ( 155), to jakby akta jego męczeństwa, powstałe około 156 roku. Oto słowa z niego o Kościele Katolickim: Kościół Boży w Smyrnie do Kościoła Bożego w Filomelion i do wszystkich gmin świętego i powszechnego Kościoła, gdziekolwiek się znajdują... [przypis: Kościół nazwany jest tu powszechnym (katholike). Termin ten występuje po raz pierwszy u Ignacego (Smyrn. VIII, 2)] (Męczeństwo świętego Polikarpa biskupa Smyrny Wstęp); W modlitwie swojej wspomniał Polikarp wszystkich, a szczególnie tych, z którymi kiedykolwiek się spotkał, wielkich i małych, sławnych i nic nie znaczących, wspomniał też cały Kościół powszechny wszędzie na ziemi (jw. 8:1); Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 4
5 Do nich to właśnie należał godny najwyższego podziwu Polikarp, który był apostolskim nauczycielem naszych czasów, obdarzony darem proroczym, biskupem Kościoła powszechnego w Smyrnie (jw. 16:1); Razem z Apostołami i wszystkimi sprawiedliwymi w przeogromnej radości wielbi teraz Boga Ojca wszechmogącego i błogosławi Pana naszego Jezusa Chrystusa, Zbawcę naszych dusz, i Przewodnika ciał naszych, Pasterza Kościoła powszechnego na całej ziemi (jw. 19:2). Ciekawostką jest fakt, że Towarzystwo Strażnica na podstawie cytowanego dzieła opisało męczeństwo Polikarpa (Strażnica Nr 22, 1989 s ), ale ani słowem nie wspomniało, iż był on katolikiem! Kanon Muratoriego Kanon Muratoriego to spis ksiąg Nowego Testamentu pochodzący z drugiej połowy II wieku. Datowany bywa on też na lata (patrz ok. 170 rok w Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne 1998 s. 187). Kanon ten również zawiera trzy razy określenie Kościół Katolicki, co jak zauważymy Towarzystwo Strażnica skrzętnie wykropkowało w dwóch miejscach w swoim tekście. Oto słowa z Kanonu Muratoriego dotyczące ksiąg pozakanonicznych: Mówią też o liście do Laodycejczyków i o innym do Aleksandryjczyków pod imieniem Pawła wydanych dla herezji Marcjona i wielu innych, których nie wolno wprowadzać do Kościoła katolickiego [in catholicam ecclesiam recipi non potest] nie wypada mieszać żółci z miodem (Kanon Muratoriego 63-67; cytat za Apokryfy Nowego Testamentu ks. M. Starowieyski, Lublin 1986, t. I, s. 38 i 39); Oto zaś fragment o listach Pawłowych: są we czci w Kościele Katolickim i zarządzeniem kościelnych przepisów uznane za święte (Kanon Muratoriego 61-63; jw. s. 39). Ostatni fragment Towarzystwo Strażnica tak oto zacytowało, opuszczając słowo Katolickim : do Tytusa jeden, i do Tymoteusza dwa napisano z miłości, są jednak we czci w Kościele (...) ( Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne 1998 s. 302). Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 5
6 Ten sam urywek cytuje też inne nasze źródło: do Tytusa jeden, i do Tymoteusza dwa napisano z miłości, są jednak we czci w Kościele Katolickim, zarządzeniem kościelnych przepisów są uznane za święte ( Listy do Tesaloniczan i Pasterskie ks. dr hab. J. Stępień, Poznań - Warszawa 1979, s ). Cały tekst Kanonu Muratoriego zamieszczony jest w książce pt. Prolegomena do Nowego Testamentu ks. E. Dąbrowski, Poznań 1960 s (w nim 3 razy pada określenie Kościół Katolicki). Oto trzeci fragment z niego, którego powyżej nie przytaczaliśmy: List zaś Judy i dwa wyżej wspomnianego Jana są przyjęte w Kościele Katolickim (Kanon Muratoriego 69; jw. s. 57). W tym wypadku również Towarzystwu Strażnica nie podobało się określenie Kościół Katolicki, bo swój tekst obcięło na końcu: List zaś Judy i dwa wyżej wspomnianego Jana są przyjęte (...) ( Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne 1998 s. 302). Ciekawe też, że nie napisano nic o Kościele Katolickim w specjalnym artykule o Kodeksie Muratoriego pt. Starożytne potwierdzenie kanonu biblijnego (Strażnica Nr 4, 2006 s ). Ale to nie wszystko, bo wspomniana publikacja Świadków Jehowy zawiera dwie oryginalne strony z tego kodeksu, na których po powiększeniu tekstu można dopatrzyć się łacińskiej nazwy Kościół Katolicki i to trzykrotnie: ecclesiae catholice; in catholicam ecclesiam; in catholica habentur (jw. s. 15). Interesujące jest to, że w jednej z dawnych broszur Świadkowie Jehowy napisali nawet, że religia katolicka powstała dużo wcześniej niż w IV w.: Po śmierci apostołów Jezusa Chrystusa powstała katolicka religia (Uleczenie 1938 s. 6). Ireneusz z Lyonu Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 6
7 Ireneusz (ur ) w wielu miejscach opisuje prawdziwy Kościół, przeciwstawiając go herezjom. Oto jedna z jego wypowiedzi z nazwą Kościół Katolicki: podczas gdy Kościół powszechny [łac. Ecclesia universa] ma jedną i taką samą wiarę na całym świecie, jak to już powiedzieliśmy (Adversus haereses I:10,3). Fragment ten jest dostępny też w Internecie w angielskim tłumaczeniu: while the Catholic Church possesses one and the same faith throughout the whole world, as we have already said (jw.). Patrz też inne słowa Ireneusza o Kościele Katolickim: The Universal Church, moreover, through the whole world, has received this tradition from the apostles. (jw. II:9,1). Klemens Aleksandryjski Klemens Aleksandryjski (ur. 150) przedstawia długi opis prawdziwego Kościoła ( Kobierce VII:106,1-107,5), przeciwstawiając go herezjom, a padają w nim takie oto słowa: Ci więc, którzy zajmują się bezbożnymi naukami oraz innych jeszcze do nich wiodą, a także nie posługują się słowem - Bożym - w sposób właściwy, lecz w błędny, ani sami nie wejdą do Królestwa Niebieskiego, ani też nie pozwolą innym, których świadomie wprowadzili w błąd, uzyskać prawdy. Ale nie posiadają właściwego klucza do wejścia, lecz klucz fałszywy, zwany w codziennym języku wytrychem, przy pomocy którego nie otwierają oni na rozcież głównych drzwi (to droga, którędy my wchodzimy przez przekaz Pana), ale mogą nim odmykać tylko boczne drzwi i po kryjomu podkopują się pod mur Kościoła, omijając prawdę, i stają się misteryjnymi przewodnikami duchowymi ludzi bezbożnych. Bo nie wymaga długich wyjaśnień to, że zorganizowali ludzkie zgromadzenie, młodsze od Kościoła powszechnego ( Kobierce VII:106,1-3); Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 7
8 Twierdzimy, że zgodnie ze swą istotą, ze swym założeniem, ze swym początkiem i z wyjątkowością swego znaczenia Kościół pierwotny i powszechny jest jedyny. On skupia w jedności wiary jedynej, opierającej się na właściwych jej Testamentach, a raczej na jednym, lecz w różnych czasach podanym, wedle woli Boga Jedynego, wyrażonej za pośrednictwem jednego Syna; skupia zaś tych wszystkich, którzy już są doń przydzieleni, a których Bóg wybrał z góry, przed stworzeniem świata [por. Ef 1:4], wiedząc, że będą sprawiedliwi (jw. VII:107,5). Tertulian Tertulian (ur. 155) ukazuje Kościół Katolicki na tle heretyka Marcjona, który między innymi odrzucał Ewangelię Łukasza. Używa on różnych określeń: Kościół Katolicki, katolickie Jeruzalem, wiara katolicka, tradycja katolicka, świątynia katolicka. Oto jego słowa: A tymczasem, co się tyczy Ewangelii Łukasza, o ile zgodność jej rozstrzyga o prawdzie między nimi, a Marcjonem, do tego stopnia jest starsza od Marcjonowej ta, którą uważa się za naszą, że i sam Marcjon niegdyś jej wierzył, gdy nawet dostarczał pieniędzy Kościołowi Katolickiemu w pierwszym zapale wiary, którą wnet porzucił, skoro odpadł od naszej prawdy do swojej herezji ( Przeciw Marcjonowi IV:4,3); Chrystus - Prorok głosi katolicką, czyli powszechną świątynię Bożą, w której Bóg doznaje czci, ustanowioną ponad wszystkimi wzniosłościami mocy i potęg (jw. III:21,3); To jest bowiem grecka litera Tau, nasza zaś T mająca wygląd krzyża, o którym prorokował, że będzie na naszych czołach w prawdziwym i katolickim Jeruzalem, w którym bracia Chrystusa, mianowicie dzieci Boże, będą głosili chwałę Boga (...) A skoro to wszystko i na sobie także spostrzegasz: i znak na czołach, i sakramenty kościołów, i obyczajność ofiar, powinieneś już ujawnić swój sąd (jw. III:22,6-7); Gdzie był wtedy Marcjon, pontyjski żeglarz i uczeń stoików? Gdzie platończyk Walentyn? Powszechnie bowiem wiadomo, że wówczas ich jeszcze nie było; że prawie za panowania Antonina pobierali początkowo naukę wiary katolickiej, przebywali za episkopatu błogosławionego Eleutera w kościele rzymskim i to tak długo, dopóki (...) nie zostali dwa razy wyrzuceni ze społeczności kościelnej ( Preskrypcja przeciw heretykom 30); czy jest możliwe, żeby Paraklet uczył czegoś, co można by uznać za nowe w stosunku do tradycji katolickiej, albo za uciążliwe wobec lekkiego brzemienia Pana ( O jednożeństwie II:1). Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 8
9 Apolinary z Hierapolis Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich Poniższe słowa, cytowane przez Euzebiusza z Cezarei (ur. 260), niektórzy uczeni przypisują Apolinaremu z Hierapolis (II w.), a inni anonimowemu jego przyjacielowi (patrz Historia Kościoła V:16,1-2): Całemu zaś kościołowi katolickiemu, który pod niebem istnieje, duch ten bluźnił, bo duch kłamliwego prorokowania nie uzyskał tam czci ani dostępu (cytat za Historia Kościoła V:16,9). Skład Apostolski Znane wszystkim słowa Wierzę w Boga Ojca Wszechmogącego..., czyli Credo, zwane Składem Apostolskim, prawdopodobnie powstało pod koniec II wieku i w nim pada termin Kościół powszechny. Jeden ze znanych słowników teologicznych tak oto skrótowo opisuje powstanie Składu Apostolskiego: obecny tekst wywodzi się z oryginału pochodzącego z końca II w. Symbol ten jest wyraźnie spokrewniony z potrójną odpowiedzią na pytania zadawane katechumenom w czasie chrztu. Te pytania i odpowiedzi - można je nazwać też symbolem wiary - pozostają w obrzędach chrztu do dziś ( Słownik Teologiczny ks. A. Zuberbier, Katowice 1989, t. 2, s. 273). Jednak Towarzystwo Strażnica, cytując pewnego uczonego, stwierdza: nie ma żadnych podstaw do przypuszczenia, że to Credo, choć nosi ich imię [Apostołów], ukazało się wcześniej niż pięćset lat po ich śmierci (Strażnica 23, 1970 s. 17). Ta wypowiedź wydaje się być niepoważną, gdyż omawiane Credo było podstawą, jakby szablonem, do opracowania Credo Nicejskiego z 325 roku, w którym zawarto już kilka nowych sformułowań przeciwko herezjom, których Skład Apostolski jeszcze nie posiadał. Jakże więc ono miałoby powstać w 500 lat po Apostołach i wiele lat po Soborze Nicejskim? Przecież każde następne Credo było dłuższe od poprzedniego, bo uwzględniało kolejne zarzuty heretyków. Tak było z Symbolem Nicejsko-Konstantynopolitańskim z 381 r., który uzupełniał poprzedni symbol o kilka zagadnień. Oto słowa o Kościele Katolickim, czyli powszechnym, ze Składu Apostolskiego, które zawierają też następne symbole wiary: Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 9
10 Wierzę w Boga Ojca Wszechmogącego (...) święty Kościół powszechny. Tu dodajmy, że jeśli nawet ktoś kwestionuje to, iż Credo to w ostatecznej wersji pochodzi z II wieku, to musi przyznać, że określenie Kościół Katolicki znane było przynajmniej od 107 roku (Ignacy Antiocheński) i mogło znajdować się w pierwotnej wersji tego Składu Apostolskiego. Symbol wiary z papirusu z Der-Balyzeh Początki symbolu wiary (greckiego) odnalezionego w Der-Balyzeh (Górny Egipt) sięgają prawdopodobnie II wieku. Oto słowa jednego z najkrótszych wyznań wiary: Wierzę w Boga Ojca wszechwładcę i w jednorodzonego Syna Jego Pana naszego Jezusa Chrystusa, i w Ducha Świętego, i w ciała zmartwychwstanie [jak wierzy] święty Kościół katolicki (tekst cytowany za Breviarium Fidei. Wybór Doktrynalnych Wypowiedzi Kościoła opr. S. Głowa SJ, J. Bieda SJ, Poznań 1989, s. 606). Orygenes Orygenes (ur. 185) w jednym ze swych pism użył charakterystycznego określania wiara katolicka, w odróżnieniu od herezji. Oto jego słowa: A mówimy tu o niezachwianej, pełnej i doskonałej wierze w Ojca i Syna, i Ducha Świętego, o wierze, która nie wyznaje w Trójcy nic niegodnego, sprzecznego albo obcego. Marcjon bowiem, który twierdzi, że Bóg Prawa jest różny od Ojca Chrystusa, przez wiarę swoją nie ustanawia Prawa ani go nie potwierdza, lecz usuwa Prawo. To samo czynią ebionici; to samo robią ci wszyscy, którzy w wiarę katolicką wszczepiają jakieś zepsucie ( Komentarz do Listu do Rzymian 3:11). Akta świętych męczenników biskupa Fruktuoza i diakonów Auguriusza i Eulogiusza Wymienione akta to opis męczeństwa chrześcijan, które dokonało się w 249 roku. W nich także padają słowa o Kościele Katolickim: Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 10
11 Na to święty biskup Fruktuoz odpowiedział donośnym głosem tak, aby wszyscy mogli go usłyszeć: Ja muszę pamiętać o całym Kościele katolickim od wschodu aż po zachód (Akta świętych męczenników biskupa Fruktuoza i diakonów Auguriusza i Eulogiusza 3; cytat za Męczennicy ks. M. Starowieyski, Kraków 1991, s. 303). Cyprian z Kartaginy Cyprian (ur. 200) napisał przede wszystkim dzieło pt. O jedności Kościoła Katolickiego, w którym przeciwstawia Kościół ten schizmom i herezjom. Oto zaś jego inne słowa z niektórych listów: Aby zaś ich szalona zuchwałość nigdy nie ustała, starają się i tutaj przyciągnąć do schizmy członków Chrystusa i w ten sposób szarpią i ranią ciało Kościoła katolickiego. Biegają od drzwi do drzwi wielu domów, lub też wędrują z miasta do miasta szukając zwolenników swej zatwardziałości i swego rozdzierającego błędu (List 44:3); Kierując się naszą wzajemną miłością, wezwałem ich, aby powrócili do swej matki, to jest do Kościoła katolickiego (List 47); Kościół katolicki jest tylko jeden, nierozerwalny, niepodzielny, całkowicie z sobą złączony i zespolony cementem wzajemnie z sobą zjednoczonych kapłanów (List 66:8). Oto inne jego listy, w których pojawia się określenie Kościół Katolicki lub jej pokrewne terminy (te zaznaczono): List 25 (wiara katolicka); List 44:1; List 45:1 (jedność katolicka); List 46:1 (jedność katolicka); List 48:3; List 51:1-2; List 54:4; List 55:1, 7 (jedność katolicka), 21, 24; List 59:5, 9, 18; List 65:5; List 68:1-2; List 69:1, 7; List 71:1-2, 4; List 72:2; List 73:1-2, 20. Nowacjan Nowacjan żył w latach W polemice z heretykami wymienił on wiarę katolicką. Oto jego słowa: Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 11
12 Heretycy jednakże zawsze walcząc przeciwko prawdzie czystej Tradycji i katolickiej wierze, mają zwyczaj podawać różnicę zdań, będąc oburzeni przeciwko Chrystusowi, ponieważ On zarówno przez Pisma jest uznany Bogiem, jak również przez nas jest to wyznawane. Musimy słusznie - aby każda heretycka obelga mogła być z naszej wiary usunięta - tak spierać się o Niego, bo Chrystus jest także Bogiem, aby ona nie zagrażała prawdzie Pisma, ani tym bardziej naszej wierze, ponieważ jeden Bóg jest obiecywany przez Pisma, a przez nas jest to utrzymywane i przyjmowane za prawdę ( O Trójcy Świętej 30:173). Firmilian Pismo Firmiliana ( 268) zachowane jest wśród Listów Cypriana. Oto jego słowa o Kościele Katolickim z roku 256: Z tego jednak powodu nigdy nie odstępowano od pokoju Kościoła katolickiego i od jedności (List 75:6); Skoro zaś oblubienica Chrystusa jest jedna, a jest nią Kościół katolicki, to ona tylko Bogu rodzi dzieci, a nie wiele oblubienic Chrystusa (List 75:14); Wrogowie zaś jedynego Kościoła katolickiego, w którym jesteśmy, i ci, którzy występują przeciw nam, następcom apostołów, i przywłaszczają sobie kapłaństwo w sposób niedozwolony i ustanawiają bezbożne ołtarze; czy nie są oni, jak Kore, Datan i Abiron, którzy dopuścili się takiego występnego świętokradztwa? Czyż ci, którzy się z nimi zgadzają, nie poniosą takiej jak i oni kary? I wówczas ich wspólnicy i poplecznicy równą wraz z nimi śmierć ponieśli (List 75:16); Uznaliśmy również za nieochrzczonych tych, którzy zostali ochrzczeni przez tych biskupów, którzy byli pierwej w Kościele katolickim a potem przywłaszczyli sobie władzę udzielania święceń. (...) ci są u nas chrzczeni jedynym i prawdziwym chrztem Kościoła katolickiego (List 75:22). Inni chrześcijanie Prócz powyższych nazwę Kościół Katolicki przed rokiem 260 wymienia np. Hipolit (ur. przed 170, 235) w dziele Philosophumena 9:12 (inaczej Refutatio omnium haeresium): Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 12
13 Behold, into how great impiety that lawless one has proceeded, by inculcating adultery and murder at the same time! And withal, after such audacious acts, they, lost to all shame, attempt to call themselves a Catholic Church! (The Refutation of All Heresies, w tekście ang. oznaczone 9:7). Poniżej przedstawiamy też słowa trzech biskupów z synodu (256 r.), któremu przewodniczył Cyprian. Zawarte są one w protokole pt. Zdania biskupów w liczbie 86 o chrzcie heretyków : Monnulus z Girby rzekł: Prawda Kościoła katolickiego, matki naszej, zawsze u nas, bracia, i była, i jest, ponieważ we chrzcie jest Trójca, jak mówi Pan nasz: Idźcie i chrzcijcie narody w imię Ojca, i Syna i Ducha Św. [Mt 28:19] ; Eukracjusz z Thenis rzekł: (...) Przeto fałszywy i nieprawy chrzest heretyków odrzucać mamy i wszelkim świadectwem zbijać, bo z ust ich płynie jad, nie życie, nie łaska niebieska, lecz bluźnierstwo przeciw Trójcy. A przeto jasnym jest, że heretyków, przychodzących do Kościoła, nienaruszonym i katolickim chrztem chrzcić należy, by po oczyszczeniu z ich bluźnierczego uporu mogli się odmienić pod wpływem chwały Ducha Świętego ; Nemezjan z Thubunas rzekł: (...) gdyż jasnym jest, iż przez obydwa sakramenty mają się odrodzić w Kościele katolickim. (...) Jeżeli przeto nie otrzymali zbawiennego chrztu w Kościele katolickim, który jeden jest, nie mogą być zbawieni, lecz będą z cielesnymi na sądzie Chrystusa Pana potępieni. Prócz nich mamy też słowa kolejnych biskupów z tego synodu, którzy użyli określenia Kościół Katolicki. Oto ich imiona: Krescens z Cyrty Kwietus z Buruk Ider z Midili Feliks z Marazany Piotr z Hippo Diarrhytus Pusillus z Lamazby. Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 13
14 Wypowiedzi ich, jak i poprzednie, zawarte są w protokole pt. Zdania biskupów w liczbie 86 o chrzcie heretyków z synodu z roku 256 (patrz Św. Cyprian. Pisma I. Traktaty tłum. Ks. dr J. Czuj, Poznań 1937, s ). W liście papieża Korneliusza ( ) do Cypriana z 251 roku mamy zachowane świadectwo anonimowych osób, które nawróciły się do Kościoła i tak oto wyznały: Uznajemy, że wszechmogący Bóg i Chrystus Pan nasz wybrał Korneliusza na biskupa najświętszego katolickiego Kościoła. Wyznajemy nasz błąd. Oszukano nas, omamiono zdradą i nęcącą gadaniną (List 49:2). Także w zachowanych fragmentach listów Dionizego Aleksandryjskiego (ur. 190, 264) zachowały się interesujące nas określenia: Kościół Katolicki ( List do Hermammona 3); Katolicka doktryna ( List do Sykstusa 1). Trzeba także wspomnieć o Euzebiuszu z Cezarei (ur. 260), który przytacza kilka wypowiedzi różnych osób z pierwszych wieków, zawierających też termin Kościół Katolicki: List papieża Korneliusza [ r.] do Fabiusza, biskupa antiocheńskiego ( Historia Kościoła VI:43,11); List biskupów z Synodu w Antiochii [268 r.] do biskupa rzymskiego Dionizego i biskupa aleksandryjskiego (jw. VII:30,2; VII:30,16-17). Patrz też jw. IV:7,13; VI:43,3. Widzimy z powyższego, że termin Kościół Katolicki był szeroko obecny w literaturze wczesnochrześcijańskiej z lat Nieuprawnione jest też twierdzenie, że Kościół ten powstał dopiero w IV wieku i to z inspiracji cesarza Konstantyna. Nasuwa się też jeszcze jedno spostrzeżenie. Otóż ciekawe że Towarzystwo Strażnica, które szczyci się tym, iż w roku 1931 nadało swoim głosicielom nazwę Świadkowie Jehowy, i które wiele pisze o naszym Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 14
15 Kościele, prawdopodobnie nigdy nie napisało kiedy pojawiło się określenie Kościół Katolicki. Czyżby uważało ono, że zestawianie początku II wieku z rokiem 1931 byłby dla niego niekorzystnym zabiegiem? Na koniec składam podziękowanie J. Romanowskiemu z Warszawy za pomoc przy weryfikacji tekstów. Fragmenty pism wczesnochrześcijańskich przytaczano według: Ojcowie Apostolscy tłum. A. Świderkówna, Warszawa 1990; Klemens Aleksandryjski Kobierce tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, Warszawa 1994; Tertulian. Przeciw Marcjonowi o. S. Ryzner, Warszawa 1994; Tertulian. Wybór Pism ks. W. Myszor, o. E. Stanula, ks. W. Kania, Warszawa 1970; Tertulian. Wybór Pism III D. Sutryk, ks. E. Stanula CSsR, ks. K. Obrycki, ks. T. Skibiński SAC, ks. T. Kołosowski SDB, S. Kalinkowski, I. Salamonowicz-Górska, Warszawa 2007; Komentarz do Listu świętego Pawła do Rzymian. Orygenes przekł. S. Kalinkowski, Warszawa 1994; Historia Kościelna. O Męczennikach Palestyńskich. Euzebiusz z Cezarei tłum. Ks. A. Lisiecki, Poznań 1924; Nowacjan. O Trójcy Świętej tłum. Ks. G. Jaśkiewicz, Kraków 2005; Św. Cyprian. Pisma I. Traktaty tłum. Ks. dr J. Czuj, Poznań 1937; Św. Cyprian. Listy tłum. O. W. Szołdrski CSsR, Warszawa Author: Włodzimierz Bednarski Nazwa Kościół Katolicki w pismach wczesnochrześcijańskich 15
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY. Komentarze do niedzielnej liturgii słowa
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 17 18 II Niedziela Wielkanocna 19 kwietnia 2009 Dz 4,32-35 Ps 118 1 J 5,1-6 J 20,19-31
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 7
391 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 7 KSIĘGA CZWARTA 1. Wstęp... 15 2. W Bogu jest rodzenie, ojcostwo i synostwo... 20 3. Syn Boży jest Bogiem... 22 4. Pogląd Fotyna o Synu Bożym i jego odparcie... 23 5. Pogląd
Bardziej szczegółowoTemat: Sakrament chrztu świętego
Temat: Sakrament chrztu świętego UWAGA! Do spotkania należy przygotować obrzędy chrztu świętego (powinny być dostępne w zakrystii) oraz w miarę możliwości drugą część spotkania przeprowadzić w kościele
Bardziej szczegółowoADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY ROK A Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2007/2008 25 Adwent I Niedziela Adwentu 2 grudnia 2007 Iz 2, 1-5 Ps 122
Bardziej szczegółowoŁk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY
Łk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY Tomasz Kiesling Oborniki 2013 Być jak Teofil dziś Teofil konkretne imię adresata, chrześcijanina, do którego pisze św. Łukasz Ewangelię. Ewangelista przeprowadził wiele rozmów
Bardziej szczegółowoKomantarzbiblijny.pl. Komentarze. 1 list apostoła Piotra
Komantarzbiblijny.pl Komentarze 1 list apostoła Piotra Październik 2015 1 Spis treści 1 Pt. 3:21... 3 2 Komentarz Biblijny do 1 Pt. 3:21 "Odpowiednik tego teraz i was wybawia, mianowicie chrzest (nie usunięcie
Bardziej szczegółowoTrójca Święta wzór doskonałej wspólnoty
Trójca Święta wzór doskonałej wspólnoty Prawda o Bogu w Trójcy Jedynym należy do największych tajemnic chrześcijaństwa, której nie da się zgłębić do końca. Można jedynie się do niej zbliżyć, czemu mają
Bardziej szczegółowobyły wolne od lęków wyjaśnia, czym charakteryzuje się postępowanie ludzi, którzy mają nadzieję. z tęsknotami Jezusa
I. Świadkowie Chrystusa 2 3 4 5 6 określa sposoby odnoszenia się do Boga na wzór Jezusa wyjaśnia, czym charakteryzuje się postępowanie ludzi, którzy mają nadzieję. określa sposoby odnoszenia się do Boga
Bardziej szczegółowoBERTHOLD ALTANER, ALFRED STUIBER PATROLOGIA. ŻYCIE, PISMA I NAUKA OJCÓW KOŚCIOŁA WPROWADZENIE
BERTHOLD ALTANER, ALFRED STUIBER PATROLOGIA. ŻYCIE, PISMA I NAUKA OJCÓW KOŚCIOŁA Od wydawcy polskiego Słowo wstępne Słowo wstępne do wydania ósmego Wykaz skrótów WPROWADZENIE 1. Pojęcie i zadanie patrologii
Bardziej szczegółowo6. Chrześcijanin i chrzest
6. Chrześcijanin i chrzest 1. Jaki obrządek jest ściśle związany z zawierzeniem Ewangelii? (s.2) 2. Z czym łączy się chrzest według apostoła Pawła? (s.2) 3. Jakie wskazówki otrzymał strażnik więzienia
Bardziej szczegółowoProwadzenie rozmów na podstawie Pism i określenia chrześcijaństwo oraz Ukrzyżowany
i określenia chrześcijaństwo oraz Ukrzyżowany Do niedawna książka pt. była jedną z najważniejszych publikacji Świadków Jehowy. Nadal jest stosowana, jako 'ściągaczka' podczas rozmów z ludźmi, ale dziś
Bardziej szczegółowo1 Zagadnienia wstępne
1 Zagadnienia wstępne 2 Ale o co chodzi? Czy ta wiedza jest do zbawienia koniecznie potrzebna? NIE, ale można ją wykorzystać by ułatwić sobie życie Lecz wiedza wbija w pychę, miłość zaś buduje. 1 Kor 8,1
Bardziej szczegółowoKościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół podstawowych. Minimum programowe nie uwzględnia podziału treści materiału
Bardziej szczegółowoOBRZĘDY SAKRAMENTU CHRZTU
OBRZĘDY SAKRAMENTU CHRZTU OBRZĘD PRZYJĘCIA DZIECKA Rodzice: Rodzice: Rodzice: Chrzestni: Drodzy rodzice, jakie imię wybraliście dla swojego dziecka?... O co prosicie Kościół Boży dla? O chrzest. Drodzy
Bardziej szczegółowoObrzędy Sakramentu Bierzmowania
Obrzędy Sakramentu Bierzmowania Obrzędy sakramentu bierzmowania zawsze oznaczały udzielanie się Ducha Świętego bierzmowanemu. Początkami obrzędy te sięgają czasów apostolskich. Apostołowie bowiem wkładali
Bardziej szczegółowoZespół Szkół nr 21 w Bydgoszczy. Informacja zwrotna RELIGIA szkoła podstawowa klasa 4
Zespół Szkół nr 21 w Bydgoszczy Informacja zwrotna RELIGIA szkoła podstawowa klasa 4 Opracowanie: mgr Violetta Kujacińska mgr Małgorzata Lewandowska Zasady: IZ może być ustna lub pisemna, IZ pisemną przekazujemy
Bardziej szczegółowoPROPOZYCJA CZYTAŃ BIBLIJNYCH tylko na Msze św. z formularzem o św. Janie Pawle II.
22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA Wspomnienie obowiązkowe [ Formularz mszalny ] [ Liturgia Godzin ] PROPOZYCJA CZYTAŃ BIBLIJNYCH tylko na Msze św. z formularzem o św. Janie Pawle II. 1 / 8 W pozostałych
Bardziej szczegółowoCele nauczania w ramach przedmiotu - religia.
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy
Bardziej szczegółowoChrześcijaństwo skupia w sobie wiele odłamów, które powstały przez lata, opierający się jednak na jednej nauce Jezusa Chrystusa.
Chrześcijaństwo Chrześcijaństwo jest jedną z głównych religii monoteistycznych wyznawanych na całym świecie. Jest to największa religia pod względem wyznawców, którzy stanowią 1/3 całej populacji. Najliczniej
Bardziej szczegółowo1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan.
1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan. 1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan. 2. Człowiek jest grzeszny i oddzielony od Boga. 1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan. 2.
Bardziej szczegółowoPięćdziesiątnica i Paruzja. 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja
Pięćdziesiątnica i Paruzja 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja Kontekst Odnowy DŚ został wylany w Odnowie na świat pełen poważnych podziałów, włącznie
Bardziej szczegółowo1 Zagadnienia wstępne
1 Zagadnienia wstępne 2 W ramach powtórki księgi protokanoniczne pisma, które od początku były uznawane przez wszystkie gminy chrześcijańskie za natchnione protokanoniczność nie oznacza, że księgi te mają
Bardziej szczegółowoKRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII. Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą.
KRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą. KLASA I Semestr I Ocena dopuszczająca -Umie wykonać znak krzyża, -Zna niektóre modlitwy i wymaga dużej pomocy
Bardziej szczegółowoUSPRAWIEDLIWIENIE CZŁOWIEKA
USPRAWIEDLIWIENIE CZŁOWIEKA Usprawiedliwienie wg KK 1992 : Usprawiedliwienie zostało nam wysłużone przez Mękę Chrystusa, który ofiarował się na krzyżu jako żywa, święta i miła Bogu ofiara i którego krew
Bardziej szczegółowoZJAZD KOŚCIOŁA W JEROZOLIMIE
ZJAZD KOŚCIOŁA W JEROZOLIMIE Lekcja 8 na 25. sierpnia 2018 Wierzymy przecież, że zbawieni będziemy przez łaskę Pana Jezusa, tak samo jak i oni (Dzieje Ap. 15,11) Poganie akceptowali Ewangelią, ale dla
Bardziej szczegółowoStudium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI
Polish FF Curriculum Translation in Polish Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI 1. Objawienie: Pismo Św. i Tradycja a. Pismo Święte: Części,
Bardziej szczegółowoW imię Ojca i Syna i Ducha Świętego
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego Sens życia Gdy na początku dnia czynię z wiarą znak krzyża, wymawiając słowa "W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego", Bóg uświęca cały czas i przestrzeń, która otworzy
Bardziej szczegółowo2 NIEDZIELA PO NARODZENIU PAŃSKIM
2 NIEDZIELA PO NARODZENIU PAŃSKIM PIERWSZE CZYTANIE Syr 24, 1-2. 8-12 Mądrość Boża mieszka w Jego ludzie Czytanie z Księgi Syracydesa. Mądrość wychwala sama siebie, chlubi się pośród swego ludu. Otwiera
Bardziej szczegółowoJeden Pasterz i jedno stado. Jan 10,1-11. Jedna. Jedno ciało. 1 Koryntian 12: świątynia. 1 Koryntian 3, Jedna
Lekcja 6 na 10. listopada 2018 Biblia zawiera różne obrazy, które przedstawiają duchowe i teologiczne prawdy. Na przykład woda w Ewangelii Jana 7,38, wiatr w Ewangelii Jana 3,8 i filar w Liście do Tymoteusza
Bardziej szczegółowoDuch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. (Łk 1, 35) A oto otworzyły Mu się niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego
Bardziej szczegółowo1 Rozważania na każdy dzień. Cz. IX Marcin Adam Stradowski J.J. OPs
1 2 Spis treści Wszystkich Świętych (1 listopada)......6 Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych (2 listopada)......7 Prawdziwie w Bogu (3 listopada)......8 Przełamać duchową pustkę (4 listopada)......9
Bardziej szczegółowoSOLA SCRIPTURA PISMO ŚWIĘTE I JEGO AUTORYTET W KOŚCIELE
SOLA SCRIPTURA PISMO ŚWIĘTE I JEGO AUTORYTET W KOŚCIELE Pojęcie Sola Scriptura Sola scriptura - jedna z podstawowych zasad protestantyzmu. Głosi, że Pismo Święte jest samowystarczalnym źródłem wiary chrześcijańskiej,
Bardziej szczegółoworaniero cantalamessa w co wierzysz? rozwazania na kazdy dzien przelozyl Zbigniew Kasprzyk wydawnictwo wam
raniero cantalamessa w co wierzysz? rozwazania na kazdy dzien przelozyl Zbigniew Kasprzyk wydawnictwo wam 3 Spis treści Przedmowa.... 5 CZĘŚĆ PIERWSZA Otwórzcie drzwi wiary! 1. Drzwi wiary są otwarte...
Bardziej szczegółowoLectio Divina Rz 5,1 11
Lectio Divina Rz 5,1 11 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowoReligia ks. Paweł Mielecki Klasa IV
Religia ks. Paweł Mielecki Klasa IV Na ocenę celującą uczeń: Posiada wiedzę i umiejętności przewidziane na ocenę bardzo dobrym (co najmniej w 90%), a nad to: Samodzielnie i twórczo rozwija własne zainteresowania
Bardziej szczegółowoTeksty wczesnochrześcijańskie o duchowym ojcostwie
Teksty wczesnochrześcijańskie o duchowym ojcostwie Czy pisarze wczesnochrześcijańscy uczyli za Biblią o "duchowym ojcostwie"? Czy o takim ojcostwie uczą też Świadkowie Jehowy? Dlaczego krytykują innych
Bardziej szczegółowoSTYCZEŃ LUTY MARZEC KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC SAKRAMENT CHRZTU
Chrzty odbywają się w następujące niedziele 2019 roku: STYCZEŃ 06.01 20.01 LUTY 03.02 17.02 MARZEC 03.03 17.03 KWIECIEŃ 07.04 21.04 MAJ 05.05 19.05 CZERWIEC 02.06 16.06 1 / 5 LIPIEC 07.07 21.07 SIERPIEŃ
Bardziej szczegółowoKOŚCIÓŁ IDŹ TY ZA MNIE
SPOTKANIE 6 KOŚCIÓŁ Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli: IDŹ TY ZA MNIE Pewien mężczyzna miał zwyczaj mówić w każdą
Bardziej szczegółowoLekcja 2 na 14 października 2017
Lekcja 2 na 14 października 2017 Zakon bowiem został nadany przez Mojżesza, łaska zaś i prawda stała się przez Jezusa Chrystusa (Jan 1:17) Wielkie obietnice: lepsze życie w zamian za posłuszeństwo. Lepsze
Bardziej szczegółowoPrzewodnik modlitewny dla zabieganego człowieka
Przewodnik modlitewny dla zabieganego człowieka przykład modlącego się św. Pawła Spotkanie Wspólnotowe Poznań, 4 czerwca 2018 rok 1 2 Misja św. Pawła Paweł, sługa Chrystusa Jezusa, z powołania apostoł,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA Z RELIGII. 1. Świadkowie Chrystusa
WYMAGANIA Z RELIGII 1. Świadkowie Chrystusa często nie przynosi go na lekcje. definiuje, czym jest lęk; określa sposoby odnoszenia się do Boga na wzór Jezusa. potrafi podać z nauczyciela zasady życia wspólnoty
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WYKAZ SKRÓTÓW OD WYDAWCY PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO ROZDZIAŁ 1 PALESTYNA OD PTOLEMEUSZY DO MASADY...
SPIS TREŚCI WYKAZ SKRÓTÓW... 11 OD WYDAWCY... 17 PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO... 19 ROZDZIAŁ 1 PALESTYNA OD PTOLEMEUSZY DO MASADY... 21 A. Ptolemeusze i Seleucydzi w Palestynie (323-166 r. przed Chr.)...
Bardziej szczegółowoDla kogo Nowy Testament w Towarzystwie Strażnica?
Dla kogo Nowy Testament w Towarzystwie Strażnica? Wszyscy wiedzą, że Świadkowie Jehowy twierdzą, iż studiują Biblię. Mało jednak kto zdaje siobie sprawę z tego, że Towarzystwo Strażnica naucza, iż Nowy
Bardziej szczegółowoNOWY PROGRAM NAUCZANIA RELIGII ADWENTYSTYCZNEJ W SZKOLE LUB W PUNKCIE KATECHETYCZNYM
NOWY PROGRAM NAUCZANIA RELIGII ADWENTYSTYCZNEJ W SZKOLE LUB W PUNKCIE KATECHETYCZNYM WARSZAWA 2015 KOŚCIÓŁ ADWENTYSTÓW DNIA SIÓDMEGO W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ SEKRETARIAT EDUKACJI ul. FOKSAL 8 00-366
Bardziej szczegółowoWpisany przez Redaktor niedziela, 20 listopada :10 - Poprawiony niedziela, 20 listopada :24
Jubileuszowy Akt Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana Nieśmiertelny Królu Wieków, Panie Jezu Chryste, nasz Boże i Zbawicielu! W Roku Jubileuszowym 1050-lecia Chrztu Polski, w roku Nadzwyczajnego
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii. w zakresie 1 klasy technikum. opracowane na podstawie materiałów katechetycznych
Kryteria oceniania z religii w zakresie 1 klasy technikum opracowane na podstawie materiałów katechetycznych W Kościele z serii Drogi świadków Chrystusa podręcznik nr AZ-41-01/10-KR-1/12 do nauczania religii
Bardziej szczegółowoBp H. Tomasik: Przed nami czas zadań
W najbliższą niedzielę zakończy się Rok Wiary. Jakie będą jego owoce? Biskup Henryk Tomasik przedstawia kilka propozycji: poszanowanie dnia świętego, systematyczne uczestnictwo w niedzielnej Mszy Świętej,
Bardziej szczegółowoapokryfy nowego testamentu
apokryfy nowego testamentu tom ii Apostołowie część i Andrzej, Jan, Paweł, Piotr, Tomasz 697 Spis treści PRZEDMOWA...5 SKRÓTY... 11 WSPÓŁPRACOWNICY TOMU...19 Rozdział I. WSTĘP OGÓLNY A. APOSTOŁOWIE a.
Bardziej szczegółowoRz 10:13 i antytrynitarze
Świadkowie Jehowy odnoszą tekst Rz 10:13 do Jehowy, a nie jak całe chrześcijaństwo do Jezusa. Jednak w przeszłości różnie bywało z interpretacją tego wersetu w Towarzystwie Strażnica. Popatrzmy sami. Rz
Bardziej szczegółowoEgzystencjalny wymiar kerygmatu Apostoła Pawła
ISSN 1392-7450 SOTER 2011.37(65) Egzystencjalny wymiar kerygmatu Apostoła Pawła Pranešimas skaitytas tarptautinėje mokslinėje konferencijoje Evangelizacija šiandienos pasaulyje: ištakos, iššūkiai, perspektyvos.
Bardziej szczegółowoPismo Święte podstawowym źródłem treści w programach. Kościoła Zielonoświątkowego w RP
Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach nauczania biblijnego Kościoła Zielonoświątkowego w RP Podstawa Programowa katechezy zielonoświątkowej Za podstawowe źródło treści oraz główną przesłankę
Bardziej szczegółowoSakramenty - pośrednicy zbawienia
Sakramenty - pośrednicy zbawienia SAKRAMENTY W Kościele jest siedem sakramentów: chrzest, bierzmowanie (chryzmacja), Eucharystia, pokuta, namaszczenie chorych, sakrament święceń, małżeństwo. ----------------------------------
Bardziej szczegółowoJezus przed swoim ukrzyżowaniem w modlitwie do Ojca wstawiał się za swoimi uczniami (i za nami).
Lekcja 3 na 20 października 2018 A nie tylko za nimi proszę, ale i za tymi, którzy przez ich słowo uwierzą we mnie. Aby wszyscy byli jedno, jak Ty, Ojcze, we mnie, a Ja w tobie, aby i oni w nas jedno byli,
Bardziej szczegółowoAUTORYTET I EWANGELIA PAWŁA
AUTORYTET I EWANGELIA PAWŁA Lekcja 2 na 8 lipca 2017 A teraz, czy chcę ludzi sobie zjednać, czy Boga? Albo czy staram się przypodobać ludziom? Bo gdybym nadal ludziom chciał się przypodobać, nie byłbym
Bardziej szczegółowoLekcja 2 na 14 lipca 2018 1. Dzieje 2,1-3 Wczesny deszcz 2. Dzieje 2,4-13 Dar języków 3. Dzieje 2,14-32 Pierwsze kazanie 4. Dzieje 2,33-36 Wywyższenie Jezusa 5. Dzieje 2,37-41 Pierwsze owoce Drugi rozdział
Bardziej szczegółowoLectio Divina 8, 1-11
Lectio Divina 8, 1-11 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus powiedzieć.
Bardziej szczegółowoOBRZĘDY CHRZTU ŚWIĘTEGO
OBRZĘDY CHRZTU ŚWIĘTEGO Obrzęd przyjęcia dzieci Rodzice i chrzestni z dzieckiem gromadzą się przed czasem w kruchcie kościoła. Kapłan pozdrawia obecnych, przypomina zebranym, że dziecko jest darem Boga,
Bardziej szczegółowoCzy Chrystus Pan odkupił wszystkich ludzi?
Czy Chrystus Pan odkupił wszystkich ludzi? Postawmy sobie pytanie o los wieczny tych setek i tysięcy, a może milionów pokoleń, które żyły przed Chrystusem. Dla wierzącego chrześcijanina jest to pytanie
Bardziej szczegółowoCelebracja zamknięcia Roku Wiary
Celebracja zamknięcia Roku Wiary W czasie Mszy św. niedzielnej 24 listopada 2013 roku. Jest to uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata. 1. Przed Mszą św. wiernym rozdaje się świece i zapala się paschał
Bardziej szczegółowoPismo Święte to zbiór ksiąg Nowego i Starego Testamentu, uznanych przez Kościół za natchnione i stanowiących wraz z Tradycją jeden depozyt wiary i
PISMO ŚWIĘTE. Pismo Święte to zbiór ksiąg Nowego i Starego Testamentu, uznanych przez Kościół za natchnione i stanowiących wraz z Tradycją jeden depozyt wiary i jedną regułę wiary. Natchnienie- (łac. Inspiratio)
Bardziej szczegółowoOsobiste świadectwo...3
Spis treści Osobiste świadectwo...3 Część I Wierzę w Ducha Świętego który od Ojca pochodzi - J 15.26...9 Orzeczenia Soborów Powszechnych o Symbolu Wiary i o pochodzeniu Ducha Świętego...11 I Sobór powszechny
Bardziej szczegółowoCarlo Maria MARTINI SŁOWA. dla życia. Przekład Zbigniew Kasprzyk
Carlo Maria MARTINI SŁOWA dla życia Przekład Zbigniew Kasprzyk Wydawnictwo WAM Księża Jezuici Kraków 2015 WPROWADZENIE Każdego dnia wypowiadamy, słyszymy i czytamy wiele słów. Czujemy jednak, że niektóre
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA PROGRAMOWE I KRYTERIA WYMAGAŃ z KATECHEZY. w SZKOLE PODSTAWOWEJ w KOŃCZYCACH MAŁYCH. KLASY II i III
WYMAGANIA PROGRAMOWE I KRYTERIA WYMAGAŃ z KATECHEZY w SZKOLE PODSTAWOWEJ w KOŃCZYCACH MAŁYCH KLASY II i III WYMAGANIA Z RELIGII DLA KLASY II I. Znajomość modlitw: Znak Krzyża; Modlitwa Pańska; Pozdrowienie
Bardziej szczegółowoWpisany przez Administrator czwartek, 07 kwietnia :25 - Poprawiony czwartek, 07 kwietnia :47
1. Określenie sakramentu kapłaństwa. Sakrament kapłaństwa (święcenie kapłańskie) jest to sakrament Nowego Prawa, ustanowiony przez Chrystusa Pana. W sakramencie tym udzielona zostaje duchowa władza i dana
Bardziej szczegółowoNabożeństwo powołaniowo-misyjne
Nabożeństwo powołaniowo-misyjne Nabożeństwo powołaniowo-misyjne (Wystawienie Najświętszego Sakramentu) K: O Boże, Pasterzu i nauczycielu wiernych, któryś dla zachowania i rozszerzenia swojego Kościoła
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA: Doktryna Dyscyplina MISJA
Lekcja 12 na 22. grudnia 2018 Wierzący uznają Chrystusa za Głowę Kościoła. Niemniej jednak, pewien poziom ludzkiej organizacji jest niezbędny dla misji i jedności Kościoła. Przywódcy sprzyjają jedności
Bardziej szczegółowoJak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte?
Jak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte? Mój pierwszy nauczyciel języka hebrajskiego bił mnie linijką po dłoni, gdy ośmieliłem się dotknąć palcem świętych liter Pięcioksięgu. (R. Brandstaetter, Żywa Księga)
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z religii kl. VI w oparciu o realizowany program Poznaję Boga i w Niego wierzę nr: AZ-2-01/10
Wymagania edukacyjne z religii kl. VI w oparciu o realizowany program Poznaję Boga i w Niego wierzę nr: AZ-2-01/10 Ocena niedostateczny Uczeń nie opanował umiejętności i wiadomości określonych w podstawie
Bardziej szczegółowoUczeń spełnia wymagania
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Religia klasa 6 : oceny dopuszczająca i dostateczna : oceny dobra, bardzo dobra, celująca Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań: Aby uzyskać kolejną,
Bardziej szczegółowoDuch Święty Trzecia Osoba Trójcy
Duch Święty Trzecia Osoba Trójcy Nikt nie może powiedzieć bez pomocy Ducha Świętego: Panem jest Jezus. (1Kor 12,3) YouCat 113-120 KKK 683-747 Duch Święty Skład Apostolski Wierzę w Boga Ojca wszechmogącego,
Bardziej szczegółowoBóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana?
Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? W skali od 1 do 10 (gdzie 10 jest najwyższą wartością) określ, w jakim stopniu jesteś zaniepokojony faktem, że większość młodzieży należącej do Kościoła hołduje
Bardziej szczegółowoMODLITWA MODLITWA. Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli:
SPOTKANIE 8 MODLITWA MODLITWA Nauczyciel zebrał swoich uczniów i zapytał: -Skąd bierze początek modlitwa? Pierwszy uczeń odpowiedział: -Z potrzeby. Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami.
Bardziej szczegółowoDobro, prawda kontra oszustwo Brak miłości owocuje pustką Takie są czasy, że zło się wciąż ciska Metoda zarybista to powiedzieć grzechom:
Zapoznajcie się z fragmentem piosenki ks. Jakuba Bartczaka pt. Lekarstwo na zło i odpowiedzcie na pytania: Co jest konsekwencją braku miłości? Co jest lekarstwem na zło? Przez co Duch Święty dodaje siły
Bardziej szczegółowoKim jest Jezus? Jezus z Nazaretu mit czy rzeczywistość?
Kim jest Jezus? Jezus z Nazaretu mit czy rzeczywistość? Kim jest Jezus? To nie jest pytanie tylko naukowe. To pytanie dotyczy każdego z nas. Musimy je zadawać nieustannie. Pytanie to organizuje nasze życie,
Bardziej szczegółowoByć ubogim w duchu. Pojęcia, postaci: ubóstwo, bogactwo, głód, chrzest, powołanie do świętości.
Być ubogim w duchu 5 1 Cele katechetyczne wymagania ogólne: odkrywanie wartości egzystencjalnej Ośmiu błogosławieństw na przykładzie bycia ubogim w duchu; dokonywanie hierarchizacji w zakresie dóbr materialnych
Bardziej szczegółowoDokumenty Kościoła o małżeństwie i rodzinie
Dokumenty Kościoła o małżeństwie i rodzinie Kościół rzymskokatolicki zawsze otaczał małżeństwo i rodzinę szczególną troską. Wskazywał na ich niezastąpioną rolę w rozwoju człowieka i społeczeństwa. Genezy
Bardziej szczegółowoJak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte (YC 14-19)?
Jak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte (YC 14-19)? Mój pierwszy nauczyciel języka hebrajskiego bił mnie linijką po dłoni, gdy ośmieliłem się dotknąć palcem świętych liter Pięcioksięgu. (R. Brandstaetter,
Bardziej szczegółowoKRÓTKI KATECHIZM DZIECKA PRZYGOTOWUJĄCEGO SIĘ DO PIERWSZEJ SPOWIEDZI I KOMUNII ŚWIĘTEJ
KRÓTKI KATECHIZM DZIECKA PRZYGOTOWUJĄCEGO SIĘ Materiały wykorzystywane w przygotowywaniu dziecka do I Spowiedzi i Komunii świętej w Parafii Alwernia DO PIERWSZEJ SPOWIEDZI I KOMUNII ŚWIĘTEJ KRÓTKI KATECHIZM
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie do sakramentu bierzmowania młodzieży w parafii św. Jadwigi Śląskiej
Przygotowanie do sakramentu bierzmowania młodzieży w parafii św. Jadwigi Śląskiej Obrzędy sakramentu bierzmowania zawsze oznaczały udzielanie się Ducha Świętego bierzmowanemu. Początkami obrzędy te sięgają
Bardziej szczegółowoWydawnictwo WAM, 2013; ŚWIĘTOŚĆ A IDEAŁY CZŁOWIEKA ks. Arkadiusz Baron
SPIS treści WPROWADZENIE...7 1. Cele badawcze...9 2. Status quaestionis i zagadnienia semantyczno-epistemologiczne...13 3. Metoda...18 Rozdział 1 Wołanie o świętość i realia z nią związane...23 1. 1. Głosy
Bardziej szczegółowoŚw. Łukasz Historia Łukasz Ewangelista, wierny towarzysz i współpracownik Pawła Apostoła, któremu towarzyszyłw wielu podróżach misyjnych. Według tradycji wczesnochrześcijańskiej jest autorem trzeciej
Bardziej szczegółowoKiedy pojawił się Kościół Katolicki według Towarzystwa Strażnica?
Kiedy pojawił się Kościół Katolicki według Towarzystwa Strażnica? Tytułowe pytanie nie jest proste dla samych Świadków Jehowy. Różnie bowiem oni określają czas pojawienia się Kościoła Katolickiego. W rachubę
Bardziej szczegółowoLekcja 10 na 9. marca 2019
Lekcja 10 na 9. marca 2019 Po ostatecznym ataku smoka, bestii i fałszywego proroka (Apokalipsa 13), Jan zobaczył ludzi, którzy zwyciężą w tym konflikcie (14:1-5), ich poselstwo (14:6-13), a także konsekwencje
Bardziej szczegółowoProszę was, bracia, bądźcie tacy, jak ja, gdyż i ja jestem taki, jak wy (Galacjan 4:12)
Lekcja 9 na 26 sierpnia 2017 Proszę was, bracia, bądźcie tacy, jak ja, gdyż i ja jestem taki, jak wy (Galacjan 4:12) Duszpasterski apel Pawła. Galacjan 4:12 Bracia, proszę was bądźcie tacy jak ja bo stałem
Bardziej szczegółowoSAKRAMENT CHRZTU ŚWIĘTEGO NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI
SAKRAMENT CHRZTU ŚWIĘTEGO NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI Zasadniczo chrzest święty powinien odbyć się w czasie nabożeństwa niedzielnego lub świątecznego przed wyznaniem apostolskiego wyznania wiary (jedynie
Bardziej szczegółowoKatalog wymagań programowych na poszczególne stopnie szkolne. I ŚWIADKOWIE CHRYSTUSA... (dział programu)
Katalog wymagań programowych na poszczególne stopnie szkolne Religia kl. VI...... (przedmiot) (klasa) I ŚWIADKOWIE CHRYSTUSA - definiuje, czym jest lęk - opowiada tekst Dz 1,8-11 - wyjaśnia pojęcie nadziei
Bardziej szczegółowoODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE
ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE EWANGELI JANA 6:44-45 Nikt nie może przyjść do mnie, jeżeli go nie pociągnie Ojciec, który mnie posłał, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Napisano bowiem u proroków: I będą
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum
Kryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. Kim jestem? 2. Uzupełnia zdobytą na 3. Aktywnie uczestniczy w lekcji
Bardziej szczegółowoCzyż nie jest wam wiadomo, bracia - mówię przecież do tych, co Prawo znają - że Prawo ma moc nad człowiekiem, dopóki on żyje?
Lectio Divina Rz 7, 1-6 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowoPRACA ZBIOROWA ELŻBIETA GIL, NINA MAJ, LECH PROKOP. ILUSTROWANY KATALOG POLSKICH POCZTÓWEK O TEMATYCE JAN PAWEŁ II. PAPIESKIE CYTATY I MODLITWY.
PRACA ZBIOROWA ELŻBIETA GIL, NINA MAJ, LECH PROKOP. ILUSTROWANY KATALOG POLSKICH POCZTÓWEK O TEMATYCE JAN PAWEŁ II. PAPIESKIE CYTATY I MODLITWY. CZĘŚĆ I b OPRACOWAŁ I WYKONAŁ LECH PROKOP, UL. ZAMKOWA 2/1,
Bardziej szczegółowoNajczęściej o modlitwie Jezusa pisze ewangelista Łukasz. Najwięcej tekstów Chrystusowej modlitwy podaje Jan.
"Gdy Jezus przebywał w jakimś miejscu na modlitwie i skończył ją, rzekł jeden z uczniów do Niego: «Panie, naucz nas się modlić, jak i Jan nauczył swoich uczniów». Łk 11,1 Najczęściej o modlitwie Jezusa
Bardziej szczegółowoEwangelie i apokryfy
Ewangelie i apokryfy Zawsze mnie zastanawiało, dlaczego wszyscy teologowie i Kościół powołują się tylko na cztery Ewangelie. Przecież wiadomo, że tekstów ewangelicznych jest około sześćdziesięciu. Dlaczego
Bardziej szczegółowoJak odmawiać Koronkę do Miłosierdzia Bożego oraz Różaniec Święty?
Jak odmawiać Koronkę do Miłosierdzia Bożego oraz Różaniec Święty? - *** - Jak odmawiać Koronkę lub Różaniec? Pytanie to może wyda Wam się banalne, ale czy takie jest w rzeczywistości. Wielu ludzi bardzo
Bardziej szczegółowoAbyście kierowali Kościołem Boga, który On nabył własną krwią (Dz 20:28, BT)
Abyście kierowali Kościołem Boga, który On nabył własną krwią (Dz 20:28, BT) Wszystkim wiadomo, że Świadkowie Jehowy zwalczają prawdziwe Bóstwo Chrystusa. Nie interesują ich słowa Apostoła Tomasza: "Pan
Bardziej szczegółowoADORACJA EUCHARYSTYCZNA
ADORACJA EUCHARYSTYCZNA Gdy w środowisku chrześcijańskim mówi się o adoracji, spontanicznie i słusznie myślimy o adoracji Najświętszego Sakramentu. Ona jest źródłem i uprzywilejowanym miejscem wszelkiej
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚ CI KSIĘGA PIERWSZA
SPIS TREŚ CI Wprowadzenie... 5 Przedmowa Rufina... 45 KSIĘGA PIERWSZA Przedmowa... 51 ROZDZIAŁ I. O Bogu... 58 (1 3. Bóg Istota niecielesna. 4 7. Bóg jest duchem. 8 9. Bóg jest niepodzielny.) Fragmenty
Bardziej szczegółowoSyn Boga Wierzymy w Synostwo Boże Jezusa Chrystusa [...]. Człowiek Chrystus Jezus (1 Tm 2, 5)
Syn Boga Wierzymy w Synostwo Boże Jezusa Chrystusa [...]. Człowiek Chrystus Jezus (1 Tm 2, 5) Bóg Syn, druga osoba Trójcy Świętej, ucieleśnił się w osobie Jezusa Chrystusa. Ucieleśniony Bóg Syn, nasz Pan,
Bardziej szczegółowoSAKRAMENT CHRZTU ŚWIĘTEGO
SAKRAMENT CHRZTU ŚWIĘTEGO Liturgia zatwierdzona rezolucją królewską z dnia 12 czerwca 1992 r. Zasadniczo Chrzest Święty powinien odbyć się w czasie nabożeństwa. W przypadku choroby Chrzest może odbyć się
Bardziej szczegółowoKryteria ocen z religii klasa IV
Kryteria ocen z religii klasa IV dopuszczający znajomość podstawowych modlitw chrześcijańskich: Ojcze nasz, Pozdrowienie Anielskie..., formuła spowiedzi świętej, warunki sakramentu pokuty, wyjaśnienie
Bardziej szczegółowoObrzędy Chrztu Świętego
Obrzędy Chrztu Świętego Obrzęd przyjęcia dzieci Rodzice i chrzestni z dzieckiem gromadzą się w oznaczonym miejscu kościoła (najczęściej koło chrzcielnicy, w przedsionku, zakrystii lub kaplicy). Kapłan
Bardziej szczegółowo