Tajemnice wirtualne młodzieży (nie)wiedza o rzeczywistości wychowawczej dr Paweł Kozłowski, Akademia Pomorska w Słupsku Sąd Rejonowy w Słupsku

Transkrypt

1 Tajemnice wirtualne młodzieży (nie)wiedza o rzeczywistości wychowawczej dr Paweł Kozłowski, Akademia Pomorska w Słupsku Sąd Rejonowy w Słupsku Słupsk, r.

2 Tania cyberkultura jako zagrożenie 0 kultura instant, 0 odsakralizowana konsumpcja, 0 degradująca a nie kreująca, 0 kultura na chybcika, 0 z natychmiastowym efektem (prymat natychmiastowości) 0 promiskutizm konsumpcyjny 0 jest upozorowania (nieprawdziwa), ale daje ułudę partycypacji w prawdziwym życiu, 0 dostarcza surogaty prawdy, dobra, piękna, relacji, komunikacji społecznej, 0 wirtualne wrota do sławy, bogactwa, seksu, władzy jako alternatywna dla ligowej szarzyzny realu 0 Reifikacja człowieka (nie)bezrelacyjnego

3 Global teenanger 0 potrafi się pseudokomunikować, jest nader praktyczny, jest nader tolerancyjny. 0 Nie chce mu się nawet kraść i staje się zwykłym, izolującym się próżniakiem, odmawiającym udziału w tzw. wyścigu szczurów, którym pogardza. 0 Jego egzystencja to wieczne dorastanie stan bylejakości osadzony w etyce nieobecności społecznej, kulturowej. (L. Pytka 2005)

4 Slackersi pokolenie odwróconych pleców 0 Próżniacy odmawiający jakiegokolwiek uczestnictwa kulturowego, religijnego, ekonomicznego. 0 Pokolenie programowych nieudaczników, któremu nic nie może dać satysfakcji z wyjątkiem świata mediów elektronicznych (internet, gry video, etc), wirtualnej rzeczywistości, stworzonej dla bezmyślnych egzystencjalnych idiotów, biernych uczestników popkultury, w której brutalność i wulgarny żart graniczą ze świętością i powagą. (L. Pytka 2005).

5

6 Mowa nienawiści a nieprzystosowanie społeczne * - nieadekwatność, - sztywność reakcji, - szkodliwość dla podmiotu lub otoczenia, - rozhamowanie emocjonalno społeczne, - repulsywne relacje społeczne, - konflikt celów życiowych, - załamanie planu życiowego, triady dynamizującej osobowość, tzw. koncepcji życia, - odrzucenie norm (prawnych, społecznych, moralnych), - ucieczka od, ucieczka do - kompensacja alienacji społecznej (drugie życie, inaczej ubrana tożsamość ), - demoralizacja i czyny karalne, - obszar eksternalizacyjny i internalizacyjny, - tożsamościowe indywidualne i społeczne efekty wadliwej socjalizacji, - główne kryteria diagnozy są natury psychologicznej, a konsekwencje są natury społecznej, - konieczność innych sposobów nawiązywania i sposobów oddziaływań (wyjście poza schematy), relacji wychowawczej - moratorium rozwojowe w ontogenezie i kontinuum epizodyczność syndrom, - sprawca czy ofiara? - element ekosystemu rodzinnego, szkolnego, rówieśniczego, internetowego, - forma symbolicznej komunikacji * P. Kozłowski, Wartości, cele i plany życiowe młodzieży nieprzystosowanej społecznie, Kraków 2016.

7 Hejty i problem centracji procesu komunikacji oraz nie(świadomość) i (nie)kontrola treści 0 A może to dobrze, że nie w realu? 0 Kanalizowanie, czy też upust napięć?

8 Język komunikacji

9 (NIE)Odpowiedzialność granice prawne

10 Obszar proceduralny Wybrane aspekty Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 1982 r. nr 35, poz.228 z późń., zm.) Czy zrobiono (prawie) wszystko przed skierowaniem sprawy do sądu? Problem ewentualnej stygmatyzacji kontaktem z sądem a działanie oparte o AUTORYTET SĄDU

11 Gdy sprawa trafia do sądu 0 Art Sąd rodzinny wszczyna postępowanie w sprawie nieletniego, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie istnienia okoliczności, o których mowa w art Art. 21a. Postępowanie w sprawie nieletniego ma na celu ustalenie, czy istnieją okoliczności świadczące o demoralizacji nieletniego lub czy nieletni popełnił czyn karalny, a także ustalenie, czy zachodzi potrzeba zastosowania wobec nieletniego środków przewidzianych w ustawie. 0 Art W sprawie o czyn ścigany na wniosek sąd rodzinny wszczyna postępowanie w razie złożenia wniosku; postępowanie toczy się wówczas z urzędu W sprawie o czyn ścigany z oskarżenia prywatnego postępowanie wszczyna się, jeżeli tego wymaga interes społeczny albo wzgląd na wychowanie nieletniego lub ochronę pokrzywdzonego; postępowanie toczy się wówczas z urzędu.

12 Cel postępowania sądowego 0 Art W sprawie nieletniego należy kierować się przede wszystkim jego dobrem, dążąc do osiągnięcia korzystnych zmian w osobowości i zachowaniu się nieletniego oraz zmierzając w miarę potrzeby do prawidłowego spełniania przez rodziców lub opiekuna ich obowiązków wobec nieletniego, uwzględniając przy tym interes społeczny W postępowaniu z nieletnim bierze się pod uwagę osobowość nieletniego, a w szczególności wiek, stan zdrowia, stopień rozwoju psychicznego i fizycznego, cechy charakteru, a także zachowanie się oraz przyczyny i stopień demoralizacji, charakter środowiska oraz warunki wychowania nieletniego.

13 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 1984 r. w sprawie OSN 1985/2 3/19 III CZP 19/84 [ ] postępowanie w sprawach nieletnich różni się od klasycznego postępowania sądowego i tym, że jego głównym celem nie jest wydanie orzeczenia końcowego, ale spełnienie założeń całego procesu wychowawczo-resocjalizacyjnego.

14 Już na czas trwania postępowania 0 Art. 25a. 1. W razie potrzeby uzyskania opinii o stanie zdrowia psychicznego nieletniego sąd rodzinny zarządza jego badanie przez co najmniej 2 biegłych lekarzy psychiatrów. Na wniosek biegłych lekarzy psychiatrów do udziału w wydaniu opinii sąd powołuje biegłych innych specjalności. 0 Art. 26. Wobec nieletniego można tymczasowo zastosować nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej albo zakładu pracy, a także nadzór kuratora lub innej osoby godnej zaufania, a jeżeli byłoby to niewystarczające umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim lub zastosować środki leczniczo-wychowawcze, o których mowa w art. 12.

15 Katalog (selektywny)środków wychowawczych 0 Art. 6. Wobec nieletnich sąd rodzinny może: 0 1) udzielić upomnienia; 0 2) zobowiązać do określonego postępowania ( ) do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym ( ) 0 3) ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna; 0 4) ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania udzielających poręczenia za nieletniego; 0 5) zastosować nadzór kuratora; 0 6) skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją; ( ) 0 11) zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, z wyłączeniem umieszczenia w rodzinie zastępczej spokrewnionej, rodzinie zastępczej niezawodowej, rodzinnym domu dziecka, placówce wsparcia dziennego, placówce opiekuńczo-wychowawczej i regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.

16 Poza tym 0 Art. 12. W razie stwierdzenia u nieletniego upośledzenia umysłowego, choroby psychicznej lub innego zakłócenia czynności psychicznych bądź nałogowego używania alkoholu albo innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, sąd rodzinny może orzec umieszczenie nieletniego w szpitalu psychiatrycznym lub innym odpowiednim zakładzie leczniczym. Jeżeli zachodzi potrzeba zapewnienia nieletniemu jedynie opieki wychowawczej, sąd może orzec umieszczenie go w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, a w przypadku gdy nieletni jest upośledzony umysłowo w stopniu głębokim i wymaga jedynie opieki w domu pomocy społecznej. 0 Art Sąd rodzinny może: 0 1) zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkołą, do której nieletni uczęszcza, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym; 0 2. Sąd może zwrócić się do właściwych instytucji państwowych lub społecznych oraz jednostek samorządowych o udzielenie niezbędnej pomocy w poprawie warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego.

17 a także możliwa ingerencja we władzę rodzicielską Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. nr 9, poz. 59 z późń. zm.): Art Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. 2. Sąd opiekuńczy może w szczególności: 1) zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń; 2)określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega Opiekun 3)poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego; 4)skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi 5) zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej albo zarządzić umieszczenie małoletniego w zakładzie opiekuńczo - leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno -opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.

18 po(moc) jako wychodzenie z załamania: 0 Triady wartości cele plany życiowe dynamizującej rozwój tożsamości (P. Kozłowski 2016, 2017) 0 Planu życiowego (A. Makowski 1994), 0 Koncepcji życia (M. Czerwińska Jasiewicz 2005)

19 Kultura kreowania a nie degradacji 0 Wartości: są pojęciami lub przekonaniami; dotyczą pożądanych celów, opisujących ostateczne stany rzeczy lub zachowania; przekraczają konkretne sytuacje; kierują selekcją i oceną zachowań i zdarzeń; są uporządkowane według ważności (S. Schwarz) Cele życiowe stanowią kategorię motywów, które stymulują jednostkę do globalnych i długofalowych działań. Regulują zachowania jednostki nadając życiu porządek i sens. Pomagają w urealnieniu przyszłości i odkrywaniu własnych kompetencji. Celom przypisuje się dużą wartość poznawczą, gdyż są strukturami bardziej przynależącymi do osoby niż obserwowalne zachowania, (Z. Zalewski) Plany życiowe, to stworzone lub dowolnie wybrane przez jednostkę ważne cele główne powiązane z szeregiem celów pomocniczych (instrumentalnych) i ogólnych zasad operacjonalizacji tych celów. Pojęcie planu życiowego określa nie tylko to do czego człowiek dąży, lecz także wyznacza zarys sposobów osiągnięcia celu (T. Mądrzycki)

20 Podmiotowość przedmiotowość (PRAWO do, a ZOBOWIĄZANIE do ) Człowiek jest podmiotowy, gdy siebie postrzega jako źródło swojego postępowania, własne cele jako przedmiot swoich intencji, a otaczający go świat, jako szansę dla swoich możliwości (I. Obuchowska, 2004) 3 poziomy działania człowieka*: - poziom dyspozycji wrodzonych (temperamentalnych), - poziom treściowych i formalnych nawyków, - poziom świadomości, aktywności intencjonalnej Teleogeniczny i teleogenetyczny wymiar funkcjonowania * T. Mądrzycki, Osobowość, jako system tworzący i realizujący plany, Gdańsk 1996.

21 Mowa nienawiści w prawie karnym: Art Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w 1za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Art Kto znieważa inną osobę za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 3. Jeżeli zniewagę wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną, sąd może odstąpić od wymierzenia kary

22 Liczba orzeczonych śr. wych. w związku z czynami karalnymi dot. art i

23 Tajemnice wirtualne młodzieży (nie)wiedza o rzeczywistości wychowawczej dr Paweł Kozłowski, Akademia Pomorska w Słupsku Sąd Rejonowy w Słupsku Słupsk, r.