proeko 1. Wprowadzenie

Transkrypt

1 Opracowanie: PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOŚCIERZYNA DLA CZĘŚCI OBRĘBU EWIDENCYJNEGO RYBAKI, OBEJMUJĄCEJ DZIAŁKI OZNACZONE NUMERAMI GEODEZYJNYMI: 424, 425,426,438,439,440/1,440/2 I 440/3 (GMINA KOŚCIERZYNA, POW. KOŚCIERSKI, WOJ. POMORSKIE) ANEKS Egz. nr Zespół autorski: mgr Jacek Konsur mgr Katarzyna Kubik mgr Ewa Sawon mgr Andrzej Winiarski Weryfikacja dr hab. Maciej Przewoźniak Gdańsk, maj 2015 r.

2 2 Spis treści: 1. Wprowadzenie. 2. Wnioski z Opracowania ekofizjograficznego (październik 2014). 3. Synteza ustaleń Prognozy oddziaływania na środowisko. (2015). 4. Konkluzja.

3 3 1. Wprowadzenie Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gdańsku w piśmie z dnia 23 kwietnia 2015 r. (RDOŚ-Gd-PNII MP.1) negatywnie zaopiniował projekt zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna dla części obrębu ewidencyjnego Rybaki obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 424, 425, 426, 438, 439, 440/1, 440/2 i 440/3, stwierdzając w konkluzji, że ( ) kwestia oddziaływania na środowisko projektowanej kopalni kruszyw pod kątem zachowania i utrzymania funkcji turystyczno-rekreacyjnej terenu położonego nad jeziorem Garczyn wymaga uszczegółowienia w Prognozie [oddziaływania na środowisko projektu zmiany planu ]. Problem wynika z faktu, że obszar projektu zmiany Planu - planowanej eksploatacji kruszywa, położony jest w obrębie rozległego kompleksu leśnego bezpośrednio na zachód od Kościerzyny (rys. 1), w otoczeniu jez. Garczyn - minimalna odległość ok. 500 m (rys. 1 i 2), w sąsiedztwie terenu istniejącego i docelowego zainwestowania turystyczno-rekreacyjnego (Powiatowe Centrum Młodzieży w Garczynie) - minimalna odległość od granicy terenu ok. 150 m, od istniejącego zainwestowania kubaturowego ok. 250 m (rys. 2).

4 4 Rys. 1. Obszar projektu Planu na tle otoczenia

5 5 Rys. 1. Obszar projektu Planu na tle ortofotomapy (

6 6 2. Wnioski z Opracowania ekofizjograficznego (październik 2014) W Opracowaniu ekofizjograficznym podstawowym terenu złoża kruszywa naturalnego Rybaki VI dla potrzeb miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. (październik 2014) stwierdzono, że: ( ) Obszar opracowania, ze względu na leśny charakter (i podobny charakter otoczenia), pełni następujące funkcje uwarunkowane przyrodniczo: środowiskową: o fizjotaktyczną: hydrologiczną; glebotwórczą; klimatyczną; o ekologiczną: ostoja gatunków roślin, grzybów i zwierząt, w tym gatunków chronionych; fragment korytarza ekologicznego; o krajobrazową: składowa krajobrazu sandrowego pojeziernego leśnego (w bliskim otoczeniu m. Kościerzyna); gospodarczą: o gospodarka leśna; o przemysł wydobywczy (zasoby kruszywa); społeczną: o rekreacyjną (w bliskim otoczeniu m. Kościerzyna). O ile możliwe jest wzajemnie pogodzenie (zrównoważenie) funkcji środowiskowej, gospodarczej leśnej i społecznej (rekreacja), o tyle funkcja przemysłu wydobywczego jest konfliktowa wobec wszystkich pozostałych funkcji. Jest to konflikt terytorialny, polegający na tym, że rozwój eksploatacji kopaliny powoduje zanik wszystkich pozostałych funkcji. Przedmiotem strategicznej decyzji samorządu gminy Kościerzyna powinno być przesądzenie hierarchii funkcji - co jest ważniejsze dla lokalnej społeczności i co leży w interesie ogólnospołecznym: czy eksploatacja złoża kruszywa i w efekcie współudział w zaspokojeniu pobytu na kruszywo, wpływy do budżetu gminy i zyski inwestora, przy jednoczesnej dewastacji środowiska przyrodniczego ze wszystkimi tego skutkami; czy logiczny rozwój gminy, z preferencjami dla rozwoju gospodarki leśnej oraz turystyki i rekreacji w warunkach wzmożonej ochrony środowiska i zaniechanie eksploatacji złoża kruszywa. Decyzja ta została w pewnym sensie podjęta przez uchwalenie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna (2004), w którym w rejonie Rybaki przewidziano dalszy rozwój, prowadzonej już od wielu lat, eksploatacji bogatych złóż kruszywa. Także w sporządzanym obecnie projekcie zmiany studium (zakończony etap wyłożenia do publicznego wglądu) potwierdzono taki kierunek zmian w zagospodarowaniu przestrzennym - rejon objęty niniejszym opracowaniem wskazywany jest jako teren przeznaczony pod eksploatacje surowców naturalnych. Trudno ocenić, na ile decyzja ta była efektem kompleksowej analizy i oceny skutków

7 7 środowiskowych, gospodarczych i społecznych w skali gminy oraz czy uwzględniała bilans ekonomiczny (korzyści i straty). Wydaje się, iż takiej kompleksowej analizy ciągle brakuje, a decyzje (administracyjne i planistyczne) o eksploatacji poszczególnych złóż podejmowane są doraźnie, trochę przypadkowo (na indywidualne wnioski inwestorów), bez skoordynowania w większej skali przestrzennej i bez wizji przyszłości tej części gminy Kościerzyna. Kolejnym krokiem w kierunku gospodarczego wykorzystania zasobu kopalin ze złoża Rybaki VI było podjęcie przez Radę Gminy Kościerzyna Uchwały w sprawie przystąpienia do sporządzania planu miejscowego (Nr VI/261/13 z dnia 14 czerwca 2013r.). Z przedstawionych powyżej faktów wynika, że samorząd gminy Kościerzyna podjął decyzję, iż priorytetem jest eksploatacja złoża kruszywa, a nie rozwój gospodarki leśnej oraz turystyki i rekreacji w warunkach wzmożonej ochrony środowiska Synteza ustaleń Prognozy oddziaływania na środowisko. (2015) W Prognozie oddziaływania na środowisko projektu zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna dla części obrębu ewidencyjnego Rybaki obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 424, 425, 426, 438, 439, 440/1, 440/2 i 440/3 (luty 2015) stwierdzono m. in., że: ( ) Ustalenia projektu Planu mogą spowodować okresowe (w czasie eksploatacji) obniżenie potencjału rekreacyjnego w rejonie jeziora Garczyn. Wynikać to może z oddziaływań pośrednich, jak: ( ) pogorszenie warunków środowiskowych w wyniku wzrostu zanieczyszczenia powietrza w otoczeniu wyrobisk (np. zabudowa na jeziorem Garczyn) i wzdłuż tras dojazdowych do nich; pogorszenie warunków środowiskowych w wyniku wzrostu hałasu w otoczeniu wyrobisk (np. zabudowa na jeziorem Garczyn) i wzdłuż tras dojazdowych do nich; pogorszenie warunków środowiskowych w wyniku wystąpienia drgań podłoża w związku z ciężkim transportem samochodowym (np. zabudowa nad jeziorem Garczyn); pogorszenie walorów krajobrazowych (widok z drogi krajowej nr 20); ograniczenie przez wyrobiska powierzchni i dostępności terenów o walorach rekreacyjnych. 1 Dla planowanego powierzchniowego wydobycia kruszywa naturalnego na obszarze projektu Planu została w 2007 roku wydana przez Wójta gminy Kościerzyna (pismo z dnia nr OŚ7624/1d/2007) decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla inwestycji polegającej na eksploatacji kruszywa naturalnego (pospółki) ze złoża Rybaki VI, zlokalizowanego na działkach nr 424, 425, 426, 438, 439, 440, 410, 444 w obrębie ewidencyjnym Rybaki, której nieważność stwierdziło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Gdańsku (Decyzja z dnia 23 lipca 2010 r., sygn. akt 2035/10). Ponadto Stowarzyszenie Społeczny Komitet Ochrony Krajobrazu Ziemi Kościerskiej złożyło wniosek o uchylenie decyzji Marszałka Województwa Pomorskiego z dnia 6 kwietnia 2007 r. (koncesja na wydobycie złoża). Decyzją Ministra Środowiska z dnia 27 października 2010 oraz decyzją z dnia 25 stycznia 2011 r. wniosek ten został rozpatrzony odmownie.

8 8 W podsumowaniu stwierdzono, że główne uciążliwości dla ludzi związane z powierzchniową eksploatacją złoża Rybaki VI będą dotyczyły najbliższego sąsiedztwa wyrobisk (uciążliwości aerosanitarne, oddziaływanie akustyczne, pogorszenie walorów krajobrazowych). Ograniczona zostanie również dostępność terenów o walorach rekreacyjnych. Uszczegółowiając powyższą prognozę, należy zwrócić uwagę na następujące fakty: 1) Powiatowe Centrum Młodzieży w Garczynie podzielone jest na dwie podstawowe części: część szkoleniową ze strzelnicą zlokalizowaną najbliżej terenu planowanej eksploatacji i oddaloną część bytową, gdzie potencjalne oddziaływanie kopalni będzie mniejsze, 2) między terenem planowanej eksploatacji a terenem Powiatowego Centrum Młodzieży w Garczynie przebiega czynna linia kolejowa, przewidziana do modernizacji, która stanowi swoistą barierę dla penetracji lasów na południe od jez. Garczyn, 3) planowane wydobycie żwiru prowadzone będzie sukcesywnie, dzięki czemu rozmiar eksploatacji nie przekroczy jednorazowo powierzchni kilku hektarów, a część złoża już wyeksploatowana będzie niezwłocznie poddawana rekultywacji, 4) wywóz urobku z terenu eksploatacji będzie realizowany w kierunku południowym. W związku z powyższym można uznać, że potencjalne oddziaływanie planowanej powierzchniowej eksploatacji kruszywa na środowiskowe walory rekreacyjne rejonu jez. Garczyn, w tym Powiatowego Centrum Młodzieży w Garczynie, będzie umiarkowane i nie wyeliminuje jego funkcji użytkowych. Ponadto, w odniesieniu do walorów rekreacyjnych, w Prognozie zwrócono uwagę na fakt, że obszar projektu Planu położony jest w zasięgu rejonów o największej atrakcyjności rekreacyjnej w gminie Kościerzyna. Zgodnie z zapisami zmiany Studium (2014) obszar projektu Planu znajduje się w zasięgu planowanego uzdrowiska Kościerzyna: planowane przez władze miasta wspólnie z władzami gminy uzdrowisko w obszarze: północno zachodniej części miasta oraz w obszarze gminy obręb Rybaki na północ od drogi krajowej nr 20 od granic miasta do ośrodka wypoczynkowego w Garczynie stanowi ( ) obszar problemowy. W celu zapewnienia odpowiednich warunków dla rozwoju funkcji uzdrowiskowej, w aspekcie planowanych terenów eksploatacji kopalin należy nakazać rekultywację terenu w kierunku nawiązującym do potrzeb projektowanego uzdrowiska, zapewniającym ukształtowanie terenu i roślinności w kierunku pożądanym dla rozwoju funkcji uzdrowiskowej (zob. rozdz. 3.2.). W celu ograniczenia negatywnego wpływu na potencjalne uzdrowisko Kościerzyna, po zaprzestaniu eksploatacji złoża Rybaki VI, należy bezzwłocznie przywrócić ten obszar do poprzedniego użytkowania. W projekcie Planu zapisano wymóg rekultywacji terenów poeksploatacyjnych w kierunku leśnym, leśno-wodnym lub rekreacyjnym.

9 9 4. Konkluzja Wdrożenie ustaleń projektu Planu, czyli eksploatacja złoża kruszywa naturalnego Rybaki VI, może spowodować: okresowe (czas eksploatacji i rekultywacji) obniżenie walorów rekreacyjnych lasów w otoczeniu Kościerzyny od zachodu oraz obniżenie potencjału uzdrowiskowego; okresowe (czas eksploatacji i rekultywacji), umiarkowane obniżenie potencjału rekreacyjnego środowiska w rejonie jeziora Garczyn, w tym terenu pobliskiego zainwestowania rekreacyjnego Powiatowego Centrum Młodzieży w Garczynie, ale bez eliminacji jego funkcji użytkowych. Gdańsk, 06 maja 2015 r.