dr hab. inż. arch. Marek Wysocki, prof. nadzw. PG CZĘŚĆ 1 GENEZA I IDEA PROJEKTOWANIA UNIWERSALNEGO. PODSTAWY PRAWNE 1 /48

Transkrypt

1 Prawne i społeczne warunki wdrażania koncepcji projektowania uniwersalnego w projektach infrastrukturalnych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego, prof. nadzw. PG CZĘŚĆ 1 1 /48

2 Warsztaty: Prawne i społeczne warunki wdrażania koncepcji projektowania uniwersalnego w projektach infrastrukturalnych RPO Województwa Podkarpackiego Rzeszów dn września 2018 r. PROJEKTOWANIE UNIWERSALNE RÓWNOŚĆ PRAW POPRZEZ DOSTĘPNOŚĆ Dr hab. inż. arch. Marek Wysocki Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej Dyrektor Centrum Projektowania Uniwersalnego Członek Komisji Ekspertów ds. Osób Niepełnosprawnych przy RPO Ekspert grupy ON Inclusion Access Oficer m. Gdyni Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. (Art. 32 pkt 2 Konstytucji RP) 2 /48

3 POZNAJMY SIĘ - LEPIEJ SIĘ NAM BĘDZIE WSPÓŁPRACOWAŁO Centrum Projektowania Uniwersalnego jako inicjatywa Politechniki Gdańskiej to stworzenie obszaru na prowadzenie badań naukowych i badań wdrożeniowych, które mają na celu: - promowania zasad projektowania uniwersalnego we wszystkich dziedzinach gospodarki, w tym: projektowania środowiska zbudowanego, produktów i usług, dla zwiększenia potencjału gospodarczego regionu i kraju oraz efektywnego wykorzystania kapitału ludzkiego osób starszych i z niepełnosprawnością, - wdrażanie w polskich miastach Standardów Dostępności. 3 /48

4 Disability Awereness Świadomość niepełnosprawności autor: Peter Downs 4 /48

5 NA DOSTĘPNOŚCI KORZYSTAJĄ WSZYSCY UŻYTKOWNICY RÓŻNORODNOŚĆ SPOŁECZEŃSTWA JEST JEGO ATUTEM PRZESTRZEŃ DOSTĘPNA TO WIĘKSZE KORZYŚCI SPOŁECZNE I EKONOMICZNE PROJEKTOWANIE UNIWERSALNE TO PROJEKTOWANIE DLA NAS SAMYCH Niepełnosprawnym można się urodzić, Niepełnosprawnym można się stać, Niepełnosprawności można dożyć Projektowanie Uniwersalne promuje różnorodność Dwie trzecie osób o ograniczonej mobilności to użytkowników. osoby starsze. Zdjęcia arch. TU DREZDEN Zdjęcia: Wysocki M, gazeta.pl, TU Drezden 5 /48

6 REHABILITACJA / REWALIDACJA / EDUKACJA CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNĄ W PRZESTRZENI PUBLICZNEJ UWARUNKOWANIA INDYWIDUALNE AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA UWARUNKOWANIA OGÓLNOSPOŁECZNE INDYWIDUALNE UWARUNKOWANIA FIZYCZNE I PERCEPCYJNE AKCEPTACJA SWOICH OGRANICZEŃ KOMUNIKATYWNOŚĆ, WYKSZTAŁCENIE, DOŚWIADCZENIE I N T E G R A C J A PRZEPISY PRAWNE AKCEPTACJA SPOŁECZNA DOSTĘPNOŚĆ EDUKACJA / HUMANIZACJA AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA Na podstawie: Wysocki M. Projektowanie otoczenia dla osób niewidomych. Pozawzrokowa percepcja przestrzeni 2010, s /48

7 Trzy kryteria stanowią o jakości architektury: trwałość, użyteczność i piękno" Witruwiusz 7 /48

8 Źródło: Muzeum Biblioteca Reale w Turynie Człowiek witruwiański Rysunek Witruwiusza na temat proporcji ludzkiego ciała. Rysunek ten upowszechnił Leonardo da Vinci około 1490 roku. żródło: Gallerie dell'accademia, Wenecja 8 /48

9 OBSZARY PROJEKTOWANIA Potrzeby funkcjonalne człowieka Potrzeby przyporządkowane do jednolitego modelu człowieka oprac. M. Wysocki na podstawie prezentacji EIDD 9 /48

10 PROJEKTOWANIE PRZESTRZENI Z UWZGLĘDNIENIEM POTRZEB OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH oprac. M. Wysocki na podstawie prezentacji EIDD 10 /48

11 PROJEKTOWANIE UNIWERSALNE oprac. M. Wysocki na podstawie prezentacji EIDD 11 /48

12 PROJEKTOWANIE UNIWERSALNE = PROJEKTOWANIE DLA WSZYSTKICH oprac. M. Wysocki na podstawie prezentacji EIDD 12 /48

13 PROJEKTOWANIE UNIWERSALNE xyz xyz = seeing PROJEKTOWANIE DLA WSZYSTKICH PROJEKTOWANIE DLA WSZYSTKICH widzenie wrażliwość emocjonalna xy hearing słyszenie odczuwanie temperatury x moving around poruszanie się talking zmysł równowagi understanding zdolność rozumienia zmysł dotyku touching smelling powonienie oprac. M. Wysocki na podstawie prezentacji EIDD 13 /48 UNIVERSAL DESIGN POWINNIEN STAĆ SIĘ STANDARDEM W PROJEKTOWANIU

14 JAK ZREALIZOWAĆ DOSTĘPNOŚĆ? Źródło; 14 /48

15 PROJEKTOWANIE UNIWERSALNE Definicja projektowania uniwersalnego propagowana przez Center of Universal Design Uniwersytetu Północnej Karoliny (USA) brzmi następująco: Projektowanie uniwersalne jest to projektowanie produktów i środowiska, które mogą być użytkowane przez wszystkich ludzi, w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania (Ron Mace) żródło: 15 /48

16 KONWENCJA ONZ PROJEKTOWANIE DEFINICJA Z ARTYKUŁU UNIWERSALNE 2 KONWENCJI ONZ O PRAWACH OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Ratyfikacja Konwencji nastąpiła 6 września 2012 r., poprzez złożenie podpisu Prezydenta RP. Uniwersalne projektowanie oznacza projektowanie produktów, środowiska, programów i usług w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich, w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania. Uniwersalne projektowanie nie wyklucza pomocy technicznych dla poszczególnych grup osób niepełnosprawnych, jeżeli jest to potrzebne. 17 /48

17 KONWENCJA ONZ RATYFIKACJA KONWENCJI ONZ o prawach osób niepełnosprawnych: Ratyfikacja Konwencji nastąpiła 6 września 2012 r., poprzez złożenie podpisu Prezydenta RP. Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych została przyjęta w grudniu 2006 r. na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ i weszła w życie 3 maja 2008 r. Do połowy marca 2012 r. podpisały ją 153 państwa, a jej stronami jest 112 krajów. Polska podpisała konwencję w marcu 2007 r. Konwencja zawiera przepisy zakazujące dyskryminowania niepełnosprawnych, a także nakazujące tworzenie warunków do korzystania przez nich z praw na równi z innymi osobami oraz wprowadzenie rozwiązań specjalnie do nich adresowanych. Dokument podkreśla znaczenie, jakie mają dla niepełnosprawnych samodzielność i niezależność. Zwraca uwagę na potrzebę ich udziału w procesach decyzyjnych, a także znaczenie dostępności np. do opieki zdrowotnej, edukacji, informacji, kultury i rekreacji. żródło: 18 /48

18 KONWENCJA ONZ DOSTĘPNOŚĆ ŚRODOWISKA ZBUDOWANEGO: ARTYKUŁ 9 Konwencji: 1. Aby umożliwić osobom niepełnosprawnym samodzielne życie i pełne uczestnictwo we wszystkich sferach życia, Państwa-Strony podejmą stosowne kroki celem zapewnienia osobom niepełnosprawnym dostępu, na równych zasadach z innymi obywatelami, do środowiska fizycznego, transportu, informacji i komunikacji międzyludzkiej, w tym technologii i systemów komunikacyjnych i informacyjnych, oraz do innych udogodnień i usług oferowanych całemu społeczeństwu, zarówno w środowiskach miejskich, jak i wiejskich. Te działania, włącznie z rozpoznawaniem i usuwaniem przeszkód i barier na drodze do dostępności, będą dotyczyć między innymi: (a) Budynków, dróg, środków transportu oraz innych obiektów, w tym szkół, mieszkalnictwa, ośrodków medycznych i miejsc pracy; (b) Usług informacyjnych, komunikacyjnych i innych, w tym usług elektronicznych, jak również usług w zakresie pomocy w nagłych wypadkach. 19 /48

19 KONWENCJA ONZ DOSTĘPNOŚĆ ŚRODOWISKA ZABUDOWANEGO: ARTYKUŁ 9 Konwencji: 2. Państwa Strony podejmą również odpowiednie środki w celu: (a) opracowywania, ogłaszania i monitorowania wdrażania minimalnych standardów i wytycznych w sprawie dostępności urządzeń i usług ogólnie dostępnych lub powszechnie zapewnianych, (b) zapewnienia, że instytucje prywatne, które oferują urządzenia i usługi ogólnie dostępne lub powszechnie zapewniane, będą brały pod uwagę wszystkie aspekty ich dostępności dla osób niepełnosprawnych, (c) zapewnienia szkolenia wszystkim zainteresowanym na temat dostępności dla osób niepełnosprawnych, (d) zapewnienia w ogólnodostępnych budynkach i innych obiektach oznakowania w alfabecie Braille a oraz w formach łatwych do czytania i zrozumienia, 20 /48

20 KONWENCJA ONZ RÓWNOPRAWNY DOSTĘP I SAMODZIELNE ŻYCIE ARTYKUŁ 19 Konwencji: Samodzielne życie i integracja społeczna Państwa-Strony uznają prawo wszystkich osób niepełnosprawnych do życia w społeczności, i do dokonywania wyborów na równi z innymi obywatelami, oraz podejmą skuteczne i stosowne działania, aby ułatwić osobom niepełnosprawnym korzystanie z wyżej wymienionego prawa oraz ich pełną integrację i uczestnictwo w życiu społecznym, w tym zagwarantują, iż: (c) ogólnie dostępne usługi i obiekty będą dostępne na równych zasadach dla osób niepełnosprawnych oraz będą dostosowane do ich potrzeb. 21 /48

21 KARTA PRAW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH KARTA PRAW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH UCHWAŁA SEJMU RP z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (M.P. z r. Nr 50 poz. 475) daje osobom niepełnosprawnym prawo dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym i życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych, w tym: - dostępu do urzędów, punktów wyborczych i obiektów użyteczności publicznej, - swobodnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków transportu, - dostępu do informacji, - możliwości komunikacji międzyludzkiej. 22 /48

22 BADANIA DOSTĘPNOŚCI Zrealizowane przez studentów WA PG BRAK DOSTĘPNOŚCI CZĘŚCIOWO DOSTĘPNE DOSTĘPNE BIURA POSELSKIE n=26 RADY DZIENIC n=19 LOKALE WYBORCZE n=54 BIURA SM n=8 23 /48

23 BIURA POSELSKIE n=26 RADY DZIENIC n=19 42% 0% 58% BRAK DOSTĘPNOŚCI CZĘŚCIOWO DOSTĘPNE DOSTĘPNE 37% 10% 53% BRAK DOSTĘPNOŚCI CZĘŚCIOWO DOSTĘPNE DOSTĘPNE LOKALE WYBORCZE n=54 BIURA SM n=8 17% 44% 39% BRAK DOSTĘPNOŚCI CZĘŚCIOWO DOSTĘPNE DOSTĘPNE 37% 13% 50% BRAK DOSTĘPNOŚCI CZĘŚCIOWO DOSTĘPNE DOSTĘPNE 24 /48

24 CELE STRATEGICZNE I ICH REALIZACJA UPORZĄDKOWANIE I ROZSZERZENIE ISTNIEJĄCYCH ZAPISÓW PRAWNYCH W ŚWIETLE RATYFIKOWANEJ KONWENCJI ONZ Konsekwencja w przestrzeganiu obowiązujących przepisów prawa budowlanego. Obecne akty prawne są niespójne i prowadzą do różnej interpretacji. Wdrażanie: Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Ministerstwo Infrastruktury, GUNB, NIK Wprowadzenie umocowanych prawnie standardów projektowych (Polska jako jedno z czterech państw europejskich nie posiada jednolitych standardów w zakresie dostępności obiektów i przestrzeni środowiska zbudowanego). Wdrażanie: Ministerstwo Infrastruktury, jednostki samorządu terytorialnego, jednostki naukowo-badawcze. Zwiększenie kontroli inwestycji i zadań finansowanych ze środków publicznych z uwzględnieniem równych praw wszystkich użytkowników, bez względu na ich ograniczenia w mobilności i percepcji. Wdrażanie: Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, jednostki samorządu terytorialnego, GUNB, NIK, jednostki naukowo-badawcze, niezależne instytucje monitorujące, organizacje pozarządowe. 25 /48

25 Prawo międzynarodowe zachęca do promowania idei projektowania uniwersalnego (projektowania dla wszystkich) oraz tworzenia środowiska zabudowanego dostępnego dla wszystkich. PRZEPISY PRAWNE Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Rezolucja ONZ nr 48/96: i bazujące na nich Deklaracja Barcelońska (1995) oraz Agenda 22 (2001), Uchwała Rady Europy ResAP (2001)1 dot. wprowadzenia zasad uniwersalnego projektowania do programów nauczania wszystkich zawodów pracujących nad zbudowanym środowiskiem Plan Działań Rady Europy na lata Zalecenie nr Rec(2006) Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych Rezolucja ONZ nr 61/ Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności : Odnowione zobowiązanie do budowania Europy bez barier. Komunikat Komisji Europejskiej KOM(2010) /48

26 W Polsce obowiązuje od 1995 r. Prawo Budowlane, które wskazuje, że środowisko zabudowane należy projektować zgodnie z potrzebami osób z niepełnosprawnością. PRZEPISY PRAWNE Art. 5 ustawy prawo budowlane. 1. Obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając: 4) niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich; Art. 5 pkt 4: niezbędne warunki do korzystania ze środowiska zbudowanego wszystkim użytkownikom, bez względu na ich indywidualne potrzeby w mobilności i percepcji. Prawo budowlane Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r., Dz.U nr 89 poz /48

27 KODEKS URBANISTYCZNO-BUDOWLANY KODEKS URBANISTYCZNO-BUDOWLANY PROJEKT PRZEPISY PRAWNE Art. 16 Projektowanie przestrzeni oraz inwestycji następuje w sposób zapewniający możliwie szeroki dostęp do nich osób o ograniczonej sprawności, w tym osób starszych, zgodnie z zasadami projektowania uniwersalnego. Propozycja CPU zmiany zapisu: Art. 16: Projektowanie przestrzeni oraz inwestycji następuje w sposób zapewniający równoprawny dostęp do nich osób o ograniczonej sprawności, w tym osób starszych, zgodnie z zasadami projektowania uniwersalnego. 28 /48

28 NOWA PERSPEKTYWA FINANSOWA UE PROJEKT WYTYCZNYCH WDRAŻANIA POWSZECHNEJ DOSTĘPNOŚCI: Postulaty organizacji pozarządowych w sprawie systemowych rozwiązań wdrażania tematyki dostępności osób z niepełnosprawnościami w programowanie funduszy UE poparcie ponad 100 organizacji NGO Autorzy dokumentu: Agata Gawska, FA Grzegorz Kozłowski, TPG, PFOS Piotr Kowalski, PFON, PZG dr Paweł Kubicki, SGH dr Katarzyna Roszewska, UKSW Aleksander Waszkielewicz, FIRR, WA PG Jacek Zadrożny, ekspert niezależny Monika Zakrzewska, PSOUU Przemysław Żydok, TPG, OFOP 29 /48

29 NOWA PERSPEKTYWA FINANSOWA UE Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata Dokument przygotowany przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju 8 maja 2015 r. Wprowadzono zmiany (obecnie Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju) 5 kwietnia 2018 r. Cel i zakres regulacji 1) Celem Wytycznych jest zapewnienie zgodności sposobu realizacji programów operacyjnych z zasadą równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasadą równości szans kobiet i mężczyzn, a także zapewnienie spójnego podejścia w tym zakresie w ramach EFS, EFRR i FS. 2) Wytyczne są skierowane do wszystkich instytucji uczestniczących w realizacji programów operacyjnych spółfinansowanych z EFS, EFRR i FS, a w szczególności IZ, IP i IW. 3) IZ zapewnia, że instytucja podejmująca decyzję albo będąca stroną umowy o dofinansowanie projektu w ramach PO, zobowiąże beneficjenta w decyzji albo umowie o dofinansowanie projektu do stosowania aktualnych Wytycznych. 30 /48

30 NOWA PERSPEKTYWA FINANSOWA UE Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata Badania dostępności obiektów i przestrzeni publicznej w Polsce wskazują, że : kierunkiem działań podmiotów krajowych, samorządowych, gospodarczych oraz edukacyjnych w tym podmiotów wdrażających działania współfinansowane ze środków EFS, EFRR i FS powinno być faktyczne wykorzystanie koncepcji uniwersalnego projektowania. Wytyczne wskazują na to, aby podczas oceny wniosków o dofinansowanie projektów infrastrukturalnych, jest konieczna ocena zgodności danego projektu z koncepcją uniwersalnego projektowania. W związku z tym, IZ zapewnia, że wnioskodawca we wniosku o dofinansowanie projektu umieszcza opis dostępności inwestycji. 31 /48

31 NOWA PERSPEKTYWA FINANSOWA UE Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata Osoby z niepełnosprawnościami to konsumenci i niezależni obywatele, posiadający prawa i obowiązki, zdolni podejmować ważne decyzje i ponosić odpowiedzialność za sprawy, które ich dotyczą. Należy więc skupić się na umożliwieniu im pełnego udziału w życiu społecznym, a także wyeliminowaniu wszelkich podziałów (na przykład w edukacji, zatrudnieniu). Osoby z niepełnosprawnościami stanowią bowiem niewykorzystany potencjał polskiej gospodarki co wskazane zostało m.in. w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Na podstawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 roku, liczba osób z niepełnosprawnościami w Polsce wynosiła około 4,7 mln (co oznacza około 12% całej populacji kraju). Budowanie przyjaznego i dostępnego środowiska zewnętrznego, może więc przynieść korzyści (również ekonomiczne) wszystkim, nie tylko osobom z niepełnosprawnościami. 32 /48

32 PROJEKTOWANIE DLA WSZYSTKICH WYKORZYSTANIE POTENCJAŁU SPOŁECZNEGO PIRAMIDA FUNKCJONALNOŚCI: SŁABE POMOC OSOBISTA TECHNOLOGIE WSPOMAGAJĄCE/KOMPENSACYJNE ROZWIĄZANIA ADAPTACYJNE PROJEKTOWANIE WŁĄCZAJĄCE PROJEKTOWANIE UNIWERSALNE DOBRE UŻYTKOWANIE BEZ OGRANICZEŃ Wykorzystanie potencjału społecznego osób z ograniczeniami mobilności i percepcji w zależności od zakresu obszaru projektowania. 33 /48

33 NOWA PERSPEKTYWA FINANSOWA UE Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata Jednym z warunków ogólnych ex-ante jest posiadanie przez państwo członkowskie zdolności administracyjnych umożliwiających wdrożenie i stosowanie postanowień Konwencji w obszarze dotyczącym EFSiI. Aby spełnić ten warunek Polska musi zagwarantować odpowiednie rozwiązania, dotyczące konsultacji i zaangażowania osób z niepełnosprawnościami w opracowanie i wdrażanie PO, rozwiązania w zakresie szkoleń kadr instytucji zaangażowanych w system zarządzania i kontroli EFSiI, a także rozwiązania z zakresu monitorowania wdrożenia przepisów artykułu 9 Konwencji przy opracowaniu i wdrażaniu PO w zakresie EFSiI. 34 /48

34 NOWA PERSPEKTYWA FINANSOWA UE Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata Kierunkiem działań podmiotów krajowych, samorządowych, gospodarczych w tym podmiotów wdrażających działania współfinansowane ze środków EFS, EFRR i FS powinno być faktyczne zapewnienie dostępności do efektów wdrażania polityki spójności, poprzez szerokie wykorzystywanie koncepcji uniwersalnego projektowania lub MRU (mechanizmu racjonalnych usprawnień). 35 /48

35 REALIZACJA DOSTEPNOŚCI FINANSOWANIE RACJONALNYCH USPRAWNIEŃ NA ETAPIE REALIZACJI PROJEKTÓW: Definicja zgodnie z Art. 2 Konwencji ONZ Racjonalne usprawnienia / racjonalne dostosowania (ang. reasonable accommodation), to konieczne i stosowne modyfikacje i adaptacje niepociągające za sobą nieproporcjonalnych i niepotrzebnych utrudnień, które to modyfikacje i adaptacje są niezbędne w określonych przypadkach dla zapewnienia osobom niepełnosprawnym możliwości egzekwowania i korzystania z wszystkich praw człowieka i fundamentalnych swobód. 36 /48

36 PRZYSZŁOŚĆ PROGRAM RZĄDOWY DOSTĘPNOŚĆ PLUS 37 /48

37 PRZYSZŁOŚĆ PROGRAM RZĄDOWY DOSTĘPNOŚĆ PLUS ARCHITEKTURA DOSTĘPNOŚĆ BUDYNKÓW, LOKALI MIESZKALNYCH I PRZESTRZENI DZIAŁANIA: Budżet: 780 mln zł TRANSPORT PUBLICZNY I PRYWATNY DZIAŁANIA: Budżet: 20 mld zł EDUKACJA DOSTĘPNOŚĆ EDUKACJI DLA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI SŁUŻBA ZDROWIA DOSTĘPNOŚĆ W SŁUŻBIE ZDROWIA DZIAŁANIA: Budżet: 300 mln zł DZIAŁANIA: Budżet: 588 mln zł CYFRYZACJA DOSTĘPNOŚĆ CYFROWA USŁUGI USŁUGI POWSZECHNE, E-COMMERCE, MOBILNOŚĆ, AKTYWNOŚĆ, KOMUNIKACJA DZIAŁANIA: Budżet: 300 mln zł KONKURENCYJNOŚĆ INNOWACJE I WSPARCIE PRZEDSIĘBIORSTW DZIAŁANIA: Budżet: 77 mln zł KOORDYNACJA KOOORDYNACJA POLITYK PUBLICZNYCH NA RZECZ DOSTĘPNOŚCI RAZEM BUDŻET: 23,2 MLD ZŁ DZIAŁANIA: Budżet: 300 mln zł DZIAŁANIA: Budżet: 74 mln zł 38 /48

38 I. ARCHITEKTURA - DOSTĘPNOŚĆ BUDYNKÓW, LOKALI MIESZKALNYCH I PRZESTRZENI ARCHITEKTURA DOSTĘPNOŚĆ BUDYNKÓW, LOKALI MIESZKALNYCH I PRZESTRZENI DZIAŁANIA: 1. Mieszkanie Plus 2. Domy bez barier gmin bez barier 4. Służby architektoniczno-budowlane wrażliwe na dostępność DEFINIOWANIE OCZEKIWANE REZULTATY: PROBLEMU Co najmniej 20% mieszkań wybudowanych z wykorzystaniem Krajowego Zasobu Nieruchomości dostępnych dla osób o szczególnych potrzebach 100 gmin, w których poprawiono jakość przestrzeni publicznej (likwidacja barier) Budżet: 780 mln zł 39 /48

39 TRANSPORT PUBLICZNY I PRYWATNY II. TRANSPORT DOSTĘPNOŚĆ TRANSPORTU PUBLICZNEGO I PRYWATNEGO DZIAŁANIA: 5. Dostępny transport kolejowy 6. Remont i przebudowa 200 dworców kolejowych 7. Dostępny transport publiczny 8. Szkolenia dla pracowników sektora transportu. 9. Aplikacja Czy dojadę? DEFINIOWANIE PROBLEMU OCZEKIWANE REZULTATY: 200 dworców przyjaznych dla wszystkich podróżnych Wzrost o 20% dostępnego taboru kolejowego Wzrost o 20% dostępnego transportu miejskiego Aplikacja dostępności infrastruktury Czy dojadę? Budżet: 20 mld zł 40 /48

40 III. EDUKACJA - DOSTĘPNOŚĆ EDUKACJI DLA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI EDUKACJA DOSTĘPNOŚĆ EDUKACJI DLA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI DZIAŁANIA: szkół i przedszkoli bez barier 11. Wsparcie edukacji włączającej 12. Studia bez barier 13. Dostępność w programach nauczania 14. Nauczyciele dla edukacji włączającej DEFINIOWANIE 15. Laboratoria uniwersalnego projektowania PROBLEMU OCZEKIWANE REZULTATY: 200 szkół i przedszkoli dostosowanych do potrzeb dzieci i uczniów z niepełnosprawnościami 100 uczelni otwartych dla studentów i wykładowców z niepełnosprawnościami 10 modelowych programów kształcenia uwzględniających dostępność 5 laboratoriów uniwersalnego projektowania Budżet: 588 mld zł Schemat: Stanford Design Thinking Model 41 /48

41 SŁUŻBA ZDROWIA DOSTĘPNOŚĆ W SŁUŻBIE ZDROWIA IV. SŁUŻBA ZDROWIA - DOSTĘPNOŚĆ W SŁUŻBIE ZDROWIA DZIAŁANIA: placówek służby zdrowia bez barier 17. Dostępne usługi medyczne 18. Dostępne usługi powszechne, e-commerce 22. Numer 112 dla wszystkich 23. Mobilność DEFINIOWANIE 24. Kultura, turystyka i sport. PROBLEMU 25. Praca w administracji 26. Mieszkanie Plus OCZEKIWANE REZULTATY: 100 placówek służby zdrowia przyjaznych pacjentom o szczególnych potrzebach Budżet: 300 mln zł 42 /48

42 V. CYFRYZACJA - DOSTĘPNOŚĆ CYFROWA CYFRYZACJA DOSTĘPNOŚĆ CYFROWA DZIAŁANIA: 18. Dostępne strony internetowe. 19. Przyjazne treści multimedialne 20. Otwarty urząd OCZEKIWANE REZULTATY: DEFINIOWANIE 100% publicznych serwisów teleinformatycznych spełniających wymogi PROBLEMU dostępności 50% czasu antenowego nadawanego z dostosowaniem dla osób z niepełnosprawnościami Zasoby administracji publicznej dostępne dla wszystkich obywateli Budżet: 300 mln zł Źródło: Broszura informacyjna MIiR 43 /48

43 VI. USŁUGI - USŁUGI POWSZECHNE, E-COMMERCE, MOBILNOŚĆ, AKTYWNOŚĆ, KOMUNIKACJA USŁUGI POWSZECHNE, E-COMMERCE, MOBILNOŚĆ, AKTYWNOŚĆ, KOMUNIKACJA DZIAŁANIA: 21. Dostępne usługi powszechne, e-commerce 22. Numer 112 dla wszystkich 23. Mobilność 24. Kultura, turystyka i sport. 25. Praca w administracji DEFINIOWANIE PROBLEMU OCZEKIWANE REZULTATY: 100 usług powszechnych bez barier System powiadamiania alarmowego 112 dostępny dla osób z niepełnosprawnościami 16 wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego dysponujących sprzętem do nauki jazdy dla osób z niepełnosprawnościami 100 dostosowanych obiektów kultury 6% pracowników administracji publicznej to osoby niepełnosprawne Budżet: 615 mln zł Źródło: Broszura informacyjna MIiR 44 /48

44 VII. KONKURENCYJNOŚĆ - INNOWACJE I WSPARCIE PRZEDSIĘBIORSTW KONKURENCYJNOŚĆ INNOWACJE I WSPARCIE PRZEDSIĘBIORSTW DZIAŁANIA: 26. Program badań nad dostępnością rzeczy są dla ludzi 27. Społeczny inkubator dostępności 28. Wsparcie przedsiębiorstw 29. Centra testujące 30. Marka Dostępność DEFINIOWANIE PROBLEMU OCZEKIWANE REZULTATY: Krajowy program badawczy nad dostępnością Program wsparcia przedsiębiorstw w produkcji dostępnych produktów 20 innowacji społecznych z zakresu dostępności 2 centra testujące produkty i rozwiązania pod kątem ich uniwersalności 5 edycji konkursu Marka Dostępność Budżet: 77 mln zł Źródło: Broszura informacyjna MIiR 45 /48

45 VII. KOORDYNACJA - KOORDYNACJA POLITYK PUBLICZNYCH NA RZECZ DOSTĘPNOŚCI KOORDYNACJA KOORDYNACJA POLITYK PUBLICZNYCH NA RZECZ DOSTĘPNOŚCI DZIAŁANIA: 31. Polski Access Board 32. Prawo dla dostępności (Ustawa o dostępności) 33. Procedury bez barier 34. Współpraca na rzecz dostępności 35. Zamówienia publiczne i inwestycje 36. Audyty dostępności DEFINIOWANIE 37. Monitoring polityk publicznych PROBLEMU 38. Potencjał organizacji pozarządowych 39. Społeczna świadomość dostępności OCZEKIWANE REZULTATY: Polski Access Board 100 koordynatorów dostępności w urzędach Horyzontalna ustawa o dostępności 6 standardów dostępności dla polityki spójności 6 obowiązujących standardów dostępności w prawie krajowym 20% projektów strategicznych SOR, w których realizowany jest komponent dostępności Budżet: 74 mln zł Źródło: Broszura informacyjna MIiR 46 /48

46 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ I CZAS NA ĆWICZENIA Kontakt: universaldesign@pg.gda.pl, marek.wysocki@pg.edu.pl Rys. Katarzyna Zalepa 47 /48

47 Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego Departament Zarządzania RPO al. Łukasza Cieplińskiego 4, Rzeszów tel. 017/ mail: Dziękuję Państwu za uwagę 48 /48