TRIUMF WOJNY - artykuł Tomasza Stempowskiego

Transkrypt

1 Pamięć.pl - portal edukacyjny IPN Źródło: Wygeneroano: Wtorek, 2 lutego 2016, 01:39 TRIUMF WOJNY - artykuł Tomasza Stemposkiego Przerażenie. Strach. Groza. Jedno z tych uczuć a może szystkie maluje się tarzy kobiety uiecznionej zdjęciu. Obiekty aparatu uięził kadrze ykrzyione rysy, jakby kobieta skamieniała. Zdjęcie ykono 12 rześnia 1939 roku Końskich. Kobieta stojąca centrum to Leni Riefenstahl, słyn niemiecka aktorka i reżyserka, autorka filmó dokumentalnych Olimpia i Triumf oli. Widać, że jest strząśnięta. Mężczyźni u jej boku, pradopodobnie członkoie jej ekipy filmoej, starają się ją podtrzymać i uspokoić. Nie idać, co zobaczyła. Odpoiedź zjduje się poza kadrem. Na ieść o ybuchu ojny z Polską Leni Riefenstahl tychmiast róciła do Berli z ypoczynku e łoskich Dolomitach. W ciągu kilku dni udało się jej uzyskać Kancelarii Rzeszy status korespondenta ojennego i storzyć specjalny oddział filmoy (Sonderfilmtrupp), którego skład eszli jej stali spółpraconicy: operatorzy Guzzi i Otto Lantschneroie, Sepp Allgeier, Fritz Scharz i Heinz Kluth, kieronik produkcji Walter Traut, fotograf Rolf Lantin, kinooperator Hans Kubisch i dźiękoiec Hermann Storr, z którym reżyserka była

2 ziąza także życiu pryatnym. Wszyscy zostali umunduroani i dostali broń. Na czele ekipy stanął SS-Hauptsturmführer Stolze z ministersta propagandy. Postanie specjalnego oddziału filmoego Leni Riefenstahl było dość niezykłe. Wehrmacht dysponoał łasnymi yspecjalizoanymi kompaniami propagandoymi przydzielonymi do poszczególnych armii i podlegającymi ich doództu. To one miały dostarczać materiał z pierszej ręki potrzeby zistoskiej propagandy. Oddział Leni Riefenstahl nie podlegał doództu Wehrmachtu i reżyserka mogła sama decydoać o soich posunięciach. Tierdziła później, że postał z jej inicjatyy i dzięki jej staraniom. Istnieją jedk śiadecta, że działała polecenie Hitlera. Erich von Manstein, jeden z czołoych doódcó Wehrmachtu, soich spomnieniach pisał: Penego dnia zjaiła się u s, jak sama móiła, podążając»śladami Führera«, z aktorka filmoa i reżyserka toarzystie grupy kamerzystó. Tierdziła, że ma kręcić froncie zlecenie Hitlera. Zajęcie to, dodatku ykonyane przez kobietę, było dla s żołnierzy gruncie rzeczy strętne. Lecz cóż było robić miała zlecenie Hitlera. Utorzenie oddziału było możlie dzięki bliskiej zjomości reżyserki z przyódcą III Rzeszy. Pomysł musiał zaaproboać także szef propagandy Joseph Goebbels. To kieroane przez niego ministersto finsoało działania Riefenstahl i dostarczyło niezbędny ekipunek; tam też trafiać miały kręcone materiały. Cel poołania ekipy pozostaje jedk niejasny. Nie ydaje się, by tak jak zykłe kompanie propagandoe, miała o dostarczać materiały potrzeby kroniki filmoej. Być może reżyserka zamierzała kręcić dłuższy film dokumentalny pośięcony kampanii polskiej lub Hitleroi. Do Końskich filmocy dotarli 10 rześnia po południu. W miasteczku stacjonoał sztab doódcy 10. Armii Walthera von Reicheua i kilka godzin cześniej odiedził je Adolf Hitler. Reżyserka już go jedk nie zastała.

3 Da dni później miasteczku odbyć się miał pogrzeb czterech niemieckich żołnierzy. Ich ciała spoczyały miejscoym kościele. Wśród Niemcó krążyły różne pogłoski o ich śmierci. Móiono, że zostali zdradziecko zastrzeleni przez Polakó lub Żydó, a ich ciała bestialsko okaleczono. Jedną z ofiar miał być jakiś yższy oficer. Pradopodobnie doszło do zniekształcenia informacji o śmierci generała majora policji porządkoej Wilhelma Röttiga, generalnego inspektora żandarmerii poloej przy 10. Armii. Polscy żołnierze z 1 komp. 77 pp. doodzeni przez kpr. pchor. Władysłaa Dogierda ostrzelali i obrzucili gratami jego samochód drodze pobliżu Opocz. Pojazd zapalił się, skutek czego ciała pasażeró zostały częścioo spalone. Dokład liczba zabitych nie jest z, różne źródła podają odmienne ersje. Trupy przeieziono do Końskich. Według źródeł niemieckich ciało generała zabrano stamtąd do Niemiec. Według relacji polskich został on pogrzebany przez szych żołnierzy skraju pobliskiego zagajnika. Niemcom nie udało się go odleźć, a z honorami leżnymi generałoi pochoali część zęglonych szczątkó jego kierocy, starszego achmistrza żandarmerii Georga Poppego. Został on pradopodobnie pogrzebany Końskich. Potierdza to częścioo zdjęcie ciał złożonych enątrz kościoła. Na idocznej tam trumnie leży czapka, której kształt odpoiada czapce policyjnej, nie ojskoej. Do kopania grobó zapędzono grupę Żydó. Część z nich musiała ygrzebyać ziemię gołymi rękami. Przyglądający się pracy żołnierze traktoali ich bardzo brutalnie: szturchali kolbami karabinó, bili sztachetami, kopali tarz. Musiał interenioać doódca garnizonu mjr Schulz, który zrócił podładnym uagę, że Żydzi ponoszą pradzie inę za szystkie nieszczęścia, jakie iedziły teraz śiat, mimo to jedk żołnierze niemieccy muszą utrzymyać dyscyplinę i ystrzegać się ekscesó. W końcu Żydom pozolono odejść, pononie ich przy tym bijąc. Uciekając przed ciosami, Żydzi zaczęli biec kierunku pobliskiej bramy. W tym momencie djechał samochód kieroany przez Bruno Kleinmichela, podporucznika rezery 8. batalionu rozpoznia lotniczego 10. Armii. To on otorzył ogień do biegnących ludzi. Do strzelaniny przyłączyło się kilkudziesięciu innych żołnierzy. Według raportu Rittaua, dradcy sądu ojennego 10. Armii, dzieiętstu Żydó zostało zabitych, a ośmiu ciężko rannych, przy czym trzech z nich krótce zmarło. Według innych śiadect zabitych było 31. Tym, którzy przeżyli, kazano zebrać ciała. Później pogrzebano je cmentarzu żydoskim. Bruno Kleinmichel stanął przed sądem ojennym, który stierdził, że z premedytacją zabijał ludzi, nie zastaiając się, co robi. Za okoliczność łagodzącą uzno, że działał pod płyem zburzenia pogłoskami, iż Polacy okaleczyli ciała niemieckich żołnierzy, a ludność cyil bre prau międzyrodoemu brała udział alkach. W rezultacie skazano go tylko da lata ięzienia i degradację. Ponieaż jedk po zakończeniu ojny Hitler ogłosił amnestię, Kleinmichel nie poniósł żadnych konsekencji, jak zresztą żaden z pozostałych strzelających óczas żołnierzy.

4 Leni Riefenstahl była strząśnięta tragedią, która rozegrała się jej oczach. Moż to odczytać z jej tarzy uiecznionej fotografii. Jednozcznie potierdza to też podpis, jakim takie samo zdjęcie opatrzył peien pamiątkoym niemiecki albumie szeregoy fotograficznym: soim Leni Riefenstahl fällt beim Anblick der toten Juden in Ohnmacht (Leni Riefenstahl mdleje idok martych Żydó). Mimo to opublikoanych po ojnie spomnieniach reżyserka tierdziła: Nigdy nie idziałam Polsce zabijania ani żołnierzy, ani cyiló. Wyraz przerażenia sojej tarzy tłumaczyła strachem o łasne życie. Gdy tylko oficer, który kazał zaprzestać dręczenia Żydó, odszedł, niemieccy żołnierze pononie zaczęli ich bić. Wtedy Leni Riefenstahl jakoby zróciła im uagę, że łamią rozkaz doódcy. W odpoiedzi została zelżo, a jeden z żołnierzy yceloał nią karabin i zagroził, że ją zastrzeli. Właśnie tedy ktoś zrobił jej zdjęcie. Taką ersję reżyserka przedstaiła też 1952 roku Berlinie przed izbą orzekającą spraach dezyfikacyjnych. (Da dni przed posiedzeniem sądu magazyn Revue opublikoał fotografie z Końskich i pisał: Leni Riefenstahl jest jedną z nieielu niemieckich kobiet, które nie tylko iedziały [o okropnościach ojny], ale także idziały je łasne oczy ). W 1954 roku potórzyła to samo przed sądem e Frankfurcie d Menem ziązku ze spraą o zniesłaienie, którą ytoczyła pismu Die Tat. Do końca życia groziła procesem każdemu, kto kestionoał jej ersję. Rzeź Końskich zdecydoała o dalszych plach reżyserki. Nie była stanie kontynuoać pracy i postanoiła jak jszybciej rócić do Niemiec. Jedk już 5 października zięła udział defiladzie zycięsta zdobytej przez niemieckie ojska Warszaie. To, co zobaczyła ojnie, nie zmieniło jej stosunku do Hitlera. Wypadki Końskich zostały utralone co jmniej kilkustu fotografiach. Autorem niektórych był radiooperator Wehrmachtu Stubbening, który później zginął froncie schodnim. Wizyty Hitlera i Leni Riefenstahl, kopanie grobó przez Żydó, ciała zabitych i pogrzeb niemieckich żołnierzy były jakkoliek makabrycznie to brzmi atrakcyjnymi tematami, które każdy żołnierz chciał umieścić soim pamiątkoym albumie. Dlatego istnieje kilka kopii tych samych ujęć. Egzemplarz, który reprodukujemy, pochodzi z serii zdjęć zjdującej się zbiorze fotografii byłej Głónej Komisji Badania Zbrodni przeci Narodoi Polskiemu przechoyanym Archium IPN. Tomasz Stemposki historyk, kustosz BUiAD IPN Warszaie; interesuje się fotografią historyczną; autor artykułó dotyczących fotografii historycznej i archiistyki; spółautor książki Prao filmie (2009), spółredaktor

5 albumu Oblężenie Warszay fotografii Julie Brya (2010) Tekst pochodzi z numeru 6/2012 miesięcznika Pamięć.pl". Drukuj Generuj PDF Poiadom zjomego Wstecz Liczba ejść: 21383, od