Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Transkrypt

1 Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Przedsiębiorcą zgodnie z polskim prawem jest osoba fizyczna, prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną i która we własnym imieniu prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową 1. Ponadto, ustawa o swobodzie działalności gospodarczej określa mianem przedsiębiorcy wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej 2. Przedsiębiorca musi wykonywać ciąg działań, na które składają się czynności mające charakter gospodarczy lub zawodowy, nie zaś pojedyncze świadczenia 3. Natomiast mianem działalności gospodarczej określa się, zgodnie z art. 2 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły 4. Podobnie jak w przypadku definicji przedsiębiorcy, ciągłość działalności gospodarczej polega na powtarzalności dokonywanych czynności gospodarczych 5. Ponadto, potwierdzenie wykonywania działalności nie powinno być opierane wyłącznie na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, a także rzeczywistym jej wykonywaniu 6. Jedną z form prowadzenia działalności gospodarczej jest działalność osoby fizycznej, czyli tzw. przedsiębiorstwo jednoosobowe. Obowiązkowe do jej założenia jest działalnie pod firmą przedsiębiorcy, która musi zawierać jego imię i nazwisko 7 oraz wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W przypadku tego rodzaju działalności gospodarczej przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem zarówno za zaciągnięte zobowiązania, jak i za zobowiązania publicznoprawne (podatki). Z drugiej strony jednak przysługuje mu cały zysk, który nie podlega podziałowi 8. Przedsiębiorca, który jednoosobowo prowadzi działalność gospodarczą i nie zatrudnia żadnych pracowników może złożyć wniosek o zawieszenie wykonywania działalności na okres od 1 do 24 miesięcy. W tym okresie zawiadomienie te wywiera skutki prawne w stosunku do zobowiązań o charakterze publicznoprawnym. Z kolei do 1 Ustawa z dnia 23 kwietnia 2964 r. Kodeks cywilny, Dz.U nr 16 poz Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Dz. U nr 173, poz Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 23 września 2015 r., III AUa 1339/14. 4 Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Dz. U nr 173, poz Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 25 czerwca 2015 r., III AUa 1279/14. 6 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 19 kwietnia 2016 r., III AUa 1126/15. 7 Zgodnie z art Kodeksu cywilnego zawarcie w firmie imienia i nazwiska nie wyklucza możliwości włączenia pseudonimu lub określeo wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych dowolnie obranych określeo; Ustawa z dnia 23 kwietnia 2964 r. Kodeks cywilny, Dz.U nr 16 poz D. Kosacka-Łędziewicz, B. Olszewski, Leksykon działalności gospodarczej, Wrocław 2007, s

2 zakończenia działalności gospodarczej dojdzie w chwili jej wykreślenia z rejestru przedsiębiorców, wydania prawomocnego orzeczenia sądu, utraty koncesji lub zezwolenia, jeżeli działalność obejmowała tylko taki zakres, upadłości, wniesienia przedsiębiorstwa do spółki jako aportu z jednoczesnym wykreśleniem z ewidencji oraz w przypadku śmierci przedsiębiorcy 9. W chwili śmierci osoby fizycznej istnieje możliwość, aby prowadzenie przez nią działalności gospodarczej lub zawodowej zostało przejęte przez inną osobę, która staje się jej następcą prawnym. Zgodnie z unormowaniem art k.c. następca prawny jest uprawniony do zachowania w przedsiębiorstwie firmy (imienia i nazwiska) zmarłego, jeśli uzyskał pisemną zgodę jego współmałżonka i dzieci. Jest to uwarunkowane tym, że firma nie wchodzi w skład przedsiębiorstwa, a więc możliwość korzystania z niej zależy, w przypadku nieżyjącego już przedsiębiorcy, od woli wymienionych wyżej osób. Jeżeli zgoda zostanie wyrażona to nabywca jest zobowiązany do umieszczenia dodatkowo w nazwie przedsiębiorstwa swojej firmy lub nazwiska, co wynika z zasady prawdziwości firmy 10. Obok możliwości zachowania firmy zmarłego przedsiębiorcy istnieje możliwość przyjęcia zasady kontynuacji dotychczasowej nazwy przedsiębiorstwa. W tym przypadku także powinna zostać zachowana zasada prawdziwości, zgodnie z którą nazwa nie powinna być myląca ani narażająca na zaistnienie pomyłek. Jednakże w przypadku nabycia działalności po zmarłym przedsiębiorcy nie powinno powodować tego problemu, gdyż nie będzie on już aktywny na rynku 11. Zgodnie z postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego należy zaznaczyć, że dane te mają osobisty charakter i są ściśle związane z osobą zmarłego, w związku z czym nie podlegają dziedziczeniu 12, a istnieje możliwość ich zachowania przez następcę prawnego. W przypadku śmierci przedsiębiorcy jednoosobowego wiele trudności przysparza postępowanie spadkowe oraz podział spadku. Jeżeli spadkodawca nie sporządził testamentu, odwołał testament w całości lub części, ustanowienie okazało się nieważne lub bezskuteczne nastąpi dziedziczenie ustawowe. W kręgu spadkobierców ustawowych w pierwszej kolejności znajdują się osoby będące w kręgu rodziny zmarłego, czyli dzieci, rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa, dziadkowie i ich zstępni oraz osoby połączone więzem prawnym, czyli małżonek, przysposobieni. W pierwszej kolejności po zmarłym dziedziczą zstępni i małżonek, dopiero gdy zmarły nie miał zstępnych dziedziczą pozostałe wymienione wyżej osoby 13. Z gospodarczego punktu widzenia najkorzystniejszym rozwiązaniem byłoby dziedziczenie przez jedną osobę, która uprawniona jest do przejęcia wszystkich składników przedsiębiorstwa po zmarłym 14. Jeśli zmarły przedsiębiorca pozostawał w związku małżeńskim i nie była ustanowiona rozdzielność majątkowa rozsądne byłoby wówczas dalsze prowadzenie działalności przez małżonka. Ustawodawca w art Kodeksu cywilnego daje możliwość spadkodawcy ustanowienia w zapisie windykacyjnym konkretnej osoby lub osób, które nabędą określony przedmiot z chwilą 9 A. Kidyba, Prawo handlowe, 17. wydanie, Warszawa 2015, s P. Księżak, M. Pyziak-Szafnicka, Kodeks cywilny. Komentarz. Częśd ogólna, wyd. II, LEX A. Kidyba, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Częśd ogólna, wyd. II, LEX Postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 2 października 2007 r., II SA/Bk 198/ A. Kidyba, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV, wyd. IV, LEX W. Borysiak, Dziedziczenie. Konstrukcja prawna i ochrona, wyd. I, Warszawa 2013, s

3 otwarcia spadku. W tym rozporządzeniu testamentowym możliwe jest ustanowienie przedmiotem zapisu właśnie przedsiębiorstwa. Jest to o tyle korzystne, że jeśli spadkodawca oraz spadkobierca jeszcze za życia spadkodawcy ustalą, że spadkobierca chce dalej prowadzić działalność gospodarczą to ponosi on odpowiedzialność tylko do wysokości przedmiotu zapisu, a więc przedsiębiorstwa. Odpowiedzialność ta ustalana jest według stanu i cen z chwili otwarcia spadku 15. Z drugiej zaś strony, staje się to o tyle problematyczne, że w przypadku przedsiębiorcy jednoosobowego wraz z chwilą śmierci wygasają wszelkie zindywidualizowane prawa. Choć możliwe jest dalsze prowadzenie działalności gospodarczej pod dotychczasową firmą z odpowiednim uwzględniem dodatków, to pojawiają się dalsze problemy. Ustawodawca w art. 5 pkt 2 ustawy o zasadach ewidencji i indetyfikacji podatników i płatników wymienia elementy, które musi zawierać zgłoszenie identyfikacyjne w celu nadania numeru NIP 16. Elementy te są ściśle są zindywidualizowane, więc nie jest możliwe ich dziedziczenie. W związku z tym, osoba zamierzająca prowadzić działalność po zmarłym przedsiębiorcy musi mieć nadany własny numer NIP. Dziedziczeniu także nie podlegają koncesje, licencje i zezwolenia z uwagi na to, że są one przyznawane konkretnemu przedsiębiorcy drogą decyzji administracyjnej po spełnieniu odpowiednich warunków określonych przepisami prawa 17. W związku z tym, wraz z jego śmiercią wygasają powyższe uprawnienia, a następca prawny musi ubiegać się o ich nadanie. Choć nie jest to wprost wskazane w przepisach ogólnych to niekiedy przepisy szczególne normują te zgadanienie. Przykładem tego jest art. 16 ustawy o transporcie drogowym, który wyraźnie wskazuje, że wraz ze śmiercią podmiotu wygasają przyznane mu zezwolenia i licencje. Jednakże istnieje możliwość wykonywania uprawnień wynikających z zezwolenia lub licencji zmarłego, jeśli spadkobierca złoży wniosek do sądu administracyjnego, który wyraża zgodę w formie decyzji. Uprawnienie to przysługuje na okres nie dłuższy niż 18 miesięcy od daty śmierci 18. Spadkobierca nabywając sukcesję po zmarłym przedsiębiorcy przejmuje także jego zobowiązania cywilnoprawne. W przypadku zawartych umów zlecenia oraz o świadczenie usług nie wygasają one wskutek śmierci dającego zlecenie, chyba że postanowią inaczej w umowie. Istnieje jednak możliwość, że umowa ta wygaśnie, jeżeli śmierć zleceniodawcy uniemożliwi wykonanie zobowiązania z powodu niezawinionej następczej niemożliwości świadczenia. W związku z tym prawa i obowiązki zleceniodawcy przechodzą na spadkobiercę bądź też działa w jego imieniu przedstawiciel ustawowy. Zleceniobiorca powinien jednak po uzyskaniu informacji o śmierci dającego zlecenie powiadomić znanych mu spadkobierców o istniejącym zobowiązaniu. Jeżeli jednak umowa taka wygaśnie, to zleceniobiorca również jest zobowiązany poinformować spadkobierców o tym fakcie, a ponadto jest zobowiązany świadczenie wykonać, jeśli przerwanie czynności mogłoby narazić zleceniodawcę lub jego spadkobierców na szkodę. Warte zaznaczenia jest to, że spadkobiercy do czasu uzyskania postanowienia o nabyciu spadku nie mogą wydawać zarządzeń w stosunku do zleceniobiorcy. W przypadku wygaśnięcia umowy spadkobiercy 15 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U nr 16 poz Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, Dz.U nr 142 poz P. Księżak, M. Pyziak-Szafnicka, Kodeks cywilny. Komentarz. Częśd ogólna, wyd. II, LEX Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, Dz.U nr 125 poz

4 zobowiązani są do zarówno zwrotu wydatków związanych z należytym wykonaniem świadczenia jak i wypłaty wynagrodzenia 19. Jednak w sytuacji gdy to zmarły przedsiębiorca był zleceniobiorcą wszystkie umowy z tego tytułu wygasają, chyba że strony w umowie postanowią inaczej 20. W związku z tym, że osoba fizyczna traci zdolność prawną z chwilą śmierci, wygasa także obowiązek podatkowy. Zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy o NIP minister właściwy do spraw informatyzacji przekazuje informację o śmierci przedsiębiorcy do Centralnego Rejestru Podmiotów- Krajowej Ewidencji Podatników, która stanowi źródło informacji dla organów podatkowych o zgonie podatnika 21. Z kolei w przypadku podatku określonego w art. 96 ust. 6 i 7 ustawy o podatku od towarów i usług wyraźnie wskazane jest, że podatnik, który zaprzestał wykonywania działalności jest zobowiązany zgłosić ten fakt naczelnikowi urzędu skarbowego, który dokonuje wykreślenia go z rejestru. W przypadku śmierci tejże osoby zgłoszenia dokonuje jej następca prawny 22. Kolejną ustawą regulującą przedstawiane zagadnienie jest ustawa o ordynacji podatkowej, której art. 97 stanowi, że spadkobiercy podatnika przejmują majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Z kolei, gdy spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, to przechodzą one na spadkobiercę, gdy zdecyduje się on na dalsze prowadzenie działalności na własny rachunek 23. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie dokonał wykładni powyższego przepisu prawnego. Mianowicie, prawa i obowiązki materialne i niematerialne należy rozumieć zgodnie z podziałem prawa finansowego na materialne i formalne. W związku z tym prawa niemajątkowe należy rozumieć jako prawa, na podstawie których powstają organizacyjne stosunki prawno-finansowe. Z kolei prawa majątkowe są to prawa i obowiązki, na podstawie których powstają stosunki prawno-finansowe, np. prawo do nadpłaty, zwrotu podatku lub różnicy podatku naliczonego, prawo do ulg i premii inwestycyjnych czy odroczenia zapłaty podatku. Sąd wskazuje także, że aby mogło dojść do sukcesji praw majątkowych, konkretne prawo musi powstać za życia spadkodawcy, np. jeśli podatnik uiści podatek i wystąpi nadpłata, to ma on możliwość żądania jej zwrotu. Jednak w przypadku śmierci podatnika jego spadkobierca ma prawo do odliczenia powstałej straty 24. Inaczej ujętą definicję przedstawi Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, który stwierdził, że prawa niemajątkowe są to wszelkie uprawnienia czy to ekonomiczne, czy osobiste. W związku z tym pojęcie praw majątkowych nie jest tożsame z prawami materialnymi, a praw niemajątkowych z prawami niematerialnymi czy proceduralnymi 25. Osoba podlegająca spadkobraniu po uprawdopodobnieniu możliwości bycia spadkobiercą, może żądać od organu podatkowego wydania zaświadczenia o wysokości zobowiązań spadkodawcy. Do tej czynności nie jest zatem wymagane stwierdzone prawomocnym postanowieniem sądu lub poświadczeniem dziedziczenia, że wnioskujący jest już spadkobiercą. Ponadto, według ordynacji 19 E. Gniewek, P. Machnikowski, Kodeks cywilny. Komentarz, 7. Wydanie, Warszawa 2016, s Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U nr 16 poz Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, Dz.U nr 142 poz Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz.U nr 54 poz Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Dz.U nr 137 poz Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 17 listopada 2015 r., I SA/KR 1227/ Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2015 r., II FSK 848/

5 podatkowej istnieje konieczność zakończenia postępowania o nabyciu spadku przed orzeczeniem o odpowiedzialności podatkowej spadkobierców. Na ten czas przewidziane jest zawieszenie biegu terminów zwrotu nadpłaty, doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania, przedawnienie zobowiązania podatkowego 26. Także problematyczne staje się prowadzenie ksiąg podatkowych, jeśli przedsiębiorstwo po śmierci podatnika nie jest kontynuowane. Zgodnie z art Ordynacji podatkowej podatnicy są zobowiązani do prowadzenia ksiąg oraz ich przechowywania do czasu upływu przedawnienia zobowiązania podatkowego, czyli 5 lat 27. W związku z tym spadkobierca zobowiązany jest do przechowywania tych dokumentów przez wskazany okres czasu. Kolejnym aspektem będącym skutkiem śmierci przedsiębiorcy staje się sytuacja zatrudnianych na umowę o pracę pracowników. Jeżeli przedsiębiorca prowadził działalność będącą zakładem pracy w znaczeniu przedmiotowym, czyli jednostkę organizacyjną zatrudniającą pracowników, pracownicy są dalej zatrudniani przez nowego pracodawcę. W przypadku, gdy jednak żaden ze spadkobierców nie zdecyduje się na dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa wtedy stosunek pracy wygasa. Wygaśnięcie stosunku pracy nastąpi także w przypadku, gdy działalność gospodarcza nie stanowi zakładu pracy. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie, które powinno zostać mu wypłacone przez spadkobierców zmarłego przedsiębiorcy 28. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego, gdy śmierć dotyczy pracodawcy prowadzącego działalność gospodarczą podlegającą wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej jego spadkobiercy wstępują w prawa i obowiązku zmarłego, co oznacza, że dotyczy to także stosunków pracy 29. W tym przypadku nie jest istotne jaką formę działalności przyjmą spadkobiercy, nie są oni zobligowani do wypłacenia pracownikom odszkodowania za wygaśnięcie umowy wskutek śmierci dotychczasowego pracodawcy, gdyż nastąpi transfer pracowników 30. W sytuacji, gdy pracownikowi przysługuje odszkodowanie problematyczne staje się ustalenie terminu jego wypłacenia. Teoretycznie, wymagalność roszczeń następuje wraz z chwilą śmierci pracodawcy oraz jednocześnie wygaśnięciem umowy o pracę. W praktyce oznaczałoby to, że na spadkobiercach ciążyłby obowiązek wypłacenia zaległych odsetek, a postępowanie spadkowe jest czasochłonne. Zatem należy przyjąć, że wymagalność odszkodowania powstaje w chwili, kiedy bez zbędnej zwłoki zostaną ustaleni spadkobiercy 31. Wysokość odszkodowania, zgodnie z 2 ust. 1 pkt 5 Rozporządzenia Ministra pracy i polityki socjalnej oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop. Warto zaznaczyć, iż odszkodowanie te nie jest wliczane do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Ponadto, pracownik nie będzie zobligowany do opłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych 32. Śmierć przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą powoduje wiele skutków prawnych, które sprowadzają określone obowiązki na spadkobierców. Najłatwiejszym 26 J. Brolik i in., Ordynacja podatkowa. Komentarz, wyd. V, LEX Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Dz.U nr 137 poz K. Jaśkowski, E. Maniewska, Kodeks pracy. Tom I. Komentarz. Ustawy towarzyszące z orzecznictwem. Europejskie prawo pracy z orzecznictwem, wyd. X, LEX Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1994 r., I PZP 1/ K. Baran, Kodeks pracy. Komentarz, wyd. III, LEX A. Sobczyk, Kodeks pracy. Komentarz, 2. Wydanie, Warszawa 2015, s A. Patulski, G. Orłowski, Kodeks pracy. Komentarz dla praktyków, Gdaosk 2015, s

6 rozwiązaniem byłoby zaprzestanie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej, w związku z licznymi formalnościami, jakich nowy nabywca musi dokonać. Dziedziczenie przedsiębiorstwa w czystej, pełnej postaci nie jest możliwe z powodu praw przysługujących indywidualnie oznaczonej jednostce, spadkobierca może nabyć jedynie przedmioty majątkowe wchodzące w jego skład. Warto ująć sprawę także od strony praktycznej, pełne działanie jako następca prawny i kontynuowanie działalności po zmarłym przedsiębiorcy jest czasochłonne, zwłaszcza jeśli następca nie jest przedsiębiorcą i nie jest wpisany do rejestru, a czas jest niezwykle istotny, aby utrzymać zainteresowanie klientów. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem byłoby przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę handlową, gdzie przejście działalności na nowego nabywcę będzie znacznie łatwiejsze oraz bardziej płynne 33. Bibliografia Literatura 1. Baran K., Kodeks pracy. Komentarz, wyd. III, LEX Borysiak W., Dziedziczenie. Konstrukcja prawna i ochrona, wyd. I, Warszawa Brolik J. i in., Ordynacja podatkowa. Komentarz, wyd. V, LEX Gniewek E., Machnikowski P., Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. 7, Warszawa 2016, 5. Jaśkowski K., Maniewska E., Kodeks pracy. Tom I. Komentarz. Ustawy towarzyszące z orzecznictwem. Europejskie prawo pracy z orzecznictwem, wyd. X, LEX Kidyba A., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, wyd. II, LEX Kidyba A., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV, wyd. IV, LEX Kidyba A., Prawo handlowe, 17. wydanie, Warszawa Księżak P., Pyziak-Szafnicka M., Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, wyd. II, LEX Patulski A., Orłowski G., Kodeks pracy. Komentarz dla praktyków, Gdańsk Sobczyk A., Kodeks pracy. Komentarz, wyd. 2, Warszawa Akty prawne 1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U nr 16 poz Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, Dz.U nr 142 poz Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Dz.U nr 137 poz Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, Dz.U nr 125 poz Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz.U nr 54 poz Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Dz. U nr 173, poz Orzecznictwo 1. Postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 2 października 2007 r., II SA/Bk 198/ M. Pledziewicz, Przejęcie firmy po śmierci właściciela *online+, Przegląd spadkowy 2016, (dostęp: ), 260

7 2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1994 r., I PZP 1/ Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2015 r., II FSK 848/ Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 19 kwietnia 2016 r., III AUa 1126/ Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 23 września 2015 r., III AUa 1339/ Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 25 czerwca 2015 r., III AUa 1279/ Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 17 listopada 2015 r., I SA/KR 1227/15. Inne źródła 1. M. Pledziewicz, Przejęcie firmy po śmierci właściciela [online], Przegląd spadkowy 2016, (dostęp: ) 261