tel JAROSŁAW CICHOCKI Dobór rasy i linii pszczół do pasieki, warunki właściwego poddawania matek pszczelich

Transkrypt

1 tel JAROSŁAW CICHOCKI Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Dobór rasy i linii pszczół do pasieki, warunki właściwego poddawania matek pszczelich

2 Systematyka Nadrodzina: pszczoły i grzebacze Apoidea (ok.30 tys. gatunków, Polska - 454) Rodzina: pszczołowate Apidae Rodzaj: pszczoła Apis (7 gat.) Gatunek: Pszczoła miodna Apis mellifera Wspólna opieka nad potomstwem, podział prac, współwystępują przynajmniej dwa pokolenia zdolne do pracy Rasy (podgatunki, populacje) pszczoły miodnej (ok. 25 w czterech grupach)

3 Lp. Cecha Pszczoła Porównanie wybranych cech, różnych ras pszczoły miodnej środkowoeuropejska kraińska kaukaska 1 Rozwój wiosenny późny wczesny późny 2 Łagodność agresywna łagodna łagodna 3 Skłonność do rójki średnia duża mała 4 Skłonność do rabunku niska średnia średnia 5 Zdolność obrony wysoka mała mała 6 Wyszukiwanie pożytków wolne wolne szybkie 7 Wierność kwiatowa wysoka wysoka niska 8 Sklepienie komórek z miodem 9 Odporność na choroby suche suche mokre wysoka średnia średnia 10 Zimowanie bardzo dobre dobre średnie

4 Krzyżówki międzyrasowe Buckfast - wyhodowana przez benedyktyńskiego mnicha w opactwie Buckfast w Anglii: wcześnie i dobrze rozwijające się, znakomite zbiory miodu

5 Linie pszczoły kraińskiej: niemieckie Łagodne i bardzo łagodne Wyrównane genetycznie Wysoko rojliwe, ale dające się łatwo wybić z nastroju rojowego Dobre zimowanie Dobrze trzymają się plastrów nieska, sklenarka, kortówka, prima

6 Linie pszczoły kraińskiej: Łagodne ale potrafią być złośliwe Mało wyrównane genetycznie Wysoko rojliwe Średnie zimowanie w warunkach naszego woj. Wysokowydajne Bardzo duża dynamika rozwoju wiosennego alpejskie alpejka, gemma, troiseck, singer

7 Wymiana Matek Korzyści Lepsza wartość hodowlana

8 Cechy nisko odziedziczalne: Produkcja miodu 0,23 25 kg 20 kg 5 x 0,23 = 1,15 kg

9 Wymiana Matek Korzyści Lepsza wartość hodowlana

10 Determinacja płci XX XX XX X XX XX X XX

11 Mniejsze nakłady pracy związane z kontrolowaniem rójek Korzyści

12 Korzyści Lepsze czerwienie. W trzecim sezonie wydajność czerwienia matki pszczelej jest zmniejszona o 50-60% Ilość czerwiu od matek jednorocznych przewyższa mniej więcej o 20% ilość czerwiu uzyskaną od matek dwuletnich a prawie o 70% od trzyletnich. co 43 s przybywa jedno jajo

13 Wymiana Matek Korzyści Wymiana matki może prowadzić do wzrostu zbioru miodu o 25%

14 ok. 50 % pszczelarzy nie poddaje matek niepowodzenia w poddawaniu brak przekonania co do słuszności takiego działania, ocena korzyści wymiany dopiero w następnym sezonie pasiecznym, nieumiejętność znalezienia starej matki, niemożność zakupu w zaplanowanym terminie, wysoka cena

15 Do tej pory nie opracowano sposobu, który daje 100% skuteczność w przyjęciu matki.

16 Czynniki wpływające na przyjęcie matki pszczelej Stan rodziny pszczelej Technika poddawania matki Kondycja matki Warunki środowiskowe

17 Rozmieszczenie znaczących gruczołów matki pszczelej gruczoły tergitowe - kieszonkowe gruczoły żuwaczkowe gruczoły stopowe (tarsalne) Arnharta

18 Substancja mateczna Suma feromonów sygnałowych i pobudzających (inicjujących) wydzielonych przez gruczoły żuwaczkowe nazywana jest substancją mateczną. Hamuje instynkt budowy mateczników, wychów nowych matek, instynkt migracyjny Instynkt budowy plastrów trutowych i wychów trutni Stymuluje aktywność gruczołów podgardzielowych i woskowych Stymuluje do lotów na pożytek i zbierania zapasów Wabi trutnie i prowokuje instynkt kopulacyjny Stabilizuje grono rojowe Działa uspakajająco na robotnice

19 Feromony gruczołów tergitowych Gruczoły te są dobrze rozwinięte u młodych matek, szczyt przypada na okres lotów godowych Skład wydzieliny gruczołów tergitowych różni się u poszczególnych matek Funkcje: ułatwiają robotnicom rozpoznawanie własnej matki wzmacniają działanie subst. matecznej

20 Feromony gruczołów stopowych (tarsalnych) Arnharta Inna nazwy: feromony znaczące ślady stóp, feromony szlaku Ilość feromonów spada wraz z wiekiem matki (półroczne ponad 1mg/h, dwuletnie 0,64mg/h) Funkcje: wabiące robotnice hamuje budowę mateczników

21 W rodzinie, do której chcemy poddać młodą matkę nie może być starej matki oraz pszczół trutówek. Brak czerwiu w rodzinie nie musi oznaczać, że jest ona bezmateczna może być w niej matka nieunasieniona po cichej wymianie lub rojowa po wyrojeniu się pszczół

22

23 mateczniki rojowe

24 mateczniki ratunkowe

25 cicha wymiana

26

27 Siła rodziny Młode pszczoły

28 poddawanie mateczników gwarantuje prawie 100% pewność przyjęcia wygryzającej się matki na 1-2 dni przed wygryzieniem

29 Klateczka ciastem do dołu!!! Uliczka między plastrami powinna zapewnić swobodny dostęp pszczół do otworów klateczki

30 Klateczka dotychczasowe badania pokazują, Iż rodzaj użytej klateczki do poddawania nie odgrywa istotnej roli w przyjęciu matek, ale są klateczki, które opóźniają wypuszczenie matki

31 w obecności czerwiu, czy przy braku czerwiu??? od 3 do 24 godzin jako bezmatek Rodziny pszczele na ogół niechętnie przyjmują matki obcych ras??? Środkowoeuropejska, Buckfast Kaukaskie

32 Kontrola czerwienia najwcześniej po 4-5 dniach od spodziewanego wyjścia matki Matki nie należy wypuszczać samemu Obecność mateczników ratunkowych po poddaniu nie musi oznaczać braku matki.

33 Sztucznie unasienniane matki mają około dni i pszczoły traktują je niechętnie jako starsze matki nieunnasienione Za cenę 1 matki inseminowanych mamy 4-6 matek nieunasienionych

34 Feromony gruczołów stopowych (tarsalnych) 12 substancji wabiące robotnice hamujące budowę mateczników

35 nie podkarmiać rodzin w celu wywołania złudzenia pożytku. Może powodować rabunki osieroconych rodzin. okres wczesnej wiosny i jesieni to najpewniejszy czas na wymianę matek.

36 Dziękuję za uwagę Jarosław Cichocki tel ,