ZARZĄDZENIE NR 111/2015 WÓJTA GMINY KONARZYNY. z dnia 29 grudnia 2015 r.

Transkrypt

1 ZARZĄDZENIE NR 111/2015 WÓJTA GMINY KONARZYNY z dnia 29 grudnia 2015 r. w sprawie przeprowadzenia konsultacji projektu Programu Wspierania Rodziny w Gminie Konarzyny na lata Na podstawie art. 5a i 30 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1515) oraz Uchwały Nr XXXI/219/2010 Rady Gminy w Konarzynach z dnia 3 września 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu konsultowania z organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie projektów prawa miejscowego, zarządzam, co następuje: 1. Postanawiam przeprowadzić konsultacje społeczne projektu Programu Wspierania Rodziny w Gminie Konarzyny na lata Projekt Programu Wspierania Rodziny w Gminie Konarzyny na lata stanowi załącznik nr 1 do niniejszego zarządzenia. 3. Konsultacje prowadzone będą w formie ankiety, której wzór stanowi załącznik nr 2 do niniejszego zarządzenia. 4. Wypełnione ankiety należy składać do dnia 8 stycznia 2016 r. w siedzibie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Konarzynach lub na adres poczty elektronicznej: konarzyny.gops@wp.pl lub też na adres pocztowy: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Konarzynach, ul. Szkolna 11, Konarzyny. W przypadku przesłania formularza pocztą tradycyjną decyduje data stempla pocztowego. 5. Informacja o przeprowadzeniu konsultacji społecznych umieszczona zostanie na tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy, na stronie internetowej oraz w Biuletynie Informacji Publicznej. 6. Osobą odpowiedzialną za przygotowanie i przeprowadzenie konsultacji jest Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Pan Jakub Frankenstein. 7. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

2 Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 111/2015 Wójta Gminy Konarzyny z dnia 29 grudnia 2015 r. PROJEKT PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE KONARZYNY NA LATA Konarzyny 2015

3 I. WSTĘP Rodzina jest to podstawowa jednostka społeczna wynikająca z przepisów prawa. Każda rodzina to odrębna jednostka. Powstaje poprzez połączenie dwóch osób, mężczyzny oraz kobiety. Rodzina składa się najczęściej z rodziców oraz dzieci. Każda rodzina ma swoją historię, która jest węzłem przeszłości oraz przyszłości. Łączą ją więzy krwi ze swoimi przodkami. Zarówno w prawie rodzinnym, jak i kościelnym rodzina stanowi ważną jednostkę. Aby ludzie mogli być uznani za rodzinę, musi ich łączyć pokrewieństwo. Pokrewieństwo może występować na kilku liniach, z dziećmi, z rodzicami, z dziadkami oraz dalszą rodziną. Zdarzają się rodziny, które tworzą się na mocy prawa sądowego, są to w szczególności rodzice, którzy chcą wychowywać dzieci będące sierotami lub pochodzące z domu dziecka. Występują także rodziny niepełne, w których jeden rodzic zastępuje oboje lub dzieci wychowuje ktoś z rodziny. Rodzina, jako pierwsze i podstawowe środowisko społeczne, powinna spełniać zadania, które określić można jako zaspokojenie potrzeb biologicznych, psychicznych, społecznych itp. Występowanie więzi biologicznej lub adaptacji, podziału na określone role, wzajemnych oddziaływań, a także wspólnego charakteru grupy ma ogromny wpływ na zaistnienie rodziny. Owa grupa ludzi odpowiada za rozwój dziecka, stanowi dlań źródło wzorów zachowań i działania, odpowiedniego rozumienia ról pełnionych w społeczeństwie, a także pewnego systemu wartości. Pomiędzy członkami rodziny zachodzą liczne relacje interpersonalne. Istotne jest, aby dziecko posiadało określoną relację z każdym z jej członków, co buduje sieć wzajemnych wpływów kształtujących i modyfikujących się wraz z upływem czasu oraz adekwatnie do przemian zachodzących w składzie lub działalności rodziny. Niezwykle ważne jest umocnienie rodziny i przeciwdziałanie jej dysfunkcjonalności realizacji funkcji psychospołecznych. Czynniki wpływające na zaburzenie prawidłowego funkcjonowania rodziny to: ubóstwo, bezrobocie, narkomania, alkoholizm, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, przemoc, przestępczość, itp. W celu objęcia kompleksową pomocą i wsparciem rodziny przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych tworzy się Gminny Program Wspierania Rodziny Gminy Konarzyny na lata zwany dalej Programem, który zakłada kompleksowe i zintegrowane działania służb społecznych oraz innych instytucji działających na rzecz dziecka i jego rodziny.

4 Podstawy prawne: Program będzie realizowany w szczególności w oparciu o następujące akty prawne: ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015r., poz. 163, z późn. zm.), ustawę z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2015r., poz. 332 z późn. zm.) ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015r. poz. 1390), ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2015 r, poz. 1286), W myśl w/w ustawy na jednostki samorządu terytorialnego nałożony został obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej. Obowiązek ten jednostki samorządu terytorialnego realizują w szczególności we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi. Zgodnie z art. 176 cytowanej ustawy działania realizowane przez samorządy gminy to: 1. opracowanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny; 2. tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny; 3. tworzenie oraz rozwój systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek wsparcia dziennego oraz praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych przez: a) zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa, b) organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających, c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci; 4. finansowanie: a) kosztów szkoleń dla rodzin wspierających;

5 b) podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny; c) kosztów związanych z udzieleniem pomocy, ponoszonych przez rodziny wspierające; 5. współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczoterapeutycznej lub interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym; 6. sporządzanie sprawozdań rzeczowo-finansowych z zakresu wspierania rodziny oraz przekazanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej z zastosowaniem systemu teleinformatycznego; 7. prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej, zamieszkałego na terenie gminy; 8. przekazywanie do biura informacji gospodarczej informacji o powstałych zaległościach z tytułu nie ponoszenia przez rodziców opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej za okres dłuższy niż 12 miesięcy. II. DIAGNOZA Gmina Konarzyny położona jest w północno zachodniej części powiatu chojnickiego i graniczy z gminami: Lipnica, Chojnice, Człuchów i Przechlewo. Obejmuje powierzchnię ha. Składa się z 6 jednostek pomocniczych sołectw tj. Konarzyny, Ciecholewy, Żychce, Kiełpin, Zielona Huta i Zielona Chocina. Pod względem fizyczno- geograficznym gmina położona jest w zachodniej części Borów Tucholskich na Równinie Charzykowskiej. Na jej obszarze znajduje się 10 jezior oraz rzeki Chocina, Brda i Czerwona Struga. Lesistość gminy wynosi 54 %. W celu zachowania walorów przyrodniczych i krajobrazowych 69% powierzchni objęte jest obszarami krajobrazów chronionych. Wschodnia część gminy bezpośrednio graniczy z Zaborskim Parkiem Krajobrazowym oraz otuliną parku Narodowego Bory Tucholskie w gminie Chojnice. Główna przesłanką przyznawania świadczeń z pomocy społecznej jest ubóstwo, bezrobocie, długotrwała choroba oraz niepełnosprawność. Wykazane poniżej przyczyny udzielenia pomocy są ze sobą powiązane, dlatego też osoby i rodziny objęte pomocą społeczna występują jednocześnie w kilku kategoriach.

6 Tabela: Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w roku 2014 z podziałem na przyczyny udzielania wsparcia. POWÓD TRUDNEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ LICZBA OSÓB W RODZINACH OGÓŁEM LICZBA OSÓB W RODZINIE UBÓSTWO SIEROCTWO BEZDOMNOŚĆ POTRZEBA OCHRONY MACIERZYŃSTWA W TYM: WIELODZIETNOŚĆ BEZROBOCIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ DŁUGOTRWAŁA LUB CIĘŻKA CHOROBA BEZRADNOŚĆ W SPRAWACH OPIEK.-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO - OGÓŁEM W TYM: RODZINY NIEPEŁNE 9 28 RODZINY WIELODZIETNE PRZEMOC W RODZINIE POTRZEBA OCHRONY OFIAR HANDLU LUDŹMI ALKOHOLIZM NARKOMANIA TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA PO ZWOLNIENIU Z ZAKŁADU KARNEGO TRUDNOŚCI W INTEGRACJI OSÓB, KTÓRE OTRZYMAŁY STATUS UCHODŹCY LUB OCHRONĘ UZUPEŁNIAJĄCĄ ZDARZENIE LOSOWE SYTUACJA KRYZYSOWA KLĘSKA ŻYWIOŁOWA LUB EKOLOGICZNA Źródło: opracowanie na podstawie sprawozdań OPS

7 Liczba mieszkańców Gminy Konarzyny w dniu 31 grudnia 2014r. wyniosła 2322 osób. Ze wszystkich form pomocy świadczonych przez OPS wynikających z ustawy o pomocy społecznej łącznie skorzystało 338 mieszkańców w 81 rodzinach. Oznacza to, że 14,55 % osób gminy Konarzyny jest objętych pomocą społeczną, co obrazuje poniższy wykres. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS Gdy dochodzi do sytuacji, w której rodzice zastają trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich lub władza rodzicielska ta została ograniczona, sąd postanawia o ustanowieniu nad dzieckiem opieki zastępczej i umieszczeniu poza rodzina biologiczną. Tabela 1. Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej Rodzaj pieczy zastępczej Liczba rodzin zastępczych Liczba dzieci Źródło: Dane PCPR w Chojnicach.

8 Od maja 2014r. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Konarzynach zatrudnia asystenta rodziny. Liczba rodzin objęta pomocą asystenta rodziny w 2014 roku to 6 rodzin. Liczba rodzin z którą asystent zakończył pracę w 2014 roku wyniosła - 2 rodziny. Asystent rodziny we współpracy z rodzinami i pracownikiem socjalnym opracowywał plan pracy z rodziną, którego głównym aspektem było wzmocnienie roli i funkcji rodzin, rozwijanie umiejętności opiekuńczo - wychowawczych, podnoszenie świadomości w zakresie planowania i funkcjonowania rodziny, pomoc w opiece i wychowaniu dzieci, reintegracja rodziny. III. ZASOBY Instytucje i organizacje realizujące zadania mieszczące się w zakresie wspierania rodziny oraz inne funkcje wspierające: 1. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Konarzynach; 2. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii; 3. Urząd Gminy Konarzyny; 4. Gminne Przedszkole Publiczne w Konarzynach; 5. Zespół Szkół Publicznych w Konarzynach; 6. Gminny Ośrodek Kultury w Konarzynach; 7. Organizacje Pozarządowe. Instytucje i organizacje z poza terenu Gminy Konarzyny 1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Chojnicach; 2. Powiatowy Urząd Pracy w Chojnicach; 3. Ośrodek Profilaktyki Rodzinnej w Chojnicach. IV ADRESACI Adresatami Programu są dzieci i rodziny z terenu gminy Konarzyny przeżywające trudności w sferze opiekuńczo-wychowawczej, w których wychowują się dzieci oraz rodziny, w których dzieci umieszczone zostały w pieczy zastępczej. Rodzina jako naturalne środowisko rozwoju dziecka, przeżywające trudności w opiekowaniu się i wychowaniu dzieci, wymaga wsparcia dla dobra nie tylko dzieci, ale też wszystkich jej członków. Przywrócenie prawidłowego funkcjonowania rodziny jest też największym zyskiem dla społeczności lokalnej, w każdej sferze życia.

9 V. CELE PROGRAMU CEL GŁÓWNY: wspieranie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych w procesie przywracania ich zdolności do prawidłowego funkcjonowania i pełnienia ról. CELE SZCZEGÓŁOWE : 1. Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych dziecku i rodzinie oraz pomoc w przezwyciężaniu problemów związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem przez wzmacnianie roli i funkcji rodziny; 2. Zapobieganie powstawaniu sytuacji kryzysowych w rodzinie oraz umożliwienie wyjścia z kryzysu; 3. Tworzenie warunków umożliwiających dziecku wychowanie w rodzinie biologicznej; 4. Ochrona, wsparcie i bezpieczeństwo dziecka i rodziny. VI. ZADANIA REALIZOWANE W RAMACH PROGRAMU I. CEL SZCZEGÓŁOWY- Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych dziecku i rodzinie oraz pomoc w przezwyciężaniu problemów związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem przez wzmacnianie roli i funkcji rodziny ZADANIA REALIZATORZY/PARTN ERZY PLANOWANY TERMIN REALIZACJI Pomoc rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialno - bytowej, życiowej, której nie są w stanie pokonać wykorzystując własne możliwości, zasoby i uprawnienia (pomoc finansowa i rzeczowa w ramach ustawy o pomocy społecznej); Zapewnienie dzieciom i młodzieży z ubogich rodzin posiłków w szkole; GOPS, GOPS, UG,ZSP Pomoc w zaopatrzeniu dzieci i młodzieży w artykuły GOPS,UG,ZSP

10 szkolne i podręczniki; Udzielenie dzieciom i młodzieży stypendiów szkolnych oraz wyprawek szkolnych, dofinansowanie dojazdów do szkół; Współorganizowanie wypoczynku dzieciom i młodzieży z ubogich rodzin; UG,ZSP ZSP,UG,GOPS.GOK Realizacja Karty Dużej Rodziny; GOPS,UG Zapewnienie pomocy osobom doznającym przemocy; GOPS, ZI, POLICJA, UG Zabezpieczenie środków w budżecie na finansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, placówce opiek.-wych., rodzinnym domu dziecka itp.; Systematyczna praca socjalna z rodzinami z problemem opiekuńczo wychowawczym polegająca m.in. na diagnozie deficytów w zakresie pełnienia ról rodzicielskich, wydolności opiekuńczo-wychowawczej, zaniedbań względem dzieci oraz ocenie sytuacji dziecka w rodzinie, środowisku szkolnym i rówieśniczym; GOPS,UG GOPS II. CEL SZCZEGÓŁOWY- Zapobieganie powstawaniu sytuacji kryzysowych w rodzinie oraz umożliwienie wyjścia z kryzysu. ZADANIA REALIZATORZY/ PARTNERZY PLANOWANY TERMIN REALIZACJI Zapewnienie rodzinom dostępu do poradnictwa prawnego, oraz organizowanie i informowanie o miejscach pomocy; Umożliwienie rodzinom korzystania z pomocy asystenta rodziny, którego zadaniem jest organizowanie pracy z rodziną w miejscu GOPS,UG,ZSP GOPS

11 zamieszkania bądź w miejscu wskazanym przez rodzinę; Zagospodarowanie czasu wolnego dzieciom i młodzieży poprzez rozwój funkcjonowania świetlic opiekuńczo wychowawczych, propagowanie prawidłowych form spędzania wolnego czasu, poprzez udział w festynach itp.; UG, GKRPA i PN Monitorowanie środowisk zagrożonych uzależnieniami, motywowanie do podjęcia terapii przez rodziców; GOPS, UG, ZSP, GKRPA i PN, ZI Monitorowanie sytuacji rodzin zagrożonych kryzysem, w których występują problemy ubóstwa, przemocy, uzależnień, długotrwałej choroby oraz niepełnosprawności; GOPS,ZSP Informowanie rodzin o możliwościach skorzystania z konsultacji i poradnictwa specjalistycznego; Prowadzenie profilaktyki dla rodzin (plakaty, ulotki, broszury itp.); UG,GOPS,GKRPA i PN, ZI GOPS, ZSP, GKRPA i PN III. CEL SZCZEGÓŁOWY - Tworzenie warunków umożliwiających dziecku wychowanie w rodzinie biologicznej; ZADANIA Współpraca ze Szkołami, Policją, Kuratorami sądowymi, społecznymi w celu wypracowania wspólnych działań profilaktycznych na rzecz REALIZATORZY /PARTNERZY GOPS, ZSP, KURATORZY, PLANOWANTY TERMIN REALIZACJI

12 rodzin dotkniętych problemem opiekuńczo wychowawczym; Udział w ogólnopolskich i lokalnych kampaniach, których celem jest wzmocnienie rodziny; POLICJA GOPS, GKRPA i PN, ZSP, UG, ZI Wsparcie rodziny poprzez przydzielenie asystenta rodziny; GOPS IV. CEL SZCZEGÓŁOWY - Ochrona, wsparcie i bezpieczeństwo dziecka i rodziny ZADANIA Udział w szkoleniach, konferencjach, seminariach, warsztatach o tematyce związanej z pomocą rodzinie ; REALIZATORZY /PARTNERZY GOPS, ZSP, UG, GKRPA i PN, PCPR PLANOWANTY TERMIN REALIZACJI Współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo - wychowawczej lub interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym; GOPS,UG, PCPR Udział w spotkaniach mających na celu wymianę doświadczeń, dobrych praktyk w zakresie ochrony, wsparcia i bezpieczeństwa dziecka i rodziny; GOPS, Kuratorzy, ZI, GKRPA i PN, ZSP, Asystent rodziny, PCPR - Koordynatorzy pieczy zastępczej Oczekiwane rezultaty: - podniesienie poziomu i rozwój profesjonalnych form pomocy rodzinie i środowisku; - poprawa funkcjonowania rodzin dysfunkcyjnych, wymagających wsparcia i pomocy,

13 - zwiększenie świadomości i wrażliwości rodziny na potrzeby dziecka, - wzrost umiejętności opiekuńczo-wychowawczych w rodzinach, - pozostawienie dzieci w rodzinie biologicznej; - rozwój efektywnej współpracy pomiędzy instytucjami i organizacjami realizującymi program wspierania rodziny. VII. REALIZATORZY Koordynatorem Programu jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Konarzynach przy współpracy z następującymi instytucjami: - Urzędem Gminy w Konarzynach; - Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomani w Konarzynach; - Zespołem Interdyscyplinarnym; - Policją; - Kuratorami; - Placówkami oświatowymi i kulturalnymi; - Ośrodkiem Zdrowia; - Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Chojnicach; - Powiatowym Urzędem Pracy w Chojnicach; - Ośrodkiem Profilaktyki Rodzinnej; - Organizacjami pozarządowymi; - Sołtysami; - Parafią.

14 VIII. EWALUACJA PROGRAMU Monitoring będzie polegał na zbieraniu danych dotyczących zrealizowanych zadań w ramach programu od podmiotów zaangażowanych w jego realizację przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Konarzynach. Wskaźniki osiągnięcia poszczególnych celów: 1. Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej; 2. Liczba dzieci i młodzieży korzystających z rządowego programu Pomoc Państwa w zakresie dożywiania ; 3. Liczba dzieci korzystających z rządowego programu pomocy uczniom Wyprawka szkolna ; 4. Liczba udzielonych stypendiów szkolnych o charakterze socjalnym oraz liczba udzielonych zasiłków szkolnych; 5. Liczba dzieci biorących udział w koloniach finansowanych przez kuratorium oświaty w Gdańsku; 6. Liczba dzieci biorących udział w koloniach z programem profilaktycznym z rodzin dotkniętych problemem alkoholizmu; 7. Liczba rodzin z problemami opiekuńczo wychowawczymi; 8. Liczba rodzin, które skorzystały ze specjalistycznego poradnictwa; 9. Liczba rodzin objętych pomocą asystenta rodziny; 10. Liczba wydanych Kart Dużej Rodziny; 11. Liczba dzieci uczęszczających na zajęcia w świetlicach opiekuńczo- wychowawczych; 12. Liczba zorganizowanych kół zainteresowań i lokalnych imprez, festynów, itp.; 13. Liczba złożonych wniosków do sądu o wgląd w sytuacje rodziny; 14. Liczba rodzin korzystających ze świadczeń rodzinnych; 15. Liczba dzieci z terenu Gminy Konarzyny przebywających w pieczy zastępczej; 16. Liczba rodzin i dzieci objętych nadzorem kuratorskim. IX. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Źródłem finansowania Gminnego Programu Wspierania Rodziny są: 1) Środki własne Gminy Konarzyny; 2) Dotacje z budżetu Państwa;

15 3) Środki pozabudżetowe pozyskane z innych źródeł. X SPOSÓB KONTROLI REALIZACJI PROGRAMU Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Konarzynach do dnia 31 marca każdego roku przedłoży Wójtowi Gminy w Konarzynach sprawozdanie z realizacji Programu.

16 Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 111/2015 Wójta Gminy Konarzyny z dnia 29 grudnia 2015 r. ANKIETA KONSULTACYJNA Projektu Programu Wspierania Rodziny w Gminie Konarzyny na lata Przedmiot konsultacji: Punkt, pozycja dokumentu, do którego zgłaszana jest uwaga: Proponowane brzmienie punktu, pozycji: Uzasadnienie zmiany:

17