Finansowanie systemu selektywnej zbiórki i utylizacji odpadów komunalnych z odzyskiem surowców wtórnych

Transkrypt

1 Finansowanie systemu selektywnej zbiórki i utylizacji odpadów komunalnych z odzyskiem surowców wtórnych Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu Gminny Lider Recyklingu dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

2 Źródła i struktura finansowania gospodarki odpadami komunalnymi

3 Finansowanie gospodarki odpadami w perspektywie Polityki Ekologicznej Państwa Podstawowe kierunki finansowania gospodarki odpadami wyznacza Polityka Ekologiczna Państwa (PEP). Zgodnie PEP 2008 do roku 2016 podstawowym źródłem finansowania ochrony środowiska będą środki własne inwestorów - dotyczy to nie tylko przedsiębiorstw prywatnych, ale także podmiotów komunalnych i samorządów lokalnych, na których spoczywa obowiązek wdrożenia wymagań wspólnotowych, m.in. w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz odpadowej. W okresie do 2016 r. projekty proekologiczne będą w dużej mierze korzystały także z dofinansowania w ramach krajowego systemu funduszy ekologicznych.

4 Nakłady na odpady na tle nakładów na środki trwałe w ochronie środowiska WYSZCZEGÓLNIENIE w milionach zł Ochrona środowiska 6570,3 5986,5 8528, , ,2 w tym: Gospodarka odpadami, ochrona gleb i wód 650,6 847,5 681,4 970,0 989,4 podziemnych i powierzchniowych udział odpadów w nakładach na ochronę środowiska w % 9,9 14,2 8,0 9,1 9,1 udział w nakładach inwestycyjnych w gospodarce narodowej w % Ochrona środowiska 4,9 4,6 4,0 4,9 5,0 Gospodarka odpadami 0,49 0,65 0,32 0,45 0,45 udział w produkcie krajowym brutto w % Ochrona środowiska 0,88 0,61 0,67 0,79 0,77 Gospodarka odpadami 0,09 0,09 0,05 0,07 0,07 Źródło: K. Choromański na podstawie Ochrona środowiska 2011 (notatka informacyjna), GUS Warszawa, r.

5 Struktura i wysokość nakładów na gospodarkę odpadami. W 2010 r. oddano do użytku urządzenia i instalacje do unieszkodliwiania odpadów o łącznej wydajności 1,3 mln ton/rok w porównaniu z 2000 r. nastąpił wzrost o 54,5% wydajności tych urządzeń. Struktura rzeczowa nakładów inwestycyjnych w polskiej gospodarce odpadami nie odpowiada jednak hierarchii postępowania z odpadami określonej w dyrektywie ramowej. Przykładowo w 2009 r. jedynie nieco ponad 1% ogólnych nakładów było przeznaczone na zapobieganie powstawaniu odpadów. W niewielkim stopniu finansowane są działania w ramach selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (jedynie ok. 2% łącznych nakładów inwestycyjnych na gospodarkę odpadami, przy 22% nakładów na składowanie odpadów)

6 Struktura finansowania inwestycji w gospodarce odpadami Struktura nakładów inwestycyjnych na gospodarkę odpadami w Polsce w 2010 r. wg źródeł finansowania Struktura finansowania tys. zł Udział (%) Udział narastająco (%) środki własne ,3 44,2% 44,2% środki z zagranicy ,9 22,1% 66,2% fundusze ekologiczne ,0 13,9% 80,1% kredyty i pożyczki krajowe ,3 13,8% 93,9% inne środki ,3 2,5% 96,4% środki z budżetu gminy ,1 1,2% 97,6% środki z budżetu województwa ,8 1,2% 98,8% środki z budżetu centralnego 86492,6 0,8% 99,6% środki z budżetu powiatu 46743,7 0,4% 100,0% Ogółem ,0 Źródło: K. Choromański na podstawie materiałów GUS 2011.

7 Struktura nakładów inwestycyjnych w gospodarce odpadami Struktura nakładów inwestycyjnych na gospodarkę odpadami w Polsce w 2010r. wg. grup inwestorów Razem Przedsiębior-stwa Gminy Jednostki budżetowe , , ,1 100,0% 83,5% 13,3% 3,2% Źródło: K. Choromański na podstawie materiałów GUS 2011.

8 Partnerstwo Publiczno-Prywatne

9 PPP (1) Wyzwanie: Konieczność zaangażowania sektora prywatnego w inwestycje gospodarki odpadami pozyskanie kapitału i know-how Trudności: wpływ przedsięwzięć PPP na dług publiczny zapewnienie stabilnych strumieni odpadów komunalnych do instalacji

10 PPP (2) Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym określa zasady współpracy podmiotu publicznego i partnera prywatnego w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, którego przedmiotem jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym; Ustawa z 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi określa zasady i tryb zawierania umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi oraz środki ochrony prawnej.

11 Finansowanie przedsięwzięć gospodarki odpadami ze środków strukturalnych i EOG

12 Fundusze strukturalne Środki, z których możliwe jest finansowanie projektów w zakresie gospodarki odpadami, zostały zapisane w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) i 16 Regionalnych Programach Operacyjnych (RPO) Priorytet II POIiŚ Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi Podmioty uprawnione do składania wniosków: jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego, wojewodowie, PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne, urzędy morskie, wojsko jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej oraz dla których jest on organem założycielskim lub organem nadzorczym, podmioty odpowiedzialne za realizację zadań wymienionych na liście indykatywnej. osci/strony/default.aspx

13 Pozyskiwanie informacji o aktualnych konkursach grantowych Informacje o aktualnie ogłaszanych konkurach grantowych szybko się dezaktualizują. Najlepszym sposobem postępowania jest szukanie tego rodzaju wiadomości na oficjalnych serwisach instytucji publicznych. Informacje o konkursach grantowych i aktualizacje harmonogramu naboru wniosków najlepiej sprawdzać pod adresem: Biuletyn informacyjny Ministerstwa Rozwoju Regionalnego

14 Norweski Mechanizm Finansowy (1) Fundusze Państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego EOG (ang. European Economic Area, EEA) Norweski Mechanizm Finansowy: Wnioskodawcami mogą być podmioty prywatne i publiczne, komercyjne bądź niekomercyjne, oraz organizacje pozarządowe ustanowione jako podmiot prawny w Polsce. Szczegółowe zasady kwalifikowalności zostaną określone w programach operacyjnych dla poszczególnych 19 obszarów wsparcia. Nacisk na wzmocnienie współpracy dwustronnej pomiędzy Państwami-Darczyńcami i Państwami- Beneficjentami. Jednym z narzędzi zacieśniania współpracy będzie partnerstwo na poziomie programu i na poziomie projektu - partnerzy będą mieli wpływ na kształt programu i jego wdrażanie.

15 Norweski Mechanizm Finansowy (2) Pierwsze nabory wniosków w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego powinny rozpocząć się jeszcze w pierwszej połowie 2012 roku. W zakresie gospodarki odpadami mogą być sfinansowane obecnie jedynie zadania dotyczące monitoringu, planowania i kontroli (alokacja euro)

16 Program Szwajcarski Fundusz dla Organizacji Pozarządowych Fundusz Partnerski Punkt Informacyjny Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy

17 Program Szwajcarski Szwajcarsko-Polski Program Współpracy, czyli tzw. Fundusz Szwajcarski, jest formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Szwajcarię Polsce i 9 innym państwom członkowskim Unii Europejskiej. Fundusze Szwajcarskie przewidują wsparcie dla instytucji sektora publicznego i prywatnego oraz organizacji pozarządowych. Co najmniej 40 proc. środków zostanie rozdysponowanych w czterech województwach ściany południowo-wschodniej: lubelskim, małopolskim, podkarpackim i świętokrzyskim. Program Szwajcarski zakłada 5-letni okres zaciągania zobowiązań i 10-letni okres wydatkowania, który rozpoczął się 14 czerwca 2007 r. W ramach tego Programu będzie można uzyskać wsparcie m.in. na odbudowę, przebudowę i rozbudowę infrastruktury środowiskowej oraz poprawę stanu środowiska m.in. na: zarządzanie odpadami stałymi, systemy energii odnawialnej, poprawę wydajności energetycznej, poprawę publicznych systemów transportowych; bioróżnorodność i ochrona ekosystemów oraz wsparcie transgranicznych inicjatyw środowiskowych.

18 Finansowanie ze środków krajowych

19 Celowe fundusze ekologiczne Finansowanie otrzymują przedsięwzięcia spełniające kryteria określone w poszczególnych programach priorytetowych: 3.1. Gospodarowanie odpadami komunalnymi: Rozwój systemów służących zagospodarowaniu odpadów komunalnych Rozwój selektywnej zbiórki odpadów Współfinansowanie opracowania wojewódzkich planów gospodarki odpadami lub ich aktualizacji Zamykanie i rekultywacja składowisk odpadów komunalnych Gospodarowanie odpadami innymi niż komunalne Rozwój systemów gospodarowania odpadami innymi niż komunalne, w szczególności niebezpiecznymi Usuwanie wyrobów zawierających azbest Międzynarodowe przemieszczanie odpadów.

20 Zasady finansowania przedsięwzięć ze środków NFOŚiGW Dofinansowanie przedsięwzięć Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej odbywa się poprzez udzielanie: 1. oprocentowanych pożyczek, 2. dotacji, w tym: dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych, dokonywanie częściowych spłat kapitału kredytów bankowych, dopłaty do oprocentowania lub ceny wykupu obligacji, dopłaty do demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji.

21 Programy priorytetowe NFOŚiGW w 2012 r.

22 Finansowanie ze środków bankowych

23 Bank Ochrony Środowiska (BOŚ) Z oferty BOŚ z punktu widzenia gospodarki odpadami największe znaczenie mają: a) kredyty z dopłatami NFOŚiGW, b) kredyty na urządzenia i wyroby służące ochronie środowiska, c) kredyty we współpracy z WFOSiGW, d) kredyty z linii kredytowej NIB.

24 Bank Gospodarstwa Krajowego Spośród usług finansowych oferowanych przez BGK największe znaczenie mają: Fundusz Rozwoju Inwestycji Komunalnych (FRIK) Podstawy prawne: Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 223, poz. 2218) o Funduszu Rozwoju Inwestycji Komunalnych, zmieniona ustawą z dnia 5 sierpnia 2010 r. (Dz.U. z 2010 r. Nr 169, poz. 1135); Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie warunków i trybu udzielania przez Bank Gospodarstwa Krajowego kredytów preferencyjnych ze środków Funduszu Rozwoju Inwestycji Komunalnych (Dz.U nr 57 poz. 296). Pożyczki z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie w ramach PROW Podstawy prawne: Ustawa z dnia 22 września 2006 r. o uruchamianiu środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przeznaczonych na finansowanie wspólnej polityki rolnej (art. 10d ust. 3, Dz.U. z 2006 r. Nr 187, poz. 1381, z późn. zm. ) Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie pożyczek z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich (Dz.U. z 2010 r. Nr 216, poz. 1420)

25 Montaż finansowy Montaż finansowy polega na określeniu źródeł finansowania projektu i ich procentowego udziału w całym przedsięwzięciu Dźwignia finansowa (ang. financial leverage) to instrument finansowy wykorzystywany przez podmioty w celu zwiększenia zyskowności ma sens wtedy kiedy dofinansowując podmiot kapitałem obcym możemy liczyć na zwiększenie zysków przynajmniej w stopniu pozwalającym na spłatę kosztów pozyskania kapitału. Inaczej mówiąc podmiot osiąga korzyści z dźwigni finansowej, gdy koszt kapitałów obcych jest niższy od rentowności jego majątku W przypadku tworzenia montaży finansowych dla projektów w zakresie gospodarki odpadowej istotne jest uwzględnienie zasad stosowania w tym obszarze reguł pomocy publicznej.

26 Projekty generujące dochód Luka w finansowaniu w przypadku projektów generujących dochód (dla których istnieje możliwość oszacowania dochodu z wyprzedzeniem) jest to ta część zdyskontowanych nakładów inwestycyjnych na realizację projektu, która nie jest pokryta sumą zdyskontowanych dochodów (przychodów netto) z projektu (wyrażona w % w odniesieniu do wartości tych nakładów). Projekty generujące dochód (inne stosowane pojęcia: przychód netto, dochód netto): w myśl art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 są to wszelkie projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Funduszu Spójności, których całkowity koszt przekracza 1 mln EURO, obejmujące inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie projekty pociągające za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług, dla których wartość bieżąca przychodów w rozumieniu art. 55 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 przewyższa wartość bieżącą kosztów operacyjnych. Projektami generującymi dochody nie są projekty, które podlegają zasadom pomocy publicznej w rozumieniu art. 87 TWE, w tym pomocy de minimis lub dla których wsparcie związane jest z instrumentami inżynierii finansowej w rozumieniu art. 44 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz Sekcji 8 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.