STRATEGIA NA RZECZ AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ OPIEKUNÓW FAKTYCZNYCH Z SANDWICH GENERATION zasady wdrożeniowe: Rozszerzone badania okresowe

Transkrypt

1 STRATEGIA NA RZECZ AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ OPIEKUNÓW FAKTYCZNYCH Z SANDWICH GENERATION zasady wdrożeniowe: Rozszerzone badania okresowe Idea rozszerzonych badań okresowych Jednym z negatywnych następstw długotrwałego sprawowania opieki jest niewystarczające dbanie o swoje zdrowie oraz pogorszenie się jego stanu zdrowia opiekuna. Okresowe badania profilaktyczne są obowiązkowe, a ich zakres uzależniony jest od stopnia występowania na stanowisku pracy określonych czynników ryzyka. Rozszerzone w stosunku do zakresu obowiązkowego badania profilaktyczne mogą przyczynić się do lepszej i szybszej diagnostyki w zakresie zdrowia pracownikaopiekuna i tym samym wpłynąć pozytywnie na jego wydajność w miejscu pracy i obniżenie ryzyka wystąpienia zwolnień chorobowych. Dodatkowo oferowanie tego typu rozwiązania może pozytywnie wpłynąć na poziom motywacji i lojalności pracowników a także pomóc budować wizerunek pracodawcy jako odpowiedzialnego społecznie. Korzyści stosowania dodatkowych badań profilaktycznych Zalety i wady dla pracownika oraz pracodawcy są zbliżone do tych jakie występują w przypadku wszelkich działań prozdrowotnych, w tym oferowanie dodatkowego ubezpieczenia medycznego. Korzyści dla pracownika: 1) szeroka dostępność badań laboratoryjnych i diagnostycznych, 2) większa dbałość o własne zdrowie, lepszy stan zdrowia. Korzyści dla pracodawcy: 1) zmniejsza się liczba zwolnień lekarskich i nieobecności w pracy ze względu na szybszą diagnostykę i wdrożenie leczenia, bez konieczności czekania w kolejce do lekarza na NFZ, 2) prywatna opieka pozwala na umówienie się na dodatkowe badanie po godzinach pracy, co często jest niemożliwe w przypadku leczenia w ramach NFZ, 3) zwiększenie motywacji do pracy, zadowolenia pracownika, jego wydajności, 4) spadek absencji, 5) spadek ryzyka odejścia pracownika z firmy, pozwala to zaoszczędzić koszty rekrutacji i adaptacji zawodowej, 6) oszczędność czasu pracownik może otrzymać stosowne zaświadczenia w ciągu 2-3 godzin w jednej placówce, zamiast stracić cały dzień siedząc w kolejkach lub podróżując między lekarzami,

2 7) inwestowanie w zdrowie pracowników i ich rodzin przyczynia się do poprawy wizerunku firmy na rynku, a co za tym idzie łatwiejszego dostępu do wykwalifikowanej kadry. Badania profilaktyczne w polskim prawie pracy Obowiązek przeprowadzania okresowych badań profilaktycznych pracowników wynika z przepisów prawa pracy. Pracodawca nie może dopuścić do pracy osoby bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Dodatkowo w przypadku niezdolności do pracy spowodowanej chorobą trwającą dłużej niż 30 dni, pracownik podlega kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Zakres i częstotliwość badań profilaktycznych różni się z zależności od stopnia narażenia na czynniki ryzyka w miejscu pracy, np. hałas, wysoka temperatura, długotrwała praca w pozycji siedzącej, długotrwała praca przy komputerze. Szczegółowo określają je Wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników, załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Lekarz przeprowadzający badanie okresowe może poszerzyć jego zakres o dodatkowe specjalistyczne badania oraz wyznaczyć krótszy termin następnego badania, niż to określono w przepisach, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia pracownika. Ponadto, jeżeli pracownik wykonywał pracę w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających, to pracodawca jest zobowiązany zapewnić na swój koszt okresowe badania lekarskie takiego pracownika także po zaprzestaniu świadczenia przez niego pracy na stanowisku, gdzie występował kontakt z tymi czynnikami. Taki obowiązek pracodawcy występuje również po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli były pracownik zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami. Wdrożenie dodatkowych badań okresowych Dodatkowe badania powinny być przeprowadzane cyklicznie. Najdogodniejszym terminem są obowiązkowe badania profilaktyczne wynikające z obowiązujących przepisów prawa pracy. Pracodawca musi jednak dołożyć starań, aby odpowiednio wyjaśnić pracownikom, jaki jest cel wprowadzenia dodatkowych badań lekarskich. Tym celem powinna być troska o zdrowie pracownika (i jego rodziny) oraz dostosowanie polityki prozdrowotnej firmy i finansowanego przez nią dodatkowego pakietu usług medycznych do potrzeb personelu. Pracownicy mogą się obawiać, że wyniki dodatkowych badań będą gromadzone przez pracodawcę i mogą mu posłużyć do podejmowania niekorzystnych dla nich decyzji w zakresie przenoszenia na inne stanowiska lub nawet zwolnienia z pracy. Należy wyjaśnić pracownikom, że jeżeli firma zdecyduje się wykorzystać informacje medyczne o

3 pracownikach, to udostępnione jej zostaną wyłącznie zanonimizowane dane zbiorcze. Pracodawca musi zapewnić pracownika, że dane medyczne będą przechowywane i przetwarzane zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych, oraz że zarówno dział personalny jak i przełożony nie będą mieli wglądu do danych medycznych poszczególnych pracowników. W szczególny sposób należy komunikować powyższe starszym pracownikom oraz takim, którzy mają problemy zdrowotne, ponieważ w tej grupie mogą wystąpić największe obawy. Ponieważ zakres badań dodatkowych wykracza poza zakres badań potrzebnych do stwierdzenia braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku, na ich przeprowadzenie wymagana jest zgoda pracownika. Zgoda powinna być wyrażona pisemnie na odpowiednim formularzu. W firmach, które wdrożyły programy dodatkowych badań medycznych zdecydowana większość pracowników z nich korzysta. Dodatkowe badania często są elementem oferowanych przez firmy pakietów w ramach dodatkowego ubezpieczenia medycznego dla pracowników. Dobrym pomysłem jest zakończenie badania wręczeniem pracownikowi indywidualnego planu działania na kolejne trzy lata w zakresie dbania o własne zdrowie, sposobu odżywiania się, nawyków związanych z aktywnością fizyczną, czy dalszych konsultacji medycznych. Celem tego rozwiązania poza zindywidualizowaną poradą dla pracowników jest dotarcie do partnerów i partnerek pracowników, dzięki czemu zwiększa się szansa na wdrożenie zaleceń w życie. Poniżej przedstawiono wzór stosownego oświadczenia pracownika.

4 Przykładowe oświadczenie pracownika dot. rozszerzonych badań lekarskich Oświadczenie Data:... Miejsce:... Imię i nazwisko pracownika:... PESEL:... Wyrażam zgodę na objęcie mnie dodatkowymi badaniami lekarskimi w zakresie: Udzielam zgody na wykorzystanie zanonimizowanych danych na temat wyników badań przez firmę wyłącznie do celów statystycznych, służących dostosowaniu wdrażanej przez Firmę polityki prozdrowotnej w celu profilaktyki i ochrony zdrowia pracowników.... Podpis pracownika

5 Zakres dodatkowych badań Dodatkowe badanie może się składać z trzech części: badań laboratoryjnych, badań diagnostycznych oraz konsultacji lekarskiej. Powinno się ono skupić na profilaktyce, diagnozie stanu zdrowia i jego ochronie. Jednym z podstawowych zadań dodatkowych badań jest diagnoza niedoborów. Do powszechnie występujących niedoborów, które z punktu widzenia wydajności pracownika, jego samopoczucia oraz odporności na choroby są najbardziej istotne zaliczyć należy: niedobór witamin D i B12, niedobór żelaza. Efektywna diagnostyka niedoborów oraz zapewnienie odpowiedniej suplementacji i zmiana diety mogą przynieść pracownikowi i firmie wymierne korzyści. W szczególności uważa się, że niedobór żelaza może powodować poczucie zmęczenia i znaczące spadki wydajności pracy. Niedokrwistość z niedoboru żelaza wykrywa się przez podstawowe badanie krwi morfologię. Dodatkowo badanie to umożliwia ustalenie poziomu MCV dzięki czemu możliwe jest zdiagnozowanie niedoboru witaminy B12 i kwasu foliowego. Zbyt niski poziom tych składników powoduje pogorszenie koncentracji i osłabienie. Kolejne wskaźniki, które mają wpływ na zdrowie pracownika, choć nie muszą rzutować na poziom wydajności w krótkim okresie są: BMI, masa ciała, zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie i obwód brzucha. Zalecany pakiet dodatkowych badań może obejmować następujące badania: (jeżeli nie są one ujęte w przepisach jako obowiązkowe przy występujących ryzykach na danym stanowisku pracy): morfologia, poziom glukozy, profil lipidowy, badanie ogólne moczu, ciśnienie krwi, BMI, wskaźnik tkanki tłuszczowej, masy mięśni, masy kości, całkowitą ilość wody w organizmie, indeks ryzyka sercowo naczyniowego, poziom tkanki wisceralnej, badania ostrości wzroku, badanie słuchu. Dalsze rozszerzenie pakietu badań okresowych może obejmować badania: hormon tarczycy, hormon PSA (dla mężczyzn w wieku powyżej 50 lat), parametry w zakresie profilaktyki wirusowego zapalenia wątroby typu B i C (WZW B i WZW C),

6 markery nowotworowe CA 125, CA 15 3, CEA oraz AFP (dla pracowników w wieku powyżej 50 lat) może być częściowo odpłatne, EKG spoczynkowe, spirometria.