Wobec licznych pytań jak skarżyć niekorzystnych decyzji administracyjnych, na podstawie:

Transkrypt

1 Wobec licznych pytań jak skarżyć niekorzystnych decyzji administracyjnych, na podstawie: Ustawy z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz ze zm.). Rozporządzenia Rady Ministrów z r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 221, poz ze zm.). publikujemy poniższą informację, która winna pomóc każdemu, kto sam zechce skorzystać z prawa do zaskarżenia niekorzystnej dla siebie decyzji administracyjnej do np. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, Gdańsk, tel Warto zajrzeć na stronę WSA w Gdańsku, oto adres: Przypomnijmy, że jednym z podstawowych zadań organów administracji publicznej jest załatwianie indywidualnych spraw obywateli. Zdarza się, że rozstrzygnięcie sprawy nie pokrywa się z naszymi oczekiwaniami. Wówczas dochodzi do sporu z organem administracji, który wydał niekorzystną dla nas decyzję. Jeżeli nie przekonamy do swoich racji organu odwoławczego, do którego odwołujemy się od niekorzystnej dla nas decyzji, kolejnym krokiem będzie skierowanie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA). Trzeba pamiętać, że o ile w postępowaniu administracyjnym organ ma przewagę, gdyż jest gospodarzem postępowania, to przed sądem sytuacja ta się zmienia. Obywatel i organ przed sądem administracyjnym mają równoprawne pozycje. Z jakimi sprawami możemy zwracać się do WSA? Od r. sądownictwo administracyjne w Polsce jest dwuinstancyjne. Sądami I instancji są WSA. Sądem II instancji jest Naczelny Sąd Administracyjny (NSA). Zgodnie z przepisami sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej. Zasadniczo kontrola działalności administracji publicznej przez te sądy obejmuje orzekanie w sprawach skarg na wydane: decyzje administracyjne; postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę, co do istoty; postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie; 1 / 11

2 inne niż powyższe akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa; akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej; akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone wyżej podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej; akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego; bezczynność organów. Oprócz tego ogólnego zakresu kontroli sądów administracyjnych, przepisy szczegółowo rozróżniają właściwość WSA i NSA. WSA rozpoznają wszystkie sprawy sądowoadministracyjne z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość NSA. Do wyłącznej kompetencji NSA należy: rozpoznanie środków odwoławczych od orzeczeń WSA a nadto skarg kasacyjnych; podejmowanie uchwał mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie WSA; podejmowanie uchwał zawierających rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowoadministracyjnej (uchwały indywidualne); rozstrzyganie sporów kompetencyjnych; rozpoznanie innej sprawy należącej do właściwości NSA. Strony postępowania sądowego Postępowanie przed sądami administracyjnymi zazwyczaj jest konsekwencją tego, że obywatel nie jest zadowolony z rozstrzygnięcia jego sprawy przez organ administracyjny. Gdy sprawa trafia do sądu stronami są skarżący oraz organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi. W procedurze sądowej występuje także instytucja uczestnika postępowania. Jest to osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, ale nie wniosła skargi. Jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem tego postępowania na prawach strony. Ponadto udział w charakterze uczestnika może zgłosić również osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym. Dotyczy to sytuacji, w których wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego. Uczestnikiem postępowania w sprawach innych osób może być w tym przypadku także organizacja społeczna, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. Sąd ocenia jednak, to czy dana osoba jest uczestnikiem postępowania. Może także takiego statusu odmówić. Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w sprawie przysługuje zażalenie. 2 / 11

3 Przed sądem można działać i występować osobiście lub przez pełnomocników. Pełnomocnikiem może być: adwokat lub radca prawny, inny skarżący lub uczestnik postępowania, rodzice, małżonek, rodzeństwo, zstępni (dzieci wnuki itd.), osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia, inne osoby, jeżeli przewidują to przepisy szczególne. Skarżącym przed sądem może być nie tylko osoba fizyczna. W przypadku osób prawnych lub przedsiębiorców, w tym nieposiadających osobowości prawnej, pełnomocnikiem może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Pełnomocnictwo może być: ogólne do prowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi; do prowadzenia poszczególnych spraw; do niektórych tylko czynności w postępowaniu. Zakres, czas trwania i skutki umocowania szerszego niż pełnomocnictwo wymienione powyżej ocenia się według treści pełnomocnictwa oraz przepisów prawa cywilnego. Pełnomocnictwo ogólne lub do prowadzenia poszczególnych spraw obejmuje z samego prawa umocowanie do: wszystkich łączących się ze sprawą czynności w postępowaniu, nie wyłączając skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego jej wniesieniem; udzielenia dalszego pełnomocnictwa na zasadach określonych w odrębnych przepisach; cofnięcia skargi w całości lub w części, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie; 3 / 11

4 odbioru kosztów postępowania. Pamiętajmy, że mocodawca może niezwłocznie prostować lub odwoływać oświadczenia pełnomocnika. W praktyce oznacza to, że osoba biorąca udział w rozprawie przed sądem razem z pełnomocnikiem ma pełną kontrolę nad poczynaniami swego pełnomocnika przed sądem. Pełnomocnictwo można wypowiedzieć. Wypowiedzenie pełnomocnictwa przez mocodawcę jest skuteczne od ściśle określonego momentu. W stosunku do sądu skutek prawny wypowiedzenie odniesie od dnia zawiadomienia go o tym. W stosunku zaś do strony przeciwnej i innych uczestników od dnia doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd. Dla zabezpieczenia interesów mocodawców przepisy ustanawiają jeszcze jedną zasadę w odniesieniu do profesjonalnych pełnomocników. Dotyczy to sytuacji, w których to pełnomocnik wypowiedział pełnomocnictwo. I tak adwokat lub radca prawny, który wypowiedział pełnomocnictwo, obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba, że mocodawca zwolni go od tego obowiązku. Każdy inny pełnomocnik powinien, mimo wypowiedzenia, działać za mocodawcę przez ten sam czas, jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych. W razie śmierci strony albo utraty przez nią zdolności sądowej pełnomocnictwo wygasa. Jednakże pełnomocnik procesowy działa aż do czasu zawieszenia postępowania. Sąd może dopuścić tymczasowo do podjęcia naglącej czynności osobę niemogącą przedstawić pełnomocnictwa. Sąd wyznaczy równocześnie termin, w ciągu którego osoba działająca bez pełnomocnictwa powinna je złożyć albo przedstawić zatwierdzenie swojej czynności przez stronę. Jeżeli termin upłynął bezskutecznie, sąd pominie czynności procesowe tej osoby. Rodzaj i zakres pełnomocnictwa ma szczególne znaczenie. Od prawidłowego umocowania pełnomocnika nierzadko zależy to, czy sprawie zostanie nadany bieg przed sądem administracyjnym. Zgodnie, bowiem z przepisami pełnomocnik obowiązany jest przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny, doradca podatkowy i rzecznik patentowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa. Sąd może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony. Ponadto w toku sprawy pełnomocnictwo może być udzielone ustnie na rozprawie przez oświadczenie złożone przez stronę i zapisane w protokole. Pełnomocnictwo udzielone przez osobę fizyczną, która nie jest przedsiębiorcą, składane przez radcę prawnego, powinno zawierać oświadczenie pełnomocnika w przedmiocie pozostawania w stosunku pracy. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pełnomocnictwo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała. Kto i kiedy może wnieść skargę do WSA? 4 / 11

5 Uprawniony do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny. Skargę do WSA może wnieść także prokurator, rzecznik praw obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. Uprawnionym do wniesienia skargi jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają do tego prawo. Kilku uprawnionych do wniesienia skargi może w jednej sprawie występować w roli skarżących. Dotyczy to sytuacji, gdy ich skargi dotyczą tej samej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności albo bezczynności organu. Bardzo ważne jest to, kiedy może być wniesiona skarga do WSA. Skargę do WSA można wnieść dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. W normalnych sytuacjach przymus wyczerpania wszystkich przysługujących środków zaskarżenia oznacza, że żeby skutecznie wnieść skargę do sądu, najpierw trzeba skorzystać ze środków odwołania, jakie przysługują w postępowaniu administracyjnym. W Polsce postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Od decyzji wydanej przez organ administracji I instancji przysługuje odwołanie do organu II instancji. Dopiero po uzyskaniu decyzji II instancyjnej, czyli decyzji ostatecznej, można wnieść skargę do WSA. Pouczenie zarówno o przysługującym odwołaniu, jak i środkach zaskarżenia do sądu jest jednym z elementów decyzji. I podstawowym uprawnieniem obywatela. Wyczerpanie środków zaskarżenia Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa można wnieść po uprzednim wezwaniu właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa. Organ należy wezwać do usunięcia naruszenia na piśmie w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności. W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, należy również przed wniesieniem skargi do sądu wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa. W tym jednak przypadku 14 dniowy termin nie ma zastosowania. Jak powinna być wnoszona skarga? Prawo do dochodzenia swoich racji przed sądem jest jednym z podstawowych uprawnień każdego obywatela, chronionych konstytucją. Nie oznacza to jednak, że skorzystanie z tego uprawnienia nie jest uzależnione od podjęcia określonych działań przez obywatela. Tak jak we wszystkich procedurach, również procedura sądowoadministracyjna 5 / 11

6 zawiera określone regulacje dotyczące tego, kiedy i jak prawidłowo z prawa do WSA skorzystać. Na wniesienie skargi do WSA mamy 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia w sprawie. W przypadkach, w którzy skarżącemu nie przysługują środki zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym i wniesienie skargi uzależnione jest od wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa, skargę wnosi się w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. A jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie 60 dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa. Obecnie skargę do WSA wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi. W praktyce oznacza to, że skarga powinna być zaadresowana do właściwego WSA, ale przesłana lub złożona do organu, który wydał zaskarżoną decyzję. To organ następnie przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia. Organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy. Jest to zasada tzw. samokontroli decyzji. Terminy w postępowaniu sądowoadministracyjnym: Bieg terminu wyznaczonego przez sąd lub przewodniczącego rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub zarządzenia. Gdy ustawa przewiduje doręczenie z urzędu, termin biegnie od doręczenia. Co do zasady terminy oblicza się według przepisów prawa cywilnego. Jeżeli jednak ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy. Oddanie pisma w polskim urzędzie pocztowym lub w polskim urzędzie konsularnym jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Oznacza to, że o zachowaniu terminu będzie decydować data stempla pocztowego lub data złożenia w konsulacie. W obu przypadkach należy zadbać o dokument potwierdzający datę nadania lub złożenia. Skargę wysłaną pocztą należy zawsze nadać listem poleconym. Przewodniczący może z ważnej przyczyny przedłużyć termin sądowy z urzędu lub na wniosek strony zgłoszony przed upływem terminu, a także skrócić termin sądowy na wniosek strony. Skarżący nie powinien się obawiać tego, że złożenia skargi za pośrednictwem organu może zniweczyć możliwość dochodzenia praw do sądu. Mówiąc inaczej, że skarga nie trafi we właściwym czasie do sądu. Organ nie ma w tym względzie dowolności. Co więcej, za niedopełnienie obowiązków dotyczących przekazania skargi grożą mu sankcje. W razie niezastosowania się do nich sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny. Jeżeli organ nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia grzywny, sąd może na żądanie skarżącego rozpoznać sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości. 6 / 11

7 Ponadto o rażących przypadkach naruszenia obowiązków w zakresie przekazania skargi skład orzekający lub prezes sądu zawiadamia organy właściwe do rozpatrywania petycji, skarg i wniosków. Jak sporządzić skargę do WSA? W przeciwieństwie do skargi kasacyjnej składanej do NSA, skargę do WSA może być sporządzona i wniesiona bez pełnomocnika. Musi ona spełnić podstawowe wymogi, jakie stawia przed nią procedura sądowoadministacyjna. Przede wszystkim skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym. Pismo w postępowaniu sądowym (pismo strony) obejmuje wnioski i oświadczenia stron. Dodatkowo skarga musi zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności; oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy; określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego. Każde pismo strony powinno zawierać: oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników; oznaczenie rodzaju pisma; osnowę wniosku lub oświadczenia; podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika; wymienienie załączników. Gdy pismo strony jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania. W razie braku adresu do doręczeń lub siedziby stron, oznaczenie miejsca zamieszkania ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników. Ponadto pierwsze pismo w sprawie powinno zwierać przedmiot sprawy, a pisma dalsze sygnaturę akt. Do pisma musi być dołączone pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała. Bardzo ważne jest to, żeby do pisma dołączone były odpisy i odpisy załączników dla doręczenia innym stronom postępowania. A ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych. Odpisami mogą być także 7 / 11

8 uwierzytelnione fotokopie bądź uwierzytelnione wydruki poczty elektronicznej. Jeżeli w piśmie, w tym w skardze, ktoś powołuje się na jakiś dokument na żądanie sądu, musi być złożony oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą. Jeżeli pismo strony, czyli również skarga, nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, skarżący zostanie wezwany do jego uzupełnienie lub poprawienia. W tym celu wyznaczany jest siedmiodniowy termin. Dopiero, gdy nieuzupełnione będą braki we wskazanym terminie, pismo zostanie pozostawione bez rozpoznania. O tym rygorze zainteresowanego powiadomi sąd. Jeżeli strona nie uzupełniła lub nie poprawiła pisma w terminie, przewodniczący składu orzekającego sądu zarządza pozostawienie pisma bez rozpoznania. Na zarządzenie przysługuje zażalenie. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od dnia jego wniesienia. Odrzucenie skargi przez WSA Co do zasady sąd odrzuca skargę: jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego; wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia; gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi; jeżeli sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już prawomocnie osądzona; jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli skarżący nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo, jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie; jeżeli z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne. Koszty postępowania sądowego Wniesienie skargi do WSA wiąże się z określonymi kosztami. Co do zasady to strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej. Koszty sądowe obejmują opłaty sądowe i zwrot wydatków. Podstawowe koszty to opłaty sądowe. Należą do nich wpis i opłata kancelaryjna. Do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest ten, kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Pismo wnoszone przez kilka osób, których uprawnienia lub obowiązki związane z przedmiotem zaskarżenia są wspólne, podlega jednej opłacie. W przeciwnym razie każda z tych osób uiszcza opłatę oddzielnie stosownie do swojego uprawnienia lub obowiązku. Należy pamiętać, że w każdym piśmie wszczynającym postępowanie sądowe w danej instancji musi być podana wartość przedmiotu zaskarżenia, 8 / 11

9 jeżeli od tej wartości zależy wysokość opłaty. Oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia zaokrągla się wzwyż do pełnych złotych. Jeżeli przedmiotem zaskarżenia jest należność pieniężna, stanowi ona wartość przedmiotu zaskarżenia. Jednak do wartości przedmiotu zaskarżenia nie wlicza się odsetek i kosztów związanych z należnością główną. Opłatę sądowa musi być uiszczona przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie. Opłatę sądową uiszcza się gotówką do kasy właściwego sądu administracyjnego lub na rachunek bankowy właściwego sądu. Końcówki opłat zaokrągla się wzwyż do pełnych złotych. 5 ETAPÓW postępowania administracyjnegosądowego 1. Wydanie decyzji przez organ I instancji Żeby skorzystać z uprawnienia do zakwestionowania rozstrzygnięcia w indywidualnej sprawie, musimy wyczerpać środki odwoławcze w postępowaniu administracyjnym. Od decyzji organu I instancji przysługuje odwołanie do organu wyższej instancji. Odwołanie składa się za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. 2. Ocena zasadności odwołania Organ administracji, do którego trafiło odwołanie, poddaje je ocenie. Możliwe są dwa rozwiązania. Organ administracji, który wydał decyzję i za pośrednictwem, którego składane jest odwołanie, może dokonać tzw. samokontroli. Polega to na tym, że, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. Stanie się tak, jeżeli uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie. Jeżeli podtrzymuje w całości swoje stanowisko, ma obowiązek przekazać odwołanie do organu wyższej instancji. 3. Przesłanie odwołania Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, ma obowiązek przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu. Należy to zrobić w terminie siedmiu dni od dnia, w którym otrzymał odwołanie. 4. Decyzja odwoławcza Po przesłaniu odwołania organ odwoławczy musi albo je uwzględnić, albo podzielić stanowisko organu I instancji. Jeżeli uzna, że decyzja jest prawidłowa, poucza obywatela o przysługującym mu prawie do wniesienia skargi do sądu administracyjnego. 5. Skarga do WSA Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi. Oznacza to, że to organ musi przekazać skargę sądowi. Wraz ze skargą do sądu muszą trafić akta sprawy i odpowiedź na skargę. Na wszystko organ administracji ma 30 dni od dnia wniesienia skargi. Tak jak w przypadku odwołania organ ma też prawo w ramach samokontroli uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy. Do najważniejszych opłat sądowych należy opłacenie wpisu sądowego od skargi. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata. Jeżeli jednak opłata nie zostanie uiszczona, nie oznacza to automatycznego zakończenia biegu postępowania. W takich przypadkach przewodniczący składu orzekającego sądu wzywa wnoszącego pismo, aby pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania uiścił opłatę w 9 / 11

10 terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania. Tak jak w przypadku wezwania do usunięcia braków pisma, również dopiero w razie bezskutecznego upływu tego terminu przewodniczący wydaje zarządzenie o pozostawieniu pisma bez rozpoznania. Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznaczy termin do uiszczenia opłaty nie krótszy niż dwa miesiące. Skarga, skarga kasacyjna, zażalenie oraz skarga o wznowienie postępowania, od których pomimo wezwania nie został uiszczony należny wpis, podlegają odrzuceniu przez sąd. Pisma wnoszone przez adwokata lub radcę prawnego, które nie są należycie opłacone, pozostawia się bez rozpoznania albo są odrzucane bez wezwania o uiszczenie opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie stałej. Niedopełnienie przez pełnomocnika profesjonalnego tego obowiązku pozbawi możliwości dochodzenia swoich racji przed sądem. W takich sytuacjach pozostanie tylko dochodzenie odszkodowania od pełnomocnika. Rodzaje wpisów i ich wysokość Wpis sądowy może być stosunkowy lub stały. Wpis stosunkowy pobiera się w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne. W innych sprawach pobiera się wpis stały. Wpis stosunkowy zależy od wysokości należności pieniężnej objętej zaskarżonym aktem i wynosi: do 10 tys. zł 4 proc. wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 100 zł; ponad 10 tys. zł do 50 tys. zł 3 proc. wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 400 zł; ponad 50 tys. zł do 100 tys. zł 2 proc. wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 1,5 tys. zł; ponad 100 tys. zł 1 proc. wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 2 tys. zł i nie więcej niż 100 tys. zł. Wpis stały bez względu na przedmiot zaskarżonego aktu lub czynności wynosi np. w sprawach: skarg na postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, egzekucyjnym i zabezpieczającym 100 zł; skarg na akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa 200 zł; skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej 300 zł; 10 / 11

11 skarg na akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż akty prawa miejscowego, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej 300 zł; skarg na akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego 300 zł; skarg na bezczynność organów administracji publicznej 100 zł. Przy uiszczaniu wpisu należy wskazać tytuł wpłaty, rodzaj pisma, od którego wpis jest uiszczany, oraz sygnaturę akt sądowych. Dotyczy to zarówno wpisów uiszczanych gotówką do kasy właściwego sądu administracyjnego, jak i na rachunek bankowy tego sądu. Opłatę kancelaryjną pobiera się za stwierdzenie prawomocności oraz wydanie odpisów, zaświadczeń, wyciągów i innych dokumentów na podstawie akt. Opłatę kancelaryjną za odpis orzeczenia z uzasadnieniem, doręczonego na skutek żądania zgłoszonego w terminie siedmiodniowym od ogłoszenia orzeczenia, pobiera się przy zgłoszeniu wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia i jego doręczenie. Jeżeli opłata nie została uiszczona, przewodniczący zarządzi ściągnięcie jej od strony, która złożyła wniosek. Nie pobiera się opłaty kancelaryjnej za odpis orzeczenia z uzasadnieniem, podlegający doręczeniu z urzędu. Ważne! Każdy, kogo nie stać na poniesienie kosztów sądowych i dodatkowych, może zwrócić się o przyznanie tzw. pomocy prawnej. Ponadto w razie uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji przysługuje skarżącemu od organu, który wydał zaskarżony akt lub podjął zaskarżoną czynność albo dopuścił się bezczynności, zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw. Do niezbędnych kosztów postępowania prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem lub radcą prawnym, zalicza się poniesione przez stronę koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdu i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata lub radcy prawnego. Do niezbędnych kosztów postępowania strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego zalicza się ich wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata lub radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Strona traci uprawnienie do żądania zwrotu kosztów, jeżeli najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie zgłosi wniosku o przyznanie należnych kosztów. Stronę działającą bez adwokata lub radcy prawnego sąd powinien pouczyć o skutkach niezgłoszenia wniosku w powyższym terminie. Zasada ta nie ma zastosowania w przypadku orzekania na posiedzeniu niejawnym. W takim przypadku o kosztach należnych stronie sąd orzeka z urzędu. 11 / 11