Przedmiotowy system oceniania z fizyki

Transkrypt

1 Przedmiotowy system oceniania z fizyki Zasady ogólne: 1. Na podstawowym poziomie wymagań uczeń powinien wykonać zadania obowiązkowe (łatwe na stopień dostateczny i bardzo łatwe na stopień dopuszczający); niektóre czynności ucznia mogą być wspomagane przez nauczyciela (np. wykonywanie doświadczeń, rozwiązywanie problemów, przy czym na stopień dostateczny uczeń wykonuje je pod kierunkiem nauczyciela, na stopień dopuszczający przy pomocy nauczyciela lub innych uczniów). 2. Czynności wymagane na poziomach wymagań wyższych niż poziom podstawowy uczeń powinien wykonać samodzielnie (na stopień dobry niekiedy może jeszcze korzystać z niewielkiego wsparcia nauczyciela). 3. W przypadku wymagań na stopnie wyższe niż dostateczny uczeń wykonuje zadania dodatkowe (na stopień dobry umiarkowanie trudne; na stopień bardzo dobry trudne). 4. Wymagania umożliwiające uzyskanie stopnia celującego obejmują wymagania na stopień bardzo dobry, a ponadto wykraczające poza obowiązujący program nauczania (uczeń jest twórczy, rozwiązuje zadania problemowe w sposób niekonwencjonalny, potrafi dokonać syntezy wiedzy i na tej podstawie sformułować hipotezy badawcze i zaproponować sposób ich weryfikacji, samodzielnie prowadzi badania o charakterze naukowym, z własnej inicjatywy pogłębia swoją wiedzę, korzystając z różnych źródeł, poszukuje zastosowań wiedzy w praktyce, dzieli się swoją wiedzą z innymi uczniami, osiąga sukcesy w konkursach pozaszkolnych). Wymagania ogólne uczeń: wykorzystuje pojęcia i wielkości fizyczne do opisu zjawisk oraz wskazuje ich przykłady w otaczającej rzeczywistości, rozwiązuje problemy z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych, planuje i przeprowadza obserwacje lub doświadczenia oraz wnioskuje na podstawie ich wyników, posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych, w tym tekstów popularnonaukowych. Ponadto uczeń: sprawnie komunikuje się, sprawnie wykorzystuje narzędzia matematyki.

2 Klasa II gimnazjum Elektrostatyka (6-7 godz. + 2 godz. (łącznie) na powtórzenie materiału (podsumowanie działu) i sprawdzian) R treści nadprogramowe Wymagania Tematy Cele operacyjne podstawowe ponadpodstawowe Elektryz owanie Budowa atomu. Jednost ka ładunku elektryc znego (1 godz.) Uczeń: konieczne podstawow rozszerzaj dopełniając wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady elektryzowania ciał przez planuje doświadczenie związane z badaniem właściwości ciał naelektryzowanych przez tarcie i wzajemnego oddziaływania ciał naładowanych wyodrębnia zjawisko elektryzowania ciał przez tarcie z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia demonstruje zjawiska elektryzowania przez tarcie i wzajemnego oddziaływania szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku pomiaru siły, opisuje sposób elektryzowania ciał przez tarcie i własności ciał naelektryzowanych w ten sposób użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny wymienia rodzaje ładunków elektrycznych i odpowiednio je oznacza rozróżnia ładunki jednoimienne i różnoimienne opisuje jakościowo oddziaływanie ładunków jednoimiennych i różnoimiennych wskazuje sposoby sprawdzenia, czy i jak ciało jest naelektryzowane opisuje budowę i działanie maszyny elektrostatycznej posługuje się symbolem ładunku elektrycznego i jego jednostką w układzie SI opisuje budowę atomu posługuje się pojęciem ładunku elektrycznego jako wielokrotności ładunku wyjaśnia, jak powstają jony dodatni i ujemny odróżnia kation od anionu wyszukuje i selekcjonuje informacje dotyczące ewolucji poglądów na temat budowy atomu

3 R Prawo Coulomba. Pole elektrostatyczne (1 godz.) planuje doświadczenie związane z badaniem wzajemnego oddziaływania ciał naładowanych, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia demonstruje zjawisko wzajemnego oddziaływania ciał naładowanych i bada doświadczalnie, od czego zależy siła oddziaływania ciał naładowanych opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyciąga wnioski i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny formułuje jakościowe prawo Coulomba stosuje jakościowe prawo Coulomba w prostych zadaniach, posługując się proporcjonalnością szacuje rząd wielkości prostą spodziewanego wyniku, a na tej podstawie ocenia wartości obliczanych wielkości fizycznych wyszukuje i selekcjonuje informacje dotyczące życia i dorobku Coulomba R formułuje prawo Coulomba R projektuje i przeprowadza doświadczenia przedstawiające kształt linii pól elektrostatycznych R wyjaśnia znaczenie pojęcia pola elektrostatycznego; wymienia rodzaje pól elektrostatycznych R rozwiązuje proste zadania obliczeniowe z zastosowaniem prawa Coulomba Przewodni ki i izolatory (1 godz.) R rozwiązuje złożone zadania obliczeniowe z zastosowaniem prawa Coulomba odróżnia przewodniki od izolatorów, podaje odpowiednie przykłady uzasadnia podział na przewodniki i izolatory na podstawie ich budowy analizuje kierunek przepływu elektronów podczas elektryzowania ciał przez tarcie przeprowadza doświadczenie wykazujące, że przewodnik można opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyciąga wniosek i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny wskazuje przykłady wykorzystania przewodników i izolatorów w życiu codziennym posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych) dotyczących wykorzystania przewodników i izolatorów

4 Sposoby elektryzo wania ciał. Zasada zachowani a ładunku elektryczn ego (2 godz.) formułuje zasadę zachowania ładunku elektrycznego planuje doświadczenia związane z badaniem elektryzowania ciał przez dotyk, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia bada elektryzowanie ciał przez dotyk, posługując się elektroskopem użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny opisuje zjawisko elektryzowania ciał przez dotyk porównuje sposoby elektryzowania ciał przez tarcie i dotyk (wyjaśnia, że oba sposoby polegają na przepływie elektronów, i analizuje kierunek przepływu elektronów) stosuje zasadę zachowania ładunku elektrycznego wyjaśnia, na czym polegają zobojętnienie i uziemienie wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady elektryzowania ciał przez R bada doświadczalnie elektryzowanie ciał przez indukcję R opisuje elektryzowanie ciał przez indukcję, stosując zasadę zachowania ładunku elektrycznego i prawo Coulomba R wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady elektryzowania ciał przez R posługuje się pojęciem dipola elektrycznego posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych), wskazuje m.in. przykłady występowania i wykorzystania zjawiska elektryzowania ciał, opisuje powstawanie pioruna i działanie piorunochronu R opisuje wpływ elektryzowania ciał na organizm człowieka

5 Prąd elektryczny (13 godz. + 2 godziny (łącznie) na powtórzenie materiału (podsumowanie działu) i sprawdzian) R - treści nadprogramowe Temat Prąd elektrycz ny. Napięcie elektrycz ne (1 godz.) Natężenie prądu elektrycznego (1 godz.) Obwody prądu elektrycznego. Pomiar natężen ia i napięcia (2 godz.) Cele operacyjne Uczeń: opisuje przepływ prądu w przewodnikach jako ruch elektronów swobodnych, analizuje kierunek przepływu elektronów posługuje się (intuicyjnie) pojęciem napięcia elektrycznego i jego jednostką w posługuje się pojęciem potencjału elektrycznego jako ilorazu energii wyodrębnia zjawisko przepływu prądu elektrycznego z kontekstu podaje warunki przepływu prądu elektrycznego w obwodzie elektrycznym planuje doświadczenie związane z budową prostego obwodu elektrycznego buduje proste obwody elektryczne przelicza wielokrotności i podwielokrotności posługuje się pojęciem natężenia prądu elektrycznego i jego jednostką w układzie podaje definicję SI natężenia prądu elektrycznego wyjaśnia, kiedy natężenie prądu wynosi 1 A przelicza podwielokrotności (przedrostki mikro-, mili-), przelicza jednostki rozwiązuje proste zadania rachunkowe, stosując do obliczeń związek między natężeniem prądu, wielkością ładunku elektrycznego i czasem; rozróżnia wielkości dane i szukane; szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku, a na tej podstawie ocenia wartości obliczanych wielkości fizycznych; zapisuje wynik obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2-3 cyfr znaczących) rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z wykorzystaniem wzoru na natężenie wyjaśnia, prądu elektrycznego czym jest obwód elektryczny, wskazuje: źródło energii elektrycznej, przewody, odbiornik energii elektrycznej, gałąź i węzeł wymienia przyrządy służące do pomiaru napięcia i natężenia prądu elektrycznego rysuje schematy prostych obwodów elektrycznych (wymagana jest znajomość symboli elementów: ogniwo, żarówka, wyłącznik, woltomierz, amperomierz) rozróżnia sposoby łączenia elementów obwodu elektrycznego: szeregowy i równoległy Wymagania podstawowe ponadpodstawowe konieczne podstawo rozszerzają dopełniają

6 planuje doświadczenie związane z budową prostych obwodów elektrycznych oraz pomiarem natężenia prądu i napięcia elektrycznego, wybiera właściwe narzędzia pomiaru; wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku pomiaru buduje proste obwody elektryczne według schematu mierzy natężenie prądu elektrycznego, włączając amperomierz do obwodu elektrycznego szeregowo, i napięcie, włączając woltomierz do obwodu elektrycznego równolegle, z dokładnością do 2-3 cyfr znaczących; przelicza podwielokrotności (przedrostki mikro-, mili-) użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny (schemat obwodu elektrycznego) stosuje zasadę zachowania ładunku elektrycznego formułuje I prawo Kirchhoffa rozwiązuje proste zadania obliczeniowe z wykorzystaniem I prawa Kirchhoffa (gdy do węzła dochodzą trzy przewody) rozwiązuje złożone zadania obliczeniowe z wykorzystaniem I prawa Kirchhoffa (gdy do węzła dochodzi więcej przewodów niż trzy) wyszukuje, selekcjonuje i krytycznie analizuje informacje, np. o zwierzętach, które potrafią wytwarzać napięcie elektryczne, o dorobku G.R. Kirchhoffa R Przepływ prądu elektryc z- nego przez ciecze i gazy (2 godz.) R planuje doświadczenie związane z badaniem przepływu prądu elektrycznego R demonstruje przepływ prądu elektrycznego przez ciecze R opisuje przebieg i wynik doświadczenia związanego z badaniem przepływu R podaje warunki przepływu prądu elektrycznego przez ciecze, wymienia nośniki prądu elektrycznego w elektrolicie R wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa i dlaczego w doświadczeniu wzrost stężenia roztworu soli spowodował jaśniejsze świecenie żarówki R buduje proste źródło energii elektrycznej (ogniwo Volty lub inne) R wyjaśnia działanie ogniwa Volty R wymienia i opisuje chemiczne źródła energii elektrycznej R rozróżnia ogniwo, baterię i akumulator R opisuje przepływ prądu elektrycznego przez gazy

7 Opór elektrycz ny (2 godz.) planuje doświadczenie związane z wyznaczaniem oporu elektrycznego opornika za pomocą woltomierza i amperomierza, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia wyznacza opór elektryczny opornika lub żarówki za pomocą woltomierza i amperomierza użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny formułuje prawo Ohma posługuje się pojęciem oporu elektrycznego i jego jednostką w układzie SI odczytuje dane z tabeli i zapisuje dane w formie tabeli sporządza wykres zależności natężenia prądu od przyłożonego napięcia na podstawie danych z tabeli (oznaczenie wielkości i skali na osiach); odczytuje dane z wykresu stosuje prawo Ohma w prostych obwodach elektrycznych rozpoznaje zależność rosnącą na podstawie danych z tabeli i na podstawie wykresu; rozpoznaje proporcjonalność prostą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu; posługuje się proporcjonalnością prostą bada zależność oporu elektrycznego od długości przewodnika, jego pola przekroju poprzecznego i materiału, z jakiego jest przewodnik zbudowany wyjaśnia, od czego zależy opór elektryczny posługuje się pojęciem oporu właściwego posługuje się tabelami wielkości fizycznych w celu wyszukania oporu właściwego wymienia rodzaje oporników przelicza podwielokrotności i wielokrotności (przedrostki mikro-, mili-, kilo-, mega-) rozwiązuje proste zadania rachunkowe z wykorzystaniem prawa Ohma, zapisuje wielkości dane i szukane, zapisuje wynik obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2-3 cyfr znaczących) szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku, a na tej podstawie ocenia wartości obliczanych wielkości fizycznych rozwiązuje złożone zadania rachunkowe z wykorzystaniem prawa Ohma i zależności między oporem przewodnika a jego długością i polem przekroju poprzecznego

8 Praca i moc prądu elektrycznego (2 godz.) przedstawia sposoby wytwarzania energii elektrycznej i ich znaczenie dla ochrony środowiska przyrodniczego wymienia formy energii, na jakie zamieniana jest energia elektryczna we wskazanych urządzeniach, np. używanych w gospodarstwie domowym podaje przykłady urządzeń, w których energia elektryczna zamienia się na inne rodzaje energii, i wymienia te formy energii opisuje zamianę energii elektrycznej na energię (pracę) mechaniczną demonstruje zamianę energii elektrycznej na pracę mechaniczną posługuje się pojęciami pracy i mocy prądu elektrycznego oblicza pracę i moc prądu elektrycznego (w jednostkach układu SI) przelicza energię elektryczną podaną w kilowatogodzinach na dżule i odwrotnie planuje doświadczenie związane z wyznaczaniem mocy żarówki (zasilanej z baterii) za pomocą woltomierza i amperomierza wyznacza moc żarówki (zasilanej z baterii) za pomocą woltomierza i amperomierza użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny posługuje się pojęciem natężenia i pracy prądu elektrycznego i wyjaśnia, kiedy między dwoma punktami obwodu elektrycznego panuje napięcie 1 V R posługuje się pojęciem sprawności odbiornika energii elektrycznej, oblicza sprawność przelicza podwielokrotności silniczka prądu stałego i wielokrotności (przedrostki mikro-, mili-, kilo-, mega-), przelicza jednostki czasu (sekunda, minuta, godzina, doba), zapisuje wynik obliczenia jako przybliżony (z dokładnością do 2-3 cyfr znaczących) rozwiązuje proste zadania obliczeniowe z wykorzystaniem wzoru na pracę i moc prądu elektrycznego, rozróżnia wielkości dane i szukane rozwiązuje złożone zadania obliczeniowe z wykorzystaniem wzoru na pracę i moc prądu elektrycznego; szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku, a na tej podstawie ocenia wartości obliczanych wielkości fizycznych

9 Użytkowa nie energii elektryczn ej (3 godz.) buduje według schematu obwody złożone z oporników połączonych szeregowo lub równolegle R posługuje się pojęciem oporu zastępczego R oblicza opór zastępczy dwóch oporników połączonych szeregowo R oblicza opór zastępczy dwóch oporników połączonych równolegle R oblicza opór zastępczy dwóch oporników połączonych szeregowo lub równolegle R oblicza opór zastępczy więcej niż dwóch oporników połączonych szeregowo lub R oblicza równolegle opór zastępczy układu oporników, w którym występują połączenia szeregowe i równoległe opisuje zasady bezpiecznego użytkowania domowej instalacji elektrycznej wskazuje niebezpieczeństwa związane z użytkowaniem domowej instalacji elektrycznej wyjaśnia rolę bezpiecznika w domowej instalacji elektrycznej, wymienia rodzaje bezpieczników opisuje wpływ prądu elektrycznego na organizmy żywe

10 Magnetyzm (10 godz. + 2 godz. (łącznie) na powtórzenie materiału (podsumowanie działu) sprawdzian) Temat Cele lekcji operacyjne Bieguny magnetycz ne (1 godz.) Właściwoś ci magnetycz ne przewodni ka, przez Uczeń: podaje nazwy biegunów magnetycznych magnesu trwałego i Ziemi planuje doświadczenie związane z badaniem oddziaływania między biegunami magnetycznym a magnesami sztabkowymi demonstruje oddziaływanie biegunów magnetycznych opisuje charakter oddziaływania między biegunami magnetycznymi magnesów opisuje zachowanie igły magnetycznej w obecności magnesu opisuje zasadę działania kompasu opisuje oddziaływanie magnesów na żelazo, podaje przykłady wykorzystania tego oddziaływania wyjaśnia, czym charakteryzują się substancje ferromagnetyczne, wskazuje przykłady ferromagnetyków wyjaśnia, na czym polega magnesowanie ferromagnetyka, posługując się pojęciem domen magnetycznych "posługuje się pojęciem pola magnetycznego "bada doświadczalnie kształt linii pola magnetycznego magnesów "przedstawia kształt linii pola magnetycznego magnesów sztabkowego i podkowiastego planuje doświadczenie związane z badaniem działania prądu płynącego w przewodzie na igłę magnetyczną demonstruje działanie prądu płynącego w przewodzie na igłę magnetyczną (zmiany kierunku wychylenia przy zmianie kierunku przepływu prądu, zależność wychylenia igły od pierwotnego jej ułożenia względem przewodu) Wymagania podstawowe ponadpodstawowe konieczne podstawo Rozszerzaj dopełniają 10

11 który płynie prąd elektryczn y (2 godz.) użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny opisuje działanie przewodnika, przez który płynie prąd, na igłę magnetyczną opisuje (jakościowo) wzajemne oddziaływanie przewodników, w których płynie prąd określa biegunowość magnetyczną przewodnika kołowego, przez który płynie R formułuje definicję 1 A R zauważa, że wokół przewodnika z prądem istnieje pole magnetyczne R opisuje pole magnetyczne wokół i wewnątrz zwojnicy, przez którą płynie prąd elektryczny R demonstruje i określa kształt i zwrot linii pola magnetycznego za pomocą reguły prawej dłoni Elektromagnes - budowa, działanie, zastosowa nie (1 godz.) opisuje działanie elektromagnesu i rolę rdzenia w elektromagnesie buduje prosty elektromagnes planuje doświadczenie - demonstrację działania elektromagnesu demonstruje działanie elektromagnesu i rolę rdzenia w elektromagnesie użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady wykorzystania elektromagnesu posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych), wyszukuje, selekcjonuje i krytycznie analizuje informacje na temat wykorzystania elektromagnesu Oddziaływanie magnesó posługuje się pojęciem siły elektrodynamicznej demonstruje wzajemne oddziaływanie magnesów z elektromagnesami 11

12 w z elektromagnesa mi (2 godz.) użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny, formułuje wnioski (od czego zależy wartość siły elektrodynamicznej) opisuje wzajemne oddziaływanie magnesów z elektromagnesami "posługuje się wzorem na wartość siły elektrodynamicznej wyznacza kierunek i zwrot siły elektrodynamicznej za pomocą reguły lewej dłoni bada doświadczalnie zachowanie się zwojnicy, przez którą płynie prąd elektryczny, wyjaśnia działanie w polu silnika magnetycznym elektrycznego prądu stałego demonstruje działanie silnika elektrycznego prądu stałego przedstawia przykłady zastosowania silnika elektrycznego prądu stałego R Indukcja elektromagnetycz na (2 godz.) R planuje doświadczenie związane z badaniem zjawiska indukcji R demonstruje wzbudzanie prądu indukcyjnego R opisuje zjawisko indukcji elektromagnetycznej R posługuje się pojęciem prądu indukcyjnego R określa kierunek prądu indukcyjnego R opisuje działanie prądnicy prądu przemiennego i wskazuje przykłady jej wykorzystania, charakteryzuje prąd przemienny R opisuje budowę i działanie transformatora, podaje przykłady zastosowania transformatora R demonstruje działanie transformatora, bada doświadczalnie, od czego zależy iloraz napięcia na uzwojeniu wtórnym i napięcia na uzwojeniu pierwotnym; bada doświadczalnie związek pomiędzy tym ilorazem a ilorazem natężenia prądu w uzwojeniu pierwotnym i natężenia prądu w uzwojeniu wtórnym R wyjaśnia, na czym polega wytwarzanie i przesyłanie energi elektrycznej 12

13 R wykorzystuje zależność między ilorazem napięcia na uzwojeniu wtórnym i napięcia na uzwojeniu pierwotnym a ilorazem natężenia prądu w uzwojeniu pierwotnym i natężenia prądu w uzwojeniu wtórnym do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych R posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych) dotyczących odkrycia zjawiska indukcji elektromagnetycznej, wyszukuje, selekcjonuje i krytycznie analizuje informacje na temat wytwarzania i przesyłania energii elektrycznej 13

14 Klasa III gimnazjum 1. Drgania i fale (10 godzin lekcyjnych, w tym 1 2 godzin na powtórzenie materiału i sprawdzian) R treści nadprogramowe Zagadnienie (tematy lekcji) Ruch drgający (2 3 godz.) Cele operacyjne Uczeń: wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady ruchu drgającego wyodrębnia ruch drgający z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia planuje doświadczenie związane z badaniem ruchu drgającego, w szczególności z wyznaczaniem okresu i częstotliwości drgań ciężarka zawieszonego na sprężynie oraz okresu i częstotliwości drgań wahadła matematycznego wyznacza okres i częstotliwość drgań ciężarka zawieszonego na sprężynie oraz okres i częstotliwość drgań wahadła matematycznego; mierzy: czas, długość; posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej odczytuje dane z tabeli i zapisuje dane w formie tabeli użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny opisuje ruch ciężarka na sprężynie i ruch wahadła matematycznego posługuje się pojęciami amplitudy drgań, okresu i częstotliwości do opisu drgań, wskazuje położenie równowagi drgającego ciała Wymagania podstawowe ponadpodstawowe podstawow rozszerzając dopełniając konieczne e e e 14

15 Fale mechaniczne (2 godz.) stosuje do obliczeń związek między okresem i częstotliwością drgań, rozróżnia wielkości dane i szukane, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku, a na tej podstawie ocenia wartości obliczanych wielkości fizycznych, przelicza wielokrotności i podwielokrotności (przedrostki mikro-, mili-, centy-); przelicza jednostki czasu (sekunda, minuta, godzina), zapisuje wynik pomiaru lub obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) wskazuje położenie równowagi oraz odczytuje amplitudę i okres z wykresu x(t) dla drgającego ciała (na podstawie tego wykresu rozpoznaje zależność rosnącą i malejącą oraz wskazuje wielkość maksymalną i minimalną) analizuje przemiany energii w ruchu ciężarka na sprężynie i w ruchu wahadła matematycznego posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych, z internetu) dotyczącymi pracy zegarów wahadłowych, w szczególności wykorzystania w nich zależności częstotliwości drgań od długości wahadła i zjawiska izochronizmu opisuje mechanizm przekazywania drgań z jednego punktu ośrodka do drugiego w przypadku fal na napiętej linie wyodrębnia ruch falowy (fale mechaniczne) z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia planuje doświadczenie związane z badaniem ruchu falowego demonstruje wytwarzanie fal na sznurze i na powierzchni wody użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny posługuje się pojęciami: amplitudy, okresu i częstotliwości, prędkości i długości fali do opisu fal harmonicznych 15

16 Fale dźwiękowe (2 3 godz.) stosuje do obliczeń związki między okresem, częstotliwością, prędkością i długością fali, rozróżnia wielkości dane i szukane, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku, a na tej podstawie ocenia wartości obliczanych wielkości fizycznych, zapisuje wynik obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) R odróżnia fale podłużne od fal poprzecznych, wskazując odpowiednie przykłady R opisuje mechanizm rozchodzenia się fal podłużnych i poprzecznych R demonstruje i opisuje zjawiska: odbicia, załamania, dyfrakcji i interferencji fal, podaje przykłady występowania tych zjawisk w przyrodzie R demonstruje i opisuje zjawisko rezonansu mechanicznego wyszukuje i selekcjonuje informacje dotyczące fal mechanicznych, np. skutków działania fal na morzu lub oceanie lub R skutków rezonansu mechanicznego opisuje mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych, głośnikach itp. opisuje mechanizm przekazywania drgań z jednego punktu ośrodka do drugiego w przypadku fal dźwiękowych w powietrzu wyodrębnia fale dźwiękowe z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia posługuje się pojęciami: amplitudy, okresu i częstotliwości, prędkości i długości fali do opisu fal dźwiękowych, stosuje do obliczeń związki między tymi wielkościami odczytuje dane z tabeli (diagramu) rozpoznaje zależność rosnącą i malejącą na podstawie wykresów różnych fal dźwiękowych, wskazuje wielkość maksymalną i minimalną planuje doświadczenie związane z badaniem cech fal dźwiękowych, w szczególności z badaniem zależności wysokości i głośności dźwięku od częstotliwości i amplitudy drgań źródła tego dźwięku 16

17 wytwarza dźwięki o większej i mniejszej częstotliwości od danego dźwięku za pomocą dowolnego drgającego przedmiotu lub instrumentu muzycznego użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny posługuje się pojęciami wysokości i głośności dźwięku, podaje wielkości fizyczne, od których zależą wysokość i głośność dźwięku R posługuje się pojęciem barwa dźwięku wykazuje na przykładach, że w życiu człowieka dźwięki pełnią różne role i mają różnoraki charakter przedstawia skutki oddziaływania hałasu i drgań na organizm człowieka oraz sposoby ich łagodzenia R rozróżnia zjawiska echa i pogłosu R demonstruje i opisuje zjawisko rezonansu akustycznego, podaje przykłady jego skutków rozróżnia dźwięki, infradźwięki i ultradźwięki, posługuje się pojęciami infradźwięków i ultradźwięków, wskazuje zagrożenia dla człowieka stwarzane przez infradźwięki oraz przykłady wykorzystania ultradźwięków posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych, z internetu) dotyczących dźwięków, infradźwięków i ultradźwięków Fale porównuje (wymienia cechy wspólne i różnice) mechanizmy rozchodzenia elektromagne się fal mechanicznych i elektromagnetycznych tyczne opisuje zjawisko powstawania fal elektromagnetycznych (2 godz.) R demonstruje drgania elektryczne nazywa rodzaje fal elektromagnetycznych podaje przykłady zastosowania fal elektromagnetycznych (np. w telekomunikacji) opisuje przykłady zastosowania fal elektromagnetycznych 17

18 posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych), m.in. wskazuje przykłady wykorzystania fal elektromagnetycznych w różnych dziedzinach życia, a także zagrożenia dla człowieka stwarzane przez niektóre fale elektromagnetyczne R wyjaśnia, jak fale elektromagnetyczne o bardzo dużej częstotliwości (np. promieniowanie nadfioletowe i rentgenowskie) wpływają na organizm człowieka 2. Optyka (co najmniej 12 godzin lekcyjnych, w tym 1 2 godzin na powtórzenie materiału i sprawdzian bez treści rozszerzonych) Zagadnienie (tematy lekcji) Światło i jego właściwości (2 godz.) Cele operacyjne Uczeń: porównuje (wymienia cechy wspólne i różnice) mechanizmy rozchodzenia się fal mechanicznych i elektromagnetycznych podaje przybliżoną prędkość światła w próżni, wskazuje prędkość światła jako maksymalną prędkość przepływu informacji wymienia i klasyfikuje źródła światła, podaje przykłady planuje doświadczenie związane z badaniem rozchodzenia się światła bada doświadczalnie rozchodzenie się światła użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny opisuje właściwości światła, posługuje się pojęciami: promień optyczny, ośrodek optyczny, ośrodek optycznie jednorodny odczytuje dane z tabeli (prędkość światła w danym ośrodku) Wymagania podstawowe ponadpodstawowe podstawow rozszerzając dopełniając konieczne e e e 18

19 R Korpuskular no-falowa natura światła (2 godz.) Odbicie i rozproszenie stosuje do obliczeń związek między długością i częstotliwością fali, rozróżnia wielkości dane i szukane, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku, a na tej podstawie ocenia wartości obliczanych wielkości fizycznych, przelicza wielokrotności i podwielokrotności (przedrostki mikro-, mili-, centy-), przelicza jednostki czasu (sekunda, minuta, godzina), zapisuje wynik pomiaru lub obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady prostoliniowego rozchodzenia się światła demonstruje zjawiska cienia i półcienia, wyodrębnia zjawiska z kontekstu wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się światła w ośrodku jednorodnym opisuje zjawiska zaćmienia Słońca i Księżyca posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych, z internetu) dotyczącymi źródeł i właściwości światła oraz zasad ochrony narządu wzroku R bada zjawiska dyfrakcji i interferencji światła, wyodrębnia je z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny R opisuje zjawiska dyfrakcji i interferencji światła, wskazuje przykłady tych zjawisk w otaczającej rzeczywistości R opisuje zjawisko fotoelektryczne, podaje przykłady jego zastosowania R wyjaśnia, dlaczego mówimy, że światło ma dwoistą naturę R wyszukuje i selekcjonuje informacje dotyczące występowania zjawisk dyfrakcji i interferencji światła w przyrodzie i życiu codziennym, a także ewolucji poglądów na temat natury światła bada doświadczalnie zjawisko odbicia światła projektuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające równość kątów padania i odbicia 19

20 światła (1 godz.) Zwierciadła (2 godz.) formułuje prawo odbicia, posługując się pojęciami: kąt padania, kąt odbicia demonstruje doświadczalnie zjawisko rozproszenia światła użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny opisuje zjawiska: odbicia i rozproszenia światła, podaje przykłady ich występowania i wykorzystania posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych, z internetu) dotyczącymi zjawisk odbicia i rozproszenia światła wymienia i rozróżnia rodzaje zwierciadeł, wskazuje w otoczeniu przykłady różnych rodzajów zwierciadeł wyjaśnia powstawanie obrazu pozornego w zwierciadle płaskim, wykorzystując prawo odbicia bada doświadczalnie skupianie równoległej wiązki światła za pomocą zwierciadła kulistego wklęsłego opisuje skupianie promieni w zwierciadle kulistym wklęsłym, posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej oraz wzorem opisującym zależność między ogniskową i promieniem krzywizny zwierciadła kulistego rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez zwierciadła wklęsłe określa cechy obrazów wytworzone przez zwierciadła wklęsłe, posługuje się pojęciem powiększenia obrazu, rozróżnia obrazy rzeczywiste i pozorne oraz odwrócone i proste rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem wzoru na powiększenie obrazu, zapisuje wielkości dane i szukane R demonstruje rozproszenie równoległej wiązki światła w zwierciadle kulistym wypukłym, posługuje się ogniskiem pozornym R rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez zwierciadła kuliste wklęsłe 20

21 Załamanie światła (2 3 godz.) posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych), m.in. wskazuje przykłady wykorzystania zwierciadeł w różnych dziedzinach życia wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady załamania światła, wyodrębnia zjawisko załamania światła z kontekstu, wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku doświadczenia planuje doświadczenie związane z badaniem przejścia światła z ośrodka rzadszego do ośrodka gęstszego optycznie i odwrotnie demonstruje zjawisko załamania światła (zmiany kąta załamania przy zmianie kąta padania jakościowo) użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny opisuje (jakościowo) bieg promieni przy przejściu światła z ośrodka rzadszego do ośrodka gęstszego optycznie i odwrotnie, posługując się pojęciem kąta załamania R formułuje prawo załamania światła opisuje zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia, podaje przykłady jego zastosowania demonstruje i opisuje zjawisko rozszczepienia światła za pomocą pryzmatu opisuje światło białe jako mieszaninę barw, a światło lasera jako światło jednobarwne R rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem prawa załamania światła posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych), np. wskazuje przykłady wykorzystania światłowodów, laserów i pryzmatów, opisuje powstawanie tęczy Soczewki wymienia i rozróżnia różne rodzaje soczewek 21

22 (3 godz.) planuje i demonstruje doświadczenie związane z badaniem biegu promieni przechodzących przez soczewkę skupiającą i wyznaczaniem jej ogniskowej opisuje bieg promieni przechodzących przez soczewkę skupiającą (biegnących równolegle do osi optycznej), posługując się pojęciami ogniska, ogniskowej i zdolności skupiającej soczewki planuje doświadczenie związane z wytwarzaniem za pomocą soczewki skupiającej ostrego obraz przedmiotu na ekranie wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie, dobierając doświadczalnie położenie soczewki i przedmiotu użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez soczewki, rozróżnia obrazy rzeczywiste, pozorne, proste, odwrócone, powiększone, pomniejszone opisuje powstawanie obrazów w oku ludzkim, wyjaśnia pojęcia krótkowzroczności i dalekowzroczności oraz opisuje rolę soczewek w ich korygowaniu odczytuje dane z tabeli i zapisuje dane w formie tabeli, posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej, zapisuje wynik pomiaru lub obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) R rozwiązuje zadania, korzystając z wzorów na powiększenie i zdolność skupiającą oraz rysując konstrukcyjnie obraz wytworzony przez soczewkę posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych, z internetu), m.in. dotyczącymi narządu wzroku i korygowania zaburzeń widzenia R Przyrządy R wymienia i opisuje różne przyrządy optyczne (mikroskop, lupa, luneta itd.) optyczne. R rysuje konstrukcyjnie obrazy otrzymywane za pomocą różnych Zjawiska przyrządów optycznych optyczne w R rozwiązuje zadania rachunkowe z zastosowaniem wzoru na zdolność przyrodzie skupiającą układu soczewek, np. szkieł okularowych i oka 22

23 (1 2 godz.) R opisuje przykłady zjawisk optycznych występujących w przyrodzie R posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych, z internetu), m.in. opisuje przykłady wykorzystania przyrządów optycznych w różnych dziedzinach życia Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych ucznia: Osiągnięcia edukacyjne ucznia są sprawdzane: 1. ustnie 2. pisemnie 3. praktycznie, tzn. w trakcie wykonywania doświadczeń Na ocenę klasyfikacyjną mają wpływ również: aktywność na lekcji i zaangażowanie w naukę. Czynniki te w szczególności są brane pod uwagę, gdy ocena jest pośrednia, np. 4,5. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana oceny klasyfikacyjnej Zgodne z zapisami w statucie szkoły. 23