Ocena wiedzy, bezpieczeństwa pracy w gabinecie stomatologicznym oraz postaw polskich lekarzy dentystów wobec HIV/AIDS

Transkrypt

1 9. STRESZCZENIE Ocena wiedzy, bezpieczeństwa pracy w gabinecie stomatologicznym oraz postaw polskich lekarzy dentystów wobec HIV/AIDS Cel badań: 1. Sprawdzenie poziomu wiedzy polskich lekarzy dentystów na temat zagrożenia, jakim jest HIV/AIDS; 2. Określenie zachowań związanych z ochroną przed zakażeniem, a także analiza stosowanych przez polskich stomatologów działań profilaktycznych przeciw zakażeniu w gabinecie stomatologicznym postaw tych lekarzy wobec osób zakażonych HIV i chorych na AIDS. 3. Zbadanie Materiał i metody: Badanie ankietowe wykonano wśród lekarzy dentystów uczestniczących w zebraniach regionalnych Izb Lekarskich, regionalnych oddziałów Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego oraz w konferencjach stomatologicznych na obszarze całego kraju. Badanie przeprowadzono w latach Lekarze dentyści wypełniali anonimową ankietę. Wypełnienie ankiety było dobrowolne. Oceny statystycznej wyników dokonano za pomocą arkusza kalkulacyjnego Microsoft Excel oraz pakietu podstawowego STATISTICA 10 (StatSoft, Polska). W celu sprawdzenia występowania zależności miedzy konkretnymi zmiennymi wykorzystano testy niezależności chi kwadrat oraz zastosowano dokładny test Fishera. We wszystkich testach statystycznych za poziom istotności różnic przyjęto p<0,05. Wyniki: Ocenie poddano prawidłowo wypełnionych ankiet. Stwierdzono niewystarczającą wiedzę lekarzy w zakresie epidemiologii HIV/AIDS. Większość ankietowanych lekarzy nie wiedziała, ilu jest w Polsce zakażonych HIV czy chorych na AIDS oraz jaka ich część w ogóle zdaje sobie sprawę z zakażenia. Równie niewystarczającą wiedzę mieli lekarze na temat prawdopodobieństwa zakażenia się w wyniku zakłucia igłą używaną u pacjenta zakażonego HIV jak i ukąszenia przez owada, który wcześniej ukąsił chorego na AIDS. Lekarze nie wiedzieli, że wirus HIV niszczy woda z mydłem. Natomiast dość dobrze ankietowani odpowiedzieli na pytanie

2 dotyczące prawdopodobieństwa zakażenia się WZW w porównaniu z HIV; wielu lekarzy zdawało sobie także sprawę z obecności wirusa w potencjalnie zakaźnym stężeniu we krwi, spermie czy wydzielinie pochwy, choć niestety aż połowa uznała, że w niebezpiecznym stężeniu znajduje się on również w ślinie. Zdecydowanie lepszą wiedzę posiadali młodzi lekarze. W badaniu oceniono także wybrane działania profilaktyczne polskich stomatologów mające na celu uniknięcie zakażenia przez lekarza jak i przeniesienia infekcji na pacjenta. Stwierdzono, że o ile 92,7% lekarzy zawsze używa rękawiczek, a 96,7% zmienia je zawsze między pacjentami, to tylko 85% zawsze myje ręce po zdjęciu tego środka osobistej ochrony. Zdecydowanie gorzej wypadło używanie maski czy ochrona narządu wzroku. Maskę zawsze zakłada co drugi stomatolog, a między pacjentami zmienia ją co trzeci, okulary ochronne lub przyłbica używana jest zaś zawsze przez 2/3 lekarzy. Nie zawsze lekarze zbierają wywiad u tzw. nowego pacjenta oraz aktualizują kartę pacjenta po dłużej jego nieobecności w gabinecie, czy też pytają pacjenta o to, czy jest zakażony HIV. Prawie 90% ankietowanych lekarzy stomatologów nie sterylizuje końcówek stomatologicznych, tylko je dezynfekuje. Wykazano, że do co piątego stomatologa zgłosił się pacjent zakażony HIV. Zaledwie co 10 lekarz odmówił leczenia, choć spośród pozostałych lekarzy, którzy nigdy nie mieli do czynienia z pacjentem zakażanym HIV deklarację podjęcie się leczenia złożyło zaledwie 51,2% lekarzy. Za leczeniem pacjentów zakażonych HIV lub chorych na AIDS w specjalnych gabinetach odpowiedziała się ponad połowa lekarzy, a udzielenie pomocy pacjentowi zakażonemu HIV uznało za etyczny obowiązek lekarza dentysty zaledwie 2/3 ankietowanych. Zaledwie co 5y ankietowany uczestniczył w ciągu ostatnich dwóch lat w szkoleniu dotyczącym problematyki HIV/AIDS, a 28,4% nie uczestniczyło nigdy. Większość lekarzy (85,3%) była zainteresowana wzięciem udziału w szkoleniu dotyczącym HIV/AIDS. Stwierdzono, że częściej lepszą postawę wykazywali młodsi lekarze Wnioski: 1. Polscy lekarze dentyści posiadają nie w pełni satysfakcjonującą wiedzę na temat zagrożenia HIV/AIDS, przy czym niższy jej poziom mają lekarze starsi, często ze

3 specjalizacją aniżeli osoby, które niedawno ukończyły studia. 2. Działania profilaktyczne mające na celu uniknięcie zakażenia HIV nie są do końca przestrzegane przez polskich stomatologów. Dotyczy to częściej mężczyzn oraz lekarzy z większym stażem pracy. 3. Niepokoi nieprawidłowa dekontaminacja końcówek stomatologicznych z pominięciem procesu sterylizacji, co wskazuje na konieczność zwiększonej edukacji lekarzy dentystów w zakresie zagrożeń zakażeń zabiegowych oraz większego nadzoru zewnętrznego w egzekwowaniu obowiązujących norm. 4. Mimo deklarowania nie zawsze pozytywnych postaw wobec osób HIV+, prawie wszyscy lekarze, do których zgłosił się zakażony pacjent udzielili mu pomocy. 5. Nie w pełni satysfakcjonująca znajomość problematyki HIV/AIDS przez niektórych lekarzy dentystów jak i nieprzestrzeganie przez nich zasad profilaktyki, a także budzące zastrzeżenia postawy w stosunku do zakażonych HIV i chorych na AIDS sugerują wdrożenie szkoleń. Szczególnie dotyczy to lekarzy z dłuższym stażem pracy, którzy zdecydowanie deklarują chęć pogłębiania swojej wiedzy w tym zakresie. 10. SUMMARY The evaluation of knowledge, work safety in the dental office and the attitudes of Polish dentists towards the HIV/AIDS

4 Purpose: 1. Evaluation of the level of knowledge on such threats as HIV/AIDS among Polish dentists. 2. Description of the behaviors connected with safeguards against the threat and the analysis of the preventive methods applied in the dental office. 3. Study of the approach of the dentists towards HIV infected patients and those suffering from AIDS. Material and methods: The survey was carried out among dentists who took part in the meetings of Regional Medical Chambers regional branches of Polish Dental Associationand conference on dentistry around the country. The survey was carried out in the years The dentists were asked to fill in the survey anonymously. Taking part in the research was voluntary. The statistical evaluation of the results was made with the usage of Microsoft Excel spreadsheet and basic software package of STATISTICA 10 (StatSoft, Poland). In order to analyse the occurrence of relationship between the given variables a chi-square test of independence was carried out together with the Fisher exact test. In all the statistical tests as the level of significant differences p<0.05 was used. Results: The evaluation was carried out on 1094 correctly completed surveys. The dentists' knowledge on HIV/AIDS epidemiology was found insufficient. The majority of respondents did not know how many people in Poland are infected with HIV or are suffering from AIDS or what part of them is aware of their health state. Equally low level of knowledge could be observed when it comes to the likelihood of infection as a result of accidental needle injury while treating HIV infected patients or as a result of an insect bite that has previously bitten a patients with AIDS. The dentists did not know that the HIV virus can be killed by water with soap. However, the answers concerning the probability of infection connected with the viral hepatitis proved to be on higher level comparing with the HIV. Many dentists were aware of the occurrence of the potentially infectious concentration of virus in blood, semen or vaginal fluid although, more than a half was of the opinion that the dangerous concentration is also present in saliva. Definitively better level of knowledge was

5 observed among young dentists. In the course of research also chosen preventive measures taken by Polish dentists against the possibility of infecting the dentists and spreading it onto a patient were examined. Even though 92.7% of respondents always use gloves and 96.7% always change them between patients only 85% of dentists wash their hands after taking off the protective measure. Much worse results were demonstrated as far as usage of protective mask or protection of eyes in concerned. The mask is always worn only by the every second dentist, and only every third changes it between patients. The protective googles or face shields are always used only by 2/3 of the dentists. What is more dentists do not always take the history of so called new patient, update the medical chart of a patient after his longer absence or ask the patient whether or not he/she is infected by HIV. Almost 90% of the respondents do not sterilize the dental handpieces but only disinfect them. It was proved that every fifth dentist was visited by a HIV infected patient. Only every tenth doctor refused the treatment however, among those remaining that have never had contact with HIV infected patient, only 51.2% declared they would treat the person. Over a half of dentists were in favor of treating patients infected by HIV or suffering from AIDS in special dental surgeries while only two thirds considered giving the first aid to the above mentioned patients as their ethical duty. As little as one in five respondents have taken part in trainings devoted to HIV/AIDS issue in the last two years, and 28.4% have never taken part. Majority of doctors (85.3%) was interested in participating in trainings connected with HIV/AIDS. A much better attitude towards the issue was demonstrated among younger dentists. Conclusions: 1. The Polish dentists do not have efficient knowledge on HIV/AIDS threats. Frequently those are the older dentists, often specialists, that prove lower level of awareness than the young ones that has recently graduated. 2. The preventive measures that are to avoid the dangers connected with HIV are not followed in 100% by the Polish dentists. That mainly concerns men and senior dentists. 3. A worrying issue concerns improper decontamination of the dental handpiece which excludes sterilization. It proves that more education concerning

6 threats of infections while procedure needs to be spread among dentists and more intense external supervision to enforce implementation of the standards needs to be introduced. 4. Although, the resentment declared towards the HIV+ patient almost all dentists treated a patient who informed the dentist about his/her health state. 5. Not fully satisfactory level of knowledge about the HIV/AIDS issue among part of the dentists as well as failure to follow preventive procedure and improper attitude towards people infected by HIV or suffering from AIDS suggest the need for trainings implementation. That concerns mainly senior doctors who declare willingness to deepen their knowledge in that field.