NOWELIZACJA KARTY NAUCZYCIELA

Transkrypt

1 POZNAŃ, 2018 NOWELIZACJA KARTY NAUCZYCIELA SZKOŁA

2 Nowelizacja Karty nauczyciela zmiany w zakresie urlopów 04 Nowości w urlopie dla poratowania zdrowia Procedura udzielania urlopu po 1 stycznia 2018 r. Nowości w urlopie wypoczynkowym Nowości w urlopie wychowawczym Obniżka pensum a forma zatrudnienia Nowelizacja Karty nauczyciela 11 zmian kadrowych 12 Zmiana 1. Ponowne zatrudnienie w szkole już bez informacji z KRK Zmiana 2. Zatrudnienie nauczyciela stażysty na dwa lata szkolne Zmiana 3. Likwidacja możliwości przenoszenia nauczyciela bez jego zgody Zmiana 4. Zwiększanie wymiaru zatrudnienia po ograniczeniu etatu Zmiana 5. Ustalenie jednolitych zasad zwalniania nauczycieli po chorobie Zmiana 6. Zwolnienie od pracy na dziecko w wieku do lat 14 Zmiana 7. Zakaz zatrudniania nauczycieli na umowy cywilnoprawne Zmiana 8. Ujednolicenie pensum specjalistów i nauczycieli wspomagających Zmiana 9. Zasady ustalania pensum łączonego w treści Karty nauczyciela Zmiana 10. Stanowiska kierownicze bez godzin ponadwymiarowych Zmiana 11. Czas pracy nauczycieli niepełnosprawnych na nowych zasadach Załącznik 1. Zestawienie zmian w zakresie zatrudniania i zwalniania oraz wymiaru czasy pracy nauczycieli Nowelizacja Karty nauczyciela wynagrodzenia i dodatki socjalne 21 Termin wypłaty wynagrodzenia Fundusz zdrowotny pozostaje Dodatek za wyróżniającą pracę Wysokość dodatku Uchylenie dodatków socjalnych Zwrot zasiłku na zagospodarowanie ZFŚS dla nauczycieli szkoły przekazanej podmiotowi niesamorządowemu Podsumowanie zmian w wynagrodzeniu i innych świadczeniach

3 Nowelizacja Karty nauczyciela ocena pracy 28 Nowe terminy Ocena pracy po zakończeniu stażu Ocena pracy okresowo co trzy lata Ocena pracy na wniosek lub z inicjatywy dyrektora Przedłużenie terminu na ocenę pracy Obowiązkowe doskonalenie zawodowe Opinia rady rodziców Skala ocen pracy Skutki danej oceny pracy Regulamin oceny pracy nauczycieli Zmiany w procedurze odwoławczej Nowe rozporządzenie Nowe kryteria oceny pracy dyrektora Karty oceny pracy nauczyciela Przepisy przejściowe Nowelizacja Karty nauczyciela awans zawodowy 37 Wydłużenie stażu na stopień nauczyciela kontraktowego Ocena pracy zamiast oceny dorobku zawodowego Egzamin zamiast rozmowy kwalifikacyjnej Wydłużenie karencji między stopniami awansu Przywrócenie do pracy wyrokiem sądu Organy wyższego stopnia w procedurze awansu Zniesienie wymogu zatrudnienia na co najmniej pół etatu Kontynuacja stażu po przerwie Uzyskanie stopnia awansu zawodowego bez odbywania stażu Nauczyciele zatrudnieni w samorządowych placówkach doskonalenia nauczycieli Regulacje przejściowe Porównanie obecnych i nowych regulacji

4 Nowelizacja Karty nauczyciela zmiany w zakresie urlopów Dariusz Skrzyński Za sprawą nowej Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych od 1 stycznia 2018 r. czeka nas kolejna duża zmiana przepisów, tym razem w Karcie nauczyciela. Jako pierwsze zaczną obowiązywać nowe regulacje związane z urlopami: wypoczynkowym, wychowawczym oraz najszerzej komentowane w środowisku nauczycielskim dla poratowania zdrowia. Nowości w urlopie dla poratowania zdrowia W dotychczasowym stanie prawnym, aby skorzystać z pierwszego w życiu urlopu dla poratowania zdrowia, należy spełnić następujące warunki: być zatrudnionym w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony w momencie rozpoczęcia urlopu, przepracować co najmniej siedem lat w szkole w pełnym wymiarze zajęć bezpośrednio przed datą rozpoczęcia urlopu dla poratowania zdrowia, nie posiadać uprawnień emerytalnych, przedłożyć dyrektorowi szkoły orzeczenie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia, w celu przeprowadzenia zalecanego leczenia. Gdy nauczyciel ubiega się o kolejny urlop zdrowotny, to nie musi spełniać przesłanki przepracowania co najmniej siedmiu lat w szkole w pełnym wymiarze zajęć bezpośrednio przed rozpoczęciem urlopu zdrowotnego, musi spełnić warunek rocznej karencji między kolejnymi urlopami oraz nie może korzystać z urlopu, jeżeli łącznie wykorzystał już trzy lata urlopu. Wprowadzone Ustawą o finansowaniu zadań oświatowych zmiany rewolucjonizują udzielanie urlopu dla poratowania zdrowia, z jednej strony łagodząc niektóre wymagania, a z drugiej zaostrzając je przez ich zczegółowe dookreślenie. 1. Zmiana wymogu stażu pracy Nowelizacja łagodzi wymóg stażowy, kiedy chce się skorzystać z urlopu zdrowotnego po raz pierwszy w życiu. Tak jak dotychczas nauczyciel będzie musiał przepracować nieprzerwanie co najmniej siedem lat w szkole, jednak w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć. Pozostawiono natomiast warunek zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć w momencie rozpoczęcia urlopu. Uwaga! Osiągnięcie łącznego wymiaru zajęć w więcej niż jednej szkole w wymiarze co najmniej połowy pensum nadal nie będzie uprawniało do urlopu zdrowotnego. Wymóg zatrudnienia w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć odnosi się do konkretnego zatrudnienia, a nie do wszystkich stosunków pracy trwających jednocześnie.

5 Okres pracy w szkole na stanowisku nauczyciela wciąż będzie musiał być nieprzerwany. Za taki będzie uznawana także sytuacja, w której nauczyciel po ustaniu poprzedniego stosunku pracy podejmie zatrudnienie w tej samej lub innej szkole nie później niż w ciągu trzech miesięcy. Przerwy tej nie będzie się zaliczało do stażu pracy uprawniającego do urlopu zdrowotnego, ale nie będzie ona powodowała przerwania tego stażu i pozbawiała nauczyciela prawa do pierwszego urlopu. Przykład 1 Nauczyciel przed złożeniem wniosku o urlop miał kilkakrotnie ograniczane zatrudnienie, jednak zawsze powyżej ½ etatu. Ostatnie ograniczenie ma w tym roku szkolnym poniżej ½ etatu. Mógłby skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia dopiero po 7 latach od zakończenia obecnego roku szkolnego, tj. 1 września 2025 r., pod warunkiem, że w tym okresie nie będzie miał wymiaru obniżonego poniżej ½ etatu w dniu rozpoczęcia urlopu musi jednak pozostawać w zatrudnieniu w pełnym wymiarze zajęć. 2. Ograniczenie do niektórych chorób Urlopu zdrowotnego dotychczas udzielano w celu leczenia zaleconego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Bez względu na rodzaj schorzenia każde orzeczenie o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia uprawniało do skorzystania z niego. Zmiany w Karcie nauczyciela ograniczą to prawo i urlop będzie udzielany wyłącznie: w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej, w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy odgrywają istotną rolę, na leczenie uzdrowiskowe, na rehabilitację uzdrowiskową. Ważne! Dyrektor nie będzie już mógł udzielić urlopu zdrowotnego w przypadku choroby niezwiązanej z pracą nauczyciela, chyba że miałby on być wykorzystany na leczenie lub rehabilitację uzdrowiskową. Przykład 2 Nauczyciel przedkłada dyrektorowi 3 lutego 2018 r. orzeczenie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego, z którego wynika, że nauczyciel choruje na raka skóry. Dyrektor nie będzie mógł udzielić urlopu zdrowotnego, ponieważ nowotwór nie jest chorobą związaną ze środowiskiem lub sposobem wykonywania pracy. 3. Orzeczenie wydane przez lekarza medycyny pracy Obecnie wystarcza orzeczenie lekarskie zalecające urlop zdrowotny, wystawione przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Po nowelizacji będzie je wydawał lekarz medycyny pracy współpracujący ze szkołą natomiast skierowanie na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową wystawi lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Skierowanie będzie musiało zostać potwierdzone przez oddział,

6 wojewódzki NFZ-u właściwy ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela. Brak potwierdzenia na skierowaniu będzie obligował dyrektora do odmowy udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia. Prawidłowo potwierdzone skierowanie nie może być w żaden sposób zakwestionowane przez dyrektora musi on udzielić urlopu zdrowotnego na wskazany w nim okres. 4. Skierowanie na badania Dotychczas to nauczyciel we własnym zakresie ubiegał się o takie orzeczenie. Nowością jest nałożenie na dyrektora obowiązku skierowania nauczyciela na badania do lekarza medycyny pracy w celu uzyskania orzeczenia o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia. Przewidziano nową procedurę, w której w pierwszej kolejności nauczyciel będzie składał pisemny wniosek o udzielenie urlopu zdrowotnego do dyrektora, a następnie dyrektor będzie kierował nauczyciela na badania do lekarza medycyny pracy. Urlop zostanie udzielony dopiero po przedłożeniu przez nauczyciela orzeczenia lekarskiego. Koszt badań ponosi szkoła, natomiast skierowanie na leczenie lub rehabilitację uzdrowiskową nauczyciel będzie uzyskiwał wyłącznie z własnej inicjatywy. 5. Procedura odwoławcza Dyrektor będzie mógł odwołać się (do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy) jedynie od orzeczenia lekarza medycyny pracy o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia, nie może natomiast kwestionować prawidłowo wystawionego i potwierdzonego przez NFZ skierowania na leczenie lub rehabilitację uzdrowiskową. Procedura odwoławcza nie została znacznie zmodyfikowana. Wydłużono jedynie termin z 14 do 30 dni na rozpoznanie sprawy przez organ odwoławczy. Szczegółowe kwestie dotyczące badań lekarskich i procedury odwoławczej zostaną uregulowane w nowym rozporządzeniu. 6. Skierowanie na badania kontrolne po urlopie Jak dotąd dyrektor kierował nauczyciela kończącego urlop zdrowotny na badania kontrolne nie później niż na 2 tygodnie przed zakończeniem urlopu. Nowe rozwiązanie wymaga od dyrektora skierowania na badania kontrolne tylko wtedy, gdy urlop dla poratowania zdrowia trwa dłużej niż 30 dni. Przykład 3 Nauczyciel rozpoczął urlop dla poratowania zdrowia 20 lutego 2018 r., a 15 marca 2018 r. wręczył dyrektorowi pisemne oświadczenie o rezygnacji z dalszego korzystania z urlopu ze skutkiem natychmiastowym. W dotychczasowym stanie prawnym dyrektor musiałby ustalić w porozumieniu z nauczycielem późniejszy termin rezygnacji, aby wypełnić obowiązek wręczenia nauczycielowi skierowania na badania kontrolne na co najmniej 2 tygodnie przed zakończeniem urlopu. Po zmianie przepisów, z uwagi na to, że urlop trwa nie dłużej niż 30 dni, dyrektor nie musi kierować nauczyciela na badania kontrolne. Procedura udzielania urlopu po 1 stycznia 2018 r. Jeżeli wniosek o urlop zdrowotny zawiera orzeczenie wydane jeszcze przed 1 stycznia 2018 r. przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, to udzielenie urlopu następuje na dotychczasowych zasadach, nawet jeżeli

7 nauczyciel złoży ów wniosek w 2018 r. Taką możliwość przewidują przepisy przejściowe (art. 141 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Nauczyciele, którzy 1 stycznia 2018 r. przebywają na urlopie dla poratowania zdrowia, zachowują prawo do tego urlopu do końca okresu, na jaki go udzielono, chyba że wcześniej zostaną odwołani z urlopu na podstawie art. 73 ust. 7 KN (art. 142 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Jeżeli wniosek o urlop zdrowotny nie zawiera orzeczenia lub skierowania na turnus rehabilitacyjny bądź leczniczy i zostanie złożony po 1 stycznia 2018 r., to w całości należy już stosować nowe regulacje (nowe brzmienie art. 73 KN). Dyrektor po otrzymaniu pisemnego wniosku wydaje zatem skierowanie do lekarza medycyny pracy na badanie lekarskie. Po otrzymaniu orzeczenia weryfikuje pozostałe przesłanki z art. 73 i podejmuje decyzję: w sprawie udzielenia urlopu jeżeli nauczyciel spełnia wszystkie przesłanki i dyrektor nie ma zastrzeżeń do orzeczenia lekarskiego, w sprawie odmowy udzielenia urlopu jeżeli nauczyciel nie spełnia przesłanek, ale dyrektor nie ma zastrzeżeń do orzeczenia lekarskiego, składa odwołanie od orzeczenia lekarskiego jeżeli nauczyciel spełnia wszystkie przesłanki, ale dyrektor ma zastrzeżenia do zasadności orzeczenia. Wzór skierowania i orzeczenia zostaną prawnie określone w nowym rozporządzeniu. Jeżeli wniosek o urlop zawiera skierowanie na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową, dyrektor po weryfikacji formalnej podejmuje decyzję: w sprawie udzielenia urlopu jeżeli nauczyciel spełnia wszystkie przesłanki i skierowanie zawiera potwierdzenie NFZ-u, w sprawie odmowy udzielenia urlopu jeżeli nauczyciel nie spełnia przesłanek lub skierowanie nie zawiera potwierdzenia NFZ-u. Nowości w urlopie wypoczynkowym Ustawa o finansowaniu zadań oświatowych nie modyfikuje dotychczasowych zasad dotyczących wymiaru i udzielania urlopu wypoczynkowego nauczycielom w szkołach feryjnych. Zmienia jednak niektóre jego aspekty dni roboczych urlopu dla nauczycieli na stanowiskach kierowniczych W praktyce powstawało wiele problemów przy wykorzystywaniu przez kadrę kierowniczą szkoły feryjnej urlopów wypoczynkowych w czasie wakacji, szczególnie jeżeli w szkole odbywały się remonty lub inne zaplanowane prace. Bez zgody lub aprobaty organu prowadzącego nie można było wykorzystać urlopu uzupełniającego w trakcie roku szkolnego (art. 66 ust. 1 KN). W tym zakresie dodano nowy przepis art. 64 ust. 2. Po zmianach: dyrektorowi, wicedyrektorowi szkoły, nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze w szkole (np. kierownik praktycznej nauki zawodu, świetlicy, internatu), nauczycielowi pełniącemu obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono

8 stanowisko kierownicze (jeżeli pełni je przez co najmniej 10 miesięcy), np. nauczyciel zastępującego wicedyrektora przebywającego na urlopie dla poratowania zdrowia, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Wykaz stanowisk kierowniczych powinien być zawarty w statucie to tam należy szukać wskazówek co do tego, które stanowiska, oprócz dyrektora i wicedyrektora, to stanowiska kierownicze. 2. Przesunięcie terminu rozpoczęcia urlopu kadry kierowniczej Jeżeli kadra kierownicza nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu: czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do trzech miesięcy, urlopu macierzyńskiego, urlopu dla poratowania zdrowia urlop wypoczynkowy ulega przesunięciu na termin późniejszy. Wymienione okoliczności zwalniają z obowiązku przedkładania do dyrektora wniosku o przesunięcie urlopu wypoczynkowego (nowy art. 66a ust. 1 KN). Ważne! Nowy art. 66a KN wprost odnosi się do urlopów w placówkach nieferyjnych, ale w związku z tym, że kadra kierownicza w szkole feryjnej będzie miała ustalany urlop tak samo jak nauczyciele w jednostkach nieferyjnych, należy stosować te zapisy. Z kolei część urlopu wypoczynkowego niewykorzystaną z powodu: czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, odbywania ćwiczeń wojskowych lub przeszkolenia wojskowego albo pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, przez czas do trzech miesięcy, urlopu macierzyńskiego, urlopu dla poratowania zdrowia udziela się w terminie późniejszym (nowy art. 66a ust. 2 KN). Przykład 4 Dyrektor korzysta z urlopu w grudniu, jednak przed jego zakończeniem zachorował. Niewykorzystany urlop, z uwagi na przebywanie na zwolnieniu lekarskim, zostanie wykorzystany po powrocie do pracy. 3. Niewykorzystanie urlopu uzupełniającego do 1 stycznia 2018 r. Dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły oraz nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczycielowi pełniącemu obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze, którzy do 1 stycznia 2018 r. nie wykorzystali przysługującego im urlopu uzupełniającego urlopu tego udziela się na dotychczasowych zasadach, czyli maksymalnie do 56 dni urlopu (art. 140 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). 4. Urlop dla nauczyciela realizującego w ramach jednej umowy zajęcia w placówce feryjnej i nieferyjnej Obecnie taki sposób zatrudnienia nauczyciela stwarza poważny problem w zakresie korzystania z urlopu wy-

9 poczynkowego. W jednej placówce nauczyciel ma bowiem prawo do urlopu w wymiarze i czasie trwania ferii zimowych i letnich, a w drugiej w wymiarze 35 dni roboczych, z których zgodnie z planem może korzystać w dowolnym momencie w roku szkolnym. Trudność polega na konieczności udzielania urlopów przyznawanych na różnych zasadach. W praktyce, by rozwiązać ten problem, zatrudniano nauczycieli na podstawie dwóch stosunków pracy, gdyż wówczas wszelkie uprawnienia, w tym prawo do urlopu wypoczynkowego, ustala się odrębnie. Zawieranie dodatkowej umowy o pracę z własnym pracownikiem dopuszczalne jest jedynie wtedy, gdy jej przedmiotem będzie praca innego rodzaju niż dotychczasowa, a wykonywanie jej nie będzie kolidowało z normalnym czasem pracy pracownika (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 1981 r., II URN 186/80). Tak mogło być w przypadku oddzielnej umowy w szkole i w oddziale przedszkolnym (przedszkolu). Nowe przepisy precyzują sposób, w jaki należy ustalić wymiar urlopu. Aby sprawdzić, do jakiego urlopu nauczyciel ma prawo w wymiarze ferii i w czasie ich trwania czy w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów należy w pierwszej kolejności sprawdzić, czy nauczyciela łączy ze szkołą bądź przedszkolem jeden stosunek pracy, z którego wynika, że nauczyciel realizuje zajęcia zarówno w szkole, jak i oddziale przedszkolnym (przedszkolu), czy też nauczyciel ma dwie odrębne umowy jedną na godziny w szkole, a drugą na godziny w oddziale przedszkolnym (przedszkolu). Jest to bardzo ważny etap, od ustalenia tego faktu zależy dalsze postępowanie. Nowe zasady dotyczą jedynie nauczycieli realizujących w ramach jednej umowy zajęcia w placówkach feryjnej i nieferyjnej. Jeżeli nauczyciel, który realizuje godziny w szkole podstawowej i w oddziałach przedszkolnych (przedszkolu), ma dwie odrębne umowy o pracę, to z każdej z nich przysługuje mu prawo do urlopu wypoczynkowego na odmiennych zasadach w szkole w wymiarze ferii i w czasie ich trwania, a w przedszkolu w wymiarze 35 dni w czasie ustalonym w planie urlopów. Jeżeli nauczyciel ma jedną umowę z ustalonym pensum łączonym, to należy sprawdzić, gdzie w szkole czy w oddziale przedszkolnym (przedszkolu) realizuje większą liczbę godzin. Nowe przepisy precyzują, że nauczycielowi, który w ramach jednego stosunku pracy realizuje obowiązki nauczyciela placówki feryjnej i nieferyjnej, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego określonego dla nauczyciela placówki, w której realizuje większą liczbę godzin zajęć, a w przypadku realizowania w tych placówkach równej liczby godzin zajęć przysługuje mu prawo do urlopu wypoczynkowego określonego dla nauczyciela placówki feryjnej. 5. Urlop uzupełniający za przebywanie na urlopie dla poratowania zdrowia W określonych sytuacjach nauczyciel może wykorzystać urlop uzupełniający w ciągu roku szkolnego do 8 tygodni, czyli 56 dni. Nowością w przypadku ustalania wymiaru i udzielania urlopu uzupełniającego jest rozszerzenie okoliczności uprawniających do tego urlopu. Teraz również przebywanie na urlopie dla poratowania zdrowia będzie uprawniało do uzyskania urlopu wypoczynkowego w uzupełniającym wymiarze. W praktyce zyska to znaczenie dopiero po 1 września 2018 r., kiedy to będzie można wyliczyć, ile nauczyciel wykorzystał urlopu za dany rok i czy jest uprawniony do urlopu uzupełniającego. Zatem decyzja, czy udzielić urlopu uzupełniającego za okres, w którym nauczyciel przebywał na urlopie dla poratowania zdrowia w 2017 r., należy do dyrektora szkoły.

10 Przykład 5 Nauczyciel uzyskał urlop zdrowotny na nowych zasadach po 1 stycznia na okres do 31 sierpnia. W związku z tym, że urlop pokrywa się z urlopem wypoczynkowym nauczyciela, po 1 września będzie przysługiwał mu urlop uzupełniający, również za okres niewykorzystania urlopu wypoczynkowego z powodu przebywania na urlopie zdrowotnym maksymalnie za 8 tygodni. Procedura wdrażania zmian w urlopie wypoczynkowym kadry kierowniczej 1. Ustalenie wykazu stanowisk kierowniczych objętych nowymi regulacjami urlopowymi. 2. Sporządzenie planu urlopów na 2018 r. dla kadry kierowniczej szkoły z przepisów nie wynika wprost, że plan urlopów musi objąć cały wymiar urlopu przysługującego danemu nauczycielowi. Z tego względu dopuszczalna jest praktyka, że w planie uwzględnia się terminy dłuższego wypoczynku. 3. Poinformowanie kadry kierowniczej o ustalonym planie urlopów można dokonać tego w dowolny sposób, jaki jest przyjęty w danej placówce do udostępniania ważnych informacji, np. wywieszenie na tablicy ogłoszeń w pokoju nauczycielskim (art Kodeksu pracy). 4. Udzielenie urlopu zgodnie z planem urlopowym w dni pracy nauczyciela na stanowisku kierowniczym kadra kierownicza zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy jest uprawniona do urlopu wypczynkowego w wymiarze 280 godzin (35 dni x 8 godzin). Podobnie jak do nauczycieli placówek nieferyjnych, zastosowanie znajdzie zasada z art k.p., zgodnie z którą urlopu udziela się w dni, które są dla nauczyciela dniami pracy, według obowiązującego go rozkładu czasu pracy, w wymiarze godzinowym odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Zakłada się przy tym, że jeden dzień urlopu odpowiada ośmiu godzinom pracy urlop wypoczynkowy jest więc udzielany w wymiarze tylu godzin, ile w danym dniu dyrektor powinien przepracować zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Uwaga! Planem urlopów nie obejmuje się czterech dni przysługującego urlopu, z którego nauczyciel może skorzystać na żądanie (art i art k.p.). Przepisy nie określają terminu sporządzenia planu. Skoro już wiadomo, że regulacje wchodzą w życie 1 stycznia, to już można ustalać plan urlopowy, najpóźniej w styczniu. Zatem dyrektor szkoły feryjnej również musi bazować na preferencjach terminowych pracowników na stanowiskach wicedyrektorskich i innych kierowniczych. Powinien więc umożliwić pracownikom składanie takich wniosków, wyznaczając im odpowiedni termin. Dobrym rozwiązaniem jest podjęcie zarządzenia ze wskazaniem terminu, do którego pracownicy (również niepedagogiczni) przedstawią wnioski w tej sprawie. Nowości w urlopie wychowawczym W dotychczasowym stanie prawnym w Karcie nauczyciela przewidziano wprost możliwość skorzystania przez nauczyciela z urlopu wychowawczego. Nie uregulowano natomiast odrębnie kwestii skorzystania z obniżenia wymiaru czasu pracy dla osoby opiekującej się dzieckiem, uprawnionej do urlopu wychowawczego. Przyj-

11 mowano więc, że taka obniżka przysługuje na podstawie przepisów k.p. (art. 1867). Stosowana regulacja kodeksowa powodowała problemy w sytuacji wnioskowania o obniżenie zatrudnienia w różnych okresach roku szkolnego, szczególnie w placówkach feryjnych. Aby usunąć wątpliwości, do Karty nauczyciela dodano jednoznaczne zasady korzystania przez nauczycieli z możliwości pracy w niższym wymiarze w okresie, w którym nauczyciel jest uprawniony do urlopu wychowawczego (art. 67d). Zasady te są analogiczne jak w k.p., jednakże w przypadku nauczycieli placówek feryjnych ograniczono możliwość obniżenia wymiaru etatu w trakcie roku szkolnego. Nauczyciel będzie mógł złożyć wniosek o obniżenie wymiaru zatrudnienia z tytułu uprawnienia do urlopu wychowawczego na 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze, ale będzie mogło to nastąpić w dwóch przypadkach: bezpośrednio po zaprzestaniu korzystania z urlopu macierzyńskiego, na warunkach urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub wychowawczego, z początkiem roku szkolnego w innych przypadkach. Zatem formalnie w trakcie normalnego zatrudnienia w ciągu roku szkolnego będzie to możliwe tylko po zakończeniu wskazanych nieobecności. Załączniki do wniosku są identyczne jak obecnie. W sytuacji, w której oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z uprawnienia do obniżenia wymiaru zatrudnienia będzie mogło korzystać jedno z nich, podobnie jak regulują to obecnie przepisy k.p. Ważne! Nowy art. 67d KN dotyczy tylko przedszkoli, szkół i placówek publicznych samorządowych. Obniżka pensum a forma zatrudnienia W toku konsultacji zgłoszono konieczność doprecyzowania, czy obniżenie wymiaru zajęć skutkuje zmianą formy zatrudnienia nauczyciela, dlatego w finalnej wersji Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych wyraźnie zastrzeżono, że obniżenie wymiaru zajęć dla nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania i uprawnionego do urlopu wychowawczego nie powoduje zmiany formy zatrudnienia z mianowania w umowę o pracę. Zastosowano tu więc analogiczne rozwiązanie jak w przypadku ograniczenia zatrudnienia z przyczyn organizacyjnych. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203), Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.), Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.).

12 Nowelizacja Karty nauczyciela 11 zmian kadrowych Dariusz Skrzyński Nowe zasady przedkładania zaświadczenia o niekaralności, zwalniania przy długotrwałej nieobecności w szkole czy ustalania pensum to tylko część zmian kadrowych wprowadzonych Ustawą o finansowaniu zadań oświatowych w Karcie nauczyciela. Zapraszamy do zapoznania się z omówieniem wszystkich zmodyfikowanych regulacji w tym zakresie. W poprzednim artykule z cyklu pisaliśmy o nowych ustaleniach dotyczących urlopów. Tym razem opisujemy zmiany związane z zatrudnianiem i zwalnianiem nauczycieli oraz czasem ich pracy, w kolejnym numerze zajmiemy się natomiast kwestią płacową. Warto dodać, że nie wszystkie planowane modyfikacje zyskały ostatecznie aprobatę ustawodawcy. Zmiany w zatrudnianiu i zwalnianiu dotyczą: przedkładania zaświadczenia o niekaralności z KRK, zatrudnienia nauczyciela stażysty, przeniesienia nauczyciela bez jego zgody, zwiększenia wymiaru zatrudnienia nauczycielowi, któremu ograniczono etat, zwalniania nauczycieli z powodu Zmiany w czasie pracy obejmują: zasady ustalania pensum nauczycieli specjalistów i wspomagających, sposoby wyliczenia pensum łączonego pedagogów, godziny ponadwymiarowe kadry kierowniczej, stosowanie obniżek pensum nauczycieli niepełnosprawnych długotrwałej choroby, udzielania dni opieki na zdrowe dziecko, zatrudnienia nauczycieli na umowę cywilnoprawną Sprawdźmy, co dokładnie się zmieniło oraz od kiedy i jak nowe rozwiązania należy stosować w praktyce szkolnej. Zmiana 1. Ponowne zatrudnienie w szkole już bez informacji z KRK Wejście w życie: 1 września 2018 r. Nauczyciel przed nawiązaniem stosunku pracy, tak jak dotychczas, musi potwierdzić informacją z Krajowego Rejestru Karnego, że nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Wyjątkiem ma być sytuacja, gdy jest z nim nawiązywany kolejny stosunek pracy w tej samej placówce w ciągu trzech miesięcy od daty:

13 rozwiązania poprzedniego stosunku pracy albo wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy w związku z zakończeniem stanu nieczynnego (zmieniony art. 10 ust. 8a KN). Zniknie dylemat, czy trzeba dostarczać zaświadczenie z KRK przy kolejnym zatrudnieniu, nawet jeżeli nie było przerwy między okresami zatrudnienia (np. zatrudnienie do końca sierpnia lub do końca zajęć w szkole w czerwcu, a później ponowna umowa od 1 września). Do tej pory nauczyciele zatrudniani corocznie w tej samej placówce za każdym razem byli zobowiązywani do przedłożenia informacji z KRK. Od 1 września będą mieli taki obowiązek tylko wtedy, gdy przerwa między kolejnymi umowami w tej samej szkole będzie dłuższa niż trzy miesiące. Przykład 1 Nauczyciel zatrudniony jest na podstawie art. 10 ust. 7 KN na umowę o pracę do 22 czerwca 2018 r. Szkoła chce go ponownie zatrudnić od 1 września za nauczyciela, który idzie na urlop dla poratowania zdrowia. Formalnie, jeżeli zatrudnienie będzie miało miejsce 1 września lub później, nie trzeba będzie żądać od nauczyciela informacji z KRK. Zmiana 2. Zatrudnienie nauczyciela stażysty na dwa lata szkolne Wejście w życie: 1 września 2018 r. Zmiany, jakie zaszły w awansie zawodowym, będą omawiane w kolejnych artykułach. W tym miejscu warto wspomnieć o nowym okresie zawierania umowy z nauczycielem stażystą. Otóż, w związku z przedłużeniem stażu na stopień nauczyciela kontraktowego do roku i dziewięciu miesięcy, z osobą mającą wymagane kwalifikacje i rozpoczynającą pracę w szkole stosunek pracy należy nawiązać na podstawie umowy o pracę na czas określony obejmujący dwa lata szkolne w celu odbycia stażu. W przypadku konieczności odbycia dodatkowego stażu z nauczycielem stażystą będzie można nawiązać stosunek pracy na kolejny rok szkolny (art. 10 ust. 2 KN). Zmiana 3. Likwidacja możliwości przenoszenia nauczyciela bez jego zgody Wejście w życie: od 1 stycznia 2018 r. Z Karty nauczyciela znika przepis, który umożliwia przeniesienie nauczyciela do innej placówki bez jego zgody na okres nie dłuższy niż trzy lata (art. 19 KN). W związku z reformą oświatową i tak przepis ten nie jest stosowany do 31 sierpnia 2019 r. W przypadku nauczycieli, którzy zostali przeniesieni do innej szkoły w trybie art. 19 KN przed reformą oświatową i przed zmianami w KN, przepis ten stosuje się w dotychczasowym brzmieniu do końca okresu, na jaki zostali przeniesieni (art. 131 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Warto zwrócić uwagę, że takie przeniesienie przez organ prowadzący mogło być jedynie czasowe maksymalnie na trzy lata. Po upływie tego okresu nauczyciel wraca zatem na swoje poprzednie stanowisko. Zmiana 4. Zwiększanie wymiaru zatrudnienia po ograniczeniu etatu Wejście w życie: 1 stycznia 2018 r. Dotychczas nauczyciel, który zgodził się na ograniczenie zatrudnienia (art. 22 ust. 2 KN), nie mógł

14 żądać przywrócenia utraconych godzin, nawet jeśli po naborze do szkoły okazało się, że byłoby to możliwe (chociaż w pewnych okolicznościach mógł domagać się tego na drodze sądowej). W związku z tym resort edukacji wprowadził do KN obowiązek zwiększenia wymiaru etatu nauczycielowi, który zgodził się na ograniczenie zatrudnienia, jeżeli powstanie taka możliwość. Zmiana stanowiska pracy w tym trybie, w ramach posiadanych kwalifikacji wymaga zgody nauczyciela (nowy art. 22 ust. 2b KN). Dyrektor ma więc obowiązek w pierwszej kolejności zwiększyć wymiar zatrudnienia nauczycielowi, któremu wcześniej ograniczył etat, jeżeli powstaną możliwości podjęcia pracy w wymiarze wyższym niż wynikający z tego ograniczenia (bez względu na to, czy na tym samym, czy na innym stanowisku; jeżeli na innym, to trzeba uzyskać zgodę nauczyciela i musi on mieć odpowiednie kwalifikacje). Niestety nie wskazano, co należy rozumieć przez powstanie możliwości, ale mogą to być np.: nieobecność innego nauczyciela, realizacja nauczania indywidualnego, realizacja zajęć z pomocy psychologiczno-pedagogicznej, podział klasy na grupy w związku ze zwiększeniem liczby uczniów w oddziale. Decyzję o powstaniu możliwości i liczby godzin, które można przydzielić nauczycielom o ograniczonym wymiarze czasu pracy, jak również o ewentualnym wyborze nauczyciela w sytuacji, gdy w szkole kilku nauczycieli o obniżonym czasie pracy ma kwalifikacje do realizacji zajęć, podejmuje dyrektor. Przykład 2 W szkole w roku szkolnym 2017/2018 obniżono wymiar zatrudnienia dwóm nauczycielkom do poziomu 9/18 etatu oraz 15/18 etatu. W związku z nieobecnością trzeciej nauczycielki do końca roku szkolnego dyrektor przydzielił godziny zajęć tym dwóm nauczycielkom jednej z nich dopełniając do pełnego etatu, a drugiej do wymiaru 17/18 etatu. Zmiana 5. Ustalenie jednolitych zasad zwalniania nauczycieli po chorobie Wejście w życie: 1 stycznia 2018 r. Dotychczas, w zależności od podstawy zatrudnienia, różne były okresy nieobecności w pracy z powodu choroby, które umożliwiały zwolnienie nauczyciela: przy zatrudnieniu na podstawie mianowania maksymalny okres nieobecności mógł wynieść 182 dni i 12 miesięcy świadczenia rehabilitacyjnego lub urlopu zdrowotnego, przy zatrudnieniu na umowę o pracę maksymalny okres nieobecności mógł wynieść rok (maksymalnie 2 lata, jeżeli nauczyciel korzystał z urlopu zdrowotnego). Na mocy Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych wprowadzono zmiany w art. 23 i 27 KN i teraz dyrektor rozwiąże z nauczycielami stosunek pracy po upływie jednakowych okresów nieobecności, bez względu na rodzaj umowy. Stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, tak samo jak w przypadku nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania, ulegnie rozwiązaniu w razie choroby, jeżeli okres niezdolności do pracy przekroczy 182 dni, a jeżeli ta niezdolność spowodowana jest gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży 270 dni. Okres ten może być przedłużony o kolejne 12 miesięcy,

15 o ile nauczyciel uzyska prawo do świadczenia rehabilitacyjnego lub zostanie mu udzielony urlop dla poratowania zdrowia (nowe brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 2 i art. 27 ust. 3 KN). Wprowadzono pewne modyfikacje przejściowe tylko dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i przebywających 1 stycznia na zwolnieniu lekarskim. W takiej sytuacji, jeżeli niezdolność przekracza 182 dni, stosuje się przepisy dotychczasowe, czyli zasady obowiązujące w art. 27 ust. 2 KN przed 1 stycznia 2018 r. (art. 132 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Oznacza to, że nauczyciele ci będą zwolnieni po roku nieobecności w pracy, ewentualnie po dwóch latach, jeżeli zostanie im udzielony urlop dla poratowania zdrowia. W przypadku gdy okres tej niezdolności nie przekracza 182 dni, stosuje się już nowe regulacje. Zmiana 6. Zwolnienie od pracy na dziecko w wieku do lat 14 tylko w dniach Wejście w życie: 1 stycznia 2018 r. Dotychczas wątpliwości budziły zasady korzystania z tego uprawnienia przez nauczycieli w wymiarze godzinowym (odpowiednio stosowano przepis art. 188 Kodeksu pracy). Wybierając zwolnienie godzinowe, nauczyciel mógł nie stawić się do pracy przez kilka dni, gdyż odliczane z tytułu zwolnienia były wyłącznie godziny pensum. Zgodnie z nowym art. 67e KN nauczycielowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze dwóch dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z uprawnienia tego może korzystać jedno z nich. Zlikwidowano zatem możliwość ubiegania się o godzinowe wykorzystanie tego zwolnienia, pozostawiając jedynie wybór co do całego dnia. Są to niewątpliwie niekorzystne zmiany dla nauczyciela. Należy zwrócić uwagę, że nowy art. 67e nie obowiązuje w szkołach i placówkach niepublicznych. Oznacza to, że zatrudnieni w nich nauczyciele nadal będą mogli zdecydować, czy chcą skorzystać z dwóch dni, czy z 16 godzin opieki nad dzieckiem do lat 14 (art. 188 Kodeksu pracy). Zmiana 7. Zakaz zatrudniania nauczycieli na umowy cywilnoprawne Wejście w życie: 1 września 2018 r. Szkoły publiczne niesamorządowe i niepubliczne nie będą mogły już zatrudniać nauczycieli na umowy cywilnoprawne. Dotąd wiele przepisów KN miało zastosowanie do tych jednostek, jednak zasady zatrudniania nauczycieli pozostawiono do indywidualnej oceny ich prowadzących. Podstawą powinna być umowa o pracę, ponieważ nauczyciel osobiście świadczy pracę w określonym miejscu i w określonych godzinach, w sposób ciągły i pod nadzorem pracodawcy. W wielu jednak przypadkach zawierane były umowy cywilnoprawne (zlecenia i o dzieło). Na mocy Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych wprowadzono nakaz zatrudniania nauczycieli na umowę o pracę (nowy art. 10a KN). Dotyczy on: publicznych szkół i placówek prowadzonych przez osoby fizyczne oraz niesamorządowe osoby prawne, placówek niepublicznych oraz szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, publicznych i niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego. Nauczyciele nie będą mogli już świadczyć pracy na podstawie umów cywilnoprawnych oraz w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

16 Zmiana 8. Ujednolicenie pensum specjalistów i nauczycieli wspomagających Wejście w życie: 1 września 2018 r. W obecnym stanie prawnym obowiązkowy wymiar zajęć pedagoga, psychologa, logopedy, doradcy zawodowego czy terapeuty pedagogicznego ustalał organ prowadzący (na podstawie uchwał rady gminy, powiatu). Do jego kompetencji należało również ustalanie pensum tzw. nauczycieli wspomagających, czyli nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej, zatrudnianych dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego oraz współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Nauczyciele wspomagający należą bowiem do grupy, która nie została wymieniona w wykazie stanowisk nauczycieli mieszczącym się w art. 42 ust. 3 KN. W praktyce spotyka się określenie pensum specjalistów i nauczycieli wspomagających w przedziale od 18 do 30 godzin. Do tabeli z wymiarem pensum w KN dodano wprost określone pensum nauczycieli wspomagających 20 godzin (art. 42 ust. 3 lp. 12 w tabeli). Pensum nauczycieli specjalistów dalej będzie określał organ prowadzący w stosownej uchwale, ale wskazano, że może on ustalić maksymalny wymiar w wysokości 22 godzin (art. 42 ust. 7 pkt 3 lit. b KN). Minister edukacji określi w nowym rozporządzeniu wykaz zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami i wychowankami lub na ich rzecz, czyli zajęć wchodzących do nauczycielskiego pensum, których wymiar determinuje wynagrodzenie nauczyciela. Wykaz zajęć w ramach pensum ma zostać ustalony dla: wszystkich nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych, specjalistów, tj. pedagogów, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych oraz doradców zawodowych (nowy art. 42 ust. 7b KN). Wykaz zajęć dla specjalistów ma mieć charakter uniwersalny, niezależnie od placówki, w której zatrudniony jest nauczyciel, a jednocześnie ma też uwzględniać zróżnicowaną specyfikę szkół i placówek. Wszelkie zajęcia, które nie zostaną ujęte w wykazie w rozporządzeniu, będą mogły zostać zakwalifikowane jako zajęcia realizowane w zakresie zadań statutowych szkoły, nieuprawniające nauczyciela do dodatkowego wynagrodzenia i realizowane w ramach 40-godzinnego czasu pracy. Przykład 3 W szkole podstawowej pensum nauczyciela wspomagającego ustalono w wymiarze 18 godzin. Od 1 września 2018 r. wchodzi w życie pensum 20-godzinne. Nastąpi więc pogorszenie warunków pracy nauczyciela, ponieważ będzie musiał on więcej pracować za to samo wynagrodzenie. Nauczycielowi nie należy wręczać wypowiedzenia warunków pracy. Zmiana, jeżeli nawet stanowi pogorszenie warunków pracy, następuje z mocy samego prawa uchwała organu prowadzącego jest aktem prawa samorządowego. Zmiana 9. Zasady ustalania pensum łączonego w treści Karty nauczyciela Wejście w życie: 1 września 2018 r. Dotychczas sposób wyliczania pensum łączonego, tj. tygodniowego wymiaru zajęć dla nauczycieli realizujących w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym

17 wymiarze godzin (np. z pensum 18 godzin i z pensum 30 godzin), należał do kompetencji organu prowadzącego. Powodowało to istnienie różnych metod w poszczególnych jednostkach samorządu. Po zmianach sposób wyliczenia pensum łączonego przewidziano wprost w KN. Będzie się je obliczać, dzieląc łączną liczbę realizowanych godzin przez sumę części etatów realizowanych w ramach poszczególnych tygodniowych wymiarów godzin zajęć (nowy art. 42 ust. 5c KN). Można to zapisać w postaci wzoru: (łączna liczba realizowanych godzin) pensum łączone = (sumy części etatów realizowanych w ramach tygodniowych wymiarów godzin zajęć) Wynik będzie podlegał zaokrągleniu do pełnych godzin w ten sposób, że czas zajęć do pół godziny będzie pomijany, a powyżej pół godziny będzie liczony za pełną godzinę. Godziny wyliczone ponad ten wymiar będą uznawane za godziny ponadwymiarowe. Przykład 4 Jeżeli nauczyciel ma przydział 15/18 godzin, 7/30 godzin i 8/26 godzin świetlicowych, to łączne pensum można obliczyć w następujący sposób, korzystając ze wzoru: pensum łączone = ( ) : (15/18 + 7/30 + 8/26) = 30 : (0,83 + 0,23 + 0,30) = 30 : 1,36 = 22,05 = w zaokrągleniu 22 godziny. Zatem nauczyciel realizuje tygodniowo 15 godzin lekcyjnych, 7 godzin w bibliotece i 8 godzin w świetlicy, łącznie 30 godzin, z czego 8 godzin to godziny ponadwymiarowe liczone w odniesieniu do pensum 22-godzinnego. Zmiana 10. Stanowiska kierownicze bez godzin ponadwymiarowych Wejście w życie: 1 września 2018 r. Dotychczas, zgodnie z art. 42 ust. 6 KN: dyrektorowi, wicedyrektorowi, nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze, a także nauczycielowi, który obowiązki kierownicze pełni w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze, obniżało się tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć lub zwalniało się ich od obowiązku realizacji zajęć. Jednocześnie jednak nie było przepisów, które zabraniałyby przydzielania tym nauczycielom godzin ponadwymiarowych. W praktyce prowadziło to do sytuacji, w której nauczyciel pełniący funkcję kierowniczą korzystał ze zniżki godzin i jednocześnie realizował godziny ponadwymiarowe, za które otrzymywał odpowiednie wynagrodzenie. W praktyce istniały również różne stanowiska co do tego, jak liczyć maksymalną liczbę godzin ponadwymiarowych nie więcej niż pół etatu z pensum po zniżce czy sprzed zniżki. W tym kontekście KN na mocy nowo dodanego ust. 6a w art. 42 wprowadza zakaz przydzielania godzin ponadwymiarowych dyrektorom, wicedyrektorom, a także innym nauczycielom pełniącym funkcje kierownicze (również w zastępstwie). Zakaz nie obejmuje każdej osoby zajmującej stanowisko kierownicze dotyczy tylko tych, którym obniżono tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć lub które całkowicie zwolniono z prowadzenia zajęć.

18 Istnieje jeden przypadek, kiedy możliwe będzie przydzielenie godzin ponadwymiarowych osobom funkcyjnym ze zniżką godzin, ale wymagane będzie łączne spełnienie dwóch warunków: jest to konieczne dla zapewnienia realizacji ramowego planu nauczania, dotyczy jednego oddziału. Przykład 5 Po nierozstrzygniętym konkursie na dyrektora szkołą kieruje pełniący obowiązki dyrektora. Dotychczas osoba ta realizowała dwie godziny ponadwymiarowe. Organ prowadzący nie obniżył jej pensum, uznając, że może ona nadal realizować wszystkie obowiązki dydaktyczne. Taka osoba może dalej pracować w godzinach ponadwymiarowych mimo objęcia funkcji kierowniczej. Przykład 6 Po przejściu na zwolnienie lekarskie jednej z nauczycielek języka rosyjskiego dyrektor ma problem ze zorganizowaniem zastępstwa w jednej klasie, w liczbie trzech godzin. Nie ma już innych nauczycieli, oprócz wicedyrektora, którzy mieliby kwalifikacje. Nie udało się również zatrudnić nauczyciela z zewnątrz tylko na trzy godziny. W tej sytuacji możliwe jest przydzielenie godzin ponadwymiarowych wicedyrektorowi, nawet jeżeli korzysta z obniżki wymiaru zajęć. Zmiana 11. Czas pracy nauczycieli niepełnosprawnych na nowych zasadach Wejście w życie: 1 września 2018 r. Czas pracy osoby niepełnosprawnej ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo (art. 15 ust. 2 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Przepis ten ma zastosowanie także do nauczycieli szkół publicznych, ale powodował obniżenie ogólnego czasu pracy nauczyciela, a nie jego pensum. Tymczasem specyfiką pracy nauczyciela jest rozliczanie i rejestrowanie wyłącznie obowiązkowego wymiaru zajęć tzw. pensum. Nauczyciel obowiązany jest także do realizacji zadań statutowych, samokształcenia i doskonalenia zawodowego oraz przygotowania do zajęć, przy czym te zajęcia i czynności mogą odbywać się w szkole lub poza nią i nie są rejestrowane. Dlatego obniżanie tygodniowego czasu pracy nauczyciela ma znaczenie, o ile obniżeniu ulega także tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć. Wprowadzono wobec tego nowe rozwiązanie, wskazując szczególne regulacje dotyczące niepełnosprawnych nauczycieli wprost w KN (nowy art. 42a ust. 1a). Teraz nauczyciel będzie miał również obniżone pensum, proporcjonalnie do obniżenia maksymalnego tygodniowego wymiaru czasu pracy. Obniżenie pensum nastąpi tylko w przypadku nauczyciela: zaliczonego do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (nie skorzysta nauczyciel niepełnosprawny w stopniu lekkim), któremu obniżono tygodniowy wymiar czasu pracy. W praktyce więc obniżenie wymiaru zajęć będzie możliwe dopiero wtedy, gdy nauczyciel przedstawi dyrektorowi orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

19 Przykład 7 Nauczyciel szkoły podstawowej złożył wniosek o obniżenie wymiaru zajęć, nie przedstawiając orzeczenia o niepełnosprawności. Dyrektor odmówił, wskazując, że obniżenie będzie możliwe wraz z obniżeniem wymiaru czasu pracy, a więc w chwili, gdy nauczyciel przedstawi orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. Obniżenie pensum następuje proporcjonalnie do obniżenia maksymalnego tygodniowego czasu pracy. Pensum należy zatem pomnożyć przez 35/40, czyli 0,88 (bo takie jest maksymalne obniżenie), a wynik zaokrąglić do pełnych godzin w ten sposób, że czas zajęć do pół godziny się pomija, a powyżej pół godziny liczy się za pełną godzinę. Przykład 8 Nauczyciel z orzeczoną niepełnosprawnością w stopniu znacznym lub umiarkowanym, zatrudniony w wymiarze 18/18 etatu, będzie realizował 16 godzin pensum, ponieważ: 18 0,88 = 15,84, co zaokrąglamy w górę do pełnej godziny. Nauczyciel, który będzie korzystał jednocześnie z obniżenia wymiaru czasu pracy i wymiaru pensum, nie będzie mógł pracować w godzinach ponadwymiarowych, nawet za swoją zgodą (nowe brzmienie art. 42a ust. 3 KN). Przykład 9 Nauczyciel liceum posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Nie przedłożył jednak tego oświadczenia szkole, licząc na pracę w godzinach ponadwymiarowych i większe zarobki. W takiej sytuacji dyrektor, nawet jeśli nieoficjalnie dowie się o niepełnosprawności nauczyciela, nadal może przydzielać mu godziny ponadwymiarowe. Nauczyciel nie przedstawił bowiem orzeczenia, a więc jego wymiar czasu pracy i wymiar zajęć nie zostały obniżone. Nie obowiązuje go zakaz pracy w godzinach ponadwymiarowych. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203), Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.), Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.), Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.). Załącznik 1. Zestawienie zmian w zakresie zatrudniania i zwalniania oraz wymiaru czasy pracy nauczycieli

20 Zakres zmian Dotychczasowe regulacje Karty nauczyciela Nowe regulacje Karty nauczyciela obowiązujące od 1 stycznia lub 1 września 2018 r. Przedkładanie zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego Zatrudnienie nauczyciela stażysty Przeniesienie nauczyciela przez organ prowadzący bez zgody nauczyciela Ograniczanie etatu nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania Zwalnianie nauczycieli z powodu długotrwałej choroby Zwolnienie od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem w wieku do lat 14 Zakaz zatrudniania nauczycieli na umowy cywilnoprawne Wymiar pensum nauczycieli specjalistów i wspomagających Potwierdzenie spełnienia warunku niekaralności za przestępstwo popełnione umyślnie jest obligatoryjne każdorazowo przed nawiązaniem stosunku pracy i nie przewidziano w tym zakresie żadnych wyjątków Umowę zawiera się na rok szkolny, by nauczyciel odbył staż na nauczyciela kontraktowego Organ prowadzący w przypadku konieczności zapewnienia w szkole obsady na stanowisku nauczyciela z wymaganymi kwalifikacjami odpowiadającymi potrzebom programowym szkoły może przenieść nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do tej szkoły bez zgody nauczyciela, jednak na okres nie dłuższy niż trzy lata, z prawem powrotu na uprzednio zajmowane stanowisko Przepisy nie zobowiązują dyrektora szkoły do zwiększenia wymiaru zatrudnienia nauczycielowi, któremu uprzednio ograniczony został wymiar zatrudnienia, jeżeli powstanie taka możliwość W zależności od podstawy zatrudnienia różne były okresy nieobecności w pracy z powodu choroby, które umożliwiały zwolnienie nauczyciela: w przypadku zatrudnienia na podstawie mianowania maksymalnie 182 dni + 12 miesięcy świadczenia rehabilitacyjnego lub urlopu zdrowotnego, w przypadku zatrudnienia na umowę rok (maksymalnie dwa lata, jeżeli korzystał z urlopu zdrowotnego) Stosuje się art. 188 Kodeksu pracy. Zwolnienie może być udzielone wymiarze 16 godzin albo 2 dni Brak regulacji w Karcie nauczyciela Pensum pedagoga, psychologa, logopedy, terapeuty pedagogicznego, doradcy zawodowego i nauczyciela wspomagającego ustala organ prowadzący Przedstawienie informacji z KRK nie jest wymagane w przypadku gdy z nauczycielem nawiązywany będzie kolejny stosunek pracy w tej samej szkole w ciągu trzech miesięcy od daty rozwiązania albo wygaśnięcia na podstawie art. 20 ust. 5c KN poprzedniego stosunku pracy Umowę zawiera się na dwa lata, bo został wydłużony staż na nauczyciela kontraktowego do roku i dziewięciu miesięcy Nie jest możliwe przeniesienie nauczyciela bez zgody nauczyciela przez organ prowadzący Zobowiązanie dyrektora do zwiększenia wymiaru zatrudnienia nauczycielowi w razie powstania możliwości podjęcia pracy w wymiarze wyższym niż wynikający z ograniczenia (w tej samej szkole, na tym samym lub innym stanowisku) Ujednolicono zasady zwalniania bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy. Zatrudnienie rozwiąże się w razie choroby, jeżeli okres tej niezdolności przekracza 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży nie dłużej niż przez 270 dni (maksymalne przedłużenie o 12 miesięcy, o ile nauczyciel uzyska prawo do świadczenia rehabilitacyjnego lub urlop zdrowotny) Zwolnienie przysługuje nauczycielom tylko w wymiarze 2 dni, bez możliwości wykorzystania go w wymiarze godzinowym Wprowadzenie nakazu zatrudniania w szkołach i placówkach publicznych niesamorządowych i niepublicznych na podstawie umowy o pracę Pensum pedagoga, psychologa, logopedy, terapeuty pedagogicznego, doradcy zawodowego wyniesie maksymalnie 22 godziny (dalej będzie je ustalał organ), a nauczyciela wspomagającego 20 godzin Sposób obliczania pensum łączonego Ustala organ prowadzący Sposób wskazany został wprost w Karcie nauczyciela: należy podzielić łączną liczbę realizowanych godzin przez sumę części etatów (czas zajęć do pół godziny pomija się, a powyżej zaokrągla do pełnej godziny) Godziny ponadwymiarowe nauczycieli na stanowiskach kierowniczych Czas pracy nauczycieli niepełnospraw Osoby pełniące funkcje kierownicze ze zniżką godzin mogą realizować godziny ponadwymiarowe Obniżenie norm i wymiaru czasu pracy dla nauczyciela legitymującego się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności Osoby pełniące funkcje kierownicze ze zniżką godzin nie mogą realizować godzin ponadwymiarowych, chyba że jest to konieczne do zapewnienia realizacji ramowego planu nauczania w jednym oddziale Obniżenie norm i wymiaru czasu pracy, a także wymiaru pensum (proporcjonalnie) dla nauczyciela legitymującego się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z jednoczesnym zakazem pracy w godzinach ponadwymiarowych

21 Nowelizacja Karty nauczyciela wynagrodzenia i dodatki socjalne Dariusz Skrzyński Wprowadzone Ustawą o finansowaniu zadań oświatowych zmiany w Karcie nauczyciela dotyczą także płac nauczycieli, chociaż nie w tak wielkim stopniu, jak wynikało to z pierwszej wersji projektu nowelizacji. Zmiany dotyczą również innych świadczeń pieniężnych niebędących wynagrodzeniem. Niektóre nowości weszły w życie 1 stycznia 2018 r., a wdrażanie innych zostało rozciągnięte w czasie. Ustawa o finansowaniu zadań oświatowych wprowadziła szereg zmian w Karcie nauczyciela. W poprzednich wydaniach omówione zostały zmiany w zakresie urlopów (wydanie styczniowe) oraz zmiany kadrowe (wydanie lutowe). Termin wypłaty wynagrodzenia Pensje nauczycieli, tak jak dotychczas, będą wypłacane na początku miesiąca. Ustawodawca w pierwszym projekcie nowelizacji Karty nauczyciela zaproponował rozwiązanie, zgodnie z którym wszystkie składniki wynagrodzenia nauczyciela zarówno stałe, jak i zmienne, a także miesięczne i jednorazowe miały być wypłacane z dołu w ostatnim dniu miesiąca, a jeżeli ostatni dzień miesiąca byłby ustawowo wolny od pracy, wówczas w dniu poprzedzającym ten dzień. Z kolei w sytuacjach szczególnie uzasadnionych wynagrodzenie mogło być wypłacone w jednym z ostatnich pięciu dni miesiąca (podobnie jak w przypadku pracowników niepedagogicznych). Ostatecznie jednak to rozwiązanie zostało odrzucone w toku prac sejmowych, zatem w dalszym ciągu przy wypłacie pensji obowiązuje art. 39 KN bez zmian. Fundusz zdrowotny pozostaje W dotychczasowym stanie prawnym organ prowadzący szkołę planuje corocznie w budżetach odpowiednie środki finansowe z przeznaczeniem na pomoc zdrowotną dla nauczycieli korzystających z opieki zdrowotnej oraz określa rodzaje świadczeń przyznawanych w ramach tej pomocy, a także warunki i sposób ich przyznawania (art. 72 KN). Jest to tzw. fundusz zdrowotny. W pierwszej propozycji nowelizacji Karty nauczyciela przewidziano jego likwidację. Ostatecznie jednak, z powodu krytycznych uwag ze strony związków zawodowych, ustawodawca wycofał się z tego pomysłu i fundusz zdrowotny nadal funkcjonuje, obok zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Dodatek za wyróżniającą pracę Pierwszą z nowości, na którą warto zwrócić uwagę, jest wprowadzenie od 1 września 2020 r. nowego dodatku do wynagrodzenia nauczycieli za wyróżniającą pracę (nowy art. 33a KN). Dodatek ten przysługuje w przypadku łącznego spełnienia następujących przesłanek: posiadanie stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego, posiadanie co najmniej trzyletniego stażu pracy liczonego od daty nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego musi być to okres zatrudnienia, przerwa w zatrudnieniu wydłuży oczekiwanie na

22 posiadanie stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego, posiadanie co najmniej trzyletniego stażu pracy liczonego od daty nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego musi być to okres zatrudnienia, przerwa w zatrudnieniu wydłuży oczekiwanie na otrmanie dodatku; okres stażu nie będzie musiał być okresem faktycznie przepracowanym; do stażu zaliczone zostaną również okresy urlopów i innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy, legitymowanie się wyróżniającą ostatnią oceną pracy ustawodawca nawiązuje do ostatniej oceny pracy, nie podając, w jakim okresie powinna ona być ustalona; ocena pracy uzyskana przed wieloma laty nie straci na aktualności. Przykład 1 Nauczyciel uzyskał stopień nauczyciela dyplomowanego 31 sierpnia 2017 r. Rok później 31 sierpnia 2018 r. stosunek pracy nauczyciela, zatrudnionego w gimnazjum, ulegnie rozwiązaniu. Nauczyciel podejmie ponownie pracę w szkole 1 września 2019 r. Zakładając, że nauczyciel będzie legitymował się wyróżniającą oceną pracy i od 1 września 2019 r. będzie pozostawał w zatrudnieniu w sposób ciągły, uzyska on prawo do dodatku za wyróżniającą pracę nie wcześniej niż 1 września 2021 r. Dopiero wówczas upłyną trzy lata pracy od dnia uzyskania przez nauczyciela stopnia dyplomowanego. Przykład 2 Nauczycielka uzyskała stopień nauczyciela dyplomowanego 31 sierpnia 2015 r. Od 16 grudnia 2015 r. do 22 lutego 2016 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku z ciążą, a następnie od 23 lutego 2016 r. do 22 lutego 2017 r. korzystała z urlopu macierzyńskiego, a potem rodzicielskiego. Wreszcie od 23 lutego 2017 r. do 31 marca 2017 r. wykorzystywała urlop uzupełniający. Mimo długotrwałej nieobecności nauczycielka otrzyma dodatek za wyróżniającą pracę od 1 września 2020 r., o ile będzie legitymowała się wyróżniającą oceną pracy. Uwaga! Nie jest konieczne zatrudnienie na podstawie mianowania. Bez znaczenia jest też wymiar zajęć nauczyciela (przy niepełnym etacie liczony jest proporcjonalne do wymiaru zatrudnienia). Prawo do dodatku nauczyciel nabędzie: 1 stycznia w przypadku uzyskania ostatecznej wyróżniającej oceny pracy w okresie do 1 lipca do 31 grudnia roku poprzedzającego dany rok kalendarzowy, 1 września w przypadku uzyskania ostatecznej wyróżniającej oceny pracy w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca danego roku kalendarzowego. Prawo do dodatku wygasa z ostatnim dniem miesiąca kalendarzowego, w którym uzyskana przez nauczyciela ocena pracy, niższa niż ocena wyróżniająca, stanie się ostateczna. Nauczyciele będą zatem musieli dbać o jakość swojej pracy, by nie stracić dodatkowego składnika pensji. Przykład 3 Jeżeli nauczyciel spełni przesłanki do dodatku w sierpniu, będzie on wypłacany od stycznia, przez cały okres

23 pracy, w którym nauczyciel ma wyróżniającą ocenę pracy. Ponowna ocena dokonywana jest po trzech latach lub wcześniej po roku. Jeżeli nauczyciel uzyska niższą ocenę, niż miał dotychczas, np. dostanie ocenę bardzo dobrą, wypłata dodatku zostanie wstrzymana z końcem miesiąca. Jeżeli odwoła się od niższej oceny, to dodatek zostanie wstrzymany dopiero z końcem miesiąca kalendarzowego, w którym uzyska ostateczną ocenę (ocenę wydaną przez organ odwoławczy). Wysokość dodatku Docelowo dodatek za wyróżniającą pracę będzie przysługiwał w wysokości 16 proc. kwoty bazowej ogłaszanej corocznie w ustawie budżetowej. W odniesieniu do przewidywanej kwoty bazowej pełna kwota dodatku wyniesie 507 zł, jednak taką kwotę nauczyciele otrzymają dopiero od 1 września 2022 r. Wcześniej wysokość dodatku będzie znacznie niższa, lecz stopniowo wzrastająca, i wyniesie: od 1 września 2020 r. do 31 sierpnia 2021 r. 3 proc. kwoty bazowej (ok. 90 zł), od 1 września 2021 r. do 31 sierpnia 2022 r. 6 proc. kwoty bazowej (ok. 180 zł). Dodatek nie będzie uwzględniany przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, co będzie miało przełożenie na kwoty jednorazowego dodatku uzupełniającego. Uchylenie dodatków socjalnych Kolejną modyfikacją Karty nauczyciela jest likwidacja dodatków socjalnych (oprócz dodatku wiejskiego) od 1 stycznia 2018 r. Wyjątek stanowi zasiłek na zagospodarowanie, który będzie wypłacany nauczycielom spełniającym warunki do jego otrzymania do 1 września 2018 r. Nauczyciele nie są już zatem uprawnieni do: dodatku mieszkaniowego, działki gruntu do użytkowania, mieszkań w budynkach szkolnych, lokalu mieszkalnego, zasiłku na zagospodarowanie. Pozostanie natomiast dodatek wiejski, przyznawany w wysokości 10 proc. wynagrodzenia zasadniczego nauczycielowi mającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5 tys. mieszkańców (art. 54 ust. 5 KN). Zniesienie dodatków socjalnych następuje z zachowaniem zasady ochrony praw nabytych, co oznacza, że nauczyciele, którzy korzystali z dodatków 31 grudnia 2017 r., mogą dalej z nich korzystać do końca okresu, na jaki zostały im przyznane, zgodnie z następującym zestawieniem:

24 na dzień 31 grudnia 2017 r. po 1 stycznia 2018 r. Pobiera dodatek wiejski (art. 54 ust. 5 KN) Zachowuje prawo do dodatku wiejskiego (nie został Pobiera dodatek mieszkaniowy (art. 54 ust. 3 KN) Korzysta z lokalu mieszkalnego, zajmuje mieszkanie w budynkach szkolnych (art. 54 ust. 1 i 4 KN) Użytkuje działkę gruntu szkolnego (art. 56 KN) Chce skorzystać z zasiłku na zagospodarowanie (art. 61 KN) Sytuacja nauczyciela on uchylony) Nie zachowuje prawa do dodatku mieszkaniowego (został zlikwidowany, nawet jeżeli nauczyciel pobierał go w grudniu 2017 r.). Jego uchylenia nie trzeba wypowiadać, bo nie jest składnikiem wynagrodzenia. Wystarczy pisemnie poinformować nauczyciela, że na podstawie art. 76 pkt 25 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych od 1 stycznia 2018 r. traci on prawo do dodatku Nauczyciel, który 31 grudnia 2017 r. korzysta z lokalu mieszkalnego lub użytkuje działkę gruntu szkolnego, po nowelizacji nadal będzie mógł z nich korzystać maksymalnie do końca okresu, na jaki mu je przyznano. W tym przypadku nie ma znaczenia, że nie jest emerytem. Jego prawo wynika z regulacji przejściowej (art. 135 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych) Dodatek zostaje zlikwidowany od 1 września 2018 r. Prawo do zasiłku zachowa nauczyciel, który do 31 sierpnia 2018 r. spełni warunki jego otrzymania w tym przypadku może wnioskować o zasiłek także po 31 sierpnia 2018 r., ale musi być zatrudniony na co najmniej pół etatu (art. 136, art. 137 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych) Przykład 4 Nauczyciel korzysta z prawa do działki gruntu szkolnego i zajmuje mieszkanie w budynku szkolnym. W 2014 r. nauczyciel otrzymał decyzję ZUS-u w sprawie przyznania świadczenia kompensacyjnego. Świadczenie pobierał do 31 sierpnia 2017 r. Od 1 września 2017 r. podjął zatrudnienie w szkole wiejskiej, w związku z czym wypłata świadczenia kompensacyjnego została zawieszona. W szkole tej nauczyciel pracuje do dziś. Jeżeli nie rozwiązał stosunku pracy przed 1 stycznia 2018 r., utracił prawo do działki gruntu szkolnego i mieszkania w budynku. Aby dalej z nich korzystać, będzie musiał zawrzeć stosowne umowy cywilnoprawne z właścicielem nieruchomości. Przykład 5 Nauczyciel podjął pierwszą pracę w życiu w szkole, zgodnie ze swoimi kwalifikacjami od 1 września 2017 r. Z uwagi na pięciomiesięczne zwolnienie lekarskie jego staż zostanie przedłużony i nie zakończy się przed

25 1 września 2018 r. Nauczyciel nie uzyska więc stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego przed tą datą. Co za tym idzie, na dzień 1 września 2018 r. nie będzie spełniał warunków otrzymania zasiłku na zagospodarowanie i nawet mimo późniejszego awansu zawodowego, z zachowaniem terminu dwóch lat od dnia podjęcia pierwszej pracy w życiu w szkole, nie otrzyma on zasiłku na zagospodarowanie. Zwrot zasiłku na zagospodarowanie Dotychczas w przypadku ustania zatrudnienia nauczyciela w ciągu trzech lat od daty uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego zachodziła konieczność zwrotu otrzymanego zasiłku na zagospodarowanie. Szkoła może domagać się zwrotu zasiłku od nauczyciela, chyba że został on częściowo lub całkowicie zwolniony z tego obowiązku przez organ prowadzący. Po 1 września 2018 r. zasiłki na zagospodarowanie wypłacone nauczycielom, którzy spełnili warunki ich otrzymania przed tą datą, również będą podlegały zwrotowi na dotychczasowych zasadach (art. 138 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Zostanie przy tym zachowana możliwość zwolnienia nauczyciela z obowiązku zwrotu w całości lub w części przez organ prowadzący w osobie, odpowiednio, wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa (art. 139 ww. Ustawy). Przykład 6 Nauczyciel gimnazjum uzyskał stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego 31 sierpnia 2016 r. Zasiłek na zagospodarowanie wypłacono mu 15 września 2016 r., a 15 maja 2018 r. zostanie poinformowany o przeniesieniu w stan nieczynny, w związku z czym jego stosunek pracy ulegnie wygaśnięciu z końcem lutego 2019 r. Nauczyciel nie podejmie zatrudnienia w innej szkole bezpośrednio po ustaniu dotychczasowego. W związku z czym dyrektor szkoły, która wypłaciła zasiłek, powinien żądać jego zwrotu, chyba że nauczyciel uzyska zwolnienie z obowiązku zwrotu od organu prowadzącego. Przykład 7 Nauczyciel podjął pracę w szkole od 1 września 2017 r., a 31 sierpnia 2018 r. uzyska stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego. Wniosek o wypłatę zasiłku złoży 14 września 2018 r., w związku z czym zasiłek zostanie mu wypłacony. Jednak 16 grudnia 2018 r. rozwiąże stosunek pracy ze szkołą za porozumieniem stron i nie podejmie zatrudnienia w innej szkole. Wprawdzie zasiłek zostanie wypłacony już po 1 września 2018 r., ale warunki jego otrzymania nauczyciel spełni przed tą datą tym samym żądanie zwrotu zasiłku jest dopuszczalne. ZFŚS dla nauczycieli szkoły przekazanej podmiotowi niesamorządowemu Począwszy od 1 stycznia 2018 r., także w przypadku przekazania szkoły do prowadzenia osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego lub osobie fizycznej, na podstawie art. 9 ust. 1 Ustawy Prawo oświatowe, organ prowadzący szkołę jest obowiązany wskazać inną szkołę, w której będzie naliczany odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych na każdego nauczyciela będącego emerytem lub rencistą zlikwidowanej lub przekazanej szkoły oraz nauczyciela pobierającego nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, którego szkoła była ostatnim miejscem pracy (art. 53 ust. 3a KN). Osoby te będą więc mogły korzystać z funduszu w szkole wskazanej przez organ prowadzący.

26 Przykład 8 Od 1 września 2018 r. szkoła podstawowa została przekazana przez gminę stowarzyszeniu. Organ prowadzący wskazał, że odpis na ZFŚS dla nauczycieli, którzy byli beneficjentami w szkole jako emeryci, renciści lub osoby pobierające świadczenie kompensacyjne (szkoła podstawowa była ich ostatnim miejscem pracy przed przejściem na dane świadczenie), ma być odprowadzany na ZFŚS innej szkoły podstawowej. Z tego względu dyrektor tej drugiej szkoły podstawowej ma obowiązek wypłacania tym osobom świadczeń z ZFŚS na zasadach przewidzianych w tej szkole. Nauczyciele z tej grupy nie mogą mieć ograniczanego dostępu do świadczeń w stosunku do nauczycieli zatrudnionych w drugiej szkole. Ważne! Dla szkół, które zostały przekazane do prowadzenia przed 1 stycznia 2018 r. np. stowarzyszeniu lub innej osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego lub osobie fizycznej, organ prowadzący, w terminie do 31 marca, jest obowiązany wskazać inną szkołę, w której będzie naliczany odpis na ZFŚS (art. 134 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Beneficjenci funduszu z takich szkół odzyskają zatem prawo do korzystania z ZFŚS najpóźniej 1 kwietnia 2018 r. Podsumowanie zmian w wynagrodzeniu i innych świadczeniach Dotychczasowe regulacje Katalog dodatków i innych świadczeń socjalnych nauczycieli: nauczycielski dodatek mieszkaniowy, dodatek wiejski, prawo do lokalu mieszkalnego, prawo do osobistego użytkowania działki gruntu szkolnego, prawo do zajmowania mieszkań w budynkach szkolnych, zasiłek na zagospodarowanie Zasady po zmianach Katalog dodatków i innych świadczeń socjalnych nauczycieli: zasiłek na zagospodarowanie, dodatek wiejski. Obowiązuje od 1 stycznia 2018 r. Katalog dodatków i innych świadczeń socjalnych nauczycieli: dodatek wiejski. Obowiązuje od 1 września 2018 r. Nauczyciele emeryci, renciści i pobierający świadczenie kompensacyjne mogli skorzystać z ZFŚS w innej szkole wskazanej przez organ prowadzący, jeżeli szkoła, w której korzystali z ZFŚŚ, została zlikwidowana. Nauczyciele emeryci, renciści i pobierający świadczenie kompensacyjne mogą skorzystać z ZFŚS w innej szkole wskazanej przez organ prowadzący, jeżeli szkoła, w której korzystali z ZFŚŚ, została: zlikwidowana, przekazana do prowadzenia przez JST osobie prawnej niebędącej JST lub osobie fizycznej. Obowiązuje od 1 stycznia 2018 r.

27 Składniki wynagrodzenia nauczyciela: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wysługę lat, dodatek motywacyjny, dodatek funkcyjny, dodatek za warunki pracy, wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy (z wyłączeniem świadczeń z ZFŚS i dodatków socjalnych) Składniki wynagrodzenia nauczyciela: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wysługę lat, dodatek motywacyjny, dodatek za wyróżniającą pracę, dodatek funkcyjny, dodatek za warunki pracy, wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy (z wyłączeniem świadczeń z ZFŚS i dodatku wiejskiego). Obowiązuje od 1 września 2020 r. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203), Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.), Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.).

28 Nowelizacja Karty nauczyciela ocena pracy Dariusz Skrzyński Nowelizacja Karty nauczyciela wiąże ścieżkę awansu zawodowego z oceną pracy nauczyciela oraz uzależnia długość tej ścieżki od jakości jego pracy. Nauczyciele wyróżniający się w pełnieniu swoich obowiązków będą dodatkowo premiowani. Zmiany te wejdą w życie od 1 września 2018 r. Prezes ZNP w liście do MEN-u pisze, że: Ocena pracy nauczyciela, zwłaszcza w swoim nowym kształcie, połączona z awansem zawodowym i dodatkową gratyfikacją finansową, stanie się niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na warunki pracy w szkole. Może to być czynnik motywujący do doskonalenia pracy, ale może też stać się narzędziem opresji wobec nauczycieli. W obecnym stanie prawnym dyrektor uruchamia procedurę oceny pracy z własnej inicjatywy lub na wniosek nauczyciela, niektórych organów (rady szkoły, rady rodziców), ewentualnie organu prowadzącego lub organu nadzoru pedagogicznego. Nowe terminy Dotychczasowe regulacje zakreślały jedynie ogólne ramy czasowe dokonywania oceny, wskazując, że może ona zostać dokonana w zasadzie w każdym czasie, gdy jest to konieczne, ale nie częściej niż raz na rok i nie wcześniej niż po roku od dokonania oceny na zakończenie stażu na wyższy stopień awansu zawodowego. Nowe przepisy (art. 6a ust. 1 Karty nauczyciela) wprowadzają wymóg przeprowadzenia oceny w następujących przypadkach: po zakończeniu stażu podstawowego na stopień nauczyciela kontraktowego, mianowanego i dyplomowanego (obligatoryjnie), po zakończeniu dodatkowego stażu (obligatoryjnie), okresowo co trzy lata, licząc od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, mianowanego i dyplomowanego (obligatoryjnie), na wniosek lub z inicjatywy dyrektora w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej (podmioty mogące wyjść z inicjatywą są takie same jak obecnie; fakultatywnie). Ocena pracy po zakończeniu stażu Przede wszystkim ocena pracy ma stać się elementem ogólnie pojmowanego postępowania o uzyskanie wyższego stopnia awansu zawodowego. Koniec z podziałem na ocenę dorobku zawodowego i ocenę pracy nauczyciela. Po zakończeniu stażu na wyższy stopień awansu dyrektor nie będzie już ustalał oceny dorobku zawodowego nauczyciela, lecz ocenę pracy. W terminie 21 dni od dnia przedłożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego dyrektor będzie musiał bezwzględnie dokonać oceny jego pracy (art. 6a ust. 2 KN).

29 Przykład 1 Nauczyciel stażysta zakończył staż 31 maja, a 14 czerwca złożył sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego. Dyrektor dopiero po 21 dniach od złożenia sprawozdania, tj. 5 lipca, rozpoczął procedurę oceny pracy nauczyciela. Postąpił nieprawidłowo, ponieważ na 5 lipca ocena pracy powinna być już ustalona. Termin 21 dni dla dyrektora dotyczy ustalenia oceny pracy, a nie wszczęcia procedury. Ocena pracy okresowo co trzy lata Karta nauczyciela wprowadza mechanizmy nadające ocenie pracy charakter okresowy. Jeżeli nauczyciel nie będzie się już ubiegał o wyższy stopień awansu zawodowego, wtedy ocena powinna być ustalana co trzy lata, licząc od dnia uzyskania ostatniego stopnia awansu. Dotyczy to zarówno nauczycieli dyplomowanych, jak i nauczycieli niższych stopni, którzy mimo możliwości awansu zawodowego o ten awans już się nie ubiegają. Przykład 2 Nauczyciel ubiegał się o stopień nauczyciela dyplomowanego. Komisja kwalifikacyjna 19 lipca 2017 r. wystawiła mu zaświadczenie o akceptacji, a akt nadania stopnia został mu wydany 18 sierpnia 2017 r. Dyrektor będzie musiał ustalić ocenę pracy nauczyciela nie później niż 18 sierpnia 2020 r., trzyletni termin naliczamy bowiem od dnia wydania aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego. Wydanie zaświadczenia o akceptacji nie świadczy jeszcze o uzyskaniu wyższego stopnia awansu. Ważne! Terminem uzyskania stopnia awansu zawodowego jest termin wydania nauczycielowi decyzji administracyjnej, tj. aktu nadania wyższego stopnia awansu zawodowego, a nie termin wystawienia zaświadczenia przez komisję kwalifikacyjną albo zdania egzaminu przed komisją egzaminacyjną. Nie zawsze konieczny będzie upływ trzech lat kalendarzowych. Karta nauczyciela wprowadza trzy zasady, które mają wpływ na ustalanie tego terminu: 1. Gdy termin (trzech lat) upływa w okresie odbywania przez nauczyciela kontraktowego lub nauczyciela mianowanego stażu na kolejny stopień awansu zawodowego, oceny pracy dokonuje się po zakończeniu tego stażu (art. 6a ust. 1a KN). 2. Termin na dokonanie cyklicznej oceny pracy (co trzy lata) będzie wydłużała usprawiedliwiona nieobecność nauczyciela w pracy trwająca dłużej niż trzy miesiące. Termin na dokonanie oceny jego pracy zostanie wydłużony o czas tej nieobecności (art. 6a ust. 1b KN). Niestety nie wiemy, czy chodzi o nieobecności nieprzerwane, czy też łączne, skoro jednak ustawodawca używa sformułowania usprawiedliwiona nieobecność w liczbie pojedynczej, to należy uznać, że chodzi wyłącznie o nieobecność nieprzerwaną. Z językowego brzmienia przepisu wynika, że przedłużenie nastąpi o okres całej nieobecności, a nie jedynie o czas nadwyżki nad trzema miesiącami. 3. W przypadku zmiany miejsca zatrudnienia ocena pracy nauczyciela będzie mogła zostać dokonana nie wcześniej niż po upływie roku od podjęcia pracy w danej szkole (art. 6a ust. 1c KN).

30 Przykład 3 Dyrektor ustalił nauczycielowi dyplomowanemu ocenę pracy 10 maja 2019 r. Nauczyciel rozpocznie korzystanie z czteromiesięcznego urlopu dla poratowania zdrowia 1 czerwca 2019 r. Termin na ustalenie oceny pracy upłynie 10 września 2022 r., zakładając, że nauczyciel nie będzie dłużej nieobecny w pracy. Ocena pracy na wniosek lub z inicjatywy dyrektora Dyrektor może, tak jak dotychczas, wszcząć procedurę oceny pracy nauczyciela w stopniu co najmniej kontraktowego, z własnej inicjatywy lub na wniosek: zainteresowanego nauczyciela, organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a w przypadku nauczycieli placówek doskonalenia nauczycieli kuratora oświaty, organu prowadzącego szkołę, rady szkoły, rady rodziców. Wniosek złożony przez jeden ze wskazanych podmiotów jest dla dyrektora wiążący. W tym zakresie nadal obowiązywać będzie zakaz uruchomienia procedury oceny pracy nauczyciela z własnej inicjatywy lub na wniosek przed upływem roku od dnia ustalenia ostatniej oceny pracy. Uwaga! Obowiązek ustalenia oceny pracy w trzyletnich okresach dla nauczycieli, którzy nie ubiegają się o uzyskanie wyższego stopnia awansu zawodowego, jest zrealizowany także wtedy, gdy ocena pracy nastąpi na wniosek samego nauczyciela, organu szkoły, organu prowadzącego lub organu nadzoru pedagogicznego. Ocena pracy jest dokonywana w okresie nie dłuższym niż trzy miesiące od dnia: złożenia wniosku o dokonanie oceny, powiadomienia nauczyciela na piśmie o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy w przypadku oceny dokonywanej z inicjatywy dyrektora, powiadomienia nauczyciela na piśmie o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy w przypadku oceny wystawianej po upływie trzech lat od ostatniej oceny. Dotychczas dyrektor miał obowiązek ustalenia oceny pracy nauczyciela w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku o jej dokonanie. Oznacza to, że jeśli procedura oceny pracy była uruchamiana z inicjatywy samego dyrektora, to nie był on związany jakimkolwiek terminem na ustalenie oceny. Przykład 4 Dyrektor 2 lutego przekazał nauczycielowi ustną informację, że zamierza dokonać oceny jego pracy. Pisemne zawiadomienie o wszczęciu procedury wysłał mu 3 lutego. Nauczyciel odebrał zawiadomienie dopiero 5 lutego, gdyż wcześniej z uwagi na zwolnienie lekarskie był nieobecny w szkole. Termin na ustalenie oceny jego pracy upływa 5 maja, ponieważ nauczyciel został zawiadomiony (w formie pisemnej)

31 o wszczęciu procedury dopiero 5 lutego, gdy otrzymał pismo od dyrektora. Wcześniej nie miał możliwości zapoznania się z zawiadomieniem. Przedłużenie terminu na ocenę pracy Przypomnijmy, że od 1 września 2018 r. mamy dwa terminy oceny pracy: 21-dniowy na ustalenie oceny pracy po zakończeniu stażu na wyższy stopień awansu zawodowego, 3-miesięczny na ustalenie oceny pracy po wniosku lub upływie 3 lat od ostatniej oceny. Zgodnie z art. 6a ust. 2b KN do terminu dokonania oceny pracy nie będą wliczone okresy: usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwającej dłużej niż 14 dni, ferii szkolnych oraz urlopu wypoczynkowego trwającego co najmniej 14 dni kalendarzowych w placówce nieferyjnej. Obowiązkowe doskonalenie zawodowe Kryterium oceny pracy nauczyciela stanowi w szczególności stopień realizacji zadań określonych w art. 6 KN. Do zadań tych od 1 września 2018 r. zalicza się nowy obowiązek ciążący na nauczycielu, a mianowicie doskonalenie się zgodnie z potrzebami szkoły. Realizacja tego obowiązku będzie weryfikowana w toku procedury oceny pracy. Przykład 5 W uzasadnieniu do oceny pracy nauczyciela wychowania fizycznego dyrektor szkoły podstawowej wskazał, że nauczyciel nie podjął żadnych form doskonalenia zawodowego odpowiadającego potrzebom szkoły. W konsekwencji w stwierdzeniu uogólniającym ustalił dla niego jedynie ocenę dobrą. Nauczyciel odwołał się od tak ustalonej oceny. W uzasadnieniu wskazał, że wbrew twierdzeniom dyrektora był aktywny na polu doskonalenia zawodowego, uzyskał bowiem kwalifikacje trenera piłki nożnej. Szkoła podstawowa nie posiada oddziałów sportowych i takie kwalifikacje niewątpliwie nie są zgodne z jej potrzebami. Dyrektor, ustalając ocenę dobrą, uzasadnił ją prawidłowo. Opinia rady rodziców Nowością jest obowiązek konsultacji przy dokonywaniu oceny pracy nauczyciela. Otóż dyrektor ma obowiązek zasięgnięcia opinii rady rodziców, z wyjątkiem szkół i placówek, w których rady rodziców nie zostały utworzone (art. 6a ust. 5, 5a KN). Wprawdzie opinia nie będzie wiążąca, ale jest to istotna zmiana. Rada rodziców przedstawia opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie pracy nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii przez radę w tym terminie nie wstrzyma procedury dokonywania oceny, jednak dyrektor powinien przesłać zawiadomienie do rady rodziców w takim momencie, by termin 14 dni upłynął wcześniej niż termin na ustalenie oceny i aby rada rodziców miała realną możliwość udzielenia opinii przed zakończeniem procedury. Zostanie tu zastosowane analogicznie rozwiązanie jak dotychczas w przypadku oceny dorobku zawodowego nauczyciela. Przykład 6 Nauczyciel przedłożył sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego 6 czerwca. Dyrektor musi ustalić jego ocenę pracy do 27 czerwca. Dyrektor 20 czerwca poinformował radę rodziców o wszczęciu procedury

32 w sprawie oceny pracy. Jeśli rada będzie zwlekała z udzieleniem opinii do ostatniego dnia terminu, wówczas dyrektor nie będzie mógł zakończyć procedury oceny pracy w ciągu 21 dni od dnia otrzymania sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego. Skala ocen pracy Od 1 września 2018 r. wprowadza się następujące oceny: ocena wyróżniająca, ocena bardzo dobra jest to nowa ocena, ocena dobra oraz ocena negatywna. Kryteria i tryb ustalania oceny mają być uszczegółowione w nowym rozporządzeniu. Nowe stwierdzenia uogólniające będą niosły skutki w zakresie awansu zawodowego, a także płac nauczycieli. Rozwiązanie to ma na celu powiązanie procedury oceny pracy z uzyskiwaniem wyższego stopnia awansu zawodowego, jak również z dodatkowymi uprawnieniami płacowymi nauczycieli. Skutki danej oceny pracy Ocena Konsekwencje, nowy przepis Karty nauczyciela wyróżniająca dodatek za wyróżniającą pracę dla nauczyciela dyplomowanego, który legitymuje się co najmniej trzyletnim stażem pracy w szkole od dnia nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego (art. 33a ust. 1), skrócenie ścieżki awansu zawodowego dla nauczycieli kontraktowego i mianowanego możliwość rozpoczęcia stażu na kolejny stopień awansu zawodowego już po dwóch latach od uzyskania dotychczasowego stopnia awansu zawodowego (art. 9d ust. 4a), możliwość uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego przez dyrektora szkoły bez konieczności odbywania stażu (art. 9e ust. 1) bardzo dobra możliwość ubiegania się o nadanie wyższego stopnia awansu zawodowego (art. 9d ust. 1), możliwość kontynuacji stażu po zmianie miejsca zatrudnienia (art. 9f ust. 2) dobra możliwość ubiegania się o nadanie wyższego stopnia awansu zawodowego (art. 9b ust. 1), możliwość kontynuacji stażu po zmianie miejsca zatrudnienia (art. 9f ust. 2) negatywna brak możliwości ubiegania się o nadanie wyższego stopnia awansu zawodowego (art. 9b ust. 1), brak możliwości kontynuacji stażu po zmianie miejsca zatrudnienia (art. 9f ust. 2), obligatoryjne rozwiązanie stosunku pracy nauczyciela (art. 23 ust. 1 pkt 5) Regulamin oceny pracy nauczycieli Na etapie prac nad nowelą kontrowersje wywołało rozwiązanie, które obligowało dyrektorów do ustalenia szczegółowych kryteriów dokonywania oceny pracy nauczyciela w wewnątrzszkolnym regulaminie. Dlatego finalnie zdecydowano się zmodyfikować to rozwiązanie i wskazać, że szczegółowe kryteria oceny pracy na-

33 uczyciela zostaną uregulowane w rozporządzeniu MEN, zaś regulamin przyjmowany przez dyrektora będzie określał jedynie wskaźniki oceny pracy nauczyciela (art. 6a ust. 14 KN). Ustalenie będzie wymagało zasięgnięcia opinii rady pedagogicznej oraz związków zawodowych (są to te same związki, które są uprawione w procedurze ustalania arkusza organizacji roku). Choć treść opinii rady pedagogicznej nie jest wiążąca, to jednak dyrektor nie może odstąpić od obowiązku zaopiniowania projektu przez radę. Przykład 7 Dyrektor wystąpił do rady pedagogicznej o zaopiniowanie projektu regulaminu dokonywania oceny pracy nauczycieli. Rada pedagogiczna podjęła uchwałę w sprawie wydania opinii pozytywnej na temat projektu. Uchwałę wydano w obecności mniej niż połowy członków rady. Projekt nie może zostać przyjęty przez dyrektora, bowiem uchwała została podjęta wadliwie z uwagi na brak wymaganej co najmniej połowy członków rady przy głosowaniu. Jeżeli dyrektor nie jest nauczycielem, wówczas będzie on musiał ustalić regulamin dokonywania oceny pracy, działając w porozumieniu z nauczycielem zajmującym w szkole inne stanowisko kierownicze i sprawującym w niej nadzór pedagogiczny (art. 6a ust. 15 KN). Regulamin dokonywania oceny pracy powinien określać wskaźniki oceny pracy nauczycieli odnoszące się do poziomu spełniania poszczególnych kryteriów oceny pracy na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz uwzględniające specyfikę pracy w danej placówce. Oczywiście mogą być w nim zawarte inne treści, ale nie mogą one pozostawać w sprzeczności z przepisami powszechnie obowiązującego prawa. Tak ustalony regulamin nie będzie dotyczył dokonywania oceny pracy: dyrektora szkoły, nauczyciela, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora, nauczyciela pełniącego w zastępstwie obowiązki dyrektora przez okres co najmniej sześciu miesięcy. Dla tych osób zostanie ustalony odrębny regulamin. Przyjmie go organ sprawujący nadzór pedagogiczny w porozumieniu z organem prowadzącym placówkę (art. 6a ust. 16 KN). Jeżeli organ sprawujący nadzór pedagogiczny nie uzyska porozumienia z organem prowadzącym w sprawie regulaminu, regulamin ten ustali sam organ sprawujący nadzór pedagogiczny (art. 6a ust. 18 KN). Zmiany w procedurze odwoławczej Pewne nowości przewidziano także w postępowaniu toczącym się w wyniku odwołania nauczyciela od ustalonej oceny pracy i wniosku dyrektora o ponowne jej ustalenie. Organem tego postępowania nadal będzie zespół oceniający, ale jego kompetencje zostaną poszerzone. Organ, rozpatrując odwołanie nauczyciela lub wniosek dyrektora o ponowne ustalenie oceny pracy, będzie mógł: podtrzymać ustaloną ocenę gdy uzna, że ocena jest merytorycznie dobra, uchylić ocenę pracy i ustalić nową gdy uzna, że ocena pracy jest merytorycznie nieuzasadniona (w świetle szczegółowych kryteriów jej oceny), wówczas uchyli ją i sam ustali nową, uchylić ocenę pracy i przekazać sprawę do ponownego ustalenia oceny pracy jeśli stwierdzi, że w toku oceny doszło do naruszenia prawa (np. brak zasięgnięcia opinii, która była wymagana), wówczas nie będzie sam dokonywał oceny, lecz zobowiąże do tego organ, który wydał zaskarżoną ocenę.

34 Nowością jest możliwość wydania tzw. orzeczenia kasatoryjnego, a mianowicie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania (a właściwie ponownego ustalenia oceny pracy) organowi, który ustalił ocenę. Przykład 8 W odwołaniu od ustalonej dobrej oceny pracy nauczyciel podniósł, że ocena jest rażąco niska w stosunku do jakości wykonywanej przez niego pracy. Nadto zarzucił, że mimo złożenia przez niego stosownego wniosku dyrektor nie wystąpił o opinię doradcy metodycznego. Zespół oceniający przychylił się do obydwu zarzutów, a w konsekwencji uchylił dotychczasową ocenę pracy i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez dyrektora. Zespół nie mógł samodzielnie ustalić nowej oceny, ponieważ stwierdził, że w toku procedury doszło do naruszenia prawa, a mianowicie niezasięgnięcia opinii doradcy metodycznego mimo zgłoszenia takiego żądania przez nauczyciela. W takim przypadku, nawet jeżeli ocena jest również nieuzasadniona merytorycznie, zespół oceniający musi zawsze przekazać sprawę do ponownego rozpoznania. Nowe rozporządzenie Przed 1 września 2018 r. należy spodziewać się wydania nowego rozporządzenia określającego szczegółowo procedurę oceny pracy. Rozporządzenie ma regulować: szczegółowe kryteria i tryb dokonywania oceny pracy nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, szczegółowy zakres informacji zawartych w karcie oceny pracy, tryb postępowania odwoławczego, skład i sposób powoływania zespołu oceniającego. Prace nad projektem trwają już od wielu miesięcy. Przy okazji uchwalania zmian w Ustawie o finansowaniu zadań oświatowych, która wprowadza modyfikacje w Karcie nauczyciela, do projektu ustawy dołączono projekt rozporządzenia. Spotkał się on z krytyką ZNP i innych środowisk. W odpowiedzi na zarzut MEN wskazywał, że nie jest to jeszcze finalna wersja projektu, a zapisy w nim zawarte wskazują jedynie kierunek zmian, a nie gotowe rozwiązania. Na stronach ZNP można zapoznać się pismem skierowanym do MEN-u w sprawie opinii na temat proponowanych w tym projekcie zapisów. Nowe rozporządzenie jest potrzebne dyrektorom do rozpoczęcia prac nad regulaminami ocen pracy, w których będą ustalać wskaźniki pracy do poszczególnych kryteriów ocen określonych właśnie w rozporządzeniu. Nowe kryteria oceny pracy dyrektora Kryteria oceny pracy dyrektora podzielone zostały na trzy obszary ( 12 Projektu rozporządzenia w sprawie oceny pracy): 1. Obszar I odnosi się do dyrektorów realizujących zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze i obejmuje stopień realizacji obowiązków określonych w art. 6 i art. 42 ust. 2 Karty nauczyciela oraz art. 5 Ustawy Prawo oświatowe. 2. Obszar II odnosi się do stopnia realizacji zadań określonych w art. 6, art. 7 ust. 2 i art. 42 ust. 2 Karty nauczyciela oraz art. 5 i art. 68 ust. 1, 5 i 6 Ustawy Prawo oświatowe, ustalonego w wyniku sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz nadzoru w zakresie spraw finansowych i administracyjnych, których

35 oceny spełniania dokonują organ sprawujący nadzór pedagogiczny i organ prowadzący, w zależności od poszczególnych zadań. 3. Obszar III (nowość) odnosi się do wymagań stricte związanych z zarządzaniem. To nowa grupa wymagań, wcześniej nieokreślonych w przepisach dotyczących dokonywania oceny pracy dyrektora i obejmuje: znajomość i przestrzeganie przepisów prawa z zakresu systemu oświaty, dbanie o rozwój kompetencji przywódczych, w szczególności w zakresie doskonalenia, dzielenia się wiedzą oraz innowacyjności, wspieranie zawodowe nauczycieli i motywowanie do rozwoju, dbanie o podejmowanie w szkole innowacyjnych rozwiązań, umiejętność zarządzania zmianą, wspieranie nauczycieli w rozwijaniu kompetencji kluczowych, aktywne włączanie się w realizację celów zespołowych, budowanie pozytywnego wizerunku placówki, umiejętność rozwiązywania konfliktów, w tym w drodze mediacji. Karty oceny pracy nauczyciela Projekt rozporządzenia nie przewiduje wprowadzenia wzoru karty oceny pracy nauczyciela, określono jednak 12 elementów, które musi ona zawierać: imię (imiona) i nazwisko nauczyciela, datę i miejsce urodzenia, miejsce zatrudnienia i zajmowane stanowisko, staż pracy pedagogicznej, stopień awansu zawodowego, wykształcenie, datę dokonania ostatniej oceny pracy, stwierdzenie uogólniające, o którym mowa w art. 6a ust. 4 KN, uzasadnienie oceny pracy, datę sporządzenia oceny pracy, podpis osoby dokonującej oceny oraz pouczenie o terminie i trybie wniesienia odwołania od oceny pracy. Jak wskazuje 9 ust. 2 Projektu rozporządzenia w sprawie oceny pracy, odpis karty należy włączyć do akt osobowych nauczyciela. Przepisy przejściowe Przepisy wskazują trzy regulacje przejściowe związane z wejściem w życie 1 września 2018 r. zmian w zakresie oceny pracy (art. 123 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych): 1. Do postępowań w sprawie dokonania oceny pracy nauczyciela, wszczętych i niezakończonych przed 1 września 2018 r., stosuje się przepisy dotychczasowe. Jest to standardowa regulacja, która wskazuje, że jeżeli zaczęliśmy procedurę oceny przed wprowadzeniem zmian, to należy ją dokończyć na podstawie dotychczasowych zasad. 2. Ocena pracy nauczyciela kontraktowego i nauczyciela mianowanego dokonuje się po raz pierwszy na nowych zasadach do 31 sierpnia 2021 r., a jeżeli nauczyciel w tym okresie rozpocznie staż na kolejny stopień awansu zawodowego po zakończeniu tego stażu. Jest to nawiązanie do obowiązkowej okresowej oceny pracy co trzy lata. Ustawodawca wskazał, że pierwsza ocena tych osób na nowych zasadach, jeżeli nie będą ubiegać się o kolejny stopień, musi się odbyć do 31 sierpnia 2021 r. 3. Ocena pracy nauczyciela dyplomowanego, który 1 września 2018 r. legitymuje się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole od dnia uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego, dokonuje

36 się po raz pierwszy na nowych zasadach do 30 czerwca 2020 r. Przepis ten wskazuje, kiedy pierwszy raz należy dokonać oceny pracy okresowej (to ta, która będzie ustalana co trzy lata) w stosunku do nauczyciela z najwyższym stopniem awansu. W dwóch ostatnich regulacjach jest to data, do której należy dokonać oceny, a nie wszcząć procedurę oceny. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) w wersji obowiązującej od 1 września 2018 r., Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203), Projekt rozporządzenia MEN w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, szczegółowego trybu postępowania odwoławczego, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz szczegółowego zakresu informacji zawartych w karcie oceny (wersja z października 2017 r.).

37 Nowelizacja Karty nauczyciela awans zawodowy Dariusz Skrzyński Ocena pracy stała się integralnym elementem ogólnie pojmowanej procedury awansu zawodowego i ma wpływ na jego przebieg. Nowelizacja Karty nauczyciela wprowadziła istotne zmiany w tym zakresie. Zapraszamy do zapoznania się z ich szczegółowym wykazem. Zmiany w Karcie nauczyciela dotyczące awansu zawodowego, wprowadzone Ustawą o finansowaniu zadań oświatowych, zaczną obowiązywać od 1 września 2018 r. Należy też liczyć się z nowelizacją Rozporządzenia MEN z dnia 1 marca 2013 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Obecnie trwają prace na projektem tego rozporządzenia. Wydłużenie stażu na stopień nauczyciela kontraktowego O rok wydłużony zostanie okres stażu wymagany do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego. Staż będzie trwał rok i dziewięć miesięcy zamiast dotychczasowych dziewięciu miesięcy (art. 9c ust. 1 pkt 1 KN). Ta zmiana pociągnęła za sobą konieczność modyfikacji art. 10 ust. 2 i 3 KN, który określa zasady zatrudniania osób (również bez przygotowania pedagogicznego) rozpoczynających pracę w publicznej szkole i placówce oświatowej. Dotychczas zatrudnienia dokonywano na podstawie umowy o pracę na czas określony obejmujący okres jednego roku szkolnego w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego. Okres ten został jednak wydłużony do dwóch lat szkolnych. Ponadto odstąpiono od możliwości zawarcia kolejnej umowy o pracę z osobą nieposiadającą przygotowania pedagogicznego, która została zatrudniona po złożeniu zobowiązania, że to przygotowanie uzyska w trakcie odbywania stażu, ale tak się nie stało. Fakt, że z nauczycielem zostanie zawarta umowa o pracę na okres krótszy niż rok i dziewięć miesięcy (okres stażu na stopień nauczyciela kontraktowego), nie stanowi przesłanki wyłączenia otwarcia stażu. Przykład 1 Nauczyciel bez stopnia awansu zawodowego zawarł 10 września umowę o pracę na czas określony (w pełnym wymiarze zajęć) na zastępstwo nauczyciela korzystającego z urlopu dla poratowania zdrowia do końca bieżącego roku szkolnego. Nauczyciel może rozpocząć staż, mimo że okres zatrudnienia będzie krótszy niż okres stażu na stopień nauczyciela kontraktowego. Zawarta umowa o pracę może zostać przedłużona. Po ustaniu tej umowy może zawrzeć kolejną i dzięki temu będzie mógł kontynuować staż. Ocena pracy zamiast oceny dorobku zawodowego Ocenę pracy powiązano z awansem zawodowym. Po zakończeniu stażu na wyższy stopień awansu zawodowego dyrektor nie będzie już ustalał oceny dorobku zawodowego nauczyciela, lecz ocenę pracy. Dotyczy to również dodatkowego stażu (dziewięć miesięcy).

38 Ważne Ocena pracy po zakończeniu stażu, również dodatkowego, musi być dokonana w ciągu 21 dni od dnia przedłożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego. Co istotne, termin dotyczy ustalenia oceny pracy, a nie jedynie wszczęcia procedury w sprawie oceny. Egzamin zamiast rozmowy kwalifikacyjnej Dotychczasową rozmowę przeprowadzaną z nauczycielem ubiegającym się o stopień nauczyciela kontraktowego zastąpiono egzaminem przeprowadzanym przez komisję egzaminacyjną, w skład której wchodzą również osoby spoza szkoły. Jednym z warunków nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego będzie zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną, a nie jedynie uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie. W skład takiej komisji egzaminacyjnej wejdą (zgodnie z art. 9g ust. 1 KN): dyrektor lub wicedyrektor szkoły jako przewodniczący komisji, przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny, przedstawiciel organu prowadzącego szkołę, ekspert z listy ekspertów prowadzonej przez ministra edukacji, opiekun stażu. Tak jak do tej pory, komisję będzie powoływał dyrektor (art. 9g ust. 1 KN). Warunkiem nadania stopnia nauczyciela kontraktowego będzie również uzyskanie co najmniej dobrej oceny pracy. Wydłużenie karencji między stopniami awansu Oprócz wydłużenia o rok stażu na nauczyciela kontraktowego, przedłużono też przerwy między poszczególnymi stażami. Od 1 września 2018 r. możliwy będzie termin rozpoczęcia stażu co najmniej trzy lata od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego i co najmniej cztery lata od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego. Przerwy te będzie można skrócić. Nauczyciele kontraktowy i mianowany legitymujący się wyróżniającą oceną pracy będą mogli rozpocząć staż na kolejny stopień awansu zawodowego po przepracowaniu w szkole co najmniej dwóch lat od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego (art. 9d ust. 4a KN). Wydłużono również okresy karencji dla szczególnych grup nauczycieli (art. 9d ust. 1 3, art. 9e ust. 1 KN). Dyrektor szkoły będzie mógł ubiegać się o kolejny stopień awansu po upływie pięciu lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora po upływie czterech lat. Nauczyciel zatrudniony na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, w: urzędzie organu administracji rządowej, kuratorium oświaty, specjalistycznej jednostce nadzoru, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okręgowej komisji egzaminacyjnej, organie sprawującym nadzór pedagogiczny nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich

39 oraz szkołami przy zakładach karnych, publicznej placówce doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym, publicznej placówce doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych, publicznej placówce doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych, którzy nauczają w szkołach rolniczych będzie mógł rozpocząć staż na kolejny stopień po upływie pięciu lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora po upływie czterech lat. Natomiast nauczyciel urlopowany lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na podstawie przepisów Ustawy o związkach zawodowych odpowiednio po upływie pięciu lat od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego i po upływie pięciu lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego. Przywrócenie do pracy wyrokiem sądu Do okresu stażu pracy po przywróceniu do pracy wyrokiem sądu dolicza się okres stażu odbytego przed rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy. Jedynym warunkiem jest fakt przywrócenia nauczyciela do pracy przez sąd (art. 9f ust. 4 KN). Dotychczas tylko nauczycielom kontraktowemu i mianowanemu, którzy w okresie trwania stażu zmienili miejsce zatrudnienia, do stażu zaliczało się okres odbytego stażu, jeżeli podjęli zatrudnienie w szkole nie później niż trzy miesiące po ustaniu poprzedniego stosunku pracy i za okres dotychczas odbytego stażu otrzymali pozytywną ocenę dorobku zawodowego. Tak jest również teraz we wszystkich szkołach i przedszkolach, za wyjątkiem gimnazjów, gdzie obowiązują regulacje szczególne. Nauczyciel likwidowanego gimnazjum, będący w trakcie stażu, ma prawo go kontynuować w szkole, w której będzie zatrudniony, i to niezależnie od wymiaru zatrudnienia. Podjęcie jednak kolejnego zatrudnienia nie może nastąpić później niż 12 miesięcy po ustaniu poprzedniego zatrudnienia, a ocena dorobku zawodowego za okres dotychczas odbytego stażu musi być pozytywna. Przykład 2 Do 31 sierpnia 2016 r. nauczyciel zrealizował rok stażu na stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego. W tym dniu jego stosunek pracy uległ rozwiązaniu wskutek wcześniejszego wypowiedzenia. Nauczyciel odwołał się do sądu pracy, który przywrócił go do pracy. Wyrok sądu rejonowego podtrzymał sąd okręgowy, który 22 października 2018 r. oddalił apelację pozwanej szkoły. Wyrok uprawomocnił się więc 22 października 2018 r. Jednak nauczyciel z powodu własnej nieuwagi nie zgłosił gotowości do pracy w ciągu siedmiu dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, więc nie został przywrócony do pracy, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. W nowym miejscu zatrudnienia nauczyciel będzie musiał jednak rozpocząć staż od nowa, bo przerwa w zatrudnieniu przekroczyła trzy miesiące. Kontynuacja stażu byłaby możliwa tylko w szkole, w której nauczyciel został przywrócony do pracy prawomocnym wyrokiem sądu. Organy wyższego stopnia w procedurze awansu Zmiany wprowadzono również w zakresie organów wyższego stopnia w postępowaniu w sprawie nadania wyższego stopnia awansu zawodowego. Dotychczas organem wyższego stopnia w stosunku do dyrektora szkoły był zawsze organ prowadzący. Regulacja ta rodziła kontrowersje w szczególnym przypadku, w jakim

40 dyrektor był jednocześnie osobą prowadzącą szkołę. Od 1 września 2018 r. w takiej sytuacji organem wyższego stopnia w stosunku do dyrektora będzie organ nadzoru pedagogicznego (art. 9b ust. 7 pkt 1 KN). Przykład 3 Szkoła podstawowa została przekazana do prowadzenia osobie fizycznej, która jednocześnie objęła funkcję dyrektora tej szkoły. W szkole tej nauczyciel stażysta realizuje awans zawodowy na stopień nauczyciela kontraktowego. Nauczycielowi zostanie wydana decyzja odmowna w sprawie nadania wyższego stopnia awansu. W pouczeniu zamieszczonym w decyzji należy wskazać, że odwołanie od tej decyzji przysługuje do właściwego kuratora oświaty, a nie do organu prowadzącego. Zniesienie wymogu zatrudnienia na co najmniej pół etatu Nauczyciel może realizować staż, jeżeli m.in.: jest zatrudniony w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć, jest zatrudniony w kilku placówkach, w każdej w wymiarze mniejszym niż pół etatu, ale łączny wymiar jego zatrudnienia wynosi co najmniej pół etatu. Taka jest ogólna zasada. Jednak w okresie reformy oświaty ograniczenie zatrudnienia nauczycielowi gimnazjum do wymiaru niższego niż pół obowiązkowego wymiaru zajęć nie powoduje przerwania stażu na kolejny stopień awansu zawodowego (art. 228 ust. 1 Ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe). Od 1 stycznia 2018 r. wymóg zatrudnienia w wymiarze połowy obowiązkowego wymiaru zajęć zostaje zniesiony w odniesieniu do nauczycieli zatrudnionych w publicznych szkołach i szkolnych punktach konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej (art. 91a ust. 5 KN). Mogą oni odbyć staż bez względu na wymiar zatrudnienia. Ze względu na specyfikę pracy tych szkół wielu nauczycieli jest w nich zatrudnionych w wymiarze niższym niż pół obowiązkowego wymiaru zajęć, co uniemożliwia ubieganie się przez tych nauczycieli o kolejne stopnie awansu zawodowego. Kontynuacja stażu po przerwie Realizacja stażu przez nauczycieli kontraktowego i mianowanego po przerwie w odbywaniu stażu możliwa jest, tak jak do tej pory, po przerwie w zatrudnieniu trwającej nie dłużej niż trzy miesiące, przy czym nauczyciel musi otrzymać co najmniej dobrą cząstkową ocenę pracy (do tej pory wystarczało uzyskać pozytywną ocenę dorobku zawodowego). Niższa ocena skutkuje przerwaniem stażu Przykład 4 Nauczyciel kontraktowy był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony do 30 czerwca. Z uwagi na rozwiązanie umowy nauczyciel nie zrealizował całego stażu. Dyrektor uruchomił więc procedurę oceny jego pracy i ustalił ocenę negatywną. W takim przypadku nauczyciel, który nawiązał stosunek pracy z inną szkołą od 1 września, musi w tej szkole odbyć staż od nowa w pełnym wymiarze.

41 Uzyskanie stopnia awansu zawodowego bez odbywania stażu W celu łatwiejszego pozyskiwania do pracy w oświacie nauczycieli akademickich legitymujących się wysokim poziomem kwalifikacji i kompetencji do art. 9a KN dodano ust. 5. Stanowi on, że nauczyciele akademiccy posiadający stopień naukowy oraz legitymujący się co najmniej pięcioletnim okresem pracy w szkole wyższej z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole uzyskują stopień nauczyciela mianowanego. Nauczyciele zatrudnieni w samorządowych placówkach doskonalenia nauczycieli Ponieważ 1 września 2019 r. placówki doskonalenia nauczycieli (poza tymi prowadzonymi przez ministrów: edukacji, kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, rolnictwa oraz zdrowia) nie będą objęte nadzorem pedagogicznym kuratora oświaty, lecz wyłącznie akredytacją udzielaną przez niego, konieczne było wprowadzenie odrębnych regulacji m.in. w zakresie awansu zawodowego nauczycieli zatrudnionych w tych placówkach (art. 321 Przepisów wprowadzających). Przyjęto więc, że: stopień nauczyciela dyplomowanego nadaje im kurator oświaty (art. 9b ust. 4 pkt 4 KN), kurator oświaty jest organem wyższego stopnia w sprawach awansu zawodowego tych nauczycieli w stosunku do organu prowadzącego szkołę (art. 9b ust. 7 pkt 2 KN), minister właściwy do spraw oświaty i wychowania jest organem wyższego stopnia w sprawach awansu zawodowego tych nauczycieli w stosunku do kuratora oświaty (art. 9b ust. 7 pkt 4 KN), w skład komisji kwalifikacyjnej powołanej dla tych nauczycieli przez kuratora oświaty wchodzą: przedstawiciel kuratora oświaty jako jej przewodniczący, a w przypadku nauczyciela, o którym mowa w art. 9e ust. 1 KN, także przedstawiciel organu prowadzącego placówkę, dyrektor placówki, z wyjątkiem przypadku, gdy o awans ubiega się właśnie on, oraz trzej eksperci z listy ustalonej przez ministra edukacji (art. 9g ust. 3 KN), nadzór nad czynnościami podejmowanymi w postępowaniu o nadanie tym nauczycielom stopnia awansu zawodowego przez dyrektorów placówek doskonalenia nauczycieli, organy je prowadzące oraz komisje egzaminacyjne sprawuje kurator oświaty (art. 9h ust. 1 pkt 1 KN), nieważność powyższych czynności podjętych z naruszeniem przepisów ustawy, przepisów o kwalifikacjach nauczycieli lub przepisów wydanych na podstawie art. 9g ust. 10 KN stwierdza w drodze decyzji administracyjnej kurator oświaty (art. 9h ust. 2 KN), wnioski do Kapituły do Spraw Profesorów Oświaty o nadanie tym nauczycielom tytułu honorowego profesora oświaty składa kurator oświaty (art. 9i ust. 2 KN). Regulacje przejściowe Nowe przepisy dotyczące awansu zawodowego nauczycieli wejdą w życie 1 września 2018 r. Dla nauczycieli będących w trakcie awansu zawodowego przewidziano jednak regulacje przejściowe. 1. Nauczyciele zatrudnieni 1 września 2018 r. w szkole, posiadający stopień naukowy oraz legitymujący się co najmniej pięcioletnim okresem pracy w szkole wyższej, z tym dniem uzyskują z mocy prawa stopień nauczyciela mianowanego, chyba że już uzyskali ten stopień na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 124 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych).

42 2. Staż na kolejny stopień awansu zawodowego, rozpoczęty i niezakończony do 1 września 2018 r., odbywany będzie na podstawie dotychczasowych przepisów (art. 125 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). 3. Postępowania o nadanie stopnia awansu zawodowego, wszczęte i niezakończone do 1 września 2018 r., prowadzone będą według dotychczasowych przepisów (art. 126 Ustawy o finansowaniu zadań oświtowych). 4. W przypadku nauczycieli, którzy zakończyli staż na kolejny stopień awansu zawodowego przed 1 września 2018 r., lecz do tego dnia nie otrzymali oceny dorobku zawodowego za okres stażu lub nie złożyli wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego, ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu dokonywana będzie na podstawie dotychczasowych przepisów, a postępowanie kwalifikacyjne lub egzaminacyjne prowadzone będą według dotychczasowych przepisów (art. 127 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). 5. W przypadku nauczyciela stażysty, który 1 września 2018 r. jest w trakcie odbywania stażu na kolejny stopień awansu zawodowego, rozpoczętego z początkiem roku szkolnego 2017/2018, ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu dokonywana jest na podstawie dotychczasowych przepisów, a postępowanie kwalifikacyjne na stopień nauczyciela kontraktowego prowadzone będzie według dotychczasowych przepisów (art. 128 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). 6. W przypadku nauczyciela kontraktowego i nauczyciela mianowanego, którzy do 1 września 2018 r. w trakcie odbywania stażu na kolejny stopień awansu zawodowego zmienili miejsce zatrudnienia i za okres dotychczas odbytego stażu otrzymali pozytywną ocenę dorobku zawodowego, ocena ta uwzględniana będzie przy dokonywaniu oceny pracy po zakończeniu stażu (art. 129 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). 7. W roku szkolnym 2018/2019 nauczyciel kontraktowy będzie mógł rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego, jeżeli będzie legitymował się co najmniej dwuletnim okresem pracy w jednostce oświatowej od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego (art. 130 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Porównanie obecnych i nowych regulacji Do 31 sierpnia 2018 r. Od 1 września 2018 r. Obecnie mamy dwie oceny: ocena dorobku zawodowego za okres stażu, ocena pracy Po zakończeniu stażu na wyższy stopień awansu zawodowego dyrektor ustala ocenę dorobku zawodowego, która warunkuje dalsze kroki w sprawie Tylko jedna ocena ocena pracy. W zakresie oceny pracy nauczyciela zostaną wprowadzone obligatoryjne terminy dokonywania tej oceny, powiązane ze ścieżką awansu zawodowego. Ocena pracy będzie dokonywana obligatoryjnie po zakończeniu stażu na każdy kolejny stopień awansu zawodowego Ocena dorobku zawodowego po zakończeniu stażu zostanie zastąpiona oceną pracy ustalaną w ciągu 21 dni od dnia przedłożenia sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego

43 Staż na stopień nauczyciela kontraktowego trwa dziewięć miesięcy Okres karencji przed rozpoczęciem kolejnego stażu liczony od dnia nadania dotychczasowego stopnia awansu zawodowego wynosi dla nauczyciela kontraktowego dwa lata zatrudnienia, dla nauczyciela mianowanego rok zatrudnienia Wyróżniająca ocena pracy nie ma wpływu na długość okresu karencji przed rozpoczęciem kolejnego stażu Czteroletni okres karencji przed rozpoczęciem stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego dla nauczycieli z wybranych grup zawodowych Kontynuacja stażu po przerwie w zatrudnieniu wymaga cząstkowej pozytywnej oceny dorobku zawodowego Staż na stopień nauczyciela kontraktowego będzie trwał rok i dziewięć miesięcy Okres karencji przed rozpoczęciem kolejnego stażu zostanie wydłużony do trzech lat dla nauczyciela kontraktowego i do czterech lat dla nauczyciela mianowanego Legitymowanie się aktualną wyróżniającą oceną pracy spowoduje skrócenie okresu karencji do dwóch lat zatrudnienia Pięcioletni okres karencji przed rozpoczęciem stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego dla nauczycieli z wybranych grup zawodowych Kontynuacja stażu po przerwie w zatrudnieniu wymaga cząstkowej co najmniej dobrej oceny pracy Niejasna sytuacja nauczyciela przywróconego do pracy prawomocnym wyrokiem sądu w aspekcie kontynuacji stażu Nauczyciel stażysta odbywa rozmowę przed komisją kwalifikacyjną Organem wyższego stopnia dla dyrektora szkoły jest zawsze organ prowadzący Nauczyciel może rozpocząć staż tylko wówczas, jeżeli jest zatrudniony w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć Obecnie te regulacje występują łącznie z zasadami dotyczącymi nauczycieli przedszkoli, szkół, placówek Nauczyciel będzie mógł kontynuować staż po przywróceniu do pracy prawomocnym wyrokiem sądu bez względu na długość przerwy w zatrudnieniu Nauczyciel stażysta będzie odbywał egzamin przed komisją egzaminacyjną Organem wyższego stopnia dla dyrektora szkoły w przypadku, gdy dyrektor jest osobą prowadzącą szkołę, będzie wyjątkowo organ nadzoru pedagogicznego Zniesiony zostanie wymóg zatrudnienia w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć w związku z rozpoczęciem stażu dla nauczycieli zatrudnionych w publicznych szkołach i szkolnych punktach konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej Odrębne uregulowanie oceny pracy i awansu zawodowego nauczycieli zatrudnionych w samorządowych placówkach doskonalenia nauczycieli. Zmiana wynika z tego, że od 1 września 2019 r. samorządowe placówki doskonalenia nauczycieli nie będą objęte nadzorem pedagogicznym kuratora oświaty będą podlegały tylko akredytacji kuratora

44 Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203), Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) w wersji obowiązującej od 1 września 2018 r., Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60 ze zm.). Dariusz Skrzyński Prawnik, trener, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego, project manager projektów oświatowych realizowanych z funduszy UE, prowadzi szkolenia i konferencje dla kierowniczej kadry oświaty, rad pedagogicznych, nauczycieli oraz wychowawców

45 WYDAWCA: Oficyna MM Wydawnictwo Prawnicze Sp. z o. o. Sp. k. ul. Bałtycka 33a, Poznań, tel biuro@oficynamm.pl Copyright by Oficyna MM Wydawnictwo Prawnicze Sp. z o.o. Sp. k. Poznań 2018 redakcja: Magdalena Bandurska, Agnieszka Domagała korekta: Małgorzata Kowalska, Martyna Mikołajczyk projekt graficzny/skład: Łukasz Dudek ISBN