Wybitny Wielkopolanin

Transkrypt

1 ISSN NR 151 Wrzesień 2015 CZĘŚĆ ÓSMA WYBITNYCH WIELKOPOLAN Wybitny Wielkopolanin 25 NASZ PORTAL CZASOPISMO INTERNETOWE, działamy NON PROFIT 23. Prof. dr hab. Grzegorz Bręborowicz Prof. dr hab. Grzegorz Bręborowicz Rektor Uniwersytetu Medycznego

2 UNIWERSYTET ADAMA MICKIEWICZ W POZNANIU O UAM \ Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, jeden z najlepszych polskich uniwersytetów to godny kontynuator tradycji Akademii Lubrańskiego i poznańskiego kolegium jezuickiego pereł systemu edukacyjnego dawnej Rzeczypospolitej. Dziś nasz Uniwersytet, od lat we wszystkich rankingach sytuujący się w ścisłej czołówce najlepszych polskich uczelni wyższych, reprezentujących europejski poziom kształcenia i prowadzonych badań naukowych, przeżywa okres wszechstronnego rozwoju naukowego, dydaktycznego i inwestycyjnego. Dalszy dynamiczny rozwój naszej Almae Matris będzie stymulowała przyjęta przez Senat uczelni Strategia rozwoju UAM na lata gwarancja nowych osiągnięć i godnego, na miarę naszych aspiracji, miejsca wśród uniwersytetów Europy i świata. Aktualnie na 49 kierunkach i 183 specjalnościach studiuje ponad 47 tys. studentów studiów I i II stopnia oraz ponad 1300 doktorantów. Coraz więcej osób dokształca się na studiach podyplomowych oraz kursach edukacyjnych. Dyplom naszej uczelni staje się coraz bardziej poszukiwanym atutem na rynku pracy. Aula uniwersytetu jest reprezentacyjną salą koncertową.

3 Adam Białobłocki Ludwik Ratajczak

4

5 Witamy w gmachu UAM. Ale zajęcia zaczynają się za tydzień Miasto jest istotnym węzłem drogowym i kolejowym, funkcjonuje tu również międzynarodowy port lotniczy. Poznań jest ośrodkiem przemysłu, handlu, logistyki i turystyki. Funkcjonują tu Międzynarodowe Targi Poznańskie największe i najstarsze centrum wystawiennicze w Polsce. Poznań to ośrodek akademicki, naukowy i kulturalny. W 28 szkołach wyższych studiuje łącznie 128,9 tys. osób. Działają tu m.in.: opera, filharmonia, balet, teatry, kina, muzea, galerie sztuki, orkiestry i zespoły folklorystyczne.

6 Uniwersytet Medyczny im. Krola Marcinkowskiego w Poznaniu, Collegium Maius ul. Fredry 10, Poznań Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu jest jedną z wiodących uczelni medycznych w Polsce, która na przestrzeni kilkudziesięciu lat wniosła znaczący wkład w rozwój polskiej nauki i medycyny. Na jej obecną pozycję miał wpływ nie tylko wysoki poziom kształcenia poparty osiągnięciami naukowymi kadry akademickiej, ale przede wszystkim dziewięćdziesięcioletnia tradycja, która narodziła się wraz z powstaniem Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego, w kwietniu 1920 roku. UNIWERSTET MEDYCZNY IM. K. MARCNKOWISKIEGO W POZNANIU Patronem Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu został doktor Karol Marcinkowski ( ), znakomity lekarz, a zarazem jeden z najwybitniejszych społeczników i współorganizatorów życia naukowego, gospodarczego i kulturalnego w Wielkopolsce. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu wraz z zapleczem pięciu szpitali klinicznych jest prężną i dynamiczną Uczelnią. Jego rozwój oparty jest na nowoczesnej bazie naukowej i dydaktycznej, na największej spośród wszystkich medycznych szkół wyższych w kraju liczbie kierunków i specjalności oraz na licznej kadrze ponad 1000 nauczycieli akademickich, w tym około 300 z tytułem profesora. W 1993 roku władze rektorskie ówczesnej Akademii Medycznej w Poznaniu podjęły decyzję o uruchomieniu Oddziału Kształcenia w Języku Angielskim. Uczelnia prowadzi również kształcenie na studiach podyplomowych i doktorskich. Jednym z priorytetowych kierunków rozwoju poznańskiego Uniwersytetu Medycznego, aż czterokrotnie wyróżnionego zaszczytnym tytułem Najlepszej Uczelni Medycznej w Polsce, jest współpraca z zagranicą w zakresie wymiany dydaktycznej i naukowej, a także udział w międzynarodowych projektach badawczych. W tym celu Uczelnia realizuje długoterminowe umowy o współpracy z uniwersytetami medycznymi na całym świecie. Ryszard Horowitz, geniusz fotografii na zaproszenie prezydeta Poznania wykonał piękne zdjęcia. Prezentujemy jedno z nich w samym środku Collegium Maius

7 Adam Wrzosek lekarz patolog, antropolog oraz historyk medycyny. ur. 6 maja 1875r. w Zagórzu zm. 26 luty 1965r. w Poznaniu. Roman Meissner Zakład Historii Nauk Medycznych Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego Adam Wrzosek ( ) Organizator i pierwszy dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego ( ) Na początku należy stwierdzić bardzo istotny i bezsporny fakt: Uniwersytet Poznański zawdzięcza prof. Adamowi Wrzoskowi utworzenie Wydziału Lekarskiego w 1920 roku i to wbrew, a nawet wobec zdecydowanie negatywnej postawy, najpoważniejszych przedstawicieli nauki i ośrodków akademickich w Polsce. Wspomniana zasługa nie jest doceniana przez współczesne środowisko lekarskie Poznania, a przecież bez zaangażowania się A. Wrzoska Wielkopolska w okresie międzywojennym zapewne nie miałaby uniwersyteckiego wydziału lekarskiego. W latach trzydziestych bieżącego wieku pamięć o tym była niezwykle żywa i dopiero czasy II wojny, a szczególnie kilkadziesiąt lat nieprzychylnych dla uczonych wyznających idealistyczny kierunek filozoficzny zatarły wiekopomne jego dokonania dla polskiego szkolnictwa akademickiego w ogóle, a medycznego w szczególności. Skromną ilustracją tego może być dyplom, który wręczono A. Wrzoskowi w Poznaniu 24 listopada 1935 roku. Warto zapoznać się z treścią tego mało znanego dokumentu, którego najważniejszy fragment brzmi następująco: Wydział Lekarski Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu Adamowi Wrzoskowi (...) pierwszemu Dziekanowi Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego wyraża najwyższe uznanie i składa podziękowanie, iż uchwałę Wydziału Lekarskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk z dnia 26 listopada 1918 roku o utworzeniu Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego (...) w czyn wprowadził i ogromem twórczej pracy temuż Wydziałowi trwałe fundamenty położył (..). Wspomniane fundamenty okazały się niezwykle solidne. Wydział przetrwał wszelkie likwidacyjne zakusy okresu międzywojennego, rozpłonął jaskrawym blaskiem, w mrocznych łatach okupacji hitlerowskiej jako jeden i najaktywniejszych i najintensywniej rozwijających się wydziałów (z uwagi na liczbę profesorów i studentów) w ramach tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Natychmiast po drugiej wojnie światowej włączył się z wielkim rozmachem w akademickie życie w Polsce. W tych wszystkich momentach możemy dopatrzyć się wielkiego dziedzictwa Wrzoskowego Wydziału Lekarskiego z lat Adam Wrzosek urodził się 6 maja 1875 roku w Zagórzu pod Dąbrową Górniczą w rodzinie naczelnika miejscowej gminy Józefa Wrzoska i Pelagii z Skibińskich. Po nauce gimnazjalnej w Piotrkowie Trybunalskim i Łodzi, gdzie w roku 1894 otrzymał świadectwo dojrzałości, kolejno studiował medycynę na w Kijowie (3 lata), Zurychu (0,5 roku) i Berlinie (1 rok) broniąc tu w 1898 roku rozprawy doktorskiej. W kilka tygodni później przyjechał do Kijowa, nostryfikował dyplom lekarski i jako wolontariusz pracował w miejscowej uniwersyteckiej klinice ginekologiczno położniczej. W marcu 1899 roku powrócił do rodzinnej osady i zajął się praktyką lekarską dojeżdżając równocześnie do Dąbrowy Górniczej gdzie był lekarzem w jednej z fabryk. W sześć miesięcy później wyjechał na dodatkowe studia specjalistyczne, które w cyklach półrocznych odbywał w Paryżu (zapisując się na Faculte des Lettres w Sorbonie i Ecole d Anthropologie oraz w klinikach), Zurychu (studia z zakresu filozofii oraz pediatrii), w Krakowie i Wiedniu głównie poświęcając się naukom klinicznym. W końcu osiadł w Krakowie, gdzie otrzymał (1 X 1901) asystenturę w Zakładzie Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ). W następnym roku, po zdaniu egzaminów doktorskich, po raz drugi nostryfikował dyplom tym razem w zaborze austriackim. Zdobył doktorat wszech nauk lekarskich UJ. Od 1905 roku był zastępcą profesora patologii ogólnej i doświadczalnej. W roku 1906 habilitował się ze wspomnianego przedmiotu, a w 1910 roku został mianowany bezpłatnym profesorem nadzwyczajnym patologii ogólnej i doświadczalnej. W 1906 roku Wydział Lekarski UJ rozszerzył mu habilitację na propedeutykę lekarską. W 1910 dodatkowo został powołany przez Wydział Lekarski UJ do prowadzenia wykładów z historii medycyny i mianowany kierownikiem założonego przez siebie Muzeum Historii Medycyny. Wreszcie w 1912 roku został etatowym profesorem nadzwyczajnym z obowiązkiem wykładania patologii ogólnej i doświadczalnej, historii medycyny, propedeutyki lekarskiej oraz prowadzenia ćwiczeń z patologii doświadczalnej. Ponadto zarządzał Archiwum Wydziału Lekarskiego UJ i wchodził w skład Komisji Archiwalnej tej najstarszej i wielce zasłużonej dla nauki i kultury polskiej Uczelni. W końcu 1913 roku, w wyniku konfliktu ze swoim bezpośrednim przełożonym jak wspominała jego córka w trakcie pełnego rozwoju swej pracy eksperymentalnej został, bez własnej winy pozbawiony warsztatu naukowego. Przeniósł się wówczas na Wydział Filozoficzny UJ do Zakładu Antropologii, pełniąc m.in. ( ) obowiązki kierownika wspomnianej placówki, prowadząc wykłady, ćwiczenia oraz egzaminy z

8 antropologii. Równocześnie podczas pierwszej wojny światowej ochotniczo zgłosił się do czynnej służby wojskowej i był ( ) naczelnym lekarzem zorganizowanego przez siebie 300 łóżkowego oddziału chirurgicznego (IV oddział chirurgiczny III Szpitala Fortecznego) w Krakowie. Prowadził Sekcję Opieki nad Jeńcami Polakami z armii rosyjskiej w Krakowskim Komitecie dla Ofiar Wojny. W okresie repolonizacji Uniwersytetu Warszawskiego (UW) Wydział Lekarski i Senat UW jednomyślnie uchwaliły powołać Wrzoska primo et unico loco na profesora patologii ogólnej i doświadczalnej. Od połowy roku 1918 dojeżdżał do Warszawy i organizował swój własny Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej. W tym samym czasie był szefem Sekcji Naukowej w Departamencie Sanitarnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Na początku lutego 1919 roku został mianowany profesorem zwyczajnym patologii ogólnej i doświadczalnej UW nominacji nie przyjął i zrezygnował z katedry, gdyż 8 lutego otrzymał dekret o powołaniu na dyrektora Departamentu Sekcji Nauk i Szkół Akademickich w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (MWRiOP). W dniu 1VI 1919 otrzymał stopień pułkownika, wkrótce po tym przeszedł z czynnej służby wojskowej do rezerwy. Jako dyrektor departamentu (co odpowiadało późniejszemu stanowisku ministra szkolnictwa wyższego) położył olbrzymie zasługi dla organizacji uniwersyteckiego szkolnictwa w początkach Drugiej Rzeczypospolitej, a w szczególności szkolnictwa medycznego m.in. walnie przyczyniając się do wytyczenia humanistycznego kierunku studiów lekarskich w naszym kraju i pośrednio w niektórych krajach europejskich, które dążyły do zorganizowania studiów lekarskich na wzór Polski. Za sprawą twórcy uniwersytetu Poznańskiego (UP) Heliodora Święcickiego, rok 1920 w życiu prof. Wrzoska stał się momentem przełomowym. Pierwszy rektor UP pilnie poszukiwał odpowiedniego kandydata na organizatora Wydziału Lekarskiego Wszechnicy Piastowskiej. Najwłaściwszą osobą która mogła sprostać temu trudnemu według opinii wielu ówczesnych wpływowych i wybitnych polskich uczonych nierealnemu zadaniu, mógł być jako jeden z nielicznych ówczesny dyrektor Departamentu Sekcji Nauki i Szkół Akademickich w MWRiOP. Obu Święcickiego i Wrzoska łączyła już wieloletnia przyjaźń, trwająca od 1902 roku, o której ten ostatni wspominał następująco: (...) Święcicki stał się prawdziwym aniołem opiekunem dla niejednego z młodych uczonych, dopiero zaczynających się wybijać. Sam wiele otuchy i bardzo dużo dobrego doznałem od niego, gdy jako młody asystent w Uniwersytecie Jagiellońskim zostałem akurat przed 25 laty stałym współpracownikiem Nowin Lekarskich za jego redaktorstwa. Toteż nie mogę wspomnieć o tych czasach bez głębokiego wzruszenia i wdzięczności dla śp. Święcickiego, który w losach moich dużą i dobroczynną rolę odegrał. Jest to najpiękniejsza postać jaką w życiu swym poznałem i najlepszy przyjaciel, do którego danym mi było zbliżyć się i zawrzeć dozgonną przyjaźń. Ta szczera i głęboka wdzięczność była jedną z głównych przyczyn, dla której Wrzosek postanowił rzucić Warszawę i przenieść się do Poznania. Związki Wrzoska z poznańskim środowiskiem naukowym datowały się od pierwszych lat XX wieku. Jego żywy udział w pracach miejscowego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, współpraca z organem Wydziału Lekarskiego, wspomnianymi Nowinami Lekarskimi, zyskały mu wysokie uznanie w stolicy Wielkopolski i przyczyniły się do jednomyślnego nadania Wrzoskowi w 1919 roku członkostwa honorowego tej wielce zasłużonej dla podtrzymania polskości instytucji naukowej w zaborze pruskim. Na przypomnienie zasługuje również, niemal zupełnie nieznana dziś, ścisła współpraca H. Święcickiego z A. Wrzoskiem przy organizacji UP, a szczególnie Wydziału Lekarskiego, datująca się od lutego 1919 roku. Należy zwrócić uwagę, że już 3 lutego 1919 prof. Wrzosek w swoim krakowskim mieszkaniu doprowadził do poufnego zebrania życzliwych Poznaniowi przedstawicieli tzw. Komisji Stabilizacyjnej (m.in. z udziałem ówczesnego ministra oświaty i oczywiście rektora Święcickiego), które poświęcono sprawie tworzącego się UP i pilnej organizacji Wydziału Lekarskiego, co oczywiście robiono wbrew oficjalnemu zaleceniu wspomnianej Komisji. Była to zatem działalność w pewnym sensie konspiracyjna. Na podstawie zachowanych dokumentów wiadomo, iż od tej chwili listy kandydatów na katedry UP, a szczególnie Wydziału Lekarskiego były układane wspólnie przez Święcickiego i Wrzoska, który jak to wynika z protokołu posiedzenia Komisji Uniwersyteckiej w Poznaniu z 31 marca 1920 roku już wówczas planował porzucić pracę w Warszawie i objąć w Wszechnicy Piastowskiej Katedrę Historii i Filozofii Medycyny. Wkrótce, bo 25 kwietniu 1920 roku Senat UP uchwalił zaprosić Pana Szefa Sekcji dr. Adama Wrzoska na Katedrę Filozofii i Historii Medycyny w charakterze profesora zwyczajnego i Dziekana Wydziału Lekarskiego z powierzeniem mu organizacji Wydziału Lekarskiego oraz przeznaczyć dla niej odpowiednie pomieszczenia w Collegium Maius. Wkrótce Wrzosek złożył rezygnację z dyrektury w Departamencie Nauki i Szkół Akademickich MWRiOP, jednakże nie została ona przyjęta jak sam o tym wspomniał podczas powitania go przez Senat UP w dniu 5 września 1920 roku. Równocześnie przez kilka miesięcy pełnił obowiązki dyrektora departamentu w Warszawie i sporadycznie dojeżdżał do Poznania organizując Wydział Lekarski UP. Ten stan przejściowy trwał do 15 listopada 1920 roku. Po przeniesieniu się do Poznania Wrzosek bardzo energicznie zabrał się za organizację Wydziału. Już od listopada 1920 roku Wydział zaczął odbywać posiedzenia i wszedł w zwykłe swoje prawa. Jako pierwszy dziekan, w latach , a następnie jeden z najaktywniejszych członków Rady Wydziału Lekarskiego UP stworzył solidne i nowoczesne fundamenty pod trwały jego rozwój. Był też twórcą Katedry i Zakładu Historii Medycyny oraz Zakładu Antropologii, którymi kierował do wybuchu drugiej wojny światowej wykładając propedeutykę lekarską historię medycyny, etykę lekarską logikę medycyny i antropologię. W 1923 roku został powołany przez Uniwersytet Stefana Batorego (USB) na Katedrę Historii Kultury Polskiej. Katedry nie przyjął, lecz w dwanaście lat później objął kierownictwo Zakładu Historii Medycyny w Wilnie, dokąd mimo przekroczenia 60 lat systematycznie dojeżdżał z Poznania i od 1935 do 1939 roku wykładał historię medycyny, propedeutykę lekarską oraz brał żywy udział w posiedzeniach Rady Wydziału Lekarskiego USB. Podczas II wojny światowej został wysiedlony z Poznania. Ukrywał się pod nazwiskiem Dąbrowskiego na terenie Warszawy. Jesienią 1942 roku zorganizował i był do stycznia 1944 dziekanem Wydziału Lekarskiego tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich (UZZ). W roku akademickim 1944/45

9 został wybrany na prorektora UZZ. Przez całą okupację brał żywy udział w tajnym nauczaniu, wykładając w Warszawie: propedeutykę lekarską historię medycyny i antropologię, a po upadku powstania warszawskiego i przeniesieniu Wydziału Lekarskiego UZZ do Krakowa historię medycyny. Tuż po ustaniu działań wojennych, w marcu 1945 roku powrócił do Poznania. Miał wówczas 70 lat i z niebywałą energią na nowo zorganizował zniszczony przez okupantów Zakład Historii i Filozofii Medycyny oraz Zakład Antropologii. Nadal wykładał historię medycyny, logikę medycyny, etykę lekarską propedeutykę lekarską i antropologię. W dwa lata później 1 września 1945 roku został przeniesiony na emeryturę. Niezwykle trudne warunki materialne w jakich wówczas się znalazł zmusiły jego do podjęcia pracy zarobkowej. Początkowo był młodszym asystentem w zorganizowanym przez siebie Zakładzie Antropologii UP, a po 4 latach otrzymał etat docenta, który zajmował do chwili reaktywowania jego 1 stycznia 1957 roku jako profesora przy Katedrze Historii Medycyny Akademii Medycznej (AM) wydzielonej w 1950 roku z UP. Jeszcze przez trzy lata wykładał propedeutykę lekarską i historię medycyny, by w 1960 roku ostatecznie przejść na zasłużoną emeryturę. Zachował jedynie stanowisko redaktora naczelnego Komitetu Redakcyjnego Kroniki Akademii Medycznej. Do końca życia zajmował się pracą naukową oraz spisywaniem swoich niezwykle bogatych wspomnień. Nieoficjalnie kierował bardzo aktywnie, poprzez swoją córkę doc. Ludmiłę Krakowiecką, Zakładem Historii Medycyny. Profesor Wrzosek należał do pokolenia uczonych o iście renesansowych zainteresowaniach. Pod tym względem na terenie Poznania, a może i nawet Polski, nie miał sobie równych wśród lekarzy. Dowodem na to może być jego dorobek naukowy przekraczający ponad 470 publikacji i obejmujący m.in. zagadnienia z dziedziny: biologii, bakteriologii, antropologii, prehistorii, etnografii, patologii ogólnej i doświadczalnej, onkologii, medycyny sądowej, pediatrii, filozofii medycyny, propedeutyki lekarskiej, etyki, logiki medycyny, historii medycyny i nauk przyrodniczych, historii kultury, krytyki lekarskiej itd. Prace swoje ogłaszał w języku polskim, niemieckim, francuskim, angielskim i czeskim. Na szczególną uwagę zasługują jego obszerne opracowania książkowe, m.in. poświęcone: Jędrzejowi Śniadeckiemu (Kraków, 1910, T.I ss.331, T.II ss.406) nagrodzone przez Akademię Umiejętności w Krakowie Ludwikowi Bierkowskiemu (Kraków, ss.180) wyróżnione Nagrodą im. Tytusa Chałubińskiego przez Warszawskie Towarzystwo Lekarskie Józefowi Majerowi (Wrocław, ss.268) i Karolowi Marcinkowskiemu (T.I, Warszawa 1966, ss.329, T.00, Warszawa, 1961 ss.229) Tytusowi Chałubińskiemu (Warszawa, 1970, ss.383). Dużą popularnością swego czasu, cieszyły się dwa ważne dzieła Wrzoska: Propedeutyka lekarska (Warszawa, 1913, ss.220), i niezwykle bogata w oryginalne treści Myśl o reformie wydziałów lekarskich (Poznań, 1919, ss.220). Nieprzemijającą wartość dla historyków nauki wielkopolskiej posiada mająca już dziś charakter źródła drukowanego kronika zredagowana przez A. Wrzoska, zatytułowana: Uniwersytet Poznański w pierwszych latach swego istnienia za rektoratu Heliodora Święcickiego Księga Pamiątkowa, wydana w Poznaniu w 1924 roku, licząca 710 stron. Z zakresu prac ściśle lekarskich, szereg jego publikacji należy dzisiaj do polskiej klasyki naukowej jak np. ogłoszony cykl badań dotyczący przenikania drobnoustrojów w warunkach prawidłowych z przewodu pokarmowego do narządów wewnętrznych oraz z krwi do żółci i moczu badania nad hodowlą bezwzględnych beztlenowców w atmosferze powietrza (podłoże do ich hodowli zaproponowane przez Wrzoska jest stosowane do dzisiaj i nosi jego imię tzw. podłoże Wrzoska Tarozziego) badania dziedziczności padaczki eksperymentalnej itp. W dorobku naukowym A. Wrzoska jest jeszcze jedna niezwykle ważna dziedzina, mało dziś doceniana przez lekarzy antropologia. Pomijając fakt, że Profesor wprowadził w Polsce do programów studiów lekarskich wykłady i ćwiczenia z tego przedmiotu, kończące się obowiązkowym kolokwium (później, do roku 1952, przedmiot był obowiązkowy dla studentów, którzy w przyszłości mieli zamiar ubiegać się o stopień doktora medycyny). Należy mocno podkreślić, że Wrzosek był twórcą bardzo płodnej poznańskiej szkoły antropologicznej. Na grunt polski przeszczepił badania z zakresu antropologii fizjologicznej, z którą zapoznał się podczas pobytu w Paryżu. Wspomniany kierunek jest nadal żywo rozwijany w ośrodku poznańskim. Do rewelacyjnych spostrzeżeń doprowadziły go badania prowadzone od 1926 roku na cmentarzu kultury łużyckiej w Laskach, które pozwoliły na skorygowanie niektórych dotychczas błędnych twierdzeń prehistoryków na temat ludności wspomnianego okresu. Trzecią wiekopomną zasługą Wrzoska w dziejach polskiej antropologii były badania wykopaliskowe. Prowadzone w latach na Ostrowie Lednickim, których plonem stały się niezwykle cenne i obfite materiały antropologiczne z czasów średniowiecza (X XIII wiek), w postaci ponad 1500 dobrze zachowanych szkieletów ludzkich, będące nadal w opracowaniu naukowym i dostarczające wielu nowych informacji (m.in. paleopatologicznych itp.) na temat naszej ludności z okresu pierwszych wieków państwa polskiego. Ważną dziedziną pracy prof. Wrzoska była działalność redaktorska. Założył, redagował i wydawał dwa poważne czasopisma naukowe: 19 tomów Archiwum Historii i Filozofii Medycyny (zał. w Poznaniu w 1924 roku) oraz Przegląd Antropologiczny (zał. w Poznaniu w 1926 roku), którego redakcję prowadził do ostatnich chwil swego życia. Wspomniane czasopisma znakomicie się rozwinęły i nadal się ukazują pod egidą Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiego Towarzystwa Historii Medycyny i Farmacji wspierane przez Komitet Badań Naukowych. Wszyscy, którzy go bliżej znali, i do których miał zaszczyt należeć piszący te słowa twierdzą że prof. A. Wrzosek imponował głęboką erudycją urzekającą i oryginalną osobowością oraz umiejętnością zapalania do badań naukowych. Kierując zakładami naukowymi gromadził wokół siebie pokaźne grono studentów i młodych lekarzy, które pod jego troskliwym kierunkiem zdobywało szlify naukowe. Doktoryzował 51 osób, przeprowadził sześć przewodów habilitacyjnych. W Jego czasach były to liczby wyjątkowe. Znakomity wykładowca porywał słuchaczy, którzy zawsze szczelnie wypełniali obszerne audytoria. Wykładał z pamięci, zachowując ją w fenomenalnym wymiarze do ostatnich chwil życia. Był jednym z największych wychowawców młodzieży lekarskiej z jakimi dane mi było się zetknąć. Uczył słowem i przykładem co mu przychodziło niezwykle łatwo bowiem należał do coraz rzadszego później typu profesorów o nieskazitelnym charakterze. Jego słowa pokrywały się z czynami. Nieprawdopodobnie skromny, tytan pracy, wytrwały w swoich dążeniach, prawdomówny i szczery w wypowiadaniu swoich opinii co przysparzało mu wielu niechętnych. Przeciwności, których los mu nie szczędził znosił ze stoickim spokojem. Nigdy nie zabiegał o

10 wyróżnienia czy zaszczyty i choć ich nie pragnął był członkiem honorowym licznych towarzystw naukowych, polskich i zagranicznych. Posiadał najwyższe odznaczenia państwowe i naukowe m.in.: doktoraty honorowe Uniwersytetu Stefana Batorego (1929), Uniwersytetu Jagiellońskiego (1964) i poznańskiej Akademii Medycznej (1961). Profesor Wrzosek sporo czasu poświęcał działalności w licznych organizacjach i towarzystwach naukowych. Był m.in.: czynnym członkiem Akademii Nauk Lekarskich ( ), członkiem zwyczajnym Państwowej Rady Zdrowia, członkiem Komisji historyczno pedagogicznej do badania dziejów wychowania i szkolnictwa w Polsce przy Ministrze Oświaty członkiem ośmiu komisji Polskiej Akademii Umiejętności (Historii Medycyny i Nauk Matematyczno Przyrodniczych, Antropologicznej, Historii Filozofii Polskiej, Prehistorycznej, Etnograficznej, Higieny, Medycyny Doświadczalnej, Komisji dla Dziejów Oświaty i Szkolnictwa w Polsce) oraz członkiem Komitetu Redakcyjnego Polskiego Słownika Biograficznego. Od 1930 roku był czynnym członkiem Polskiej Akademii Umiejętności i przez jedną kadencję dyrektorem Wydziału Lekarskiego, do końca życia pozostawał, członkiem czynnym Akademii Umiejętności w Krakowie. W Poznaniu założył kilka towarzystw i komisji naukowych jak np.: Komisję Lekarską oraz Komisję Historii i Filozofii Medycyny Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskie Towarzystwo Antropologiczne ( z siedzibą w Poznaniu), Poznańskie Towarzystwo Miłośników Historii Medycyny i Nauk Przyrodniczych ( ). Pełnił w nich funkcje pierwszych i zwykle długoletnich przewodniczących. Jedną z głównych cech tego wielkiego uczonego, które rzucała się w oczy każdemu, kto z nim się stykał była niezwykła skromność. Był niewątpliwie idealistą człowiekiem głęboko religijnym. Sprawował pieczę nad licznymi organizacjami młodzieżowymi m.in z ramienia Senatu UP opiekował się studenckim Kołem Misjołogicznym. Z Koła tego wyrosła późniejsza pierwsza laureatka Honorowej Nagrody Medalu im. Karola Marcinkowskiego (nadawanej od 1984 przez Rektora i Senat Akademii Medycznej w Poznaniu) dr honoris causa AM w Poznaniu Wanda Błeńska lekarz trędowatych w Ugandzie. Wspomagał lekarskie placówki misyjne lekami i środkami materialnymi, ściśle współpracował w tym zakresie z lekarzem misjonarzem ks. Wacławem Szabuniewiczem działającym w Chinach. Był człowiekiem niezwykłym. Doskonały nauczyciel i uczony, który: przeżywał dzień każdy jako ostatni i ani niczym się nie trwożył, ani w działaniu nie słabł, ani nie był obłudny... Pracował, ale nie czuł się z tego powodu nieszczęśliwym, ani nie chciał by go podziwiano. Ale chciał tylko jednego a to, by mógł działać i od działania się wstrzymać stosownie do potrzeb społeczeństwa, jak to mądrze powiedział a co Profesor nieraz nam to przypominał Marek Aureliusz. Zmarł w Poznaniu w otoczeniu najbliższych, 26 lutego 1965 roku, mając prawie 90 lat, z których ponad 40 poświęcał Poznaniowi. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu junikowskim. Chyba nie ulega wątpliwości, że dług jaki zaciągnęło wielkopolskie środowisko naukowe i medyczne wobec prof. Adama Wrzoska jest z wielu powodów wyjątkowo trudny do przecenienia. Choć z pochodzenia był Ślązakiem mocno wrósł w naukę oraz kulturę wielkopolską uważając się za naturalizowanego poznaniaka i działając wśród nas przez ponad 40 lat swego niezwykle pracowitego i twórczego życia. Bez przesady możemy jego zaliczyć do grona najwybitniejszych Wielkopolan XX wieku. Roman Maisner Trudna droga do powstania Uniwersytetu Medycznego Dlatego zamieszczony artykuł "Tragiczny długiokres walki o Uniwersytet w Poznaniu". I drugi artykuł Romana Maisnera o prof. Adamie Wrzosku, który jako pierwszy powołał Wydział Lekarski w 1920 roku. Kraków wszystko robił, żeby uniwersytetu w Poznaniu nie było i to im się udało. Gdy przeniesiono stolicę do Warszawy, również i ona była przeciwna powstaniu uniwersytetu w Poznaniu. Kiedy w USA toczyła się dyskusja po pierwszej wojnie światowej jak ma wyglądać ta przyszła Polska, towielkopolanie postanowili sami działać. Do Poznania zwołali Sejm ZIem Zachodnich w listopadzie 1918 roku przed Powstaniem Wielkopolskim i tam wybraliśmy posłów, a oni wybrali Sekretariat, czytaj rząd Ziem Zachodnich. Przeprowadziliśmy wybory do powiatów i w ten sposób powstała mapa Polski Ziem Zachodnich. W Warszawie Piłsudski budował Polskę bez udziału Ziem Zachodnich. Udane powstanie wzmocniło władzę Polski Zachodniej i to wtedy podjęliśmy decyzję, że otwieramy Uniwersytet w Poznaniu. Warszawa i Kraków przysłali gratulacje, bo nie mieli żadnego wpływu na nasze decyzje. Dziś o samodzielnym państwie Ziem Zachodnich, ktore od dnia 25 listopada 1918 roku do czerwca 1919 roku wogóle się nie pisze. Ale taka już jest zakłamana historia Polski. Dlatego zamieściliśmy te dwa artykuły, które pokazują naszą determinację powołania Uniwersytetu Poznańskiego. Redakcja

11 Piękny gmach Collegium Maius W tym gmachu mieści się siedziba Rektora Uniwersytetu Medycznego

12 Wybitny Wielkopolanin Prof.dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Rektor Uniwersytetu Medycznego w latach DziennikarzeNaszej Wielkopolski uhonorowali prof. dr hab. Grzegorza H. Bręborowicza tytułem Wybitny Wiel kopolanin. Warto prześledzić jego osiągnięcia: Gdy był rektorem Akademii Medycznej przekształcił ją w Uniwersytet Medyczny Wybudował wspaniałe Centrum Kongresowe oraz bi bliotekę uniwersytecką Uniwersytet Medyczny stał się pierwszą uczelnią, któ ra kształci studentów w języku angielskim Wybudował Centrum Stomatologii Spowodował, że szpitale kliniczne wróciły do uczelni Za te dokonania Kapituła Nagrody Gospodarczej przy Stowarzyszeniu Ruch Regionalny Wielkopolan przyzna ła uczelni Kryształowy Puchar Polski dla najlepszego Uniwersytetu Medycznego w Polsce. Ten rozwój uczelni był możliwy dzięki tytanicznej pracy prof. dr hab. Grzr gorza Bręborowicza. Przyznanie tytułu Wybitnego Wiel kopolanina będzie przypominać Wielkopolanom, że tacy ludzie tworzyli nowoczesną Wielkopolskę, gdzie uniwersytety odgrywają wiodącą rolę w rozwoju Wiel kopolski i Polski. Wykształcenie Średnie 1966 I Liceum Ogólnokształcące im. Karola Marcinkowskiego, Poznań Wykształcenie Wyższe Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań Wydział Mat Fiz Chem, kierunek matematyka Uniwersytet Wrocławski Wydział Mat Fiz Chem, kierunek matematyka Stopień magistra nauk matematycznych Akademia Medyczna Wrocław, Wydział Lekarski Akademia Medyczna Poznań, Wydział Lekarski Lekarz Medycyny 1980 Akademia Medyczna przewód doktorski Stopień doktora nauk medycznych 1988 Akademia Medyczna Poznań, przewód habilitacyjny, Stopień doktora habilitowanego z za kresu ginekologii i położnictwa Tytuł profesora nauk medycznych Przebieg pracy zawodowej Asystent Instytut Matematyczny Polska Akademia Nauk, Wrocław Starszy asystent Pracownia Informatyki i Statystyki Medycznej, Akademia Medyczna Poznań Starszy asystent Instytut Ginekologii i Położnictwa Akademia Medyczna Poznań Research Fellowship, Laboratory of Reproductive Bioiogy, University Pierre et Marie Curie, Paryż Francja Adiunkt Instytut Ginekologii i Położnictwa Akademia Medyczna Poznań Research Fellowship, Department of Obstetrics and Gynecology, University of Cambridge, Wielka Brytania Docent Klinika Perinatologii Akademia Medyczna Poznań Profesor nadzwyczajny Klinika Perinatologii Katedra Perinatologii i Ginekologii Akademia Medyczna Poznań 1997 Profesor zwyczajny Klinika Perinatologii i Ginekologii Katedra Perinatologii i Ginekologii Akademia Medyczna Poznań Prorektor ds. Nauki i Kształcenia Podyplomowego Akademia Medyczna Poznań Rektor Akademii Medycznej w Poznaniu

13 Zostawiłem trwały ślad mojego życia prof. dr hab. Grzegorz Bręborowicz Przede wszystkim to, że uczelnia stała się. uniwersytetem. To by ła najważniejsza rzecz. Starania trwały bardzo długo. Jesteśmy teraz pierwszą, polską uczelnią medyczną, która stała się, osob nym, medycznym uniwersytetem zgodnie z nowym prawem, po przez przekształcenie. To było na początku drugiej kadencji. Niezwykle ważnym wydarzeniem pierwszej kadencji był nato miast powrót szpitali klinicznych. W wyniku długotrwałych działań, w które w pewnym momencie zaangażował się nawet ówczesny prezydent państwa, szpitale kliniczne przestały podle gać Ministerstwu Zdrowia i przeszły pod nadzór macierzystej uczelni. Oczywiście jestem też dumny z powstania Centrum Kongresowo Dydaktycznego, które jak wszyscy wiedzą było moim oczkiem w.głowie. Cieszy mnie również stworzenie no wej struktury, jaką jest Centrum Nauczania w Języku Angielskim przy ul. Jackowskiego 41, które organizacyjnie ogarnia wszyst kie programy anglojęzyczne uniwersytetu. Studentów jest coraz więcej Wybitny Wielkopolanin prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz. W porównaniu z momentem, kiedy rozpoczynałem pierwszą ka dencję, liczba samych studentów anglojęzycznych wzrosła dzie więciokrotnie, od ponad stu do prawie tysiąca. Jest to wzrost olbrzymi, który stanowi wyzwanie dla uczelni. Jednak z drugiej sfrony bez studentów anglojęzycznych uczelnia by nie istniała, bo nie przeżyłaby w sensie finansowym. To, co dostajemy z mi nisterstwa, starcza tylko na wypłaty pensji. Nie było by żadnych remontów, niczego nie moglibyśmy zrobić. Liczba wszystkich studentów wzrosła co najmniej dwukrotnie. W tej chwili jest ich prawie dziewięć tysięcy. To wynik wstąpienia do Unii Europej skiej i wprowadzenia wymogu, by pielęgniarki, położne czy ko smetyczki miały przynajmniej licencjat. Powstały więc nowe kierunki nauczania: kosmetologia, ratownictwo medyczne, bio technologia medyczna, dietetyka, elektro radiologia. Dla dużej części studentów są to studia płatne, co jest dużym zastrzykiem finansowym dla uczelni. Centrum Stomatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu to dzieło prof. dr hab. GrzegorzaH. Bręborowicza. Uniwersytet Medyczny Centrum Stomatologii

14 Marszałek Woj. Wielkopolsksiego Stefan Mikołajczak i rektor prof. Grzegorz Bręborowicz przecinają wstęgę na uroczystości otwarcia Centum Stomatologii w Poznaniu.

15 Kryształowy Puchar Polski dla najlepszego Uniwersytetu Medycznego w Polsce Grzegorz Bręborowicz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Grzegorz Henryk Bręborowicz (ur. 31 października 1948 w Poznaniu) polski lekarz specjalizujący się w zakresie gine kologii i położnictwa, profesor nauk medycznych, rektor Akademii Medycznej w Poznaniu ( ) i Uniwersy tetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu ( ). Życiorys Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. Karola Mar cinkowskiego w Poznaniu. Studiował matematykę na Uni wersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ( ) i następnie na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie w 1971 uzyskał tytuł zawodowy magistra. Studia me dyczne rozpoczął w 1972 na Akademii Medycznej we Wro cławiu, dyplom lekarza medycyny uzyskał w 1978 na Akademii Medycznej w Poznaniu. Na tej samej uczelni zo stał doktorem (1980) i doktorem habilitowanym nauk me dycznych (1988). W 1993 otrzymał tytuł naukowy profesora. Pracę zawodową rozpoczął w 1971 we wrocławskim ośrod ku Instytutu Matematycznego PAN. Od 1974 związany za wodowo z Akademią Medyczną w Poznaniu (przekształconą następnie w Uniwersytet Medyczny). Za czynał jako starszy asystent w Pracowni Informatyki i Sta tystyki Medycznej, dochodząc w 1997 do stanowiska profesora zwyczajnego w Katedrze Perinatologii i Gineko logii. Od 1999 do 2002 pełnił funkcję prorektora ds. nauki i kształcenia podyplomowego, następnie do 2008 przez dwie kadencje był rektorem tej uczelni^. W czasie jego drugiej kadencji akademia medycz na przekształcona została w uniwersytet medyczny. Pozo stał wykładowcą tej uczelni i kierownikiem Katedry Perinatologii i Ginekologii. Specjalizacje lekarskie I (1980) i II (1983) stopnia uzyski wał w zakresie położnictwa i ginekologii, praktykując w Klinice Perinatologii i Ginekologii. Został członkiem Pol skiego Towarzystwa Ginekologicznego, w 1989 objął funk cję przewodniczącego oddziału poznańskiego PTR. Zajmował także stanowisko przewodniczącego zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Uzyskiwał członkostwo w międzynarodowych stowarzysze niach skupiających specjalistów z dziedziny perinatologii, a także w Komitecie Rozwoju Człowieka Polskiej Akademii Nauk. Prof. Grzegorz Bręborowicz Prof. Grzegorz Bręborowicz podnosi Kryształowy Puchar Polski, który został przyznany Uniwersytetowi Medycznemu w Poznaniu za zajęcie pierwszego miejsca w Polsce. Puchar przyznało Stowarzyszenie Ruch Regionalny Wielkopolan

16 To też moje dzieło prof. Grzegorz Bręborowicz Centrum kongresowo dydaktyczne oraz biblioteka uniwersytecka.

17 Otwieramy piękny gmach stomatologii Stefan Mikołajczak Marszałek Wielkopolski, Rektor prof. dr hab. Grzegorz Bręborowicz oraz prof. dr hab. Jacek Wysocki dziś rektor Uniwersytetu Medycznego. Piękny Gmach Stomatoligii w tym miejscu jest Stomatologiczna pomoc doraźna.