Udzielanie zamówień w ramach projektów współfinansowanych z RPOWP na lata Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego 14 marca 2018 r.

Transkrypt

1 Udzielanie zamówień w ramach projektów współfinansowanych z RPOWP na lata Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego 14 marca 2018 r.

2 Adresaci (beneficjenci) mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa w rozumieniu załącznika I do Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu

3 Dwie kwestie o zasadniczym znaczeniu Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie wskazywał, że z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności finansowane są jedynie działania podejmowane 1) w całkowitej zgodności z prawem Unii oraz 2) z poszanowaniem naczelnej zasady prawa budżetowego Unii, tj. zasady należytego zarządzania finansami. Jest to respektowane w orzecznictwie sądów polskich. Wyroki z dnia 22 maja 2007 r., C-500/04; z dnia 19 stycznia 2006 r., C- 240/03P; z dnia 14 lipca 2016 r., C-406/14 (dostępne w curia.europa.eu). NSA w wyroku z dnia 20 marca 2014 r., II GSK 430/14, oraz w uchwale składu 7 sędziów NSA z dnia 5 grudnia 2016 r., sygn. akt II GPS 2/16 s. 1).

4 Zgodność z prawem, w tym z Traktatem o funkcjonowaniu UE KOMUNIKAT WYJAŚNIAJĄCY KOMISJI dotyczący prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych (2006/C 179/02) Zamówienia opiewające na kwoty nieprzekraczające wartości progowych, od których zastosowanie mają dyrektywy w sprawie zamówień publicznych Te zamówienia oferują znaczące możliwości dla przedsiębiorstw działających na rynku wewnętrznym, w szczególności dla MŚP i nowopowstałych firm. Jednocześnie otwarte i oparte na zasadzie konkurencyjności sposoby udzielania zamówień umożliwiają administracjom publicznym wzbudzanie większego zainteresowania wśród potencjalnych oferentów takimi zamówieniami i wybieranie bardziej wartościowych ofert.( ) Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) potwierdził w swoim orzecznictwie, że postanowienia traktatu WE dotyczące rynku wewnętrznego mają również zastosowanie do zamówień nieobjętych zakresem dyrektyw w sprawie zamówień publicznych.( )

5 Ramy prawne zamówienia poza dyrektywami - Komunikat KE Ramy prawne Komunikat KE: Podmioty zamawiające pochodzące z państw członkowskich są zobowiązane do przestrzegania postanowień i zasad zawartych w traktacie WE w każdym przypadku gdy zawierają umowy w ramach zamówień publicznych objęte zakresem tego traktatu. Wymienione zasady obejmują swobodny przepływ towarów (art. 28 traktatu WE), prawo przedsiębiorczości (art. 43), swobodę świadczenia usług (art. 49), niedyskryminację i równe traktowanie, przejrzystość, proporcjonalność i wzajemne uznawanie.( )

6 Ramy prawne - zasada należytego zarządzania finansami art. 317 Traktatu o funkcjonowaniu UE (Dz. U. UE C Nr 326 z dnia 26 października 2012 r., s ); art. 60 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. U. UE L. Nr 210 z dnia 31 lipca 2006 r., s. 25), dalej jako rozporządzenie nr 1083/2006.

7 Ramy prawne - zasada należytego zarządzania finansami art. 30 rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (rozporządzenie finansowe) art. 30 rozporządzenia delegowanego Komisji nr 1268/2012 z dnia 29 października 2012 r. w sprawie zasad stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii (Dz. U. UE L Nr 362 z dnia 31 grudnia 2012 r.,

8 Ramy prawne - zasada należytego zarządzania finansami rozporządzenie PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (rozporządzenie ogólne) art. 4 ust. 8: Komisja i państwa członkowskie stosują zasadę należytego zarządzania finansami zgodnie z art. 30 rozporządzenia finansowego.

9 Ramy prawne - zasada należytego zarządzania finansami Rozporządzenie nr 966/2012 artykuł 30 Zasady oszczędności, wydajności i skuteczności 1. Środki wykorzystuje się zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami, czyli zgodnie z zasadami oszczędności, wydajności i skuteczności. 2. Zgodnie z zasadą oszczędności zasoby wykorzystywane przez instytucję w celu wykonywania jej działalności powinny być udostępniane w odpowiednim czasie, we właściwej ilości i jakości oraz po najlepszej cenie. Zasada wydajności wiąże się z jak najkorzystniejszą relacją pomiędzy wykorzystanymi zasobami a osiągniętymi wynikami. Zasada skuteczności wiąże się z osiągnięciem określonych celów oraz zamierzonych rezultatów.

10 Ramy prawne - zasada należytego zarządzania finansami Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych art. 44 ust. 3: 3. Wydatki publiczne powinny być dokonywane: 1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad: a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów; 2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań; 3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

11 Ramy prawne zamówienia objęte przepisami prawa powszechnie obowiązującego Podmiotowo:!!! (w przypadku podmiotów działających standardowo na rynku komercyjnym) art. 3 pkt 5 Pzp 5) inne niż określone w pkt 1-4 podmioty, jeżeli zachodzą następujące okoliczności: a) ponad 50% wartości udzielanego przez nie zamówienia jest finansowane ze środków publicznych lub przez podmioty, o których mowa w pkt 1-3a, (!!!) b) wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, c) przedmiotem zamówienia są roboty budowlane w zakresie inżynierii lądowej lub wodnej określone w załączniku II do dyrektywy 2014/24/UE, budowy szpitali, obiektów sportowych, rekreacyjnych lub wypoczynkowych, budynków szkolnych, budynków szkół wyższych lub budynków wykorzystywanych przez administrację publiczną lub usługi związane z takimi robotami budowlanymi;

12 Obowiązki beneficjenta - umowa o dofinansowanie 4 1. Beneficjent zobowiązany jest w szczególności do: 1) przestrzegania prawa unijnego oraz krajowego, obowiązujących Wytycznych i postanowień Umowy; 2) realizacji Projektu, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz w sposób, który zapewni prawidłową i terminową jego realizację; ( ) 4) zapoznania się w szczególności z Wytycznymi w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata oraz śledzenia ich zmian.

13 Obowiązki beneficjenta - umowa o dofinansowanie (cd) 10 Zamówienia publiczne 1. Beneficjent zobowiązuje się do przygotowania i przeprowadzenia postępowań o udzielenie zamówień publicznych w ramach projektu w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz dołożenia wszelkich starań w celu uniknięcia konfliktu interesów rozumianego jako brak bezstronności i obiektywności przy wyłanianiu wykonawcy do zrealizowania zamówienia. 2. Beneficjent zobowiązuje się do udzielenia zamówienia publicznego z uwzględnieniem procedur przewidzianych w ustawie Prawo zamówień publicznych, w przypadku gdy wymóg ich stosowania wynika z ustawy Pzp.

14 Obowiązki beneficjenta - umowa o dofinansowanie (cd) 3. Beneficjent udzielający zamówień, do których nie stosuje się ustawy Pzp, zobowiązany jest zawierać umowy z wykonawcami, zgodnie z zasadą konkurencyjności, o której mowa w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata , chyba, że przepisy szczególne wymagają innego trybu i formy zawarcia umowy. 4. Szczegółowe zasady zawierania umów zostały zawarte w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata

15 Obowiązki beneficjenta - umowa o dofinansowanie (cd) 11. Na Beneficjencie spoczywa obowiązek udowodnienia, że wymogi określone w niniejszym paragrafie zostały zachowane, w związku z tym zobowiązany jest do gromadzenia i przechowywania dowodów dokumentujących prawidłowy przebieg postępowania o udzielenie zamówienia oraz przedstawienia ich IZ RPOWP lub innym podmiotom uprawnionym do kontroli realizacji Projektu. 12. Postanowienia ust stosuje się również do Partnerów.

16 Ramy prawne konsekwencje nieprzestrzegania zasad Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych Ustawa z dnia z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej (ustawa wdrożeniowa) DECYZJA KOMISJI z dnia r. w sprawie określenia i zatwierdzenia wytycznych dotyczących określania korekt finansowych dokonywanych przez Komisję w odniesieniu do wydatków finansowanych przez Unię w ramach zarządzania dzielonego, w przypadku nieprzestrzegania przepisów dotyczących zamówień publicznych C(2013) 9527 final (Taryfikator KE) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie warunków obniżania wartości korekt finansowych oraz wydatków poniesionych nieprawidłowo związanych z udzielaniem zamówień; Dz. U. z 2016 r. poz. 200; zm.: Dz. U. z 2017 r. poz (Taryfikator MR)

17 Sankcja za nieprzestrzeganie zasad 5. W przypadku naruszenia przez Beneficjenta warunków i procedur postępowania o udzielenie zamówienia Instytucja Zarządzająca dokonuje korekty finansowej lub pomniejszenia wydatków poniesionych nieprawidłowo. Wartość korekty finansowej lub pomniejszenia może zostać obniżona, jeżeli anulowanie całości współfinansowania UE lub całości wydatków kwalifikowalnych poniesionych w ramach zamówienia jest niewspółmierne do charakteru i wagi nieprawidłowości. 6. Obniżanie wartości korekt finansowych i wydatków poniesionych nieprawidłowo oraz stosowanie stawek procentowych w procesie obniżania wartości korekt finansowych i wydatków poniesionych nieprawidłowo związanych z udzielaniem zamówień odbywa się na zasadach określonych rozporządzeniem ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego, wydanego na podstawie delegacji zawartej w art. 24 ust. 13 Ustawy wdrożeniowej.

18 Nieprawidłowość - definicja Art. 2 pkt 36) rozporządzenia ogólnego: "nieprawidłowość" oznacza każde naruszenie prawa unijnego lub prawa krajowego dotyczącego stosowania prawa unijnego, wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego zaangażowanego we wdrażanie EFSI, które ma lub może (!!!) mieć szkodliwy wpływ na budżet Unii poprzez obciążenie budżetu Unii nieuzasadnionym wydatkiem.

19 Wyrok TSUE C- 406/14 44 Niemniej jednak z definicji zawartej w art. 2 pkt 7 owego rozporządzenia wynika, że naruszenie prawa Unii stanowi nieprawidłowość w rozumieniu tego przepisu jedynie wtedy, gdy powoduje ono lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie ogólnym Unii w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku. Naruszenie takie należy zatem uznać za nieprawidłowość, o ile może ono jako takie mieć skutki budżetowe. Natomiast nie trzeba udowadniać wystąpienia konkretnych skutków finansowych. 45 ( ) uchybienie zasadom udzielania zamówień publicznych stanowi nieprawidłowość w rozumieniu art. 2 ust. 7 rozporządzenia nr 1083/2006, o ile nie można wykluczyć, że uchybienie to miało wpływ na budżet odnośnego funduszu. 46 W drugiej kolejności, w odniesieniu do mechanizmu korekt finansowych przewidzianego w art. 98 rozporządzenia nr 1083/2006, należy stwierdzić, że zgodnie z art. 98 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia przepis ów wymaga od państw członkowskich dokonania korekty finansowej w wypadku stwierdzenia nieprawidłowości.

20 Wyrok TSUE C- 260/14 i C-261/14 Wykładni art. 1 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich i art. 2 pkt 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ( ) należy dokonywać w taki sposób, że naruszenie przez instytucję zamawiającą, korzystającą z funduszy strukturalnych, przepisów krajowych w kontekście udzielania zamówienia publicznego o szacunkowej wartości niższej niż próg przewidziany w art. 7 lit. a) dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi, ( ) może stanowić nieprawidłowość przy udzielaniu tego zamówienia publicznego w rozumieniu wspomnianego art. 1 ust. 2 lub wspomnianego art. 2 pkt 7, pod warunkiem że naruszenie to spowodowało lub mogło spowodować powstanie szkody dla ogólnego budżetu Unii poprzez obciążenie nieuzasadnionym wydatkiem.

21 Nieprawidłowości Wysokość korekty - Ustawa wdrożeniowa, art Wartość korekty finansowej wynikającej ze stwierdzonej nieprawidłowości indywidualnej jest równa kwocie wydatków poniesionych nieprawidłowo w części odpowiadającej kwocie współfinansowania UE. 6. Wartość korekty finansowej, o której mowa w ust. 5, albo wartość wydatków poniesionych nieprawidłowo, stanowiąca pomniejszenie, o którym mowa w ust. 9 pkt 1, mogą zostać obniżone, jeżeli Komisja Europejska określi możliwość obniżania tych wartości. 7. W przypadku gdy kwoty nieprawidłowo poniesionych wydatków nie można określić, wartość korekty finansowej ustala się, z uwzględnieniem ust. 6 i przepisów wydanych na podstawie ust. 13, zgodnie z art. 143 ust. 2 rozporządzenia ogólnego. (Państwa członkowskie biorą pod uwagę charakter i wagę nieprawidłowości oraz straty finansowe poniesione przez fundusze polityki spójności lub EFMR i stosują proporcjonalną korektę.)

22 Taryfikator korekt rozporządzenie MR 25% - z możliwością obniżenia do 10% lub 5 % - Określenie dyskryminacyjnych warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia, zawarcia umowy koncesji, kryteriów kwalifikacji, kryteriów selekcji lub kryteriów oceny ofert, za: 1. Ustalenie warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub dokonanie opisu sposobu oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia lub który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję i równe traktowanie wykonawców. 2. Ustalenie kryteriów oceny ofert w sposób zawężający konkurencję. 3. Nieuprawnione określenie kryteriów oceny ofert odnoszących się do właściwości wykonawcy.

23 Odzyskiwanie środków nieprawidłowo wykorzystanych Podstawa materialnoprawna: Art ustawy o finansach publicznych 1. W przypadku gdy środki przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich są: 1) wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem, 2) wykorzystane z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184, 3) pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości - podlegają zwrotowi wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, w terminie 14 dni od dnia doręczenia ostatecznej decyzji, o której mowa w ust. 9, na wskazany w tej decyzji rachunek bankowy.

24 Przesłanki zwrotu środków Wykorzystanie z naruszeniem procedur - procedury określone przepisami prawa powszechnie obowiązującego, w tym Pzp - procedury systemu realizacji programu operacyjnego, w tym postanowienia umowy o dofinansowanie, Wytyczne Wyrok NSA z dnia 22 marca 2017 r. II GSK 3026/15: Za "inne procedury obowiązujące przy wykorzystywaniu wydatków związanych z realizacją programów i projektów finansowanych ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3", o których stanowi art. 207 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 184 u.f.p., rozumieć należy również postanowienia zawarte w umowie o dofinansowanie projektu, której integralną część stanowią postanowienia Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, których podstawę wydania oraz stosowania w programach operacyjnych stanowi przepis art. 35 ust. 3 w zw. z art. 26 u.z.p.p.r., a więc akt prawa powszechnie obowiązującego.

25 Procedura udzielania zamówień Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata , obecnie obowiązująca wersja Wytycznych: MR/H /23(3)07/2017, z dnia 19 lipca 2017r. rozdz. 6.5 Zamówienia udzielane w ramach projektów; 2 procedury: Rozeznanie rynku (rozdz ), Zasada konkurencyjności (rozdz ) UWAGA na zmiany Wytycznych!

26 Wybór właściwego trybu - poniżej zł - Rozeznanie rynku - Zasada konkurencyjności dla podmiotów nie stosujących Pzp: tys. zł Rozeznanie rynku; powyżej 50 tys. zł zasada konkurencyjności

27 Ramy prawne zamówienia objęte Wytycznymi Zamówienia o wartości poniżej 20 tys. zł Wytyczne - rozdz. 6.2 pkt 3 lit f i g: 3) Wydatkiem kwalifikowalnym jest wydatek spełniający łącznie następujące warunki ( ): f) Jest niezbędny do realizacji projektu i został poniesiony w związku z realizacją projektu, g) Został dokonany w sposób przejrzysty, racjonalny i efektywny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,

28 Tryb a szacowanie wartości zamówienia Wytyczne rozdz pkt 11: Podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług, ustalone z należytą starannością, z uwzględnieniem ewentualnych zamówień, o których mowa w pkt 8 lit. h. (z. dodatkowych). Szacowanie jest dokumentowane w sposób zapewniający właściwą ścieżkę audytu. Zabronione jest zaniżanie wartości szacunkowej zamówienia lub jego podział skutkujący zaniżeniem jego wartości szacunkowej, przy czym ustalając wartość zamówienia należy wziąć pod uwagę konieczność łącznego spełnienia następujących przesłanek: a) usługi, dostawy oraz roboty budowlane są tożsame rodzajowo lub funkcjonalnie, b) możliwe jest udzielenie zamówienia w tym samym czasie, c) możliwe jest wykonanie zamówienia przez jednego wykonawcę.

29 Szacowanie wartości zamówienia W przypadku udzielania zamówienia w częściach (z określonych względów ekonomicznych, organizacyjnych, celowościowych), wartość zamówienia ustala się jako łączną wartość poszczególnych jego części. Wartość szacunkowa zamówienia jest wartością netto, tj. bez podatku od towarów i usług (VAT).

30 Podstawowe zasady udzielania zamówień - prawo unijne KOMUNIKAT WYJAŚNIAJĄCY KOMISJI dotyczący prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych (2006/C 179/02) - ma zastosowanie do zamówień opiewających na kwoty nieprzekraczające wartości progowych, od których zastosowanie mają dyrektywy w sprawie zamówień publicznych Te zamówienia oferują znaczące możliwości dla przedsiębiorstw działających na rynku wewnętrznym, w szczególności dla MŚP i nowopowstałych firm. Jednocześnie otwarte i oparte na zasadzie konkurencyjności sposoby udzielania zamówień umożliwiają administracjom publicznym wzbudzanie większego zainteresowania wśród potencjalnych oferentów takimi zamówieniami i wybieranie bardziej wartościowych ofert.( ) Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) potwierdził w swoim orzecznictwie, że postanowienia traktatu WE dotyczące rynku wewnętrznego mają również zastosowanie do zamówień nieobjętych zakresem dyrektyw w sprawie zamówień publicznych.( )

31 Podstawowe zasady udzielania zamówień - prawo unijne (cd) Ramy prawne Komunikat KE: Podmioty zamawiające pochodzące z państw członkowskich są zobowiązane do przestrzegania postanowień i zasad zawartych w traktacie WE w każdym przypadku gdy zawierają umowy w ramach zamówień publicznych objęte zakresem tego traktatu. Wymienione zasady obejmują swobodny przepływ towarów (art. 28 traktatu WE), prawo przedsiębiorczości (art. 43), swobodę świadczenia usług (art. 49), niedyskryminację i równe traktowanie, przejrzystość, proporcjonalność i wzajemne uznawanie.( )

32 Zasada przejrzystości - należyte upublicznienie informacji o zamówieniu - zagwarantowanie uczciwych i bezstronnych procedur przetargowych Przejrzystość Komunikat KE Zasady równego traktowania i niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową pociągają za sobą obowiązek przejrzystości, który zgodnie z orzecznictwem ETS polega na zagwarantowaniu wszystkim potencjalnym oferentom odpowiedniego poziomu upublicznienia informacji umożliwiającego rynkowi usług otwarcie na konkurencję oraz kontrolę bezstronności procedur przetargowych

33 Zasada przejrzystości - ogłoszenie Komunikat KE: Dlatego też jedynym sposobem na spełnienie wymogów ustanowionych przez ETS jest publikacja wystarczająco dostępnego ogłoszenia przed udzieleniem zamówienia. Takie ogłoszenie powinno być opublikowane przez podmiot zamawiający w celu otwarcia udzielania zamówień na konkurencję. ( ) Im większe jest znaczenie danego zamówienia dla potencjalnych oferentów z innych państw członkowskich, tym szerszy powinien być zakres upublicznienia. ( ).

34 zas. przejrzystości treść ogłoszenia Wytyczne rozdz pkt 11): Ogłoszenie zawiera co najmniej: i. opis przedmiotu zamówienia, ( ) vii. termin realizacji umowy, ( ) ix. określenie warunków istotnych zmian umowy zawartej w wyniku przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia, o ile przewiduje się możliwość zmiany takiej umowy, ( ) xii. informację o planowanych zamówieniach, o których mowa w pkt 8 lit. h podrozdziału 6.5, ich zakres oraz warunki, na jakich zostaną udzielone, o ile zamawiający przewiduje udzielenie tego typu zamówień (zamówienia dodatkowe)

35 Zas. przejrzystości - zakaz powiązań osobowych lub kapitałowych Wytyczne rozdz pkt 2 i 3) W celu uniknięcia konfliktu interesów w przypadku beneficjenta, który nie jest zamawiającym w rozumieniu Pzp, zamówienia nie mogą być udzielane podmiotom powiązanym z nim osobowo lub kapitałowo, chyba ze zachodzą wyjątki opisane w Wytycznych. Osoby wykonujące w imieniu zamawiającego czynności związane z procedurą wyboru wykonawcy, w tym biorące udział w procesie oceny ofert, nie mogą być powiązane osobowo lub kapitałowo z wykonawcami, którzy złożyli oferty. Powinny być to osoby bezstronne i obiektywne.

36 Zakaz powiązań osobowych lub kapitałowych Przez powiązania kapitałowe lub osobowe rozumie się wzajemne powiązania między beneficjentem lub osobami upoważnionymi do zaciągania zobowiązań w imieniu beneficjenta lub osobami wykonującymi w imieniu beneficjenta czynności związane z przeprowadzeniem procedury wyboru wykonawcy a wykonawcą, polegające w szczególności na: a) uczestniczeniu w spółce jako wspólnik spółki cywilnej lub spółki osobowej, b) posiadaniu co najmniej 10% udziałów lub akcji, o ile niższy próg nie wynika z przepisów prawa lub nie został określony przez IZ PO, c) pełnieniu funkcji członka organu nadzorczego lub zarządzającego, prokurenta, pełnomocnika, d) pozostawaniu w związku małżeńskim, w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa drugiego stopnia lub powinowactwa drugiego stopnia w linii bocznej lub w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli

37 Zakaz powiązań osobowych lub kapitałowych W przypadku, gdy instytucja będąca stroną umowy o dofinansowanie stwierdzi udzielenie zamówienia podmiotowi powiązanemu w sposób inny, niż wskazane w lit. a-d, jest zobowiązana przed wezwaniem do zwrotu środków wykazać istnienie naruszenia zasady konkurencyjności poprzez istniejące powiązanie.

38 Zasada proporcjonalności - opis przedmiotu zamówienia Zasady udzielania zamówień proporcjonalność; rozwiązania równoważne Wytyczne rozdz pkt 8: Nie można formułować warunków przewyższających wymagania wystarczające do należytego wykonania zamówienia. OPZ nie może odnosić się do określonego wyrobu, źródła, znaków towarowych, patentów lub specyficznego pochodzenia, chyba że odniesienie takie jest uzasadnione przedmiotem zamówienia i dopuszczono rozwiązania równoważne. W celu spełnienia wymogu opisania przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, powinien być określony zakres równoważności. Wykonawca który powołuje się na rozwiązania równoważne opisanym przez zamawiającego jest zobowiązany wykazać, że oferowane przez niego dostawy, usługi lub roboty spełniają wymagania określone przez zamawiającego.

39 Zasada uczciwej konkurencji, równego traktowania - opis przedmiotu zamówienia Zasada zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców jest realizowana przez: 1) Obowiązek opisu przedmiotu zamówienia i warunków udziału w zamówieniu i oceny ich spełnienia w sposób: a) jednoznaczny i wyczerpujący b) proporcjonalny do przedmiotu zamówienia c) zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców Komunikat KE pkt 2.2.1: - niedyskryminacyjny opis p.z.; (!!!) - równy dostęp dla podmiotów gospodarczych;

40 Ogłoszenie o zamówieniu czas upublicznienia Wytyczne rozdz pkt 10): Termin na złożenie oferty: Dla zamówień o wartości niższej, niż zamówienia o wartości objętej dyrektywami: 7 dni dostawy i usługi 14 dni roboty budowlane; Dla zamówień o wartości równej lub wyższej euro dla robót budowlanych i euro dla dostaw i usług: - co najmniej 30 dni liczone od dnia następnego po dniu upublicznienia zapytania ofertowego w bazie konkurencyjności

41 Brak konieczności upublicznienia zamówienia - Wytyczne Rozdz. 6.5 pkt 8: a) w wyniku przeprowadzenia procedury określonej w sekcji nie wpłynęła żadna oferta, lub wpłynęły tylko oferty podlegające odrzuceniu, albo wszyscy wykonawcy zostali wykluczeni z postępowania lub nie spełnili warunków udziału w postępowaniu, pod warunkiem, że pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób (!!!) zmienione, b) zamówienie może być zrealizowane tylko przez jednego wykonawcę z jednego z następujących powodów: i. brak konkurencji ze względów technicznych o obiektywnym charakterze, ii. przedmiot zamówienia jest objęty ochroną praw wyłącznych, w tym praw własności intelektualnej. Wyłączenie może być zastosowane, o ile nie istnieje rozwiązanie alternatywne lub zastępcze, a brak konkurencji nie jest wynikiem sztucznego zawężania parametrów zamówienia,

42 Brak konieczności upublicznienia zamówienia - Wytyczne c) dostawy, usługi lub roboty budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę, w przypadku udzielania zamówienia w zakresie działalności twórczej lub artystycznej, d) w przypadku zamówień, do których ma zastosowanie zasada konkurencyjności, ze względu na pilną potrzebę udzielenia zamówienia niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której wcześniej nie można było przewidzieć, nie można zachować terminów określonych w sekcji pkt 10, e) w przypadku zamówień, do których ma zastosowanie zasada konkurencyjności, ze względu na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której wcześniej nie można było przewidzieć, wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia i nie można zachować terminów określonych w sekcji pkt 10, f) przedmiotem zamówienia na dostawy są rzeczy wytwarzane wyłącznie w celach badawczych, doświadczalnych, naukowych lub rozwojowych, z wyłączeniem zamówień obejmujących produkcję masową służącą osiągnieciu rentowności ekonomicznej lub pokryciu kosztów badań i rozwoju,

43 Brak konieczności upublicznienia zamówienia - Wytyczne g) zamawiający udziela wykonawcy wybranemu zgodnie z zasadą konkurencyjności zamówień na dodatkowe dostawy, polegających na częściowej wymianie dostarczonych produktów lub instalacji albo zwiększeniu bieżących dostaw lub rozbudowie istniejących instalacji, a zmiana wykonawcy prowadziłaby do nabycia materiałów o innych właściwościach technicznych, co powodowałoby niekompatybilność techniczną lub nieproporcjonalnie duże trudności techniczne w użytkowaniu i utrzymaniu tych produktów lub instalacji. Czas trwania umowy w sprawie zamówienia na dostawy dodatkowe nie może przekraczać 3 lat,

44 Brak konieczności upublicznienia zamówienia - Wytyczne h) zamawiający udziela wykonawcy wybranemu zgodnie z zasadą konkurencyjności, w okresie 3 lat od udzielenia zamówienia podstawowego, przewidzianych w zapytaniu ofertowym zamówień na usługi lub roboty budowlane, polegających na powtórzeniu podobnych usług lub robót budowlanych, i) przedmiotem zamówienia są dostawy na szczególnie korzystnych warunkach w związku z likwidacją działalności innego podmiotu, postępowaniem egzekucyjnym albo upadłościowym, j) zamówienie na dostawy jest dokonywane na giełdzie towarowej w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, w tym na giełdzie towarowej innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego, k) zamówienie jest udzielane przez placówkę zagraniczną w rozumieniu przepisów o służbie zagranicznej, l) zamówienie jest udzielane na potrzeby własne jednostki wojskowej w rozumieniu przepisów o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa.

45 Wybór oferty - forma pisemna protokołu z udzielenia zamówienia; (treść protokołu: wytyczne rozdz pkt 19) - wybór oferty musi zgodny z zasadami proceduralnymi określonymi na początku; - należy przestrzegać zasad niedyskryminacji i równego traktowania - wybór oferty musi poddawać się kontroli z punktu widzenia zasad obowiązujących w prowadzonym postępowaniu - w przypadku wykluczenia oferenta lub odrzucenia oferty należy uzasadnić swoje rozstrzygnięcie; jest to element kontroli bezstronności prowadzonego postępowania - upublicznienie informacji o wyniku postępowania (wytyczne rozdz pkt 20) - w przypadku gdy wybrany wykonawca odstąpi od podpisania umowy z zamawiającym, możliwe jest podpisanie umowy z kolejnym wykonawcą, który otrzymał kolejną najwyższą liczbę punktów

46 Umowa o udzielnie zamówienia Wytyczne nie wymagają upublicznienia wzoru umowy lub istotnych postanowień umowy!!! Niektórzy oferenci realizują zamówienia (usługi, dostawy) wyłącznie w oparciu o własne wzorce umowy (umowy adhezyjne). Nie jest to przeszkodą dla prawidłowego udzielenia zamówienia w oparciu o Wytyczne. W interesie zamawiającego jest (mając na względzie konieczność zagwarantowania przejrzystości i równego traktowania uczestników postępowania), by załączyć do ogłoszenia istotne postanowienia umowy, które będą miały pierwszeństwo zastosowania przed postanowieniami wzorca umowy kontrahenta; w pozostałym zakresie wzór kontrahenta wiąże strony.

47 Pojęcie istotnej zmiany warunków zamówienia Zmianę uznaje się za istotną jeżeli zmienia ogólny charakter umowy, w stosunku do charakteru umowy w pierwotnym brzmieniu, albo nie zmienia ogólnego charakteru umowy i zachodzi co najmniej jedna z następujących okoliczności: 1) zmiana wprowadza warunki, które, gdyby były postawione w postępowaniu o udzielenie zamówienia, to w tym postępowaniu wzięliby lub mogliby wziąć udział inni wykonawcy lub przyjęto by oferty innej treści, 2) zmiana narusza równowagę ekonomiczną umowy na korzyść wykonawcy w sposób nieprzewidziany pierwotnie w umowie, 3) zmiana znacznie rozszerza lub zmniejsza zakres świadczeń i zobowiązań wynikający z umowy lub polega na zastąpieniu wykonawcy, któremu zamawiający udzielił zamówienia, nowym wykonawcą, w przypadkach innych niż wymienione w rozdz pkt 22 lit. d. Wytycznych

48 Zmiana istotnych warunków zamówienia Zakaz istotnych zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której wybrano wykonawcę, chyba że (Wytyczne rozdz pkt 22): a) zamawiający przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w zapytaniu ofertowym oraz określił warunki takiej zmiany, o ile nie prowadzą one do zmiany charakteru umowy,

49 Zmiana istotnych warunków zamówienia - cd b) zmiany dotyczą realizacji dodatkowych dostaw, usług lub robót budowlanych od dotychczasowego wykonawcy, nieobjętych zamówieniem podstawowym, o ile stały się niezbędne i zostały spełnione łącznie następujące warunki: i. zmiana wykonawcy nie może zostać dokonana z powodów ekonomicznych lub technicznych, w szczególności dotyczących zamienności lub interoperacyjności sprzętu, usług lub instalacji, zamówionych w ramach zamówienia podstawowego, ii. zmiana wykonawcy spowodowałaby istotną niedogodność lub znaczne zwiększenie kosztów dla zamawiającego, iii. wartość każdej kolejnej zmiany nie przekracza

50 Zmiana istotnych warunków zamówienia - cd c) zmiana nie prowadzi do zmiany charakteru umowy i zostały spełnione łącznie następujące warunki: i. konieczność zmiany umowy spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, ii. wartość zmiany nie przekracza 50% wartości zamówienia określonej pierwotnie w umowie,

51 Zmiana istotnych warunków zamówienia - cd d) wykonawcę, któremu zamawiający udzielił zamówienia, ma zastąpić nowy wykonawca: i. na podstawie postanowień umownych, o których mowa w lit. a, ii. w wyniku połączenia, podziału, przekształcenia, upadłości, restrukturyzacji lub nabycia dotychczasowego wykonawcy lub jego przedsiębiorstwa, o ile nowy wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu, nie zachodzą wobec niego podstawy wykluczenia oraz nie pociąga to za sobą innych istotnych zmian umowy, iii. w wyniku przejęcia przez zamawiającego zobowiązań wykonawcy względem jego podwykonawców,

52 Zmiana istotnych warunków zamówienia - cd d) wykonawcę, któremu zamawiający udzielił zamówienia, ma zastąpić nowy wykonawca: i. na podstawie postanowień umownych, o których mowa w lit. a, ii. w wyniku połączenia, podziału, przekształcenia, upadłości, restrukturyzacji lub nabycia dotychczasowego wykonawcy lub jego przedsiębiorstwa, o ile nowy wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu, nie zachodzą wobec niego podstawy wykluczenia oraz nie pociąga to za sobą innych istotnych zmian umowy, iii. w wyniku przejęcia przez zamawiającego zobowiązań wykonawcy względem jego podwykonawców,

53 Zmiana istotnych warunków zamówienia - podsumowanie Z punktu widzenia zasad udzielania zamówień (przejrzystość, równe traktowanie, uczciwa konkurencja) szczególne znaczenie przy zmianie istotnych warunków realizacji zamówienia ma kwestia: - ceny; - zakresu rzeczowego zamówienia; - terminu realizacji i innych warunków realizacji zamówienia, w zakresie, w jakim wpływają na krąg uczestników postępowania ofertowego i treść ofert; W dobrze pojętym interesie zamawiającego jest, by przewidział w ogłoszeniu warunki i zakres zmiany zamówienia w powyższych kwestiach

54 Zidentyfikowane dotychczas problemy - nieprzestrzeganie terminu realizacji zamówienia; - realizacja zamówienia w warunkach odbiegających od opisanych w ogłoszeniu, w szczególności w kontekście postawionych przez zmawiającego warunków dopuszczających do udziału w zamówieniu; - zmiana zakresu rzeczowego zamówienia w stosunku do opisu przedmiotu zamówienia z ogłoszenia w sytuacji, gdy zamawiający nie przewidział możliwości takiej zmiany i nie określił warunków zmiany w ogłoszeniu; - zmiana ceny w kontekście zmiany zakresu rzeczowego zamówienia; - niejednoznaczny, nieprzejrzysty opis przedmiotu zamówienia w ogłoszeniu;

55 Dziękuję za uwagę