Czynnikiem decydującym o prawidłowej

Transkrypt

1 MGR MONIKA WINIARSKA absolwentka Wyższej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej w Lublinie, Wydział Fizjoterapii Kinesio Taping jako metoda wspomagająca postępy rehabilitacyjne u piłkarek i piłkarzy ręcznych po urazach więzadła krzyżowego przedniego Praca recenzowana Wśród dyscyplin sportowych gry zespołowe są najbardziej urazogenne, szczególnie piłka ręczna, w której zawodnik jest narażony na bezpośredni kontakt z przeciwnikiem. Czynnikiem decydującym o prawidłowej funkcji statycznej i dynamicznej stawu kolanowego jest stabilność, którą zapewnia między innymi więzadło krzyżowe przednie. Więzadło to najczęściej ulega urazom (9 wszystkich urazów więzadłowych w sporcie) (1). Urazy ACL w piłce ręcznej Większość przypadków uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego powstaje z przyczyny mechanicznej kontaktowej, podczas biegu, szybkiej zmiany pozycji w koszykówce, piłce ręcznej, sportach zimowych (siły ścinające) lub podczas zmniejszenia prędkości, lądowania po skoku zgięcie stawów kolanowych (siły kompresujące) oraz podczas grania na powierzchniach, na których wysoki jest współczynnik tarcia. Najbardziej powszechnym mechanizmem uszkodzenia jest kombinacja takich ruchów jak: nagłe zatrzymanie i skręt lub obrót na nodze (2). Objawy urazu Badanie fizykalne w przypadku kolana po świeżym urazie może być trudne ze względu na żywą reakcję bólową i odruchowe napięcie mięśni. Objawy mogące wskazywać na uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego to: znaczny obrzęk stawu dodatni objaw balotowania rzepki, przymusowe ustawienie kończyny w zgięciu, mogące imitować blok kolana, ból przy próbie ruchów czynnych i biernych, objawy niestabilności, często trudne do określenia w ostrej fazie urazu. Title: Kinesio Taping as a method adjunct to the rehabilitation progress of handball players after anterior cruciate ligament injuries Streszczenie: Celem artykułu jest przybliżenie urazów więzadła krzyżowego przedniego (ACL) i przedstawienie przykładowych aplikacji na staw kolanowy po urazie tego więzadła. Metoda Kinesio Taping, zastosowana pomocniczo w programie rehabilitacji, skutecznie działa jako profilaktyka, wspomaganie i stabilizacja. S owa kluczowe: Kinesio Taping, więzadło krzyżowe przednie, rehabilitacja, piłkarki i piłkarze ręczni Summary: Ligament injuries occurring among the handball players, frequency of occurrence and symptoms. The role of the Kinesio Taping after the injuries of the Anterior Cruciate Ligament (ACL). The Kinesio Taping method among the researched group of athletes is proven to be popular and widely used. The players that adopted this method were very happy with the results. The aim of this article is to highlight the ACL injuries and to demonstrate examples of the application of the method on the knee joint after the ACL injury. The Kinesio Taping method used in conjunction with the rehabilitation is proven to work in prevention, support and stabilisation. Keywords: Kinesio Taping, the Anterior Cruciate Ligament (ACL), Rehabilitation, handball players 22

2 // 1/2014 KINEZYTERAPIA 1 2 ćwiczenie propriocepcji i koordynacji (już we wczesnej fazie pooperacyjnej), zapobieganie konfliktowi w stawie rzepkowo-udowym, wczesne włączenie do ćwiczeń elementów wybranych dyscyplin sportowych, powrót do pracy po 3-6 tygodniach oraz aktywności rekreacyjnej i sportowej po 4, 6, 9 miesiącach, w zależności od rodzaju uprawianego sportu. Główny nacisk położony jest na jak najszybsze uzyskanie pełnego wyprostu oraz kontroli mięśniowej i propriocepcji. Ćwiczenia wykonywane są w zamkniętych i otwartych łańcuchach kinetycznych, z kokontrakcją mięśni kulszowo-goleniowych w sposób możliwie najmniej obciążający przebudofot. archiwum autorki Fot. 1. Aplikacja wspomagająca mięsień czworogłowy uda i stabilizująca staw kolanowy Fot. 2. Korekcja funkcjonalna i więzadłowa Leczenie i rehabilitacja W przypadku sportowców leczenie operacyjne urazów więzadła krzyżowego przedniego jest najlepszą metodą, dzięki której sportowiec ma możliwość powrotu praktycznie do pełnej aktywności. Po przeprowadzonej artroskopowo rekonstrukcji więzadła każdy pacjent powinien przejść cykl rehabilitacji, odpowiednio dobranej do sportu (3) i rodzaju przeszczepu. Polega ona na zmniejszeniu wysięku i bólu, stopniowym odzyskiwaniu zakresu ruchu zgięcia i wyprostu w stawie kolanowym, bez narażania przeszczepu na nadmierne rozciąganie, wzmacnianiu siły mięśniowej oraz treningu propriocepcji. Dzięki temu czas powrotu do pełnej aktywności, zarówno rekreacyjnej, jak i sportowej, jest zdecydowanie krótszy, a ryzyko powikłań mniejsze (4). Po upływie 6-8 miesięcy od zabiegu pacjent może powrócić do czynnego uprawiania sportu. Głównymi założeniami rehabilitacji pooperacyjnej są: zmniejszenie bólu, wysięku i stanu zapalnego, ćwiczenia zakresu ruchu bezpośrednio po operacji, w zakresie 0-60 do 90 w granicach tolerancji i osiągnięcie pełnego zakresu ruchu do około 9. tygodnia, pełne obciążanie kończyny w dniu operacji w granicach tolerancji bólowej, jak najszybsze odzyskanie kontroli mięśniowej i czynnej stabilizacji kolana, r e k l a m a 23

3 3 4 Fot. 3. Aplikacja wspomagająca mięsień czworogłowy uda i stabilizująca staw kolanowy Fot. 4. Aplikacja wspomagająca i korekcja powięziowa 5 6 Fot. 5. Aplikacja więzadłowa korygująca ustawienie rzepki Fot. 6. Aplikacja przeciwobrzękowa (limfatyczna) Wyk. 1. Wystąpienie urazu wśród zawodników Wyk. 2. Rodzaj urazu ACL rozerwanie ACL częściowe rozerwanie ACL minimalne rozerwanie ACL rozciągnięcie ACL nie dotyczy tak nie wujący się przeszczep. U osób czynnie uprawiających sport do ćwiczeń wcześnie włączane są elementy danej dyscypliny sportowej, co zapobiega zaburzeniom charakterystycznych stereotypów ruchowych, a także pomaga przełamać barierę psychiczną i obawy przed powrotem do pełnej aktywności. Powrót do uprawiania sportu uwarunkowany jest uzyskaniem pełnego zakresu ruchu, dobrej propriocepcji i koordynacji, prawidłowej równowagi mięśniowej, wyniku testów funkcjonalnych w granicach około 9 w porównaniu z nogą nieoperowaną oraz brakiem wysięku i bólu podczas aktywności fizycznej (5). Kinesio Taping Bardzo dużą popularność w ostatnich latach zyskał Kinesio Taping, stosowany jako metoda uzupełniająca proces rehabilitacyjny, z powodzeniem wykorzystywana w trakcie rehabilitacji sportowców po urazach więzadła krzy- 24

4 // 1/2014 KINEZYTERAPIA żowego przedniego. Aplikacje Kinesio Tapingu pozwalają na zachowanie pełnego zakresu ruchu, świadomą normalizację napięcia mięśniowego, aktywowanie mięśni uszkodzonych, ponadto zmniejszają ból i nienaturalne odczucia skóry, likwidują zastoje i obrzęki limfatyczne oraz korygują niewłaściwe pozycje powierzchni stawowych, wpływają na korekcję ułożenia powięzi i skóry oraz poprawiają mikrokrążenie (6). Przeprowadzone badania Grupa badawcza składała się z 40 osób, z czego 5 to, a 5. Wszyscy respondenci trenowali 4 i więcej razy w tygodniu od ponad 8 lat. Urazu doznali tylko raz. W ciągu ostatnich 2 lat 45% badanych zawodników uległo urazowi ACL 35% badanych kobiet oraz 55% badanych mężczyzn (wyk. 1). Urazom ulegali głównie rozgrywający i skrzydłowi. Najczęściej występującym u ACL w grupie badanej było minimalne przerwanie (17,5%) i częściowe rozerwanie ACL (17,5%). Najrzadziej dochodziło do całkowitego rozerwania (5%) zarówno w grupie kobiet, jak i mężczyzn (wyk. 2). Badani, którzy doznali urazu ACL, stosowali Kinesio Taping dodatkowo do rehabilitacyjnych zabiegów fizykalnych, głównie wspólnie z ćwiczeniami z terapeutą, a także z elektro terapią i magnetoterapią. Do sportu po okresie 4 35% 25% 15% 1 5% nie dotyczy Wyk. 3. Ocena skuteczności działania aplikacji Kinesio Tapingu tak 8 trudno powiedzieć nie dotyczy Wyk. 4. Ocena natychmiastowego zmniejszenia dolegliwości bólowych r e k l a m a w praktyce Rehabilitacja w Praktyce wspólnie z firmą Kinesio Polska zaprasza do udziału w konkursie Odpowiedz na pytanie: W JAKIM CELU SĄ WYKORZYSTYWANE APLIKACJE KINESIO TAPINGU PODCZAS REHABILITACJI SPORTOWCÓW PO URAZACH WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO? Nagrodą w konkursie jest bezpłatne uczestnictwo jednej osoby w kursie KinesioTaping, ufundowane przez firmę Kinesio Polska Zwycięzca konkursu zostanie poinformowany indywidualnie. Prosimy o przesyłanie odpowiedzi na adres rehabilitacja-konkurs@elamed.pl do r. Regulamin konkursu dostępny w siedzibie Wydawnictwa. Miło nam poinformować, że osobą nagrodzoną w konkursie z numeru 6/2013 jest Pani Katarzyna Grzegorzek. Gratulujemy! Do redakcji nie napłynęła żadna pełna odpowiedź, w związku z czym podajemy nazwiska wszystkich instruktorów metody Kinesio Taping w Polsce: Paweł Pogorzelec, Ewa Jaraczewska, Natalia Flis, Jacek Sasinowski, Emilia Karczewska 25

5 7 Fot. 7. Korekcja mechaniczna stawu kolanowego 8 Fot. 8. Aplikacja przeciwobrzękowa meduza 9 Fot. 9. Korekcja więzadłowa więzadła krzyżowego przedniego leczenia i rehabilitacji szybciej wracały niż, ogólnie badani wracali do aktywności sportowej około 6 miesięcy po okresie leczenia. Respondenci oceniali skuteczność zastosowanych aplikacji Kinesio Tapingu w skali od 1 do 10, wśród kobiet średnia ocen wyniosła 8,7, wśród mężczyzn ta średnia to 9. Ogólna średnia ocena wynosi 8,8 (wyk. 3). Aplikacje Kinesio Tapingu przyniosły zamierzony efekt i wspomogły leczenie w subiektywnej ocenie badanych. Wszyscy zawodnicy korzystający z tych aplikacji uważają, że spełniły one swoją funkcję i wspomogły proces rehabilitacji. Ponad połowa badanych osób stwierdziła, że Kinesio Taping spowodował zmniejszenie dolegliwości bólowych. W grupie mężczyzn aż 75% odczuwało mniejszy ból (wyk. 4). Stosowane aplikacje Kinesio Tapingu u osób badanych w 10 nie powodowały uczucia dyskomfortu oraz wspomogły proces usprawniania. 10 osób korzystających z tej metody poleca Kinesio Taping jako skuteczną metodę wspomagającą proces rehabilitacyjny po urazie więzadła krzyżowego przedniego. Kinesio Taping u badanych stosowany był głównie profilaktycznie, jako stabilizacja oraz metoda wspomagającą rehabilitację. Piśmiennictwo 1. Mioduszewski A.: Strategia postępowania w uszkodzeniach więzadeł krzyżowych. Acta Clinica, 2002; 2 (1): Małdyk P.: Najczęstsze urazy i choroby narządu ruchu u kobiet, Med. Dypl, 2006, nr 15, s Trzaska T.: Aktualne metody rekonstrukcji więzadeł krzyżowych kolana, Medicina Sportiva, 2002, 6(2), Pasierbiński A., Jarząbek A.: Rehabilitacja po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego, Medicina Sportiva, 2002, 6 (2), s Mrozowiak M., Kowalski J.: Rehabilitacja stawu kolanowego po plastyce więzadła krzyżowego przedniego metodą Shelbourna, Postępy Rehabilitacji, 1998, nr 12 (3), s Zembaty A., Korkosz M., Klukowski K., Łoza T., Saulicz E., Plinta R.: Kinezyterapia, Wyd. Kasper, Kraków