Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Transkrypt

1 Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekonomia w domu Problemy ekonomiczne w kontekście gospodarowania odpadami mgr inż. Weronika Wierzbicka Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 16 kwietnia 2018 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

2 ODPADY KOMUNALNE

3 JAKIE?

4 ODPADY KOMUNALNE Odpady komunalne rozumie się przez to odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych; zmieszane odpady komunalne pozostają zmieszanymi odpadami komunalnymi, nawet jeżeli zostały poddane czynności przetwarzania odpadów, która nie zmieniła w sposób znaczący ich właściwości. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. Nr. z 2013 r. poz. 21, z pózn. zm.)

5 KATALOG ODPADÓW Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. 2014, poz. 1923)

6

7

8 ILE?

9

10 Tabela 1. Ilość odpadów wytworzonych w ciągu roku w Polsce tys. ton ODPADY KOMUNALNE INNE ODPADY OGÓŁEM Opracowanie własne, źródło: Główny Urząd Statystyczny, Ochrona Środowiska 2017, Warszawa 2017

11 Tabela 2. Ilość odpadów komunalnych zebranych w roku 2005, 2010, 2015 i 2016 w Polsce z wyszczególnieniem województw. Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Ochrona Środowiska 2017, Warszawa 2017

12 Wykres 1. Ilość komunalnych odpadów zmieszanych wytworzonych w latach w Polsce. Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Zmiana systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce w latach

13 Wykres 2. Ilość komunalnych odpadów zmieszanych wytworzonych w latach 2012, 2014 i 2016 w Polsce według województw w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Zmiana systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce w latach

14 Wykres 3. Odpady zebrane selektywnie w Polsce w latach Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Zmiana systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce w latach

15 Wykres 4. Odpady zebrane selektywnie w Polsce według województw w latach 2012, 2014 i 2016 w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Zmiana systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce w latach

16 Tabela 3. Ilość odpadów komunalnych zebranych selektywnie według frakcji w roku 2016 w Polsce z wyszczególnieniem województw. Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Ochrona Środowiska 2017, Warszawa 2017

17 Wykres 5. Źródła pochodzenia odpadów zbieranych selektywnie w Polsce w latach Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Zmiana systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce w latach

18 Wykres 6. Zagospodarowanie komunalnych odpadów zmieszanych w Polsce w latach Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Zmiana systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce w latach

19 Wykres 7. Zagospodarowanie odpadów zbieranych selektywnie w Polsce w latach Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Zmiana systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce w latach

20

21 Wykres 7. Ilość produkowanych odpadów komunalnych (kg/osobę) w poszczególnych krajach UE w 2005 i 2016 roku. Źródło: Eurostat, Municipal waste statistics

22 Wykres 8. Przetwarzanie odpadów komunalnych w latach w krajach członkowskich Unii Europejskiej w przeliczeniu na kg/osobę. Źródło: Eurostat, Municipal waste statistics

23 Wykres 9. Skład odpadów komunalnych w różnych krajach świata. Źródło:

24 Wykres 9. Skład odpadów komunalnych w różnych krajach świata. (c.d.) Źródło:

25 Wykres 9. Skład odpadów komunalnych w różnych krajach świata. (c.d.) Źródło:

26 CO DALEJ?

27

28

29 Hierarchia postępowania z odpadami Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. Nr. z 2013 r. poz. 21, z pózn. zm.) Art. 17. Wprowadza się następującą hierarchię sposobów postępowania z odpadami: 1) zapobieganie powstawaniu odpadów; 2) przygotowanie do ponownego użycia; 3) recykling; 4) inne procesy odzysku; 5) unieszkodliwianie.

30

31 Gospodarka o obiegu zamkniętym - Circular Economy Gospodarka o obiegu zamkniętym (Circular Economy) oznacza minimalizację odpadów na poziomie projektowania i standardowo obejmuje innowacje w całym łańcuchu wartości, a nie tylko rozwiązania na koniec cyklu życia produktu.

32 ODPADY ŻYWNOŚCI

33 JAKIE?

34 ODPADY ŻYWNOŚCI (Food Waste) DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r.: bioodpady" oznaczają ulegające biodegradacji odpady ogrodowe i parkowe, odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych, restauracji, placówek zbiorowego żywienia i handlu detalicznego i porównywalne odpady z zakładów przetwórstwa spożywczego; USTAWA Z DNIA 14 GRUDNIA 2012 r. O ODPADACH (Dz.U. Nr. z 2013 r. poz. 21, z pózn. zm.): bioodpady - rozumie się przez to ulegające biodegradacji odpady z ogrodów i parków, odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych, gastronomii, zakładów zbiorowego żywienia, jednostek handlu detalicznego, a także porównywalne odpady z zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność;

35 Wykres 1. Źródła pochodzenia odpadów żywności w Europie. Źródło: Europejska Agencja Środowiska. Od produkcji po odpady system żywnościowy.

36 ILE?

37 Wykres 2. Straty i odpady żywności w odniesieniu do jednego mieszkańca w różnych regionach świata, kg/rok. Źródło: Which countries waste the most food?

38 Wykres 3. Ilość odpadów żywności w krajach europejskich, mln ton/rok (2012) Źródło: Eurostat European statistics,

39

40 Wykres 4. Skład odpadów żywności z gospodarstwa domowych w zależności od regionu. Źródło: WRAP. Household Food and Drink Waste in the UK. November

41 Wykres 5. Produkty żywnościowe wyrzucane w Polsce, % (2013). Żródło: A. Dąbrowska, M. Janoś-Kresło. Marnowanie żywności jako problem społeczny. Handel Wewnętrzny, 2013, 4(345),

42 CO DALEJ?

43 Wykres 6. LCA - żywność Źródło: InSinkErator, Systems for the Management and Disposal of Food Waste Report, July

44 Wykres 7. Hierarchia postępowania z odpadami żywności. Źródło: Hong Kong Environmental Protection Department. Problems & Solutions Food Waste Challenge

45 Wykres 8. Produkty możliwe do otrzymania w procesach przetwarzania odpadów żywności. Źródło: R. Ravindranl, Amit K. Jaiswal, Exploitation of Food Industry Waste for High-Value Products, Trends in Biotechnology, 2016, 34, 1,

46 Wykres 9. Schemat technologiczny procesu kompostowania. Źródło: P. Manczarski. Kompostowanie odpadów komunalnych. Referat na Forum Technologii Ochrony Środowiska POLEKO 2007

47 Wykres 10. Schemat technologiczny fermentacji odpadów organicznych. Źródło: L. Arsova. Anaerobic digestion of food waste: Current status, problems and an alternative product.

48 Wykres 11. System otrzymywania kwasu mlekowego oraz biogazu z odpadów żywności. Źródło: M. Kim, J. Na, M. Lee, H. Ryu, Y. Chang, J. M. Triolo, Y. Yun, D. Kim. More value from food waste: Lactic acid and biogas recovery. Water Research 96 (2016)

49 Wykres 12. Produkcja biooleju, bioetanolu i biodiesla z odpadów spożywczych z zastosowaniem metod chemicznych i biokatalitycznych. Źródło: S. K. Karmee. Liquid biofuels from food waste: Current trends, prospect and limitation, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 2016, 53,

50 PROGONOZA DLA POLSKI Ile odpadów komunalnych będzie wytwarzanych w Polsce? Ile odpadów żywności będzie wytwarzanych w Polsce? Jakie produkty możemy otrzymać z procesów przetwarzania odpadów spożywczych? Ile takich produktów otrzymamy?

51 Tabela 1. Ilość odpadów komunalnych oraz odpadów kuchennych i ogrodowych w Polsce w roku 2014 i Źródło: Krajowy plan gospodarki odpadami 2014, przyjęty uchwałą Nr 217 Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2010 r. w sprawie "Krajowego planu gospodarki odpadami 2014" (M. P. Nr 101, poz. 1183)

52 Tabela 2. Sposoby zagospodarowania odpadów spożywczych w UK. Źródło: PlasCarb. Report about Food Waste Statistics In Europe. December, 2013, Brak danych dla Polski, a więc zakładamy, że ok. 15% odpadów spożywczych pochodzących z gospodarstw domowych oraz 30% odpadów żywności z sektoru przemysłu spożywczego będzie przeznaczona do przetwarzania

53 Tabela 3. Prognozowana ilość produktów procesów przetwarzania odpadów spożywczych w Polsce. Źródło: Opracowanie własne.

54 JAK DZIAŁA ZAKŁAD GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI?

55 PRZETWARZANIE ODPADÓW WYBÓR TECHNOLOGII BIOODPADY (odpady kuchenne i ogrodowe, odpady roślinne z terenów zieleni miejskiej) - Kompostowanie - Fermentacja sucha MECHANICZNO-BIOLOGICZNE PRZETWARZANIE ODPADÓW ZMIESZANYCH - Tlenowa stabilizacja - Biologiczne suszenie - Fermentacja sucha - Termiczne przetwarzanie

56 PRZETWARZANIE ODPADÓW WYBÓR TECHNOLOGII Porównanie procesów: Całkowita masa odpadów do recyklingu: Mg/a, % masy odpadów Odzysk paliwa jako RDF o wartości opałowej ok MJ/kg, Mg/a, % masy odpadów Produkcja biogazu, m 3 /h Odzysk energii elektrycznej, MWh/a Odzysk energii cieplnej, MWh/a Ilość odpadów przeznaczona do składowania, Mg/a, % masy odpadów wytworzonych Wymagana objętość składowiska na 15 lat Poziom złożoności Koszty inwestycyjne Koszty operacyjne

57 PRZETWARZANIE ODPADÓW KOSZTY Koszty mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów zmieszanych. Masa odpadów do biologicznego przetwarzania Mg/a Przetwarzanie tlenowe Przetwarzanie beztlenowe Koszt inwestycji, Koszt operacyjny /Mg 46,00 57,50 Całkowity koszt operacyjny /rok Źródło: Instrukcje do ćwiczeń projektowych z przedmiotów Gospodarka Odpadami 2 i Gospodarka Odpadami Komunalnymi, Zakład Technologii Odpadów i Remediacji Gruntów, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Wrocławska

58 PRZETWARZANIE ODPADÓW KOSZTY Koszty tlenowego i beztlenowego przetwarzania bioodpadów zebranych selektywnie. Masa odpadów do biologicznego przetwarzania Mg/a 9732 Przetwarzanie tlenowe 9732 Przetwarzanie beztlenowe Koszt inwestycji, Koszt operacyjny /Mg 20,2 68,85 Całkowity koszt operacyjny /rok Źródło: Instrukcje do ćwiczeń projektowych z przedmiotów Gospodarka Odpadami 2 i Gospodarka Odpadami Komunalnymi, Zakład Technologii Odpadów i Remediacji Gruntów, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Wrocławska

59 PRZETWARZANIE ODPADÓW KOSZTY Koszty termicznego przetwarzania odpadów zmieszanych. Masa odpadów do termicznego przetwarzania Mg/a w instalacji o wydajności Mg/a Koszt inwestycji, Koszt operacyjny /Mg 18,00 Całkowity koszt operacyjny /rok Źródło: Instrukcje do ćwiczeń projektowych z przedmiotów Gospodarka Odpadami 2 i Gospodarka Odpadami Komunalnymi, Zakład Technologii Odpadów i Remediacji Gruntów, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Wrocławska

60 PRZETWARZANIE ODPADÓW KOSZTY Koszty składowania odpadów. Masa odpadów do składowania Mg/a Koszt inwestycji, Koszt operacyjny /Mg 4,2 4,4 4,5 7,9 Całkowity koszt operacyjny /rok Źródło: Instrukcje do ćwiczeń projektowych z przedmiotów Gospodarka Odpadami 2 i Gospodarka Odpadami Komunalnymi, Zakład Technologii Odpadów i Remediacji Gruntów, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Wrocławska

61 Źródło: Instrukcje do ćwiczeń projektowych z przedmiotów Gospodarka Odpadami 2 i Gospodarka Odpadami Komunalnymi, Zakład Technologii Odpadów i Remediacji Gruntów, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Wrocławska PRZETWARZANIE ODPADÓW PORÓWANIE KOSZTÓW Parametr War.1 Tlenowa stabilizacja + kompost. bioodpadów War.2 Biologiczne suszenie + kompost. bioodpadów War.3 Fermentacja sucha + kompost. bioodpadów War.4 Fermentacja sucha + fermentacja. bioodpadów War.5 Termiczne przetwarz. + kompost. bioodpadów War.6 Termiczne przetwarz. + ferment. bioodpadów Masa odpadów wytwarzanych [Mg] Koszt inwestycji, MBP tlenowe MBP beztlenowe Kompost. bioodp Fermentacja bioodp Termiczne przetwarz Składowisko Całkowity koszt inwestycji,

62 Źródło: Instrukcje do ćwiczeń projektowych z przedmiotów Gospodarka Odpadami 2 i Gospodarka Odpadami Komunalnymi, Zakład Technologii Odpadów i Remediacji Gruntów, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Wrocławska PRZETWARZANIE ODPADÓW PORÓWANIE KOSZTÓW Parametr War.1 Tlenowa stabilizacja + kompost. bioodpadów War.2 Biologiczne suszenie + kompost. bioodpadów War.3 Fermentacja sucha + kompost. bioodpadów War.4 Fermentacja sucha + fermentacja. bioodpadów War.5 Termiczne przetwarz. + kompost. bioodpadów War.6 Termiczne przetwarz. + ferment. bioodpadów Masa odpadów wytwarzanych [Mg] Koszt operacyjny, /rok MBP tlenowe MBP beztlenowe Kompost. bioodp Fermentacja bioodp Termiczne przetwarz Składowisko Łączny całkowity koszt operacyjny, /rok Jednostkowy koszt operacyjny, /Mg 36,6 30,1 40,9 45,3 13,4 17,8

63 PRZETWARZANIE ODPADÓW PORÓWANIE KOSZTÓW Parametr War.1 Tlenowa stabilizacja + kompost. bioodpadów War.2 Biologiczne suszenie + kompost. bioodpadów War.3 Fermentacja sucha + kompost. bioodpadów War.4 Fermentacja sucha + fermentacja. bioodpadów War.5 Termiczne przetwarz. + kompost. bioodpadów War.6 Termiczne przetwarz. + ferment. bioodpadów Masa odpadów wytwarzanych [Mg] Porównanie kosztów Całkowity koszt inwestycji, Łączny całkowity koszt operacyjny, /rok Źródło: Instrukcje do ćwiczeń projektowych z przedmiotów Gospodarka Odpadami 2 i Gospodarka Odpadami Komunalnymi, Zakład Technologii Odpadów i Remediacji Gruntów, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Wrocławska

64 GOSPODARKA ODPADAMI NA CO DZIEŃ

65 IDEA ZERO WASTE Źródło:

66 OGRANICZANIE ODPADÓW KUCHENNYCH 1. Kupuj tylko produkty, które są potrzebne w danym momencie i w odpowiedniej ilości. 2. Rób zakupy tylko z listą. 3. Wybieraj produkty bez opakowań (na wagę kupuj do własnych woreczków tekstylnych, słoików lub wielorazowych pojemników z tworzywa sztucznego przeznaczonych do kontaktu z żywnością) lub w opakowaniach biodegradowalnych/opakowaniach, które można wykorzystać ponownie. 4. Używaj toreb wielorazowych (najlepiej z materiału) w miejsce jednorazowych toreb foliowych. 5. Zamiast gąbek, do mycia naczyń używaj tekstylnych zmywaków. 6. Nie marnuj jedzenia gotuj nowe potrawy, rób przetwory, mróź (np. chleb), oddawaj potrzebującym (jadłodzielnie), kompostuj.

67 KOMPOSTOWANIE Źródło:

68 OGRANICZANIE INNYCH ODPADÓW DOMOWYCH 1. Nie ulegaj konsumpcjonizmowi minimalizuj ilość zakupionych towarów. 2. Ubrania (a także zabawki), które już nie są ci potrzebne sprzedaj/oddaj znajomym (np. ubranka dziecięce) lub daj potrzebującym. 3. Używaj naturalnych (ekologicznych) kosmetyków w opakowaniach wielorazowego użytku (słoiczkach) lub biodegradowalnych. 4. Używaj ściereczek zrobionych z własnych materiałów (np. starych ubrań). 5. Wykorzystuj sodę oczyszczoną do sprzątania. 6. Pij napoje we własnych kubkach lub bidonach. Do szkoły/pracy zabieraj swoje jedzenie lub przekąski w opakowaniu wielorazowym. Jeśli często jesz na mieście unikaj fast foodów, jedz na miejscu. 7. Zadrukowuj kartki z obu stron. Używaj spinaczy wielorazowych w miejsce zszywek, unikaj drukowania i. 8. Poprawnie segreguj odpady.

69 SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW Źródło:

70 PODSUMOWANIE

71

72 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ mgr inż. Weronika Wierzbicka Politechnika Wrocławska Wydział Inżynierii Środowiska Zakład Technologii Odpadów i Remediacji Gruntów weronika.wierzbicka@pwr.edu.pl