Prof. dr hab. Jan Grabowski Uniwersytet Śląski

Transkrypt

1 Prof. dr hab. Jan Grabowski Uniwersytet Śląski Ocena dorobku naukowego Pana dr Marcina Dyla w związku z wszczęciem przez Radę Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego postępowania o nadanie mu stopnia doktora habilitowanego Postępowanie habilitacyjne prowadzone w tzw. nowym trybie stawia przed kandydatem do stopnia doktora habilitowanego cztery warunki, określone w art. 16 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2003, Nr 65, poz. 595 z późn. zm.) oraz rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 22 września 2011 r. w sprawie szczegółowego trybu i warunków przeprowadzania czynności w przewodach doktorskich,w postępowaniu habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora (Dz. U. z 2011 r., Nr 204, poz. 1200): 1/ posiadanie stopnia doktora; 2/ wykazanie się osiągnięciami naukowymi uzyskanymi po otrzymaniu stopnia doktora; 3/ wniesienie znacznego wkładu w rozwój uprawianej dyscypliny naukowej; 4/ wykazanie się istotną aktywnością naukową. Zadaniem recenzenta będzie więc udzielenie odpowiedzi na pytania: czy Habilitant wypełnił wszystkie, określone przez ustawę kryteria oraz czy jego dorobek odpowiada wskazanym tam warunkom. 1. Sylwetka naukowa Kandydata i jego droga do stopnia doktora. Dr Marcin Dyl ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim w roku 1995 przedstawiając pracę magisterską poświeconą statusowi prawnemu towarzystw funduszy powierniczych. Należy podkreślić, że była to wówczas w Polsce problematyka zupełnie nowa, uregulowana ustawą z 1991 r. o publicznym obrocie 1

2 papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, a przy tym nie wzbudzająca jeszcze należytego zainteresowania w polskiej literaturze prawniczej. W tym kontekście, na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że dr M. Dyl pozostał wierny swym wczesnym zainteresowaniom, czyli problematyce prawnej funkcjonowania rynku kapitałowego, w całej swojej dalszej karierze naukowej, a także - praktyce zawodowej. Bezpośrednio po ukończeniu studiów dr Marcin Dyl został zatrudniony na stanowisku asystenta w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji UW, gdzie w roku 2000 uzyskał stopień doktora nauk prawnych na podstawie rozprawy Administracyjnoprawne aspekty funkcjonowania funduszy inwestycyjnych. Rozprawa ta, w wersji zmienionej, uwzględniającej nową regulację ustawową funduszy inwestycyjnych została wydana drukiem w roku Wypada przypomnieć, że została bardzo dobrze przyjęta przez środowisko naukowe. Należy także podkreślić, że dr Marcin Dyl od początku swej kariery zawodowej łączył umiejętnie działalność naukową i dydaktyczną na Uniwersytecie z praktyką zawodową w ważnych dla funkcjonowania rynku kapitałowego instytucjach. W latach był początkowo zastępcą dyrektora, a następnie dyrektorem Departamentu Prawnego Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, zaś od roku 2005 pełni funkcje kierowniczą w Izbie Zarządzających Funduszami i Aktywami. 2. Ocena osiągnięć naukowych Habilitanta po uzyskaniu stopnia doktora. Zgodnie z intencją ustawodawcy, przez osiągnięcia naukowe, o których mowa w punkcie 2 art. 16 w.wym. ustawy należy rozumieć zarówno samodzielne dzieła opublikowane w całości lub w zasadniczej części, jak też jednotematyczne cykle publikacji lub część pracy zbiorowej, pod warunkiem, że opracowanie wydzielonego zagadnienia jest indywidualnym wkładem osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego. Dorobek naukowy dr Marcina Dyla nie jest może imponujący pod względem ilościowym (tj. liczby publikacji), ale jest niewątpliwie znaczący zarówno ze względu na rozmiary objętościowe większości tych publikacji, jak też wagę i znaczenie praktyczne rozważanych problemów. Nie znajdziemy w nim sztucznego pomnażania liczby publikacji, przedstawianych raz w postaci artykułowej, a następnie w charakterze 2

3 części szerszego, monograficznego opracowania. Rzeczywisty dorobek Habilitanta obejmuje aż 13 pozycji książkowych (!), z czego część we współautorstwie. Uzupełniają ten pokaźny dorobek monograficzny liczne artykuły oraz glosy dotyczące istotnych problemów prawa rynku kapitałowego. Nie ulega wątpliwości, że cały dorobek naukowo-badawczy Habilitanta jest mocno osadzony w szeroko rozumianej problematyce nauki prawa administracyjnego. Po uważnej analizie, można w nim jednak wyodrębnić dwa podstawowe nurty tematyczne. Pierwszy, wyraźnie dominujący nurt badań, obejmuje prace poświęcone analizie i ocenie rozmaitych elementów regulacji administracyjnoprawnej dotyczącej zasad funkcjonowania rynku kapitałowego w Polsce. Natomiast drugi nurt badań w dorobku naukowym Habilitanta ma bardziej klasyczny charakter i obejmuje wybrane zagadnienia postępowania administracyjnego. W pierwszym z wymienionych nurtów zainteresowań badawczych dr Marcina Dyla szczególne miejsce zajmuje monografia, będąca Jego rozprawą habilitacyjną pt. Środki nadzoru na rynku kapitałowym, Warszawa 2012 (ss. 345). Jest to w istocie druga w polskiej literaturze prawniczej monografia poświecona problematyce nadzoru nad funkcjonowaniem rynku kapitałowego. Trzeba jednak podkreślić, iż jest to monografia na wskroś kompletna, ponieważ wcześniejsza praca, autorstwa R. Blicharza, pt. Nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad rynkiem kapitałowym w Polsce (Wyd. BRANTA Bydgoszcz-Katowice 2009) koncentrowała się - zgodnie z tytułem wyłącznie na omówieniu kompetencji oraz środków działania jednego tylko, chociaż niewątpliwie najważniejszego organu nadzoru, jakim jest KNF. Habilitant, w swej najnowszej monografii, analizuje problematykę nadzoru nad rynkiem kapitałowym z szerszej perspektywy, uwzględniającej miedzy innymi fakt, że struktura organów wykonujących ten nadzór jest dość złożona i obejmuje zarówno organ nadzoru krajowego (tj. KNF), organ nadzoru transgranicznego, a wreszcie (od chwili wstąpienia Polski do Unii Europejskiej) - Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (European Securities and Markets Authority ESMA). Ten ostatni organ wchodzi, obok innych tzw. branżowych organów nadzoru finansowego (np. ubezpieczeniowego, bankowego i in.) w skład Europejskiego Systemu Nadzoru Finansowego. Autor słusznie zwraca uwagę na pewne wątpliwości natury kompetencyjnej, jakie może rodzić tak skomplikowana struktura organów nadzoru nad 3

4 rynkami kapitałowymi państw członkowskich Unii /zob w szczególności Rozdz. III, pkt 3,4 i 5/. Podkreśla jednocześnie, że prawo unijne przesuwa główny ciężar stosowania środków nadzoru na organy nadzoru krajowego, pozostawiając jednocześnie ustawodawcom krajowym pełnię swobody w zakresie określenia środków nadzoru, jakimi mogą posługiwać się te organy. W dalszych rozdziałach Habilitant formułuje szereg oryginalnych wniosków, uwag krytycznych oraz postulatów de lege ferenda dotyczących aktualnego modelu i środków nadzoru nad rynkiem kapitałowym przewidzianych w polskich regulacjach prawnych. Większość formułowanych przez Autora wniosków zasługuje w moim przekonaniu na pełną aprobatę, gdyż dowodzą one nie tylko świetnej orientacji Habilitanta w skomplikowanej regulacji prawnej - zarówno prawno-materialnej jak też prawnoprocesowej - dotyczącej funkcjonowania rynku kapitałowego w Polsce, ale też dużej biegłości w posługiwaniu się metodą wykładni systemowej i co najważniejsze - gruntownej znajomości praktyki stosowania prawa w omawianym zakresie. Szczególnie interesujące i wartościowe poznawczo są uwagi poświecone skutkom prawnym przenikania się w systemie nadzoru sprawowanego przez KNF nad tym rynkiem klasycznych środków nadzoru administracyjnego, oraz instrumentów charakterystycznych dla cywilno- lub karno-prawnej metody regulacji (s. 200 i nast.). Autor ocenia krytycznie ten stan rzeczy formułując słuszną - m.zd. - tezę, że wyposażenie krajowego organu nadzoru administracyjnego /tj. KNF/ w prawo do posługiwania się środkami działania charakterystycznymi dla metody regulacji cywilnoprawnej lub karnoprawnej może budzić wątpliwości ze względu na zbyt głębokie wkraczanie organu administracyjnego w sferę działań przynależną organom wymiaru sprawiedliwości. W mojej ocenie przedstawiona przez Habilitanta monografia spełnia i to w wysokim stopniu warunki określone w art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r., jako osiągnięcie naukowe, tzn. jest publikacją, która zawiera zarówno pokaźny ładunek informacyjny przydatny teoretykom i praktykom prawa, a także posiada walory tekstu, który może służyć innym jako inspiracja do dalszej twórczości naukowej. W tym samym nurcie tematycznym, co scharakteryzowana wyżej monografia habilitacyjna, mieści się kilka innych, wartościowych publikacji książkowych, które 4

5 były bądź wyłącznym dziełem Habilitanta, bądź też takich, w których miał znaczny udział, jako współautor. Należy tu wymienić w szczególności następujące pozycje; - Prawo Wspólnot Europejskich a prawo polskie. Rynek kapitałowy (współautor A.Chłopecki) Instytut Wymiaru Sprawiedliwości Warszawa 2000; - Fundusze inwestycyjne. Zasady funkcjonowania, Warszawa 2001; - Znaczne pakiety akcji spółek publicznych (współautor M.Wierzbowski), Warszawa trzy kolejne wydania podręcznika: Prawo rynku kapitałowego (współautor A. Chłopecki) H.C. Beck Warszawa 2003, 2011 i 2012; - Prawo papierów wartościowych. System prawa prywatnego. Tom 19 pod red. A. Szumańskiego, Warszawa 2006 (autor dwóch obszernych rozdziałów). Ponadto Habilitant jest autorem lub współautorem odpowiednich rozdziałów w części szczegółowej podręcznika Prawo administracyjne (pod red. M. Wierzbowskiego), LexisNexis Warszawa, wydania od trzeciego (2001) do dziesiątego (2011). Drugi nurt zainteresowań badawczych dra Marcina Dyla obejmuje problematykę postępowania administracyjnego w zakresie regulacji kodeksu postępowania administracyjnego (Kpa). W tym zakresie należy odnotować znaczący udział dr Dyla w opracowaniu dużego komentarza do Kodeksu postępowania administracyjnego (pod red. M.Wierzbowskiego i A.Wiktorowskiej), Wyd. C.H.Beck Warszawa 2011 /pierwsze wydanie/ i 2013 /drugie wydanie/. 3. Ocena wkładu Habilitanta w rozwój nauki prawa administracyjnego. Znaczący i merytorycznie wartościowy dorobek publikacyjny dr Marcina Dyla stawia go niewątpliwie w dość wąskim gronie uznanych i cenionych specjalistów w tak specyficznej, kompleksowej dziedzinie, jaka stanowi prawo rynku kapitałowego. O wyjątkowej pozycji Habilitanta wśród innych autorów zajmujących się tą problematyką przesądza fakt, że przedmiotem jego badań są głównie regulacje i instrumenty administracyjnoprawne służące organizowaniu i nadzorowaniu funkcjonowania polskiego rynku kapitałowego. Należy stwierdzić, że generalnie jest to dorobek obfity i merytorycznie bardzo wartościowy, który może okazać się przydatny zarówno dla doktorantów 5

6 zainteresowanych bliższym poznaniem tej dość hermetycznej specjalności w nauce prawa, jaką - mimo wszystko - stanowi prawo rynku kapitałowego, jak również dla studentów prawa oraz prawników-praktyków. Nie ulega wątpliwości, że publikacje Pana Marcina Dyla wnoszą wiele nowych elementów do teorii polskiego prawa administracyjnego, jak również mogą dobrze służyć praktyce stosowania prawa w omawianym zakresie. Nawiązując do ustawowego kryterium sformułowanego w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki uważam, że dr Marcin Dyl, poprzez dorobek naukowy zgromadzony w trakcie swej dotychczasowej działalności naukowej, wzbogaconej dodatkowo o wiedzę praktyczną na temat funkcjonowania rynku kapitałowego, uzyskaną podczas pracy w organach nadzorujących ten rynek, wniósł wymagany wkład do rozwoju nauki polskiego prawa administracyjnego, w szczególności zaś - publicznego prawa gospodarczego. 4. Ocena aktywności naukowej Habilitanta. Aktywność naukową i zawodową Habilitanta należy rozpatrywać i oceniać nie tylko przez pryzmat opublikowanego dorobku, ale również - poprzez Jego wkład i udział w transmisji wiedzy, a także - zaangażowanie w jej popularyzację. Dr Marcin Dyl, od chwili podjęcia pracy na Wydziale Prawa i Administracji UW, prowadził zajęcia dydaktyczne zarówno na studiach prawniczych dziennych, jak też zaocznych. Były to początkowo ćwiczenia, a po doktoracie - również wykłady kończące się egzaminem oraz seminaria magisterskie. Podobne zajęcia prowadził również na studiach administracyjnych. Od roku 2008 jest przedstawicielem adiunktów, wykładowców i st. wykładowców w Radzie Naukowej Instytutu Nauk Prawno- Administracyjnych UW. Dr Marcin Dyl wykorzystywał również swoja wiedzę specjalistyczną w działalności pozauniwersyteckiej, występując: jako biegły sądowy w zakresie funkcjonowania funduszy inwestycyjnych, a także - jako członek Komisji 6

7 Egzaminacyjnej dla Doradców Inwestycyjnych powołanej przy Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Konkluzja. W świetle sformułowanych wyżej uwag i ocen cząstkowych uważam, że Pan dr Marcin Dyl spełnił wszystkie warunki określone w art. 16 ustawy z dnia 14 marca 2003 o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki i wnioskuję o dopuszczenie go do dalszych etapów postępowania habilitacyjnego. Katowice, 12 września 2013 roku. 7