LKA /2013 P/13/077 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Transkrypt

1 LKA /2013 P/13/077 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

2 I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontrolerzy Jednostka kontrolowana Kierownik jednostki kontrolowanej P/13/077 Planowanie i realizacja inwestycji na terenach zagrożonych powodzią Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Katowicach Stanisław Tarnowski, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr z dnia 7 marca 2013 r. Artur Stekla, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr z dnia 7 marca 2013 r. [dowód: akta kontroli Tom I str. 1-4] Urząd Miejski w Bielsku-Białej 1, pl. Ratuszowy 1, Bielsko-Biała REGON: Jacek Krywult, Prezydent Miasta. [dowód: akta kontroli Tom I str. 5-6, , ] Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej II. Ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości 2, działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie w latach Powyższą ocenę uzasadnia pozytywna ocena działań w zakresie przestrzegania warunków zagospodarowania terenów zagrożonych powodzią i zgodność realizacji inwestycji i warunków zagospodarowania terenu z warunkami zawartymi w decyzjach o pozwoleniu na budowę oraz w decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a także opracowanie dokumentów o zagrożeniu powodziowym na terenie Bielska-Białej natomiast stwierdzone nieprawidłowości polegały m.in. na: nienależytym zabezpieczeniu ustawowego obowiązku utworzenia i utrzymywania gminnego magazynu przeciwpowodziowego; nieuwzględnieniu w treści Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej oraz w zapisach części obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a także w jednej decyzji o warunkach zabudowy istniejących zagrożeń powodziowych w dzielnicy Hałcnów w północno-wschodniej części miasta oraz potencjalnego zagrożenia wywołanego katastrofą zapory na rzece Wapienicy. III. Opis ustalonego stanu 1 Zwany dalej Urzędem. 2 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 3 Badaniami zostały objęte również działania mające miejsce przed 1 stycznia 2010 r., mające bezpośredni wpływ na zjawiska będące przedmiotem kontroli. Dane dotyczące powodzi podane od roku

3 Opis stanu 1. Ocena programowania działań mających na celu przeciwdziałanie nadmiernej zabudowie na terenach zagrożonych powodzią, w tym w dolinach rzecznych 1.1. Urząd był w posiadaniu trzech opracowań sporządzonych na zlecenie gminy Bielsko-Biała: Zagrożenie powodziowe w dolinie rzeki Białej na terenie miasta Bielsko-Biała z czerwca 2002 r 4 ; Zagrożenie powodziowe w dolinie rzeki Wapienicy poniżej ul. Bohaterów Monte Cassino z lutego 2002 r. oraz Potencjalne zagrożenie powodziowe wywołane katastrofą zapory w Wapienicy z sierpnia 2006 r. 5 a) w pierwszym opracowaniu autorzy szczegółowo zidentyfikowali zagrożenia 6 powodziami i podtopieniami dla obszaru miasta Bielsko-Biała 7 oraz określili strefy zagrożenia powodziowego w dolinie rzeki Biała wraz z dopływami, rzeki Wapienica oraz potoku Słonnica. Dla rzeki Białej i jej największych dopływów na terenie Miasta 8 wykonano mapy na których zaznaczono granice zalewów dla wód o prawdopodobieństwie p=1% (tzw. woda stuletnia) i p=0,1% (tzw. woda tysiącletnia). W opracowaniu tym stwierdzono m.in., że: w zlewniach dopływów rzeki Białej poważnie narażone na zalanie tzw. wodą stuletnia są tereny położone w dolinach potoku Kromparek (w północnej części Miasta) w jego środkowym i dolnym biegu oraz dolina potoku Krzywa, w jej środkowym biegu, w dzielnicy Lipnik, gdzie woda wystąpi z koryta i zaleje tereny użytkowane rolniczo przy wodzie stuletniej, wg autorów opracowania poważne zagrożenie dla aglomeracji bielskiej stanowi woda tysiącletnia, która w całej dolinie rzeki Białej wystąpi z koryta zalewając tereny śródmiejskie z zabudową mieszkaniową i przemysłową po obu stronach. Szerokość pasa terenów, które znajdą się pod wodą w tych rejonach sięga od 500 m w rejonie północnej granicy Miasta do 720 m w rejonie ul. Stojałowskiego od pl. Fabrycznego do ul. Żywieckiej, dla doliny potoku Słonnica wskazano, że terenami zagrożonymi powodzią są obszary płaskiej doliny w dzielnicy Hałcnów w północno-wschodniej części Miasta ponieważ w korycie tego potoku mieści się zaledwie przepływ maksymalny o prawdopodobieństwie p=10% (woda dziesięcioletnia), w końcowej części tego opracowania wskazano, że minimalizowanie strat powodziowych można uzyskać nie tylko poprzez bezpośrednie zabezpieczenia techniczne: biernej i czynnej ochrony przeciwpowodziowej, ale także na etapie planowania przestrzennego. Oceniono, że w dokumentach planistycznych problematyka powodzi nie była wówczas uwzględniona w sposób efektywny, a ograniczenia w zabudowie dolin rzecznych wynikały jedynie z zastosowania przepisów art. 80 i 83 obowiązującej ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne 9. Wg tego opracowania obszary dolin rzecznych zagrożone powodzią, określone przez zasięg wody stuletniej powinny być traktowane w szczególny sposób przy sporządzaniu: planu zagospodarowania przestrzennego województwa, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz w decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. 4 Zwane dalej opracowaniem HYDROconsult z roku Zwane dalej opracowaniem HYDROconsult z roku Zagrożeniem powodziowym określono wszystkie potencjalne negatywne skutki wezbrania, gdy woda wznosi się ponad poziom wody brzegowej i wywołuje straty gospodarcze. 7 Zwanego dalej Miastem. 8 potoków Kromparek, Krzywa, Starobielski, Niwka Lipnicki, Kamieniczanka, Kamienicki, Straconka, Olszówka i Skleniec. 9 Dz. U. z 2012 r. poz. 145 ze zm., zwanej dalej Prawem wodnym. 3

4 Sformułowano wnioski końcowe, które realizowano m.in. poprzez: wykonanie przez Miasto nadbudowy muru oporowego na lewym brzegu rzeki Białej na odcinku 114 m; udział przedstawicieli Urzędu w przeprowadzanych przez administratorów okresowych przeglądach cieków, wałów przeciwpowodziowych oraz urządzeń hydrotechnicznych; wprowadzenie w dwóch miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (o nr 67 i 103) braku możliwości lokalizacji inwestycji, z wyjątkiem infrastruktury technicznej oraz adaptacji istniejącej zabudowy (dla części jednego z ww. planów), uchwalonych przez Radę Miejską w Bielsku-Białej dla terenów położonych w dolnym brzegu rzeki Białej oraz jej dopływu potoku Kromparek. W projektach dwóch planów miejscowych (nr 69 i 160) także nie przewidziano możliwości lokalizacji inwestycji, z wyjątkiem infrastruktury technicznej w obszarach zagrożenia powodzią o maksymalnym przepływie rocznym 1%. Ponadto, w wyniku wystąpienia do Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Oddziału w Katowicach 10, uruchomiona została w roku 2003 automatyczna stacja pomiarowa stanów wody 11. b) w opracowaniu firmy HYDROconsult z roku 2006 dokonano analizy potencjalnego zagrożenia powodziowego wywołanego ewentualną katastrofą zapory na rzece Wapienicy w wyniku zjawisk i zdarzeń nadzwyczajnych (intensywne opady deszczu o niespotykanym dotąd natężeniu 12, wystąpienie rozległych osuwisk zboczy i mas ziemnych do zbiornika retencyjnego lub atak terrorystyczny). Oszacowano, że ww. zjawiska i katastrofa spowodowałaby zalanie obszaru dzielnicy Wapienica i częściowo Kamienica i Aleksandrowice o pow. 317 ha, znajdujących się w środkowej i dolnej strefie dorzecza. W przypadku całkowitego zniszczenia sekcji przelewowej zapory i takiego rozmiaru katastrofy zalany obszar zwiększyłby się do pow. 720 ha i powódź ta miałaby wówczas charakter katastrofalny, także ze względu na znaczną średnią prędkość przemieszczania się fali w dolinie rzeki Wapienica (13 m/s). W załączniku mapowo-graficznym przedstawiony został szczegółowy terytorialny zasięg takiej powodzi. [dowód: akta kontroli Tom I str. 8-40, 94, 96, , , , , , 489, ] Obszar Miasta leży w dwóch regionach wodnych zarządzanych przez dwa Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej 13 w Krakowie (region Górnej Wisły, do którego należy potok Słonnica z dopływami) oraz Gliwicach (region Małej Wisły, do którego w obrębie Bielska-Białej należą rzeki Biała i Wapienica z dopływami). W dniu 17 marca 2005 r. Urząd uzyskał od RZGW w Krakowie opracowanie pn. Studium określające granice bezpośredniego zagrożenia powodzią dla terenów 10 zwanego dalej IMGW. 11 ustalono, że praca stacji w 2009 roku została zawieszona z powodu prac budowlanych prowadzonych w tym rejonie i ma zostać odbudowana w ramach realizacji inwestycji drogowej, 12 ostatnie tego typu zdarzenie miało miejsce w dniu 7 sierpnia 2010 r. na terenie zbiornika Niedów, gdzie w wyniku, nagłych i ekstremalnie wysokich opadów w rejonie Niedowa, Radomierzyc i Bogatyni zbiornik uległ przepełnieniu (wg specjalistów w ciągu trzech godzin jezioro przyjęło masy wody sześciokrotnie przekraczające jego pojemność) i doszło do przelania się wody przez koronę wału, wskutek czego nastąpiło jego rozmycie i zniszczenie, a następnie niekontrolowane opróżnianie zbiornika. Powyższe zdarzenie spowodowało powódź w Radomierzycach, Koźlicach, Zgorzelcu i Görlitz oraz w innych miejscowościach (źródło danych: zwane dalej RZGW 4

5 Opis stanu nieobwałowanych w zlewni Soły 14 przygotowane dla części obszaru miasta Bielsko- Biała. Z załącznika mapowo-graficznego wynika, że duże zagrożenie powodziowe ze strony potoku Słonnica dla tzw. wody stuletniej istnieje w północno-wschodniej części Miasta w centrum dzielnicy Hałcnów w rejonie ul. Wyzwolenia oraz w mniejszym zakresie w rejonie ul. Jankowickiej oraz ul. Taterniczej (wzdłuż granicy Miasta i gminy Bestwina). Wg informacji Drugiego Zastępcy Prezydenta Miasta materiały te zostały uwzględnione w obowiązującym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta. RZGW w Gliwicach nie sporządził studium ochrony przeciwpowodziowej dla, pozostającego w zakresie właściwości tej jednostki, terenu w granicach Miasta. Zgodnie z wyjaśnieniem zastępcy Prezydenta z uwagi na brak ww. studium ochrony przeciwpowodziowej, w obowiązujących dokumentach planistycznych (w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego na podstawie art. 10 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 15, a dla planów miejscowych na podstawie art. 15 tej ustawy, obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i sposoby zagospodarowania terenów, określono w oparciu o opracowania firmy HYDROconsult z 2002 r. [dowód: akta kontroli Tom I str. 8-11, 40-47] 1.2. Miasto Bielsko-Biała nie występowało do dyrektorów RZGW w Gliwicach i Krakowie z wnioskami dotyczącymi wprowadzenia zakazów określonych w art. 88 l ust. 1 pkt 1, 2 i 3 Prawa wodnego ponieważ wg naczelnika Wydziału Ochrony Środowiska nie było potrzeby wprowadzania zakazów wykonywania urządzeń wodnych. [dowód: akta kontroli Tom I str , 105] Odpowiadając na pytanie czy w związku z wystąpieniem w latach ubiegłych (1997, 2007, 2009, 2010, 2011) powodzi na terenie Bielsko-Biała, Prezydent Miasta przed rokiem 2012 zwracał się do Dyrektora RZGW w Gliwicach o opracowanie studium ochrony przeciwpowodziowej dla zagrożonych terenów lub o uzupełnienie istniejącego studium o zapisy ograniczające lub zakazujące lokalizacji inwestycji na tych terenach drugi z-ca Prezydenta Miasta poinformował, że w trakcie narady przeprowadzonej w październiku 2009 r. w Urzędzie z udziałem kierownictwa RZGW w Gliwicach ustnie zwrócono się o dokumentację określającą zagrożenia powodziowe Miasta lecz uzyskano odpowiedź, że organ ten nie posiada tego opracowania. W piśmie z dnia 20 stycznia 2011 r. skierowanym do Dyrektora RZGW w Gliwicach, dotyczącym uzgodnień (w trybie art. 4a pkt 1 Prawa wodnego) i wydania opinii (na podstawie art. 11 pkt 8 lit i) oraz art. 25 u.o.p.i.z.p.) w przedmiocie udostępnionego projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej, Prezydent Miasta zwrócił uwagę, że RZGW w Gliwicach nie udostępnił Miastu studium ochrony przeciwpowodziowej i nie wskazał obszarów wymagających ochrony przed zalaniem ( ), obszarów służących przepuszczeniu wód powodziowych (obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią) oraz obszarów potencjalnego zagrożenia powodzią. W związku z tym, w ocenie Prezydenta brak było podstaw prawnych do wprowadzenia zakazów i ograniczeń w zagospodarowaniu dla terenów zagrożonych powodzią o prawdopodobieństwie 1% i 0,1%. Nadto Prezydent zwrócił się z prośbą o jednoznaczne określenie ograniczeń w zabudowie i zagospodarowaniu terenu terenów zagrożonych powodzią o ww. prawdopodobieństwie, które należałoby 14 Zwanej dalej Studium ochrony przeciwpowodziowej. 15 Dz. U. z 2012 poz. 647 ze zm., zwanej dalej u.o.p.i.z.p. 5

6 Opis stanu wprowadzić do ustaleń przedmiotowego projektu studium ze szczególnym uwzględnieniem śródmieścia Miasta. RZGW nie ustosunkowało się do tej prośby. [dowód: akta kontroli Tom I str. 48, , 328] 1.3. W okresie objętym kontrolą na terenie Miasta powodzie oraz podtopienia wystąpiły w latach 2007, 2009, 2010 i 2011, z których największy zasięg miała powódź z miesiąca maja 2010 r. Powodzie obejmowały tereny zabudowane wzdłuż rzek i dolin potoków m.in. w dzielnicach: Kamienica, Wapienica, Komorowice Śląskie, Komorowice Krakowskie, Stare Bielsko oraz w śródmieściu Bielska-Białej. Łączne straty powodziowe zidentyfikowane przez Miasto w latach wyniosły ok zł, z czego wartość strat oszacowanych w roku 2010 wyniosła zł. 1) W roku 2007 intensywne opady deszczu w dniach 6 i 7 września 2007 r. spowodowały straty powodziowe o łącznej wartości zł: zalanie 241 obiektów komunalnych; zalanie 11 obiektów miejskich, zalanie obiektu Powiatowego Urzędu Pracy w Bielsku-Białej, uszkodzenia infrastruktury drogowej, uszkodzenia miejskiej sieci ciepłowniczej w rejonie ul. Partyzantów. Powodzie dotknęły w znacznej mierze terenów zabudowanych lecz nie można było dokładnie zidentyfikować rejonów dotkniętych tym zdarzeniem. Podtopienia wystąpiły m.in. w śródmieściu Miasta w bezpośrednim sąsiedztwie działającego centrum handlowego SFERA zlokalizowanego tuż przy lewym brzegu rzeki Biała, gdzie woda zalała główne wejście do tego centrum oraz skrzyżowanie ulic w tym rejonie (ul. Mostowej i Grażyńskiego). 2) Powódź, która wystąpiła w dniu 24 czerwca 2009 r. wyrządziła straty w mieniu 50 osób fizycznych (uszkodzeń prywatnych budynków mieszkalnych) na kwotę zł. Wg protokołu miejskiej komisji ds. ustalenia szkód i szacowania strat, zniszczenia w przeważającej liczbie przypadków wystąpiły w rejonach lokalnych potoków i cieków wodnych, a w 12 przypadkach na skutek wylania potoku Kamienickiego (w dzielnicy Kamienica) będącego dopływem rzeki Białej. Komisja stwierdziła szkody i straty materialne w infrastrukturze komunalnej (m.in. w drogach gminnych i powiatowych, mostach i przepustach, 28 budynkach, miejskiej sieci kanalizacyjnej) o łącznej wartości zł. 3) Powódź, która wystąpiła w dniu 15 maja 2010 r. wyrządziła straty w mieniu co najmniej 158 osób fizycznych 16 (uszkodzeń prywatnych budynków mieszkalnych) w śródmieściu Miasta oraz m.in. w dzielnicach Wapienica, Mikuszowice Śląskie, Kamienica, Olszówka, Hałcnów, Straconka, Komorowice Śląskie, Komorowice Krakowskie, Stare Bielsko, Jaworze. Łącznie podtopionych zostało 460 budynków prywatnych, obiektów użyteczności publicznej oraz siedzib przedsiębiorstw. Straty materialne w mieniu stanowiącym własność gminy Bielsko-Biała, jednostek organizacyjnych Miasta oraz spółek prawa handlowego 17 zostały oszacowane na łączną kwotę zł, w tym m.in dot. strat na drogach gminnych i powiatowych na długości 23,8 km i mienia jednostek organizacyjnych i spółek oraz uszkodzeń koryt i umocnień kilkunastu cieków wodnych. Wartość strat w mieniu przedsiębiorców wyniosła ok zł. Ww. straty zostały stwierdzone w różnych rejonach Miasta. Na skutek powodzi z maja 2010 r. konieczne było przeprowadzenie ewakuacji 4 osób, jednakże akcja ta nie pociągała za sobą kosztów finansowych. 16 Miasto nie posiadało danych na temat wartości tych strat 17 w których Miasto posiadało udziały lub akcje 6

7 Opis stanu 4) Zjawiska powodziowe, które wystąpiły w maju 2011 r. spowodowane intensywnymi opadami deszczu wyrządziły szkody powodziowe w rejonie 10 lokalnych potoków i cieków wodnych w różnych dzielnicach Miasta. Wg informacji Prezydenta Miasta w roku 2011 nie określano szacunkowych strat. Miasto poniosło wydatki na prowadzenie akcji przeciwpowodziowych w latach w łącznej wysokości zł, z czego w roku 2010 wydatkowano zł. Wg szacunków Naczelnika Wydziału Zarządzania Kryzysowego Urzędu zjawiska powodziowe na terenie Miasta wystąpiły na powierzchni ok ha 18, tj. na ok. 0,40 0,48% jego powierzchni i objęły ok. 27,52-33,03% obszaru Miasta narażonego na wystąpienie zjawisk powodziowych (pow. 181,65 ha). Podczas powodzi zaistniałych w okresie nie wystąpiły wypadki narażenia na utratę życia i zdrowia osób zagrożonych lub prowadzących akcję powodziową. [dowód: akta kontroli Tom I str. 7, 73-93, 102, ] 1.4. Miasto posiadało aktualizowany Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią z 2011 r. 19, który wraz z Instrukcją nr 1AF-01/00/04 pn. Zasady Prowadzenia Akcji Przeciwpowodziowej z załącznikami stanowił część Planu Zarządzania Kryzysowego Miasta Bielska-Białej. Ww. Instrukcja zawiera m.in.: szczegółowy opis procedur postępowania na wypadek stanu pogotowia lub alarmu przeciwpowodziowego, dane podmiotów współpracujących w trakcie akcji przeciwpowodziowej w zakresie posiadanego sprzętu specjalistycznego oraz wykaz sprzętu państwowej straży pożarnej i sprzętu składowanego w filiach wojewódzkiego magazynu przeciwpowodziowego należącego do Śląskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Katowicach. Ww. dokument określał opracowane systemy ostrzegania mieszkańców i reagowania na zagrożenia powodziowe, sposoby monitorowania zagrożeń, zapewnienia sił ratowniczych i zewnętrznych środków technicznych niezbędnych do usuwania skutków zagrożeń, procedury uruchamiania działań przewidzianych w planie, zasady współpracy z innymi podmiotami na terenie gminy (koordynacja działań). Do Instrukcji nr 1AF-01/00/04 zostały załączone m.in. następujące dokumenty: Mapa Przeglądowa Stref Zalewowych dla Bielska-Białej; opisy zagrożeń powodziowych na terenie Miasta 20 ; opracowanie Urzędu z listopada 2006 r. w sprawie analizy hipotetycznych zagrożeń na skutek awarii zapory retencyjnego zbiornika wody Wapienica w Bielsku-Białej zawierające mapę zasięgu katastrofalnej powodzi wywołanej zniszczeniem sekcji przelewowej zapory w Wapienicy 21 ; wykaz plandek znajdujących się w dyspozycji czterech jednostek ochotniczej straży 18 Wielkość wynikająca z obserwacji powodzi z 2010 r. 19 opracowany przez naczelnika Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu, sprawdzony pod względem merytorycznym przez naczelnika Wydziału Zarządzania oraz zatwierdzony przez Prezydenta Miasta we wrześniu 2011 r., 20 w opisach tych stwierdzono m.in. że w ostatnich latach powodzie powodują coraz większe straty gospodarcze na skutek zagospodarowania terenów w strefach zalewowych. Ponadto podano, że z uwagi na położenie, ukształtowanie zlewni oraz jej urbanizację bardzo często obserwowane są powodzie lokalne na dopływach rzeki Białej takich jak: Mesznianka, Wilkówka, Białka oraz potokach Starobielskim, Krzywej i Kromparek, a zjawiska powodzi przebiegają w sposób gwałtowny, co powoduje natychmiastowe zagrożenie dla zurbanizowanych obszarów zlewni. 21 w analizie tej znajdował się wniosek, że opracowując plany zagospodarowania przestrzennego należy uwzględnić potrzebę eliminowania lokalizacji obiektów, których zatopienie może spowodować katastrofę ekologiczną 7

8 pożarnej z terenu Miasta oraz zestawienie zgromadzonego na potrzeby akcji przeciwpowodziowej piasku i worków (bez daty i podpisu sporządzającego) 22. Miasto posiadało, jako odrębny dokument, Plan Główny Zarządzania Kryzysowego 23, w którym także zawarto ogólną analizę opisową zagrożeń powodziowych na terenie Miasta. [dowód: akta kontroli Tom I str ] Wg szacunków Naczelnika Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu obszar Miasta zagrożony przez zjawiska powodziowe, który jest zabezpieczony przez budowle służące ochronie przeciwpowodziowej wynosi łącznie ok. 29 ha i stanowi 15,96% jego powierzchni, z czego wielkość obszaru gminy zabudowanego lub przeznaczonego pod zabudowę zabezpieczonego przez budowle służące ochronie przeciwpowodziowej wynosi 4,5 ha, tj. 46,68% obszaru gminy zabudowanego lub przeznaczonego pod zabudowę - narażonego na wystąpienie zjawisk powodziowych. Budowle służące ochronie przeciwpowodziowej (wały przeciwpowodziowe, mury oporowe, stopnie wodne i umocnienia brzegowe) związane z korytem rzeki Białej, w ocenie drugiego z-cy Prezydenta Miasta, zabezpieczają tereny zabudowane i dopuszczone do zabudowy w wypadku wezbrań wód o 1% prawdopodobieństwie wystąpienia. Natomiast nie ma wystarczających budowli (za wyjątkiem zbiornika retencyjnego na rzece Wapienica) zabezpieczających pozostałe tereny zagrożone zalaniem, wskazanych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej. [dowód: akta kontroli Tom I str. 7, 43-47, 106, , ] W dniu 28 lutego 2012 r. Rada Miejska Bielska-Białej przyjęła uchwałę nr XVI/368/2012 w sprawie oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego Miasta Bielska-Białej, w której wskazano, że stan ten nie jest zadowalający. Podano w niej, że zarówno elementy technicznego zabezpieczenia jak i administracyjnoekonomiczne rozwiązania nie pozwalają stwierdzić, że Miasto jest zabezpieczone przed powodzią, oraz że konieczne jest wykonanie pilnych prac zabezpieczających - dotyczy to głównie rzeki Białej. W powyższej uchwale wskazano, że do 2010 r. wykonano: kapitalne remonty umocnień koryt głównych cieków wodnych w Bielsku- Białej, podwyższenie 114 mb muru oporowego wzdłuż lewego brzegu rzeki Biała. Ponadto wskazano, że w latach zrealizowano, jedynie najpilniejsze prace zabezpieczeniowe powstałych szkód popowodziowych i konserwacyjne w obrębie cieków wodnych ze środków Miasta, RZGW w Gliwicach i Śląskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Katowicach. Drugi z-ca Prezydenta Miasta podał, że ocena stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego z dnia 28 lutego 2012 r. była adekwatna do ówczesnego stanu zaawansowania robót. Wg powyższych wyjaśnień w roku 2012 rozpoczęto odbudowę umocnień brzegowych i dennych koryta rzeki Białej, a ich kontynuacja ma być prowadzona w latach , obejmując dodatkowo koryta czterech potoków. [dowód: akta kontroli Tom I str , ] Funkcjonujące w latach na terenie Miasta nietechniczne środki ochrony przeciwpowodziowej (patrole piesze Straży Miejskiej, OSP, PSP oraz pracowników Urzędu), w ocenie drugiego z-cy Prezydenta Miasta pozwalały na monitorowanie sytuacji na bieżąco, a uzyskiwane informacje były przedmiotem analiz, ocen 22 ww. wykaz oraz zestawienie nie zawierały informacji czy piasek, worki i plandeki stanowiły składniki gminnego magazynu przeciwpowodziowego 23 opracowany w dniu 23 września 2011 r. i zatwierdzony w dniu 26 września 2011 r. przez Prezydenta Miasta 8

9 Ustalone nieprawidłowości i decyzji Miejskiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego oraz Naczelnika Wydziału Zarządzania Kryzysowego. [dowód: akta kontroli Tom I str. 309, 321] W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. W dyspozycji Urzędu, na potrzeby prowadzenia akcji przeciwpowodziowej, w dniu 20 marca 2013 r. znajdowało się jedynie ok. 15 ton piasku w workach 24, mimo że zgodnie z treścią zestawienia stanowiącego załącznik do Instrukcji nr 1AF-01/00/04 pn. Zasady Prowadzenia Akcji Przeciwpowodziowej będącej częścią Planu Operacyjnego Ochrony Przed Powodzią oraz Planu Zarzadzania Kryzysowego Miasta Bielsko-Biała, na terenie SITA Zakład Oczyszczania Miasta S.A., powinno być zgromadzone na potrzeby prowadzenia akcji przeciwpowodziowej 40 ton piasku. Drugi z-ca Prezydenta Miasta wyjaśnił, że 15 ton piasku w workach jest stanem magazynowym do natychmiastowego użycia natomiast dodatkowe 30 ton piasku jest dostępne na składowiskach materiałów sypkich u trzech innych przedsiębiorców na terenie Miasta. Ponadto stwierdził, że taki sposób zabezpieczenia dostępności piasku na wypadek powodzi miał na celu obniżenie kosztów zakupu, składowania i rotacji piasku. W ocenie NIK system ten, nie zapewnia gwarancji jego dostępności w sytuacji wystąpienia zagrożenia powodziowego. Nie można uznać za składniki gminnego magazynu przeciwpowodziowego, którego obowiązek prowadzenia i utrzymywania wynika z art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym 25, piasku będącego własnością przedsiębiorców. NIK zwraca również uwagę, że Urząd nie przedstawił żadnej dokumentacji (poza ww. załącznikiem do Instrukcji nr 1AF-01/00/04) potwierdzającej prowadzenie magazynu przeciwpowodziowego i dokumentującej prawo dysponowania zgromadzonym zapasem piasku w workach i luzem oraz łopatami do napełniania worków. Za powyższe nieprawidłowości w zakresie zabezpieczenia prawidłowego stanu zapasów na wypadek zagrożenie powodziowego, zgodnie ze stanowiskiem Prezydenta Miasta, odpowiadają Naczelnicy Wydziałów: Ochrony Środowiska; Zarządzania Kryzysowego oraz Gospodarki Miejskiej, którzy mieli obowiązek współpracy w tym zakresie. NIK ocenia krytycznie brak przypisania obowiązku realizacji ww. zadań, z zakresu zarządzania kryzysowego, w regulaminie organizacyjnym Urzędu, określonej komórce organizacyjnej. [dowód: akta kontroli Tom I str , , , , ] 2. Nie zapewnienie przez Prezydenta Miasta prowadzenia ewidencji zapasów materiałów i towarów mających stanowić, zgodnie ze stanowiskiem Drugiego Zastępcy Prezydenta Miasta, wyposażenie magazynu przeciwpowodziowego Miasta Bielska-Białej. Zgodnie z postanowieniami załącznika Nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej 26, ewidencja szczegółowa prowadzona do kont 310 i 330 powinna 24 potwierdziły to wyniki oględzin magazynu zlokalizowanego na terenie SITA ZOM SA w Bielsku- Białej. 25 Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm. 26 Dz. U. z 2013 poz

10 zapewnić możliwość ustalenia stanu zapasów według miejsc ich znajdowania się i osób, którym powierzono pieczę nad nimi, a w odniesieniu do zapasów materiałów i towarów objętych ewidencją ilościowo-wartościową - także według ich poszczególnych rodzajów i grup. Zarządzenie nr ON-0152/119/10/BD Prezydenta Miasta Bielska-Białej z dnia 31 grudnia 2010 r. w sprawie zasad (polityki) rachunkowości dla budżetu miasta Bielska-Białej jako jednostki budżetowej nie przewidywało prowadzenia ewidencji materiałów i wyposażenia przechowywanych w magazynie przeciwpowodziowym. Stanowiło to naruszenie art. 10 ust. 1 pkt 3 lit a) i b) ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości 27 oraz zapisów ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. Główny księgowy naczelnik Wydziału Finansowo-Księgowego Urzędu, odpowiedzialnego za prowadzenie ewidencji księgowej majątku wyjaśniła, że komórka ta nie otrzymała żadnych dokumentów typu PZ-przyjęcia materiałów z zewnątrz celem ujęcia w księgach rachunkowych, związanych z wyposażeniem miejskiego magazynu przeciwpowodziowego. Za ustalenie i aktualizację przyjętych w Urzędzie zasad (polityki) rachunkowości, zgodnie z art. 10 ust. 2 ww. ustawy odpowiada Prezydent Miasta, który nie wyjaśnił przyczyn niezapewnienia prawidłowej ewidencji księgowej materiałów i towarów stanowiących składniki przedmiotowego magazynu. [dowód: akta kontroli Tom I str , ] 3. W sporządzonej w roku 2013 Mapie Przeglądowej Stref Zalewowych Bielska- Białej, będącej integralną częścią Instrukcji nr 1AF-01/00/04 nie zostały ujęte istotne strefy zalewowe zidentyfikowane w dolinie potoku Słonnica w dzielnicy Hałcnów, oraz nie zostały wskazane potencjalne strefy zalewowe w dolinie rzeki Wapienica w dzielnicy Wapienica, Aleksandrowice i Kamienica na wypadek ewentualnej katastrofy zapory na rzece Wapienica 28. Świadczy to o nierzetelności ww. opracowania 29. Wg złożonych wyjaśnień Z-cy Prezydenta Miasta L. Zawieruchy, w czasie wydruku aktualizacji ww. mapy, strefa zalewowa potoku Słonnica nie została ujęta z uwagi na niewystępowanie w tym rejonie zagrożeń powodziowych, co nie jest zgodne z ustaleniami kontroli bowiem istniejące zagrożenie powodziowe w tym rejonie było znane Wydziałowi Ochrony Środowiska oraz Wydziałowi Zarządzania Kryzysowego Urzędu z posiadanych opracowań. Odnosząc się do przyczyn nie ujęcia w powyższej Mapie stref zalewowych znajdujących się w dolinie rzeki Wapienica, w wyjaśnieniu podano, że zostały one ujęte w dwóch odrębnych opracowaniach stanowiących również część Planu Zarządzania Kryzysowego Miasta. W ocenie NIK rzetelnie sporządzona Mapa Przeglądowa Stref Zalewowych powinna obejmować wszystkie możliwe zagrożenia powodziowe zidentyfikowane na terenie Bielska-Białej. Zgodnie z wyjaśnieniem Z-cy Prezydenta Miasta, odpowiedzialność za aktualność i merytoryczną treść Planu Operacyjnego Ochrony Przed Powodzią ponosi Wydział Ochrony Środowiska Urzędu, a za weryfikację i aktualizację całości Planu Zarządzania Kryzysowego Wydział Zarządzania Kryzysowego. 27 Dz. U. z 2013 poz. 330 ze zm. 28 miejsc zagrożenia powodziowego wskazanych w Studium ochrony przeciwpowodziowej RZGW w Krakowie z 2005 r. i w opracowaniach firmy HYDROconsult s.c. z roku 2002 i 2006 i 29 Zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej wprowadzonego w życie w dniu 28 września 2010 r. za opracowania i aktualizowanie Miejskiego Planu Reagowania Kryzysowego odpowiada Wydział Zarządzania Kryzysowego Urzędu natomiast Wydział Ochrony Środowiska dokonuje analiz oraz udostępnienia znajdujących się w posiadaniu Wydziału dokumentów i informacji o środowisku i jego ochronie 10

11 Ocena cząstkowa Opis stanu Opis stanu Naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu oświadczył, że nie jest autorem ww. mapy przeglądowej ponieważ, wg niego, o zawartości Planu operacyjnego ochrony przed powodzią decyduje Wydział Zarządzania Kryzysowego Urzędu, który określa jakie dokumenty i opracowania należy przekazać tej komórce. Wg złożonych wyjaśnień, Naczelnik Wydziału Zarządzenia Kryzysowego samodzielnie uznał, że zagrożenie powodziowe w tych rejonach jest niewielkie i dlatego nie ujęto go graficznie na przedmiotowej mapie. [dowód: akta kontroli Tom I str. 12, 21-22, 34-39, , , , , ] Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie, działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. 2. Ocena ujmowania w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zapisów warunkujących ograniczenie realizacji inwestycji na terenach zagrożonych powodzią 2.1. Uchwałą Rady Miejskiej w Bielsku-Białej nr XIX/487/2012 z dnia 29 maja 2012 r. zostało przyjęte Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej 30, które objęło cały teren Miasta o pow ha. Nowe Studium zastąpiło studium z 1999 r., które zostało zmienione w 2006 r. [dowód: akta kontroli Tom I str , 490] Nowe Studium było przedmiotem szczegółowej oceny aktualności, przeprowadzonej wraz z oceną aktualności miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, przyjętej przez Radę Miejską uchwałą XXV/643/2012 z dnia 20 grudnia 2012 r. Analizę tę przygotowało Biuro Rozwoju Miasta. Wg zapisów powyższego dokumentu, dla oceny aktualności Studium dokonano analizy czy na terenie Miasta po uchwaleniu studium zmieniły się uwarunkowania w nim ujęte, określone w art. 10 u.o.p.i.z.p., w tym m.in. w zakresie: zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia, występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych, wymagań dotyczących ochrony przeciwpowodziowej, obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych. W wyniku powyższej oceny sformułowano trzy wnioski końcowe dotyczące potrzeby i zakresu możliwych zmian ww. Studium, jednakże żaden z nich nie odnosił się do zagadnień bezpośrednio związanych z zagrożeniem powodziowym. [dowód: akta kontroli Tom I str , ] 2.2. jak wynika z wyliczeń dokonanych przez Biuro Rozwoju Miasta narażone, na występowanie zjawisk powodziowych 31 są obszary Miasta o powierzchni około 181,65 ha co stanowi ok. 1,46% łącznej powierzchni Bielska-Białej. Z tego 30 Zwane dalej nowym Studium lub Studium 31 do obliczenia wielkości obszaru terenów narażonego na występowanie zjawisk powodziowych przyjęto powierzchnię terenów zagrożonych powodzią o prawdopodobieństwie 1% tzn. terenów o zasięgu zalewu wodą stuletnią wg opracowania firmy HYDROconsult poza zlewnią rzeki Soły oraz wg Studium określającego granice bezpośredniego zagrożenia powodzią dla terenów nieobwałowanych w zlewni Soły dla obszaru miasta B-B opracowanego przez RZGW w Krakowie. 11

12 Opis stanu powierzchnia terenów zabudowanych wynosi ok. 8,60 ha, a wielkość terenów przeznaczonych pod zabudowę ok. 1,04 ha, które łącznie stanowią 0,08% powierzchni Miasta (9,64 ha). W Załączniku nr 1 do Studium pn. Stan miasta i uwarunkowań rozwoju dokonano analizy istniejących zagrożeń wynikających z nadzwyczajnych stanów wód w oparciu o opracowania firmy HYDROconsult z roku 2002 (dla rzeki Białej, jej dopływów oraz rzeki Wapienica, poza zlewnią Soły) oraz Studium określającego granice bezpośredniego zagrożenia powodzią dla terenów nieobwałowanych w zlewni Soły dla obszaru miasta Bielsko-Biała (dla zlewni potoku Słonnica) udostępnionego przez RZGW w Krakowie. W Załączniku tym wskazano, że na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią (w terenach między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem oraz strefie wezbrań powodziowych, określonej na podstawie studium ochrony przeciwpowodziowej) zabrania się wykonywania robót oraz czynności, które mogą utrudniać ochronę przed powodzią. Natomiast obszary potencjalnego zagrożenia powodzią przedstawiono jako tereny narażone na zalanie w przypadku przelania się wód przez koronę wału przeciwpowodziowego, zniszczenia lub uszkodzenia wału, urządzeń piętrzących lub budowli ochronnych pasa technicznego. W załączniku nr 2 do nowego Studium określono kierunki zagospodarowania przestrzennego Miasta, w którym dokonano ogólnej analizy opisowej terenów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi. Wg zapisów tej części Studium 32 sposób zagospodarowania i użytkowania ww. terenów powinien uwzględniać ochronę przed skutkami wezbrań powodziowych, stosownie do przepisów odrębnych oraz stanu współczesnej wiedzy, w tym: zakaz lokowania na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią inwestycji zaliczanych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, zakaz wykonywania robót oraz czynności, które mogą utrudnić ochronę przed powodzią na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią, obowiązek spełniania określonych w przepisach odrębnych zakazów dotyczących sposobu gospodarowania i użytkowania terenu w celu zapewnienia szczelności i stabilności wałów przeciwpowodziowych. Graficzna synteza terenów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi 33 opracowana wg dokumentacji Studium ochrony przeciwpowodziowej RZGW w Krakowie oraz firmy HYDROconsult z roku 2002 została przedstawiona w dokumentach mapowych Załącznika nr 1 - Uwarunkowania zagrożenia; Załącznika nr 2 - Obszary potencjalnie chronione na podstawie przepisów odrębnych) oraz Załącznika nr 3 - Strefy funkcjonalno-przestrzenne Miasta (synteza) i Rysunek Studium. Obejmowały one tereny wzdłuż: rzeki Białej i Wapienica, głównych dopływów rzeki Biała (potoków) oraz potoków: Słonnica i Pisarzówka i zdaniem NIK obszary te pokrywały się z terenami położonymi w dolinach rzek oraz terenami, na których wystąpiły podtopienia i powodzie. [dowód: akta kontroli Tom I str ] 2.3. Projekt nowego Studium w dniu 21 czerwca 2010 r. został udostępniony Zarządowi Województwa Śląskiego oraz Wojewodzie Śląskiemu z wnioskiem 32 Punkt 6: OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW Z ZAKRESU PRAWA WODNEGO; podpunkt 6.1: Tereny narażone na niebezpieczeństwo powodzi 33 Tj. obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią na obwałowanych odcinkach rzek; obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią (o prawdopodobieństwie 1%) dla zlewni Soły; obszary zagrożone powodzią o prawdopodobieństwie 1% poza zlewnią Soły; obszary zagrożone powodzią o prawdopodobieństwie 0,2% dla zlewni Soły; obszary zagrożone powodzią o prawdopodobieństwie 0,1% poza zlewnią Soły 12

13 o uzgodnienie (na podstawie art. 11 pkt 6 i 7 oraz art. 24 i 25 u.o.p.i.z.p.). Wojewoda Śląski postanowieniem z dnia 28 lipca 2010 r. pozytywnie uzgodnił ww. projekt w zakresie jego zgodności z zadaniami rządowymi wpisanymi do rejestru programów, o których mowa w art. 49 ust. 1 powyższej ustawy. Zarząd Województwa Śląskiego dokonał pozytywnego uzgodnienia projektu nowego Studium 34 postanowieniem z dnia 12 lipca 2010 r. W dniu 21 czerwca 2010 r. ww. projekt został udostępniony Dyrektorowi RZGW w Gliwicach i Krakowie z wnioskiem o uzgodnienie na podstawie art. 4a pkt 1 Prawa wodnego oraz o opinię na podstawie art. 11 pkt 8 lit i) oraz art. 24 i art. 25 u.o.p.i.z.p. w terminie nie dłuższym niż 21 dni od daty otrzymania projektu. Dyrektor RZGW w Gliwicach pismem nr OKI-19/491/10/KR/11835 z dnia 14 lipca 2010 r. negatywnie zaopiniował przedmiotowy projekt Studium przekazując uwagi do jego treści. Dyrektor RZGW w Krakowie poinformował, że nie jest możliwe zaopiniowanie przedłożonego projektu, zalecając wprowadzenie merytorycznych korekt oraz przedłożenie projektu do ponownego uzgodnienia. Po przedstawieniu w dniu 20 stycznia 2011 r. uzupełnionego wg wytycznych RZGW w Krakowie projektu Studium, Dyrektor RZGW w Krakowie nie zajął stanowiska w kwestii uzgodnienia. W dniu 20 stycznia 2011 r. Prezydent Miasta ponownie udostępnił Dyrektorowi RZGW w Gliwicach projekt Studium z wnioskiem o jego uzgodnienie oraz o wydanie opinii dotyczącej rozwiązań przyjętych w tym projekcie, w terminie nie dłuższym niż 21 dni. W piśmie do Dyrektora RZGW w Gliwicach, Prezydent Miasta wyjaśnił, że w jego ocenie zapisy zawarte w podpunkcie 6.1, części 2 projektu Studium dotyczą wszystkich obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi i nakładają obowiązek uwzględnienia w planach miejscowych ochrony przed skutkami wezbrań powodziowych, a zapisy zawarte pod literami a., b., i c. precyzują zakazy w odniesieniu do obszarów bezpośrednio zagrożonych powodzią. Z powyższego pisma nie wynikało, iż Miasto uwzględniło jakąkolwiek z uwag wynikających z pisma RZGW w Gliwicach z dnia 14 lipca 2010 r. Prezydent Miasta zarzucił RZGW, że nie udostępniając gminie Bielsko-Biała studium ochrony przeciwpowodziowej, nie wskazano obszarów wymagających ochrony przed zalaniem, w związku z czym brak jest podstawy prawnej do wprowadzenia zakazów i ograniczeń dla terenów zagrożonych powodzią o prawdopodobieństwie 1% i 0,1%. Wg Prezydenta Miasta projekt nowego Studium dla Bielska-Białej określa jedynie podstawowe wytyczne do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a szczegółowe ustalenia będą określone w tych planach, na podstawie studium ochrony przeciwpowodziowej, stosownie do art. 82 ust. 1 pkt 3 35 Prawa wodnego. 15 lutego 2011 r. Z-ca Dyrektora RZGW w Gliwicach po raz kolejny negatywnie zaopiniował projekt Studium wskazując na braki w opracowaniu. W dniu 11 kwietnia 2011 r. Prezydent Miasta, pomimo negatywnej opinii na temat projektu Studium, zwrócił się z kolejnym wnioskiem do Dyrektora RZGW w Gliwicach o zajęcie stanowiska w kwestii uzgodnienia tego projektu w sposób określony w art. 4a pkt 1 Prawa wodnego, w związku z art. 24 i 25 u.o.p.i.z.p. informując, że wprowadzenie w projekcie Studium zaproponowanych zakazów wznoszenia nowej i rozbudowy istniejącej zabudowy w obszarach zagrożonych zalaniem wodą tysiącletnią (p=0,1%), z powodu braku podstaw prawnych, jest nieuzasadnione. Dyrektor RZGW pismem z dnia 28 kwietnia 2011 r. odmówił uzgodnienia projektu zwracając, uwagę 34 Orzekając, że nie jest ono sprzeczne z ustaleniami Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego przyjętego w dniu 21 czerwca 2004 r. 35 Przepis uchylony z dniem 18 marca 2011 r. 13

14 Opis stanu że nie było podstaw prawnych do żądania wydania uzgodnienia w formie postanowienia administracyjnego na podstawie przepisów art. 24 i 25 u.o.p.i.z.p. W odpowiedzi na powyższe pismo Prezydent Miasta w dniu 6 czerwca 2011 r. przekazał Dyrektorowi RZGW w Gliwicach swoje stanowisko, iż wobec braku uzgodnienia przez ten organ przedmiotowego projektu Studium, na podstawie art. 25 ust. 2 u.o.p.i.z.p. uznał on ten projekt za ostatecznie uzgodniony z RZGW. [dowód: akta kontroli Tom I str ] 2.4. Według stanu na dzień 13 marca 2013 r., 95 miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, obowiązującymi dla obszarów Miasta, była objęta powierzchnia 3 643,45 ha, co stanowiło 29,25% jego łącznego obszaru. W trakcie opracowania było 18 planów miejscowych o powierzchni ok ha, co stanowi 19% powierzchni Miasta. Wg wyjaśnień drugiego z-cy Prezydenta Miasta, planami nie są objęte m.in. kompleksy leśne w południowej części Miasta, stanowiące fragmenty parków krajobrazowych, o zagospodarowaniu których decydują inne przepisy oraz tereny wielorodzinnych osiedli mieszkaniowych, których zagospodarowanie nie wymaga pilnych regulacji przestrzennych. Powierzchnia lasów w Mieście wynosi ok ha (tj. ponad 29% jego powierzchni), co wskazuje, iż po odjęciu od powierzchni Miasta części obszaru pokrytej lasami, wskaźniki pokrycia obszaru planami miejscowymi są wyższe. Wyjaśniając przyczyny nie uchwalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla całej powierzchni Miasta drugi z-ca Prezydenta Miasta podał, że jest to związane głównie ze skutkami finansowymi sporządzania i realizacji ustaleń planów, w szczególności roszczeń mogących wynikać z art. 36 u.o.p.i.z.p, a potrzeby w zakresie opracowania wielu planów na znacznych obszarach wymagają starannej weryfikacji w odniesieniu do możliwości finansowych Miasta. Dodał również, że nie ma obowiązku sporządzania planów dla całego obszaru, ponieważ ustawodawca przewidział możliwość wydawania decyzji administracyjnych o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na obszarach nie objętych planami miejscowymi. Obszary położone w dolinach rzek i potoków oraz na terenach zagrożonych powodzią były przedmiotem 27 obowiązujących miejscowych planów uchwalonych dla obszaru o łącznej powierzchni 2 392,42 ha (obszar ten nie obejmował wyłącznie terenów zagrożonych). Dla dolin rzek i terenów zagrożonych powodzią w chwili przeprowadzania kontroli opracowywanych było 14 projektów miejscowych planów. Z przeprowadzonej analizy Mapy przeglądowej stref zalewowych dla Bielska-Białej 36 i naniesionych granic powyższych planów wynika, że część terenów Miasta (trudna do precyzyjnego oszacowania) położonych w dolinach wzdłuż rzek i potoków lub na terenach zagrożonych powodzią 37 nie jest objęta zapisami i ustaleniami obowiązujących miejscowych planów m.in. dot. to następujących rejonów: śródmieścia Miasta leżące na lewym brzegu rzeki, tereny przemysłowe i mieszkaniowe leżące na północ i południe od śródmieścia na obu brzegach rzeki Biała (za wyjątkiem terenów objętych planami o symbolu 91, 103, 102, 119 i 138), tereny nad rzeką Białą w dzielnicy Mikuszowice Śląskie i Mikuszowice Krakowskie, 36 opracowanej przez zespół ds. GIS Wydziału Informatyki Urzędu na podstawie informacji uzyskanych od Wydziału Zarządzania Kryzysowego 37 zarówno tzw. stuletnią jak i tysiącletnią wg opracowania firmy Hydroconsult z roku 2002 i opracowania RZGW w Krakowie z roku

15 Opis stanu oraz część dolin potoków Słonnica, Niwka, Starobielskiego i doliny rzeki Wapienica 38. [dowód: akta kontroli Tom I str , 49-72, , ] Kontrolą objęto 12 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obowiązujących na terenie Miasta Bielska-Białej. W wyniku analizy stwierdzono, że: - w 11 przypadkach w zapisach planów wprowadzono wystarczające zapisy i ograniczenia w zakresie lokalizacji i realizacji inwestycji lub warunki, po spełnieniu których będzie możliwe ich prowadzenie na terenie zagrożonych powodzią o prawdopodobieństwie 1%, - w przypadku 10 planów miejscowych Miasto podjęło działania w celu uzgodnienia ich projektów z RZGW w zakresie zagospodarowania obszarów zagrożonych powodzią (w dwóch przypadkach takie uzgodnienie nie było wymagane). W dziewięciu sprawach RZGW wydał postanowienie o uzgodnieniu projektu, a w jednym przypadku nie zajął formalnego stanowiska, - ustalenia nowego Studium były wiążące przy aktualizacjach ww. miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub opracowywaniu nowych planów, jednakże nie stwierdzono by po przyjęciu Studium Miasto podejmowało czynności w celu ich zmiany lub aktualizacji. [dowód: akta kontroli Tom I str , , , ] 2.5. Zapisy Strategii Rozwoju Bielska-Białej do 2010 roku nie obejmowały oceny i analiz krótko i długoterminowych gminnych planów inwestycji z zapisami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W związku z utworzeniem i poszerzeniem obszaru specjalnej strefy ekonomicznej przy ul. Bestwińskiej w Bielsku-Białej brano pod uwagę stan tych terenów w zakresie lokalizacji w pobliżu terenów bezpośrednio zagrożonych powodzią (z powodu położenia w dolnym biegu koryta rzeki Biała i potoku Kromparek). Z tego powodu został opracowany i uchwalony jeden z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (o symbolu 103) w zakresie wytwórczości i usług, obejmujący obszar położony w Komorowicach Krakowskich pomiędzy ulica Bestwińską, a rzeką Biała, na północ od oczyszczalni ścieków 39, w którym ujęto problematykę zabezpieczenia ww. rejonu przed skutkami powodzi. W roku 2010 Naczelnik Wydziału Strategii i Rozwoju Gospodarczego Urzędu zwróciła się do Dyrektora BRM z prośbą o udzielenie informacji, czy istnieje możliwość zmiany terenów oznaczonych w ww. m.p.z.p. jako Z-01 i Z,MN-02 (tereny zieleni nieurządzonej i zabudowy mieszkaniowej) na tereny o oznaczeniu P,U-01 (tereny produkcji, składów, magazynów i usług). W odpowiedzi z dnia 24 sierpnia 2010 r. Dyrektor BRM powołując się m.in. na negatywną opinię RZGW w Gliwicach z dnia 14 lipca 2010 r. (pismo OKI-19/491/10/KR/11835) dotyczącą projektu nowego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz na obowiązujące przepisy ustawy Prawo wodne wykluczył taką możliwość z uwagi na istniejące w tym rejonie zagrożenia powodzią na terenach o symbolach Z-01 i Z,MN-02. [dowód: akta kontroli Tom I str ] W latach Miasto nie przyjęło m.p.z.p. dot. jednostkowych inwestycji przewidzianych do realizacji w dolinach rzek lub potoków i terenach zagrożonych powodzią. Na podstawie analizy 27 m.p.z.p. obowiązujących na tych terenach ustalono, że przykładem takiego m.p.z.p. był jedynie plan dla skrzyżowania ulic Lipnickiej i Południowej oraz projektowanej ulicy zbiorczej, uchwalony przez Radę 38 Zagrożonej dodatkowo powodzią katastrofalną 39 uchwała o przystąpieniu z dnia roku nr XL/1261/2005, uchwalenie uchwała Nr LVIII/1846/2006 z r. 15

16 Opis stanu Ustalone nieprawidłowości Miejską w Bielsku-Białej w dniu 15 lipca 2003 r. 40 zmieniający miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej. W ustaleniach tego planu zawarto zapisy dotyczące m.in.: konieczności uwzględnienia zabezpieczenia w rejonie mostu nad potokiem Niwka poprzez regulację cieku; obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na przekroczenie potoku obiektem mostowym i konieczności uwzględnienia zabezpieczenia ulic na wypadek powodzi poprzez wykonanie odcinkowej regulacji potoku. [dowód: akta kontroli Tom I str. 366, ] 2.6. W okresie objętym kontrolą do Urzędu wpłynęły wnioski właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości z żądaniem wypłacenia odszkodowania stosownie do postanowień art. 36 ust. 1 u.o.p.i.z.p. jednakże przypadki te nie dotyczyły roszczeń związanych z wykupem nieruchomości lub wypłatą odszkodowań z tytułu zmiany lub uchwalenia planów, których zapisy określają, iż są to tereny zagrożone powodzią. [dowód: akta kontroli Tom I str , 488] W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. W nowym Studium nie przedstawiono informacji o obszarach zlokalizowanych w dzielnicach Wapienica, Kamienica i Aleksandrowice, dotyczących zagrożenia potencjalną powodzią na skutek awarii lub katastrofy zapory wodnej na rzece Wapienica mimo będących w posiadaniu Urzędu: dokumentu przygotowanego w sierpniu 2006 r. przez firmę Hydroconsult pn. Potencjalne zagrożenie powodziowe wywołane katastrofą zapory w Wapienicy oraz wniosku wynikającego z analizy hipotecznych zagrożeń na skutek awarii zapory retencyjnego zbiornika wody Wapienica sporządzonej przez Naczelnika Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu w listopadzie 2006 r. Osoba ta wyjaśniła, że nie może ustalić czy oba powyższe opracowania, istotne z punktu widzenia planowania przestrzennego, zostały przekazane do Biura Rozwoju Miasta odpowiedzialnego za sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Bielska Białej, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta, wykonywanie okresowych ocen zmian zagospodarowania przestrzennego i sporządzanie ocen aktualności planów miejscowych oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego 41. [dowód: akta kontroli Tom I str , , , , 298, , 365, 490] 2. W przeprowadzonej przez Biuro Rozwoju Miasta w październiku 2012 r. ocenie aktualności m.p.z.p. 42 (za okres od 1 stycznia 2009 r. do 30 czerwca 2012 r.), podano, że porównując zakres ustaleń planów miejscowych określony w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 r. i wymogi wynikające z przepisów art. 15 i 16 u.o.p.i.z.p. z 2003 r., w zasadzie plany sporządzone i uchwalone na podstawie ustawy z roku 1994 dają pełną podstawę do realizacji ustaleń tych planów i posiadają wystarczającą zawartość merytoryczną do funkcjonowania równolegle z nowszymi aktami prawa miejscowego. Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania, aktualne potrzeby 40 uchwała nr XIV/321/ zadania te wynikają z uchwały Nr XXVII/816/2004 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie zatwierdzenia Statutu Biura Rozwoju Miasta w Bielsku-Białej 42 Przyjętej uchwałą Rady Miejskiej w dniu 20 grudnia 2012 r. 16

17 planistyczne Miasta oraz skutki finansowe sporządzania i realizacji planów uznano, że nie ma konieczności przystępowania do zmian m.p.z.p. uchwalonych na podstawie ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 r. Zdaniem NIK powyższa ocena ogólna nie może się odnosić do zapisów m.p.z.p. Centrum Hałcnowa 43. Na rysunku tego planu nie wskazano lokalizacji koryta wód płynących potoku Słonnica oraz terenów zagrożonych powodzią, znanych Miastu w chwili jego uchwalenia. W tekście m.p.z.p. nie ma zapisów na temat bezpośrednich warunków (ograniczeń) zagospodarowania terenów dla 6 jednostek urbanistycznych zagrożonych powodzią stuletnią, dla których dopuszczono realizację nowej zabudowy mieszkaniowej i usługowej 44. Stwierdzono natomiast, że na sąsiadujących terenach wyznaczono tereny zieleni łęgowej towarzyszącej potokowi Słonnica 45 z zakazem zabudowy i ochroną doliny potoku, co wskazuje na istnienie przedmiotowego zagrożenia. Wg wyjaśnień Drugiego Z-ce Prezydenta brak ustalenia ww. ograniczeń był spowodowany brakiem podstawy prawnej ponieważ plan zagospodarowania przestrzennego został sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym, której art. 10 nie wymieniał problematyki terenów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych do ustalenia w planach miejscowych. NIK zwraca uwagę, że zgodnie z art. 10 ust. 1 u.o.p.i.z.p. w studium uwzględnia się m.in. występowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych, a zatem także ustawy Prawo wodne (pkt 9) i wymagań dotyczących ochrony przeciwpowodziowej (pkt 15). Ponadto, zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy, w studium należało określić m.in. kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy. Jakkolwiek możliwość ich wskazania w przypadku braku wyznaczenia przez dyrektora właściwego RZGW obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi była utrudniona to przepis ten pozwalał na ich określenie w sytuacji posiadania przez Urząd wiarygodnych danych o istotnym zagrożeniu powodziowym dla danego obszaru. [dowód: akta kontroli Tom I str. 40, 48, , , , ] Nie można także uznać za w pełni aktualne czterech analizowanych m.p.z.p. obejmujących: - tereny w zakresie mieszkalnictwa i usług (nr 35) 46 zlokalizowane w dzielnicy Wapienica i Stare Bielsko; - tereny w zakresie usług rekreacji, położone w dzielnicy Wapienica w rejonie rzeki Wapienica, pomiędzy ulicami Cieszyńską i Dębowiec (nr 66) 47 ; - obszar w Starym Bielsku pomiędzy linią kolejową, rzeką Wapienicą, północnym obrzeżem ul. Zapłocie Małe oraz ulicami Jedwabniczą i Kołodziejską (nr 98) 48 ; - tereny położone w Wapienicy, pomiędzy ulicą Bohaterów Monte Cassino, ulicą Alabastrową, linią kolejową relacji Bielsko-Biała Cieszyn, a ulicą Lajkonika, w obrębach Wapienica i Międzyrzecze (nr 107) 49, 43 Planu o nr 1, przyjętego uchwałą Rady Miejskiej w Bielsku-Białej nr XXV/666/2008 z dnia 13 maja 2008 r. 44 dotyczy to jedn. 15 MN,U, 16 MN,U; 16a MN,U, 20 MN; 43 MN i 51 MN 45 dotyczy to jedn. 17 ZŁ, 19 ZŁ; 45 ZŁ, 46 ZŁ, 50 ZŁ, 55 ZŁ i 56 ZŁ 46 przyjęty uchwałą Rady nr L/1642/2005 z dnia r. 47 przyjęty uchwałą Rady nr LIX/1885/2006 z dnia 13 czerwca 2006 r. 48 przyjęty uchwałą Rady nr XXIV/648/2008 z dnia 29 kwietnia 2008 r. 49 przyjęty uchwałą Rady nr XLIV/1063/2009 z dnia 30 czerwca 2009 r. 17

18 Uwagi dotyczące badanej działalności ponieważ w chwili obecnej nie obejmują one informacji na temat zagrożeń powodzią katastrofalną, wynikających z opracowania firmy HYDROconsult oraz opracowania Urzędu z 2006 r. Na skutek tego w planach nie ustalono ograniczeń dotyczących lokalizacji na tych obszarach obiektów, których zatopienie może spowodować katastrofę ekologiczną. Przykładowo w jednostce urbanistycznej nr 12 P-U w planie o nr 107 jest dopuszczalna lokalizacja baz i stacji paliw 50. Po przystąpieniu do opracowania planów nr 98 i 107 Biuro Rozwoju Miasta oraz Urząd w roku 2004 i 2005 otrzymał od RZGW w Gliwicach wnioski o dokonanie szczegółowej oceny zagrożenia powodziowego terenów objętych tymi planami mając na uwadze ochronę życia i mienia ludzi, lecz Miasto nie wykorzystało posiadanych analiz w procesie opracowania i uchwalania ww. planów. [dowód: akta kontroli Tom I str., 12-24, 33, 35-39, , , ] Wg wyjaśnień drugiego z-cy Prezydenta w latach nie dokonywano aktualizacji miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 51 w związku z zagrożeniem wystąpienia powodzi ponieważ nie wystąpiła potrzeba aktualizacji tych planów, a zaistniałe zalania spowodowane były intensywnymi opadami deszczu. Ponadto stwierdził, że zgodnie z przepisami prawa, ocenie terenów zagrożonych powodzią podlegają tereny o zasięgu zalewu tzw. wodą stuletnią tzn. o prawdopodobieństwie 1% (wg opracowania firmy HYDROconsult poza zlewnią rzeki Soły oraz wg Studium określającego granice bezpośredniego zagrożenia powodzią dla terenów nieobwałowanych w zlewni Soły dla obszaru Miasta 52 ). [dowód: akta kontroli Tom I str ] W zapisach opisowych nowego Studium 53, nie wskazano na potrzebę wprowadzenia warunków, po spełnieniu których będzie możliwa lokalizacja inwestycji na terenach dolin rzecznych oraz na konieczność ograniczania zabudowy na terenach zalewowych, w szczególności w dolinie potoku Słonnica w Hałcnowie; w dolnym biegu rzeki Białej i jej dopływu potoku Kromparek, co wynika z opracowania RZGW w Krakowie 54 a także z uwag i wniosków zawartych w opracowaniu HYDROconsult z roku Potwierdzają to także uwagi wynikające z pisma RZGW w Krakowie z dnia 10 maja 2005 r. (nr ZP /05) 55 oraz negatywne oceny projektu nowego Studium zawarte m.in. w piśmie RZGW w Gliwicach z dnia 14 lipca 2010 r. 56 oraz z dnia 15 lutego 2011 r. 57 Zdaniem NIK, 50 w jednostce tej zlokalizowana jest Baza magazynowa należąca do PKN ORLEN SA w Płocku, obejmująca zabudowania bazy paliw i olejów wraz z infrastrukturą techniczną (m.in. czyszczalnia beczek o kubaturze 283,2 m3, rozlewnia benzynowa o kubaturze 1026,7 m3, bunkier magazyn olejowy o kubaturze 562,3 m3, bunkier budynek magazyn o kubaturze 272,1 m3, silos magazynu węgla o kubaturze 224,6 m3, 46 zbiorników podziemnych o łącznej kubaturze 2550 m3, 9 zbiorników stalowych o łącznej kubaturze 850 m3, 9 zbiorników produktów jasnych o łącznej kubaturze 891 m3, 2 zbiorniki produktów naftowych o łącznej kubaturze 100 m3, zbiornik podziemny dwukomorowy o kubaturze 50 m3) 51 obowiązujących dla Miasta 52 Opracowanego przez RZGW w Krakowie 53 w pkt 6., w podpunkcie 6.1. Części 2 pn. Kierunki zagospodarowania przestrzennego Miasta 54 Z załącznika graficznego do Studium określającego granice bezpośredniego zagrożenia powodziowego dla terenów nieobwałowanych w zlewni Soły 55 W piśmie tym podano m.in., że możliwość pojawienia się zagrożeń w postaci obszarów zagrożonych zalaniem wodami powodziowymi musi znaleźć odzwierciedlenie w prawidłowym planowaniu przestrzennym, a najskuteczniejszym i najwłaściwszym sposobem uniknięcia szkód w obszarach narażonych na ww. zagrożenia jest maksymalne ograniczenie ich zainwestowania, w szczególności wykluczenia spod zabudowy kubaturowej, 56 W piśmie tym podano m.in., że uwzględniając w projekcie Studium obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi Miasto wskazało na istotne zagadnienie dla kształtowania zagospodarowania przestrzennego na terenie objętym Studium, wprowadzając zakazy 18

19 uniemożliwiały one jego uzgodnienie w trybie przewidzianym w art. 4a Prawa wodnego, bez wprowadzenia zmian w projekcie nowego Studium wynikających powyższych opinii RZGW, do czego zobowiązywał Prezydenta Miasta art. 11 pkt 9) u.o.p.i.z.p. Informacja zawarta w Studium na temat zakazu wykonywania robót oraz czynności, które mogą utrudnić ochronę przed powodzią na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią jest w powyższym aspekcie zapisem niewystarczającym, ponieważ zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 5 u.o.p.i.z.p. w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także potrzeby osób niepełnosprawnych, natomiast w Studium tym powinny zostać kompleksowo uwzględnione uwarunkowania wynikające z istniejących zagrożeń dla bezpieczeństwa ludności i jej mienia oraz z wymagań dotyczących ochrony przeciwpowodziowej (art. 10 ust. 1 pkt 6) i 15) u.o.p.i.z.p.) W ocenie NIK nowe Studium przyjęte w dniu 29 maja 2012 r. jest dokumentem nie w pełni zabezpieczającym realizacje inwestycji na terenach Miasta zagrożonych powodzią. [dowód: akta kontroli Tom I str , , , , 298, , 365, 490] Uchwalenie przez Radę Miejską Bielska-Białej w dniu 29 maja 2012 r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nastąpiło z naruszeniem postanowień art. 4a Prawa wodnego albowiem przed przedłożeniem projektu Studium Radzie Prezydent Miasta nie uzyskał od Dyrektora RZGW w Gliwicach dokumentu potwierdzającego uzyskanie pozytywnego uzgodnienia w zakresie określonym ww. przepisem. NIK stoi na stanowisku, iż tryb opisany w art. 24 i 25 u.o.p.i.z.p., na który powołał się Prezydent Miasta, nie powinien zostać zastosowany albowiem Dyrektor RZGW wielokrotnie, jako właściwy rzeczowo organ, w sposób jednoznaczny przedstawił swoją negatywną opinię na temat projektu Studium. W ocenie NIK, w tej sytuacji, Prezydent Miasta powinien dążyć do uzgodnienia stanowisk i wprowadzić, zgodnie z art. 11 pkt 9) u.o.p.i.z.p., zmiany uwzględniające stanowisko RZGW, mające na celu wprowadzenie w projekcie Studium zapisów umożliwiających ustalanie w uchwalanych w przyszłości miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego warunków, po spełnieniu w zagospodarowaniu na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią, natomiast nie określiło żadnych ograniczeń w zagospodarowaniu obszarów zagrożonych powodzią o prawdopodobieństwie 1% oraz 0,1%. W związku z powyższym Dyrektor RZGW w Gliwicach odmówił wyrażenia zgody 56 na prowadzenie przez Miasto polityki zagospodarowania przestrzennego, które dopuszcza zabudowę mieszkaniową oraz usługową, a więc na stały i czasowy pobyt ludzi, na obszarach, o których wiadomo, że są narażone na niebezpieczeństwo powodzi i uwzględnionych w projekcie Studium, gdyż w przypadku wystąpienia powodzi, obszary te będą generowały potencjalne straty w zdrowiu i majątku ludzi. Wg Dyrektora RZGW przyjęcie kierunku postępowania Miasta stoi w sprzeczności z założeniami art. 81 Prawa wodnego, który nakłada na organy administracji rządowej i samorządowej obowiązek ochrony ludzi i mienia przed powodzią. W piśmie tym wskazano także na znaczenie zapisów art. 1 ust. 2 pkt 5 u.o.p.i.z.p., które obligują do uwzględnienia w planowaniu wymogów ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także potrzeby osób niepełnosprawnych. 57 Wg stanowiska RZGW w sytuacji kiedy Miasto posiada własne informacje o zasięgu wód występujących z koryta rzeki w przypadku obfitych opadów należy wybrać najbardziej skuteczny sposób minimalizowania ewentualnych skutków tego zjawiska, przede wszystkim w postaci zakazu wznoszenia nowej i rozbudowy istniejącej zabudowy kubaturowej. W opinii RZGW posiadane przez Miasto materiały na temat zagrożenia powodziowego, w sytuacji kiedy nie zostało opracowane studium ochrony przeciwpowodziowej, mają niebagatelne znaczenie dla prawidłowego kształtowania zagospodarowania przestrzennego na terenie Miasta. 19

20 Ocena cząstkowa Opis stanu Opis stanu których będzie możliwa lokalizacja inwestycji na terenach dolin rzecznych i rejonach zagrożonych powodzią. [dowód: akta kontroli Tom I str ] Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie mimo stwierdzenia nieprawidłowości. 3. Ocena wydawania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy terenu z uwzględnieniem szczególnych warunków występujących na terenach zalewowych i zagrożonych powodzią 3.1. W latach Prezydent Miasta wydał jedną decyzję o ustaleniu lokalizacji celu publicznego na terenie zagrożonym powodzią (rozbudowa stacji odwadniania osadu na terenie istniejącej oczyszczalni ścieków w Komorowicach przy ul. Bestwińskiej), na podstawie wniosku złożonego przez inwestora w dniu 5 maja 2010 r. Wydanie w dniu 22 czerwca 2010 r. decyzji nr UA.JT-JBS /2010 zostało poprzedzone przeprowadzeniem analizy spełnienia warunków koniecznych do wydania decyzji oraz zasad zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy, co spełniało wymagania art. 53 u.o.p.i.z.p. Na podstawie analizy stwierdzono, m.in. że: spełnione są warunki umożliwiające wydanie tej decyzji, wynikające z art. 61 ust. 1 pkt 2-5 u.o.p.i.z.p, dla tej inwestycji nie było wymagane pozwolenie wodno-prawne, nie było przypadku zawieszenia postępowania w sprawie wydania powyższych decyzji w trybie art. 53 ust. 5a u.o.p.i.z.p. [dowód: akta kontroli Tom II str , 52-64] 3.2. W latach do Urzędu złożono 21 wniosków o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla inwestycji zlokalizowanych na terenach zagrożonych wystąpieniem zjawisk powodziowych. W okresie tym Prezydent Miasta wydał 20 przedmiotowych decyzji, na łączną powierzchnię terenu 41,63 ha. [dowód: akta kontroli Tom II str. 46, ] Wydane przez Prezydenta decyzje o warunkach zabudowy dla inwestycji zlokalizowanych na terenach zagrożonych wystąpieniem zjawisk powodziowych: zawierały wymagane uzgodnienia z organami określonymi w art. 53 ust. 4 pkt 5, 6, 7 i 8 u.o.p.i.z.p., w przypadku uzgodnień na podstawie art. 53 ust 4 pkt 11 z dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej miały miejsce różne formy tych uzgodnień w zależności od czasu wydawanych decyzji oraz od regionalnego zarządu gospodarki wodnej dokonującego tych uzgodnień na terenie Bielska-Białej, i tak: RZGW w Krakowie, które posiadało opracowane Studium ochrony przeciwpowodziowej dla wschodniej części Bielska-Białej 58 - organ albo odmawiał uzgodnienia warunków zabudowy w formie postanowienia, co miało miejsce w przypadku decyzji UA PB-IW, lub w dwóch przypadkach nie zajmował stanowiska w terminie 2 tygodni, co zgodnie z art. 53 ust. 5 u.o.p.i.z.p. traktowane było przez Miasto za dokonanie uzgodnienia przedmiotowej decyzji. 58 które zostało udostępnione Miastu w dniu 17 marca 2005 r. 20